大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao
Quyển 83
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 三tam
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 十thập 魔ma 下hạ 分phần/phân 三tam 。 一nhất 總tổng 釋thích 為vi 魔ma 之chi 義nghĩa 。 二nhị 然nhiên 四tứ 魔ma 下hạ 對đối 四tứ 辯biện 異dị 。 三tam 若nhược 欲dục 下hạ 與dữ 四tứ 相tương/tướng 攝nhiếp 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 有hữu 十thập 魔ma 下hạ 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 釋thích 業nghiệp 相tương/tướng 。 二nhị 十thập 中trung 下hạ 釋thích 文văn 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 於ư 蔽tế 度độ 下hạ 釋thích 第đệ 二nhị 句cú 分phần/phân 二nhị 。 一nhất 總tổng 釋thích 文văn 意ý 。 二nhị 夫phu 真chân 道đạo 者giả 下hạ 立lập 理lý 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 約ước 智trí 說thuyết 則tắc 蔽tế 度độ 兩lưỡng 亡vong 。 後hậu 又hựu 悲bi 化hóa 惡ác 故cố 下hạ 約ước 大đại 悲bi 說thuyết 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 況huống 惡ác 為vi 善thiện 資tư 下hạ 。 即tức 借tá 老lão 子tử 意ý 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 。 即tức 道đạo 經kinh 無vô 轍triệt 跡tích 章chương 結kết 文văn 。 彼bỉ 章chương 具cụ 云vân 。 善thiện 行hành 無vô 轍triệt 跡tích 善thiện 言ngôn 無vô 瑕hà 謫# 。 善thiện 計kế 不bất 用dụng 籌trù 策sách 善thiện 閉bế 無vô 關quan 鍵kiện 。 而nhi 不bất 可khả 開khai 。 善thiện 無vô 結kết 繩thằng 約ước 而nhi 不bất 可khả 解giải 。 釋thích 曰viết 。 意ý 云vân 。 無vô 心tâm 於ư 此thử 五ngũ 何hà 有hữu 轍triệt 跡tích 等đẳng 耶da 。 次thứ 云vân 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 常thường 善thiện 救cứu 人nhân 而nhi 無vô 棄khí 人nhân 。 常thường 善thiện 救cứu 物vật 故cố 無vô 棄khí 物vật 。 是thị 謂vị 襲tập 明minh 。 釋thích 曰viết 。 心tâm 無vô 所sở 係hệ 無vô 可khả 無vô 不bất 可khả 。 何hà 所sở 棄khí 哉tai 。 次thứ 云vân 。 故cố 善thiện 人nhân 不bất 善thiện 人nhân 之chi 師sư 。 不bất 善thiện 人nhân 善thiện 人nhân 之chi 資tư 。 不bất 貴quý 其kỳ 師sư 不bất 愛ái 其kỳ 資tư 。 雖tuy 知tri 大đại 迷mê 是thị 為vi 要yếu 妙diệu 。 釋thích 曰viết 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 約ước 密mật 意ý 。 謂vị 雖tuy 師sư 法pháp 善thiện 人nhân 資tư 取thủ 惡ác 人nhân 而nhi 不bất 貴quý 。 不bất 愛ái 師sư 資tư 兩lưỡng 亡vong 以dĩ 為vi 玄huyền 德đức 。 凡phàm 俗tục 雖tuy 知tri 而nhi 大đại 迷mê 於ư 道đạo 謂vị 之chi 要yếu 妙diệu 。 二nhị 約ước 顯hiển 意ý 。 善thiện 者giả 所sở 法pháp 惡ác 是thị 我ngã 資tư 。 而nhi 不bất 貴quý 愛ái 。 則tắc 雖tuy 知tri 善thiện 惡ác 乃nãi 是thị 大đại 迷mê 。 善thiện 惡ác 皆giai 善thiện 是thị 謂vị 要yếu 妙diệu 。 則tắc 順thuận 上thượng 文văn 無vô 棄khí 人nhân 物vật 。 今kim 疏sớ/sơ 用dụng 此thử 故cố 令linh 化hóa 惡ác 也dã 。 密mật 用dụng 曰viết 襲tập 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 即tức 是thị 果quả 現hiện 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 六lục 。 一nhất 會hội 同đồng 前tiền 文văn 。 二nhị 釋thích 見kiến 義nghĩa 。 三tam 隨tùy 文văn 釋thích 。 四tứ 總tổng 結kết 圓viên 融dung 五ngũ 攝nhiếp 之chi 成thành 對đối 。 六lục 總tổng 顯hiển 包bao 含hàm 。 今kim 初sơ 此thử 中trung 所sở 見kiến 。 即tức 前tiền 十thập 佛Phật 者giả 。 即tức 十thập 信tín 末mạt 五ngũ 十thập 三tam 經kinh 。 然nhiên 探thám 玄huyền 記ký 引dẫn 法pháp 集tập 經kinh 菩Bồ 薩Tát 入nhập 十thập 種chủng 法pháp 。 能năng 知tri 諸chư 佛Phật 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 集tập 氣khí 佛Phật 果Quả 報báo 佛Phật 三tam 昧muội 佛Phật 願nguyện 佛Phật 心tâm 佛Phật 實thật 佛Phật 同đồng 佛Phật 化hóa 佛Phật 供cúng 養dường 佛Phật 形hình 像tượng 佛Phật 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 若nhược 欲dục 會hội 者giả 。 集tập 氣khí 即tức 義nghĩa 當đương 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 。 其kỳ 本bổn 集tập 而nhi 欲dục 見kiến 故cố 。 果quả 報báo 即tức 業nghiệp 報báo 佛Phật 。 次thứ 三tam 全toàn 同đồng 實thật 佛Phật 。 義nghĩa 當đương 法Pháp 界Giới 。 同đồng 佛Phật 即tức 本bổn 性tánh 。 本bổn 性tánh 同đồng 故cố 。 化hóa 即tức 涅Niết 槃Bàn 供cúng 養dường 即tức 正chánh 覺giác 。 形hình 像tượng 即tức 住trụ 持trì 。 二nhị 然nhiên 此thử 中trung 明minh 見kiến 下hạ 釋thích 見kiến 佛Phật 義nghĩa 。 於ư 中trung 亦diệc 三tam 。 初sơ 正chánh 明minh 。 二nhị 若nhược 菩Bồ 薩Tát 下hạ 反phản 顯hiển 。 三tam 亦diệc 不bất 得đắc 下hạ 遮già 救cứu 。 恐khủng 有hữu 救cứu 云vân 。 半bán 就tựu 能năng 見kiến 如như 無vô 著trước 佛Phật 等đẳng 。 半bán 就tựu 所sở 見kiến 如như 出xuất 生sanh 等đẳng 。 豈khởi 不bất 通thông 耶da 。 故cố 今kim 遮già 云vân 。 不bất 得đắc 半bán 就tựu 能năng 所sở 令linh 人nhân 致trí 惑hoặc 取thủ 解giải 無vô 由do 。 故cố 十thập 種chủng 見kiến 義nghĩa 成thành 雜tạp 亂loạn 故cố 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 無vô 著trước 者giả 下hạ 三tam 釋thích 文văn 。 釋thích 此thử 一nhất 句cú 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 正chánh 釋thích 正chánh 覺giác 標tiêu 其kỳ 所sở 見kiến 無vô 。 著trước 即tức 正chánh 覺giác 之chi 相tướng 二nhị 。 又hựu 邪tà 慧tuệ 下hạ 。 則tắc 正chánh 覺giác 無vô 著trước 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 。 所sở 見kiến 能năng 見kiến 名danh 須tu 具cụ 二nhị 。 今kim 所sở 見kiến 有hữu 正chánh 覺giác 德đức 圓viên 。 略lược 無vô 邪tà 慧tuệ 而nhi 不bất 離ly 。 能năng 見kiến 則tắc 有hữu 無vô 邪tà 智trí 而nhi 不bất 離ly 。 略lược 無vô 正chánh 德đức 而nhi 不bất 圓viên 故cố 。 令linh 佛Phật 中trung 影ảnh 取thủ 無vô 著trước 。 能năng 見kiến 之chi 中trung 影ảnh 取thủ 正chánh 覺giác 。 是thị 故cố 疏sớ/sơ 云vân 佛Phật 見kiến 影ảnh 略lược 。 三tam 此thử 即tức 下hạ 結kết 成thành 總tổng 別biệt 。
疏sớ/sơ 。 二Nhị 乘Thừa 願nguyện 出xuất 生sanh 中trung 文văn 云vân 下hạ 引dẫn 證chứng 。 即tức 華hoa 藏tạng 品phẩm 言ngôn 。 又hựu 乘thừa 此thử 願nguyện 下hạ 。 上thượng 約ước 生sanh 身thân 此thử 約ước 生sanh 德đức 。 疏sớ/sơ 故cố 下hạ 善thiện 財tài 等đẳng 者giả 。 引dẫn 證chứng 。 即tức 七thất 十thập 七thất 經kinh 。 善thiện 財tài 修tu 觀quán 此thử 約ước 真chân 身thân 。 又hựu 云vân 。 一nhất 切thiết 化hóa 佛Phật 。 從tùng 敬kính 心tâm 起khởi 。 明minh 知tri 敬kính 屬thuộc 於ư 機cơ 能năng 見kiến 化hóa 身thân 。 信tín 屬thuộc 於ư 佛Phật 因nhân 信tín 成thành 果quả 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 能năng 令linh 見kiến 者giả 。 信tín 者giả 上thượng 約ước 真chân 身thân 信tín 自tự 屬thuộc 佛Phật 。 今kim 就tựu 真chân 身thân 信tín 亦diệc 屬thuộc 機cơ 。 以dĩ 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 。 顯hiển 由do 此thử 成thành 故cố 令linh 物vật 信tín 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 。 即tức 論luận 中trung 意ý 。 又hựu 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 圓viên 音âm 下hạ 即tức 海hải 東đông 意ý 。 談đàm 玄huyền 之chi 中trung 已dĩ 顯hiển 不bất 違vi 正chánh 理lý 。 故cố 雙song 出xuất 之chi 。
疏sớ/sơ 。 深thâm 入nhập 涅Niết 槃Bàn 故cố 能năng 示thị 滅diệt 者giả 得đắc 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 能năng 建kiến 大đại 事sự 。 言ngôn 深thâm 入nhập 生sanh 死tử 。 則tắc 示thị 滅diệt 非phi 真chân 者giả 。 悟ngộ 生sanh 死tử 性tánh 即tức 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 知tri 示thị 滅diệt 非phi 真chân 滅diệt 也dã 。 稱xưng 性tánh 常thường 在tại 故cố 六lục 法Pháp 身thân 者giả 。 初sơ 以dĩ 如như 智trí 契khế 合hợp 具cụ 德đức 法Pháp 身thân 。 故cố 云vân 滿mãn 於ư 法Pháp 界Giới 。 法Pháp 界Giới 是thị 所sở 滿mãn 故cố 下hạ 。 約ước 法pháp 性tánh 身thân 云vân 為vi 佛Phật 體thể 。 疏sớ/sơ 七thất 湛trạm 然nhiên 安an 住trụ 者giả 。 擇trạch 安an 住trụ 見kiến 。 真chân 唯duy 識thức 性tánh 即tức 是thị 心tâm 佛Phật 。 疏sớ/sơ 八bát 寂tịch 然nhiên 無vô 依y 釋thích 見kiến 一nhất 義nghĩa 。 次thứ 以dĩ 無vô 依y 釋thích 三tam 昧muội 佛Phật 。 後hậu 觸xúc 類loại 下hạ 釋thích 無vô 量lượng 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 九cửu 平bình 等đẳng 亦diệc 二nhị 義nghĩa 釋thích 。 先tiên 能năng 所sở 合hợp 明minh 。 後hậu 本bổn 覺giác 下hạ 唯duy 就tựu 理lý 說thuyết 。 疏sớ/sơ 十thập 隨tùy 自tự 他tha 意ý 下hạ 即tức 意ý 生sanh 身thân 。 然nhiên 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 如như 意ý 速tốc 疾tật 。 二nhị 隨tùy 自tự 意ý 成thành 。 三tam 隨tùy 他tha 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 今kim 用dụng 後hậu 二nhị 釋thích 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 言ngôn 。 隨tùy 自tự 所sở 樂lạc 。 普phổ 受thọ 法Pháp 身thân 。 隨tùy 他tha 所sở 樂lạc 欲dục 受thọ 何hà 類loại 。
疏sớ/sơ 。 依y 上thượng 十thập 見kiến 下hạ 四tứ 六lục 相tương/tướng 圓viên 融dung 總tổng 即tức 一nhất 佛Phật 。 別biệt 分phân 為vi 十thập 。 同đồng 帶đái 於ư 佛Phật 異dị 則tắc 正chánh 覺giác 。 相tướng 好hảo 等đẳng 差sai 。 成thành 則tắc 攬lãm 十thập 共cộng 成thành 真chân 佛Phật 之chi 義nghĩa 。 壞hoại 則tắc 十thập 身thân 各các 住trụ 自tự 性tánh 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 十thập 種chủng 下hạ 第đệ 五ngũ 束thúc 之chi 成thành 對đối 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 十thập 見kiến 各các 有hữu 十thập 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 六lục 結kết 成thành 包bao 含hàm 即tức 海hải 東đông 意ý 。 海hải 東đông 順thuận 於ư 晉tấn 經kinh 名danh 有hữu 數số 異dị 故cố 。 今kim 取thủ 義nghĩa 亦diệc 有hữu 小tiểu 殊thù 。 今kim 直trực 就tựu 此thử 經Kinh 相tương 應ứng 引dẫn 證chứng 。 一nhất 正chánh 覺giác 佛Phật 無vô 著trước 見kiến 者giả 。 有hữu 十thập 無vô 著trước 即tức 此thử 品phẩm 云vân 。 所sở 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 所sở 作tác 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 生sanh 處xứ 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 願nguyện 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 行hành 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 無vô 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 無vô 著trước 。 此thử 十thập 雖tuy 因nhân 徹triệt 於ư 果quả 位vị 。 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 而nhi 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 。 十thập 種chủng 離ly 果quả 清thanh 淨tịnh 亦diệc 果quả 無vô 著trước 。 等đẳng 二nhị 願nguyện 佛Phật 出xuất 生sanh 見kiến 亦diệc 有hữu 十thập 種chủng 出xuất 生sanh 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 云vân 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 十thập 種chủng 念niệm 念niệm 出xuất 生sanh 智trí 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 悉tất 能năng 示thị 現hiện 。 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 從tùng 天thiên 來lai 下hạ 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 受thọ 生sanh 。 三tam 出xuất 家gia 學học 道Đạo 。 四tứ 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 五ngũ 轉chuyển 妙diệu 法Pháp 輪luân 。 六lục 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 七thất 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 種chủng 種chủng 佛Phật 身thân 。 八bát 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 無vô 數số 莊trang 嚴nghiêm 如Như 來Lai 。 自tự 在tại 一Nhất 切Thiết 智Trí 藏tạng 。 九cửu 無vô 量lượng 無vô 數số 。 清thanh 淨tịnh 眾chúng 生sanh 。 十thập 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 種chủng 種chủng 根căn 性tánh 。 種chủng 種chủng 精tinh 進tấn 種chủng 種chủng 行hành 解giải 。 於ư 三tam 世thế 中trung 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 釋thích 曰viết 。 其kỳ 一nhất 二nhị 等đẳng 數số 經kinh 文văn 所sở 無vô 。 句cú 句cú 皆giai 如như 初sơ 句cú 。 有hữu 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 至chí 世thế 界giới 之chi 言ngôn 。 即tức 是thị 從tùng 後hậu 得đắc 智trí 願nguyện 生sanh 八bát 相tương/tướng 等đẳng 。 三tam 業nghiệp 報báo 佛Phật 深thâm 信tín 見kiến 。 若nhược 約ước 莊trang 嚴nghiêm 應ưng 如như 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 十thập 種chủng 最tối 勝thắng 無vô 上thượng 莊trang 嚴nghiêm 。 今kim 取thủ 因nhân 行hành 則tắc 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 果quả 中trung 所sở 無vô 。 即tức 如như 十thập 藏tạng 品phẩm 云vân 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 相tướng 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 願nguyện 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 作tác 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 分phân 別biệt 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 所sở 依y 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 量lượng 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 有hữu 上thượng 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 難nạn/nan 超siêu 越việt 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 生sanh 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 成thành 果quả 也dã 。 亦diệc 可khả 如như 十Thập 地Địa 中trung 十thập 種chủng 信tín 。 四tứ 住trụ 持trì 佛Phật 隨tùy 順thuận 見kiến 者giả 。 若nhược 約ước 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 住trụ 持trì 。 佛Phật 法Pháp 即tức 十thập 種chủng 為vi 眾chúng 生sanh 作tác 佛Phật 事sự 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 云vân 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 十thập 種chủng 為vi 眾chúng 生sanh 作tác 佛Phật 事sự 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
一nhất 者giả 所sở 謂vị 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 示thị 現hiện 色sắc 身thân 。 為vi 眾chúng 生sanh 作tác 佛Phật 事sự 。 二nhị 出xuất 妙diệu 音âm 聲thanh 。 三tam 有hữu 所sở 受thọ 。 四tứ 無vô 所sở 受thọ 。 五ngũ 以dĩ 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 六lục 神thần 力lực 自tự 在tại 。 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 七thất 種chủng 種chủng 名danh 號hiệu 。 八bát 以dĩ 佛Phật 剎sát 境cảnh 界giới 。 九cửu 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 剎sát 。 十thập 寂tịch 寞mịch 無vô 言ngôn 。 釋thích 曰viết 。 句cú 上thượng 皆giai 有hữu 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 句cú 下hạ 皆giai 有hữu 作tác 佛Phật 事sự 言ngôn 。 一nhất 如như 初sơ 句cú 。 寂tịch 寞mịch 無vô 言ngôn 。 即tức 自tự 身thân 舍xá 利lợi 住trụ 持trì 自tự 在tại 。 若nhược 約ước 圓viên 音âm 住trụ 持trì 。 即tức 如như 下hạ 文văn 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 以dĩ 一nhất 事sự 故cố 於ư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 中trung 種chủng 白bạch 淨tịnh 法pháp 。 無vô 空không 過quá 者giả 。 即tức 隨tùy 順thuận 義nghĩa 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 過quá 去khứ 願nguyện 力lực 故cố 。 大đại 悲bi 所sở 持trì 故cố 。 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 故cố 。 智trí 慧tuệ 自tự 在tại 故cố 。 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 為vì 說thuyết 法Pháp 故cố 。 必tất 應ứng 其kỳ 時thời 未vị 曾tằng 失thất 故cố 。 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 。 無vô 妄vọng 說thuyết 故cố 。 其kỳ 身thân 最tối 勝thắng 無vô 與dữ 等đẳng 故cố 。 言ngôn 辭từ 自tự 在tại 無vô 能năng 治trị 故cố 。 智trí 慧tuệ 自tự 在tại 。 隨tùy 所sở 發phát 言ngôn 悉tất 開khai 悟ngộ 故cố 是thị 為vi 十thập 。 五ngũ 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 深thâm 入nhập 見kiến 者giả 。 即tức 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 欲dục 知tri 如Như 來Lai 大đại 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 當đương 應ưng 了liễu 知tri 根căn 本bổn 自tự 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 了liễu 知tri 即tức 是thị 深thâm 入nhập 義nghĩa 也dã 。 經Kinh 云vân 。 如như 真Chân 如Như 涅Niết 槃Bàn 如Như 來Lai 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 是thị 。 二nhị 實thật 際tế 。 三tam 法Pháp 界Giới 。 四tứ 虛hư 空không 。 五ngũ 法pháp 性tánh 。 六lục 離ly 欲dục 際tế 。 七thất 無vô 相tướng 際tế 。 八bát 我ngã 性tánh 際tế 。 九cửu 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 際tế 。 十thập 真Chân 如Như 際tế 。 釋thích 曰viết 。 具cụ 足túc 皆giai 如như 初sơ 句cú 。 如như 是thị 了liễu 知tri 。 名danh 為vi 深thâm 入nhập 六lục 法Pháp 界Giới 佛Phật 普phổ 至chí 見kiến 者giả 。 若nhược 直trực 約ước 法Pháp 界Giới 說thuyết 。 如như 至chí 一nhất 切thiết 處xứ 迴hồi 向hướng 云vân 。 譬thí 如như 實thật 際tế 無vô 處xứ 不bất 至chí 。 至chí 一nhất 切thiết 物vật 。 至chí 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 至chí 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 至chí 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 。 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 。 至chí 一nhất 切thiết 虛hư 空không 。 至chí 一nhất 切thiết 三tam 世thế 。 至chí 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 至chí 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 音âm 聲thanh 。 然nhiên 今kim 但đãn 有hữu 九cửu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 應ưng 分phân 為vi 二nhị 若nhược 就tựu 佛Phật 上thượng 明minh 遍biến 至chí 者giả 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 法pháp 品phẩm 云vân 。 佛Phật 子tử 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 十thập 種chủng 法pháp 。 普phổ 遍biến 法Pháp 界Giới 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 有hữu 無vô 邊biên 際tế 身thân 色sắc 相tướng 清thanh 淨tịnh 。 普phổ 入nhập 諸chư 趣thú 。 而nhi 無vô 染nhiễm 著trước 。 二nhị 無vô 障chướng 礙ngại 眼nhãn 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 能năng 明minh 見kiến 。 三tam 無vô 礙ngại 耳nhĩ 悉tất 能năng 解giải 了liễu 。 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 。 四tứ 鼻tị 能năng 到đáo 諸chư 佛Phật 自tự 在tại 彼bỉ 岸ngạn 。 五ngũ 有hữu 廣quảng 長trường 舌thiệt 出xuất 妙diệu 音âm 聲thanh 。 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 六lục 身thân 應ưng 眾chúng 生sanh 心tâm 咸hàm 令linh 得đắc 見kiến 。 七thất 意ý 住trụ 於ư 無vô 礙ngại 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。 八bát 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 示thị 現hiện 無vô 盡tận 。 大đại 神thần 通thông 力lực 。 九cửu 清thanh 淨tịnh 世thế 界giới 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 樂lạc 。 現hiện 眾chúng 佛Phật 土độ 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 而nhi 於ư 其kỳ 中trung 。 不bất 生sanh 染nhiễm 著trước 。 十thập 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 願nguyện 。 得đắc 圓viên 滿mãn 智trí 。 遊du 戲hí 自tự 在tại 。 悉tất 能năng 通thông 達đạt 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 釋thích 曰viết 。 十thập 句cú 之chi 中trung 皆giai 如như 初sơ 句cú 。 有hữu 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 有hữu 無vô 邊biên 際tế 言ngôn 。 舌thiệt 中trung 有hữu 廣quảng 長trường 故cố 關quan 無vô 邊biên 際tế 語ngữ 。 七thất 心tâm 佛Phật 安an 住trụ 見kiến 者giả 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 云vân 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 十thập 種chủng 無vô 量lượng 住trụ 。 所sở 謂vị 常thường 住trụ 大đại 悲bi 。 住trụ 種chủng 種chủng 身thân 作tác 諸chư 佛Phật 事sự 。 住trụ 平bình 等đẳng 意ý 。 轉chuyển 淨tịnh 法Pháp 輪luân 。 住trụ 四tứ 辯biện 才tài 。 說thuyết 無vô 量lượng 法pháp 住trụ 不bất 思tư 議nghị 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 住trụ 清thanh 淨tịnh 音âm 遍biến 無vô 量lượng 土thổ/độ 。 住trụ 不bất 可khả 說thuyết 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 界giới 現hiện 一nhất 切thiết 最tối 勝thắng 神thần 通thông 。 住trụ 能năng 開khai 示thị 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 究cứu 竟cánh 之chi 法pháp 。 釋thích 曰viết 。 此thử 是thị 佛Phật 心tâm 之chi 所sở 住trụ 也dã 。 經kinh 唯duy 九cửu 句cú 應ưng 開khai 淨tịnh 音âm 遍biến 無vô 量lượng 土thổ/độ 為vi 二nhị 。 八bát 三tam 昧muội 佛Phật 無vô 量lượng 無vô 依y 見kiến 者giả 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 云vân 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 十thập 種chủng 無vô 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 佛Phật 。 三tam 昧muội 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 恆hằng 在tại 正chánh 定định 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 普phổ 為vì 眾chúng 生sanh 。 廣quảng 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 二nhị 普phổ 為vì 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 無vô 我ngã 際tế 。 三tam 普phổ 入nhập 三tam 世thế 。 四tứ 普phổ 入nhập 十thập 方phương 。 廣quảng 大đại 佛Phật 剎sát 。 五ngũ 普phổ 現hiện 無vô 量lượng 種chủng 種chủng 佛Phật 身thân 。 六lục 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 心tâm 解giải 現hiện 身thân 語ngữ 意ý 。 七thất 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 欲dục 真chân 際tế 。 八bát 演diễn 說thuyết 一nhất 切thiết 。 緣duyên 起khởi 自tự 性tánh 。 九cửu 示thị 現hiện 無vô 量lượng 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 廣quảng 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 常thường 得đắc 見kiến 佛Phật 。 十thập 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 悉tất 得đắc 通thông 達đạt 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 無vô 量lượng 解giải 脫thoát 究cứu 竟cánh 到đáo 於ư 。 無vô 上thượng 彼bỉ 岸ngạn 。 釋thích 曰viết 。 具cụ 足túc 皆giai 如như 初sơ 句cú 。 有hữu 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 恆hằng 在tại 正chánh 定định 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 之chi 言ngôn 。 雖tuy 有hữu 此thử 無vô 量lượng 而nhi 。 心tâm 無vô 所sở 依y 。 九cửu 本bổn 性tánh 佛Phật 明minh 了liễu 見kiến 明minh 了liễu 即tức 是thị 智trí 身thân 故cố 。 四tứ 十thập 七thất 云vân 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 十thập 種chủng 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 盡tận 無vô 有hữu 餘dư 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 一nhất 知tri 過quá 去khứ 一nhất 切thiết 。 法pháp 盡tận 無vô 有hữu 餘dư 。 二nhị 知tri 未vị 來lai 一nhất 切thiết 法pháp 。 三tam 知tri 現hiện 在tại 一nhất 切thiết 法pháp 。 四tứ 知tri 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 法pháp 。 五ngũ 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 。 六lục 知tri 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 根căn 上thượng 中trung 下hạ 種chủng 種chủng 分phần/phân 位vị 。 七thất 知tri 一nhất 切thiết 佛Phật 。 圓viên 滿mãn 智trí 及cập 諸chư 善thiện 根căn 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 八bát 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 從tùng 緣duyên 起khởi 。 九cửu 知tri 一nhất 切thiết 世thế 界giới 種chủng 。 十thập 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 界giới 中trung 如như 因nhân 陀đà 羅la 網võng 諸chư 差sai 別biệt 事sự 。 釋thích 曰viết 。 十thập 句cú 皆giai 有hữu 盡tận 無vô 有hữu 餘dư 之chi 言ngôn 。 十thập 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 普phổ 受thọ 見kiến 者giả 。 普phổ 能năng 受thọ 領lãnh 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 現hiện 故cố 。 即tức 四tứ 十thập 六lục 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 於ư 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 一nhất 切thiết 時thời 有hữu 。 十thập 種chủng 佛Phật 事sự 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
一nhất 者giả 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 專chuyên 心tâm 憶ức 念niệm 。 則tắc 現hiện 其kỳ 前tiền 。 二nhị 者giả 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 心tâm 不bất 調điều 順thuận 。 則tắc 為vi 說thuyết 法Pháp 。 三tam 者giả 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 能năng 生sanh 淨tịnh 信tín 。 必tất 令linh 獲hoạch 得đắc 。 無vô 量lượng 善thiện 根căn 。 四tứ 者giả 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 能năng 入nhập 法pháp 位vị 。 悉tất 能năng 現hiện 證chứng 無vô 不bất 了liễu 知tri 。 五ngũ 者giả 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 疲bì 厭yếm 。 六lục 者giả 遊du 諸chư 佛Phật 剎sát 。 往vãng 來lai 無vô 礙ngại 。 七thất 者giả 大đại 悲bi 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 八bát 者giả 現hiện 變biến 化hóa 身thân 。 恆hằng 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 九cửu 者giả 神thần 通thông 自tự 在tại 。 未vị 曾tằng 休hưu 息tức 。 十thập 者giả 安an 住trụ 法Pháp 界Giới 能năng 遍biến 觀quán 察sát 是thị 為vi 十thập 。 釋thích 曰viết 。 斯tư 則tắc 普phổ 隨tùy 眾chúng 生sanh 之chi 所sở 受thọ 也dã 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 如như 瑜du 伽già 九cửu 十thập 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 淨tịnh 戒giới 。 先tiên 舉cử 所sở 治trị 。 後hậu 亦diệc 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 下hạ 舉cử 其kỳ 能năng 治trị 。 此thử 五ngũ 亦diệc 可khả 對đối 前tiền 五ngũ 。 唯duy 三tam 四tứ 不bất 次thứ 。 一nhất 由do 佛Phật 許hứa 還hoàn 淨tịnh 故cố 不bất 自tự 責trách 。 二nhị 由do 滅diệt 無vô 知tri 不bất 懼cụ 天thiên 所sở 訶ha 。 三tam 已dĩ 生sanh 無vô 犯phạm 之chi 意ý 不bất 懼cụ 惡ác 名danh 。 四tứ 於ư 同đồng 行hành 悔hối 不bất 懼cụ 同đồng 行hành 之chi 責trách 。 五ngũ 佛Phật 許hứa 悔hối 除trừ 故cố 不bất 懼cụ 惡ác 道đạo 。 而nhi 其kỳ 實thật 義nghĩa 此thử 五ngũ 通thông 能năng 治trị 於ư 前tiền 五ngũ 。
疏sớ/sơ 。 俱câu 舍xá 十thập 九cửu 云vân 一nhất 慢mạn 等đẳng 者giả 然nhiên 文văn 具cụ 有hữu 。 疏sớ/sơ 引dẫn 彼bỉ 論luận 以dĩ 釋thích 今kim 經kinh 。 恐khủng 不bất 知tri 主chủ 客khách 今kim 重trọng/trùng 具cụ 引dẫn 。 俱câu 舍xá 云vân 。 慢mạn 七thất 九cửu 從tùng 三tam 皆giai 通thông 見kiến 修tu 斷đoạn 。 瑜du 伽già 雜tạp 集tập 大đại 同đồng 俱câu 舍xá 。 今kim 依y 俱câu 舍xá 。 疏sớ/sơ 中trung 三tam 。 一nhất 依y 俱câu 舍xá 列liệt 名danh 。 二nhị 今kim 文văn 下hạ 對đối 文văn 開khai 合hợp 。 三tam 前tiền 三tam 即tức 慢mạn 下hạ 釋thích 文văn 。 先tiên 別biệt 釋thích 初sơ 三tam 於ư 中trung 二nhị 意ý 初sơ 標tiêu 。 次thứ 故cố 彼bỉ 論luận 下hạ 全toàn 引dẫn 論luận 文văn 正chánh 釋thích 慢mạn 義nghĩa 。 初sơ 一nhất 輕khinh 人nhân 下hạ 別biệt 釋thích 三tam 句cú 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 自tự 高cao 下hạ 釋thích 過quá 慢mạn 。 從tùng 是thị 於ư 他tha 下hạ 全toàn 是thị 論luận 文văn 。 五ngũ 中trung 先tiên 指chỉ 同đồng 會hội 釋thích 。 二nhị 有hữu 德đức 下hạ 將tương 經kinh 。 就tựu 論luận 文văn 具cụ 云vân 於ư 他tha 勝thắng 謂vị 己kỷ 勝thắng 名danh 慢mạn 過quá 慢mạn 。 慢mạn 他tha 過quá 故cố 。 六lục 邪tà 慢mạn 。 論luận 具cụ 云vân 於ư 實thật 無vô 德đức 中trung 謂vị 己kỷ 有hữu 德đức 名danh 邪tà 慢mạn 。 上thượng 皆giai 論luận 文văn 下hạ 即tức 論luận 釋thích 。 從tùng 自tự 起khởi 誹phỉ 謗báng 下hạ 疏sớ/sơ 牒điệp 今kim 經kinh 會hội 通thông 論luận 文văn 。 七thất 卑ty 慢mạn 中trung 疏sớ/sơ 以dĩ 經kinh 就tựu 論luận 。 即tức 自tự 求cầu 高cao 座tòa 下hạ 是thị 。 論luận 具cụ 足túc 云vân 。 於ư 多đa 分phần 勝thắng 謂vị 己kỷ 少thiểu 劣liệt 。 名danh 為vi 卑ty 慢mạn 餘dư 皆giai 疏sớ/sơ 釋thích 。 八bát 亦diệc 邪tà 慢mạn 者giả 。 即tức 見kiến 有hữu 德đức 人nhân 下hạ 是thị 也dã 。 嚬tần 慼thích 麁thô 獷quánh 即tức 是thị 惡ác 行hành 。 此thử 即tức 將tương 前tiền 論luận 中trung 成thành 就tựu 惡ác 行hành 收thu 之chi 。 九cửu 言ngôn 我ngã 慢mạn 所sở 吞thôn 故cố 者giả 。 以dĩ 經kinh 釋thích 成thành 知tri 是thị 我ngã 慢mạn 。 若nhược 論luận 具cụ 云vân 。 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 令linh 心tâm 高cao 舉cử 名danh 為vi 我ngã 慢mạn 。 恃thị 我ngã 起khởi 故cố 。 釋thích 曰viết 。 疏sớ/sơ 以dĩ 易dị 故cố 不bất 引dẫn 論luận 釋thích 十thập 即tức 增tăng 上thượng 慢mạn 下hạ 。 疏sớ/sơ 中trung 先tiên 以dĩ 經kinh 會hội 論luận 。 後hậu 其kỳ 但đãn 以dĩ 下hạ 隨tùy 難nạn/nan 重trọng/trùng 釋thích 。 前tiền 中trung 具cụ 足túc 論luận 云vân 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 瑜du 伽già 云vân 。 己kỷ 無vô 實thật 德đức 謂vị 己kỷ 有hữu 德đức 。 雜tạp 集tập 云vân 。 謂vị 於ư 未vị 得đắc 上thượng 勝thắng 證chứng 法pháp 計kế 己kỷ 已dĩ 得đắc 上thượng 勝thắng 證chứng 法pháp 。 疏sớ/sơ 會hội 釋thích 論luận 文văn 易dị 可khả 知tri 。 上thượng 論luận 偈kệ 云vân 。 慢mạn 七thất 九cửu 從tùng 三tam 者giả 。 即tức 是thị 九cửu 慢mạn 從tùng 前tiền 七thất 慢mạn 三tam 慢mạn 而nhi 生sanh 。 言ngôn 九cửu 慢mạn 者giả 。 發phát 智trí 論luận 云vân 。 一nhất 我ngã 勝thắng 慢mạn 類loại 二nhị 我ngã 等đẳng 慢mạn 類loại 三tam 我ngã 劣liệt 慢mạn 類loại 四tứ 有hữu 勝thắng 我ngã 慢mạn 類loại 。 五ngũ 有hữu 等đẳng 我ngã 慢mạn 類loại 。 六lục 有hữu 劣liệt 我ngã 慢mạn 類loại 。 七thất 無vô 勝thắng 我ngã 慢mạn 類loại 。 八bát 無vô 等đẳng 我ngã 慢mạn 類loại 。 九cửu 無vô 劣liệt 我ngã 慢mạn 類loại 。 言ngôn 從tùng 三tam 者giả 。 一nhất 慢mạn 。 二nhị 過quá 慢mạn 三tam 卑ty 慢mạn 。 初sơ 三tam 中trung 一nhất 我ngã 勝thắng 慢mạn 類loại 。 從tùng 前tiền 過quá 慢mạn 出xuất 。 二nhị 我ngã 等đẳng 慢mạn 類loại 從tùng 前tiền 慢mạn 出xuất 。 三tam 我ngã 劣liệt 慢mạn 類loại 從tùng 卑ty 慢mạn 出xuất 。 四tứ 五ngũ 六lục 三tam 如như 次thứ 。 從tùng 卑ty 慢mạn 及cập 慢mạn 并tinh 過quá 慢mạn 出xuất 。 七thất 八bát 九cửu 三tam 如như 次thứ 從tùng 慢mạn 過quá 慢mạn 卑ty 慢mạn 中trung 出xuất 。 釋thích 曰viết 。 然nhiên 上thượng 九cửu 慢mạn 既ký 從tùng 三tam 生sanh 。 則tắc 成thành 三tam 三tam 皆giai 有hữu 別biệt 相tướng 。 論luận 更cánh 不bất 釋thích 細tế 詳tường 可khả 見kiến 。 但đãn 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 問vấn 於ư 多đa 分phần 勝thắng 謂vị 己kỷ 劣liệt 卑ty 慢mạn 可khả 成thành 。 有hữu 高cao 處xứ 故cố 無vô 劣liệt 我ngã 慢mạn 。 高cao 處xứ 是thị 何hà 。 答đáp 謂vị 自tự 愛ái 樂nhạo 勝thắng 有hữu 情tình 聚tụ 反phản 顧cố 己kỷ 身thân 。 雖tuy 知tri 極cực 劣liệt 而nhi 自tự 尊tôn 重trọng 得đắc 成thành 無vô 劣liệt 。 我ngã 慢mạn 類loại 也dã 。 言ngôn 皆giai 通thông 見kiến 修tu 斷đoạn 者giả 。 七thất 九cửu 同đồng 故cố 云vân 皆giai 通thông 也dã 緣duyên 見kiến 所sở 斷đoạn 起khởi 者giả 名danh 見kiến 所sở 斷đoạn 。 緣duyên 事sự 起khởi 者giả 名danh 修tu 所sở 斷đoạn 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 約ước 八bát 慢mạn 等đẳng 者giả 。 即tức 刊# 定định 意ý 涅Niết 槃Bàn 成thành 實thật 者giả 。 皆giai 有hữu 八bát 慢mạn 。 天thiên 台thai 智trí 者giả 引dẫn 文Văn 殊Thù 問vấn 經kinh 。 釋thích 法pháp 華hoa 八bát 鳥điểu 。 明minh 八bát 慢mạn 。 謂vị 一nhất 盛thịnh 壯tráng 慢mạn 如như 鵄si 。 二nhị 性tánh 慢mạn 如như 梟kiêu 。 三tam 富phú 慢mạn 如như 鵰điêu 。 四tứ 自tự 在tại 慢mạn 如như 鷲thứu 。 五ngũ 壽thọ 命mạng 慢mạn 如như 烏ô 。 六lục 聰thông 明minh 慢mạn 如như 鵲thước 。 七thất 行hành 善thiện 慢mạn 如như 鳩cưu 。 九cửu 色sắc 慢mạn 如như 鴿cáp (# 五ngũ 十thập 九cửu 經kinh )# 疏sớ/sơ 諸chư 經kinh 論luận 中trung 多đa 用dụng 初sơ 緣duyên 者giả 。 謂vị 今kim 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 然nhiên 化hóa 生sanh 等đẳng 。 智trí 論luận 皆giai 然nhiên 。 探thám 玄huyền 記ký 有hữu 問vấn 云vân 。 據cứ 此thử 經Kinh 兜Đâu 率Suất 命mạng 終chung 即tức 入nhập 胎thai 等đẳng 。 何hà 故cố 梁lương 攝nhiếp 論luận 明minh 化hóa 身thân 二nhị 十thập 年niên 在tại 中trung 陰ấm 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 金kim 光quang 明minh 疏sớ/sơ 中trung 釋thích 云vân 。 有hữu 小Tiểu 乘Thừa 別biệt 部bộ 云vân 。 聽thính 待đãi 父phụ 母mẫu 受thọ 生sanh 竟cánh 故cố 二nhị 十thập 年niên 在tại 中trung 陰ấm 。 釋thích 曰viết 。 此thử 乃nãi 機cơ 見kiến 不bất 同đồng 故cố 。 言ngôn 二nhị 十thập 年niên 等đẳng 多đa 小tiểu 劣liệt 見kiến 。
疏sớ/sơ 。 五ngũ 乘thừa 願nguyện 化hóa 生sanh 者giả 。 明minh 非phi 沒một 生sanh 也dã 。
疏sớ/sơ 。 誰thùy 能năng 於ư 佛Phật 恃thị 種chủng 族tộc 者giả 。 瑞thụy 應ứng 經Kinh 云vân 。 從tùng 劫kiếp 初sơ 已dĩ 來lai 。 代đại 代đại 相tương 承thừa 。 作tác 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 近cận 來lai 四tứ 代đại 雖tuy 。 不bất 作tác 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 而nhi 作tác 人nhân 中trung 之chi 王vương 。 明minh 是thị 萬vạn 代đại 金kim 輪luân 之chi 種chủng 。 故cố 種chủng 族tộc 無vô 上thượng 。
疏sớ/sơ 。 說thuyết 智trí 慧tuệ 藏tạng 為vi 胎thai 藏tạng 者giả 。 顯hiển 智trí 德đức 生sanh 佛Phật 。 以dĩ 離ly 垢cấu 藏tạng 即tức 是thị 斷đoạn 德đức 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 藏tạng 即tức 五ngũ 藏tạng 之chi 一nhất 。 正chánh 是thị 法Pháp 身thân 。 八bát 即tức 般Bát 若Nhã 九cửu 即tức 解giải 脫thoát 。 乃nãi 用dụng 三tam 德đức 為vi 胎thai 藏tạng 耳nhĩ 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 合hợp 為vi 能năng 所sở 。 證chứng 智trí 之chi 與dữ 斷đoạn 皆giai 能năng 證chứng 也dã 。
疏sớ/sơ 。 十thập 方phương 各các 行hành 七thất 步bộ 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 四tứ 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 林lâm 微vi 尼ni 園viên 。 示thị 現hiện 從tùng 母mẫu 摩ma 耶da 而nhi 生sanh 。 生sanh 已dĩ 即tức 能năng 。 東đông 行hành 七thất 步bộ 。 唱xướng 如như 是thị 言ngôn 。 我ngã 於ư 人nhân 天thiên 阿a 修tu 羅la 。 中trung 最tối 尊tôn 最tối 上thượng 。 父phụ 母mẫu 人nhân 天thiên 見kiến 以dĩ 驚kinh 喜hỷ 。 生sanh 希hy 有hữu 心tâm 。 而nhi 諸chư 人nhân 等đẳng 。 謂vị 見kiến 嬰anh 兒nhi 。 而nhi 我ngã 此thử 身thân 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 久cửu 離ly 染nhiễm 法pháp 。 如như 是thị 身thân 者giả 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 非phi 是thị 肉nhục 血huyết 筋cân 脈mạch 骨cốt 髓tủy 。 之chi 所sở 成thành 立lập 。 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 眾chúng 生sanh 法pháp 故cố 示thị 為vi 嬰anh 兒nhi 。 南nam 行hành 七thất 步bộ 示thị 現hiện 欲dục 為vì 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 作tác 上thượng 福phước 田điền 。 西tây 行hành 七thất 步bộ 示thị 現hiện 生sanh 盡tận 永vĩnh 斷đoạn 老lão 死tử 。 是thị 最tối 後hậu 身thân 。 北bắc 行hành 七thất 步bộ 。 示thị 現hiện 已dĩ 度độ 。 諸chư 有hữu 生sanh 死tử 。 東đông 行hành 七thất 步bộ 。 示thị 為vi 眾chúng 生sanh 。 而nhi 作tác 導đạo 首thủ 。 四tứ 維duy 七thất 步bộ 示thị 現hiện 斷đoạn 滅diệt 種chủng 種chủng 煩phiền 惱não 。 四tứ 魔ma 種chủng 性tánh 。 成thành 於ư 如Như 來Lai 。 應Ứng 供Cúng 。 正chánh 遍biến 知tri 。 上thượng 行hành 七thất 步bộ 示thị 現hiện 不bất 為vi 不bất 淨tịnh 。 之chi 物vật 而nhi 所sở 染nhiễm 污ô 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 下hạ 行hành 七thất 步bộ 示thị 現hiện 法Pháp 雨vũ 。 滅diệt 地địa 獄ngục 火hỏa 。 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 受thọ 安an 隱ẩn 樂lạc 。 毀hủy 禁cấm 戒giới 者giả 示thị 作tác 霜sương 雹bạc 。
疏sớ/sơ 。 顯hiển 自tự 在tại 奇kỳ 特đặc 下hạ 。 總tổng 顯hiển 大đại 意ý 。
疏sớ/sơ 。 如như 瞿cù 波ba 者giả 。 七thất 十thập 五ngũ 中trung 廣quảng 說thuyết 因nhân 起khởi 。
疏sớ/sơ 。 三tam 一nhất 言ngôn 罵mạ 佛Phật 。 六lục 載tái 受thọ 饑cơ 緣duyên 如như 大Đại 乘Thừa 方phương 便tiện 經kinh 第đệ 二nhị 者giả 經kinh 有hữu 三tam 卷quyển 。 亦diệc 編biên 入nhập 寶bảo 積tích 部bộ 中trung 。 當đương 第đệ 一nhất 百bách 六lục 十thập 八bát 。 此thử 即tức 當đương 一nhất 百bách 七thất 經kinh 。 先tiên 總tổng 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 汝nhữ 今kim 善thiện 聽thính 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 菩Bồ 薩Tát 苦khổ 行hạnh 六lục 年niên 。 善thiện 男nam 子tử 非phi 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 宿túc 業nghiệp 餘dư 報báo 受thọ 此thử 苦khổ 也dã 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 於ư 一nhất 切thiết 惡ác 。 業nghiệp 報báo 中trung 生sanh 厭yếm 患hoạn 心tâm 歸quy 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 曰viết 下hạ 經kinh 文văn 廣quảng 今kim 當đương 略lược 引dẫn 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 昔tích 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 子tử 名danh 樹thụ 提đề 。 有hữu 親thân 友hữu 五ngũ 人nhân 久cửu 近cận 惡ác 友hữu 。 失thất 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 奉phụng 事sự 外ngoại 道đạo 。 不bất 能năng 信tín 解giải 。 佛Phật 語ngữ 佛Phật 法Pháp 。 彼bỉ 師sư 自tự 言ngôn 。 我ngã 是thị 世Thế 尊Tôn 。 樹thụ 提đề 欲dục 引dẫn 五ngũ 人nhân 轉chuyển 其kỳ 邪tà 心tâm 。 至chí 瓦ngõa 師sư 所sở 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 我ngã 不bất 欲dục 見kiến 。 禿ngốc 頭đầu 道Đạo 人Nhân 。 何hà 有hữu 禿ngốc 人nhân 能năng 得đắc 菩Bồ 提Đề 道đạo 。 菩Bồ 提Đề 之chi 道Đạo 。 甚thậm 深thâm 難nan 得đắc 。 後hậu 經kinh 少thiểu 時thời 與dữ 彼bỉ 五ngũ 人nhân 。 在tại 一nhất 屏bính 處xứ 。 瓦ngõa 師sư 往vãng 彼bỉ 。 讚tán 佛Phật 功công 德đức 。 令linh 住trụ 見kiến 佛Phật 。 樹thụ 提đề 思tư 惟duy 五ngũ 人nhân 根căn 生sanh 。 我ngã 若nhược 讚tán 佛Phật 必tất 彼bỉ 生sanh 疑nghi 。 自tự 護hộ 本bổn 願nguyện 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 報báo 行hành 方phương 便tiện 故cố 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 我ngã 不bất 欲dục 見kiến 。 禿ngốc 頭đầu 道Đạo 人Nhân 。 何hà 有hữu 禿ngốc 人nhân 。 能năng 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 提Đề 之chi 道Đạo 。 甚thậm 深thâm 難nan 得đắc 。 云vân 般Bát 若Nhã 波ba 羅la 報báo 者giả 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 有hữu 菩Bồ 提Đề 想tưởng 。 無vô 有hữu 佛Phật 想tưởng 不bất 見kiến 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 不bất 於ư 內nội 外ngoại 中trung 間gian 見kiến 菩Bồ 提Đề 。 知tri 菩Bồ 提Đề 空không 故cố 行hành 於ư 方phương 便tiện 。 作tác 如như 是thị 語ngữ 。 後hậu 於ư 一nhất 時thời 。 與dữ 五ngũ 人nhân 在tại 河hà 水thủy 邊biên 。 瓦ngõa 師sư 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 即tức 至chí 其kỳ 所sở 。 讚tán 佛Phật 難nan 遇ngộ 固cố 不bất 肯khẳng 去khứ 。 瓦ngõa 師sư 遂toại 捉tróc 其kỳ 髮phát 牽khiên 至chí 彼bỉ 所sở 。 五ngũ 人nhân 隨tùy 往vãng 彼bỉ 之chi 國quốc 法pháp 。 執chấp 人nhân 髮phát 者giả 。 罪tội 應ưng 至chí 死tử 。
時thời 人nhân 見kiến 之chi 。 皆giai 言ngôn 佛Phật 有hữu 何hà 德đức 。 乃nãi 令linh 瓦ngõa 師sư 忘vong 死tử 引dẫn 之chi 。 既ký 至chí 佛Phật 所sở 。 五ngũ 人nhân 禮lễ 敬kính 發phát 心tâm 呵ha 責trách 樹thụ 提đề 。 又hựu 聞văn 佛Phật 德đức 辯biện 才tài 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 為vi 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 不bất 退thoái 轉chuyển 陀đà 羅la 尼ni 。 金kim 剛cang 句cú 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 五ngũ 人nhân 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 釋thích 曰viết 。 是thị 如như 菩Bồ 薩Tát 為vi 化hóa 五ngũ 人nhân 般Bát 若Nhã 觀quán 空không 而nhi 發phát 於ư 言ngôn 。 即tức 大Đại 乘Thừa 方phương 便tiện 豈khởi 有hữu 報báo 耶da 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 五ngũ 濁trược 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 重trọng 罪tội 至chí 亦diệc 如như 彼bỉ 說thuyết 者giả 。 即tức 其kỳ 後hậu 經Kinh 云vân 。
復phục 次thứ 菩Bồ 薩Tát 。 爾nhĩ 時thời 為vi 化hóa 五ngũ 人nhân 示thị 自tự 業nghiệp 報báo 。 使sử 餘dư 若nhược 知tri 不bất 知tri 苦khổ 樂lạc 報báo 者giả 念niệm 言ngôn 。 一nhất 言ngôn 誹phỉ 謗báng 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 而nhi 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 得đắc 解giải 脫thoát 。 況huống 我ngã 不bất 知tri 而nhi 作tác 惡ác 言ngôn 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 當đương 。 自tự 悔hối 除trừ 一nhất 切thiết 過quá 業nghiệp 更cánh 不bất 得đắc 作tác 。 釋thích 曰viết 。 然nhiên 化hóa 五ngũ 人nhân 言ngôn 義nghĩa 明minh 顯hiển 示thị 六lục 年niên 之chi 意ý 。 事sự 猶do 未vị 顯hiển 恐khủng 是thị 五ngũ 人nhân 兼kiêm 已dĩ 為vi 六lục 耳nhĩ 。 彼bỉ 五ngũ 人nhân 似tự 當đương 五ngũ 俱câu 輪luân 。 經kinh 文văn 又hựu 云vân 。 為vi 伏phục 諸chư 外ngoại 道đạo 。 日nhật 食thực 一nhất 麻ma 一nhất 麥mạch 。 故cố 又hựu 為vi 化hóa 五ngũ 千thiên 二nhị 百bách 麁thô 行hành 諸chư 天thiên 及cập 外ngoại 神thần 仙tiên 麁thô 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 於ư 方phương 便tiện 。
疏sớ/sơ 。 皆giai 言ngôn 示thị 者giả 。 久cửu 已dĩ 降giáng/hàng 故cố 者giả 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 。 佛Phật 許hứa 受thọ 純thuần 陀đà 之chi 供cung 云vân 。 純thuần 陀đà 。 施thí 食thực 有hữu 二nhị 果quả 報báo 無vô 差sai 。 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 。
一nhất 者giả 受thọ 已dĩ 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 者giả 受thọ 已dĩ 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 純thuần 陀đà 不bất 受thọ 此thử 言ngôn 廣quảng 難nạn/nan 如Như 來Lai 。 謂vị 二nhị 女nữ 先tiên 施thí 。 是thị 雜tạp 食thực 身thân 非phi 金kim 剛cang 身thân 常thường 身thân 法Pháp 身thân 等đẳng 。 豈khởi 得đắc 言ngôn 同đồng 佛Phật 。 答đáp 云vân 。
爾nhĩ 時thời 破phá 壞hoại 四tứ 魔ma 。 今kim 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 破phá 四tứ 魔ma 。 是thị 故cố 我ngã 言ngôn 。 亦diệc 施thí 果quả 報báo 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 末mạt 後hậu 云vân 。 如Như 來Lai 之chi 身thân 。 已dĩ 於ư 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 不bất 受thọ 飲ẩm 食thực 。 釋thích 曰viết 。 此thử 身thân 不bất 受thọ 飲ẩm 食thực 。 則tắc 顯hiển 此thử 身thân 久cửu 已dĩ 降hàng 魔ma 。
疏sớ/sơ 。 魔ma 王vương 多đa 是thị 大đại 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 當đương 第đệ 二nhị 卷quyển 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 。 因nhân 說thuyết 室thất 句cú 廣quảng 坐tọa 。 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 之chi 力lực 。 方phương 便tiện 廣quảng 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 事sự 。 迦Ca 葉Diếp 悲bi 歎thán 竟cánh 。
爾nhĩ 時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 語ngứ 大Đại 迦Ca 葉Diếp 言ngôn 。 仁nhân 者giả 十thập 方phương 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 中trung 。 作tác 魔ma 王vương 者giả 。 多đa 是thị 住trụ 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 解Giải 脫Thoát 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 現hiện 作tác 魔ma 王vương 。 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。
疏sớ/sơ 。 無vô 有hữu 惡ác 魔ma 下hạ 。 亦diệc 大Đại 乘Thừa 方phương 便tiện 經kinh 意ý 。 下hạ 指chỉ 經kinh 文văn 。 具cụ 足túc 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 坐tọa 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 使sử 惡ác 魔ma 波Ba 旬Tuần 。 至chí 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 不bất 欲dục 令linh 菩Bồ 薩Tát 。 成thành 就tựu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
善thiện 男nam 子tử 。 魔ma 本bổn 不bất 能năng 至chí 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 若nhược 我ngã 不bất 召triệu 而nhi 能năng 來lai 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
善thiện 男nam 子tử 。
爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 坐tọa 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 於ư 四tứ 天thiên 下hạ 。 誰thùy 最tối 尊tôn 第đệ 一nhất 。 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 今kim 為vi 屬thuộc 誰thùy 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 知tri 惡ác 魔ma 波Ba 旬Tuần 。 欲dục 界giới 最tối 尊tôn 。 今kim 我ngã 與dữ 魔ma 共cộng 鬪đấu 。 魔ma 若nhược 不bất 如như 一nhất 切thiết 欲dục 界giới 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 不bất 如như 。
爾nhĩ 時thời 諸chư 天thiên 人nhân 眾chúng 和hòa 合hợp 。 而nhi 來lai 到đáo 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 到đáo 已dĩ 必tất 發phát 清thanh 淨tịnh 信tín 心tâm 。 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 魔ma 眾chúng 天thiên 眾chúng 八bát 部bộ 見kiến 菩Bồ 薩Tát 遊du 戲hí 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 盡tận 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 勝thắng 降giáng/hàng 餘dư 伏phục 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 示thị 德đức 諍tranh 者giả 。 小tiểu 人nhân 力lực 諍tranh 故cố 。 二nhị 破phá 魔ma 佛Phật 誰thùy 愈dũ 者giả 愈dũ 猶do 勝thắng 也dã 。 經kinh 文văn 自tự 顯hiển 亦diệc 方phương 便tiện 經kinh 意ý 。 第đệ 三tam 緣duyên 即tức 彼bỉ 經kinh 次thứ 文văn 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 菩Bồ 薩Tát 。 如như 是thị 思tư 惟duy 已dĩ 。 放phóng 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 相tướng 光quang 。 能năng 令linh 波Ba 旬Tuần 宮cung 殿điện 黑hắc 暗ám 。
爾nhĩ 時thời 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 以dĩ 光quang 明minh 照chiếu 故cố 。 普phổ 令linh 大đại 明minh 。 此thử 光quang 明minh 中trung 。 出xuất 如như 是thị 聲thanh 。 彼bỉ 釋Thích 種chủng 子tử 。 出xuất 家gia 學học 道Đạo 。 今kim 當đương 成thành 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 過quá 魔ma 境cảnh 界giới 勝thắng 出xuất 魔ma 眾chúng 。 減giảm 損tổn 當đương 來lai 。 一nhất 切thiết 魔ma 眾chúng 。 令linh 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 。 與dữ 魔ma 共cộng 戰chiến 。 善thiện 男nam 子tử 爾nhĩ 時thời 波Ba 旬Tuần 。 聞văn 是thị 聲thanh 已dĩ 。 心tâm 大đại 憂ưu 愁sầu 。 如như 箭tiễn 入nhập 心tâm 。
時thời 魔ma 波Ba 旬Tuần 。 嚴nghiêm 四tứ 種chủng 兵binh 。 滿mãn 三tam 十thập 六lục 由do 旬tuần 。 欲dục 為vi 留lưu 難nạn 。 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 住trụ 大đại 慈từ 悲bi 及cập 大đại 智trí 慧tuệ 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 金kim 色sắc 之chi 手thủ 。 而nhi 以dĩ 指chỉ 地địa 。 一nhất 切thiết 魔ma 眾chúng 。 尋tầm 即tức 散tán 壞hoại 魔ma 眾chúng 。 壞hoại 已dĩ 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 億ức 天thiên 龍long 鬼quỷ 神thần 。 乾càn 闥thát 婆bà 阿a 修tu 羅la 迦ca 樓lâu 羅la 。 緊khẩn 那na 羅la 魔ma 睺hầu 羅la 伽già 拘câu 槃bàn 茶trà 。 如như 是thị 大đại 眾chúng 。 見kiến 菩Bồ 薩Tát 威uy 德đức 。 身thân 體thể 殊thù 妙diệu 。 容dung 顏nhan 端đoan 嚴nghiêm 威uy 力lực 勇dũng 健kiện 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 於ư 方phương 便tiện 。 釋thích 曰viết 。 疏sớ/sơ 但đãn 義nghĩa 引dẫn 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 及cập 本bổn 行hạnh 集tập 者giả 。 大đại 意ý 則tắc 同đồng 但đãn 文văn 廣quảng 耳nhĩ 。 故cố 彼bỉ 經kinh 意ý 。 諸chư 天thiên 本bổn 見kiến 魔ma 王vương 自tự 在tại 將tương 謂vị 勝thắng 佛Phật 。 故cố 決quyết 彼bỉ 疑nghi 令linh 知tri 佛Phật 勝thắng 。 七thất 一nhất 被bị 者giả 。 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。
爾nhĩ 時thời 欲dục 界giới 。 主chủ 魔Ma 王vương 波Ba 旬Tuần 。 與dữ 其kỳ 眷quyến 屬thuộc 。 諸chư 天thiên 采thải 女nữ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 。 開khai 地địa 獄ngục 門môn 。 施thí 清thanh 淨tịnh 水thủy 。 因nhân 而nhi 告cáo 曰viết 。 汝nhữ 等đẳng 今kim 者giả 。 無vô 所sở 能năng 為vi 。 唯duy 當đương 專chuyên 念niệm 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正chánh 遍biến 知tri 。 建kiến 立lập 最tối 後hậu 隨tùy 喜hỷ 供cúng 養dường 。 令linh 汝nhữ 等đẳng 長trường 夜dạ 。 中trung 獲hoạch 安an 隱ẩn 樂lạc 。
時thời 魔ma 波Ba 旬Tuần 。 即tức 於ư 地địa 獄ngục 息tức 諸chư 刀đao 劍kiếm 等đẳng 。 次thứ 云vân 。 持trì 諸chư 供cúng 具cụ 。 勝thắng 過quá 一nhất 切thiết 。 人nhân 天thiên 所sở 設thiết 。 其kỳ 蓋cái 小tiểu 者giả 覆phú 中trung 千thiên 界giới 。 來lai 至chí 佛Phật 所sở 。 稽khể 首thủ 佛Phật 足túc 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 愛ái 樂nhạo 大Đại 乘Thừa 。 守thủ 護hộ 大Đại 乘Thừa 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 為vì 供cúng 養dường 故cố 。 為vi 怖bố 畏úy 故cố 。 為vi 誑cuống 他tha 故cố 。 為vì 財tài 利lợi 故cố 。 為vi 隨tùy 他tha 故cố 受thọ 是thị 大Đại 乘Thừa 或hoặc 真chân 或hoặc 偽ngụy 我ngã 等đẳng 爾nhĩ 時thời 。 當đương 為vi 是thị 人nhân 。 除trừ 滅diệt 怖bố 畏úy 。 說thuyết 如như 是thị 咒chú 。
啅trác 枳chỉ 咤trá 咤trá 羅la 啅trác 枳chỉ 盧lô 訶ha 隷lệ 摩ma 訶ha 盧lô 訶ha 隷lệ 訶ha 囉ra 遮già 囉ra 多đa 囉ra 莎sa 訶ha
釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 翻phiên 護hộ 法Pháp 文văn 也dã 。
疏sớ/sơ 。 小Tiểu 乘Thừa 以dĩ 眼nhãn 智trí 明minh 覺giác 。 繫hệ 於ư 四Tứ 諦Đế 等đẳng 者giả 。 已dĩ 見kiến 出xuất 現hiện 法Pháp 輪luân 章chương 中trung 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 四Tứ 智Trí 具cụ 即tức 四tứ 悉tất 檀đàn 者giả 。 問vấn 明minh 已dĩ 廣quảng 。 即tức 智trí 論luận 第đệ 一nhất 論luận 別biệt 有hữu 解giải 釋thích 。 總tổng 名danh 悉tất 檀đàn 者giả 。 諸chư 三tam 藏tạng 譯dịch 皆giai 云vân 義nghĩa 宗tông 。 具cụ 云vân 悉tất 檀đàn 多đa 。 有hữu 云vân 遍biến 施thí 乃nãi 意ý 釋thích 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 第đệ 十thập 涅Niết 槃Bàn 下hạ 初sơ 總tổng 明minh 。 後hậu 初sơ 二nhị 下hạ 別biệt 釋thích 。 此thử 中trung 即tức 用dụng 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 經kinh 因nhân 三tam 修tu 比Bỉ 丘Khâu 歎thán 無vô 常thường 等đẳng 以dĩ 為vi 上thượng 想tưởng 。 佛Phật 廣quảng 訶ha 之chi 。 後hậu 為vi 正chánh 說thuyết 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 若nhược 言ngôn 我ngã 亦diệc 修tu 習tập 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 。 是thị 三tam 種chủng 修tu 無vô 有hữu 實thật 義nghĩa 。 我ngã 今kim 當đương 說thuyết 。 勝thắng 三tam 修tu 法pháp 。 苦khổ 者giả 計kế 樂nhạo 樂lạc 者giả 計kế 苦khổ 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 無vô 常thường 計kế 常thường 。 常thường 計kế 無vô 常thường 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 無vô 我ngã 計kế 我ngã 。 我ngã 計kế 無vô 我ngã 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 不bất 淨tịnh 計kế 淨tịnh 。 淨tịnh 計kế 不bất 淨tịnh 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 四tứ 顛điên 倒đảo 法pháp 。 是thị 人nhân 不bất 知tri 。 正chánh 修tu 諸chư 法pháp 。 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 苦khổ 法pháp 中trung 。 生sanh 於ư 樂lạc 想tưởng 。 於ư 無vô 常thường 中trung 。 生sanh 於ư 常thường 想tưởng 。 於ư 無vô 我ngã 中trung 。 生sanh 於ư 我ngã 想tưởng 。 於ư 不bất 淨tịnh 中trung 。 生sanh 於ư 淨tịnh 想tưởng 。 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 出xuất 世thế 亦diệc 有hữu 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 世thế 間gian 法pháp 者giả 。 有hữu 字tự 無vô 義nghĩa 。 出xuất 世thế 法Pháp 者giả 。 有hữu 字tự 有hữu 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 有hữu 四tứ 顛điên 倒đảo 故cố 不bất 知tri 義nghĩa 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 想tưởng 倒đảo 心tâm 倒đảo 見kiến 倒đảo 。 以dĩ 三tam 倒đảo 故cố 世thế 間gian 之chi 人nhân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 見kiến 苦khổ 常thường 見kiến 無vô 常thường 。 我ngã 見kiến 無vô 我ngã 淨tịnh 見kiến 不bất 淨tịnh 。 是thị 名danh 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 顛điên 倒đảo 故cố 。 世thế 間gian 知tri 字tự 而nhi 不bất 知tri 義nghĩa 。 何hà 等đẳng 為vi 義nghĩa 。
無vô 我ngã 者giả 名danh 為vi 生sanh 死tử 。 我ngã 者giả 名danh 為vi 如Như 來Lai 。 無vô 常thường 者giả 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 常thường 者giả 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 苦khổ 者giả 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 淨tịnh 者giả 即tức 有hữu 為vi 法pháp 。 淨tịnh 者giả 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 有hữu 正Chánh 法Pháp 。 是thị 名danh 不bất 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 不bất 倒đảo 故cố 知tri 字tự 知tri 義nghĩa 。 若nhược 欲dục 遠viễn 離ly 四tứ 顛điên 倒đảo 者giả 。 應ưng 知tri 如như 是thị 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 具cụ 引dẫn 經kinh 者giả 。 以dĩ 此thử 十thập 句cú 多đa 分phần 用dụng 故cố 。 三Tam 明Minh 涅Niết 槃Bàn 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 翻phiên 上thượng 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 是thị 第đệ 二nhị 。 言ngôn 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 下hạ 出xuất 得đắc 樂lạc 名danh 所sở 以dĩ 。 四tứ 翻phiên 色sắc 身thân 無vô 常thường 者giả 。 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 即tức 上thượng 涅Niết 槃Bàn 。 云vân 常thường 者giả 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 二nhị 故cố 晉tấn 經kinh 下hạ 引dẫn 證chứng 成thành 是thị 常thường 義nghĩa 。 以dĩ 今kim 經kinh 文văn 闕khuyết 常thường 字tự 故cố 。 恐khủng 人nhân 誤ngộ 謂vị 此thử 顯hiển 淨tịnh 德đức 。 故cố 次thứ 引dẫn 證chứng 。 三tam 以dĩ 法Pháp 身thân 下hạ 釋thích 成thành 法Pháp 身thân 徧biến 得đắc 常thường 名danh 之chi 所sở 以dĩ 也dã 兼kiêm 顯hiển 此thử 用dụng 法Pháp 身thân 之chi 言ngôn 。 以dĩ 是thị 三tam 德đức 。 大Đại 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 今kim 已dĩ 出xuất 下hạ 顯hiển 與dữ 涅Niết 槃Bàn 經kinh 小tiểu 異dị 之chi 相tướng 疏sớ/sơ 。 次thứ 三Tam 明Minh 生sanh 死tử 無vô 我ngã 者giả 。 即tức 上thượng 經Kinh 云vân 無vô 我ngã 者giả 。 所sở 謂vị 生sanh 死tử 。
疏sớ/sơ 。 八bát 明minh 涅Niết 槃Bàn 是thị 堅kiên 即tức 自tự 在tại 我ngã 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 七thất 云vân 。 我ngã 者giả 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 上thượng 第đệ 二nhị 云vân 。 我ngã 者giả 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 自tự 約ước 別biệt 義nghĩa 至chí 下hạ 當đương 釋thích 。 今kim 明minh 涅Niết 槃Bàn 故cố 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 為vi 我ngã 義nghĩa 耳nhĩ 。 言ngôn 亦diệc 兼kiêm 常thường 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 有hữu 堅kiên 牢lao 言ngôn 故cố 。 然nhiên 常thường 已dĩ 配phối 法Pháp 身thân 故cố 此thử 屬thuộc 我ngã 。
疏sớ/sơ 。 九cửu 翻phiên 有hữu 為vi 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 即tức 上thượng 涅Niết 槃Bàn 。 云vân 淨tịnh 者giả 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 正Chánh 法Pháp 無vô 生sanh 無vô 起khởi 。 般Bát 若Nhã 體thể 故cố 亦diệc 名danh 正Chánh 法Pháp 。 遠viễn 公công 云vân 。 正Chánh 法Pháp 偏thiên 名danh 淨tịnh 者giả 。 以dĩ 治trị 障chướng 故cố 。 彼bỉ 約ước 三Tam 寶Bảo 之chi 中trung 法Pháp 寶bảo 說thuyết 之chi 。 二nhị 然nhiên 是thị 下hạ 正chánh 顯hiển 今kim 經kinh 淨tịnh 法pháp 之chi 體thể 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 三tam 德đức 本bổn 具cụ 不bất 由do 治trị 淨tịnh 隨tùy 緣duyên 生sanh 死tử 。 即tức 經Kinh 云vân 。 而nhi 有hữu 聚tụ 集tập 散tán 壞hoại 即tức 相tương/tướng 之chi 性tánh 即tức 無vô 生sanh 無vô 。 起khởi 如như 是thị 方phương 是thị 涅Niết 槃Bàn 正Chánh 法Pháp 。 以dĩ 約ước 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 於ư 淨tịnh 德đức 。 不bất 同đồng 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 別biệt 約ước 正Chánh 法Pháp 。 三tam 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 下hạ 會hội 通thông 涅Niết 槃Bàn 。 第đệ 二nhị 涅Niết 槃Bàn 就tựu 於ư 義nghĩa 。 如Như 來Lai 為vì 我ngã 。 今kim 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 故cố 不bất 同đồng 彼bỉ 。 疏sớ/sơ 然nhiên 常thường 等đẳng 四tứ 德đức 下hạ 二nhị 正chánh 釋thích 上thượng 文văn 與dữ 涅Niết 槃Bàn 不bất 同đồng 之chi 由do 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 七thất 云vân 。 空không 者giả 所sở 謂vị 生sanh 死tử 。 不bất 空không 者giả 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 常thường 者giả 所sở 謂vị 生sanh 死tử 。 常thường 者giả 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 我ngã 者giả 所sở 謂vị 生sanh 死tử 。 我ngã 者giả 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 苦khổ 者giả 所sở 謂vị 生sanh 死tử 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 即tức 具cụ 四tứ 德đức 則tắc 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 亦diệc 具cụ 四tứ 德đức 。 言ngôn 從tùng 其kỳ 別biệt 義nghĩa 。 各các 顯hiển 不bất 同đồng 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 意ý 也dã 。 遠viễn 公công 亦diệc 云vân 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 常thường 理lý 實thật 通thông 遍biến 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 然nhiên 今kim 隱ẩn 顯hiển 我ngã 偏thiên 就tựu 人nhân 。 餘dư 三tam 就tựu 法pháp 。 我ngã 是thị 佛Phật 者giả 自tự 在tại 名danh 我ngã 。 自tự 在tại 之chi 用dụng 在tại 於ư 佛Phật 人nhân 故cố 說thuyết 為vi 我ngã 。 又hựu 復phục 我ngã 者giả 人nhân 之chi 別biệt 稱xưng 。 故cố 就tựu 佛Phật 人nhân 而nhi 說thuyết 其kỳ 我ngã 常thường 法Pháp 身thân 者giả 。 佛Phật 體thể 顯hiển 本bổn 法pháp 成thành 。 性tánh 出xuất 自tự 古cổ 體thể 無vô 變biến 易dị 。 順thuận 常thường 義nghĩa 顯hiển 故cố 說thuyết 為vi 常thường 。 樂nhạo/nhạc/lạc 云vân 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 滅diệt 滅diệt 離ly 眾chúng 苦khổ 寂tịch 滅diệt 義nghĩa 顯hiển 故cố 說thuyết 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 淨tịnh 是thị 法pháp 者giả 謂vị 三Tam 寶Bảo 中trung 法Pháp 寶bảo 之chi 體thể 。 能năng 治trị 超siêu 勝thắng 故cố 說thuyết 為vi 淨tịnh 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 來lai 疏sớ/sơ 中trung 多đa 已dĩ 用dụng 之chi 。 就tựu 義nghĩa 穩ổn 便tiện 小tiểu 有hữu 改cải 易dị 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 以dĩ 四tứ 榮vinh 下hạ 結kết 成thành 破phá 倒đảo 。 廣quảng 如như 四tứ 地địa 略lược 如như 上thượng 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 之chi 文văn 偈kệ 中trung 。 疏sớ/sơ 菩Bồ 薩Tát 迦ca 樓lâu 羅la 下hạ 。 其kỳ 中trung 第đệ 五ngũ 偈kệ 云vân 菩Bồ 薩Tát 智trí 光quang 月nguyệt 等đẳng 者giả 。 論luận 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 清thanh 涼lương 月nguyệt 遊du 於ư 畢tất 竟cánh 空không 。 乘thừa 光quang 照chiếu 三tam 界giới 心tâm 法pháp 無vô 不bất 現hiện 餘dư 可khả 知tri 。
入Nhập 法Pháp 界Giới 品Phẩm 第đệ 三tam 十thập 九cửu
疏sớ/sơ 。 初sơ 來lai 意ý 等đẳng 者giả 。 分phần/phân 來lai 品phẩm 來lai 二nhị 意ý 。 先tiên 約ước 四tứ 分phần/phân 以dĩ 明minh 來lai 意ý 。 後hậu 亦diệc 遠viễn 答đáp 下hạ 就tựu 前tiền 總tổng 別biệt 以dĩ 明minh 來lai 意ý 。 九cửu 會hội 共cộng 答đáp 十thập 海hải 問vấn 故cố 。 疏sớ/sơ 會hội 品phẩm 下hạ 此thử 中trung 亦diệc 合hợp 有hữu 三tam 來lai 意ý 。 然nhiên 離ly 世thế 間gian 雖tuy 亦diệc 一nhất 會hội 一nhất 分phần/phân 一nhất 品phẩm 。 而nhi 其kỳ 所sở 對đối 分phần/phân 會hội 品phẩm 差sai 有hữu 三tam 來lai 意ý 。 此thử 中trung 前tiền 無vô 分phần/phân 會hội 品phẩm 別biệt 對đối 故cố 但đãn 為vi 一nhất 。
疏sớ/sơ 。 三tam 品phẩm 名danh 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 。 二nhị 得đắc 名danh 。 三tam 釋thích 名danh 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 法pháp 含hàm 持trì 軌quỹ 下hạ 第đệ 二nhị 得đắc 名danh 先tiên 釋thích 法pháp 後hậu 界giới 有hữu 下hạ 釋thích 界giới 於ư 中trung 二nhị 。 一nhất 約ước 理lý 法Pháp 界Giới 。 二nhị 雙song 約ước 事sự 理lý 法Pháp 界Giới 。 前tiền 中trung 言ngôn 梁lương 論luận 十thập 五ngũ 者giả 。 彼bỉ 本bổn 論luận 云vân 。
復phục 次thứ 諸chư 佛Phật 法Pháp 界Giới 。 恆hằng 時thời 應ưng 具cụ 有hữu 五ngũ 業nghiệp 。 釋thích 論luận 云vân 。 此thử 中trung 明minh 法Pháp 身thân 業nghiệp 。 而nhi 言ngôn 諸chư 佛Phật 法Pháp 界Giới 者giả 。 欲dục 顯hiển 法Pháp 身thân 含hàm 法Pháp 界Giới 五ngũ 義nghĩa 等đẳng 餘dư 同đồng 。 疏sớ/sơ 。 論luận 下hạ 結kết 云vân 由do 法Pháp 身thân 含hàm 法Pháp 界Giới 五ngũ 義nghĩa 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 應ưng 見kiến 法Pháp 身thân 恆hằng 與dữ 五ngũ 業nghiệp 相tương 應ứng 。 無vô 時thời 暫tạm 離ly 其kỳ 五ngũ 業nghiệp 。 謂vị 除trừ 有hữu 情tình 災tai 患hoạn 業nghiệp 等đẳng 。 上thượng 文văn 引dẫn 竟cánh 。 然nhiên 正chánh 是thị 此thử 下hạ 論luận 文văn 。 若nhược 世thế 親thân 論luận 無vô 此thử 五ngũ 義nghĩa 但đãn 說thuyết 五ngũ 業nghiệp 耳nhĩ 。 五ngũ 義nghĩa 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。
復phục 有hữu 持trì 義nghĩa 下hạ 第đệ 二nhị 雙song 約ước 事sự 理lý 釋thích 法Pháp 界Giới 。 於ư 中trung 先tiên 標tiêu 三tam 義nghĩa 。 後hậu 然nhiên 持trì 曲khúc 有hữu 三tam 下hạ 別biệt 釋thích 持trì 義nghĩa 。 及cập 以dĩ 法pháp 持trì 自tự 體thể 義nghĩa 餘dư 二nhị 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 於ư 中trung 下hạ 三tam 釋thích 名danh 。 然nhiên 直trực 語ngữ 一nhất 法pháp 則tắc 無vô 六lục 釋thích 。 故cố 會hội 六lục 釋thích 唯duy 釋thích 界giới 字tự 。 於ư 前tiền 五ngũ 中trung 除trừ 前tiền 二nhị 兼kiêm 於ư 後hậu 三tam 故cố 有hữu 六lục 義nghĩa 。 皆giai 唯duy 持trì 業nghiệp 從tùng 心tâm 境cảnh 合hợp 目mục 下hạ 即tức 通thông 品phẩm 名danh 會hội 六lục 釋thích 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 第đệ 三tam 宗tông 趣thú 。 其kỳ 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 界giới 已dĩ 見kiến 問vấn 明minh 。
疏sớ/sơ 。 及cập 五ngũ 種chủng 色sắc 。 并tinh 八bát 無vô 為vi 者giả 。 五ngũ 種chủng 色sắc 即tức 雜tạp 集tập 第đệ 一nhất 云vân 法Pháp 界Giới 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 者giả 。 略lược 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 極cực 略lược 色sắc 。 極cực 逈huýnh 色sắc 受thọ 所sở 引dẫn 色sắc 遍biến 計kế 所sở 起khởi 色sắc 定định 自tự 在tại 所sở 生sanh 色sắc 。 極cực 略lược 色sắc 者giả 。 謂vị 極cực 微vi 色sắc 。 極cực 逈huýnh 色sắc 者giả 。 謂vị 離ly 餘dư 礙ngại 觸xúc 色sắc 。 受thọ 所sở 引dẫn 色sắc 者giả 。 謂vị 無vô 表biểu 色sắc 。 遍biến 計kế 所sở 起khởi 色sắc 者giả 。 謂vị 影ảnh 像tượng 色sắc 。 定định 自tự 在tại 所sở 生sanh 色sắc 者giả 。 謂vị 解giải 脫thoát 靜tĩnh 慮lự 所sở 行hành 境cảnh 色sắc 。 前tiền 釋thích 逈huýnh 色sắc 云vân 。 謂vị 離ly 餘dư 礙ngại 觸xúc 方phương 所sở 可khả 得đắc 。 又hựu 釋thích 空không 一nhất 顯hiển 色sắc 云vân 。 謂vị 上thượng 所sở 見kiến 青thanh 等đẳng 顯hiển 色sắc 。 就tựu 此thử 二nhị 色sắc 析tích 至chí 極cực 少thiểu 名danh 極cực 逈huýnh 色sắc 。 餘dư 之chi 色sắc 義nghĩa 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 言ngôn 八bát 無vô 為vi 者giả 。 已dĩ 見kiến 十thập 藏tạng 。 謂vị 六lục 中trung 開khai 真Chân 如Như 為vi 三tam 性tánh 故cố 。 其kỳ 無vô 礙ngại 門môn 亦diệc 見kiến 問vấn 明minh 。 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 即tức 不bất 一nhất 不bất 異dị 義nghĩa 也dã 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 無vô 寄ký 門môn 者giả 。 然nhiên 形hình 奪đoạt 要yếu 二nhị 相tương/tướng 假giả 無vô 寄ký 則tắc 當đương 法pháp 自tự 離ly 故cố 不bất 同đồng 也dã 。 相tương 及cập 俗tục 諦đế 皆giai 有hữu 為vi 性tánh 。 及cập 真Chân 諦Đế 皆giai 無vô 為vi 。 言ngôn 非phi 二nhị 名danh 言ngôn 所sở 能năng 至chí 者giả 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 故cố 。 表biểu 義nghĩa 名danh 言ngôn 不bất 能năng 至chí 也dã 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 故cố 。 顯hiển 境cảnh 名danh 言ngôn 。 所sở 不bất 能năng 至chí 。 從tùng 解giải 深thâm 密mật 下hạ 引dẫn 證chứng 俱câu 非phi 。 疏sớ/sơ 一nhất 普phổ 攝nhiếp 門môn 者giả 。 謂vị 不bất 壞hoại 前tiền 四tứ 門môn 之chi 相tướng 而nhi 為vi 一nhất 致trí 故cố 。 故cố 引dẫn 善thiện 財tài 隨tùy 事sự 差sai 別biệt 。 皆giai 入nhập 法Pháp 界Giới 後hậu 圓viên 融dung 門môn 。 纔tài 舉cử 一nhất 門môn 即tức 融dung 諸chư 門môn 。 然nhiên 以dĩ 理lý 融dung 事sự 令linh 事sự 如như 理lý 以dĩ 事sự 顯hiển 理lý 令linh 理lý 如như 事sự 。 故cố 云vân 理lý 非phi 無vô 分phần/phân 。 謂vị 理lý 即tức 事sự 事sự 既ký 有hữu 分phần/phân 理lý 亦diệc 有hữu 分phần/phân 。 不bất 爾nhĩ 真chân 理lý 不bất 即tức 事sự 故cố 。 理lý 既ký 如như 事sự 隨tùy 舉cử 一nhất 法pháp 即tức 一nhất 法Pháp 界Giới 。 若nhược 舉cử 多đa 法pháp 即tức 多đa 法Pháp 界Giới 。 然nhiên 由do 一nhất 非phi 一nhất 故cố 下hạ 。 復phục 融dung 上thượng 一nhất 異dị 。 一nhất 若nhược 定định 一nhất 不bất 能năng 即tức 諸chư 。 以dĩ 一nhất 即tức 理lý 故cố 即tức 非phi 一nhất 。 以dĩ 非phi 一nhất 故cố 能năng 即tức 諸chư 也dã 。 以dĩ 非phi 一nhất 故cố 與dữ 諸chư 不bất 異dị 。 下hạ 句cú 翻phiên 此thử 準chuẩn 事sự 顯hiển 理lý 既ký 互hỗ 相tương 即tức 。 則tắc 涉thiệp 入nhập 重trùng 重trùng 方phương 成thành 無vô 障chướng 礙ngại 義nghĩa 。 引dẫn 善thiện 財tài 證chứng 暫tạm 時thời 執chấp 手thủ 明minh 時thời 圓viên 融dung 。 纔tài 入nhập 樓lâu 閣các 明minh 處xứ 圓viên 融dung 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 來lai 五ngũ 門môn 下hạ 總tổng 結kết 圓viên 融dung 。 總tổng 即tức 法Pháp 界Giới 別biệt 有hữu 五ngũ 種chủng 。 同đồng 則tắc 十thập 門môn 皆giai 同đồng 法Pháp 界Giới 。 異dị 則tắc 有hữu 為vi 與dữ 無vô 為vi 等đẳng 相tương 望vọng 有hữu 差sai 。 成thành 則tắc 五ngũ 義nghĩa 共cộng 成thành 法Pháp 界Giới 。 壞hoại 則tắc 有hữu 為vi 自tự 住trụ 有hữu 為vi 。 餘dư 四tứ 亦diệc 爾nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 明minh 能năng 入nhập 下hạ 先tiên 別biệt 列liệt 五ngũ 門môn 。 後hậu 此thử 五ngũ 下hạ 對đối 前tiền 料liệu 揀giản 。 言ngôn 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 各các 是thị 一nhất 門môn 者giả 。 一nhất 有hữu 為vi 法Pháp 界Giới 。 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 差sai 別biệt 之chi 法pháp 。 但đãn 在tại 明minh 信tín 。 二nhị 無vô 為vi 之chi 理lý 性tánh 淨tịnh 妙diệu 德đức 皆giai 須tu 明minh 解giải 。 三tam 亦diệc 有hữu 為vi 亦diệc 無vô 為vi 。 法Pháp 界Giới 事sự 理lý 有hữu 異dị 必tất 須tu 雙song 行hành 。 四tứ 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 界giới 。 雙song 遣khiển 玄huyền 寂tịch 唯duy 證chứng 方phương 契khế 。 五ngũ 無vô 障chướng 礙ngại 非phi 滿mãn 不bất 窮cùng 顯hiển 義nghĩa 多đa 門môn 。 為vi 此thử 別biệt 配phối 取thủ 義nghĩa 圓viên 備bị 互hỗ 遍biến 方phương 周chu 。 若nhược 無vô 信tín 心tâm 安an 能năng 見kiến 理lý 。 況huống 無vô 障chướng 礙ngại 無vô 信tín 安an 窮cùng 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 法Pháp 界Giới 類loại 別biệt 者giả 。 上thượng 來lai 雖tuy 有hữu 五ngũ 界giới 通thông 該cai 諸chư 法pháp 。 今kim 於ư 總tổng 法pháp 開khai 從tùng 別biệt 類loại 。 然nhiên 類loại 開khai 五ngũ 門môn 。 五ngũ 門môn 各các 五ngũ 。 初sơ 二nhị 文văn 顯hiển 。 後hậu 三tam 文văn 隱ẩn 。
疏sớ/sơ 。 五ngũ 無vô 障chướng 礙ngại 法Pháp 界Giới 者giả 。 此thử 中trung 亦diệc 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 前tiền 四tứ 融dung 為vi 一nhất 味vị 。 二nhị 四tứ 相tương/tướng 歷lịch 然nhiên 故cố 云vân 一nhất 異dị 無vô 障chướng 礙ngại 。 三tam 一nhất 異dị 雙song 存tồn 。 四tứ 一nhất 異dị 互hỗ 奪đoạt 雙song 泯mẫn 絕tuyệt 。 故cố 云vân 存tồn 亡vong 不bất 礙ngại 。 五ngũ 自tự 在tại 圓viên 融dung 。 謂vị 欲dục 一nhất 則tắc 一nhất 欲dục 異dị 則tắc 異dị 。 欲dục 存tồn 即tức 存tồn 欲dục 泯mẫn 便tiện 泯mẫn 。 異dị 不bất 礙ngại 一nhất 泯mẫn 不bất 礙ngại 存tồn 。 方phương 為vi 自tự 在tại 。 常thường 一nhất 常thường 異dị 常thường 存tồn 常thường 泯mẫn 名danh 為vi 圓viên 融dung 疏sớ/sơ 此thử 五ngũ 能năng 所sở 如như 次thứ 及cập 通thông 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 者giả 。 通thông 則tắc 隨tùy 一nhất 能năng 入nhập 遍biến 入nhập 五ngũ 所sở 。 入nhập 隨tùy 一nhất 所sở 入nhập 皆giai 用dụng 五ngũ 能năng 斯tư 為vi 正chánh 意ý 。 言ngôn 如như 次thứ 者giả 一nhất 身thân 入nhập 法pháp 法Pháp 界Giới 。 二nhị 智trí 入nhập 人nhân 法Pháp 界Giới 。 三Tam 身Thân 智trí 俱câu 存tồn 入nhập 無vô 二nhị 法Pháp 界Giới 。 四tứ 身thân 智trí 俱câu 泯mẫn 入nhập 人nhân 法pháp 俱câu 泯mẫn 法Pháp 界Giới 。 五ngũ 人nhân 法pháp 圓viên 融dung 入nhập 無vô 障chướng 礙ngại 法Pháp 界Giới 。 此thử 為vi 第đệ 三tam 。 能năng 所sở 渾hồn 融dung 無vô 二nhị 中trung 之chi 五ngũ 句cú 也dã 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 能năng 所sở 謂vị 融dung 形hình 奪đoạt 俱câu 泯mẫn 者giả 。 此thử 亦diệc 有hữu 五ngũ 。 一nhất 以dĩ 所sở 奪đoạt 能năng 唯duy 法Pháp 界Giới 。 二nhị 以dĩ 能năng 奪đoạt 所sở 唯duy 能năng 入nhập 。 三tam 能năng 所sở 俱câu 存tồn 。 四tứ 能năng 所sở 俱câu 泯mẫn 。 五ngũ 此thử 四tứ 圓viên 融dung 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 。
疏sớ/sơ 。 五ngũ 一nhất 異dị 存tồn 亡vong 無vô 礙ngại 具cụ 足túc 者giả 。 亦diệc 有hữu 五ngũ 句cú 。 一nhất 能năng 所sở 一nhất 味vị 。 二nhị 能năng 所sở 歷lịch 然nhiên 。 三tam 一nhất 異dị 雙song 存tồn 。 四tứ 一nhất 異dị 雙song 泯mẫn 。 五ngũ 上thượng 之chi 四tứ 句cú 無vô 礙ngại 具cụ 足túc 。 故cố 令linh 如như 理lý 思tư 之chi 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 三tam