大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao
Quyển 9
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 九cửu

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật

疏sớ/sơ 。 若nhược 約ước 所sở 說thuyết 法pháp 相tướng 者giả 下hạ 。 第đệ 三tam 約ước 所sở 詮thuyên 辯biện 異dị 。 然nhiên 賢hiền 首thủ 義nghĩa 分phân 齊tề 內nội 。 第đệ 二nhị 卷quyển 廣quảng 明minh 。 今kim 但đãn 略lược 說thuyết 。 於ư 中trung 上thượng 一nhất 句cú 標tiêu 。 下hạ 皆giai 別biệt 釋thích 。 初sơ 小Tiểu 乘Thừa 中trung 四tứ 。 一nhất 約ước 法pháp 數số 多đa 少thiểu 。 二nhị 約ước 二nhị 空không 差sai 別biệt 。 三tam 約ước 所sở 依y 根căn 本bổn 。 四tứ 結kết 成thành 有hữu 餘dư 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 七thất 十thập 五ngũ 者giả 。 謂vị 五ngũ 類loại 法pháp 中trung 有hữu 多đa 少thiểu 故cố 。 謂vị 一nhất 色sắc 法pháp 十thập 一nhất 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 色sắc 者giả 唯duy 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 及cập 無vô 表biểu 。 二nhị 心tâm 法pháp 一nhất 。 即tức 是thị 意ý 識thức 。 三tam 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 有hữu 四tứ 十thập 六lục 。 謂vị 遍biến 大đại 地địa 有hữu 十thập 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 受thọ 想tưởng 思tư 觸xúc 欲dục 。 慧tuệ 念niệm 與dữ 作tác 意ý 。 勝thắng 解giải 三tam 摩ma 地địa 。 遍biến 於ư 一nhất 切thiết 心tâm 。 大đại 善thiện 地địa 有hữu 十thập 。 頌tụng 云vân 。 信tín 及cập 不bất 放phóng 逸dật 。 輕khinh 安an 捨xả 慚tàm 愧quý 。 二nhị 根căn 及cập 不bất 害hại 。 勤cần 唯duy 遍biến 善thiện 心tâm 。 大đại 煩phiền 惱não 有hữu 六lục 。 癡si 逸dật 怠đãi 不bất 信tín 。 昏hôn 掉trạo 恆hằng 唯duy 染nhiễm 。 大đại 不bất 善thiện 有hữu 二nhị 。 謂vị 無vô 慚tàm 及cập 無vô 愧quý 。 小tiểu 煩phiền 惱não 有hữu 十thập 。 頌tụng 云vân 。 忿phẫn 覆phú 慳san 嫉tật 惱não 。 害hại 恨hận 諂siểm 誑cuống 嬌kiều 。 如như 是thị 類loại 名danh 為vi 小tiểu 煩phiền 惱não 地địa 法pháp 。 不bất 定định 有hữu 八bát 。 謂vị 悔hối 眠miên 尋tầm 伺tứ 貪tham 瞋sân 慢mạn 疑nghi 。 上thượng 之chi 六lục 類loại 有hữu 四tứ 十thập 六lục 。 四tứ 者giả 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 法pháp 。 有hữu 十thập 四tứ 種chủng 。 一nhất 得đắc 。 二nhị 非phi 得đắc 。 三tam 同đồng 分phần/phân 。 四tứ 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 。 五ngũ 無vô 想tưởng 定định 。 六lục 滅diệt 盡tận 定định 。 七thất 命mạng 根căn 。 八bát 生sanh 。 九cửu 住trụ 。 十thập 異dị 。 十thập 一nhất 滅diệt 。 十thập 二nhị 名danh 。 十thập 三tam 句cú 。 十thập 四tứ 文văn 。 故cố 頌tụng 云vân 。 得đắc 非phi 得đắc 同đồng 分phần/phân 。 無vô 想tưởng 二nhị 定định 命mạng 。 及cập 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 并tinh 名danh 句cú 文văn 身thân 。 五ngũ 者giả 無vô 為vi 法pháp 有hữu 三tam 。 一nhất 擇trạch 滅diệt 。 二nhị 非phi 擇trạch 滅diệt 。 三tam 虛hư 空không 。 總tổng 上thượng 五ngũ 類loại 之chi 法pháp 。 合hợp 七thất 十thập 五ngũ 法pháp 。 比tỉ 於ư 大Đại 乘Thừa 欠khiếm 二nhị 十thập 五ngũ 。 次thứ 下hạ 當đương 明minh 。

疏sớ/sơ 。 但đãn 說thuyết 人nhân 空không 下hạ 。 明minh 二nhị 空không 差sai 別biệt 。 以dĩ 其kỳ 根căn 劣liệt 未vị 堪kham 聞văn 說thuyết 二nhị 空không 真chân 理lý 故cố 。 智Trí 度Độ 論luận 四tứ 十thập 一nhất 云vân 。 小Tiểu 乘Thừa 弟đệ 子tử 鈍độn 根căn 故cố 。 為vi 說thuyết 眾chúng 生sanh 空không 。 起khởi 信tín 云vân 。 計kế 我ngã 見kiến 者giả 。 依y 二Nhị 乘Thừa 根căn 鈍độn 。 如Như 來Lai 但đãn 為vì 。 說thuyết 人nhân 無vô 我ngã 等đẳng 。 縱túng/tung 說thuyết 二nhị 空không 少thiểu 未vị 明minh 顯hiển 。

疏sớ/sơ 。 但đãn 依y 六lục 識thức 三tam 毒độc 下hạ 。 明minh 所sở 依y 根căn 本bổn 。 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 計kế 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 雖tuy 有hữu 多đa 義nghĩa 。 略lược 舉cử 其kỳ 三tam 。 一nhất 計kế 識thức 心tâm 。 如như 順thuận 正chánh 理lý 論luận 第đệ 八bát 說thuyết 。 經kinh 部bộ 師sư 計kế 以dĩ 現hiện 在tại 色sắc 心tâm 等đẳng 。 為vi 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 。 意ý 云vân 如như 大Đại 乘Thừa 中trung 第đệ 八bát 為vi 所sở 熏huân 故cố 。 二nhị 者giả 三tam 毒độc 為vi 因nhân 。 義nghĩa 如như 大Đại 乘Thừa 能năng 熏huân 故cố 。 今kim 引dẫn 阿a 含hàm 但đãn 證chứng 三tam 毒độc 耳nhĩ 。 而nhi 云vân 等đẳng 者giả 。 謂vị 以dĩ 三tam 毒độc 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 起khởi 於ư 三tam 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 故cố 起khởi 於ư 三tam 界giới 。 是thị 故cố 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 中trung 論luận 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 品phẩm 頌tụng 云vân 。 眾chúng 生sanh 癡si 所sở 覆phú 。 為vi 後hậu 起khởi 三tam 行hành 。 以dĩ 有hữu 此thử 行hành 故cố 。 識thức 受thọ 六lục 道đạo 身thân 等đẳng 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 三tam 者giả 合hợp 取thủ 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 同đồng 有hữu 能năng 所sở 熏huân 方phương 流lưu 轉chuyển 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 焉yên 異dị 大Đại 乘Thừa 。 然nhiên 似tự 參tham 經kinh 意ý 而nhi 不bất 同đồng 者giả 。 但đãn 六lục 識thức 非phi 第đệ 八bát 為vi 所sở 熏huân 。 縱túng/tung 說thuyết 賴lại 耶da 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 能năng 熏huân 又hựu 非phi 七thất 識thức 。 故cố 全toàn 不bất 同đồng 。

疏sớ/sơ 。 未vị 盡tận 法pháp 源nguyên 下hạ 。 第đệ 四tứ 結kết 成thành 不bất 了liễu 。 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 。 二nhị 始thỉ 教giáo 中trung 下hạ 。

疏sớ/sơ 。 文văn 分phần/phân 三tam 。 初sơ 總tổng 。 次thứ 別biệt 。 後hậu 結kết 。 今kim 初sơ 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 對đối 後hậu 彰chương 劣liệt 。 後hậu 對đối 前tiền 顯hiển 勝thắng 。 前tiền 中trung 以dĩ 相tương/tướng 多đa 性tánh 少thiểu 故cố 。 言ngôn 法pháp 相tướng 宗tông 。 言ngôn 所sở 說thuyết 法Pháp 性tánh 即tức 法pháp 相tướng 數số 者giả 。 說thuyết 真Chân 如Như 法pháp 性tánh 。 乃nãi 是thị 百bách 法pháp 之chi 中trung 六lục 無vô 為vi 數số 。 後hậu 說thuyết 有hữu 百bách 法pháp 下hạ 。 對đối 前tiền 彰chương 勝thắng 。 言ngôn 百bách 法pháp 者giả 。 謂vị 心tâm 法pháp 有hữu 八bát 。 心tâm 所sở 有hữu 五ngũ 十thập 一nhất 。 色sắc 有hữu 十thập 一nhất 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 有hữu 二nhị 十thập 四tứ 。 無vô 為vi 。 有hữu 六lục 。 故cố 成thành 百bách 數số 。 於ư 前tiền 七thất 十thập 五ngũ 中trung 。 加gia 二nhị 十thập 五ngũ 。 謂vị 心tâm 法pháp 加gia 七thất 。 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 一nhất 意ý 識thức 故cố 。 心tâm 所sở 加gia 五ngũ 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 加gia 十thập 。 無vô 為vi 加gia 三tam 。 並tịnh 如như 彼bỉ 說thuyết 。

疏sớ/sơ 。 說thuyết 有hữu 八bát 識thức 下hạ 。 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 。 文văn 有hữu 九cửu 節tiết 。 即tức 前tiền 會hội 二nhị 宗tông 。 中trung 十thập 對đối 之chi 內nội 。 法pháp 相tướng 宗tông 中trung 十thập 義nghĩa 。 而nhi 皆giai 如như 次thứ 對đối 前tiền 。 唯duy 第đệ 一nhất 當đương 第đệ 三tam 。 第đệ 二nhị 當đương 第đệ 一nhất 。 及cập 第đệ 二nhị 者giả 。 以dĩ 第đệ 三tam 唯duy 心tâm 真chân 妄vọng 為vi 對đối 。 六lục 識thức 三tam 毒độc 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 今kim 初sơ 。 第đệ 一nhất 云vân 何hà 對đối 前tiền 說thuyết 。 有hữu 八bát 識thức 為vi 所sở 依y 。 故cố 說thuyết 八bát 過quá 前tiền 教giáo 。 唯duy 是thị 生sanh 滅diệt 明minh 其kỳ 劣liệt 後hậu 。 依y 生sanh 滅diệt 識thức 。 建kiến 立lập 生sanh 死tử 及cập 。 涅Niết 槃Bàn 因nhân 者giả 。 不bất 同đồng 前tiền 教giáo 以dĩ 明minh 三tam 毒độc 六lục 識thức 為vi 因nhân 。 不bất 同đồng 終chung 教giáo 不bất 生sanh 滅diệt 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 故cố 攝nhiếp 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 界giới 。 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 依y 。 由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 證chứng 得đắc 。 界giới 即tức 因nhân 義nghĩa 。 謂vị 種chủng 子tử 識thức 等đẳng 。 下hạ 文văn 廣quảng 說thuyết 。

疏sớ/sơ 。 法Pháp 爾nhĩ 種chủng 子tử 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 對đối 一nhất 性tánh 五ngũ 性tánh 別biệt 中trung 。 五ngũ 性tánh 之chi 義nghĩa 。 含hàm 前tiền 第đệ 一nhất 對đối 。 一Nhất 乘Thừa 三tam 乘thừa 別biệt 中trung 。 三tam 乘thừa 之chi 義nghĩa 以dĩ 乘thừa 性tánh 相tướng 成thành 故cố 。 但đãn 明minh 五ngũ 性tánh 。 則tắc 有hữu 三tam 乘thừa 。 而nhi 三tam 乘thừa 但đãn 是thị 化hóa 法pháp 。 非phi 所sở 詮thuyên 中trung 別biệt 義nghĩa 。 故cố 略lược 不bất 明minh 含hàm 在tại 五ngũ 性tánh 之chi 中trung 。 言ngôn 法pháp 爾nhĩ 者giả 。 此thử 明minh 本bổn 有hữu 揀giản 異dị 新tân 熏huân 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 種chủng 性tánh 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 本bổn 性tánh 住trụ 。 二nhị 習tập 所sở 成thành 。 本bổn 性tánh 住trụ 者giả 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 六lục 處xứ 殊thù 勝thắng 。 有hữu 如như 是thị 相tướng 。 從tùng 無vô 始thỉ 世thế 。 展triển 轉chuyển 傳truyền 來lai 。 法pháp 爾nhĩ 所sở 得đắc 等đẳng 。 習tập 所sở 成thành 者giả 。 謂vị 先tiên 慣quán 習tập 善thiện 根căn 所sở 得đắc 。 顯hiển 揚dương 論luận 云vân 。 云vân 何hà 種chủng 性tánh 差sai 別biệt 。 五ngũ 種chủng 道Đạo 理lý 。 一nhất 切thiết 界giới 差sai 別biệt 可khả 得đắc 故cố 。 五ngũ 中trung 前tiền 四tứ 為vi 有hữu 。 後hậu 一nhất 為vi 無vô 。 故cố 云vân 有hữu 無vô 永vĩnh 別biệt 。

疏sớ/sơ 。 既ký 所sở 立lập 識thức 唯duy 業nghiệp 惑hoặc 生sanh 等đẳng 者giả 。 第đệ 三Tam 明Minh 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 凝ngưng 然nhiên 。 別biệt 中trung 凝ngưng 然nhiên 義nghĩa 。 上thượng 一nhất 句cú 躡niếp 前tiền 生sanh 滅diệt 識thức 起khởi 。 言ngôn 業nghiệp 惑hoặc 者giả 。 以dĩ 現hiện 行hành 第đệ 八bát 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 由do 過quá 去khứ 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 熏huân 習tập 成thành 種chủng 。 招chiêu 此thử 識thức 果quả 酬thù 引dẫn 業nghiệp 故cố 。 其kỳ 前tiền 六lục 識thức 酬thù 滿mãn 業nghiệp 者giả 。 從tùng 異dị 熟thục 起khởi 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 不bất 名danh 異dị 熟thục 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 故cố 其kỳ 八bát 識thức 皆giai 業nghiệp 惑hoặc 生sanh 。 故cố 所sở 立lập 真Chân 如Như 下hạ 。 正chánh 明minh 不bất 變biến 之chi 義nghĩa 。 若nhược 識thức 從tùng 真Chân 如Như 如Như 來Lai 藏tạng 起khởi 則tắc 有hữu 隨tùy 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 識thức 既ký 從tùng 於ư 業nghiệp 惑hoặc 辨biện 生sanh 。 明minh 知tri 真Chân 如Như 不bất 變biến 。 故cố 唯duy 識thức 釋thích 真Chân 如Như 名danh 云vân 。 真chân 謂vị 真chân 實thật 。 表biểu 無vô 虛hư 妄vọng 。 如như 謂vị 如như 常thường 。 表biểu 無vô 變biến 易dị 。 若nhược 隨tùy 緣duyên 變biến 。 豈khởi 得đắc 稱xưng 如như 。

疏sớ/sơ 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 下hạ 。 第đệ 四tứ 三tam 性tánh 空không 有hữu 即tức 離ly 別biệt 中trung 。 不bất 即tức 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 三tam 性tánh 者giả 。 一nhất 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 。 二nhị 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 三tam 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 故cố 唯duy 識thức 論luận 第đệ 八bát 云vân 。 由do 彼bỉ 彼bỉ 遍biến 計kế 。 遍biến 計kế 種chủng 種chủng 物vật 。 此thử 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 分phân 別biệt 緣duyên 所sở 生sanh 。 圓viên 成thành 實thật 於ư 彼bỉ 。 常thường 遠viễn 離ly 前tiền 性tánh 。 此thử 中trung 二nhị 頌tụng 。 初sơ 一nhất 釋thích 遍biến 計kế 。 次thứ 二nhị 句cú 辯biện 依y 他tha 。 後hậu 二nhị 句cú 明minh 圓viên 成thành 。 初sơ 中trung 一nhất 偈kệ 有hữu 多đa 師sư 義nghĩa 。 今kim 從tùng 護hộ 法Pháp 。 初sơ 句cú 能năng 遍biến 計kế 。 次thứ 句cú 所sở 遍biến 計kế 。 後hậu 二nhị 句cú 明minh 所sở 執chấp 。 其kỳ 能năng 遍biến 計kế 正chánh 義nghĩa 。 唯duy 六lục 七thất 二nhị 識thức 所sở 計kế 有hữu 多đa 。 故cố 云vân 彼bỉ 彼bỉ 。 其kỳ 所sở 遍biến 計kế 正chánh 唯duy 依y 他tha 。 為vi 親thân 所sở 緣duyên 依y 展triển 轉chuyển 說thuyết 。 亦diệc 通thông 圓viên 成thành 為vi 疎sơ 緣duyên 故cố 。 此thử 非phi 凡phàm 境cảnh 故cố 非phi 親thân 緣duyên 其kỳ 所sở 執chấp 性tánh 。 若nhược 安an 慧tuệ 師sư 。 三tam 界giới 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 由do 無vô 始thỉ 來lai 。 虛hư 妄vọng 熏huân 習tập 。 雖tuy 各các 體thể 一nhất 而nhi 似tự 二nhị 性tánh 。 謂vị 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 即tức 能năng 所sở 取thủ 。 如như 是thị 二nhị 分phần 情tình 有hữu 理lý 無vô 。 此thử 相tương/tướng 說thuyết 為vi 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 其kỳ 所sở 依y 體thể 實thật 託thác 緣duyên 。 生sanh 此thử 性tánh 非phi 無vô 。 名danh 依y 他tha 起khởi 。 若nhược 護hộ 法Pháp 師sư 。 一nhất 切thiết 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 由do 熏huân 習tập 力lực 所sở 變biến 。 二nhị 分phần 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 亦diệc 依y 他tha 起khởi 遍biến 計kế 。 依y 斯tư 妄vọng 執chấp 定định 實thật 有hữu 無vô 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 等đẳng 。 此thử 二nhị 方phương 名danh 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 句cú 依y 他tha 起khởi 性tánh 者giả 。 眾chúng 緣duyên 所sở 生sanh 心tâm 心tâm 所sở 體thể 。 及cập 相tương 見kiến 分phần/phân 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 皆giai 依y 他tha 起khởi 。 依y 他tha 眾chúng 緣duyên 而nhi 得đắc 起khởi 。 故cố 頌tụng 言ngôn 分phân 別biệt 緣duyên 所sở 生sanh 者giả 。 應ưng 知tri 且thả 說thuyết 染nhiễm 分phần/phân 依y 他tha 。 淨tịnh 分phần/phân 依y 他tha 亦diệc 圓viên 成thành 故cố 。 或hoặc 諸chư 染nhiễm 淨tịnh 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 皆giai 名danh 分phân 別biệt 。 能năng 緣duyên 慮lự 故cố 。 是thị 則tắc 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 依y 他tha 。 皆giai 是thị 此thử 中trung 依y 他tha 起khởi 攝nhiếp 。 二nhị 句cú 圓viên 成thành 者giả 。 二nhị 空không 所sở 顯hiển 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 。 名danh 圓viên 成thành 實thật 。 顯hiển 此thử 遍biến 常thường 體thể 非phi 虛hư 謬mậu 。 揀giản 自tự 共cộng 相tương 虛hư 空không 我ngã 等đẳng 。 釋thích 曰viết 。 遍biến 釋thích 圓viên 滿mãn 。 常thường 釋thích 成thành 就tựu 。 體thể 非phi 虛hư 謬mậu 。 釋thích 實thật 性tánh 義nghĩa 。 此thử 一nhất 體thể 言ngôn 貫quán 通thông 三tam 處xứ 。 遍biến 揀giản 自tự 相tương/tướng 。 常thường 揀giản 共cộng 相tương 。 非phi 虛hư 謬mậu 言ngôn 。 揀giản 於ư 空không 我ngã 。 若nhược 爾nhĩ 淨tịnh 分phần/phân 依y 他tha 體thể 非phi 常thường 遍biến 。 如như 何hà 亦diệc 是thị 圓viên 成thành 實thật 耶da 。 故cố 次thứ 論luận 云vân 。 無vô 漏lậu 有hữu 為vi 。 離ly 倒đảo 究cứu 竟cánh 。 勝thắng 用dụng 周chu 遍biến 亦diệc 得đắc 此thử 名danh 。 然nhiên 今kim 頌tụng 中trung 說thuyết 初sơ 非phi 後hậu 。 釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 離ly 倒đảo 名danh 實thật 。 究cứu 竟cánh 為vi 成thành 。 勝thắng 用dụng 周chu 遍biến 以dĩ 釋thích 圓viên 義nghĩa 。 是thị 則tắc 圓viên 成thành 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 約ước 理lý 說thuyết 。 二nhị 約ước 果quả 德đức 。 故cố 論luận 揀giản 云vân 。 今kim 此thử 頌tụng 中trung 說thuyết 初sơ 非phi 後hậu 。 以dĩ 約ước 三tam 性tánh 。 通thông 一nhất 切thiết 故cố 。 上thượng 來lai 論luận 文văn 方phương 釋thích 圓viên 成thành 實thật 言ngôn 。 次thứ 釋thích 餘dư 文văn 云vân 。 此thử 即tức 於ư 彼bỉ 依y 他tha 起khởi 上thượng 。 常thường 遠viễn 離ly 前tiền 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 空không 所sở 顯hiển 。 真Chân 如Như 為vi 性tánh 。 說thuyết 於ư 彼bỉ 言ngôn 。 顯hiển 圓viên 成thành 實thật 與dữ 依y 他tha 起khởi 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 常thường 遠viễn 離ly 言ngôn 顯hiển 妄vọng 所sở 執chấp 能năng 所sở 取thủ 性tánh 理lý 非phi 恆hằng 有hữu 。 前tiền 言ngôn 為vi 顯hiển 不bất 空không 依y 他tha 。 性tánh 顯hiển 二nhị 空không 非phi 圓viên 成thành 實thật 。 真Chân 如Như 離ly 有hữu 離ly 無vô 義nghĩa 故cố 。 上thượng 來lai 所sở 釋thích 。 一nhất 依y 唯duy 釋thích 。 今kim 疏sớ/sơ 語ngữ 意ý 。 揀giản 法pháp 性tánh 宗tông 。 法pháp 性tánh 宗tông 中trung 依y 他tha 。 無vô 性tánh 即tức 是thị 圓viên 成thành 。 即tức 依y 他tha 無vô 性tánh 。 無vô 性tánh 即tức 空không 。 空không 即tức 圓viên 成thành 。 今kim 言ngôn 似tự 有hữu 不bất 無vô 。 非phi 即tức 空không 也dã 。 語ngữ 則tắc 但đãn 釋thích 依y 他tha 。 影ảnh 出xuất 圓viên 成thành 名danh 耳nhĩ 。 說thuyết 經Kinh 空không 義nghĩa 。 但đãn 約ước 所sở 執chấp 者giả 。 三tam 性tánh 之chi 中trung 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 此thử 一nhất 則tắc 空không 。 二nhị 性tánh 不bất 空không 。 故cố 云vân 但đãn 約ước 所sở 執chấp 。

疏sớ/sơ 。 既ký 言ngôn 三tam 性tánh 下hạ 。 第đệ 五ngũ 生sanh 佛Phật 不bất 增tăng 不bất 減giảm 別biệt 中trung 。 不bất 減giảm 之chi 義nghĩa 。 此thử 但đãn 義nghĩa 別biệt 而nhi 言ngôn 全toàn 同đồng 。 不bất 同đồng 前tiền 後hậu 一Nhất 乘Thừa 三tam 乘thừa 。 但đãn 取thủ 三tam 乘thừa 之chi 義nghĩa 等đẳng 。 謂vị 五ngũ 性tánh 之chi 中trung 無vô 種chủng 性tánh 人nhân 。 決quyết 不bất 成thành 佛Phật 故cố 。 有hữu 此thử 眾chúng 生sanh 。 守thủ 眾chúng 生sanh 界giới 如như 何hà 可khả 減giảm 。

疏sớ/sơ 。 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 迢điều 然nhiên 不bất 同đồng 下hạ 。 即tức 第đệ 六lục 對đối 二nhị 諦đế 空không 有hữu 即tức 離ly 。 別biệt 中trung 離ly 義nghĩa 。 於ư 中trung 含hàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 但đãn 明minh 二nhị 諦đế 別biệt 。 二nhị 兼kiêm 明minh 中trung 道đạo 別biệt 。 言ngôn 二nhị 諦đế 別biệt 者giả 。 依y 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 。 有hữu 四tứ 種chủng 勝thắng 義nghĩa 。 一nhất 世thế 間gian 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 二nhị 道Đạo 理lý 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 三tam 證chứng 得đắc 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 二nhị 空không 真Chân 如Như 。 四tứ 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 依y 瑜du 伽già 論luận 六lục 十thập 四tứ 。 有hữu 四tứ 世thế 俗tục 。 一nhất 世thế 間gian 世thế 俗tục 。 謂vị 軍quân 林lâm 等đẳng 。 二nhị 道Đạo 理lý 世thế 俗tục 。 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 三tam 證chứng 得đắc 世thế 俗tục 。 謂vị 預dự 流lưu 等đẳng 。 四tứ 安an 立lập 世thế 俗tục 。 即tức 安an 立lập 真Chân 如Như 。 以dĩ 四tứ 世thế 俗tục 。 對đối 前tiền 唯duy 識thức 四tứ 種chủng 勝thắng 義nghĩa 。 則tắc 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 二nhị 諦đế 。 一nhất 世thế 俗tục 二nhị 諦đế 。 謂vị 軍quân 林lâm 為vi 世thế 俗tục 。 蘊uẩn 等đẳng 為vi 勝thắng 義nghĩa 。 二nhị 事sự 理lý 二nhị 諦đế 。 謂vị 蘊uẩn 等đẳng 為vi 世thế 俗tục 。 苦khổ 等đẳng 為vi 勝thắng 義nghĩa 。 三tam 勝thắng 義nghĩa 二nhị 諦đế 。 苦khổ 等đẳng 為vi 世thế 俗tục 。 安an 立lập 真Chân 如Như 為vi 勝thắng 義nghĩa 。 四tứ 安an 立lập 非phi 安an 立lập 二nhị 諦đế 。 謂vị 安an 立lập 真Chân 如Như 為vi 世thế 俗tục 。 非phi 安an 立lập 真Chân 如Như 為vi 勝thắng 義nghĩa 。 又hựu 真chân 俗tục 各các 四tứ 。 便tiện 成thành 八bát 諦đế 。 一nhất 世thế 俗tục 四tứ 者giả 。 一nhất 名danh 假giả 名danh 無vô 實thật 諦đế 。 二nhị 名danh 隨tùy 事sự 差sai 別biệt 諦đế 。 三tam 名danh 方phương 便tiện 安an 立lập 諦đế 。 四tứ 名danh 假giả 名danh 非phi 安an 立lập 諦đế 。 謂vị 二nhị 空không 理lý 依y 詮thuyên 而nhi 說thuyết 。 但đãn 有hữu 假giả 名danh 。 不bất 得đắc 體thể 故cố 。 勝thắng 義nghĩa 四tứ 者giả 。 一nhất 體thể 用dụng 顯hiển 現hiện 諦đế 。 二nhị 因nhân 果quả 差sai 別biệt 諦đế 。 三tam 依y 門môn 顯hiển 實thật 諦đế 。 四tứ 廢phế 詮thuyên 談đàm 旨chỉ 諦đế 。 然nhiên 上thượng 八bát 諦đế 名danh 則tắc 小tiểu 異dị 。 義nghĩa 不bất 殊thù 前tiền 。 又hựu 四tứ 重trọng/trùng 中trung 初sơ 一nhất 世thế 俗tục 唯duy 局cục 世thế 俗tục 。 後hậu 一nhất 勝thắng 義nghĩa 唯duy 局cục 勝thắng 義nghĩa 。 中trung 間gian 六lục 諦đế 各các 通thông 世thế 俗tục 勝thắng 義nghĩa 二nhị 諦đế 。 如như 第đệ 一nhất 勝thắng 義nghĩa 。 望vọng 前tiền 為vi 勝thắng 義nghĩa 。 望vọng 第đệ 二nhị 為vi 世thế 俗tục 故cố 。 既ký 四tứ 重trọng/trùng 二nhị 諦đế 一nhất 一nhất 差sai 別biệt 。 故cố 云vân 迢điều 然nhiên 不bất 同đồng 。 不bất 同đồng 法pháp 性tánh 二nhị 諦đế 相tướng 即tức 。 疏sớ/sơ 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 果quả 生sanh 因nhân 滅diệt 者giả 。 於ư 二nhị 諦đế 門môn 中trung 曲khúc 開khai 此thử 義nghĩa 。 此thử 則tắc 於ư 俗tục 諦đế 中trung 明minh 非phi 斷đoạn 常thường 。 不bất 同đồng 法pháp 性tánh 二nhị 諦đế 互hỗ 融dung 明minh 非phi 斷đoạn 常thường 。 言ngôn 果quả 生sanh 因nhân 滅diệt 者giả 。 因nhân 滅diệt 故cố 不bất 常thường 。 果quả 生sanh 故cố 不bất 斷đoạn 。 故cố 唯duy 識thức 第đệ 三tam 云vân 。 此thử 阿a 賴lại 耶da 識thức 恆hằng 。 轉chuyển 如như 瀑bộc 流lưu 。 釋thích 云vân 。 恆hằng 言ngôn 遮già 斷đoạn 轉chuyển 表biểu 非phi 常thường 等đẳng 。 意ý 云vân 。 若nhược 因nhân 不bất 滅diệt 遷thiên 至chí 於ư 果quả 。 則tắc 名danh 為vi 常thường 。 若nhược 果quả 不bất 續tục 因nhân 無vô 所sở 生sanh 。 則tắc 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 。 今kim 常thường 相tương 續tục 故cố 無vô 斷đoạn 常thường 。 廣quảng 如như 唯duy 識thức 。

疏sớ/sơ 。 同đồng 時thời 四tứ 相tương/tướng 滅diệt 表biểu 後hậu 無vô 者giả 。 即tức 第đệ 七thất 四tứ 相tương/tướng 一nhất 時thời 前tiền 後hậu 別biệt 中trung 。 前tiền 後hậu 義nghĩa 也dã 。 成thành 唯duy 識thức 第đệ 二nhị 云vân 。 然nhiên 有hữu 為vi 法pháp 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 暫tạm 有hữu 還hoàn 無vô 。 表biểu 異dị 無vô 為vi 。 假giả 立lập 四tứ 相tương/tướng (# 標tiêu 也dã 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 有hữu 位vị 名danh 生sanh 。 生sanh 位vị 暫tạm 停đình 。 即tức 說thuyết 名danh 住trụ 。 住trụ 別biệt 前tiền 後hậu 。 復phục 立lập 異dị 名danh 。 暫tạm 有hữu 還hoàn 無vô 。 無vô 時thời 名danh 滅diệt 。 (# 別biệt 明minh 相tướng 也dã )# 前tiền 三tam 有hữu 。 故cố 同đồng 在tại 現hiện 在tại 。 後hậu 一nhất 是thị 無vô 故cố 在tại 過quá 去khứ (# 揀giản 異dị 小Tiểu 乘Thừa 生sanh 在tại 未vị 來lai 餘dư 三tam 現hiện 在tại )# 如như 何hà 無vô 法pháp 與dữ 有hữu 為vi 相tương/tướng (# 難nạn/nan 也dã )# 表biểu 此thử 後hậu 無vô 為vi 相tương/tướng 何hà 失thất (# 總tổng 答đáp 也dã )# 生sanh 表biểu 有hữu 法pháp 先tiên 非phi 有hữu 滅diệt 表biểu 有hữu 法pháp 後hậu 是thị 無vô 。 異dị 表biểu 此thử 法pháp 非phi 凝ngưng 然nhiên 。 住trụ 表biểu 此thử 法pháp 暫tạm 有hữu 用dụng (# 別biệt 釋thích 表biểu 義nghĩa )# 故cố 此thử 四tứ 相tương/tướng 。 於ư 有hữu 為vi 法pháp 。 雖tuy 俱câu 名danh 表biểu 。 而nhi 表biểu 有hữu 異dị 。 此thử 依y 剎sát 那na 假giả 立lập 四tứ 相tương/tướng (# 結kết 也dã )# 。 今kim 疏sớ/sơ 但đãn 舉cử 滅diệt 者giả 。 唯duy 此thử 一nhất 句cú 異dị 於ư 法pháp 性tánh 。 不bất 許hứa 同đồng 時thời 故cố 。

疏sớ/sơ 。 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 下hạ 。 第đệ 八bát 能năng 所sở 斷đoạn 證chứng 即tức 離ly 別biệt 中trung 。 不bất 即tức 義nghĩa 也dã 。 因nhân 明minh 斷đoạn 證chứng 。 復phục 說thuyết 緣duyên 境cảnh 。 根căn 本bổn 緣duyên 真chân 。 後hậu 得đắc 緣duyên 俗tục 。 義nghĩa 說thuyết 雙song 觀quán 者giả 。 亦diệc 言ngôn 了liễu 俗tục 由do 於ư 證chứng 真chân 。 二nhị 智trí 雙song 觀quán 真chân 俗tục 。 以dĩ 其kỳ 宗tông 中trung 二nhị 智trí 不bất 融dung 。 二nhị 境cảnh 不bất 即tức 故cố 。 正chánh 雙song 觀quán 時thời 而nhi 常thường 別biệt 照chiếu 。 言ngôn 斷đoạn 惑hoặc 別biệt 者giả 。 根căn 本bổn 智trí 斷đoạn 迷mê 理lý 隨tùy 眠miên 。 後hậu 得đắc 智trí 斷đoạn 迷mê 事sự 隨tùy 眠miên 。 護hộ 法Pháp 云vân 。 不bất 親thân 證chứng 故cố 無vô 力lực 能năng 斷đoạn 迷mê 理lý 隨tùy 眠miên 。 而nhi 於ư 安an 立lập 相tương/tướng 。 無vô 倒đảo 證chứng 故cố 。 亦diệc 能năng 永vĩnh 斷đoạn 迷mê 事sự 隨tùy 眠miên 。 故cố 瑜du 伽già 說thuyết 。 於ư 修tu 道Đạo 位vị 中trung 有hữu 出xuất 世thế 斷đoạn 道đạo 世thế 出xuất 世thế 斷đoạn 道đạo 。 相tương/tướng 傳truyền 釋thích 云vân 。 正chánh 體thể 能năng 斷đoạn 迷mê 理lý 迷mê 事sự 二nhị 種chủng 隨tùy 眠miên 。 後hậu 得đắc 但đãn 斷đoạn 迷mê 事sự 隨tùy 眠miên 。 斷đoạn 迷mê 理lý 時thời 即tức 觀quán 理lý 境cảnh 。 斷đoạn 迷mê 事sự 時thời 即tức 觀quán 事sự 境cảnh 。 故cố 不bất 即tức 也dã 。 既ký 言ngôn 根căn 本bổn 有hữu 雙song 斷đoạn 義nghĩa 故cố 說thuyết 雙song 觀quán 。 後hậu 得đắc 既ký 不bất 斷đoạn 於ư 迷mê 理lý 還hoàn 成thành 別biệt 照chiếu 。 不bất 同đồng 法pháp 性tánh 一nhất 斷đoạn 一nhất 切thiết 斷đoạn 也dã 。 此thử 中trung 疏sớ/sơ 文văn 影ảnh 略lược 而nhi 說thuyết 。 若nhược 約ước 斷đoạn 惑hoặc 。 應ưng 云vân 義nghĩa 說thuyết 雙song 斷đoạn 而nhi 實thật 別biệt 斷đoạn 。 言ngôn 以dĩ 有hữu 為vi 智trí 證chứng 無vô 為vi 理lý 者giả 。 唯duy 約ước 根căn 本bổn 斷đoạn 惑hoặc 而nhi 說thuyết 。 上thượng 明minh 斷đoạn 惑hoặc 。 此thử 辯biện 證chứng 理lý 。 前tiền 緣duyên 境cảnh 斷đoạn 惑hoặc 。 但đãn 就tựu 所sở 觀quán 以dĩ 論luận 不bất 即tức 。 今kim 此thử 證chứng 理lý 。 就tựu 能năng 所sở 證chứng 。 心tâm 境cảnh 相tướng 對đối 。 明minh 不bất 即tức 義nghĩa 。 能năng 證chứng 之chi 智trí 。 則tắc 是thị 有hữu 為vi 。 所sở 證chứng 之chi 理lý 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。 故cố 不bất 即tức 也dã 。

疏sớ/sơ 。 既ký 出xuất 世thế 智trí 依y 生sanh 滅diệt 識thức 下hạ 。 第đệ 九cửu 明minh 佛Phật 身thân 無vô 為vi 。 有hữu 為vi 別biệt 中trung 。 有hữu 為vi 義nghĩa 也dã 。 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 三tam 云vân 。 大đại 覺giác 地địa 中trung 。 無vô 邊biên 功công 德đức 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 有hữu 為vi 。 二nhị 者giả 無vô 為vi 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 淨tịnh 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 。 淨tịnh 法Pháp 界Giới 者giả 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 皆giai 是thị 真Chân 如Như 體thể 相tướng 差sai 別biệt 。 有hữu 為vi 功công 德đức 四Tứ 智Trí 所sở 攝nhiếp 。 無vô 漏lậu 位vị 中trung 智trí 用dụng 強cường/cưỡng 故cố 。 以dĩ 智trí 名danh 顯hiển 一nhất 切thiết 種chủng 心tâm 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 及cập 餘dư 品phẩm 類loại 。 若nhược 就tựu 實thật 義nghĩa 具cụ 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 若nhược 就tựu 麁thô 相tương/tướng 攝nhiếp 妙diệu 觀quán 察sát 等đẳng 。 明minh 知tri 四Tứ 智Trí 皆giai 有hữu 為vi 也dã 。 唯duy 識thức 第đệ 十thập 云vân 。 四tứ 所sở 轉chuyển 得đắc 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 所sở 顯hiển 得đắc 。 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 所sở 生sanh 得đắc 。 謂vị 大đại 菩Bồ 提Đề 。 此thử 雖tuy 本bổn 來lai 有hữu 能năng 生sanh 種chủng 。 而nhi 所sở 知tri 障chướng 礙ngại 故cố 不bất 得đắc 生sanh 。 由do 聖thánh 道Đạo 力lực 斷đoạn 彼bỉ 障chướng 故cố 。 令linh 從tùng 種chủng 起khởi 。 名danh 得Đắc 菩Bồ 提Đề 。 起khởi 已dĩ 相tương 續tục 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 此thử 即tức 四Tứ 智Trí 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 乃nãi 至chí 云vân 。 故cố 此thử 四Tứ 智Trí 總tổng 攝nhiếp 佛Phật 地địa 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 功công 德đức 皆giai 盡tận 。 以dĩ 斯tư 二nhị 論luận 明minh 皆giai 有hữu 為vi 。 今kim 疏sớ/sơ 。 初sơ 兩lưỡng 句cú 出xuất 有hữu 為vi 所sở 以dĩ 。 以dĩ 從tùng 種chủng 生sanh 。 生sanh 則tắc 有hữu 為vi 。 況huống 能năng 生sanh 識thức 。 體thể 是thị 生sanh 滅diệt 。 所sở 生sanh 之chi 智trí 。 安an 非phi 有hữu 為vi 。 既ký 是thị 修tu 生sanh 有hữu 為vi 必tất 有hữu 。 有hữu 為vi 之chi 相tướng 。 謂vị 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 故cố 云vân 為vi 相tương/tướng 所sở 遷thiên 。 四Tứ 智Trí 攝nhiếp 於ư 三Tam 身Thân 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 成thành 自tự 受thọ 用dụng 。 故cố 說thuyết 報báo 身thân 有hữu 為vi 無vô 漏lậu 。

疏sớ/sơ 。 如như 是thị 義nghĩa 類loại 下hạ 結kết 也dã 。

疏sớ/sơ 。 三tam 終chung 教giáo 中trung 少thiểu 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。

疏sớ/sơ 。 亦diệc 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 。 次thứ 別biệt 。 後hậu 結kết 。 今kim 初sơ 。 對đối 前tiền 始thỉ 教giáo 互hỗ 有hữu 少thiểu 多đa 可khả 知tri 。 言ngôn 所sở 說thuyết 法pháp 相tướng 。 亦diệc 會hội 歸quy 性tánh 者giả 。 如như 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 。 五ngũ 蘊uẩn 即tức 空không 。 空không 即tức 法pháp 性tánh 。 下hạ 文văn 云vân 。 三tam 世thế 五ngũ 蘊uẩn 法pháp 。 說thuyết 名danh 為vi 世thế 間gian 。 彼bỉ 滅diệt 非phi 世thế 間gian 。 如như 是thị 但đãn 假giả 名danh 。 又hựu 云vân 。 有hữu 諍tranh 說thuyết 生sanh 死tử 。 無vô 諍tranh 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 俱câu 不bất 可khả 得đắc 等đẳng 。 又hựu 如như 說thuyết 心tâm 。 心tâm 即tức 離ly 念niệm 。 法Pháp 界Giới 一nhất 相tướng 。 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 海hải 。 法Pháp 界Giới 無vô 差sai 別biệt 等đẳng 。 其kỳ 文văn 非phi 一nhất 。 故cố 此thử 宗tông 中trung 。 非phi 不bất 有hữu 相tướng 。 宗tông 意ý 顯hiển 性tánh 以dĩ 為vi 玄huyền 妙diệu 。 令linh 物vật 達đạt 此thử 。 速tốc 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 故cố 光quang 明minh 覺giác 云vân 。 如Như 來Lai 所sở 轉chuyển 等đẳng 。

疏sớ/sơ 。 所sở 立lập 八bát 識thức 下hạ 。 別biệt 明minh 文văn 亦diệc 九cửu 段đoạn 。 如như 次thứ 對đối 前tiền 成thành 十thập 段đoạn 義nghĩa 。 亦diệc 第đệ 三tam 當đương 其kỳ 第đệ 一nhất 。 以dĩ 對đối 前tiền 次thứ 故cố 。 今kim 初sơ 。 即tức 唯duy 心tâm 真chân 妄vọng 別biệt 中trung 。 明minh 具cụ 分phần/phân 唯duy 識thức 真chân 心tâm 成thành 故cố 。 然nhiên 法pháp 性tánh 宗tông 十thập 義nghĩa 。 即tức 此thử 經Kinh 同đồng 教giáo 中trung 義nghĩa 。 至chí 下hạ 廣quảng 引dẫn 本bổn 文văn 釋thích 之chi 。 今kim 且thả 略lược 引dẫn 他tha 經kinh 釋thích 耳nhĩ 。 通thông 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 不bất 生sanh 滅diệt 。 揀giản 異dị 前tiền 教giáo 唯duy 生sanh 滅diệt 識thức 故cố 。 楞lăng 伽già 第đệ 一nhất 云vân 。 譬thí 如như 巨cự 海hải 浪lãng 。 由do 斯tư 猛mãnh 風phong 起khởi 。 洪hồng 波ba 鼓cổ 溟minh 壑hác 。 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 期kỳ 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 。 境cảnh 界giới 風phong 所sở 動động 。 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 浪lãng 。 騰đằng 躍dược 而nhi 轉chuyển 生sanh 。 既ký 言ngôn 體thể 即tức 常thường 住trụ 。 明minh 非phi 唯duy 生sanh 滅diệt 。 常thường 住trụ 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 言ngôn 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 者giả 。 即tức 起khởi 信tín 論luận 文văn 。 具cụ 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 名danh 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 既ký 二nhị 和hòa 合hợp 名danh 為vi 阿a 賴lại 耶da 。 則tắc 知tri 賴lại 耶da 非phi 獨độc 生sanh 滅diệt 。 謂vị 唯duy 真chân 不bất 生sanh 。 純thuần 妄vọng 不bất 成thành 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 方phương 成thành 藏tạng 識thức 。 廣quảng 如như 問vấn 明minh 品phẩm 辯biện 。

疏sớ/sơ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 平bình 等đẳng 一nhất 性tánh 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 明minh 一nhất 性tánh 五ngũ 性tánh 別biệt 中trung 一nhất 性tánh 義nghĩa 。 兼kiêm 一Nhất 乘Thừa 義nghĩa 。 對đối 前tiền 五ngũ 性tánh 三tam 乘thừa 。 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。

疏sớ/sơ 。 但đãn 是thị 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 立lập 者giả 。 第đệ 三tam 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 別biệt 中trung 通thông 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 也dã 。 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 無vô 始thỉ 惡ác 習tập 所sở 熏huân 。 名danh 為vi 藏tạng 識thức 。 又hựu 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 與dữ 因nhân 俱câu 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 皆giai 明minh 隨tùy 緣duyên 成thành 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 起khởi 信tín 亦diệc 云vân 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 因nhân 無vô 明minh 風phong 動động 。 成thành 其kỳ 染nhiễm 心tâm 等đẳng 。 而nhi 疏sớ/sơ 云vân 但đãn 是thị 者giả 。 躡niếp 上thượng 而nhi 起khởi 。 謂vị 上thượng 眾chúng 生sanh 但đãn 是thị 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 也dã 。 由do 此thử 成thành 立lập 不bất 失thất 一nhất 性tánh 。 對đối 上thượng 始thỉ 教giáo 但đãn 說thuyết 凝ngưng 然nhiên 。 故cố 云vân 隨tùy 緣duyên 。 非phi 謂vị 此thử 宗tông 無vô 不bất 變biến 義nghĩa 。 由do 不bất 變biến 故cố 始thỉ 能năng 隨tùy 緣duyên 。 由do 隨tùy 緣duyên 故cố 方phương 能năng 不bất 變biến 。 何hà 者giả 。 謂vị 若nhược 變biến 自tự 體thể 。 將tương 何hà 隨tùy 緣duyên 。 如như 無vô 濕thấp 性tánh 。 將tương 何hà 隨tùy 風phong 。 而nhi 成thành 波ba 浪lãng 。 即tức 由do 此thử 我ngã 經Kinh 中trung 說thuyết 言ngôn 。 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 。 若nhược 不bất 能năng 隨tùy 緣duyên 。 體thể 則tắc 不bất 遍biến 緣duyên 中trung 。 緣duyên 中trung 既ký 無vô 。 何hà 成thành 不bất 變biến 。 是thị 以dĩ 二nhị 義nghĩa 及cập 覆phú 相tương/tướng 成thành 。 故cố 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 此thử 經Kinh 二nhị 對đối 。 上thượng 對đối 即tức 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 下hạ 對đối 即tức 隨tùy 緣duyên 不bất 失thất 自tự 性tánh 也dã 。

疏sớ/sơ 。 依y 他tha 無vô 性tánh 即tức 是thị 圓viên 成thành 者giả 。 第đệ 四tứ 明minh 三tam 性tánh 空không 有hữu 。 即tức 離ly 別biệt 中trung 。 相tương/tướng 即tức 之chi 義nghĩa 也dã 。 謂vị 依y 他tha 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 之chi 法pháp 。 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。 無vô 性tánh 故cố 空không 。 空không 即tức 圓viên 成thành 。 更cánh 無vô 二nhị 體thể 。 此thử 中trung 無vô 性tánh 。 即tức 無vô 遍biến 計kế 妄vọng 執chấp 之chi 性tánh 。 法pháp 相tướng 宗tông 中trung 無vô 於ư 遍biến 計kế 。 無vô 即tức 是thị 空không 故cố 。 但đãn 空không 遍biến 計kế 。 法pháp 性tánh 宗tông 中trung 。 則tắc 依y 他tha 性tánh 上thượng 無vô 遍biến 計kế 性tánh 。 故cố 依y 他tha 即tức 空không 。 空không 即tức 無vô 性tánh 之chi 理lý 。 無vô 性tánh 之chi 理lý 。 即tức 是thị 實thật 性tánh 。 故cố 密mật 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 名danh 為vi 遍biến 計kế 性tánh 相tướng 是thị 依y 他tha 起khởi 。 名danh 相tướng 二nhị 俱câu 遣khiển 。 是thị 為vi 第đệ 一nhất 義nghĩa 。 中trung 論luận 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。 一nhất 因nhân 緣duyên 上thượng 。 三tam 義nghĩa 具cụ 足túc 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 故cố 即tức 有hữu 即tức 空không 不bất 相tương 拾thập 離ly 。 若nhược 釋thích 三tam 性tánh 之chi 名danh 。 大đại 意ý 不bất 殊thù 前tiền 教giáo 。 但đãn 融dung 不bất 融dung 故cố 分phần/phân 性tánh 相tướng 之chi 二nhị 宗tông 耳nhĩ 。

疏sớ/sơ 。 一nhất 理lý 齊tề 平bình 故cố 說thuyết 生sanh 界giới 不bất 增tăng 不bất 減giảm 者giả 。 第đệ 五ngũ 生sanh 佛Phật 不bất 增tăng 不bất 減giảm 別biệt 。 此thử 但đãn 義nghĩa 異dị 。 名danh 乃nãi 不bất 殊thù 。 謂vị 法pháp 性tánh 既ký 同đồng 。 設thiết 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 時thời 成thành 佛Phật 。 生sanh 界giới 不bất 減giảm 。 佛Phật 界giới 不bất 增tăng 。 以dĩ 生sanh 佛Phật 界giới 既ký 是thị 法pháp 性tánh 。 不bất 可khả 以dĩ 法pháp 性tánh 增tăng 法pháp 性tánh 。 喻dụ 如như 東đông 方phương 虛hư 空không 是thị 眾chúng 生sanh 。 西tây 方phương 虛hư 空không 是thị 佛Phật 。 不bất 可khả 以dĩ 東đông 方phương 虛hư 空không 。 添# 西tây 方phương 虛hư 空không 。 令linh 東đông 減giảm 西tây 增tăng 。 故cố 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 大đại 般Bát 若Nhã 等đẳng 經kinh 。 皆giai 約ước 一nhất 性tánh 。 平bình 等đẳng 而nhi 說thuyết 。

疏sớ/sơ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 下hạ 。 第đệ 六lục 明minh 二nhị 諦đế 空không 有hữu 即tức 離ly 別biệt 中trung 。 相tương/tướng 即tức 義nghĩa 也dã 。 雖tuy 有hữu 不bất 即tức 不bất 離ly 。 對đối 前tiền 成thành 即tức 。 故cố 仁nhân 王vương 二nhị 諦đế 品phẩm 云vân 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 中trung 有hữu 世thế 諦đế 不phủ 。 若nhược 言ngôn 無vô 者giả 。 智trí 不bất 應ưng 二nhị 。 若nhược 言ngôn 有hữu 者giả 。 智trí 不bất 應ưng 一nhất 。 一nhất 二nhị 之chi 義nghĩa 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 今kim 無vô 聽thính 。 我ngã 今kim 無vô 說thuyết 。 無vô 聽thính 無vô 說thuyết 是thị 即tức 名danh 為vi 。 一nhất 義nghĩa 二nhị 義nghĩa 。 即tức 說thuyết 偈kệ 云vân 。 無vô 相tướng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 無vô 自tự 無vô 他tha 作tác 。 因nhân 緣duyên 本bổn 自tự 有hữu 。 無vô 自tự 無vô 他tha 作tác 。 法pháp 性tánh 本bổn 無vô 性tánh 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 如như 。 諸chư 有hữu 本bổn 有hữu 法pháp 。 二nhị 假giả 集tập 假giả 有hữu 。 有hữu 無vô 本bổn 自tự 二nhị 。 譬thí 如như 牛ngưu 二nhị 角giác 。 照chiếu 解giải 見kiến 無vô 二nhị 。 二nhị 諦đế 常thường 不bất 即tức 。 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất 。 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị 。 通thông 達đạt 此thử 無vô 二nhị 。 真chân 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 涅Niết 槃Bàn 十thập 三tam 云vân 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 所sở 說thuyết 世thế 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。

世Thế 尊Tôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 中trung 有hữu 世thế 諦đế 不phủ 。 世thế 諦đế 之chi 中trung 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 不phủ 。 如như 其kỳ 有hữu 者giả 。 即tức 應ưng 一nhất 諦đế 。 如như 其kỳ 無vô 者giả 。 將tương 非phi 如Như 來Lai 。 虛hư 妄vọng 說thuyết 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 。 世thế 諦đế 者giả 。 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 無vô 二nhị 諦đế 。

佛Phật 言ngôn 。

有hữu 善thiện 方phương 便tiện 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 說thuyết 有hữu 二nhị 諦đế 。

善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 隨tùy 言ngôn 說thuyết 則tắc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 世thế 法pháp 。 二nhị 者giả 出xuất 世thế 法pháp 。

善thiện 男nam 子tử 。 如như 出xuất 世thế 人nhân 之chi 所sở 知tri 者giả 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 世thế 人nhân 知tri 者giả 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。

善thiện 男nam 子tử 。 五ngũ 陰ấm 和hòa 合hợp 稱xưng 言ngôn 某mỗ 甲giáp 。 凡phàm 夫phu 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 所sở 稱xưng 。 是thị 名danh 世thế 諦đế 。 解giải 陰ấm 無vô 有hữu 某mỗ 甲giáp 名danh 字tự 。 離ly 陰ấm 亦diệc 無vô 某mỗ 甲giáp 名danh 字tự 。 出xuất 世thế 之chi 人nhân 如như 其kỳ 性tánh 相tướng 。 而nhi 能năng 知tri 之chi 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 以dĩ 上thượng 二nhị 經kinh 對đối 前tiền 二nhị 論luận 。 二nhị 宗tông 有hữu 殊thù 。 前tiền 教giáo 則tắc 八bát 諦đế 區khu 分phần/phân 。 初sơ 一nhất 唯duy 世thế 俗tục 。 後hậu 一nhất 唯duy 勝thắng 義nghĩa 。 中trung 間gian 六lục 諦đế 上thượng 下hạ 相tương 望vọng 。 各các 通thông 二nhị 義nghĩa 而nhi 皆giai 約ước 事sự 。 令linh 第đệ 八bát 諦đế 獨độc 居cư 事sự 外ngoại 。 今kim 此thử 二nhị 經kinh 。 仁nhân 王vương 則tắc 雖tuy 有hữu 二nhị 諦đế 。 智trí 照chiếu 無vô 二nhị 。 涅Niết 槃Bàn 則tắc 本bổn 唯duy 一nhất 諦đế 。 解giải 惑hoặc 分phần/phân 二nhị 。 斯tư 則tắc 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 一nhất 二nhị 自tự 在tại 為vi 真chân 二nhị 諦đế 。 故cố 昔tích 人nhân 云vân 。 二nhị 諦đế 並tịnh 非phi 雙song 。 恆hằng 乖quai 未vị 曾tằng 各các 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 生sanh 公công 云vân 。 是thị 非phi 相tương 待đãi 故cố 。 有hữu 真chân 俗tục 名danh 。 生sanh 一nhất 諦đế 為vi 真chân 。 二nhị 言ngôn 成thành 權quyền 矣hĩ 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 意ý 也dã 。 梁lương 論luận 亦diệc 云vân 。 智trí 障chướng 甚thậm 盲manh 瞑minh 。 謂vị 真chân 俗tục 別biệt 執chấp 。 然nhiên 法pháp 相tướng 務vụ 欲dục 分phân 析tích 。 法pháp 性tánh 務vụ 在tại 融dung 通thông 。 各các 據cứ 一nhất 門môn 。 勿vật 生sanh 偏thiên 滯trệ 。 然nhiên 疏sớ/sơ 云vân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 該cai 通thông 真chân 妄vọng 者giả 。 真chân 妄vọng 俱câu 空không 非phi 獨độc 真chân 空không 。 妄vọng 有hữu 妄vọng 空không 真chân 有hữu 也dã 。 而nhi 言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 者giả 。 非phi 無vô 物vật 為vi 空không 。 乃nãi 即tức 妙diệu 有hữu 之chi 空không 也dã 。 真chân 非phi 俗tục 外ngoại 者giả 。 明minh 不bất 異dị 也dã 。 影ảnh 取thủ 俗tục 非phi 真chân 外ngoại 。 即tức 俗tục 而nhi 真chân 者giả 。 明minh 相tướng 即tức 也dã 。 影ảnh 取thủ 即tức 真chân 而nhi 俗tục 。 而nhi 不bất 云vân 俗tục 非phi 真chân 外ngoại 即tức 真chân 而nhi 俗tục 者giả 。 一nhất 則tắc 影ảnh 取thủ 如như 上thượng 所sở 明minh 。 二nhị 則tắc 以dĩ 妄vọng 必tất 是thị 其kỳ 真chân 。 亦diệc 有hữu 真chân 非phi 妄vọng 故cố 。 如như 波ba 即tức 濕thấp 。 有hữu 濕thấp 非phi 波ba 。 即tức 靜tĩnh 水thủy 故cố 。 即tức 佛Phật 已dĩ 證chứng 故cố 。 但đãn 言ngôn 隨tùy 順thuận 觀quán 察sát 世thế 諦đế 。 即tức 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 無vô 有hữu 隨tùy 順thuận 觀quán 察sát 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 即tức 入nhập 世thế 俗tục 故cố 。 故cố 上thượng 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 文Văn 殊Thù 雙song 徵trưng 。 如Như 來Lai 但đãn 云vân 世thế 諦đế 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 疏sớ/sơ 。 雖tuy 空không 不bất 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 由do 上thượng 二nhị 諦đế 既ký 融dung 。 令linh 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 中trung 道đạo 妙diệu 旨chỉ 不bất 唯duy 約ước 事sự 。 此thử 即tức 中trung 論luận 及cập 智trí 論luận 文văn 。 且thả 約ước 空không 為vi 真Chân 諦Đế 。 有hữu 為vi 俗tục 諦đế 者giả 。 空không 是thị 即tức 有hữu 之chi 空không 故cố 。 雖tuy 空không 不bất 斷đoạn 。 斯tư 乃nãi 即tức 俗tục 之chi 真chân 也dã 。 不bất 同đồng 始thỉ 教giáo 如như 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 方phương 說thuyết 名danh 空không 。 雖tuy 有hữu 不bất 常thường 者giả 。 有hữu 是thị 即tức 空không 之chi 有hữu 故cố 。 此thử 有hữu 非phi 常thường 。 斯tư 乃nãi 即tức 真chân 之chi 俗tục 也dã 。 若nhược 執chấp 有hữu 定định 是thị 有hữu 。 便tiện 墮đọa 常thường 見kiến 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 定định 有hữu 則tắc 著trước 常thường 。 定định 無vô 則tắc 著trước 斷đoạn 。 是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 著trước 有hữu 無vô 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 若nhược 滅diệt 故cố 不bất 常thường 。 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。 但đãn 俗tục 中trung 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 。 上thượng 則tắc 不bất 壞hoại 有hữu 無vô 。 而nhi 離ly 有hữu 無vô 。 有hữu 之chi 與dữ 無vô 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 故cố 成thành 中trung 道đạo 。 若nhược 其kỳ 一nhất 者giả 。 有hữu 無vô 之chi 義nghĩa 俱câu 壞hoại 。 若nhược 其kỳ 異dị 者giả 。 便tiện 墮đọa 斷đoạn 常thường 。 何hà 者giả 若nhược 法pháp 定định 有hữu 有hữu 相tương/tướng 。 則tắc 終chung 無vô 無vô 相tướng 。 如như 說thuyết 三tam 世thế 有hữu 者giả 。 未vị 來lai 中trung 有hữu 。 遷thiên 至chí 現hiện 在tại 。 轉chuyển 入nhập 過quá 去khứ 。 不bất 捨xả 本bổn 相tương/tướng 。 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 又hựu 定định 有hữu 者giả 。 應ưng 不bất 從tùng 緣duyên 。 不bất 從tùng 緣duyên 者giả 墮đọa 無vô 因nhân 常thường 。 若nhược 法pháp 定định 無vô 。 先tiên 有hữu 今kim 無vô 。 是thị 則tắc 為vi 斷đoạn 。 若nhược 不bất 融dung 三tam 諦đế 明minh 空không 有hữu 者giả 。 決quyết 不bất 能năng 祛khư 斷đoạn 常thường 之chi 見kiến 。

疏sớ/sơ 。 四tứ 相tương/tướng 同đồng 時thời 體thể 性tánh 即tức 滅diệt 者giả 。 第đệ 七thất 四tứ 相tương/tướng 一nhất 時thời 前tiền 後hậu 別biệt 中trung 。 一nhất 時thời 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 性tánh 滅diệt 為vi 滅diệt 故cố 得đắc 同đồng 時thời 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 初sơ 生sanh 則tắc 有hữu 滅diệt 。 不bất 為vi 愚ngu 者giả 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 我ngã 說thuyết 剎sát 那na 義nghĩa 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 汝nhữ 今kim 即tức 時thời 。 亦diệc 生sanh 亦diệc 老lão 亦diệc 滅diệt 故cố 。 又hựu 云vân 。 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 未vị 來lai 未vị 至chí 。 現hiện 在tại 無vô 住trụ 。 三tam 世thế 皆giai 空không 故cố 體thể 性tánh 即tức 滅diệt 。 乃nãi 會hội 相tương/tướng 歸quy 性tánh 也dã 。 故cố 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 若nhược 得đắc 無vô 念niệm 者giả 。 則tắc 知tri 心tâm 相tương 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 以dĩ 無vô 念niệm 等đẳng 故cố 。 而nhi 實thật 無vô 有hữu 。 始thỉ 覺giác 之chi 異dị 。 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 同đồng 時thời 而nhi 有hữu 。 皆giai 無vô 自tự 立lập 。 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 覺giác 故cố 。 前tiền 教giáo 假giả 立lập 四tứ 相tương/tướng 故cố 不bất 同đồng 時thời 。 此thử 教giáo 以dĩ 所sở 相tương/tướng 法pháp 體thể 隨tùy 法pháp 性tánh 而nhi 融dung 通thông 。 故cố 能năng 相tương/tướng 之chi 相tướng 。 亦diệc 生sanh 滅diệt 而nhi 無vô 礙ngại 。

疏sớ/sơ 。 緣duyên 境cảnh 斷đoạn 惑hoặc 下hạ 。 第đệ 八bát 能năng 所sở 斷đoạn 證chứng 即tức 離ly 別biệt 中trung 。 相tương/tướng 即tức 之chi 義nghĩa 故cố 。 十Thập 地Địa 經Kinh 云vân 。 非phi 初sơ 非phi 中trung 後hậu 。 論luận 釋thích 義nghĩa 云vân 。 是thị 斷đoạn 結kết 相tương/tướng 。 此thử 智trí 盡tận 漏lậu 為vi 初sơ 智trí 斷đoạn 。 為vi 中trung 。 為vi 後hậu 。 非phi 初sơ 智trí 斷đoạn 。 亦diệc 非phi 中trung 後hậu 。 偈kệ 言ngôn 。 非phi 初sơ 非phi 中trung 後hậu 。 故cố 云vân 何hà 斷đoạn 耶da 。 如như 燈đăng 之chi 焰diễm 非phi 唯duy 初sơ 中trung 後hậu 。 前tiền 中trung 後hậu 取thủ 故cố 。 謂vị 唯duy 取thủ 一nhất 時thời 。 則tắc 不bất 能năng 斷đoạn 。 三tam 時thời 總tổng 取thủ 方phương 說thuyết 能năng 斷đoạn 假giả 三tam 時thời 。 斷đoạn 則tắc 無vô 定định 性tánh 。 何hà 者giả 初sơ 若nhược 能năng 斷đoạn 。 不bất 假giả 中trung 後hậu 。 後hậu 若nhược 能năng 斷đoạn 。 不bất 假giả 初sơ 中trung 。 既ký 假giả 三tam 時thời 故cố 知tri 無vô 性tánh 。 一nhất 一nhất 推thôi 徵trưng 。 三tam 皆giai 不bất 斷đoạn 。 是thị 故cố 經kinh 言ngôn 非phi 初sơ 非phi 中trung 後hậu 。 由do 三tam 時thời 無vô 斷đoạn 方phương 能năng 斷đoạn 結kết 。 是thị 故cố 論luận 云vân 前tiền 中trung 後hậu 取thủ 。 故cố 論luận 主chủ 總tổng 取thủ 三tam 時thời 。 方phương 顯hiển 三tam 時thời 無vô 斷đoạn 。 經kinh 論luận 言ngôn 反phản 。 意ý 乃nãi 相tương/tướng 成thành 。 經kinh 則tắc 約ước 性tánh 。 論luận 則tắc 約ước 相tương/tướng 。 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。 方phương 能năng 斷đoạn 結kết 。 大đại 意ý 如như 此thử 。 而nhi 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 節tiết 。 初sơ 總tổng 明minh 無vô 斷đoạn 之chi 斷đoạn 。 後hậu 別biệt 明minh 內nội 證chứng 之chi 相tướng 。 今kim 初sơ 。 文văn 亦diệc 影ảnh 略lược 。 若nhược 約ước 緣duyên 境cảnh 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 有hữu 能năng 所sở 照chiếu 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 即tức 智trí 證chứng 如như 。 若nhược 約ước 斷đoạn 惑hoặc 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 有hữu 能năng 所sở 斷đoạn 。 以dĩ 能năng 斷đoạn 是thị 智trí 。 所sở 斷đoạn 是thị 惑hoặc 。 惑hoặc 體thể 智trí 體thể 無vô 二nhị 體thể 故cố 。 故cố 名danh 不bất 二nhị 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 其kỳ 性tánh 無vô 二nhị 。 愚ngu 者giả 謂vị 二nhị 。 智trí 者giả 了liễu 達đạt 。 知tri 其kỳ 無vô 二nhị 。 無vô 二nhị 之chi 性tánh 。 即tức 是thị 實thật 性tánh 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 故cố 。 有hữu 能năng 所sở 斷đoạn 即tức 名danh 為vi 二nhị 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 說thuyết 為vi 內nội 證chứng 。 證chứng 者giả 以dĩ 能năng 合hợp 所sở 故cố 。 惑hoặc 即tức 如như 故cố 。 疏sớ/sơ 。 照chiếu 惑hoặc 無vô 本bổn 下hạ 。 別biệt 明minh 內nội 證chứng 之chi 相tướng 。 謂vị 智trí 有hữu 二nhị 能năng 。 一nhất 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 二nhị 能năng 證chứng 理lý 。 上thượng 說thuyết 斷đoạn 惑hoặc 。 今kim 明minh 證chứng 理lý 。 照chiếu 惑hoặc 無vô 本bổn 即tức 是thị 智trí 體thể 者giả 。 尋tầm 此thử 妄vọng 惑hoặc 。 都đô 無vô 根căn 本bổn 。 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 亦diệc 非phi 中trung 間gian 。 三tam 世thế 推thôi 求cầu 。 都đô 不bất 可khả 得đắc 。 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 顛điên 倒đảo 妄vọng 生sanh 。 既ký 以dĩ 無vô 住trụ 而nhi 為vi 其kỳ 本bổn 。 則tắc 無vô 本bổn 矣hĩ 。 無vô 住trụ 之chi 本bổn 即tức 實thật 相tướng 異dị 名danh 。 故cố 此thử 惑hoặc 本bổn 便tiện 是thị 智trí 體thể 。 智trí 體thể 惑hoặc 體thể 無vô 二nhị 體thể 也dã 。 照chiếu 體thể 無vô 自tự 。 即tức 是thị 證chứng 如như 者giả 。 即tức 此thử 智trí 體thể 。 本bổn 唯duy 無vô 念niệm 。 不bất 能năng 自tự 立lập 。 因nhân 惑hoặc 說thuyết 智trí 。 智trí 不bất 自tự 名danh 。 智trí 無vô 自tự 性tánh 。 即tức 是thị 如như 體thể 。 無vô 心tâm 存tồn 智trí 。 是thị 曰viết 證chứng 如như 。 若nhược 以dĩ 智trí 合hợp 如như 。 非phi 證chứng 如như 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 。 非phi 智trí 外ngoại 如như 為vi 智trí 所sở 證chứng 下hạ 。 反phản 成thành 上thượng 義nghĩa 。 智trí 即tức 是thị 如như 。 如như 即tức 是thị 智trí 。 法Pháp 界Giới 寂tịch 然nhiên 曰viết 如như 。 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 曰viết 智trí 。 豈khởi 離ly 寂tịch 外ngoại 別biệt 有hữu 智trí 耶da 。 上thượng 二nhị 句cú 舉cử 智trí 收thu 如như 。 智trí 外ngoại 更cánh 無vô 如như 矣hĩ 。 下hạ 二nhị 句cú 舉cử 如như 收thu 智trí 。 如như 外ngoại 豈khởi 有hữu 智trí 耶da 。 若nhược 智trí 外ngoại 有hữu 如như 。 智trí 則tắc 收thu 法pháp 不bất 盡tận 。 若nhược 如như 外ngoại 有hữu 智trí 。 真Chân 如Như 則tắc 不bất 遍biến 智trí 中trung 。 舉cử 一nhất 全toàn 收thu 。 不bất 容dung 相tướng 並tịnh 。 此thử 即tức 迴hồi 向hướng 經kinh 文văn 。 更cánh 有hữu 文văn 云vân 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 與dữ 法pháp 同đồng 住trụ 。 則tắc 顯hiển 法pháp 性tánh 無vô 容dung 並tịnh 真chân 。 二nhị 既ký 不bất 存tồn 。 一nhất 亦diệc 奚hề 立lập 。 如như 斯tư 斷đoạn 證chứng 唯duy 實thật 教giáo 宗tông 。 不bất 同đồng 前tiền 宗tông 決quyết 有hữu 斷đoạn 證chứng 。

疏sớ/sơ 。 世thế 出xuất 世thế 智trí 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 下hạ 。 第đệ 九cửu 佛Phật 身thân 。 無vô 為vi 有hữu 為vi 別biệt 中trung 。 無vô 為vi 義nghĩa 也dã 。 文văn 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 出xuất 所sở 以dĩ 。 若nhược 法pháp 相tướng 宗tông 從tùng 生sanh 滅diệt 識thức 生sanh 。 則tắc 是thị 有hữu 為vi 。 今kim 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 所sở 依y 常thường 故cố 。 能năng 依y 亦diệc 常thường 。 始thỉ 謂vị 始thỉ 覺giác 。 本bổn 謂vị 本bổn 覺giác 。 本bổn 覺giác 理lý 有hữu 眾chúng 許hứa 是thị 常thường 。 始thỉ 覺giác 修tu 生sanh 。 義nghĩa 同đồng 無vô 常thường 。 今kim 以dĩ 始thỉ 覺giác 同đồng 於ư 本bổn 覺giác 。 無vô 復phục 始thỉ 本bổn 之chi 異dị 。 豈khởi 無vô 常thường 耶da 。 若nhược 是thị 無vô 常thường 。 何hà 得đắc 而nhi 言ngôn 無vô 有hữu 始thỉ 本bổn 之chi 異dị 。 以dĩ 一nhất 常thường 一nhất 無vô 常thường 故cố 。 今kim 言ngôn 不bất 異dị 。 明minh 即tức 是thị 常thường 。 疏sớ/sơ 。 則tắc 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 者giả 。 以dĩ 約ước 修tu 生sanh 義nghĩa 同đồng 有hữu 為vi 。 全toàn 同đồng 藏tạng 性tánh 故cố 。 即tức 無vô 為vi 本bổn 覺giác 義nghĩa 同đồng 無vô 為vi 。 始thỉ 覺giác 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 今kim 說thuyết 始thỉ 本bổn 。 明minh 其kỳ 不bất 一nhất 。 始thỉ 本bổn 無vô 二nhị 。 明minh 其kỳ 非phi 異dị 。 化hóa 身thân 已dĩ 下hạ 。 正chánh 顯hiển 無vô 為vi 。 化hóa 身thân 最tối 劣liệt 。 尚thượng 是thị 常thường 住trụ 。 報báo 身thân 更cánh 勝thắng 。 安an 得đắc 無vô 常thường 。 化hóa 身thân 即tức 常thường 。 此thử 義nghĩa 乃nãi 是thị 涅Niết 槃Bàn 經kinh 文văn 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 吾ngô 今kim 此thử 身thân 。 即tức 是thị 常thường 身thân 法Pháp 身thân 。 恐khủng 人nhân 謂vị 言ngôn 但đãn 是thị 不bất 斷đoạn 之chi 常thường 。 非phi 凝ngưng 然nhiên 常thường 。 凝ngưng 然nhiên 常thường 者giả 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 今kim 云vân 即tức 是thị 常thường 身thân 法Pháp 身thân 。 明minh 知tri 化hóa 身thân 即tức 法Pháp 身thân 。 凝ngưng 然nhiên 常thường 也dã 。 不bất 墮đọa 諸chư 數số 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 弟đệ 子tử 品phẩm 云vân 。 佛Phật 身thân 無vô 為vi 。 不bất 墮đọa 諸chư 數số 。 以dĩ 訶ha 阿A 難Nan 謂vị 佛Phật 化hóa 身thân 有hữu 小tiểu 疾tật 故cố 。 上thượng 舉cử 二nhị 經kinh 明minh 化hóa 身thân 常thường 。 下hạ 況huống 於ư 報báo 體thể 。 即tức 體thể 之chi 智trí 者giả 。 若nhược 體thể 外ngoại 有hữu 智trí 體thể 常thường 。 智trí 無vô 常thường 即tức 體thể 之chi 智trí 。 體thể 既ký 四tứ 相tương/tướng 不bất 遷thiên 。 智trí 亦diệc 無vô 能năng 遷thiên 矣hĩ 。 智trí 若nhược 可khả 遷thiên 。 體thể 亦diệc 可khả 遷thiên 。 以dĩ 相tương/tướng 即tức 故cố 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 云vân 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 。 欲dục 護hộ 正Chánh 法Pháp 。 勿vật 說thuyết 如Như 來Lai 同đồng 於ư 諸chư 行hành 。 不bất 同đồng 諸chư 行hành 。 唯duy 當đương 自tự 責trách 。 我ngã 今kim 愚ngu 癡si 未vị 有hữu 慧tuệ 眼nhãn 。 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 宣tuyên 說thuyết 如Như 來Lai 。 定định 是thị 有hữu 為vi 。 定định 是thị 無vô 為vi 。 若nhược 正chánh 見kiến 者giả 。 應ưng 說thuyết 如Như 來Lai 定định 是thị 無vô 為vi 。

何hà 以dĩ 故cố 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 生sanh 善thiện 法Pháp 故cố 。 生sanh 憐lân 愍mẫn 故cố 。 如như 有hữu 女nữ 人nhân 在tại 於ư 恆Hằng 河Hà 。 為vi 愛ái 念niệm 子tử 而nhi 捨xả 身thân 命mạng 。

善thiện 男nam 子tử 。 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 寧ninh 捨xả 身thân 命mạng 。 不bất 說thuyết 如Như 來Lai 同đồng 於ư 有hữu 為vi 。 當đương 言ngôn 如Như 來Lai 同đồng 於ư 無vô 為vi 。 以dĩ 說thuyết 如Như 來Lai 同đồng 無vô 為vi 故cố 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 如như 彼bỉ 女nữ 人nhân 。 得đắc 生sanh 梵Phạm 天Thiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 護hộ 法Pháp 故cố 。 云vân 何hà 護hộ 法Pháp 。 所sở 謂vị 說thuyết 言ngôn 如Như 來Lai 同đồng 於ư 無vô 為vi 。

善thiện 男nam 子tử 。 如như 是thị 之chi 人nhân 。 雖tuy 不bất 求cầu 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 自tự 至chí 。 如như 彼bỉ 女nữ 人nhân 。 不bất 求cầu 梵Phạm 天Thiên 。 梵Phạm 天Thiên 自tự 至chí 。 乃nãi 至chí (# 云vân 云vân 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 。 可khả 說thuyết 如Như 來Lai 同đồng 於ư 有hữu 為vi 。 持trì 戒giới 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 應ưng 如như 是thị 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 生sanh 有hữu 為vi 想tưởng 。 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 。 是thị 有hữu 為vi 者giả 。 即tức 是thị 妄vọng 語ngữ 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 死tử 入nhập 地địa 獄ngục 。 如như 人nhân 自tự 處xứ 。 於ư 己kỷ 舍xá 宅trạch 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 如Như 來Lai 真chân 實thật 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 不bất 應ưng 復phục 說thuyết 是thị 有hữu 為vi 也dã 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 諸chư 經kinh 皆giai 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 意ý 。 初sơ 則tắc 為vi 與dữ 無vô 為vi 。 二nhị 俱câu 雙song 遣khiển 。 後hậu 於ư 此thử 二nhị 中trung 寧ninh 說thuyết 無vô 為vi 。 不bất 應ưng 宣tuyên 說thuyết 是thị 有hữu 為vi 也dã 。 今kim 明minh 三Tam 身Thân 既ký 得đắc 相tương/tướng 即tức 。 為vi 與dữ 無vô 為vi 本bổn 融dung 。 如như 此thử 解giải 於ư 如Như 來Lai 。 是thị 為vi 真chân 實thật 觀quán 佛Phật 。 餘dư 義nghĩa 至chí 下hạ 當đương 明minh 。

疏sớ/sơ 。 如như 是thị 義nghĩa 類loại 下hạ 。 結kết 廣quảng 從tùng 略lược 。 兼kiêm 示thị 法pháp 源nguyên 。 令linh 知tri 有hữu 據cứ 。

疏sớ/sơ 。 四tứ 類loại 教giáo 中trung 總tổng 不bất 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 。 唯duy 辯biện 真chân 性tánh 等đẳng 者giả 。 意ý 云vân 但đãn 諸chư 經kinh 中trung 。 一nhất 向hướng 辯biện 真chân 性tánh 之chi 處xứ 。 即tức 屬thuộc 頓đốn 教giáo 。 疏sớ/sơ 。 亦diệc 無vô 八bát 識thức 差sai 別biệt 之chi 相tướng 等đẳng 者giả 。 八bát 識thức 心tâm 王vương 尚thượng 無vô 差sai 別biệt 。 況huống 心tâm 所sở 變biến 豈khởi 當đương 有hữu 耶da 。 心tâm 生sanh 即tức 種chủng 種chủng 法pháp 生sanh 。 心tâm 滅diệt 即tức 種chủng 種chủng 法pháp 滅diệt 。 故cố 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương 離ly 名danh 字tự 相tương 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 以dĩ 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 假giả 名danh 無vô 實thật 。 但đãn 隨tùy 妄vọng 念niệm 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 。 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 唯duy 是thị 妄vọng 想tưởng 。 疏sớ/sơ 。 一nhất 切thiết 法Pháp 界Giới 。 唯duy 是thị 絕tuyệt 言ngôn 者giả 。 又hựu 拂phất 前tiền 真chân 性tánh 。 辯biện 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 。 故cố 起khởi 信tín 論luận 次thứ 文văn 即tức 云vân 。 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 之chi 極cực 。 因nhân 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 此thử 真Chân 如Như 體thể 無vô 有hữu 可khả 遣khiển 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 真chân 故cố 。 亦diệc 無vô 可khả 立lập 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 如như 故cố 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 不bất 可khả 思tư 念niệm 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 。 皆giai 是thị 絕tuyệt 言ngôn 也dã 。 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 界giới 者giả 。 界giới 者giả 性tánh 義nghĩa 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 性tánh 皆giai 離ly 言ngôn 故cố 。 亦diệc 通thông 四tứ 種chủng 法Pháp 界Giới 。 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 故cố 。 名danh 無vô 得đắc 物vật 之chi 功công 。 物vật 無vô 當đương 名danh 之chi 實thật 故cố 。 理lý 本bổn 無vô 言ngôn 故cố 。 事sự 理lý 交giao 徹triệt 。 不bất 可khả 作tác 事sự 理lý 說thuyết 故cố 。 事sự 事sự 相tướng 即tức 。 不bất 可khả 作tác 一nhất 多đa 等đẳng 說thuyết 故cố 。 名danh 名danh 不bất 盡tận 。 不bất 可khả 以dĩ 一nhất 名danh 詺# 故cố 。 理lý 圓viên 。 言ngôn 偏thiên 。 言ngôn 不bất 及cập 故cố 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 非phi 實thật 相tướng 故cố 。 疏sớ/sơ 。 五ngũ 法pháp 至chí 雙song 遣khiển 者giả 。 即tức 如như 楞lăng 伽già 。 雖tuy 明minh 五ngũ 法pháp 。 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 正chánh 智trí 如như 如như 五ngũ 皆giai 空không 寂tịch 。 何hà 者giả 謂vị 迷mê 真Chân 如Như 以dĩ 成thành 名danh 相tướng 。 妄vọng 想tưởng 是thị 生sanh 。 悟ngộ 名danh 相tướng 之chi 本bổn 如như 。 妄vọng 便tiện 稱xưng 智trí 。 則tắc 無vô 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 。 唯duy 如như 如như 智trí 矣hĩ 。 智trí 因nhân 如như 立lập 。 智trí 體thể 亦diệc 空không 。 如như 假giả 智trí 明minh 。 本bổn 來lai 常thường 寂tịch 。 故cố 並tịnh 空không 矣hĩ 。 況huống 八bát 識thức 約ước 事sự 。 皆giai 緣duyên 生sanh 性tánh 空không 。 因nhân 有hữu 我ngã 法pháp 。 說thuyết 二nhị 無vô 我ngã 。 我ngã 尚thượng 叵phả 得đắc 。 無vô 我ngã 寧ninh 存tồn 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 諸chư 佛Phật 或hoặc 說thuyết 我ngã 。 或hoặc 說thuyết 於ư 無vô 我ngã 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 無vô 我ngã 無vô 非phi 我ngã 。 故cố 雙song 遣khiển 也dã 。 訶ha 教giáo 者giả 。 謂vị 以dĩ 心tâm 傳truyền 心tâm 不bất 在tại 文văn 字tự 故cố 。 勸khuyến 離ly 者giả 。 乃nãi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 令linh 離ly 教giáo 。 成thành 上thượng 訶ha 教giáo 。 二nhị 令linh 離ly 法pháp 。 法pháp 雖tuy 無vô 量lượng 不bất 出xuất 色sắc 心tâm 。 離ly 心tâm 心tâm 如như 。 離ly 色sắc 色sắc 如như 。 故cố 今kim 皆giai 離ly 。 則tắc 契khế 心tâm 體thể 離ly 妄vọng 念niệm 矣hĩ 。 毀hủy 相tương/tướng 約ước 境cảnh 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 故cố 。 泯mẫn 心tâm 約ước 智trí 。 了liễu 境cảnh 相tướng 空không 。 假giả 稱xưng 為vi 智trí 。 相tương/tướng 既ký 不bất 有hữu 。 智trí 豈khởi 有hữu 真chân 。 心tâm 境cảnh 兩lưỡng 亡vong 則tắc 皆giai 泯mẫn 絕tuyệt 。 心tâm 無vô 心tâm 相tướng 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 。 故cố 說thuyết 生sanh 心tâm 即tức 妄vọng 。 不bất 生sanh 即tức 佛Phật 。 言ngôn 生sanh 心tâm 者giả 。 非phi 但đãn 生sanh 於ư 餘dư 心tâm 。 縱túng/tung 生sanh 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 觀quán 心tâm 見kiến 性tánh 。 亦diệc 曰viết 生sanh 心tâm 。 並tịnh 為vi 妄vọng 想tưởng 。 念niệm 想tưởng 都đô 寂tịch 。 方phương 曰viết 不bất 生sanh 。 寂tịch 照chiếu 現hiện 前tiền 。 豈khởi 不bất 名danh 佛Phật 。 故cố 達đạt 磨ma 碑bi 云vân 。 心tâm 有hữu 也dã 曠khoáng 劫kiếp 而nhi 滯trệ 凡phàm 夫phu 。 心tâm 無vô 也dã 剎sát 那na 而nhi 登đăng 正chánh 覺giác 。 言ngôn 心tâm 無vô 者giả 。 雖tuy 了liễu 心tâm 空không 。 不bất 生sanh 於ư 了liễu 耳nhĩ 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 滅diệt 。 若nhược 能năng 如như 是thị 解giải 。 諸chư 佛Phật 常thường 現hiện 前tiền 。 言ngôn 如như 是thị 解giải 者giả 。 如như 不bất 生sanh 解giải 而nhi 無vô 解giải 相tương/tướng 。 非phi 謂vị 空không 解giải 於ư 不bất 生sanh 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 。 亦diệc 無vô 佛Phật 無vô 不bất 佛Phật 。 無vô 生sanh 無vô 不bất 生sanh 者giả 。 重trọng/trùng 拂phất 前tiền 迹tích 。 為vi 迷mê 眾chúng 生sanh 。 言ngôn 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 既ký 無vô 眾chúng 生sanh 。 何hà 曾tằng 有hữu 佛Phật 。 故cố 經Kinh 云vân 。 平bình 等đẳng 真chân 法Pháp 界Giới 。 無vô 佛Phật 無vô 眾chúng 生sanh 。 執chấp 佛Phật 言ngôn 無vô 佛Phật 。 非phi 謂vị 是thị 無vô 佛Phật 。 故cố 云vân 無vô 不bất 佛Phật 矣hĩ 。 則tắc 遣khiển 之chi 又hựu 遣khiển 之chi 。 若nhược 少thiểu 有hữu 所sở 得đắc 。 皆giai 是thị 妄vọng 想tưởng 。 故cố 佛Phật 藏tạng 經kinh 第đệ 一nhất 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 乃nãi 至chí 於ư 法pháp 少thiểu 。 有hữu 所sở 得đắc 者giả 。 則tắc 與dữ 佛Phật 諍tranh 。 與dữ 佛Phật 諍tranh 者giả 。 皆giai 入nhập 邪tà 道đạo 。 非phi 我ngã 弟đệ 子tử 。 是thị 吾ngô 法pháp 賊tặc 。 又hựu 只chỉ 詺# 無vô 佛Phật 以dĩ 為vi 真chân 佛Phật 。 故cố 言ngôn 無vô 不bất 佛Phật 矣hĩ 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 性tánh 空không 即tức 是thị 佛Phật 。 不bất 可khả 得đắc 思tư 量lượng 。 若nhược 有hữu 生sanh 心tâm 。 生sanh 心tâm 是thị 妄vọng 。 故cố 說thuyết 不bất 生sanh 。 佛Phật 尚thượng 不bất 有hữu 。 何hà 有hữu 無vô 生sanh 。 作tác 無vô 生sanh 解giải 。 還hoàn 被bị 無vô 生sanh 。 之chi 所sở 纏triền 縛phược 。 故cố 云vân 無vô 不bất 生sanh 矣hĩ 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 則tắc 般Bát 若Nhã 生sanh 故cố 。 云vân 無vô 不bất 生sanh 則tắc 。 生sanh 與dữ 不bất 生sanh 。 反phản 覆phúc 相tương/tướng 遣khiển 。 亦diệc 反phản 覆phúc 相tương/tướng 成thành 。 唯duy 亡vong 言ngôn 者giả 可khả 與dữ 道đạo 合hợp 。 虛hư 懷hoài 者giả 可khả 與dữ 理lý 通thông 。 冥minh 心tâm 者giả 可khả 與dữ 真chân 一nhất 。 遣khiển 智trí 者giả 可khả 與dữ 聖thánh 同đồng 。 故cố 引dẫn 淨tịnh 名danh 默mặc 住trụ 。 以dĩ 顯hiển 不bất 二nhị 是thị 也dã 。 然nhiên 淨tịnh 名danh 第đệ 二nhị 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 品phẩm 。 前tiền 有hữu 三tam 十thập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 各các 說thuyết 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 後hậu 問vấn 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 云vân 。 何hà 等đẳng 是thị 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 曰viết 。 如như 我ngã 意ý 者giả 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 言ngôn 無vô 說thuyết 。 無vô 示thị 無vô 識thức 。 離ly 諸chư 問vấn 答đáp 。 是thị 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 於ư 是thị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 問vấn 維Duy 摩Ma 詰Cật 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 各các 自tự 說thuyết 已dĩ 。 仁Nhân 者Giả 當đương 說thuyết 。 何hà 等đẳng 是thị 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。

時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 默mặc 然nhiên 無vô 言ngôn 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 歎thán 曰viết 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 是thị 真chân 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 然nhiên 此thử 經Kinh 意ý 。 前tiền 後hậu 相tương/tướng 成thành 。 共cộng 顯hiển 深thâm 旨chỉ 。 若nhược 辯biện 優ưu 劣liệt 。 或hoặc 三tam 重trọng/trùng 四tứ 重trọng/trùng 。 言ngôn 三tam 重trọng/trùng 者giả 。 一nhất 諸chư 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 。 無vô 二nhị 遣khiển 二nhị 。 則tắc 是thị 以dĩ 言ngôn 顯hiển 法pháp 。 似tự 有hữu 不bất 二nhị 可khả 說thuyết 。 便tiện 是thị 對đối 二nhị 明minh 不bất 二nhị 。 非phi 絕tuyệt 待đãi 也dã 。 二nhị 文Văn 殊Thù 以dĩ 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 明minh 無vô 不bất 二nhị 可khả 說thuyết 。 令linh 亡vong 言ngôn 會hội 旨chỉ 。 三tam 維duy 摩ma 詰cật 以dĩ 無vô 言ngôn 顯hiển 理lý 。 謂vị 本bổn 自tự 無vô 言ngôn 。 不bất 須tu 更canh 遣khiển 。 故cố 為vi 三tam 也dã 。 而nhi 言ngôn 四tứ 者giả 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 以dĩ 言ngôn 印ấn 彼bỉ 。 又hựu 明minh 言ngôn 即tức 無vô 言ngôn 。 非phi 要yếu 離ly 耳nhĩ 。 若nhược 欲dục 合hợp 者giả 。 然nhiên 後hậu 三tam 段đoạn 反phản 覆phúc 相tương/tướng 成thành 。 但đãn 為vi 一nhất 義nghĩa 。 初sơ 文Văn 殊Thù 以dĩ 言ngôn 顯hiển 無vô 言ngôn 。 次thứ 淨tịnh 名danh 以dĩ 無vô 言ngôn 印ấn 言ngôn 。 後hậu 文Văn 殊Thù 以dĩ 言ngôn 印ấn 無vô 言ngôn 。 三tam 段đoạn 二nhị 人nhân 共cộng 顯hiển 絕tuyệt 言ngôn 之chi 理lý 。 故cố 前tiền 三tam 十thập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 無vô 二nhị 遣khiển 二nhị 。 後hậu 二nhị 大Đại 士Sĩ 以dĩ 無vô 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 則tắc 但đãn 有hữu 二nhị 節tiết 。 若nhược 更cánh 合hợp 者giả 。 若nhược 無vô 諸chư 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 言ngôn 遣khiển 二nhị 。 空không 有hữu 絕tuyệt 言ngôn 何hà 由do 顯hiển 理lý 。 是thị 則tắc 前tiền 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 假giả 言ngôn 顯hiển 理lý 。 後hậu 二nhị 大Đại 士Sĩ 以dĩ 無vô 言ngôn 顯hiển 理lý 。 言ngôn 與dữ 不bất 言ngôn 雙song 亡vong 。 皆giai 真chân 不bất 二nhị 矣hĩ 。 故cố 雖tuy 三tam 節tiết 一nhất 致trí 無vô 違vi 。 今kim 取thủ 最tối 後hậu 。 故cố 云vân 如như 淨tịnh 名danh 默mặc 住trụ 也dã 。

疏sớ/sơ 。 五ngũ 圓viên 教giáo 等đẳng 者giả 。 義nghĩa 廣quảng 理lý 深thâm 。 非phi 略lược 可khả 盡tận 。 故cố 彰chương 其kỳ 宏hoành 奧áo 。 別biệt 立lập 一nhất 門môn 。 然nhiên 在tại 立lập 教giáo 之chi 終chung 。 故cố 須tu 略lược 舉cử 。 言ngôn 十thập 十thập 法Pháp 門môn 者giả 。 一nhất 一nhất 法Pháp 門môn 。 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 。 多đa 明minh 十thập 故cố 。 十thập 身thân 十thập 忍nhẫn 十thập 眼nhãn 十thập 通thông 十thập 種chủng 玄huyền 門môn 。 出xuất 十thập 所sở 以dĩ 表biểu 義nghĩa 無vô 盡tận 。 彰chương 異dị 餘dư 宗tông 。 故cố 文văn 文văn 之chi 中trung 多đa 皆giai 十thập 句cú 。 一nhất 一nhất 十thập 句cú 。 六lục 相tương/tướng 圓viên 融dung 方phương 顯hiển 教giáo 圓viên 。 廣quảng 如như 下hạ 辯biện 。 如như 經kinh 宗tông 辯biện 者giả 。 即tức 是thị 第đệ 六lục 宗tông 趣thú 門môn 也dã 。 第đệ 四tứ 總tổng 相tương/tướng 會hội 通thông 中trung 。 文văn 多đa 易dị 了liễu 。 隨tùy 難nạn/nan 則tắc 釋thích 。 疏sớ/sơ 。 三tam 者giả 三tam 四tứ 二nhị 教giáo 下hạ 。 雖tuy 則tắc 泯mẫn 二nhị 異dị 前tiền 者giả 。 三tam 即tức 終chung 教giáo 。 四tứ 即tức 頓đốn 教giáo 。 此thử 之chi 二nhị 教giáo 俱câu 明minh 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 云vân 泯mẫn 二nhị 。 則tắc 異dị 前tiền 始thỉ 教giáo 存tồn 三tam 乘thừa 也dã 。 而nhi 言ngôn 雖tuy 者giả 。 雖tuy 明minh 一Nhất 乘Thừa 。 由do 是thị 對đối 三tam 顯hiển 故cố 同đồng 前tiền 二nhị 教giáo 。 亦diệc 入nhập 屈khuất 曲khúc 之chi 數số 。 則tắc 前tiền 四tứ 教giáo 皆giai 屈khuất 曲khúc 收thu 。 後hậu 之chi 一nhất 教giáo 方phương 是thị 平bình 道đạo 。 故cố 順thuận 印ấn 公công 。

疏sớ/sơ 。 此thử 三tam 亦diệc 順thuận 四tứ 乘thừa 者giả 。 初sơ 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 。 次thứ 一nhất 三tam 乘thừa 。 此thử 二nhị 皆giai 是thị 三tam 乘thừa 教giáo 。 攝nhiếp 以dĩ 初sơ 小Tiểu 乘Thừa 。 即tức 三tam 乘thừa 中trung 之chi 小Tiểu 乘Thừa 故cố 。 後hậu 三tam 是thị 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 為vi 四tứ 乘thừa 也dã 。 又hựu 梁lương 論luận 下hạ 。 證chứng 成thành 三tam 一nhất 之chi 義nghĩa 。 前tiền 會hội 三tam 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 文văn 中trung 已dĩ 引dẫn 。 及cập 妙diệu 智trí 經kinh 部bộ 異dị 執chấp 記ký 。 並tịnh 如như 前tiền 引dẫn 。

疏sớ/sơ 。 一nhất 中trung 間gian 三tam 教giáo 存tồn 三tam 泯mẫn 二nhị 別biệt 者giả 。 始thỉ 終chung 頓đốn 三tam 名danh 為vi 中trung 間gian 。 以dĩ 初sơ 有hữu 小Tiểu 乘Thừa 。 後hậu 有hữu 圓viên 教giáo 。 故cố 名danh 中trung 間gian 。 而nhi 始thỉ 教giáo 存tồn 三tam 故cố 。 別biệt 為vi 一nhất 教giáo 。 終chung 頓đốn 二nhị 教giáo 泯mẫn 二nhị 是thị 同đồng 故cố 為vi 一Nhất 乘Thừa 。 即tức 合hợp 終chung 頓đốn 二nhị 教giáo 也dã 。

疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 歷lịch 位vị 無vô 位vị 別biệt 者giả 。 始thỉ 終chung 二nhị 教giáo 皆giai 悉tất 歷lịch 位vị 。 頓đốn 教giáo 不bất 歷lịch 。 故cố 合hợp 始thỉ 終chung 以dĩ 為vi 漸tiệm 教giáo 。 餘dư 皆giai 如như 名danh 者giả 。 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 二nhị 漸tiệm 教giáo 。 三tam 頓đốn 教giáo 。 四tứ 圓viên 教giáo 。 則tắc 漸tiệm 是thị 新tân 加gia 餘dư 三tam 如như 本bổn 名danh 也dã 。

疏sớ/sơ 。 然nhiên 取thủ 多đa 分phần 下hạ 。 遮già 外ngoại 難nạn/nan 也dã 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 既ký 破phá 昔tích 人nhân 不bất 許hứa 指chỉ 於ư 一nhất 經kinh 以dĩ 為vi 一nhất 教giáo 。 如như 何hà 前tiền 立lập 教giáo 中trung 。 亦diệc 云vân 如như 法Pháp 華hoa 等đẳng 。 故cố 今kim 通thông 云vân 。 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 所sở 以dĩ 略lược 指chỉ 。 實thật 不bất 局cục 判phán 一nhất 經kinh 以dĩ 為vi 一nhất 教giáo 故cố 。 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 云vân 。 以dĩ 一nhất 經kinh 中trung 容dung 具cụ 多đa 故cố 。 上thượng 來lai 開khai 合hợp 遍biến 收thu 。 理lý 無vô 不bất 盡tận 。 依y 此thử 亦diệc 可khả 總tổng 判phán 教giáo 言ngôn 。 若nhược 唯duy 為vi 一nhất 難nan 見kiến 淺thiển 深thâm 。 非phi 判phán 教giáo 也dã 。 若nhược 欲dục 判phán 者giả 。 當đương 漸tiệm 開khai 之chi 。 且thả 分phân 為vi 二nhị 。 一nhất 方phương 便tiện 教giáo 。 二nhị 真chân 實thật 教giáo 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 亦diệc 即tức 半bán 滿mãn 。 又hựu 方phương 便tiện 即tức 隨tùy 他tha 意ý 語ngữ 。 真chân 實thật 即tức 隨tùy 自tự 意ý 語ngữ 。 又hựu 方phương 便tiện 是thị 三tam 乘thừa 。 真chân 實thật 是thị 一Nhất 乘Thừa 。 然nhiên 諸chư 經kinh 中trung 對đối 小tiểu 顯hiển 大đại 。 即tức 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 為vi 方phương 便tiện 。 大Đại 乘Thừa 為vi 真chân 實thật 。 若nhược 對đối 權quyền 顯hiển 實thật 。 則tắc 以dĩ 三tam 乘thừa 為vi 方phương 便tiện 。 一Nhất 乘Thừa 為vi 真chân 實thật 。 則tắc 於ư 方phương 便tiện 之chi 中trung 更cánh 分phân 為vi 二nhị 。 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 。 二nhị 大Đại 乘Thừa 。 就tựu 真chân 實thật 中trung 亦diệc 分phân 為vi 二nhị 。 一nhất 行hành 布bố 。 二nhị 圓viên 融dung 。 行hành 布bố 即tức 始thỉ 終chung 之chi 教giáo 。 圓viên 融dung 即tức 是thị 圓viên 教giáo 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 居cư 然nhiên 是thị 別biệt 。 大Đại 乘Thừa 之chi 中trung 。 有hữu 多đa 差sai 別biệt 。 一nhất 直trực 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 。 二nhị 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 如như 法Pháp 華hoa 。 三tam 會hội 權quyền 歸quy 實thật 。 如như 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 斥xích 權quyền 讚tán 實thật 。 如như 淨tịnh 名danh 思tư 益ích 。 五ngũ 權quyền 實thật 雙song 明minh 。 如như 諸chư 般Bát 若Nhã 。 六lục 帶đái 權quyền 說thuyết 實thật 。 亦diệc 如như 般Bát 若Nhã 。 七thất 帶đái 實thật 明minh 權quyền 。 亦diệc 如như 般Bát 若Nhã 。 勝thắng 鬘man 小tiểu 似tự 法pháp 華hoa 。 央ương 掘quật 小tiểu 似tự 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 上thượng 七thất 中trung 有hữu 似tự 其kỳ 類loại 之chi 經kinh 。 各các 以dĩ 類loại 攝nhiếp 。 若nhược 就tựu 大Đại 乘Thừa 分phần/phân 宗tông 。 亦diệc 可khả 有hữu 四tứ 。 一nhất 法pháp 相tướng 差sai 別biệt 宗tông 。 多đa 說thuyết 相tương/tướng 故cố 。 二nhị 相tương/tướng 想tưởng 俱câu 絕tuyệt 宗tông 。 多đa 約ước 性tánh 故cố 。 三tam 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 宗tông 。 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 故cố 。 四tứ 圓viên 融dung 具cụ 德đức 宗tông 。 以dĩ 理lý 融dung 事sự 故cố 。 故cố 如Như 來Lai 聖Thánh 教giáo 。 意ý 趣thú 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 局cục 執chấp 。 今kim 且thả 依y 於ư 古cổ 勢thế 。 如như 疏sớ/sơ 明minh 耳nhĩ 。

疏sớ/sơ 。 本bổn 末mạt 同đồng 時thời 始thỉ 終chung 一nhất 類loại 者giả 。 本bổn 是thị 一Nhất 乘Thừa 。 末mạt 即tức 小Tiểu 乘Thừa 。 三tam 乘thừa 然nhiên 非phi 前tiền 後hậu 。 從tùng 初sơ 得đắc 道Đạo 。 迄hất 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 三tam 類loại 教giáo 。 同đồng 時thời 並tịnh 行hành 。 故cố 云vân 本bổn 末mạt 同đồng 時thời 。 言ngôn 始thỉ 終chung 一nhất 類loại 者giả 。 若nhược 小tiểu 始thỉ 終chung 俱câu 小tiểu 。 若nhược 三tam 則tắc 始thỉ 終chung 俱câu 三tam 。 若nhược 一nhất 則tắc 始thỉ 終chung 俱câu 一nhất 。 故cố 云vân 始thỉ 終chung 一nhất 類loại 。 各các 無vô 異dị 說thuyết 。 然nhiên 有hữu 三tam 位vị 下hạ 。 別biệt 出xuất 其kỳ 故cố 。

疏sớ/sơ 。 然nhiên 此thử 三tam 類loại 依y 於ư 此thử 世thế 下hạ 。 揀giản 濫lạm 。 恐khủng 有hữu 執chấp 言ngôn 。 小Tiểu 乘Thừa 始thỉ 終chung 定định 者giả 。 豈khởi 非phi 定định 性tánh 聲Thanh 聞Văn 。 故cố 云vân 謂vị 非phi 一nhất 人nhân 多đa 世thế 同đồng 聞văn 一nhất 類loại 。 以dĩ 容dung 轉chuyển 根căn 器khí 故cố 。 亦diệc 非phi 通thông 取thủ 不bất 定định 性tánh 人nhân 。 要yếu 約ước 一nhất 世thế 一nhất 類loại 定định 者giả 。

疏sớ/sơ 。 如như 出xuất 現hiện 品phẩm 日nhật 照chiếu 下hạ 。 文văn 甚thậm 分phân 明minh 。 此thử 應ưng 廣quảng 引dẫn 。

疏sớ/sơ 。 約ước 機cơ 各các 是thị 一nhất 類loại 之chi 機cơ 者giả 。 揀giản 濫lạm 也dã 。 非phi 是thị 一nhất 人nhân 先tiên 大đại 。 後hậu 小tiểu 故cố 。 若nhược 一nhất 人nhân 身thân 則tắc 明minh 先tiên 小tiểu 後hậu 大đại 。 乃nãi 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 門môn 中trung 有hữu 之chi 。 故cố 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 門môn 有hữu 二nhị 類loại 人nhân 。 一nhất 者giả 一nhất 人nhân 備bị 歷lịch 小tiểu 大đại 。 如như 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 二nhị 者giả 先tiên 稟bẩm 小tiểu 人nhân 。 未vị 必tất 後hậu 時thời 稟bẩm 大đại 。 以dĩ 小tiểu 性tánh 定định 故cố 。 而nhi 聞văn 後hậu 時thời 說thuyết 大đại 故cố 。 異dị 前tiền 始thỉ 終chung 俱câu 小tiểu 。 後hậu 稟bẩm 大đại 人nhân 未vị 必tất 要yếu 從tùng 小tiểu 來lai 。 以dĩ 有hữu 頓đốn 悟ngộ 機cơ 故cố 。 而nhi 知tri 先tiên 來lai 說thuyết 小tiểu 故cố 。 非phi 始thỉ 終chung 俱câu 大đại 。

疏sớ/sơ 。 法pháp 華hoa 亦diệc 云vân 初sơ 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 經kinh 諸chư 天thiên 說thuyết 偈kệ 云vân 。 昔tích 於ư 波Ba 羅La 奈Nại 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 分phân 別biệt 說thuyết 諸chư 法pháp 。 五ngũ 眾chúng 之chi 生sanh 滅diệt 。 今kim 復phục 轉chuyển 最tối 妙diệu 。 無vô 上thượng 大đại 法Pháp 輪luân 。 是thị 法Pháp 甚thậm 深thâm 奧áo 。 少thiểu 有hữu 能năng 信tín 者giả 等đẳng 。

疏sớ/sơ 。 上thượng 之chi 四tứ 門môn 者giả 。 通thông 結kết 上thượng 也dã 。 所sở 以dĩ 此thử 中trung 結kết 者giả 。 前tiền 之chi 四tứ 門môn 義nghĩa 已dĩ 略lược 周chu 。 藏tạng 和hòa 尚thượng 立lập 但đãn 有hữu 前tiền 四tứ 。 今kim 疏sớ/sơ 順thuận 彼bỉ 且thả 將tương 略lược 畢tất 故cố 。 此thử 結kết 之chi 下hạ 之chi 六lục 門môn 復phục 傍bàng 收thu 異dị 義nghĩa 。 以dĩ 顯hiển 玄huyền 奧áo 。

疏sớ/sơ 。 更cánh 有hữu 一nhất 類loại 機cơ 下hạ 。 上thượng 來lai 牒điệp 列liệt 前tiền 之chi 四tứ 門môn 。 生sanh 起khởi 第đệ 五ngũ 。 明minh 第đệ 五ngũ 門môn 非phi 前tiền 四tứ 攝nhiếp 也dã 。 疏sớ/sơ 六lục 顯hiển 密mật 同đồng 時thời 者giả 。 是thị 天thiên 台thai 八bát 教giáo 中trung 。 祕bí 密mật 不bất 定định 之chi 二nhị 教giáo 也dã 。

疏sớ/sơ 。 七thất 一nhất 時thời 頓đốn 演diễn 者giả 。 如Như 來Lai 於ư 一nhất 語ngữ 言ngôn 中trung 。 演diễn 說thuyết 無vô 邊biên 契Khế 經Kinh 海hải 。 無vô 論luận 小tiểu 大đại 三tam 一nhất 顯hiển 密mật 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 皆giai 具cụ 演diễn 耳nhĩ 。

疏sớ/sơ 。 八bát 從tùng 初sơ 得đắc 道Đạo 等đẳng 者giả 。 即tức 寂tịch 寞mịch 無vô 言ngôn 門môn 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 楞lăng 伽già 等đẳng 經kinh 皆giai 有hữu 此thử 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 六lục 云vân 。 若nhược 知tri 如Như 來Lai 常thường 不bất 說thuyết 法Pháp 。 是thị 人nhân 名danh 為vi 。 具cụ 足túc 多đa 聞văn 。 大đại 般Bát 若Nhã 四tứ 百bách 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。 我ngã 從tùng 成thành 佛Phật 已dĩ 來lai 。 不bất 說thuyết 一nhất 字tự 。 汝nhữ 亦diệc 不bất 聞văn 。 五ngũ 百bách 六lục 十thập 七thất 云vân 。 眾chúng 生sanh 各các 各các 。 謂vị 佛Phật 獨độc 為vì 說thuyết 法Pháp 。 而nhi 佛Phật 本bổn 來lai 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 淨tịnh 名danh 第đệ 一nhất 云vân 。 其kỳ 說thuyết 法Pháp 者giả 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 。 佛Phật 藏tạng 經kinh 第đệ 一nhất 念niệm 佛Phật 品phẩm 云vân 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

不bất 能năng 通thông 達đạt 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 皆giai 為vi 言ngôn 說thuyết 所sở 覆phú 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 知tri 諸chư 語ngữ 言ngôn 皆giai 為vi 是thị 邪tà 。 乃nãi 至chí 少thiểu 有hữu 語ngữ 言ngôn 不bất 得đắc 真chân 實thật 。 上thượng 所sở 引dẫn 經kinh 。 但đãn 明minh 不bất 說thuyết 。 未vị 出xuất 不bất 說thuyết 所sở 以dĩ 。 若nhược 楞lăng 伽già 經kinh 兼kiêm 出xuất 所sở 以dĩ 。 故cố 第đệ 三tam 云vân 。 大đại 慧tuệ 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 如như 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 我ngã 從tùng 某mỗ 夜dạ 。 得đắc 最Tối 正Chánh 覺Giác 。 乃nãi 至chí 某mỗ 夜dạ 。 入nhập 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 不bất 說thuyết 一nhất 字tự 。 亦diệc 不bất 已dĩ 說thuyết 當đương 說thuyết 。 當đương 知tri 不bất 說thuyết 是thị 為vi 佛Phật 說thuyết 。 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 說thuyết 言ngôn 不bất 說thuyết 是thị 為vi 佛Phật 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 。

我ngã 因nhân 二nhị 法pháp 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 云vân 何hà 二nhị 法pháp 。 謂vị 緣duyên 自tự 得đắc 法Pháp 。 及cập 本bổn 住trụ 法pháp 。 是thị 名danh 二nhị 法Pháp 。 因nhân 此thử 二nhị 法pháp 故cố 。 我ngã 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 云vân 何hà 緣duyên 自tự 得đắc 法Pháp 。 若nhược 彼bỉ 如Như 來Lai 所sở 。 得đắc 我ngã 亦diệc 得đắc 之chi 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 緣duyên 自tự 得đắc 法Pháp 。 究cứu 竟cánh 境cảnh 界giới 。 離ly 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 。 離ly 文văn 字tự 二nhị 趣thú 。 云vân 何hà 本bổn 住trụ 法pháp 。 謂vị 古cổ 先tiên 聖thánh 道Đạo 如như 金kim 銀ngân 等đẳng 性tánh 。 法Pháp 界Giới 常thường 住trụ 。 若nhược 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 若nhược 不bất 出xuất 世thế 。 法Pháp 界Giới 常thường 住trụ 。 如như 趣thú 彼bỉ 城thành 道đạo 。 譬thí 如như 士sĩ 夫phu 。 行hành 曠khoáng 野dã 中trung 。 見kiến 向hướng 古cổ 城thành 平bình 坦thản 正Chánh 道Đạo 。 即tức 隨tùy 入nhập 城thành 受thọ 如như 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 彼bỉ 有hữu 偈kệ 云vân 。 我ngã 某mỗ 夜dạ 得đắc 道Đạo 。 至chí 某mỗ 夜dạ 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 此thử 二nhị 中trung 間gian 。 我ngã 都đô 無vô 所sở 說thuyết 。 緣duyên 自tự 本bổn 住trụ 故cố 。 我ngã 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 彼bỉ 佛Phật 及cập 與dữ 我ngã 。 悉tất 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 有hữu 云vân 佛Phật 無vô 色sắc 聲thanh 。 總tổng 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 遮già 過quá 顯hiển 德đức 。 二nhị 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 。 三tam 傳truyền 古cổ 非phi 作tác 。 四tứ 悲bi 願nguyện 所sở 成thành 。 五ngũ 本bổn 質chất 影ảnh 像tượng 。 初sơ 者giả 為vi 遮già 過quá 患hoạn 。 故cố 云vân 不bất 說thuyết 。 約ước 顯hiển 實thật 德đức 故cố 說thuyết 非phi 無vô 。 如như 十thập 卷quyển 楞lăng 伽già 第đệ 八bát 云vân 。 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 墮đọa 文văn 字tự 法pháp 。 若nhược 人nhân 言ngôn 如Như 來Lai 說thuyết 墮đọa 文văn 字tự 法pháp 者giả 。 此thử 即tức 妄vọng 語ngữ 。 佛Phật 性tánh 論luận 第đệ 二nhị 云vân 。 如Như 來Lai 無vô 有hữu 。 色sắc 聲thanh 麁thô 相tương/tướng 功công 德đức 可khả 得đắc 。 兜Đâu 率Suất 偈kệ 云vân 。 色sắc 身thân 非phi 是thị 佛Phật 。 音âm 聲thanh 亦diệc 復phục 然nhiên 。 亦diệc 不bất 離ly 色sắc 聲thanh 。 見kiến 佛Phật 神thần 通thông 力lực 。 此thử 上thượng 皆giai 顯hiển 有hữu 過quá 失thất 之chi 色sắc 聲thanh 。 則tắc 佛Phật 非phi 有hữu 。 無vô 過quá 失thất 之chi 色sắc 聲thanh 。 則tắc 佛Phật 非phi 無vô 。 二nhị 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 者giả 。 真Chân 諦Đế 離ly 相tương/tướng 故cố 明minh 無vô 說thuyết 。 俗tục 諦đế 隨tùy 機cơ 故cố 非phi 無vô 說thuyết 。 仁nhân 王vương 觀quán 空không 品phẩm 云vân 。 若nhược 有hữu 修tu 習tập 說thuyết 聽thính 。 即tức 無vô 說thuyết 聽thính 。 如như 虛hư 空không 故cố 。 法pháp 同đồng 法pháp 性tánh 。 一nhất 切thiết 皆giai 如như 也dã 。 三tam 傳truyền 古cổ 非phi 作tác 者giả 。 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 。 但đãn 是thị 傳truyền 述thuật 古cổ 佛Phật 之chi 教giáo 。 非phi 自tự 製chế 作tác 。 般Bát 若Nhã 論luận 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 如Như 來Lai 無vô 所sở 說thuyết 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 唯duy 獨độc 如Như 來Lai 說thuyết 。 餘dư 佛Phật 不bất 說thuyết 故cố 。 四tứ 悲bi 願nguyện 所sở 成thành 者giả 。 謂vị 佛Phật 所sở 有hữu 無vô 盡tận 三tam 業nghiệp 。 應ưng 眾chúng 生sanh 者giả 。 皆giai 是thị 曠khoáng 劫kiếp 悲bi 願nguyện 。 為vi 因nhân 順thuận 眾chúng 生sanh 感cảm 。 非phi 自tự 所sở 有hữu 故cố 。 說thuyết 佛Phật 果Quả 無vô 有hữu 色sắc 聲thanh 。 然nhiên 則tắc 以dĩ 他tha 為vi 自tự 故cố 亦diệc 有hữu 說thuyết 。 下hạ 經kinh 文văn 云vân 。 如Như 來Lai 不bất 出xuất 世thế 。 亦diệc 無vô 有hữu 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 本bổn 大đại 願nguyện 力lực 。 顯hiển 現hiện 自tự 在tại 法pháp 。 亦diệc 此thử 意ý 也dã 。 五ngũ 本bổn 質chất 影ảnh 像tượng 者giả 。 謂vị 佛Phật 三tam 業nghiệp 平bình 等đẳng 普phổ 應ưng 。 無vô 彼bỉ 差sai 別biệt 影ảnh 像tượng 色sắc 聲thanh 。 故cố 說thuyết 非phi 有hữu 。 然nhiên 即tức 與dữ 彼bỉ 差sai 別biệt 聞văn 見kiến 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 因nhân 質chất 有hữu 影ảnh 故cố 說thuyết 非phi 無vô 。 下hạ 經Kinh 云vân 。 諸chư 佛Phật 無vô 有hữu 法pháp 。 佛Phật 於ư 何hà 所sở 說thuyết 。 但đãn 隨tùy 其kỳ 自tự 心tâm 。 謂vị 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 由do 上thượng 五ngũ 義nghĩa 會hội 諸chư 聖thánh 教giáo 。 說thuyết 默mặc 無vô 礙ngại 。 皆giai 悉tất 有hữu 理lý 。 然nhiên 上thượng 五ngũ 義nghĩa 刊# 定định 記ký 有hữu 而nhi 引dẫn 文văn 雜tạp 亂loạn 。 今kim 上thượng 所sở 引dẫn 頗phả 為vi 改cải 易dị 。 所sở 以dĩ 疏sớ/sơ 不bất 引dẫn 者giả 。 以dĩ 不bất 出xuất 楞lăng 伽già 二nhị 因nhân 故cố 。 謂vị 初sơ 一nhất 即tức 緣duyên 自tự 得đắc 法Pháp 。 自tự 所sở 得đắc 法Pháp 即tức 是thị 證chứng 道đạo 。 證chứng 法pháp 在tại 己kỷ 。 離ly 過quá 顯hiển 德đức 。 次thứ 三tam 即tức 緣duyên 本bổn 住trụ 法pháp 。 本bổn 住trụ 即tức 古cổ 先tiên 聖thánh 道Đạo 。 二nhị 即tức 所sở 證chứng 。 三tam 四tứ 即tức 教giáo 道đạo 。 傳truyền 古cổ 非phi 作tác 。 即tức 古cổ 先tiên 聖thánh 道Đạo 。 悲bi 願nguyện 所sở 成thành 即tức 兼kiêm 因nhân 果quả 耳nhĩ 。 其kỳ 本bổn 質chất 影ảnh 像tượng 但đãn 通thông 相tương/tướng 說thuyết 。 本bổn 質chất 無vô 者giả 順thuận 自tự 所sở 證chứng 故cố 。 影ảnh 像tượng 有hữu 者giả 順thuận 古cổ 聖thánh 人nhân 。 即tức 體thể 妙diệu 用dụng 故cố 。 故cố 云vân 宗tông 通thông 。 自tự 修tu 行hành 說thuyết 通thông 示thị 未vị 悟ngộ 。 不bất 說thuyết 之chi 義nghĩa 小tiểu 有hữu 異dị 相tướng 。 故cố 今kim 敘tự 之chi 。 上thượng 雖tuy 說thuyết 所sở 默mặc 之chi 由do 皆giai 兼kiêm 有hữu 說thuyết 之chi 意ý 。 故cố 思tư 益ích 第đệ 三tam 云vân 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 集tập 會hội 當đương 行hành 二nhị 事sự 。 若nhược 聖thánh 說thuyết 法Pháp 若nhược 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 何hà 謂vị 說thuyết 法Pháp 。 何hà 謂vị 默mặc 然nhiên 。

答đáp 言ngôn 。

若nhược 說thuyết 法Pháp 。 不bất 違vi 佛Phật 不bất 違vi 法pháp 不bất 違vi 僧Tăng 。 是thị 名danh 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 知tri 法pháp 即tức 是thị 佛Phật 。 離ly 相tương/tướng 即tức 是thị 法pháp 。 無vô 違vi 即tức 是thị 僧Tăng 。 是thị 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 又hựu 善thiện 男nam 子tử 。 因nhân 四tứ 念niệm 處xứ 。 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。 名danh 聖thánh 說thuyết 法Pháp 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 憶ức 念niệm 。 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 斯tư 皆giai 正chánh 說thuyết 之chi 時thời 。 心tâm 契khế 法pháp 理lý 即tức 不bất 說thuyết 耳nhĩ 。 明minh 非phi 緘giam 口khẩu 名danh 不bất 說thuyết 耳nhĩ 。 餘dư 可khả 知tri 。 藏tạng 教giáo 所sở 攝nhiếp 竟cánh 。

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 九cửu