大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao
Quyển 85
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 五ngũ
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
第đệ 二nhị 末mạt 會hội 疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 夫phu 圓viên 滿mãn 教giáo 海hải 下hạ 。 此thử 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 標tiêu 。 後hậu 故cố 非phi 頓đốn 下hạ 釋thích 。 前tiền 標tiêu 有hữu 三tam 對đối 。 今kim 疏sớ/sơ 釋thích 有hữu 二nhị 。 一nhất 出xuất 三tam 對đối 之chi 由do 。 二nhị 明minh 該cai 羅la 等đẳng 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。 若nhược 無vô 頓đốn 證chứng 法Pháp 界Giới 。 豈khởi 顯hiển 此thử 經Kinh 圓viên 妙diệu 。 若nhược 無vô 善thiện 財tài 漸tiệm 進tiến 眾chúng 生sanh 如như 何hà 趣thú 入nhập 。 若nhược 無vô 本bổn 會hội 佛Phật 為vi 其kỳ 主chủ 。 何hà 有hữu 末mạt 會hội 皆giai 得đắc 成thành 經kinh 。 若nhược 無vô 末mạt 會hội 善thiện 財tài 成thành 益ích 。 豈khởi 顯hiển 本bổn 會hội 頓đốn 證chứng 之chi 實thật 。 然nhiên 此thử 一nhất 對đối 語ngữ 出xuất 肇triệu 公công 維duy 摩ma 注chú 序tự 。 彼bỉ 以dĩ 不bất 思tư 議nghị 。 中trung 以dĩ 分phần/phân 本bổn 末mạt 云vân 。 此thử 經Kinh 所sở 明minh 統thống 萬vạn 行hạnh 則tắc 以dĩ 權quyền 智trí 為vi 主chủ 。 樹thụ 德đức 本bổn 則tắc 以dĩ 六Lục 度Độ 為vi 根căn 。 濟tế 蒙mông 惑hoặc 則tắc 以dĩ 。 慈từ 悲bi 為vi 首thủ 。 語ngữ 宗tông 極cực 則tắc 以dĩ 不bất 二nhị 為vi 言ngôn 。 凡phàm 此thử 眾chúng 說thuyết 皆giai 不bất 思tư 議nghị 之chi 本bổn 也dã 。 至chí 若nhược 借tá 座tòa 燈đăng 王vương 請thỉnh 飯phạn 香hương 土thổ/độ 手thủ 接tiếp 大Đại 千Thiên 室thất 包bao 乾can/kiền/càn 象tượng 。 不bất 思tư 議nghị 迹tích 也dã 。 然nhiên 幽u 關quan 難nạn/nan 辯biện 聖thánh 應ưng 不bất 同đồng 。 非phi 本bổn 無vô 以dĩ 垂thùy 迹tích 。 非phi 迹tích 無vô 以dĩ 顯hiển 本bổn 。 本bổn 迹tích 雖tuy 殊thù 不bất 思tư 議nghị 一nhất 也dã 。 今kim 但đãn 借tá 其kỳ 言ngôn 不bất 取thủ 其kỳ 義nghĩa 。 自tự 以dĩ 二nhị 會hội 為vi 本bổn 末mạt 耳nhĩ 。 非phi 人nhân 無vô 以dĩ 證chứng 法pháp 者giả 。 法pháp 無vô 廢phế 興hưng 弘hoằng 之chi 由do 人nhân 故cố 。 非phi 法pháp 無vô 以dĩ 成thành 人nhân 者giả 。 不bất 證chứng 性tánh 原nguyên 豈khởi 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 以dĩ 法pháp 知tri 有hữu 人nhân 以dĩ 人nhân 知tri 有hữu 法pháp 。 離ly 法pháp 何hà 有hữu 人nhân 離ly 人nhân 何hà 有hữu 法pháp 。
疏sớ/sơ 。 故cố 前tiền 明minh 不bất 異dị 漸tiệm 之chi 頓đốn 下hạ 。 第đệ 二nhị 明minh 該cai 羅la 等đẳng 義nghĩa 。 三tam 對đối 為vi 三tam 。 一nhất 明minh 漸tiệm 頓đốn 該cai 羅la 。 二nhị 互hỗ 不bất 異dị 即tức 該cai 羅la 義nghĩa 。 其kỳ 多đa 門môn 而nhi 眾chúng 人nhân 同đồng 契khế 。 即tức 不bất 異dị 漸tiệm 之chi 頓đốn 相tương/tướng 也dã 。 上thượng 不bất 壞hoại 多đa 門môn 入nhập 法Pháp 身thân 等đẳng 。 十thập 種chủng 別biệt 故cố 即tức 是thị 漸tiệm 義nghĩa 。 眾chúng 人nhân 同đồng 契khế 即tức 是thị 頓đốn 義nghĩa 。 或hoặc 一nhất 人nhân 證chứng 多đa 。 或hoặc 多đa 人nhân 同đồng 證chứng 故cố 即tức 頓đốn 也dã 。 一nhất 人nhân 歷lịch 位vị 即tức 是thị 漸tiệm 相tương/tướng 。 而nhi 圓viên 修tu 故cố 不bất 異dị 頓đốn 也dã 。 二nhị 前tiền 即tức 不bất 異dị 末mạt 之chi 本bổn 等đẳng 者giả 。 本bổn 末mạt 交giao 映ánh 也dã 。 雖tuy 卷quyển 而nhi 恆hằng 舒thư 即tức 不bất 異dị 末mạt 之chi 本bổn 相tương/tướng 也dã 。 卷quyển 謂vị 不bất 離ly 祇kỳ 園viên 。 而nhi 恆hằng 舒thư 者giả 而nhi 羅la 身thân 雲vân 於ư 法Pháp 界Giới 也dã 。 言ngôn 雖tuy 舒thư 而nhi 恆hằng 卷quyển 者giả 。 謂vị 雖tuy 羅la 形hình 於ư 法Pháp 界Giới 。 而nhi 未vị 動động 足túc 於ư 祇kỳ 園viên 。 是thị 不bất 異dị 本bổn 之chi 末mạt 也dã 。 本bổn 末mạt 無vô 礙ngại 下hạ 結kết 第đệ 二nhị 門môn 。 三tam 今kim 託thác 人nhân 進tiến 修tu 下hạ 釋thích 人nhân 法pháp 融dung 會hội 也dã 。 語ngữ 則tắc 不bất 似tự 前tiền 二nhị 但đãn 似tự 結kết 成thành 。 今kim 會hội 意ý 亦diệc 具cụ 矣hĩ 。 謂vị 託thác 人nhân 修tu 進tiến 者giả 。 人nhân 融dung 法pháp 也dã 。 使sử 大đại 教giáo 弘hoằng 通thông 法pháp 成thành 人nhân 也dã 。 言ngôn 即tức 斯tư 本bổn 意ý 者giả 。 語ngữ 則tắc 正chánh 結kết 第đệ 三tam 意ý 。 則tắc 通thông 結kết 上thượng 二nhị 成thành 總tổng 顯hiển 會hội 意ý 也dã 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 會hội 數số 開khai 合hợp 中trung 二nhị 。 先tiên 局cục 。 言ngôn 二nhị 諸chư 乘thừa 人nhân 會hội 者giả 。 即tức 初sơ 至chí 福phước 城thành 東đông 會hội 也dã 。 後hậu 若nhược 約ước 能năng 所sở 下hạ 明minh 通thông 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 標tiêu 數số 。 就tựu 第đệ 三tam 會hội 開khai 五ngũ 十thập 三tam 成thành 五ngũ 十thập 五ngũ 。 二nhị 雖tuy 人nhân 有hữu 五ngũ 十thập 四tứ 下hạ 。 次thứ 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 。 言ngôn 五ngũ 十thập 四tứ 者giả 。 善thiện 財tài 初sơ 遇ngộ 文Văn 殊Thù 從tùng 德đức 雲vân 至chí 瞿cù 波ba 。 有hữu 四tứ 十thập 人nhân 寄ký 於ư 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 。 摩ma 耶da 已dĩ 下hạ 天thiên 主chủ 光quang 等đẳng 有hữu 十thập 一nhất 人nhân 。 已dĩ 五ngũ 十thập 二nhị 及cập 彌Di 勒Lặc 普phổ 賢hiền 故cố 五ngũ 十thập 四tứ 。 舉cử 此thử 五ngũ 十thập 四tứ 者giả 。 乃nãi 成thành 會hội 違vi 。 一nhất 向hướng 都đô 望vọng 人nhân 五ngũ 十thập 四tứ 。 兼kiêm 比Bỉ 丘Khâu 諸chư 乘thừa 二nhị 會hội 則tắc 合hợp 有hữu 五ngũ 十thập 六lục 會hội 。 若nhược 望vọng 善thiện 財tài 並tịnh 見kiến 五ngũ 十thập 四tứ 人nhân 。 即tức 合hợp 自tự 有hữu 五ngũ 十thập 四tứ 會hội 。 何hà 以dĩ 惟duy 五ngũ 十thập 三tam 。 故cố 下hạ 釋thích 云vân 。 文Văn 殊Thù 一nhất 人nhân 四tứ 會hội 說thuyết 故cố 。 故cố 雖tuy 五ngũ 十thập 四tứ 人nhân 有hữu 五ngũ 十thập 五ngũ 會hội 。 若nhược 爾nhĩ 一nhất 人nhân 四tứ 會hội 。 即tức 五ngũ 十thập 四tứ 中trung 加gia 三tam 成thành 五ngũ 十thập 七thất 。 何hà 言ngôn 五ngũ 十thập 五ngũ 。 故cố 次thứ 下hạ 云vân 。 德đức 生sanh 有hữu 德đức 同đồng 一nhất 會hội 故cố 。 又hựu 減giảm 其kỳ 一nhất 遍biến 友hữu 不bất 成thành 會hội 。 又hựu 減giảm 其kỳ 一nhất 人nhân 亦diệc 五ngũ 十thập 五ngũ 。 若nhược 取thủ 遍biến 友hữu 成thành 一nhất 會hội 故cố 。 善thiện 財tài 有hữu 五ngũ 十thập 六lục 兼kiêm 前tiền 五ngũ 十thập 六lục 。 為vi 遍biến 友hữu 不bất 成thành 主chủ 伴bạn 。 但đãn 標tiêu 五ngũ 十thập 五ngũ 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 是thị 以dĩ 唯duy 就tựu 能năng 化hóa 下hạ 結kết 成thành 通thông 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 若nhược 約ước 主chủ 伴bạn 下hạ 開khai 成thành 百bách 一nhất 十thập 。 下hạ 有hữu 三tam 釋thích 。 正chánh 義nghĩa 一nhất 人nhân 當đương 兩lưỡng 故cố 。 故cố 前tiền 案án 定định 為vi 五ngũ 十thập 五ngũ 。 從tùng 若nhược 約ước 散tán 說thuyết 下hạ 三tam 約ước 教giáo 結kết 成thành 。 疏sớ/sơ 三tam 會hội 主chủ 多đa 少thiểu 。 如như 上thượng 開khai 合hợp 應ưng 自tự 知tri 之chi 。 疏sớ/sơ 四tứ 定định 會hội 名danh 義nghĩa 者giả 。 謂vị 無vô 佛Phật 說thuyết 而nhi 稱xưng 經kinh 會hội 者giả 。 以dĩ 本bổn 統thống 末mạt 故cố 。 言ngôn 濫lạm 觴thương 者giả 濫lạm 泛phiếm 也dã 。 觴thương 杯# 也dã 。 謂vị 江giang 出xuất 岷# 山sơn 。 初sơ 出xuất 之chi 源nguyên 但đãn 可khả 泛phiếm 一nhất 杯# 而nhi 已dĩ 。 所sở 出xuất 雖tuy 少thiểu 源nguyên 在tại 於ư 此thử 。 故cố 雖tuy 千thiên 里lý 萬vạn 里lý 而nhi 云vân 江giang 出xuất 岷# 山sơn 。 故cố 雖tuy 散tán 在tại 諸chư 方phương 。 而nhi 云vân 經kinh 會hội 。 疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 下hạ 解giải 妨phương 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 五ngũ 二nhị 位vị 統thống 收thu 者giả 。 別biệt 有hữu 三tam 聖thánh 圓viên 融dung 觀quán 。 大đại 意ý 此thử 已dĩ 盡tận 矣hĩ 。 但đãn 普phổ 賢hiền 所sở 信tín 所sở 證chứng 。 雖tuy 是thị 一nhất 理lý 而nhi 約ước 生sanh 約ước 佛Phật 位vị 分phần/phân 染nhiễm 淨tịnh 異dị 。 故cố 分phân 之chi 成thành 二nhị 。 疏sớ/sơ 又hựu 理lý 開khai 體thể 用dụng 等đẳng 者giả 。 此thử 即tức 三tam 聖thánh 觀quán 中trung 會hội 歸quy 經kinh 題đề 。 理lý 開khai 體thể 用dụng 。 即tức 大đại 方Phương 廣Quảng 。 大đại 即tức 體thể 性tánh 包bao 含hàm 。 方Phương 廣Quảng 業nghiệp 用dụng 周chu 遍biến 。 故cố 智trí 分phần/phân 因nhân 果quả 。 即tức 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 。 佛Phật 是thị 果quả 智trí 。 華hoa 即tức 因nhân 故cố 。 疏sớ/sơ 先tiên 以dĩ 二nhị 門môn 各các 自tự 圓viên 融dung 者giả 。 初sơ 融dung 文Văn 殊Thù 信tín 解giải 智trí 三tam 。 後hậu 依y 體thể 起khởi 行hành 下hạ 。 融dung 普phổ 賢hiền 所sở 信tín 及cập 行hành 并tinh 所sở 證chứng 三tam 。 疏sớ/sơ 是thị 以dĩ 文Văn 殊Thù 三tam 事sự 下hạ 。 總tổng 結kết 上thượng 三tam 。 雖tuy 開khai 兩lưỡng 段đoạn 義nghĩa 有hữu 三tam 重trọng/trùng 。 一nhất 二nhị 聖thánh 三tam 事sự 各các 自tự 圓viên 融dung 。 二nhị 二nhị 聖thánh 三tam 事sự 各các 對đối 圓viên 融dung 。 三tam 總tổng 融dung 二nhị 聖thánh 。 謂vị 初sơ 三tam 事sự 既ký 自tự 圓viên 融dung 。 次thứ 以dĩ 三tam 事sự 各các 對đối 圓viên 融dung 故cố 。 其kỳ 六lục 法pháp 但đãn 成thành 一nhất 味vị 。 而nhi 言ngôn 文Văn 殊Thù 三tam 事sự 融dung 通thông 隱ẩn 隱ẩn 者giả 。 信tín 智trí 圓viên 融dung 不bất 壞hoại 相tương/tướng 故cố 。 普phổ 賢hiền 三tam 事sự 涉thiệp 入nhập 重trùng 重trùng 者giả 。 以dĩ 理lý 融dung 事sự 。 事sự 不bất 泯mẫn 故cố 。 若nhược 二nhị 不bất 二nhị 成thành 。 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 則tắc 文Văn 殊Thù 是thị 華hoa 嚴nghiêm 。 普phổ 賢hiền 是thị 大đại 方Phương 廣Quảng 。 冥minh 合hợp 為vi 佛Phật 。 為vi 佛Phật 已dĩ 竟cánh 無vô 二nhị 味vị 故cố 。 故cố 前tiền 本bổn 會hội 下hạ 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 。 非phi 情tình 見kiến 故cố 。 疏sớ/sơ 六lục 分phần 五ngũ 相tương/tướng 有hữu 三tam 。 初sơ 雙song 標tiêu 。 二nhị 二nhị 皆giai 下hạ 雙song 會hội 。 三tam 具cụ 依y 下hạ 正chánh 釋thích 。 疏sớ/sơ 照chiếu 前tiền 行hành 等đẳng 唯duy 一nhất 圓viên 智trí 者giả 。 行hành 即tức 寄ký 位vị 修tu 行hành 等đẳng 取thủ 次thứ 二nhị 。 四tứ 其kỳ 後hậu 四tứ 相tương/tướng 下hạ 。 此thử 立lập 別biệt 理lý 則tắc 不bất 壞hoại 。 依y 五ngũ 相tương/tướng 中trung 三tam 。 一nhất 總tổng 為vi 寄ký 位vị 修tu 行hành 。 二nhị 今kim 從tùng 下hạ 且thả 為vi 五ngũ 相tương/tướng 卻khước 歸quy 前tiền 釋thích 。 三tam 此thử 五ngũ 下hạ 別biệt 義nghĩa 料liệu 揀giản 。 言ngôn 五ngũ 行hành 者giả 一nhất 歷lịch 位vị 上thượng 昇thăng 故cố 云vân 高cao 行hành 。 二nhị 同đồng 入nhập 一nhất 實thật 故cố 為vi 大đại 行hành 。 三tam 具cụ 上thượng 高cao 大đại 成thành 補bổ 處xứ 因nhân 故cố 名danh 勝thắng 行hành 。 四tứ 般Bát 若Nhã 絕tuyệt 相tương/tướng 故cố 稱xưng 為vi 深thâm 。 五ngũ 一nhất 一nhất 稱xưng 性tánh 故cố 云vân 廣quảng 也dã 。 疏sớ/sơ 不bất 出xuất 二nhị 十thập 類loại 者giả 。 此thử 二nhị 十thập 類loại 攝nhiếp 五ngũ 十thập 四tứ 人nhân 菩Bồ 薩Tát 攝nhiếp 五ngũ 。 一nhất 文Văn 殊Thù 。 二nhị 觀quán 自tự 在tại 。 三tam 正chánh 趣thú 。 四tứ 彌Di 勒Lặc 。 五ngũ 普phổ 賢hiền 。 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 攝nhiếp 五ngũ 。 一nhất 德đức 雲vân 。 二nhị 海hải 雲vân 。 三tam 善thiện 住trụ 。 四tứ 海hải 幢tràng 。 五ngũ 善thiện 見kiến 。 三tam 尼ni 唯duy 一nhất 。 即tức 師sư 子tử 嚬tần 申thân 。 四tứ 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 唯duy 一nhất 。 即tức 明minh 智trí 居cư 士sĩ 。 五ngũ 優Ưu 婆Bà 夷Di 攝nhiếp 五ngũ 。 一nhất 休hưu 捨xả 。 二nhị 具cụ 足túc 。 三tam 不bất 動động 。 四tứ 婆bà 須tu 蜜mật 。 五ngũ 賢hiền 聖thánh 。 六lục 童đồng 男nam 攝nhiếp 三tam 。 一nhất 自tự 在tại 主chủ 。 二nhị 善Thiện 知Tri 眾Chúng 藝Nghệ 。 三tam 德đức 生sanh 。 七thất 童đồng 女nữ 攝nhiếp 二nhị 。 一nhất 慈từ 行hành 。 二nhị 有hữu 德đức 。 八bát 天thiên 唯duy 一nhất 。 即tức 大đại 天thiên 是thị 。 九cửu 天thiên 女nữ 亦diệc 一nhất 。 即tức 天thiên 主chủ 光quang 。 十thập 外ngoại 道đạo 亦diệc 一nhất 。 即tức 是thị 遍biến 行hành 。 十thập 一nhất 婆Bà 羅La 門Môn 攝nhiếp 二nhị 。 一nhất 勝thắng 熱nhiệt 。 二nhị 最tối 寂tịch 靜tĩnh 。 十thập 二nhị 長trưởng 者giả 攝nhiếp 九cửu 。 一nhất 解giải 脫thoát 。 二nhị 法Pháp 寶bảo 髻kế 。 三tam 普phổ 眼nhãn 。 四tứ 優ưu 鉢bát 羅la 華hoa 。 五ngũ 無vô 上thượng 勝thắng 。 六lục 鞞bệ 瑟sắt 胝chi 羅la 。 七thất 堅kiên 固cố 解giải 脫thoát 。 八bát 妙diệu 月nguyệt 。 九cửu 無vô 勝thắng 軍quân 。 十thập 三tam 先tiên 生sanh 唯duy 一nhất 。 即tức 遍biến 友hữu 。 十thập 四tứ 醫y 人nhân 亦diệc 一nhất 。 即tức 彌di 伽già 。 十thập 五ngũ 船thuyền 師sư 即tức 婆bà 施thí 羅la 。 十thập 六lục 國quốc 王vương 攝nhiếp 二nhị 。 一nhất 無vô 厭yếm 足túc 。 二nhị 大đại 光quang 。 十thập 七thất 仙tiên 人nhân 唯duy 一nhất 。 謂vị 毘tỳ 目mục 瞿cù 沙sa 。 十thập 八bát 佛Phật 母mẫu 唯duy 。 摩Ma 耶Da 夫Phu 人Nhân 。 十thập 九cửu 佛Phật 妃phi 唯duy 瞿cù 波ba 。 二nhị 十thập 諸chư 神thần 攝nhiếp 其kỳ 十thập 。 一nhất 安an 住trụ 地địa 神thần 。 二nhị 婆bà 珊san 婆bà 演diễn 底để 夜dạ 神thần 。 三tam 普phổ 德đức 淨tịnh 光quang 夜dạ 神thần 。 四tứ 喜hỷ 目mục 觀quán 察sát 夜dạ 神thần 。 五ngũ 普phổ 救cứu 眾chúng 生sanh 妙diệu 德đức 夜dạ 神thần 。 六lục 寂tịch 靜tĩnh 音âm 海hải 夜dạ 神thần 。 七thất 守thủ 護hộ 一nhất 切thiết 。 城thành 增tăng 長trưởng 威uy 力lực 夜dạ 神thần 。 八bát 開khai 敷phu 一nhất 切thiết 樹thụ 華hoa 夜dạ 神thần 。 九cửu 大đại 願nguyện 精tinh 進tấn 力lực 救cứu 護hộ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 夜dạ 神thần 。 十thập 嵐lam 毘tỳ 尼ni 林lâm 神thần 。 即tức 圓viên 滿mãn 光quang 故cố 。 二nhị 十thập 類loại 攝nhiếp 五ngũ 十thập 四tứ 。 疏sớ/sơ 四tứ 約ước 相tương/tướng 辯biện 異dị 不bất 出xuất 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 生sanh 者giả 。 即tức 瑜du 伽già 四tứ 十thập 八bát 品phẩm 中trung 辨biện 。 一nhất 息tức 苦khổ 生sanh 亦diệc 名danh 除trừ 災tai 。 如như 為vi 大đại 魚ngư 等đẳng 即tức 飢cơ 世thế 救cứu 苦khổ 海hải 中trung 救cứu 苦khổ 等đẳng 。 二nhị 隨tùy 類loại 者giả 隨tùy 一nhất 切thiết 類loại 故cố 。 三tam 勝thắng 生sanh 。 亦diệc 名danh 大đại 勢thế 生sanh 。 謂vị 形hình 色sắc 族tộc 姓tánh 富phú 貴quý 等đẳng 。 四tứ 增tăng 上thượng 生sanh 。 從tùng 初Sơ 地Địa 至chí 十Thập 地Địa 。 為vi 諸chư 王vương 等đẳng 。 五ngũ 最tối 後hậu 生sanh 。 即tức 最tối 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 小tiểu 不bất 同đồng 者giả 意ý 將tương 彼bỉ 義nghĩa 攝nhiếp 此thử 友hữu 故cố 。 攝nhiếp 論luận 第đệ 六lục 明minh 勝thắng 生sanh 亦diệc 名danh 最tối 勝thắng 生sanh 。 謂vị 諸chư 世thế 間gian 安an 樂lạc 生sanh 處xứ 。 應ưng 知tri 此thử 是thị 。 說thuyết 法Pháp 功công 德đức 。 疏sớ/sơ 通thông 即tức 前tiền 四tứ 各các 具cụ 五ngũ 生sanh 者giả 。 向hướng 就tựu 第đệ 四tứ 約ước 相tương/tướng 有hữu 五ngũ 。 今kim 通thông 於ư 前tiền 果quả 因nhân 及cập 義nghĩa 亦diệc 各các 具cụ 五ngũ 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 於ư 中trung 菩Bồ 薩Tát 有hữu 六lục 者giả 。 即tức 二nhị 十thập 類loại 中trung 就tựu 最tối 後hậu 而nhi 辨biện 異dị 也dã 。 等đẳng 取thủ 文Văn 殊Thù 及cập 普phổ 賢hiền 也dã 。 疏sớ/sơ 三tam 現hiện 相tướng 者giả 。 如như 大đại 天thiên 等đẳng 。 四tứ 表biểu 義nghĩa 者giả 。 如như 山sơn 表biểu 位vị 如như 海hải 表biểu 悲bi 等đẳng 。 疏sớ/sơ 叉xoa 前tiền 依y 佛Phật 法Pháp 界giới 流lưu 等đẳng 者giả 。 約ước 表biểu 說thuyết 法Pháp 也dã 。 疏sớ/sơ 比Bỉ 丘Khâu 義nghĩa 如như 常thường 者giả 。 古cổ 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 曰viết 怖bố 魔ma 。 初sơ 出xuất 家gia 時thời 。 魔ma 宮cung 動động 故cố 。 二nhị 言ngôn 乞khất 士sĩ 。 下hạ 從tùng 居cư 士sĩ 乞khất 食thực 以dĩ 資tư 身thân 。 上thượng 從tùng 諸chư 佛Phật 乞khất 法pháp 以dĩ 練luyện 神thần 故cố 。 三tam 名danh 淨tịnh 戒giới 。 持trì 戒giới 漸tiệm 入nhập 僧Tăng 數số 應ưng 持trì 戒giới 故cố 。 四tứ 云vân 淨tịnh 命mạng 。 既ký 受thọ 戒giới 已dĩ 。 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 以dĩ 無vô 貪tham 故cố 。 不bất 依y 於ư 貪tham 邪tà 活hoạt 命mạng 故cố 。 五ngũ 曰viết 破phá 惡ác 。 漸tiệm 依y 聖thánh 道Đạo 滅diệt 煩phiền 惱não 故cố 。 新tân 云vân 苾Bật 芻Sô 。 苾Bật 芻Sô 草thảo 名danh 具cụ 五ngũ 德đức 故cố 。 疏sớ/sơ 於ư 我ngã 無vô 我ngã 。 得đắc 不bất 二nhị 解giải 等đẳng 者giả 。 即tức 釋thích 經kinh 諸chư 世thế 間gian 主chủ 雨vũ 供cúng 具cụ 雲vân 等đẳng 。 以dĩ 主chủ 即tức 自tự 在tại 義nghĩa 。 既ký 我ngã 無vô 我ngã 不bất 二nhị 方phương 為vi 自tự 在tại 。 此thử 即tức 淨tịnh 名danh 迦ca 旃chiên 延diên 章chương 。 五ngũ 非phi 常thường 義nghĩa 前tiền 三tam 地địa 已dĩ 引dẫn 。 即tức 於ư 我ngã 無vô 我ngã 而nhi 不bất 二nhị 。 是thị 無vô 我ngã 義nghĩa 。 無vô 我ngã 法pháp 中trung 。 有hữu 真chân 我ngã 故cố 。 二nhị 約ước 表biểu 者giả 。 諸chư 佛Phật 顯hiển 揚dương 皆giai 依y 般Bát 若Nhã 等đẳng 者giả 。 文Văn 殊Thù 表biểu 般Bát 若Nhã 。 若nhược 無vô 般Bát 若Nhã 不bất 能năng 說thuyết 故cố 。 已dĩ 是thị 一nhất 義nghĩa 。 究cứu 竟cánh 下hạ 又hựu 表biểu 所sở 說thuyết 。 雖tuy 復phục 千thiên 差sai 究cứu 竟cánh 至chí 於ư 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 故cố 。 放phóng 光quang 還hoàn 入nhập 智trí 頂đảnh 。 後hậu 句cú 即tức 法pháp 華hoa 意ý 。 疏sớ/sơ 若nhược 無vô 愛ái 見kiến 而nhi 修tu 則tắc 無vô 疲bì 矣hĩ 。 即tức 淨tịnh 名danh 問vấn 疾tật 品phẩm 意ý 。 前tiền 文văn 已dĩ 引dẫn 。 疏sớ/sơ 一nhất 眼nhãn 具cụ 斯tư 四tứ 用dụng 故cố 稱xưng 無vô 礙ngại 者giả 。 正chánh 是thị 上thượng 第đệ 三tam 義nghĩa 也dã 。 第đệ 六lục 十thập 二nhị 經kinh 疏sớ/sơ 表biểu 順thuận 福phước 分phần/phân 善thiện 者giả 。 十thập 信tín 為vi 順thuận 福phước 分phần/phân 善thiện 。 三tam 賢hiền 為vi 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 所sở 修tu 善thiện 根căn 。 順thuận 趣thú 解giải 脫thoát 故cố 。 四tứ 加gia 行hành 位vị 。 名danh 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 。 順thuận 趣thú 真chân 實thật 決quyết 擇trạch 分phần/phân 故cố 。 決quyết 擇trạch 即tức 是thị 道đạo 義nghĩa 。 如như 十Thập 地Địa 。 今kim 表biểu 十thập 信tín 故cố 是thị 順thuận 福phước 。 疏sớ/sơ 不bất 別biệt 演diễn 說thuyết 故cố 非phi 別biệt 會hội 者giả 。 以dĩ 刊# 定định 記ký 開khai 此thử 諸chư 乘thừa 人nhân 會hội 為vi 兩lưỡng 會hội 。 謂vị 三tam 攝nhiếp 諸chư 龍long 會hội 。 四tứ 攝nhiếp 諸chư 乘thừa 人nhân 會hội 。 故cố 今kim 遮già 其kỳ 謬mậu 釋thích 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 攝nhiếp 善thiện 財tài 會hội 。 疏sớ/sơ 唯duy 初sơ 信tín 內nội 有hữu 三tam 會hội 者giả 。 問vấn 此thử 攝nhiếp 善thiện 財tài 何hà 以dĩ 籠lung 前tiền 二nhị 會hội 。 答đáp 以dĩ 通thông 末mạt 會hội 為vi 五ngũ 相tương/tướng 故cố 。 故cố 初sơ 二nhị 會hội 是thị 十thập 信tín 收thu 。 而nhi 善thiện 財tài 中trung 自tự 具cụ 五ngũ 相tương/tướng 。 最tối 初sơ 信tín 位vị 義nghĩa 兼kiêm 前tiền 二nhị 故cố 。 就tựu 此thử 序tự 。 疏sớ/sơ 三tam 示thị 方phương 不bất 同đồng 此thử 段đoạn 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 辨biện 類loại 殊thù 。 二nhị 別biệt 釋thích 南nam 義nghĩa 。 三tam 對đối 類loại 料liệu 揀giản 。 四tứ 敘tự 昔tích 順thuận 違vi 。 今kim 初sơ 即tức 總tổng 收thu 諸chư 友hữu 以dĩ 為vi 三tam 類loại 。 言ngôn 地địa 前tiền 多đa 在tại 南nam 者giả 。 以dĩ 正chánh 趣thú 一nhất 人nhân 從tùng 東đông 方phương 來lai 。 不bất 言ngôn 南nam 故cố 。 言ngôn 地địa 內nội 無vô 方phương 者giả 。 從tùng 婆bà 珊san 婆bà 下hạ 有hữu 十Thập 善Thiện 友hữu 皆giai 無vô 南nam 故cố 。 言ngôn 地địa 後hậu 兼kiêm 二nhị 者giả 。 瞿cù 波ba 指chỉ 於ư 摩ma 耶da 。 但đãn 云vân 此thử 世thế 界giới 中trung 。 有hữu 佛Phật 母mẫu 即tức 不bất 云vân 南nam 。 摩ma 耶da 指chỉ 天thiên 主chủ 光quang 。 云vân 此thử 世thế 界giới 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 天thiên 主chủ 光quang 指chỉ 遍biến 友hữu 。 言ngôn 迦Ca 毘Tỳ 羅La 城Thành 。 有hữu 童đồng 子tử 師sư 。 遍biến 友hữu 指chỉ 眾chúng 藝nghệ 。 云vân 此thử 有hữu 童đồng 子tử 。 眾chúng 藝nghệ 指chỉ 賢hiền 聖thánh 。 云vân 此thử 摩Ma 竭Kiệt 提Đề 國Quốc 。 有hữu 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 此thử 上thượng 五ngũ 會hội 皆giai 無vô 南nam 也dã 。 賢hiền 聖thánh 指chỉ 堅kiên 固cố 解giải 脫thoát 長trưởng 者giả 。 即tức 云vân 南nam 方phương 有hữu 城thành 。 名danh 為vi 沃Ốc 田Điền 。 彼bỉ 有hữu 長trưởng 者giả 。 堅kiên 固cố 指chỉ 妙diệu 月nguyệt 。 但đãn 云vân 即tức 此thử 城thành 中trung 。 有hữu 一nhất 長trưởng 者giả 。 妙diệu 月nguyệt 指chỉ 無vô 勝thắng 軍quân 。 即tức 云vân 於ư 此thử 南nam 方phương 有hữu 城thành 。 名danh 為vi 出xuất 生sanh 。 彼bỉ 有hữu 長trưởng 者giả 。 無vô 勝thắng 軍quân 指chỉ 最tối 寂tịch 靜tĩnh 。 亦diệc 云vân 於ư 此thử 城thành 南nam 。 方phương 有hữu 一nhất 聚tụ 落lạc 。 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 彼bỉ 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 最tối 寂tịch 靜tĩnh 指chỉ 德đức 生sanh 有hữu 德đức 。 亦diệc 云vân 於ư 此thử 南nam 方phương 有hữu 城thành 。 名danh 妙diệu 意ý 華hoa 門môn 。 德đức 生sanh 指chỉ 於ư 慈Từ 氏Thị 。 亦diệc 云vân 於ư 此thử 南nam 方phương 。 有hữu 國quốc 名danh 海hải 岸ngạn 。 文Văn 殊Thù 普phổ 賢hiền 二nhị 俱câu 無vô 方phương 地địa 。 後hậu 三tam 相tương/tướng 有hữu 十thập 三tam 會hội 。 五ngũ 會hội 有hữu 南nam 八bát 會hội 無vô 南nam 故cố 云vân 兼kiêm 二nhị 。 疏sớ/sơ 然nhiên 南nam 方phương 者giả 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 南nam 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 南nam 方phương 之chi 明minh 萬vạn 物vật 相tương 見kiến 者giả 。 即tức 周chu 易dị 說thuyết 卦# 中trung 義nghĩa 。 易dị 曰viết 。 離ly 者giả 明minh 也dã 。 萬vạn 物vật 皆giai 相tương 見kiến 南nam 方phương 之chi 卦# 也dã 。 聖thánh 人nhân 南nam 面diện 而nhi 聽thính 天thiên 下hạ 嚮hướng 明minh 而nhi 治trị 。 蓋cái 取thủ 於ư 此thử 也dã 。 疏sớ/sơ 北bắc 主chủ 於ư 陰ấm 顯hiển 是thị 滅diệt 義nghĩa 者giả 。 亦diệc 周chu 易dị 意ý 說thuyết 。 卦# 云vân 。 坎khảm 者giả 水thủy 也dã 。 正chánh 北bắc 方phương 之chi 卦# 坎khảm 也dã 。 萬vạn 物vật 之chi 所sở 歸quy 也dã 。 世Thế 尊Tôn 金kim 棺quan 下hạ 引dẫn 內nội 教giáo 證chứng 義nghĩa 。 如như 前tiền 引dẫn 餘dư 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 此thử 五ngũ 義nghĩa 中trung 下hạ 第đệ 三tam 對đối 類loại 料liệu 揀giản 。 對đối 前tiền 三tam 類loại 亦diệc 可khả 思tư 之chi 。 疏sớ/sơ 有hữu 人nhân 唯duy 取thủ 下hạ 四tứ 敘tự 昔tích 順thuận 違vi 。 即tức 苑uyển 公công 意ý 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 敘tự 其kỳ 所sở 立lập 故cố 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 序tự 云vân 。 善thiện 財tài 詢tuân 友hữu 表biểu 隨tùy 順thuận 以dĩ 南nam 行hành 。 二nhị 非phi 前tiền 下hạ 敘tự 其kỳ 破phá 古cổ 。 謂vị 正chánh 明minh 之chi 義nghĩa 既ký 出xuất 周chu 易dị 故cố 是thị 此thử 方phương 耳nhĩ 。 三tam 寧ninh 知tri 西tây 域vực 下hạ 今kim 疏sớ/sơ 破phá 之chi 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 則tắc 正chánh 斥xích 其kỳ 破phá 。 既ký 未vị 尋tầm 西tây 域vực 內nội 外ngoại 典điển 誥# 。 安an 知tri 西tây 方phương 無vô 正chánh 明minh 義nghĩa 。 亦diệc 如như 今kim 人nhân 相tương/tướng 承thừa 。 皆giai 云vân 此thử 方phương 立lập 於ư 四tứ 時thời 。 西tây 方phương 但đãn 明minh 三tam 際tế 。 及cập 見kiến 西tây 域vực 記ký 。 彼bỉ 亦diệc 立lập 其kỳ 四tứ 時thời 。 但đãn 以dĩ 正chánh 月nguyệt 十thập 六lục 為vi 春xuân 首thủ 耳nhĩ 。 是thị 以dĩ 未vị 能năng 周chu 覽lãm 無vô 信tín 凡phàm 情tình 。 二nhị 況huống 通thông 方phương 下hạ 為vi 其kỳ 立lập 理lý 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 說thuyết 。 雖tuy 非phi 我ngã 所sở 制chế 例lệ 於ư 餘dư 方phương 所sở 不bất 應ưng 行hành 者giả 。 亦diệc 不bất 應ưng 行hành 名danh 曰viết 隨tùy 方phương 毘tỳ 尼ni 。 況huống 於ư 大Đại 乘Thừa 。 況huống 華hoa 嚴nghiêm 通thông 方phương 之chi 說thuyết 。 一nhất 說thuyết 一nhất 切thiết 說thuyết 隨tùy 類loại 隨tùy 方phương 一nhất 時thời 普phổ 應ưng 。 何hà 但đãn 義nghĩa 求cầu 。 疏sớ/sơ 無vô 此thử 二nhị 緣duyên 不bất 歎thán 者giả 。 略lược 者giả 如như 休hưu 捨xả 優Ưu 婆Bà 夷Di 及cập 天thiên 主chủ 光quang 後hậu 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 疏sớ/sơ 婆bà 須tu 達đạt 者giả 以dĩ 此thử 文văn 中trung 復phục 有hữu 。 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 故cố 釋thích 此thử 一nhất 揀giản 異dị 初sơ 會hội 精tinh 舍xá 之chi 主chủ 。 疏sớ/sơ 財tài 多đa 屬thuộc 依y 者giả 。 亦diệc 有hữu 法Pháp 財tài 故cố 云vân 多đa 也dã 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 由do 已dĩ 發phát 心tâm 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 總tổng 出xuất 說thuyết 因nhân 也dã 。 二nhị 此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 下hạ 問vấn 。 三tam 古cổ 有hữu 多đa 釋thích 下hạ 釋thích 。 於ư 中trung 四tứ 。 一nhất 敘tự 其kỳ 上thượng 古cổ 。 二nhị 有hữu 云vân 古cổ 不bất 足túc 依y 下hạ 敘tự 其kỳ 下hạ 古cổ 。 破phá 昔tích 自tự 立lập 。 三tam 然nhiên 此thử 師sư 下hạ 破phá 其kỳ 下hạ 古cổ 。 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 縱túng/tung 破phá 顯hiển 不bất 異dị 昔tích 。 下hạ 古cổ 即tức 刊# 定định 記ký 也dã 。 二nhị 又hựu 以dĩ 此thử 文văn 為vi 證chứng 下hạ 。 奪đoạt 破phá 顯hiển 其kỳ 引dẫn 證chứng 難nạn/nan 憑bằng 。 以dĩ 違vi 餘dư 文văn 故cố 。 四tứ 賢hiền 者giả 云vân 下hạ 敘tự 其kỳ 中trung 古cổ 。 以dĩ 為vi 正chánh 義nghĩa 。 於ư 中trung 亦diệc 四tứ 。 一nhất 正chánh 敘tự 昔tích 義nghĩa 。 二nhị 若nhược 爾nhĩ 下hạ 敘tự 昔tích 成thành 立lập 。 於ư 上thượng 三tam 生sanh 之chi 中trung 揩khai 定định 。 今kim 解giải 行hành 生sanh 為vi 是thị 何hà 位vị 故cố 先tiên 自tự 問vấn 。 從tùng 謂vị 以dĩ 在tại 信tín 下hạ 自tự 答đáp 。 三tam 此thử 之chi 一nhất 解giải 下hạ 疏sớ/sơ 辯biện 順thuận 違vi 。 於ư 中trung 先tiên 正chánh 許hứa 順thuận 理lý 。 後hậu 但đãn 更cánh 有hữu 下hạ 疏sớ/sơ 正chánh 其kỳ 釋thích 。 以dĩ 向hướng 古cổ 釋thích 復phục 似tự 違vi 前tiền 故cố 。 謂vị 前tiền 定định 三tam 生sanh 今kim 生sanh 但đãn 是thị 解giải 行hành 而nhi 非phi 證chứng 入nhập 。 及cập 至chí 後hậu 釋thích 即tức 言ngôn 寄ký 地địa 。 即tức 是thị 地địa 位vị 豈khởi 非phi 證chứng 耶da 。 故cố 今kim 正chánh 之chi 。 一nhất 時thời 頓đốn 具cụ 即tức 是thị 第đệ 三tam 證chứng 入nhập 生sanh 故cố 。 亦diệc 成thành 漸tiệm 頓đốn 得đắc 交giao 徹triệt 故cố 。 四tứ 地địa 獄ngục 天thiên 子tử 下hạ 。 疏sớ/sơ 引dẫn 經kinh 文văn 證chứng 成thành 正chánh 義nghĩa 。 結kết 彈đàn 刊# 定định 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 一nhất 正chánh 證chứng 。 二nhị 何hà 以dĩ 善thiện 財tài 下hạ 彈đàn 昔tích 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 正chánh 彈đàn 其kỳ 釋thích 。 二nhị 又hựu 定định 初Sơ 地Địa 下hạ 審thẩm 定định 其kỳ 釋thích 。 三tam 無vô 得đắc 管quản 見kiến 下hạ 結kết 其kỳ 有hữu 違vi 。 疏sớ/sơ 餘dư 皆giai 所sở 起khởi 之chi 惑hoặc 者giả 。 上thượng 來lai 初sơ 釋thích 第đệ 一nhất 句cú 。 愚ngu 迷mê 下hạ 釋thích 第đệ 五ngũ 句cú 。 魔ma 王vương 下hạ 釋thích 第đệ 七thất 句cú 。 童đồng 蒙mông 下hạ 釋thích 第đệ 八bát 句cú 。 今kim 餘dư 即tức 二nhị 。 三tam 四tứ 六lục 句cú 。 然nhiên 三tam 界giới 下hạ 釋thích 第đệ 二nhị 三tam 句cú 。 略lược 不bất 釋thích 四tứ 六lục 二nhị 句cú 。 四tứ 望vọng 於ư 五ngũ 。 五ngũ 是thị 發phát 業nghiệp 之chi 本bổn 。 四tứ 是thị 潤nhuận 業nghiệp 之chi 愛ái 。 六Lục 通Thông 發phát 潤nhuận 。 即tức 六lục 地địa 中trung 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 愛ái 水thủy 為vi 潤nhuận 。 我ngã 慢mạn 溉cái 灌quán 。 生sanh 名danh 色sắc 芽nha 也dã 。 言ngôn 苦khổ 集tập 者giả 。 初sơ 三tam 及cập 八bát 即tức 是thị 苦khổ 果quả 。 餘dư 五ngũ 皆giai 集tập 略lược 無vô 有hữu 業nghiệp 含hàm 在tại 魔ma 王vương 及cập 後hậu 二nhị 偈kệ 行hành 邪tà 之chi 中trung 。 疏sớ/sơ 失thất 正chánh 行hạnh 邪tà 者giả 。 由do 前tiền 無vô 明minh 而nhi 起khởi 行hành 故cố 。 又hựu 前tiền 三tam 句cú 即tức 起khởi 業nghiệp 之chi 惑hoặc 。 亦diệc 業nghiệp 俱câu 之chi 惑hoặc 。 第đệ 四tứ 句cú 即tức 所sở 起khởi 之chi 業nghiệp 。 後hậu 偈kệ 初sơ 句cú 即tức 覆phú 業nghiệp 煩phiền 惱não 。 由do 於ư 前tiền 二nhị 迷mê 我ngã 我ngã 所sở 。 以dĩ 我ngã 對đối 所sở 而nhi 生sanh 三tam 惑hoặc 。 一nhất 於ư 未vị 得đắc 處xứ 而nhi 生sanh 諂siểm 誑cuống 。 二nhị 於ư 不bất 可khả 得đắc 處xứ 。 而nhi 生sanh 於ư 嫉tật 。 三tam 於ư 已dĩ 得đắc 處xứ 便tiện 生sanh 慳san 憍kiêu 。 後hậu 之chi 三tam 過quá 。 在tại 覆phú 業nghiệp 中trung 疑nghi 惑hoặc 弊tệ 眼nhãn 。 即tức 正chánh 能năng 造tạo 業nghiệp 。 疑nghi 於ư 有hữu 果quả 無vô 果quả 。 不bất 見kiến 未vị 來lai 故cố 造tạo 惡ác 業nghiệp 。 不bất 見kiến 現hiện 苦khổ 故cố 造tạo 善thiện 業nghiệp 。 故cố 下hạ 三tam 惡ác 即tức 惡ác 業nghiệp 果quả 。 諸chư 趣thú 即tức 通thông 善thiện 業nghiệp 。 疏sớ/sơ 馳trì 驟sậu 三tam 界giới 者giả 。 書thư 云vân 。 堯# 舜thuấn 安an 車xa 夏hạ 殷ân 步bộ 驟sậu 。 言ngôn 其kỳ 道đạo 不bất 及cập 前tiền 。 今kim 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 為vi 安an 車xa 。 安an 車xa 牛ngưu 車xa 尚thượng 異dị 二Nhị 乘Thừa 羊dương 鹿lộc 。 豈khởi 況huống 三tam 界giới 步bộ 驟sậu 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 四tứ 頌tụng 求cầu 悲bi 智trí 定định 攝nhiếp 利lợi 他tha 乘thừa 者giả 。 總tổng 相tương/tướng 釋thích 也dã 。 初sơ 偈kệ 是thị 悲bi 二nhị 是thị 智trí 三tam 定định 四tứ 即tức 四tứ 攝nhiếp 然nhiên 下hạ 四tứ 段đoạn 皆giai 明minh 乘thừa 義nghĩa 。 今kim 當đương 別biệt 配phối 。 初sơ 偈kệ 有hữu 五ngũ 。 一nhất 願nguyện 行hành 相tương 扶phù 如như 輪luân 致trí 遠viễn 。 二nhị 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 皆giai 依y 大đại 悲bi 。 猶do 如như 眾chúng 輻bức 以dĩ 湊thấu 一nhất 轂cốc 。 三tam 信tín 心tâm 不bất 退thoái 。 如như 軸trục 居cư 心tâm 。 四tứ 堅kiên 忍nhẫn 不bất 動động 如như 鎋# 貫quán 定định 。 五ngũ 諸chư 功công 德đức 寶bảo 。 而nhi 為vi 莊trang 校giáo 。 即tức 通thông 五ngũ 度độ 。 末mạt 句cú 結kết 求cầu 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 偈kệ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 總tổng 持trì 攝nhiếp 法pháp 如như 箱tương 攝nhiếp 物vật 。 二nhị 慈từ 愍mẫn 覆phú 蔭ấm 如như 張trương 幰hiển 蓋cái 。 三tam 四tứ 辯biện 演diễn 法pháp 如như 鳴minh 鑾# 鈴linh 。 第đệ 三tam 偈kệ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 梵Phạm 行hạnh 嚴nghiêm 潔khiết 如như 淨tịnh 茵nhân 蓐nhục 。 二nhị 三tam 昧muội 適thích 神thần 如như 侍thị 婇thể 女nữ 。 三tam 法Pháp 音âm 警cảnh 物vật 如như 擊kích 鼓cổ 聲thanh 。 第đệ 四tứ 偈kệ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 四tứ 攝nhiếp 益ích 物vật 無vô 盡tận 如như 藏tạng 。 二nhị 功công 德đức 圓viên 淨tịnh 如như 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 三tam 牛ngưu 有hữu 覊# 鞅ưởng 離ly 過quá 引dẫn 車xa 。 人nhân 有hữu 慚tàm 愧quý 拒cự 惡ác 崇sùng 善thiện 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 三tam 求cầu 十thập 度độ 自tự 行hành 乘thừa 者giả 。 初sơ 偈kệ 四tứ 度độ 。 一nhất 施thí 為vi 行hành 首thủ 如như 輪luân 為vi 車xa 本bổn 。 二nhị 戒giới 能năng 妨phương 非phi 諸chư 行hành 皆giai 淨tịnh 故cố 如như 塗đồ 香hương 。 三tam 內nội 忍nhẫn 貪tham 嗔sân 外ngoại 忍nhẫn 違vi 順thuận 。 則tắc 萬vạn 行hạnh 端đoan 嚴nghiêm 也dã 。 四tứ 精tinh 進tấn 堅kiên 牢lao 。 策sách 萬vạn 行hạnh 故cố 。 次thứ 偈kệ 三tam 度độ 。 一nhất 禪thiền 能năng 攝nhiếp 散tán 如như 箱tương 持trì 物vật 。 亦diệc 能năng 空không 心tâm 如như 四tứ 周chu 箱tương 中trung 空không 為vi 用dụng 。 二nhị 三tam 二nhị 度độ 共cộng 為vi 軛ách 者giả 。 般Bát 若Nhã 觀quán 空không 方phương 便tiện 涉thiệp 有hữu 。 有hữu 方phương 便tiện 慧tuệ 解giải 。 有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 解giải 。 此thử 二nhị 相tương/tướng 資tư 共cộng 成thành 一nhất 觀quán 。 猶do 如như 一nhất 軛ách 二nhị 頭đầu 交giao 徹triệt 可khả 以dĩ 引dẫn 行hành 故cố 。 於ư 餘dư 處xứ 名danh 為vi 父phụ 母mẫu 。 具cụ 上thượng 三tam 度độ 調điều 伏phục 不bất 退thoái 。 後hậu 偈kệ 三tam 度độ 。 一nhất 願nguyện 令linh 行hành 滿mãn 故cố 喻dụ 於ư 輪luân 。 然nhiên 初sơ 施thí 輪luân 是thị 行hành 之chi 首thủ 。 此thử 之chi 願nguyện 輪luân 以dĩ 導đạo 於ư 行hành 故cố 有hữu 二nhị 輪luân 。 慈Từ 氏Thị 云vân 。 如như 龍long 布bố 密mật 雲vân 必tất 當đương 霔# 大đại 雨vũ 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 大đại 願nguyện 決quyết 定định 修tu 諸chư 行hành 。 行hạnh 願nguyện 相tương 扶phù 故cố 有hữu 二nhị 輪luân 。 二nhị 即tức 力lực 度độ 。 力lực 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 思tư 擇trạch 力lực 故cố 有hữu 總tổng 持trì 。 二nhị 修tu 習tập 力lực 故cố 有hữu 堅kiên 固cố 。 如như 車xa 堅kiên 固cố 能năng 持trì 是thị 有hữu 力lực 義nghĩa 。 三tam 智Trí 度Độ 決quyết 斷đoán 無vô 行hành 不bất 成thành 。 如như 有hữu 巧xảo 智trí 令linh 車xa 成thành 就tựu 。 故cố 云vân 閉bế 門môn 作tác 車xa 出xuất 門môn 合hợp 轍triệt 。 疏sớ/sơ 次thứ 四tứ 求cầu 二nhị 利lợi 滅diệt 障chướng 乘thừa 者giả 。 初sơ 偈kệ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 普Phổ 賢Hiền 之chi 行hạnh 。 周chu 匝táp 莊trang 嚴nghiêm 。 一Nhất 乘Thừa 之chi 體thể 。 二nhị 悲bi 不bất 傷thương 物vật 故cố 云vân 徐từ 轉chuyển 。 三tam 上thượng 二nhị 無vô 緣duyên 。 故cố 所sở 向hướng 無vô 怯khiếp 。 不bất 畏úy 眾chúng 生sanh 。 難nan 化hóa 萬vạn 行hạnh 難nạn/nan 修tu 故cố 。 次thứ 偈kệ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 般ban 若nhược 證chứng 理lý 。 如như 金kim 剛cang 堅kiên 。 斷đoạn 迷mê 理lý 惑hoặc 如như 金kim 剛cang 利lợi 。 二nhị 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 依y 根căn 本bổn 成thành 。 猶do 如như 幻huyễn 化hóa 。 斷đoạn 迷mê 事sự 惑hoặc 如như 車xa 之chi 巧xảo 。 三tam 具cụ 斯tư 二nhị 道đạo 二nhị 障chướng 皆giai 亡vong 。 云vân 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。 次thứ 偈kệ 即tức 無vô 緣duyên 慈từ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 慈từ 普phổ 被bị 。 稱xưng 廣quảng 大đại 無vô 緣duyên 故cố 淨tịnh 。 如như 車xa 中trung 虛hư 則tắc 無vô 不bất 載tái 。 故cố 如như 虛hư 空không 等đẳng 法Pháp 界Giới 也dã 。 後hậu 偈kệ 斷đoạn 三tam 雜tạp 染nhiễm 降hàng 魔ma 制chế 外ngoại 。 皆giai 取thủ 二nhị 輪luân 摧tồi 壞hoại 之chi 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 後hậu 四tứ 求cầu 運vận 載tái 廣quảng 大Đại 乘Thừa 者giả 。 初sơ 偈kệ 取thủ 車xa 備bị 體thể 莊trang 嚴nghiêm 義nghĩa 。 二nhị 取thủ 中trung 虛hư 普phổ 益ích 義nghĩa 。 三tam 取thủ 安an 穩ổn 速tốc 疾tật 義nghĩa 。 四tứ 取thủ 不bất 動động 普phổ 益ích 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 上thượng 四tứ 三tam 賢hiền 等đẳng 配phối 文văn 甚thậm 顯hiển 。 疏sớ/sơ 法pháp 無vô 人nhân 弘hoằng 雖tuy 慧tuệ 莫mạc 了liễu 。 即tức 暗ám 用dụng 上thượng 經kinh 須Tu 彌Di 頂đảnh 上thượng 偈kệ 讚tán 云vân 。 譬thí 如như 暗ám 中trung 寶bảo 無vô 燈đăng 不bất 可khả 見kiến 。 佛Phật 法Pháp 無vô 人nhân 說thuyết 雖tuy 慧tuệ 莫mạc 能năng 了liễu 。
疏sớ/sơ 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 者giả 。 此thử 是thị 闍xà 王vương 尋tầm 路lộ 而nhi 來lai 如Như 來Lai 遙diêu 歎thán 。 經Kinh 云vân 。
爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。 諸chư 大đại 眾chúng 言ngôn 。
一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 為vi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 近cận 因nhân 緣duyên 者giả 莫mạc 若nhược 善thiện 友hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 。 若nhược 不bất 隨tùy 順thuận 。 耆kỳ 婆bà 語ngữ 者giả 。 來lai 月nguyệt 七thất 日nhật 必tất 定định 命mạng 終chung 。 墮đọa 阿A 鼻Tỳ 獄Ngục 。 是thị 故cố 近cận 因nhân 莫mạc 若nhược 善thiện 友hữu 疏sớ/sơ 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 以dĩ 為vi 全toàn 分phần/phân 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 六lục 。 說thuyết 第đệ 四tứ 功công 德đức 。 謂vị 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 廣quảng 引dẫn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 非phi 是thị 眾chúng 生sanh 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 我ngã 是thị 眾chúng 生sanh 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 廣quảng 引dẫn 昔tích 事sự 見kiến 佛Phật 成thành 益ích 。 最tối 後hậu 云vân 。 常thường 修tu 惡ác 業nghiệp 以dĩ 見kiến 我ngã 故cố 。 即tức 便tiện 捨xả 離ly 。 如như 闡xiển 提đề 比Bỉ 丘Khâu 因nhân 見kiến 我ngã 故cố 。 寧ninh 捨xả 身thân 命mạng 。 不bất 毀hủy 禁cấm 戒giới 。 如như 草thảo 繫hệ 比Bỉ 丘Khâu 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 阿A 難Nan 比Bỉ 丘Khâu 。 說thuyết 半bán 梵Phạm 行hạnh 名danh 善Thiện 知Tri 識Thức 。 我ngã 言ngôn 不bất 爾nhĩ 。 具cụ 足túc 梵Phạm 行hạnh 。 乃nãi 名danh 善Thiện 知Tri 識Thức 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 具cụ 足túc 第đệ 四tứ 。 親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 釋thích 曰viết 。 此thử 言ngôn 順thuận 於ư 西tây 域vực 。 若nhược 順thuận 此thử 方phương 。 應ưng 言ngôn 善Thiện 知Tri 識Thức 是thị 半bán 梵Phạm 行hạnh 。 我ngã 言ngôn 不bất 爾nhĩ 。 善Thiện 知Tri 識Thức 是thị 全toàn 梵Phạm 行hạnh 故cố 。 疏sớ/sơ 義nghĩa 引dẫn 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 勢thế 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 一nhất 對đối 前tiền 料liệu 揀giản 。 二nhị 就tựu 此thử 諸chư 句cú 下hạ 隨tùy 文văn 別biệt 釋thích 。 於ư 中trung 先tiên 釋thích 總tổng 句cú 。 後hậu 餘dư 九cửu 下hạ 釋thích 別biệt 句cú 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 橫hoạnh/hoành 釋thích 次thứ 竪thụ 釋thích 。 後hậu 雙song 結kết 。 疏sớ/sơ 則tắc 攝nhiếp 眾chúng 魔ma 為vi 侍thị 者giả 。 即tức 淨tịnh 名danh 問vấn 疾tật 品phẩm 。 文Văn 殊Thù 問vấn 言ngôn 。 此thử 室thất 何hà 以dĩ 空không 無vô 侍thị 者giả 。 廣quảng 答đáp 空không 竟cánh 云vân 。 又hựu 仁nhân 所sở 問vấn 。 何hà 無vô 侍thị 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 魔ma 。 及cập 諸chư 外ngoại 道đạo 。 皆giai 吾ngô 侍thị 也dã 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眾chúng 魔ma 者giả 樂nhạo 生sanh 死tử 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 生sanh 死tử 而nhi 不bất 捨xả 。 外ngoại 道đạo 者giả 樂nhạo 諸chư 見kiến 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 見kiến 而nhi 不bất 動động 。 釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 但đãn 用dụng 攝nhiếp 魔ma 耳nhĩ 。 言ngôn 不bất 溺nịch 實thật 際tế 之chi 海hải 者giả 。 對đối 於ư 小Tiểu 乘Thừa 已dĩ 見kiến 七thất 地địa 。 疏sớ/sơ 大đại 聖thánh 此thử 中trung 下hạ 。 總tổng 顯hiển 文văn 意ý 。 疏sớ/sơ 人nhân 能năng 行hành 此thử 是thị 人nhân 善thiện 友hữu 者giả 。 然nhiên 賢hiền 首thủ 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 人nhân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 二nhị 者giả 法pháp 善Thiện 知Tri 識Thức 。 三tam 者giả 合hợp 辯biện 。 疏sớ/sơ 上thượng 列liệt 五ngũ 即tức 皆giai 是thị 人nhân 故cố 。 結kết 云vân 人nhân 能năng 行hành 此thử 即tức 人nhân 善thiện 友hữu 。 二nhị 法pháp 善thiện 友hữu 彼bỉ 有hữu 六lục 位vị 。 一nhất 人nhân 天thiên 法pháp 。 二nhị 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 後hậu 四tứ 即tức 四tứ 教giáo 法pháp 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 通thông 云vân 教giáo 理lý 行hành 果quả 皆giai 善thiện 友hữu 也dã 。 三tam 合hợp 辯biện 者giả 彼bỉ 亦diệc 有hữu 六lục 。 謂vị 於ư 上thượng 六lục 法pháp 各các 說thuyết 一nhất 門môn 而nhi 授thọ 機cơ 故cố 。 疏sớ/sơ 意ý 不bất 存tồn 第đệ 三tam 。 第đệ 三tam 不bất 異dị 初sơ 門môn 故cố 。 疏sớ/sơ 設thiết 有hữu 實thật 過quá 尚thượng 取thủ 法pháp 亡vong 非phi 者giả 故cố 。 什thập 公công 常thường 說thuyết 偈kệ 云vân 。 譬thí 如như 淤ứ 泥nê 中trung 而nhi 。 生sanh 青thanh 蓮liên 華hoa 。 智trí 者giả 取thủ 蓮liên 華hoa 勿vật 觀quán 於ư 淤ứ 泥nê 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 疏sớ/sơ 況huống 權quyền 實thật 多đa 端đoan 生sanh 熟thục 難nan 測trắc 者giả 。 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 第đệ 六lục 經kinh 四tứ 依y 品phẩm 云vân 。 如như 菴am 羅la 果quả 。 生sanh 熟thục 難nan 知tri 。 謂vị 內nội 懷hoài 腐hủ 爛lạn 外ngoại 現hiện 律luật 儀nghi 此thử 為vi 外ngoại 熟thục 內nội 生sanh 。 內nội 具cụ 深thâm 法Pháp 。 外ngoại 示thị 毀hủy 禁cấm 之chi 相tướng 。 為vi 內nội 熟thục 外ngoại 生sanh 。 是thị 則tắc 以dĩ 貌mạo 取thủ 人nhân 失thất 之chi 子tử 羽vũ 。 又hựu 說thuyết 有hữu 迦ca 羅la 迦ca 果quả 。 鎮trấn 頭đầu 迦ca 果quả 。 二nhị 果quả 相tương 似tự 。 迦ca 羅la 迦ca 果quả 則tắc 惡ác 藥dược 人nhân 。 鎮trấn 頭đầu 迦ca 果quả 則tắc 好hảo/hiếu 益ích 人nhân 。 喻dụ 善thiện 友hữu 惡ác 友hữu 外ngoại 相tướng 相tương 似tự 故cố 難nan 知tri 也dã 。 其kỳ 權quyền 實thật 多đa 端đoan 通thông 於ư 諸chư 經kinh 。 此thử 經Kinh 須tu 婆bà 勝thắng 熱nhiệt 無vô 厭yếm 等đẳng 逆nghịch 行hành 此thử 為vi 權quyền 示thị 。 豈khởi 得đắc 為vi 非phi 故cố 難nan 測trắc 也dã 。 詩thi 云vân 採thải 葑# 採thải 菲# 無vô 以dĩ 下hạ 體thể 。 是thị 以dĩ 大đại 賢hiền 。 縮súc 德đức 露lộ 疵tỳ 舍xá 光quang 匿nặc 曜diệu 不bất 可khả 知tri 也dã 。 疏sớ/sơ 然nhiên 此thử 德đức 義nghĩa 就tựu 事sự 就tựu 表biểu 通thông 皆giai 具cụ 之chi 者giả 。 就tựu 事sự 即tức 約ước 德đức 雲vân 身thân 上thượng 。 就tựu 表biểu 即tức 約ước 初sơ 住trụ 法Pháp 門môn 。 亦diệc 具cụ 定định 等đẳng 四tứ 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 善thiện 財tài 求cầu 法Pháp 不bất 懈giải 等đẳng 者giả 。 即tức 暗ám 用dụng 淨tịnh 名danh 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 品phẩm 如Như 來Lai 為vi 眾chúng 香hương 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 法Pháp 。 中trung 不bất 盡tận 有hữu 為vi 之chi 義nghĩa 。 經Kinh 云vân 。 何hà 謂vị 不bất 盡tận 有hữu 為vi 。 謂vị 不bất 離ly 大đại 慈từ 。 不bất 捨xả 大đại 悲bi 。 深thâm 發phát 一Nhất 切Thiết 智Trí 心tâm 。 而nhi 不bất 廢phế 忘vong 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 終chung 不bất 厭yếm 倦quyện 。 於ư 四Tứ 攝Nhiếp 法Pháp 。 常thường 念niệm 順thuận 行hành 。 護hộ 持trì 正Chánh 法Pháp 。 不bất 惜tích 軀khu 命mạng 。 種chúng 諸chư 善thiện 根căn 。 無vô 有hữu 疲bì 厭yếm 。 志chí 常thường 安an 住trụ 。 方phương 便tiện 迴hồi 向hướng 。 求cầu 法Pháp 不bất 懈giải 。 說thuyết 法Pháp 無vô 悋lận 等đẳng 。 今kim 但đãn 要yếu 二nhị 句cú 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 闍xà 王vương 之chi 遇ngộ 耆Kỳ 域Vực 者giả 已dĩ 如như 向hướng 引dẫn 。 淨tịnh 藏tạng 之chi 化hóa 妙diệu 嚴nghiêm 。 即tức 法pháp 華hoa 經kinh 妙Diệu 莊Trang 嚴Nghiêm 王Vương 本bổn 事sự 品phẩm 。 淨Tịnh 藏Tạng 淨Tịnh 眼Nhãn 。 為vi 王vương 現hiện 變biến 。 王vương 乃nãi 發phát 心tâm 詣nghệ 佛Phật 得đắc 益ích 。 王vương 自tự 述thuật 云vân 。
世Thế 尊Tôn 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 是thị 大đại 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 化hóa 導đạo 。 今kim 得đắc 見kiến 佛Phật 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 疏sớ/sơ 謂vị 令linh 不bất 觀quán 種chủng 姓tánh 者giả 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 戒giới 不bất 得đắc 觀quán 法Pháp 師sư 種chủng 姓tánh 。 經Kinh 云vân 若nhược 佛Phật 子tử 。 初sơ 始thỉ 發phát 心tâm 。 未vị 有hữu 所sở 解giải 。 而nhi 自tự 恃thị 聰thông 明minh 有hữu 智trí 。 或hoặc 恃thị 高cao 貴quý 年niên 宿túc 。 或hoặc 恃thị 大đại 姓tánh 高cao 門môn 。 大đại 解giải 大đại 福phước 。 饒nhiêu 財tài 七thất 寶bảo 。 以dĩ 自tự 憍kiêu 慢mạn 而nhi 不bất 諮tư 受thọ 。 先tiên 學học 法Pháp 師sư 經kinh 律luật 。 其kỳ 解giải 法pháp 者giả 。 或hoặc 小tiểu 姓tánh 年niên 少thiếu 。 卑ty 門môn 貧bần 窮cùng 。 諸chư 根căn 不bất 具cụ 。 而nhi 實thật 有hữu 德đức 。 一nhất 切thiết 經Kinh 律luật 。 無vô 不bất 盡tận 解giải 。 而nhi 新tân 學học 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 得đắc 觀quán 法Pháp 師sư 種chủng 姓tánh 。 而nhi 不bất 來lai 諮tư 受thọ 先tiên 學học 法Pháp 師sư 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 者giả 。 犯phạm 輕khinh 垢cấu 罪tội 。 疏sớ/sơ 不bất 恥sỉ 下hạ 問vấn 。 即tức 論luận 語ngữ 云vân 。 孔khổng 文văn 子tử 何hà 以dĩ 謂vị 之chi 文văn 也dã 。 不bất 恥sỉ 下hạ 問vấn 。 疏sớ/sơ 寧ninh 可khả 少thiểu 聞văn 便tiện 證chứng 入nhập 故cố 者giả 。 暗ám 用dụng 涅Niết 槃Bàn 高cao 貴quý 德đức 王vương 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 。 彼bỉ 文văn 具cụ 足túc 云vân 。 寧ninh 願nguyện 少thiểu 聞văn 多đa 解giải 義nghĩa 理lý 。 不bất 願nguyện 多đa 聞văn 而nhi 於ư 義nghĩa 不bất 了liễu 。 大đại 文văn 第đệ 二nhị 古cổ 德đức 科khoa 判phán 從tùng 一nhất 至chí 十thập 者giả 。 初sơ 總tổng 為vi 一nhất 。 謂vị 各các 一nhất 位vị 故cố 。 二nhị 依y 遠viễn 公công 分phân 之chi 為vi 二nhị 。 初sơ 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 後hậu 告cáo 示thị 下hạ 。 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 其kỳ 繫hệ 念niệm 思tư 惟duy 。 及cập 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 並tịnh 在tại 文văn 中trung 。 就tựu 初sơ 近cận 善thiện 友hữu 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 聞văn 善thiện 友hữu 。 二nhị 求cầu 善thiện 友hữu 。 三tam 見kiến 善thiện 友hữu 。 四tứ 請thỉnh 問vấn 法Pháp 要yếu 。 就tựu 初sơ 聞văn 善thiện 友hữu 中trung 亦diệc 四tứ 。 一nhất 列liệt 國quốc 名danh 是thị 通thông 處xứ 。 二nhị 山sơn 等đẳng 是thị 別biệt 處xứ 。 三tam 善thiện 友hữu 名danh 。 四tứ 教giáo 往vãng 詣nghệ 。 二nhị 求cầu 善thiện 友hữu 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 聞văn 心tâm 喜hỷ 。 二nhị 禮lễ 足túc 辭từ 去khứ 。 三tam 漸tiệm 行hành 訪phỏng 友hữu 。 三tam 見kiến 善thiện 友hữu 中trung 二nhị 。 先tiên 往vãng 見kiến 。 後hậu 設thiết 禮lễ 退thoái 住trụ 。 四tứ 請thỉnh 問vấn 中trung 三tam 。 一nhất 白bạch 已dĩ 發phát 心tâm 明minh 已dĩ 有hữu 機cơ 。 二nhị 而nhi 未vị 知tri 等đẳng 正chánh 問vấn 行hành 法pháp 。 三tam 我ngã 聞văn 等đẳng 歎thán 德đức 請thỉnh 說thuyết 。 近cận 善thiện 友hữu 竟cánh 。 二nhị 聞văn 正Chánh 法Pháp 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 歎thán 發phát 心tâm 。 後hậu 正chánh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 說thuyết 法Pháp 中trung 二nhị 。 初sơ 說thuyết 證chứng 量lượng 法Pháp 門môn 。 後hậu 仰ngưỡng 推thôi 等đẳng 說thuyết 教giáo 量lượng 法Pháp 門môn 。 此thử 上thượng 科khoa 文văn 諸chư 位vị 多đa 同đồng 少thiểu 有hữu 不bất 同đồng 者giả 。 三tam 辯biện 法Pháp 師sư 分phân 為vi 三tam 分phần 。 具cụ 如như 疏sớ/sơ 文văn 。 就tựu 中trung 有hữu 人nhân 云vân 別biệt 說thuyết 有hữu 三tam 。 一nhất 約ước 人nhân 。 二nhị 約ước 法pháp 。 三tam 合hợp 辯biện 。 初sơ 約ước 人nhân 者giả 。 初sơ 聞văn 名danh 等đẳng 為vi 方phương 便tiện 。 二nhị 正chánh 見kiến 人nhân 為vi 法Pháp 界Giới 。 三tam 問vấn 法pháp 等đẳng 彰chương 其kỳ 勝thắng 德đức 。 二nhị 就tựu 法pháp 中trung 三tam 者giả 。 一nhất 言ngôn 教giáo 為vi 方phương 便tiện 。 二nhị 智trí 眼nhãn 所sở 得đắc 為vi 法Pháp 界Giới 。 三tam 通thông 明minh 業nghiệp 用dụng 以dĩ 顯hiển 其kỳ 德đức 。 三tam 人nhân 法pháp 合hợp 辯biện 亦diệc 具cụ 三tam 法pháp 。 初sơ 聞văn 名danh 至chí 處xứ 為vi 方phương 便tiện 。 次thứ 見kiến 人nhân 得đắc 法Pháp 為vi 法Pháp 界Giới 。 後hậu 說thuyết 往vãng 因nhân 及cập 推thôi 勝thắng 等đẳng 以dĩ 顯hiển 其kỳ 德đức 。 釋thích 曰viết 。 雖tuy 有hữu 此thử 三tam 辨biện 公công 本bổn 科khoa 但đãn 是thị 後hậu 合hợp 耳nhĩ 。 四tứ 衍diễn 法Pháp 師sư 等đẳng 分phân 為vi 四tứ 量lượng 。 一nhất 聞văn 名danh 等đẳng 是thị 教giáo 量lượng 。 二nhị 依y 教giáo 尋tầm 求cầu 是thị 信tín 量lượng 。 三tam 見kiến 彼bỉ 依y 正chánh 是thị 比tỉ 量lượng 。 四tứ 聞văn 彼bỉ 所sở 說thuyết 是thị 現hiện 量lượng 。 此thử 四tứ 即tức 是thị 聞văn 思tư 修tu 證chứng 也dã 。 更cánh 有hữu 開khai 為vi 五ngũ 。 於ư 上thượng 第đệ 四tứ 現hiện 量lượng 之chi 中trung 。 開khai 出xuất 自tự 分phần/phân 勝thắng 進tiến 二nhị 位vị 。 餘dư 同đồng 前tiền 辯biện 。 更cánh 有hữu 分phần/phân 五ngũ 亦diệc 如như 疏sớ/sơ 辯biện 。 六lục 依y 意ý 法Pháp 師sư 等đẳng 分phân 作tác 六lục 分phần 。 一nhất 明minh 求cầu 詣nghệ 心tâm 行hành 。 二nhị 明minh 見kiến 敬kính 諮tư 問vấn 。 三tam 讚tán 說thuyết 已dĩ 知tri 以dĩ 授thọ 善thiện 財tài 。 四tứ 說thuyết 已dĩ 未vị 知tri 。 五ngũ 更cánh 示thị 知tri 者giả 勸khuyến 令linh 往vãng 詣nghệ 。 六lục 辭từ 退thoái 奉phụng 行hành 。 若nhược 依y 五ngũ 臺đài 論luận 亦diệc 作tác 此thử 釋thích 。 或hoặc 有hữu 一nhất 師sư 分phân 之chi 為vi 七thất 。 於ư 前tiền 六lục 中trung 第đệ 二nhị 內nội 先tiên 致trí 敬kính 。 後hậu 諮tư 問vấn 法Pháp 要yếu 。 八bát 或hoặc 分phân 為vi 八bát 。 於ư 前tiền 七thất 中trung 第đệ 三tam 之chi 內nội 。 先tiên 讚tán 發phát 心tâm 。 後hậu 說thuyết 已dĩ 法pháp 。 九cửu 或hoặc 分phân 為vi 九cửu 。 於ư 上thượng 八bát 中trung 第đệ 五ngũ 段đoạn 內nội 。 先tiên 示thị 已dĩ 勸khuyến 往vãng 。 後hậu 教giáo 問vấn 歎thán 德đức 。 十thập 或hoặc 分phân 為vi 十thập 。 於ư 上thượng 九cửu 中trung 第đệ 六lục 段đoạn 內nội 。 先tiên 致trí 敬kính 。 後hậu 辭từ 去khứ 。 上thượng 十thập 種chủng 科khoa 中trung 。 前tiền 五ngũ 約ước 位vị 科khoa 。 後hậu 五ngũ 約ước 會hội 科khoa 。 文văn 並tịnh 通thông 在tại 今kim 疏sớ/sơ 。 從tùng 其kỳ 要yếu 當đương 存tồn 其kỳ 三tam 釋thích 。 取thủ 六lục 釋thích 文văn 而nhi 名danh 小tiểu 異dị 者giả 。 隨tùy 穩ổn 便tiện 故cố 將tương 抄sao 中trung 六lục 對đối 疏sớ/sơ 。 自tự 知tri 就tựu 疏sớ/sơ 六lục 中trung 前tiền 之chi 四tứ 段đoạn 。 各các 可khả 為vi 二nhị 。 一nhất 中trung 二nhị 者giả 初sơ 念niệm 前tiền 友hữu 教giáo 。 二nhị 趣thú 求cầu 後hậu 友hữu 。 二nhị 中trung 二nhị 者giả 先tiên 見kiến 敬kính 。 後hậu 諮tư 問vấn 。 三tam 中trung 二nhị 者giả 先tiên 稱xưng 讚tán 。 後hậu 授thọ 法pháp 。 四tứ 中trung 二nhị 者giả 先tiên 謙khiêm 己kỷ 知tri 一nhất 。 後hậu 推thôi 勝thắng 知tri 多đa 。 下hạ 別biệt 科khoa 多đa 然nhiên 。 後hậu 二nhị 不bất 開khai 還hoàn 成thành 十thập 段đoạn 以dĩ 表biểu 無vô 盡tận 。 疏sớ/sơ 今kim 此thử 正chánh 明minh 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 者giả 。 如như 入nhập 空không 界giới 慧tuệ 住trụ 空không 性tánh 。 得đắc 位vị 不bất 退thoái 故cố 名danh 為vi 住trụ 。 疏sớ/sơ 若nhược 善thiện 財tài 略lược 友hữu 云vân 何hà 領lãnh 者giả 。 初sơ 謂vị 經kinh 家gia 之chi 略lược 及cập 觀quán 新tân 譯dịch 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 願nguyện 。 品phẩm 梵Phạm 本bổn 亦diệc 具cụ 。 乃nãi 是thị 譯dịch 人nhân 略lược 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 後hậu 所sở 謂vị 下hạ 。 別biệt 牒điệp 前tiền 問vấn 者giả 向hướng 者giả 善thiện 財tài 若nhược 不bất 具cụ 問vấn 。 此thử 云vân 何hà 牒điệp 故cố 疏sớ/sơ 前tiền 云vân 友hữu 云vân 何hà 領lãnh 。 疏sớ/sơ 亦diệc 即tức 為vi 滿mãn 者giả 。 上thượng 釋thích 由do 了liễu 為vi 無vô 為vi 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 方phương 能năng 當đương 滿mãn 。 今kim 意ý 云vân 了liễu 非phi 一nhất 異dị 即tức 已dĩ 窮cùng 究cứu 故cố 。 故cố 為vi 即tức 滿mãn 。 疏sớ/sơ 今kim 由do 勝thắng 解giải 於ư 境cảnh 忍nhẫn 可khả 者giả 。 謂vị 唯duy 識thức 解giải 信tín 云vân 。 謂vị 於ư 實thật 德đức 能năng 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 前tiền 已dĩ 頻tần 引dẫn 今kim 離ly 用dụng 此thử 言ngôn 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 明minh 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 等đẳng 者giả 。 然nhiên 文Văn 殊Thù 有hữu 文Văn 殊Thù 問vấn 及cập 文Văn 殊Thù 說thuyết 經Kinh 。 今kim 之chi 所sở 用dụng 即tức 大đại 般Bát 若Nhã 中trung 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 分phần/phân 。 總tổng 收thu 彼bỉ 二nhị 經kinh 皆giai 入nhập 大đại 部bộ 故cố 。 又hựu 彼bỉ 意ý 云vân 。 欲dục 入nhập 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 先tiên 親thân 近cận 解giải 般Bát 若Nhã 者giả 。 聽thính 聞văn 諮tư 受thọ 。 然nhiên 後hậu 能năng 入nhập 。 言ngôn 一nhất 行hành 者giả 。 一nhất 法Pháp 界Giới 行hành 亦diệc 無vô 一nhất 故cố 。 又hựu 云vân 。 法Pháp 界Giới 一nhất 相tướng 。 繫hệ 緣duyên 法Pháp 界Giới 。 不bất 動động 法Pháp 界Giới 。 疏sớ/sơ 以dĩ 本bổn 解giải 性tánh 聞văn 熏huân 之chi 力lực 者giả 。 淨tịnh 行hạnh 品phẩm 已dĩ 說thuyết 十thập 信tín 滿mãn 心tâm 入nhập 此thử 初sơ 住trụ 。 由do 信tín 滿mãn 故cố 明minh 決quyết 定định 。 住trụ 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 三tam 心tâm 之chi 中trung 解giải 心tâm 增tăng 故cố 即tức 是thị 住trụ 體thể 。 言ngôn 開khai 發phát 者giả 發phát 心tâm 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 發phát 起khởi 通thông 於ư 十thập 信tín 。 二nhị 者giả 開khai 發phát 在tại 於ư 初sơ 住trụ 亦diệc 如như 前tiền 釋thích 。 又hựu 高cao 齊tề 大đại 行hành 和hòa 尚thượng 宗tông 崇sùng 念niệm 佛Phật 云vân 。 四tứ 字tự 教giáo 詔chiếu 。 謂vị 信tín 憶ức 二nhị 字tự 。 不bất 離ly 於ư 心tâm 。 稱xưng 敬kính 兩lưỡng 字tự 不bất 離ly 於ư 身thân 口khẩu 。 彼bỉ 論luận 云vân 。 往vãng 生sanh 淨tịnh 土độ 。 要yếu 須tu 有hữu 信tín 。 信tín 千thiên 即tức 千thiên 生sanh 。 信tín 萬vạn 即tức 萬vạn 生sanh 。 信tín 佛Phật 名danh 字tự 不bất 離ly 心tâm 口khẩu 。 諸chư 佛Phật 即tức 救cứu 諸chư 佛Phật 即tức 護hộ 。 心tâm 常thường 憶ức 佛Phật 口khẩu 常thường 稱xưng 名danh 。 身thân 恆hằng 常thường 敬kính 始thỉ 名danh 深thâm 信tín 。 任nhậm 意ý 早tảo 晚vãn 終chung 無vô 暫tạm 住trụ 閻Diêm 浮Phù 之chi 法pháp 。 此thử 策sách 初sơ 心tâm 最tối 為vi 要yếu 也dã 。 疏sớ/sơ 以dĩ 如như 為vi 佛Phật 則tắc 無vô 境cảnh 非phi 如như 者giả 。 大đại 品phẩm 法pháp 尚thượng 答đáp 常thường 啼đề 云vân 。 諸chư 法pháp 如như 即tức 是thị 佛Phật 。 金kim 剛cang 云vân 。 如Như 來Lai 者giả 即tức 諸chư 法pháp 如như 義nghĩa 。 既ký 以dĩ 如như 為vi 佛Phật 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 如như 也dã 。 何hà 法pháp 非phi 佛Phật 耶da 。 疏sớ/sơ 又hựu 若nhược 報báo 下hạ 。 然nhiên 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 多đa 約ước 漸tiệm 修tu 。 謂vị 先tiên 為vi 化hóa 身thân 觀quán 。 次thứ 報báo 。 後hậu 法pháp 。 今kim 則tắc 一nhất 時thời 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 諸chư 蓋cái 諸chư 取thủ 者giả 蓋cái 即tức 五ngũ 蓋cái 取thủ 。 謂vị 二nhị 取thủ 故cố 上thượng 經Kinh 云vân 。 不bất 見kiến 十Thập 力Lực 空không 如như 幻huyễn 雖tuy 見kiến 非phi 見kiến 。 如như 盲manh 覩đổ 分phân 別biệt 取thủ 相tương/tướng 不bất 見kiến 佛Phật 。 究cứu 竟cánh 離ly 著trước 乃nãi 能năng 見kiến 故cố 。 疏sớ/sơ 最tối 初sơ 善thiện 友hữu 先tiên 明minh 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 下hạ 。 此thử 明minh 次thứ 第đệ 上thượng 問vấn 也dã 。 五ngũ 十thập 五ngũ 友hữu 法Pháp 門môn 不bất 同đồng 而nhi 初sơ 說thuyết 者giả 何hà 耶da 。 從tùng 以dĩ 是thị 下hạ 答đáp 其kỳ 先tiên 說thuyết 之chi 意ý 。 略lược 有hữu 二nhị 意ý 在tại 文văn 可khả 知tri 。 若nhược 更cánh 進tiến 論luận 有hữu 其kỳ 十thập 義nghĩa 。 一nhất 如như 疏sớ/sơ 引dẫn 智trí 論luận 。 二nhị 依y 佛Phật 方phương 能năng 成thành 勝thắng 行hành 故cố 。 三tam 功công 高cao 易dị 進tiến 以dĩ 獎tưởng 物vật 故cố 。 四tứ 觀quán 通thông 淺thiển 深thâm 能năng 遍biến 攝nhiếp 故cố 。 五ngũ 消tiêu 滅diệt 重trọng 障chướng 為vi 勝thắng 緣duyên 故cố 。 六lục 雙song 兼kiêm 人nhân 法pháp 易dị 加gia 護hộ 故cố 。 七thất 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 念niệm 佛Phật 故cố 。 八bát 三Tam 寶Bảo 吉cát 祥tường 經kinh 初sơ 說thuyết 故cố 。 初sơ 此thử 念niệm 佛Phật 海hải 雲vân 聽thính 法Pháp 。 善thiện 住trụ 依y 僧Tăng 為vi 次thứ 第đệ 故cố 。 九cửu 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 為vi 一nhất 境cảnh 故cố 。 十thập 為vi 表biểu 初sơ 住trụ 緣duyên 佛Phật 發phát 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 供cúng 養dường 故cố 。 第đệ 十thập 即tức 疏sớ/sơ 中trung 第đệ 二nhị 意ý 也dã 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 無vô 邊biên 智trí 慧tuệ 下hạ 。 然nhiên 其kỳ 推thôi 勝thắng 略lược 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 通thông 指chỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 如như 今kim 總tổng 中trung 但đãn 云vân 菩Bồ 薩Tát 無vô 邊biên 智trí 慧tuệ 等đẳng 。 二nhị 就tựu 其kỳ 一nhất 門môn 但đãn 知tri 少thiểu 分phần 。 如như 下hạ 別biệt 說thuyết 二nhị 十thập 一nhất 門môn 。 我ngã 唯duy 得đắc 一nhất 等đẳng 下hạ 。 諸chư 善thiện 友hữu 多đa 約ước 後hậu 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 釋thích 此thử 總tổng 乃nãi 含hàm 二nhị 義nghĩa 一nhất 即tức 下hạ 。 諸chư 門môn 是thị 別biệt 就tựu 一nhất 門môn 知tri 少thiểu 分phần 意ý 。 二nhị 及cập 所sở 不bất 說thuyết 即tức 有hữu 通thông 該cai 諸chư 德đức 之chi 意ý 。 疏sớ/sơ 二nhị 別biệt 中trung 有hữu 二nhị 十thập 一nhất 門môn 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 五ngũ 。 一nhất 總tổng 釋thích 文văn 意ý 。 二nhị 古cổ 德đức 下hạ 敘tự 古cổ 釋thích 。 三tam 剋khắc 實thật 下hạ 辯biện 順thuận 違vi 。 四tứ 又hựu 此thử 諸chư 門môn 下hạ 別biệt 釋thích 由do 致trí 。 五ngũ 然nhiên 其kỳ 念niệm 佛Phật 下hạ 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 標tiêu 所sở 念niệm 二nhị 且thả 寄ký 下hạ 約ước 三Tam 身Thân 以dĩ 辨biện 。 三tam 若nhược 約ước 十thập 身thân 下hạ 約ước 十thập 身thân 釋thích 。 二nhị 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 明minh 所sở 念niệm 差sai 別biệt 。 二nhị 會hội 釋thích 經kinh 文văn 。 三tam 以dĩ 能năng 念niệm 收thu 束thúc 。 今kim 初sơ 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 今kim 此thử 二nhị 十thập 一nhất 門môn 下hạ 。 第đệ 二nhị 會hội 釋thích 經kinh 文văn 。 中trung 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 智trí 光quang 下hạ 別biệt 會hội 並tịnh 可khả 知tri 。 三tam 然nhiên 上thượng 就tựu 所sở 念niệm 下hạ 結kết 成thành 。 疏sớ/sơ 然nhiên 約ước 能năng 念niệm 下hạ 第đệ 三tam 約ước 能năng 念niệm 收thu 束thúc 。 然nhiên 古cổ 人nhân 已dĩ 有hữu 五ngũ 門môn 云vân 。 一nhất 稱xưng 名danh 往vãng 生sanh 念niệm 佛Phật 門môn 。 二nhị 觀quán 像tượng 滅diệt 罪tội 念niệm 佛Phật 門môn 。 三tam 攝nhiếp 境cảnh 唯duy 心tâm 念niệm 佛Phật 門môn 。 四tứ 心tâm 境cảnh 無vô 礙ngại 念niệm 佛Phật 門môn 。 五ngũ 緣duyên 起khởi 圓viên 通thông 念niệm 佛Phật 門môn 。 此thử 之chi 五ngũ 門môn 初sơ 二nhị 名danh 扃# 。 又hựu 但đãn 稱xưng 名danh 亦diệc 闕khuyết 念niệm 義nghĩa 。 第đệ 五ngũ 一nhất 門môn 名danh 則tắc 盡tận 善thiện 及cập 其kỳ 釋thích 義nghĩa 。 但đãn 事sự 理lý 無vô 礙ngại 故cố 今kim 改cải 之chi 。 故cố 初sơ 一nhất 門môn 兼kiêm 攝nhiếp 前tiền 二nhị 。 此thử 中trung 第đệ 五ngũ 方phương 是thị 性tánh 起khởi 圓viên 通thông 事sự 事sự 無vô 礙ngại 義nghĩa 故cố 。 疏sớ/sơ 若nhược 約ước 十thập 身thân 下hạ 即tức 第đệ 三tam 別biệt 約ước 十thập 身thân 。 言ngôn 各các 二nhị 門môn 者giả 。 初sơ 二nhị 即tức 願nguyện 身thân 初sơ 門môn 願nguyện 生sanh 兜Đâu 率Suất 天Thiên 宮cung 。 後hậu 門môn 願nguyện 周chu 法Pháp 界Giới 。 三tam 四tứ 二nhị 門môn 即tức 智trí 身thân 。 前tiền 門môn 十Thập 力Lực 智trí 。 後hậu 門môn 了liễu 法pháp 智trí 。 五ngũ 六lục 二nhị 門môn 即tức 法Pháp 身thân 。 前tiền 門môn 法pháp 普phổ 周chu 一nhất 切thiết 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 後hậu 門môn 體thể 不bất 可khả 見kiến 不bất 妨phương 大đại 用dụng 。 七thất 八bát 二nhị 門môn 即tức 力lực 持trì 身thân 前tiền 門môn 持trì 令linh 多đa 劫kiếp 。 後hậu 門môn 持trì 令linh 常thường 見kiến 。 九cửu 十thập 二nhị 門môn 意ý 生sanh 身thân 。 前tiền 門môn 隨tùy 意ý 生sanh 剎sát 。 後hậu 門môn 隨tùy 意ý 生sanh 世thế 。 十thập 一nhất 二nhị 兩lưỡng 門môn 化hóa 身thân 。 前tiền 門môn 化hóa 周chu 諸chư 境cảnh 。 後hậu 門môn 化hóa 故cố 示thị 滅diệt 。 十thập 三tam 四tứ 二nhị 門môn 即tức 威uy 勢thế 身thân 。 前tiền 門môn 無vô 住trụ 。 後hậu 門môn 普phổ 周chu 。 皆giai 威uy 勢thế 故cố 。 十thập 五ngũ 六lục 二nhị 門môn 即tức 菩Bồ 提Đề 身thân 。 前tiền 門môn 一nhất 毛mao 多đa 佛Phật 成thành 菩Bồ 提Đề 。 後hậu 門môn 一nhất 念niệm 遍biến 剎sát 成thành 菩Bồ 提Đề 。 十thập 七thất 八bát 二nhị 門môn 福phước 德đức 身thân 。 前tiền 門môn 放phóng 光quang 演diễn 法pháp 。 後hậu 門môn 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 現hiện 形hình 。 十thập 九cửu 二nhị 十thập 二nhị 門môn 。 即tức 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。 前tiền 門môn 應ứng 化hóa 相tướng 好hảo 。 後hậu 門môn 華hoa 藏tạng 剎sát 中trung 相tướng 好hảo 。 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 。 門môn 該cai 於ư 十thập 身thân 。 故cố 等đẳng 空không 法Pháp 界Giới 。 亦diệc 與dữ 離ly 世thế 間gian 十thập 佛Phật 相tương 當đương 並tịnh 如như 前tiền 會hội 。 第đệ 二nhị 海hải 雲vân 寄ký 治trị 地địa 住trụ 。 謂vị 常thường 隨tùy 空không 心tâm 淨tịnh 治trị 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 法Pháp 門môn 。 清thanh 淨tịnh 潔khiết 白bạch 。 治trị 心tâm 地địa 故cố 。 疏sớ/sơ 初sơ 依y 教giáo 正chánh 觀quán 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 顯hiển 意ý 。 後hậu 釋thích 文văn 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 對đối 文văn 釋thích 。 後hậu 對đối 前tiền 釋thích 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 皆giai 外ngoại 典điển 中trung 意ý 。 一nhất 論luận 語ngữ 云vân 。 溫ôn 故cố 而nhi 知tri 新tân 可khả 以dĩ 為vi 師sư 矣hĩ 。 二nhị 又hựu 前tiền 即tức 學học 下hạ 。 亦diệc 論luận 語ngữ 云vân 。 學học 而nhi 不bất 思tư 則tắc 罔võng 。 思tư 而nhi 不bất 學học 則tắc 怠đãi 。 怠đãi 謂vị 疲bì 怠đãi 。 罔võng 謂vị 罔võng 然nhiên 。 無vô 所sở 得đắc 也dã 。 今kim 並tịnh 反phản 上thượng 。 故cố 學học 而nhi 能năng 思tư 。 思tư 而nhi 能năng 學học 。 疏sớ/sơ 然nhiên 思tư 前tiền 下hạ 。 第đệ 二nhị 對đối 前tiền 釋thích 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 意ý 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 立lập 理lý 義nghĩa 合hợp 屬thuộc 前tiền 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 四tứ 事sự 是thị 涅Niết 槃Bàn 近cận 因nhân 。 謂vị 一nhất 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 二nhị 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 三tam 繫hệ 念niệm 思tư 惟duy 。 四tứ 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 故cố 知tri 後hậu 二nhị 即tức 屬thuộc 前tiền 二nhị 。 此thử 即tức 遠viễn 公công 分phân 為vi 二nhị 意ý 也dã 。 疏sớ/sơ 今kim 以dĩ 前tiền 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 二nhị 明minh 今kim 疏sớ/sơ 將tương 後hậu 二nhị 屬thuộc 後hậu 會hội 意ý 。 謂vị 思tư 修tu 二nhị 門môn 即tức 前tiền 會hội 之chi 義nghĩa 。 今kim 為vi 後hậu 會hội 進tiến 趣thú 故cố 。 故cố 依y 教giáo 趣thú 求cầu 。 言ngôn 後hậu 義nghĩa 屬thuộc 前tiền 友hữu 指chỉ 來lai 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 會hội 指chỉ 示thị 後hậu 友hữu 。 後hậu 友hữu 依y 正chánh 等đẳng 合hợp 屬thuộc 後hậu 會hội 。 由do 前tiền 友hữu 指chỉ 來lai 故cố 屬thuộc 前tiền 會hội 名danh 為vi 鉤câu 鎖tỏa 。 所sở 指chỉ 是thị 主chủ 能năng 指chỉ 是thị 伴bạn 。 又hựu 思tư 修tu 屬thuộc 前tiền 此thử 約ước 位vị 判phán 。 今kim 從tùng 會hội 判phán 。 故cố 屬thuộc 後hậu 也dã 。 疏sớ/sơ 又hựu 此thử 十thập 心tâm 多đa 同đồng 治trị 地địa 自tự 分phần/phân 十thập 心tâm 恐khủng 繁phồn 不bất 會hội 者giả 。 彼bỉ 十thập 心tâm 者giả 。 所sở 謂vị 利lợi 益ích 心tâm 。 大đại 悲bi 心tâm 。 安an 樂lạc 心tâm 。 安an 住trụ 心tâm 。 憐lân 愍mẫn 心tâm 。 攝nhiếp 受thọ 心tâm 。 守thủ 護hộ 心tâm 。 同đồng 己kỷ 心tâm 。 師sư 心tâm 。 導đạo 師sư 心tâm 。 今kim 此thử 一nhất 即tức 大đại 悲bi 。 二nhị 即tức 利lợi 益ích 。 三tam 即tức 安an 樂lạc 四tứ 安an 住trụ 心tâm 。 離ly 惡ác 法pháp 住trụ 善thiện 法Pháp 故cố 。 五ngũ 即tức 憐lân 愍mẫn 。 六lục 即tức 守thủ 護hộ 。 令linh 離ly 礙ngại 故cố 。 七thất 即tức 同đồng 己kỷ 。 遍biến 法Pháp 界Giới 故cố 。 八bát 即tức 攝nhiếp 受thọ 。 法Pháp 界Giới 虛hư 空không 。 皆giai 往vãng 攝nhiếp 故cố 。 九cửu 即tức 師sư 心tâm 。 見kiến 諸chư 佛Phật 故cố 。 十thập 即tức 導đạo 師sư 心tâm 。 入nhập 種chủng 智trí 故cố 。 疏sớ/sơ 次thứ 前tiền 念niệm 佛Phật 下hạ 生sanh 起khởi 次thứ 第đệ 。 疏sớ/sơ 一nhất 紀kỷ 已dĩ 周chu 者giả 十thập 。 二nhị 年niên 為vi 一nhất 紀kỷ 故cố 。 周chu 十thập 二nhị 辰thần 故cố 。 過quá 十thập 千thiên 劫kiếp 者giả 十thập 信tín 滿mãn 十thập 千thiên 劫kiếp 入nhập 正chánh 定định 故cố 。 十thập 二nhị 住trụ 者giả 已dĩ 見kiến 十thập 住trụ 品phẩm 。 疏sớ/sơ 智trí 海hải 十thập 義nghĩa 如như 十Thập 地Địa 說thuyết 者giả 。 海hải 有hữu 十thập 德đức 。 表biểu 十Thập 地Địa 故cố 。 言ngôn 今kim 是thị 悲bi 海hải 者giả 故cố 。 此thử 十thập 德đức 與dữ 十Thập 地Địa 小tiểu 異dị 。 取thủ 稱xưng 法pháp 故cố 。 即tức 前tiền 十thập 種chủng 悲bi 心tâm 一nhất 即tức 利lợi 益ích 心tâm 。 利lợi 益ích 寬khoan 廣quảng 故cố 。 二nhị 即tức 大đại 悲bi 心tâm 。 大đại 悲bi 甚thậm 深thâm 。 無vô 能năng 測trắc 故cố 。 三tam 即tức 安an 樂lạc 心tâm 。 始thỉ 於ư 世thế 樂lạc 種chủng 種chủng 與dữ 故cố 。 四tứ 即tức 安an 住trụ 心tâm 。 謂vị 惡ác 行hành 眾chúng 生sanh 。 令linh 住trụ 善thiện 行hành 故cố 。 即tức 是thị 眾chúng 寶bảo 。 五ngũ 憐lân 愍mẫn 心tâm 。 悉tất 包bao 納nạp 故cố 。 六lục 攝nhiếp 受thọ 心tâm 。 種chủng 種chủng 外ngoại 道đạo 。 攝nhiếp 令linh 正chánh 信tín 。 如như 水thủy 多đa 色sắc 同đồng 在tại 海hải 故cố 。 七thất 守thủ 護hộ 心tâm 。 已dĩ 發phát 心tâm 者giả 。 皆giai 守thủ 護hộ 故cố 。 是thị 為vì 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 依y 住trụ 。 八bát 同đồng 己kỷ 心tâm 。 謂vị 攝nhiếp 菩Bồ 提Đề 大đại 願nguyện 。 眾chúng 生sanh 如như 己kỷ 身thân 有hữu 為vi 大đại 身thân 故cố 。 九cửu 即tức 師sư 心tâm 。 謂vị 於ư 大Đại 乘Thừa 道đạo 。 習tập 進tiến 趣thú 者giả 推thôi 之chi 如như 師sư 。 師sư 必tất 諮tư 受thọ 大đại 法Pháp 雨vũ 故cố 。 十thập 導đạo 師sư 心tâm 。 謂vị 具cụ 功công 德đức 者giả 。 敬kính 之chi 如như 佛Phật 。 故cố 湛trạm 無vô 增tăng 減giảm 。 以dĩ 斯tư 十thập 悲bi 對đối 斯tư 十thập 喻dụ 有hữu 如như 符phù 契khế 。 故cố 上thượng 歎thán 十thập 心tâm 即tức 是thị 法pháp 說thuyết 。 今kim 此thử 海hải 喻dụ 喻dụ 前tiền 十thập 心tâm 彌di 復phục 相tương 當đương 。 疏sớ/sơ 二nhị 忘vong 詮thuyên 求cầu 旨chỉ 為vi 見kiến 佛Phật 親thân 因nhân 者giả 。 此thử 中trung 唯duy 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 廣quảng 二nhị 多đa 三tam 深thâm 四tứ 勝thắng 。 初sơ 二nhị 即tức 前tiền 第đệ 一nhất 開khai 出xuất 。 三tam 即tức 第đệ 二nhị 。 四tứ 即tức 第đệ 六lục 。 一nhất 海hải 眾chúng 色sắc 故cố 為vi 殊thù 特đặc 。 餘dư 六lục 句cú 不bất 出xuất 深thâm 廣quảng 故cố 但đãn 舉cử 四tứ 。 又hựu 餘dư 之chi 六lục 句cú 餘dư 處xứ 容dung 有hữu 。 故cố 牒điệp 此thử 四tứ 顯hiển 其kỳ 奇kỳ 特đặc 。 問vấn 既ký 歎thán 奇kỳ 特đặc 何hà 名danh 忘vong 詮thuyên 。 離ly 前tiền 十thập 相tương/tướng 更cánh 求cầu 過quá 此thử 。 即tức 忘vong 詮thuyên 求cầu 旨chỉ 意ý 也dã 。 由do 此thử 忘vong 求cầu 。 故cố 得đắc 見kiến 佛Phật 。 疏sớ/sơ 以dĩ 深thâm 觀quán 心tâm 法pháp 海hải 等đẳng 者giả 。 法pháp 海hải 即tức 是thị 悲bi 海hải 。 而nhi 法pháp 名danh 通thông 對đối 上thượng 自tự 心tâm 觀quán 心tâm 。 即tức 心tâm 華hoa 開khai 敷phu 觀quán 大đại 悲bi 法pháp 。 即tức 二nhị 利lợi 行hành 發phát 。 疏sớ/sơ 普phổ 詮thuyên 諸chư 法pháp 故cố 者giả 。 此thử 有hữu 三tam 義nghĩa 。 此thử 一nhất 約ước 深thâm 。 二nhị 普phổ 詮thuyên 諸chư 法pháp 約ước 廣quảng 。 上thượng 二nhị 直trực 就tựu 所sở 詮thuyên 三tam 即tức 從tùng 益ích 立lập 稱xưng 。 既ký 一nhất 法pháp 中trung 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 其kỳ 一nhất 眼nhãn 見kiến 十thập 眼nhãn 境cảnh 。 所sở 見kiến 之chi 中trung 已dĩ 有hữu 能năng 見kiến 。 能năng 見kiến 之chi 中trung 有hữu 所sở 見kiến 矣hĩ 。 以dĩ 一nhất 法pháp 中trung 有hữu 一nhất 切thiết 故cố 。 廣quảng 如như 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 品phẩm 。 疏sớ/sơ 先tiên 總tổng 顯hiển 所sở 持trì 法Pháp 多đa 者giả 。 即tức 海hải 墨mặc 書thư 而nhi 不bất 竭kiệt 。 然nhiên 入nhập 大Đại 乘Thừa 論luận 引dẫn 此thử 經Kinh 文văn 云vân 。 是thị 海hải 幢tràng 下hạ 。 說thuyết 法Pháp 門môn 全toàn 同đồng 於ư 此thử 喻dụ 相tương/tướng 小tiểu 異dị 。 云vân 大đại 海hải 水thủy 盡tận 以dĩ 磨ma 墨mặc 。 積tích 大đại 紙chỉ 聚tụ 。 猶do 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 四tứ 天thiên 下hạ 草thảo 木mộc 。 持trì 以dĩ 為vi 筆bút 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 水thủy 陸lục 眾chúng 生sanh 悉tất 為vi 法Pháp 師sư 。 於ư 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 所sở 受thọ 法Pháp 門môn 猶do 不bất 能năng 盡tận 。 此thử 約ước 書thư 文văn 不bất 盡tận 。 彼bỉ 約ước 領lãnh 多đa 不bất 盡tận 。 疏sớ/sơ 旋toàn 轉chuyển 者giả 。 如như 下hạ 彌di 伽già 。 然nhiên 此thử 十thập 句cú 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。 亦diệc 即tức 治trị 地địa 中trung 勝thắng 進tiến 十thập 法pháp 。 謂vị 誦tụng 習tập 多đa 聞văn 虛hư 閑nhàn 寂tịch 靜tĩnh 等đẳng 。 但đãn 有hữu 開khai 合hợp 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。 疏sớ/sơ 具cụ 斯tư 四tứ 義nghĩa 名danh 無vô 上thượng 寶bảo 。 存tồn 以dĩ 梵Phạm 音âm 者giả 。 以dĩ 具cụ 梵Phạm 音âm 經kinh 題đề 云vân 楞lăng 伽già 阿a 跋bạt 多đa 羅la 寶bảo 經kinh 。 阿a 之chi 言ngôn 無vô 。 跋bạt 多đa 羅la 云vân 上thượng 寶bảo 。 即tức 此thử 方phương 之chi 言ngôn 。 又hựu 多đa 羅la 亦diệc 是thị 寶bảo 義nghĩa 則tắc 譯dịch 人nhân 雙song 存tồn 。 楞lăng 伽già 正chánh 是thị 難nạn/nan 往vãng 之chi 義nghĩa 。 上thượng 之chi 四tứ 義nghĩa 前tiền 二nhị 。 即tức 無vô 上thượng 寶bảo 。 後hậu 二nhị 明minh 於ư 難nạn/nan 往vãng 高cao 顯hiển 。 伽già 王vương 之chi 所sở 居cư 。 故cố 即tức 得đắc 通thông 者giả 不bất 難nan 往vãng 故cố 。 疏sớ/sơ 表biểu 此thử 住trụ 中trung 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 虛hư 空không 無vô 處xứ 所sở 故cố 者giả 。 彼bỉ 具cụ 云vân 此thử 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 十thập 種chủng 行hành 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 常thường 。 二nhị 一nhất 切thiết 法pháp 苦khổ 。 三tam 空không 。 四tứ 無vô 我ngã 。 五ngũ 無vô 作tác 。 六lục 無vô 味vị 。 七thất 不bất 如như 名danh 。 八bát 無vô 處xứ 所sở 。 九cửu 離ly 分phân 別biệt 。 十thập 無vô 堅kiên 實thật 。 釋thích 曰viết 。 皆giai 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 言ngôn 。 今kim 但đãn 舉cử 三tam 八bát 二nhị 句cú 以dĩ 順thuận 住trụ 空không 。 然nhiên 餘dư 八bát 亦diệc 是thị 空không 義nghĩa 。 第đệ 三tam 善thiện 住trụ 寄ký 修tu 行hành 住trụ 。 謂vị 巧xảo 觀quán 空không 有hữu 增tăng 。 修tu 正chánh 行hạnh 故cố 。 疏sớ/sơ 顯hiển 此thử 住trụ 中trung 善thiện 觀quán 眾chúng 生sanh 等đẳng 十thập 種chủng 界giới 故cố 者giả 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 應ưng 勸khuyến 學học 十thập 法pháp 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 。 界giới 法Pháp 界Giới 世thế 界giới 。 觀quán 察sát 地địa 界giới 水thủy 界giới 。 火hỏa 界giới 風phong 界giới 。 觀quán 察sát 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 是thị 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 有hữu 十thập 二nhị 句cú 。 初sơ 一nhất 他tha 心tâm 等đẳng 者giả 。 且thả 順thuận 文văn 配phối 。 若nhược 約ước 開khai 合hợp 取thủ 之chi 即tức 具cụ 十thập 通thông 。 一nhất 他tha 心tâm 。 二nhị 三tam 皆giai 宿túc 住trụ 以dĩ 歿một 生sanh 言ngôn 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 兼kiêm 於ư 三Tam 明Minh 十thập 通thông 知tri 過quá 去khứ 歿một 生sanh 亦diệc 宿túc 住trụ 故cố 。 四tứ 即tức 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 智trí 通thông 。 五ngũ 即tức 天thiên 眼nhãn 。 六lục 合hợp 二nhị 通thông 言ngôn 語ngữ 即tức 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 言ngôn 音âm 智trí 通thông 。 音âm 聲thanh 即tức 天thiên 耳nhĩ 通thông 同đồng 一nhất 天thiên 耳nhĩ 開khai 出xuất 故cố 今kim 合hợp 之chi 。 七thất 八bát 九cửu 三tam 皆giai 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 通thông 。 七thất 斷đoạn 疑nghi 智trí 。 八bát 知tri 根căn 智trí 。 九cửu 知tri 時thời 智trí 。 十thập 及cập 十thập 一nhất 並tịnh 一nhất 切thiết 法pháp 滅diệt 盡tận 智trí 通thông 。 前tiền 句cú 剎sát 那na 盡tận 。 後hậu 句cú 長trường 時thời 流lưu 轉chuyển 盡tận 。 十thập 二nhị 神thần 足túc 。 即tức 無vô 體thể 性tánh 。 及cập 無vô 量lượng 色sắc 身thân 通thông 。 亦diệc 俱câu 神thần 境cảnh 開khai 出xuất 故cố 。 故cố 此thử 文văn 中trung 通thông 十thập 通thông 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 百bách 二nhị 十thập 剎sát 那na 等đẳng 者giả 。 此thử 廣quảng 俱câu 舍xá 頌tụng 文văn 。 頌tụng 云vân 。 百bách 二nhị 十thập 剎sát 那na 。 為vi 怛đát 剎sát 那na 量lượng 。 臘lạp 縛phược 此thử 六lục 十thập 。 此thử 三tam 十thập 須tu 臾du 。 此thử 三tam 十thập 晝trú 夜dạ 等đẳng 。 疏sớ/sơ 亦diệc 有hữu 處xứ 說thuyết 晝trú 初sơ 分phần/phân 時thời 等đẳng 者giả 。 智trí 論luận 等đẳng 文văn 。 彌Di 勒Lặc 下hạ 生sanh 經kinh 亦diệc 說thuyết 。 謂vị 釋Thích 迦Ca 修tu 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 彌Di 勒Lặc 修tu 安an 樂lạc 行hạnh 。 而nhi 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 謂vị 晝trú 夜dạ 三tam 時thời 。 禮lễ 拜bái 懺sám 悔hối 等đẳng 。 謂vị 日nhật 初sơ 分phân 時thời 。 日nhật 中trung 分phần/phân 時thời 。 日nhật 後hậu 分phân 時thời 。 夜dạ 初sơ 分phần/phân 時thời 夜dạ 中trung 分phần/phân 時thời 夜dạ 後hậu 分phân 時thời 。 合hợp 為vi 六lục 時thời 是thị 也dã 。 黑hắc 分phần/phân 白bạch 分phần/phân 即tức 西tây 域vực 分phần/phân 黑hắc 白bạch 。 黑hắc 前tiền 白bạch 後hậu 故cố 。 正chánh 月nguyệt 十thập 六lục 為vi 正chánh 朝triêu 一nhất 時thời 即tức 二nhị 月nguyệt 。 二nhị 月nguyệt 為vi 一nhất 時thời 。 四tứ 時thời 亦diệc 同đồng 此thử 方phương 春xuân 夏hạ 秋thu 冬đông 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 三tam 際tế 並tịnh 如như 偈kệ 讚tán 品phẩm 。 即tức 西tây 域vực 記ký 第đệ 二nhị 言ngôn 仁nhân 王vương 九cửu 百bách 生sanh 滅diệt 等đẳng 者giả 即tức 第đệ 二nhị 經kinh 。 疏sớ/sơ 言ngôn 十thập 八bát 變biến 即tức 是thị 瑜du 伽già 三tam 十thập 七thất 文văn 。 頌tụng 云vân 。 振chấn 動động 及cập 熾sí 然nhiên 。 流lưu 布bố 并tinh 示thị 現hiện 。 轉chuyển 變biến 及cập 往vãng 來lai 。 卷quyển 舒thư 眾chúng 像tượng 入nhập 。 十thập 同đồng 類loại 往vãng 趣thú 。 隱ẩn 顯hiển 作tác 自tự 在tại 。 制chế 他tha 施thí 辯biện 才tài 憶ức 念niệm 及cập 安an 樂lạc 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 等đẳng 。 轉chuyển 餘dư 有hữu 情tình 物vật 。 令linh 成thành 餘dư 物vật 故cố 。 名danh 能năng 變biến 神thần 通thông 。 謂vị 一nhất 振chấn 動động 。 二nhị 熾sí 然nhiên 。 三tam 流lưu 布bố 。 亦diệc 名danh 遍biến 滿mãn 。 四tứ 示thị 現hiện 。 亦diệc 名danh 顯hiển 示thị 。 五ngũ 轉chuyển 變biến 。 六lục 往vãng 來lai 。 七thất 卷quyển 。 八bát 舒thư 。 九cửu 一nhất 切thiết 色sắc 像tượng 入nhập 身thân 。 十thập 所sở 往vãng 同đồng 類loại 。 十thập 一nhất 隱ẩn 。 十thập 二nhị 顯hiển 。 十thập 三tam 所sở 作tác 自tự 在tại 。 十thập 四tứ 伏phục 他tha 神thần 通thông 。 十thập 五ngũ 施thí 他tha 辯biện 才tài 。 十thập 六lục 施thí 他tha 憶ức 念niệm 。 十thập 七thất 施thí 他tha 安an 樂lạc 。 十thập 八bát 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 此thử 十thập 八bát 名danh 轉chuyển 變biến 。 後hậu 三tam 句cú 明minh 能năng 變biến 。 今kim 文văn 辯biện 相tương/tướng 義nghĩa 並tịnh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 非phi 戒giới 不bất 能năng 治trị 心tâm 地địa 故cố 者giả 。 上thượng 約ước 此thử 中trung 法Pháp 門môn 釋thích 。 此thử 句cú 約ước 表biểu 位vị 釋thích 。 然nhiên 德đức 雲vân 是thị 定định 。 海hải 雲vân 是thị 慧tuệ 。 此thử 中trung 明minh 戒giới 顯hiển 三tam 學học 為vi 初sơ 故cố 。 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 十thập 句cú 下hạ 。 案án 文văn 解giải 釋thích 在tại 相tương/tướng 可khả 知tri 。 此thử 二nhị 十thập 戒giới 亦diệc 即tức 第đệ 十thập 迴hồi 向hướng 。 二nhị 十thập 梵Phạm 行hạnh 。 但đãn 彼bỉ 約ước 自tự 能năng 清thanh 淨tịnh 方phương 能năng 益ích 他tha 故cố 。 先tiên 護hộ 重trọng/trùng 首thủ 明minh 不bất 破phá 不bất 缺khuyết 等đẳng 行hành 。 此thử 彰chương 菩Bồ 薩Tát 本bổn 為vi 利lợi 他tha 。 故cố 先tiên 明minh 大đại 悲bi 後hậu 顯hiển 無vô 垢cấu 。 名danh 或hoặc 小tiểu 異dị 。 今kim 當đương 略lược 會hội 。 一nhất 大đại 悲bi 戒giới 。 即tức 彼bỉ 第đệ 二nhị 十thập 無vô 恚khuể 梵Phạm 行hạnh 。 恚khuể 是thị 悲bi 障chướng 有hữu 悲bi 故cố 無vô 。 二nhị 波Ba 羅La 蜜Mật 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 一nhất 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 所sở 行hành 梵Phạm 行hạnh 行hành 佛Phật 之chi 道đạo 故cố 。 三tam 大Đại 乘Thừa 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 七thất 。 無vô 比tỉ 梵Phạm 行hạnh 餘dư 乘thừa 無vô 對đối 故cố 。 四tứ 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 相tương 應ứng 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 八bát 。 無vô 動động 梵Phạm 行hạnh 不bất 動động 二nhị 利lợi 故cố 。 五ngũ 無vô 障chướng 礙ngại 戒giới 即tức 十thập 三tam 。 無vô 著trước 梵Phạm 行hạnh 由do 見kiến 真Chân 如Như 。 成thành 聖thánh 道Đạo 故cố 。 故cố 無vô 障chướng 礙ngại 。 六lục 不bất 退thoái 墮đọa 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 五ngũ 。 無vô 滅diệt 梵Phạm 行hạnh 順thuận 理lý 而nhi 持trì 。 常thường 不bất 退thoái 滅diệt 故cố 。 七thất 不bất 捨xả 菩Bồ 提Đề 心tâm 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 六lục 。 安an 住trụ 梵Phạm 行hạnh 心tâm 常thường 詣nghệ 理lý 故cố 。 八bát 常thường 以dĩ 佛Phật 法Pháp 為vi 所sở 緣duyên 戒giới 。 即tức 十thập 四tứ 無vô 諍tranh 梵Phạm 行hạnh 。 事sự 理lý 具cụ 足túc 無vô 非phi 佛Phật 法Pháp 何hà 所sở 諍tranh 哉tai 。 則tắc 常thường 緣duyên 佛Phật 法Pháp 性tánh 矣hĩ 。 九cửu 於ư 一nhất 切thiết 智trí 。 常thường 作tác 意ý 戒giới 。 即tức 第đệ 七thất 諸chư 佛Phật 所sở 讚tán 梵Phạm 行hạnh 。 稱xưng 理lý 持trì 戒giới 動động 契khế 聖thánh 心tâm 。 是thị 緣duyên 佛Phật 智trí 佛Phật 何hà 不bất 讚tán 。 十thập 如như 虛hư 空không 戒giới 即tức 第đệ 九cửu 無vô 所sở 得đắc 梵Phạm 行hạnh 。 不bất 得đắc 能năng 所sở 自tự 在tại 持trì 故cố 。 十thập 一nhất 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 無vô 所sở 依y 戒giới 。 即tức 第đệ 八bát 無vô 所sở 依y 梵Phạm 行hạnh 。 不bất 依y 現hiện 世thế 。 名danh 聞văn 利lợi 養dưỡng 。 不bất 求cầu 當đương 世thế 人nhân 天thiên 果quả 故cố 。 十thập 二nhị 無vô 失thất 戒giới 。 即tức 第đệ 五ngũ 無vô 失thất 梵Phạm 行hạnh 。 定định 心tâm 持trì 戒giới 吉cát 羅la 不bất 犯phạm 故cố 。 十thập 三tam 無vô 損tổn 戒giới 。 即tức 第đệ 六lục 無vô 能năng 蔽tế 梵Phạm 行hạnh 。 鵝nga 珠châu 草thảo 繫hệ 。 不bất 能năng 蔽tế 之chi 令linh 有hữu 損tổn 故cố 。 亦diệc 不bất 損tổn 他tha 。 十thập 四tứ 無vô 缺khuyết 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 二nhị 不bất 缺khuyết 梵Phạm 行hạnh 。 不bất 犯phạm 十thập 三tam 等đẳng 無vô 殘tàn 缺khuyết 故cố 。 十thập 五ngũ 無vô 雜tạp 戒giới 。 即tức 第đệ 三tam 不bất 雜tạp 梵Phạm 行hạnh 。 不bất 念niệm 破phá 戒giới 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 聞văn 環hoàn 釧xuyến 聲thanh 亦diệc 不bất 染nhiễm 故cố 。 十thập 六lục 無vô 濁trược 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 九cửu 無vô 亂loạn 梵Phạm 行hạnh 。 定định 共cộng 相tương 應ưng 故cố 無vô 濁trược 亂loạn 。 十thập 七thất 無vô 悔hối 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 二nhị 。 無vô 礙ngại 梵Phạm 行hạnh 。 犯phạm 罪tội 追truy 悔hối 是thị 障chướng 礙ngại 故cố 。 十thập 八bát 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 即tức 第đệ 十thập 增tăng 益ích 菩Bồ 薩Tát 。 清thanh 淨tịnh 道đạo 梵Phạm 行hạnh 。 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 事sự 淨tịnh 故cố 。 十thập 九cửu 離ly 塵trần 戒giới 。 即tức 第đệ 四tứ 無vô 點điểm 梵Phạm 行hạnh 。 不bất 犯phạm 墮đọa 罪tội 無vô 塵trần 點điểm 故cố 。 二nhị 十thập 離ly 垢cấu 戒giới 。 即tức 第đệ 一nhất 不bất 破phá 梵Phạm 行hạnh 若nhược 犯phạm 四tứ 重trọng/trùng 十thập 重trọng/trùng 。 猶do 如như 破phá 器khí 無vô 所sở 復phục 用dụng 最tối 垢cấu 重trọng/trùng 故cố 。 若nhược 依y 上thượng 釋thích 即tức 為vi 憑bằng 據cứ 。 亦diệc 同đồng 智trí 論luận 十thập 戒giới 如như 迴hồi 向hướng 品phẩm 會hội 。 疏sớ/sơ 達đạt 里lý 鼻tị 茶trà 。 新tân 譯dịch 為vi 達đạt 羅la 比tỉ 吒tra 。 唐đường 言ngôn 持trì 富phú 饒nhiêu 。 亦diệc 順thuận 生sanh 貴quý 之chi 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 以dĩ 三tam 世thế 聖thánh 教giáo 法pháp 雲vân 雨vũ 一nhất 切thiết 故cố 者giả 。 約ước 表biểu 位vị 說thuyết 。 即tức 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 應ưng 勸khuyến 學học 十thập 法pháp 。 所sở 謂vị 了liễu 知tri 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 二nhị 修tu 習tập 三tam 圓viên 滿mãn 各các 三tam 為vi 九cửu 。 十thập 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 平bình 等đẳng 是thị 也dã 。 第đệ 四tứ 彌di 伽già 疏sớ/sơ 寄ký 生sanh 貴quý 住trụ 者giả 。 生sanh 佛Phật 法Pháp 家gia 種chủng 性tánh 尊tôn 貴quý 故cố 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 所sở 以dĩ 師sư 禮lễ 資tư 下hạ 。 徵trưng 釋thích 所sở 以dĩ 上thượng 徵trưng 問vấn 。 後hậu 以dĩ 菩Bồ 提Đề 下hạ 答đáp 。 先tiên 正chánh 釋thích 以dĩ 敬kính 法pháp 重trọng/trùng 人nhân 故cố 。 二nhị 故cố 法Pháp 界Giới 下hạ 引dẫn 證chứng 。 一nhất 引dẫn 論luận 。 二nhị 又hựu 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 下hạ 引dẫn 經kinh 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 三tam 十thập 七thất 至chí 迦Ca 葉Diếp 讚tán 佛Phật 。 前tiền 來lai 已dĩ 引dẫn 今kim 當đương 更cánh 引dẫn 。 具cụ 云vân 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 。 如như 是thị 二nhị 心tâm 先tiên 心tâm 難nạn/nan 。 自tự 未vị 得đắc 度độ 先tiên 度độ 他tha 。 是thị 故cố 我ngã 禮lễ 初sơ 發phát 心tâm 。 初sơ 發phát 已dĩ 為vi 天Thiên 人Nhân 師Sư 。 勝thắng 出xuất 聲Thanh 聞Văn 及cập 緣Duyên 覺Giác 。 如như 是thị 發phát 心tâm 過quá 三tam 界giới 。 是thị 故cố 得đắc 名danh 最tối 無vô 上thượng 。 今kim 略lược 引dẫn 三tam 句cú 耳nhĩ 。 上thượng 引dẫn 他tha 經kinh 。 若nhược 當đương 經kinh 中trung 其kỳ 文văn 繁phồn 博bác 。 下hạ 慈Từ 氏Thị 中trung 。 發phát 心tâm 功công 德đức 品phẩm 上thượng 下hạ 。 善thiện 友hữu 亦diệc 廣quảng 稱xưng 讚tán 。 疏sớ/sơ 況huống 未vị 說thuyết 不bất 別biệt 立lập 禮lễ 之chi 所sở 以dĩ 。 言ngôn 不bất 乖quai 重trọng/trùng 法pháp 者giả 。 以dĩ 師sư 禮lễ 資tư 義nghĩa 似tự 自tự 輕khinh 。 昇thăng 座tòa 方phương 說thuyết 不bất 乖quai 重trọng/trùng 法pháp 。 言ngôn 重trọng/trùng 法pháp 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 第đệ 六lục 云vân 。 有hữu 知tri 法pháp 者giả 。 若nhược 老lão 若nhược 少thiểu 。 故cố 應ưng 供cúng 養dường 恭cung 敬kính 禮lễ 拜bái 。 猶do 如như 事sự 火hỏa 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 。 如như 第đệ 二nhị 天thiên 奉phụng 事sự 帝Đế 釋Thích 。 佛Phật 言ngôn 我ngã 於ư 經kinh 中trung 覆phú 相tương/tướng 說thuyết 。 是thị 不bất 為vi 學học 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 曰viết 。 由do 後hậu 義nghĩa 故cố 。 故cố 下hạ 通thông 難nạn/nan 。 云vân 為vi 僧Tăng 敬kính 俗tục 事sự 不bất 便tiện 故cố 。 即tức 約ước 聲Thanh 聞Văn 不bất 輕khinh 佛Phật 法Pháp 。 若nhược 是thị 菩Bồ 薩Tát 常thường 不bất 輕khinh 。 是thị 四tứ 眾chúng 皆giai 禮lễ 故cố 為vi 重trọng/trùng 法pháp 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 五ngũ