大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao
Quyển 72
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 二nhị
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
第đệ 二nhị 正chánh 明minh 口khẩu 業nghiệp 。 今kim 初sơ 先tiên 顯hiển 名danh 體thể 者giả 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 一nhất 顯hiển 名danh 體thể 。 二nhị 約ước 位vị 辨biện 勝thắng 。 三tam 徵trưng 列liệt 名danh 字tự 。 今kim 初sơ 經kinh 文văn 。 是thị 一nhất 義nghĩa 含hàm 名danh 體thể 。 謂vị 經kinh 從tùng 初sơ 至chí 。 而nhi 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 是thị 釋thích 名danh 。 有hữu 二nhị 名danh 故cố 。 次thứ 辨biện 體thể 者giả 。 重trọng/trùng 取thủ 善thiện 巧xảo 智trí 字tự 以dĩ 為vi 辨biện 體thể 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 下hạ 。 隨tùy 難nạn/nan 別biệt 釋thích 義nghĩa 名danh 所sở 以dĩ 。 知tri 是thị 差sai 別biệt 即tức 後hậu 得đắc 智trí 。 無vô 心tâm 照chiếu 理lý 即tức 通thông 正chánh 體thể 。
疏sớ/sơ 。 約ước 位vị 顯hiển 勝thắng 。 文văn 意ý 可khả 知tri 。 然nhiên 此thử 無vô 暫tạm 捨xả 離ly 。 論luận 名danh 不bất 壞hoại 論luận 。 云vân 不bất 壞hoại 者giả 。 不bất 動động 故cố 即tức 無vô 暫tạm 捨xả 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 何hà 等đẳng 下hạ 。 三tam 徵trưng 列liệt 名danh 字tự 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 通thông 名danh 。 上thượng 釋thích 名danh 中trung 。 但đãn 釋thích 辯biện 智trí 。 今kim 釋thích 無vô 礙ngại 。 後hậu 一nhất 法pháp 者giả 下hạ 別biệt 釋thích 四tứ 名danh 。 然nhiên 唯duy 識thức 云vân 。 法Pháp 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 緣duyên 能năng 詮thuyên 教giáo 法pháp 。 為vi 境cảnh 義Nghĩa 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 即tức 於ư 所sở 詮thuyên 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 於ư 一nhất 義nghĩa 中trung 現hiện 一nhất 切thiết 義nghĩa 故cố 。 詞từ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 即tức 於ư 言ngôn 音âm 展triển 轉chuyển 訓huấn 釋thích 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 於ư 一nhất 聲thanh 中trung 現hiện 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 故cố 。 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 。 智trí 緣duyên 機cơ 巧xảo 說thuyết 為vi 境cảnh 。 又hựu 云vân 。 辯biện 才tài 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 善thiện 達đạt 機cơ 宜nghi 。 巧xảo 為vi 說thuyết 法Pháp 。 俱câu 舍xá 亦diệc 以dĩ 法pháp 緣duyên 能năng 詮thuyên 。 釋thích 云vân 名danh 身thân 者giả 。 所sở 謂vị 想tưởng 章chương 字tự 總tổng 說thuyết 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 想tưởng 釋thích 名danh 以dĩ 章chương 釋thích 句cú 。 以dĩ 字tự 釋thích 文văn 以dĩ 總tổng 釋thích 身thân 。 論luận 云vân 。 名danh 謂vị 作tác 想tưởng 。 解giải 云vân 。 想tưởng 者giả 取thủ 像tượng 。 或hoặc 契khế 約ước 義nghĩa 。 若nhược 取thủ 像tượng 名danh 想tưởng 。 想tưởng 是thị 心tâm 所sở 。 如như 說thuyết 於ư 色sắc 能năng 生sanh 色sắc 想tưởng 。 因nhân 名danh 生sanh 想tưởng 名danh 為vi 作tác 想tưởng 。 若nhược 契khế 約ước 義nghĩa 。 想tưởng 即tức 是thị 名danh 。 謂vị 諸chư 賢hiền 聖thánh 共cộng 為vi 契khế 約ước 。 立lập 色sắc 等đẳng 名danh 名danh 即tức 是thị 想tưởng 。 由do 此thử 名danh 想tưởng 顯hiển 有hữu 詮thuyên 表biểu 故cố 名danh 作tác 想tưởng 。 餘dư 義nghĩa 準chuẩn 說thuyết 。 今kim 之chi 本bổn 論luận 釋thích 法pháp 無vô 礙ngại 。 不bất 局cục 能năng 詮thuyên 故cố 云vân 法pháp 體thể 。 如như 色sắc 礙ngại 相tương/tướng 。 然nhiên 論luận 一nhất 時thời 列liệt 名danh 云vân 。 是thị 中trung 四tứ 無vô 礙ngại 境cảnh 界giới 者giả 。 一nhất 法pháp 體thể 。 二nhị 法pháp 境cảnh 界giới 體thể 。 三tam 正chánh 得đắc 與dữ 眾chúng 生sanh 。 四tứ 正chánh 求cầu 與dữ 無vô 量lượng 門môn 。 後hậu 方phương 牒điệp 釋thích 。 今kim 疏sớ/sơ 四tứ 中trung 文văn 皆giai 三tam 節tiết 。 一nhất 牒điệp 經kinh 舉cử 論luận 立lập 名danh 。 二nhị 謂vị 字tự 下hạ 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 三tam 故cố 論luận 云vân 下hạ 。 舉cử 論luận 牒điệp 釋thích 。 今kim 初sơ 法pháp 中trung 論luận 牒điệp 釋thích 內nội 。 以dĩ 色sắc 從tùng 緣duyên 集tập 非phi 定định 斷đoạn 常thường 。 故cố 離ly 二nhị 邊biên 辨biện 俗tục 異dị 真chân 。 云vân 生sanh 法pháp 所sở 攝nhiếp 。 即tức 二nhị 執chấp 所sở 依y 之chi 法pháp 言ngôn 如như 色sắc 礙ngại 相tương/tướng 者giả 。 正chánh 出xuất 法pháp 體thể 。 二nhị 義nghĩa 中trung 第đệ 三tam 段đoạn 內nội 。 文văn 曲khúc 有hữu 四tứ 。 一nhất 舉cử 論luận 牒điệp 釋thích 。 二nhị 然nhiên 得đắc 此thử 下hạ 。 遠viễn 公công 釋thích 論luận 。 以dĩ 法pháp 為vi 俗tục 以dĩ 義nghĩa 為vi 真chân 。 應ưng 有hữu 問vấn 言ngôn 。 法pháp 義nghĩa 不bất 同đồng 何hà 以dĩ 論luận 文văn 。 皆giai 有hữu 遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 生sanh 法pháp 所sở 攝nhiếp 故cố 。 釋thích 意ý 云vân 。 隨tùy 順thuận 觀quán 察sát 。 世thế 諦đế 即tức 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 三tam 上thượng 即tức 遠viễn 公công 下hạ 。 疏sớ/sơ 成thành 遠viễn 公công 義nghĩa 。 四tứ 亦diệc 可khả 下hạ 。 是thị 疏sớ/sơ 別biệt 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 言ngôn 如như 實thật 下hạ 解giải 妨phương 。 妨phương 云vân 。 若nhược 義nghĩa 亦diệc 俗tục 諦đế 何hà 名danh 如như 實thật 。 答đáp 云vân 。 約ước 如như 事sự 實thật 。 三tam 詞từ 可khả 知tri 。 四tứ 樂nhạo 說thuyết 中trung 云vân 正chánh 求cầu 與dữ 者giả 。 邪tà 求cầu 不bất 與dữ 。 疏sớ/sơ 二nhị 廣quảng 顯hiển 中trung 下hạ 。 文văn 前tiền 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 釋thích 十thập 門môn 。 二nhị 言ngôn 十thập 者giả 下hạ 。 列liệt 名danh 略lược 釋thích 。 其kỳ 十thập 相tương/tướng 名danh 即tức 是thị 論luận 文văn 。 謂vị 字tự 已dĩ 下hạ 皆giai 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 。 三tam 然nhiên 十thập 中trung 下hạ 。 總tổng 就tựu 十thập 中trung 釋thích 無vô 礙ngại 義nghĩa 。 言ngôn 亦diệc 多đa 以dĩ 詞từ 說thuyết 於ư 法Pháp 樂lạc 說thuyết 說thuyết 義nghĩa 者giả 。 如như 第đệ 七thất 大đại 小Tiểu 乘Thừa 相tương/tướng 中trung 。 法pháp 知tri 一Nhất 乘Thừa 義nghĩa 知tri 諸chư 乘thừa 。 詞từ 云vân 說thuyết 一nhất 切thiết 乘thừa 無vô 差sai 別biệt 。 即tức 同đồng 一Nhất 乘Thừa 。 樂nhạo 說thuyết 云vân 說thuyết 一nhất 一Nhất 乘Thừa 無vô 邊biên 法pháp 。 即tức 同đồng 說thuyết 諸chư 乘thừa 意ý 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 自tự 相tương/tướng 有hữu 四tứ 下hạ 。 此thử 別biệt 釋thích 。 文văn 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 次thứ 一nhất 生sanh 下hạ 別biệt 釋thích 。 後hậu 此thử 自tự 相tương/tướng 下hạ 總tổng 結kết 。 二nhị 中trung 然nhiên 論luận 諸chư 段đoạn 皆giai 有hữu 三tam 節tiết 。 一nhất 總tổng 列liệt 四tứ 名danh 。 二nhị 總tổng 舉cử 經kinh 帖# 。 三tam 重trùng 更cánh 牒điệp 釋thích 。 疏sớ/sơ 文văn 之chi 中trung 。 以dĩ 論luận 三tam 段đoạn 一nhất 一nhất 別biệt 配phối 四tứ 無vô 礙ngại 義nghĩa 。 今kim 初sơ 自tự 相tương/tướng 。 論luận 總tổng 列liệt 名danh 云vân 。 一nhất 生sanh 法pháp 自tự 相tương/tướng 。 二nhị 差sai 別biệt 自tự 相tương/tướng 。 三tam 想tưởng 堅kiên 固cố 自tự 相tương/tướng 。 四tứ 彼bỉ 想tưởng 差sai 別biệt 自tự 相tương/tướng 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 生sanh 法pháp 自tự 相tương/tướng 者giả 。 論luận 標tiêu 名danh 也dã 。 謂vị 知tri 色sắc 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 世thế 法pháp 集tập 起khởi 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 自tự 相tương/tướng 門môn 中trung 辨biện 此thử 生sanh 法pháp 。 名danh 生sanh 自tự 相tương/tướng 。 下hạ 三tam 例lệ 然nhiên 。 疏sớ/sơ 二nhị 義nghĩa 者giả 。 差sai 別biệt 自tự 相tương/tướng 者giả 論luận 立lập 名danh 。 謂vị 知tri 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 即tức 生sanh 法pháp 之chi 中trung 差sai 別biệt 義nghĩa 也dã 。 十thập 一nhất 處xứ 者giả 。 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 及cập 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 也dã 。 上thượng 二nhị 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。 然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 論luận 無vô 重trọng/trùng 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 三tam 想tưởng 堅kiên 固cố 自tự 相tương/tướng 者giả 。 是thị 論luận 立lập 名danh 。 從tùng 起khởi 言ngôn 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 即tức 論luận 重trọng/trùng 釋thích 中trung 意ý 。 論luận 具cụ 牒điệp 釋thích 第đệ 三tam 句cú 。 經Kinh 云vân 。 是thị 中trung 不bất 壞hoại 說thuyết 者giả 。 隨tùy 所sở 覺giác 諸chư 相tướng 。 隨tùy 彼bỉ 彼bỉ 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 中trung 先tiên 釋thích 想tưởng 字tự 。 言ngôn 亦diệc 以dĩ 慧tuệ 心tâm 取thủ 彼bỉ 二nhị 種chủng 相tương/tướng 故cố 者giả 。 總tổng 釋thích 。 言ngôn 慧tuệ 心tâm 取thủ 者giả 揀giản 異dị 凡phàm 想tưởng 。 一nhất 隨tùy 自tự 所sở 覺giác 諸chư 法pháp 者giả 。 即tức 論luận 隨tùy 所sở 覺giác 諸chư 法pháp 相tướng 。 二nhị 隨tùy 彼bỉ 下hạ 。 即tức 釋thích 隨tùy 彼bỉ 彼bỉ 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 從tùng 說thuyết 無vô 錯thác 下hạ 以dĩ 經kinh 成thành 論luận 。 從tùng 論luận 經kinh 下hạ 會hội 通thông 二nhị 經kinh 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 彼bỉ 想tưởng 差sai 別biệt 者giả 。 是thị 論luận 立lập 名danh 。 想tưởng 義nghĩa 下hạ 。 即tức 疏sớ/sơ 釋thích 亦diệc 論luận 重trọng/trùng 釋thích 中trung 意ý 。 論luận 云vân 。 次thứ 第đệ 不bất 斷đoạn 說thuyết 者giả 。 次thứ 第đệ 不bất 息tức 無vô 量lượng 眾chúng 多đa 異dị 名danh 為vi 堅Kiên 固Cố 彼bỉ 義nghĩa 故cố 。 疏sớ/sơ 文văn 可khả 知tri 。 令linh 他tha 愛ái 樂nhạo 亦diệc 樂nhạo 說thuyết 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 同đồng 相tương/tướng 中trung 論luận 亦diệc 三tam 節tiết 。 謂vị 列liệt 名danh 經kinh 帖# 重trọng/trùng 釋thích 。 一nhất 同đồng 於ư 前tiền 文văn 中trung 。 初sơ 總tổng 標tiêu 法pháp 義nghĩa 。 二nhị 一nhất 一nhất 切thiết 法pháp 同đồng 相tương/tướng 下hạ 別biệt 釋thích 四tứ 義nghĩa 。 此thử 初sơ 知tri 法pháp 先tiên 論luận 立lập 名danh 謂vị 字tự 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 無vô 重trọng/trùng 釋thích 。 二nhị 中trung 從tùng 同đồng 生sanh 滅diệt 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 謂vị 觀quán 無vô 常thường 下hạ 即tức 論luận 重trọng/trùng 釋thích 。 論luận 具cụ 云vân 是thị 中trung 無vô 常thường 門môn 入nhập 無vô 我ngã 義nghĩa 中trung 。 第đệ 二nhị 同đồng 相tương/tướng 。 初sơ 智trí 境cảnh 界giới 成thành 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 釋thích 是thị 中trung 無vô 常thường 門môn 。 二nhị 得đắc 入nhập 下hạ 釋thích 入nhập 無vô 我ngã 義nghĩa 中trung 。 三tam 故cố 無vô 我ngã 下hạ 。 釋thích 第đệ 二nhị 同đồng 相tương/tướng 初sơ 智trí 境cảnh 界giới 成thành 。 四tứ 是thị 則tắc 下hạ 。 疏sớ/sơ 以dĩ 義nghĩa 結kết 。 若nhược 準chuẩn 推thôi 無vô 常thường 門môn 入nhập 初sơ 無vô 性tánh 。 亦diệc 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 今kim 以dĩ 經kinh 中trung 法pháp 尚thượng 自tự 性tánh 即tức 是thị 常thường 也dã 。 義nghĩa 明minh 生sanh 滅diệt 是thị 無vô 常thường 也dã 。 故cố 以dĩ 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 是thị 無vô 性tánh 。 常thường 家gia 義nghĩa 用dụng 。 三tam 詞từ 四tứ 辯biện 準chuẩn 此thử 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 行hành 相tương/tướng 論luận 亦diệc 三tam 節tiết 。 疏sớ/sơ 亦diệc 先tiên 總tổng 分phần/phân 法pháp 義nghĩa 。 一nhất 生sanh 行hành 相tương/tướng 者giả 。 論luận 立lập 名danh 。 次thứ 現hiện 法pháp 緣duyên 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 名danh 。 後hậu 設thiết 知tri 下hạ 論luận 重trọng/trùng 牒điệp 釋thích 之chi 意ý 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 取thủ 意ý 釋thích 。 論luận 本bổn 文văn 云vân 。 一nhất 一nhất 世thế 現hiện 在tại 世thế 故cố 。 從tùng 故cố 論luận 云vân 下hạ 。 明minh 引dẫn 論luận 釋thích 。 釋thích 上thượng 一nhất 一nhất 現hiện 在tại 之chi 言ngôn 。 二nhị 已dĩ 生sanh 下hạ 知tri 義nghĩa 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 設thiết 知tri 下hạ 疏sớ/sơ 取thủ 義nghĩa 釋thích 。 具cụ 足túc 論luận 云vân 。 見kiến 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 世thế 知tri 現hiện 在tại 世thế 。 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 智trí 境cảnh 界giới 成thành 。 釋thích 曰viết 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 正chánh 取thủ 意ý 釋thích 。 二nhị 是thị 則tắc 下hạ 。 結kết 示thị 上thượng 二nhị 。 云vân 何hà 逆nghịch 見kiến 過quá 未vị 知tri 現hiện 在tại 耶da 。 見kiến 過quá 去khứ 法pháp 謝tạ 未vị 法pháp 未vị 生sanh 則tắc 知tri 現hiện 在tại 。 從tùng 未vị 而nhi 生sanh 必tất 當đương 謝tạ 滅diệt 。 三tam 四tứ 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 四tứ 說thuyết 相tương/tướng 約ước 本bổn 釋thích 以dĩ 分phần/phân 法pháp 義nghĩa 。 即tức 釋thích 法pháp 等đẳng 。 次thứ 隨tùy 音âm 隨tùy 心tâm 以dĩ 分phần/phân 詞từ 辯biện 。 別biệt 必tất 帶đái 總tổng 皆giai 合hợp 有hữu 說thuyết 。 前tiền 三tam 略lược 無vô 。 疏sớ/sơ 第đệ 五ngũ 智trí 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 分phần/phân 法pháp 義nghĩa 。 二nhị 定định 境cảnh 體thể 。 三tam 辨biện 通thông 局cục 。 四tứ 辨biện 其kỳ 相tương/tướng 。 五ngũ 指chỉ 其kỳ 源nguyên 。 今kim 初sơ 既ký 以dĩ 法pháp 比tỉ 分phần/phân 於ư 法pháp 義nghĩa 下hạ 。 約ước 說thuyết 淺thiển 深thâm 分phần/phân 詞từ 樂nhạo 說thuyết 。 比tỉ 即tức 類loại 也dã 。 二nhị 然nhiên 所sở 知tri 下hạ 定định 其kỳ 境cảnh 體thể 。 若nhược 例lệ 前tiền 後hậu 法pháp 比tỉ 二nhị 智trí 是thị 所sở 知tri 境cảnh 。 經kinh 文văn 既ký 云vân 以dĩ 法pháp 智trí 知tri 差sai 別biệt 不bất 異dị 。 即tức 是thị 就tựu 能năng 為vi 無vô 礙ngại 體thể 。 二nhị 諦đế 為vi 境cảnh 。 然nhiên 法pháp 比tỉ 約ước 情tình 智trí 。 二nhị 諦đế 約ước 事sự 理lý 。 三tam 又hựu 法pháp 比tỉ 下hạ 辯biện 二nhị 行hành 通thông 局cục 。 法pháp 比tỉ 則tắc 通thông 無vô 礙ngại 則tắc 局cục 。 言ngôn 故cố 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 者giả 。 證chứng 無vô 礙ngại 智trí 局cục 。 即tức 第đệ 十thập 六lục 經kinh 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 廣quảng 說thuyết 四tứ 無vô 礙ngại 竟cánh 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 無vô 四tứ 無vô 礙ngại 。 無vô 三tam 種chủng 法pháp 故cố 。 一nhất 者giả 必tất 須tu 軟nhuyễn 語ngữ 。 然nhiên 後hậu 授thọ 法pháp 。 二nhị 者giả 必tất 須tu 麁thô 語ngữ 。 然nhiên 後hậu 授thọ 法pháp 。 三tam 者giả 不bất 軟nhuyễn 不bất 麁thô 語ngữ 。 然nhiên 後hậu 授thọ 法pháp 故cố 。 言ngôn 聲Thanh 聞Văn 設thiết 有hữu 少thiểu 故cố 名danh 無vô 者giả 。 是thị 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 即tức 彼bỉ 經kinh 中trung 迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 無vô 者giả 。 何hà 以dĩ 如Như 來Lai 說thuyết 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 有hữu 四tứ 無vô 礙ngại 。 佛Phật 答đáp 意ý 云vân 。 如như 四tứ 河hà 入nhập 海hải 。 此thử 之chi 四tứ 河hà 皆giai 有hữu 無vô 量lượng 水thủy 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 海hải 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 即tức 少thiểu 故cố 名danh 無vô 意ý 也dã 。 次thứ 下hạ 又hựu 云vân 。 或hoặc 得đắc 一nhất 得đắc 二nhị 三tam 不bất 得đắc 具cụ 四tứ 。 故cố 名danh 為vi 無vô 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 從tùng 若nhược 就tựu 二nhị 智trí 所sở 觀quán 下hạ 。 結kết 成thành 通thông 局cục 。 非phi 唯duy 法pháp 比tỉ 通thông 於ư 大đại 小tiểu 。 今kim 無Vô 礙Ngại 智Trí 所sở 觀quán 亦diệc 通thông 大đại 小tiểu 。 但đãn 能năng 觀quán 無vô 礙ngại 局cục 大Đại 乘Thừa 耳nhĩ 。 即tức 以dĩ 法Pháp 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 知tri 法pháp 知tri 境cảnh 及cập 能năng 知tri 智trí 。 名danh 法pháp 智trí 知tri 差sai 別biệt 不bất 異dị 也dã 。 下hạ 三tam 例lệ 然nhiên 。 四tứ 於ư 大Đại 乘Thừa 中trung 下hạ 。 正chánh 明minh 大Đại 乘Thừa 法Pháp 比tỉ 之chi 相tướng 。 即tức 是thị 釋thích 文văn 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 雙song 標tiêu 法pháp 。 比tỉ 二nhị 法pháp 智trí 觀quán 如như 下hạ 。 別biệt 釋thích 四tứ 相tương/tướng 。 論luận 云vân 。 一nhất 現hiện 見kiến 智trí 。 疏sớ/sơ 中trung 先tiên 釋thích 現hiện 見kiến 。 後hậu 謂vị 觀quán 差sai 別biệt 下hạ 。 釋thích 成thành 現hiện 見kiến 所sở 以dĩ 。 即tức 論luận 重trọng/trùng 釋thích 中trung 意ý 。 然nhiên 論luận 經Kinh 云vân 。 以dĩ 法Pháp 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 知tri 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 不bất 壞hoại 方phương 便tiện 。 釋thích 曰viết 。 其kỳ 不bất 壞hoại 方phương 便tiện 即tức 今kim 經kinh 不bất 異dị 。 論luận 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 是thị 中trung 法pháp 智trí 者giả 。 知tri 諦đế 差sai 別biệt 不bất 異dị 方phương 便tiện 法pháp 智trí 差sai 別biệt 不bất 壞hoại 方phương 便tiện 故cố 。 釋thích 曰viết 。 其kỳ 知tri 諦đế 差sai 別biệt 。 即tức 釋thích 經kinh 中trung 。 知tri 法pháp 差sai 別biệt 。 二nhị 諦đế 不bất 同đồng 名danh 法pháp 差sai 別biệt 。 言ngôn 不bất 異dị 方phương 便tiện 者giả 。 釋thích 不bất 壞hoại 方phương 便tiện 。 從tùng 法pháp 智trí 下hạ 重trọng/trùng 舉cử 經kinh 帖# 。 故cố 取thủ 意ý 云vân 。 差sai 別biệt 二nhị 諦đế 同đồng 如như 不bất 異dị 。 同đồng 如như 即tức 是thị 不bất 異dị 所sở 以dĩ 。 二nhị 比tỉ 智trí 即tức 觀quán 下hạ 。 釋thích 義nghĩa 無vô 礙ngại 。 比tỉ 智trí 二nhị 字tự 是thị 論luận 。 即tức 觀quán 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 亦diệc 即tức 論luận 中trung 重trọng/trùng 釋thích 之chi 意ý 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 以dĩ 義Nghĩa 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 以dĩ 比tỉ 智trí 如như 實thật 。 知tri 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 釋thích 曰viết 。 此thử 與dữ 今kim 文văn 顛điên 倒đảo 論luận 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 比tỉ 智trí 者giả 。 如như 實thật 分phân 別biệt 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 比tỉ 知tri 。 如như 實thật 諦đế 差sai 別biệt 可khả 知tri 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 現hiện 所sở 知tri 類loại 度độ 諸chư 法pháp 故cố 。 曰viết 如như 是thị 。 疏sớ/sơ 中trung 取thủ 意ý 。 其kỳ 觀quán 前tiền 能năng 觀quán 。 如như 實thật 分phân 別biệt 之chi 智trí 。 即tức 如như 實thật 分phân 別biệt 。 從tùng 類loại 餘dư 下hạ 釋thích 論luận 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 。 從tùng 類loại 何hà 等đẳng 下hạ 徵trưng 釋thích 。 比tỉ 智trí 如như 實thật 諦đế 差sai 別biệt 知tri 故cố 。 為vi 順thuận 經kinh 中trung 云vân 差sai 別biệt 如như 實thật 故cố 。 如như 實thật 在tại 下hạ 差sai 別biệt 即tức 如như 實thật 。 正chánh 辨biện 順thuận 上thượng 二nhị 諦đế 同đồng 如như 。 了liễu 二nhị 諦đế 如như 即tức 如như 實thật 諦đế 。 知tri 差sai 別biệt 耳nhĩ 。 細tế 尋tầm 易dị 見kiến 。 三tam 欲dục 得đắc 方phương 便tiện 智trí 者giả 。 即tức 論luận 謂vị 字tự 下hạ 。 釋thích 證chứng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 名danh 之chi 為vi 得đắc 。 欲dục 趣thú 向hướng 證chứng 必tất 假giả 俗tục 諦đế 為vi 方phương 便tiện 故cố 。 論luận 經Kinh 云vân 。 以dĩ 詞từ 無Vô 礙Ngại 智Trí 以dĩ 世thế 智trí 正chánh 見kiến 故cố 。 知tri 說thuyết 法Pháp 。 論luận 重trọng/trùng 釋thích 中trung 不bất 釋thích 此thử 句cú 。 疏sớ/sơ 以dĩ 相tương 見kiến 道đạo 釋thích 正chánh 見kiến 。 言ngôn 四tứ 得đắc 智trí 。 即tức 論luận 謂vị 字tự 下hạ 。 取thủ 論luận 意ý 釋thích 。 論luận 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 方phương 便tiện 者giả 。 非phi 顛điên 倒đảo 異dị 。 樂nhạo 說thuyết 應ưng 知tri 。 以dĩ 論luận 經Kinh 云vân 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 。 智trí 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 智trí 正chánh 方phương 便tiện 說thuyết 。 故cố 論luận 牒điệp 之chi 。 疏sớ/sơ 中trung 先tiên 釋thích 論luận 非phi 顛điên 倒đảo 。 次thứ 故cố 云vân 下hạ 。 結kết 以dĩ 經kinh 帖# 。 後hậu 可khả 以dĩ 證chứng 下hạ 。 釋thích 論luận 立lập 名danh 。 疏sớ/sơ 餘dư 如như 下hạ 。 第đệ 五ngũ 指chỉ 其kỳ 本bổn 源nguyên 。 論luận 則tắc 可khả 知tri 。 迴hồi 向hướng 即tức 第đệ 六lục 迴hồi 向hướng 十thập 六lục 智trí 寶bảo 處xứ 明minh 。 彼bỉ 說thuyết 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 亦diệc 有hữu 法pháp 類loại 。 一nhất 內nội 遣khiển 有hữu 情tình 假giả 緣duyên 智trí 。 二nhị 內nội 遣khiển 諸chư 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 三tam 遍biến 遣khiển 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 諸chư 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 前tiền 二nhị 名danh 法pháp 智trí 各các 別biệt 緣duyên 故cố 。 後hậu 一nhất 名danh 類loại 智trí 總tổng 合hợp 緣duyên 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 十thập 六lục 心tâm 見kiến 道đạo 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 依y 如như 智trí 。 二nhị 依y 上thượng 下hạ 諦đế 。 並tịnh 如như 前tiền 說thuyết 。 然nhiên 有hữu 部bộ 則tắc 時thời 通thông 處xứ 別biệt 。 現hiện 智trí 知tri 於ư 三tam 世thế 之chi 法pháp 。 名danh 為vi 時thời 通thông 。 比tỉ 智trí 亦diệc 然nhiên 。 現hiện 智trí 唯duy 知tri 欲dục 界giới 之chi 法pháp 。 比tỉ 智trí 知tri 於ư 上thượng 二nhị 界giới 法pháp 。 名danh 為vi 處xứ 別biệt 。 若nhược 依y 經kinh 部bộ 成thành 實thật 論luận 明minh 。 則tắc 處xứ 通thông 時thời 別biệt 。 二nhị 智trí 通thông 知tri 三tam 界giới 。 名danh 為vi 處xứ 通thông 。 法pháp 智trí 知tri 於ư 現hiện 在tại 。 比tỉ 智trí 知tri 於ư 過quá 未vị 。 名danh 為vi 時thời 別biệt 。 成thành 實thật 十thập 六lục 無vô 邊biên 空không 處xứ 品phẩm 中trung 問vấn 。 此thử 定định 能năng 緣duyên 何hà 地địa 。 答đáp 此thử 定định 緣duyên 一nhất 切thiết 地địa 及cập 滅diệt 道đạo 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 諸chư 無vô 色sắc 定định 雖tuy 能năng 緣duyên 滅diệt 。 但đãn 緣duyên 比tỉ 智trí 分phần/phân 滅diệt 。 不bất 緣duyên 現hiện 智trí 分phần/phân 滅diệt 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
緣duyên 一nhất 切thiết 滅diệt 。 以dĩ 現hiện 智trí 緣duyên 現hiện 自tự 在tại 地địa 滅diệt 。 以dĩ 比tỉ 智trí 緣duyên 餘dư 滅diệt 道đạo 。 亦diệc 是thị 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 。 釋thích 曰viết 。 現hiện 智trí 即tức 法pháp 智trí 也dã 。 若nhược 依y 深thâm 密mật 相tương 續tục 解giải 脫thoát 經kinh 時thời 處xứ 俱câu 非phi 定định 現hiện 見kiến 。 見kiến 法pháp 名danh 為vi 現hiện 見kiến 智trí 。 知tri 他tha 方phương 及cập 他tha 世thế 名danh 為vi 比tỉ 智trí 。 又hựu 更cánh 分phân 別biệt 於ư 一nhất 切thiết 現hiện 所sở 知tri 名danh 現hiện 智trí 。 類loại 度độ 解giải 者giả 名danh 為vi 比tỉ 智trí 。 故cố 不bất 可khả 時thời 處xứ 定định 也dã 。 俱câu 舍xá 即tức 當đương 。 第đệ 二nhị 十thập 三tam 。 大đại 同đồng 唯duy 識thức 。 觀quán 上thượng 下hạ 諦đế 一nhất 十thập 六lục 心tâm 偈kệ 云vân 。 世thế 第đệ 一nhất 無vô 間gian 。 即tức 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 。 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 。 忍nhẫn 次thứ 生sanh 法pháp 智trí 。 次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 苦khổ 。 生sanh 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 。 緣duyên 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 。 各các 生sanh 四tứ 亦diệc 然nhiên 。 如như 是thị 十thập 六lục 心tâm 。 名danh 聖Thánh 諦Đế 現hiện 觀quán 。 此thử 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 見kiến 緣duyên 事sự 別biệt 。 釋thích 曰viết 。 從tùng 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 無vô 間gian 。 即tức 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 生sanh 無vô 漏lậu 法pháp 。 名danh 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 苦khổ 忍nhẫn 無vô 間gian 緣duyên 欲dục 苦Khổ 諦Đế 。 次thứ 生sanh 法pháp 智trí 名danh 苦khổ 法pháp 智trí 。 此thử 智trí 無vô 間gian 次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 名danh 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 。 有hữu 類loại 智trí 生sanh 名danh 苦khổ 類loại 智trí 。 如như 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 。 餘dư 三tam 亦diệc 然nhiên 。 有hữu 十thập 六lục 心tâm 言ngôn 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 者giả 。 苦khổ 是thị 苦Khổ 諦Đế 法Pháp 忍Nhẫn 。 緣duyên 苦khổ 法pháp 名danh 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 。 果quả 是thị 等đẳng 流lưu 智trí 唯duy 無vô 漏lậu 。 為vi 顯hiển 此thử 忍nhẫn 亦diệc 唯duy 無vô 漏lậu 。 舉cử 後hậu 等đẳng 流lưu 以dĩ 為vi 標tiêu 別biệt 。 故cố 忍nhẫn 名danh 智trí 者giả 從tùng 果quả 為vi 名danh 。 如như 苦khổ 果quả 樹thụ 樹thụ 非phi 苦khổ 果quả 。 從tùng 果quả 得đắc 名danh 。 故cố 云vân 智trí 忍nhẫn 餘dư 可khả 例lệ 知tri 。 言ngôn 現hiện 觀quán 者giả 。 現hiện 前tiền 觀quán 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 言ngôn 有hữu 三tam 者giả 。 一nhất 見kiến 現hiện 觀quán 即tức 無vô 漏lậu 慧tuệ 。 見kiến 諦Đế 分phân 明minh 故cố 。 二nhị 緣duyên 現hiện 觀quán 。 此thử 無vô 漏lậu 慧tuệ 及cập 慧tuệ 相tương 應ứng 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 故cố 。 三tam 事sự 現hiện 觀quán 。 謂vị 前tiền 相tương 應ứng 及cập 餘dư 俱câu 有hữu 同đồng 一nhất 事sự 業nghiệp 故cố 。 餘dư 俱câu 有hữu 者giả 。 謂vị 道đạo 共cộng 戒giới 及cập 生sanh 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 俱câu 有hữu 因nhân 。 故cố 名danh 俱câu 有hữu 也dã 。 餘dư 廣quảng 如như 彼bỉ 。 疏sớ/sơ 第đệ 六lục 無vô 我ngã 慢mạn 中trung 。 言ngôn 約ước 真chân 俗tục 者giả 。 通thông 就tựu 三tam 乘thừa 二nhị 諦đế 明minh 之chi 。 故cố 世thế 諦đế 中trung 歷lịch 三tam 乘thừa 法Pháp 詞từ 及cập 樂nhạo 說thuyết 。 但đãn 總tổng 別biệt 分phân 之chi 。 疏sớ/sơ 迷mê 蘊uẩn 著trước 積tích 聚tụ 我ngã 者giả 。 以dĩ 聚tụ 生sanh 門môn 種chủng 族tộc 是thị 蘊uẩn 處xứ 界giới 義nghĩa 故cố 。 迷mê 積tích 聚tụ 為vi 蘊uẩn 。 謂vị 有hữu 我ngã 人nhân 。 亦diệc 謂vị 聚tụ 色sắc 以dĩ 為vi 色sắc 蘊uẩn 等đẳng 。 次thứ 言ngôn 迷mê 界giới 著trước 異dị 因nhân 我ngã 者giả 。 約ước 法pháp 我ngã 說thuyết 六lục 根căn 六lục 塵trần 生sanh 識thức 。 正chánh 因nhân 因nhân 各các 異dị 故cố 。 有hữu 此thử 法pháp 我ngã 若nhược 外ngoại 道đạo 計kế 中trung 。 有hữu 人nhân 我ngã 以dĩ 為vi 異dị 因nhân 。 使sử 知tri 塵trần 等đẳng 。 言ngôn 迷mê 處xứ 著trước 欲dục 我ngã 者giả 。 迷mê 於ư 六lục 入nhập 。 根căn 塵trần 相tương 順thuận 眼nhãn 見kiến 色sắc 等đẳng 。 遂toại 生sanh 貪tham 著trước 則tắc 有hữu 法pháp 我ngã 。 或hoặc 謂vị 神thần 我ngã 於ư 中trung 能năng 著trước 。 猶do 如như 一nhất 人nhân 。 在tại 於ư 六lục 向hướng 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 等đẳng 。 言ngôn 迷mê 諦đế 等đẳng 者giả 。 迷mê 於ư 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 皆giai 謂vị 以dĩ 因nhân 能năng 作tác 果quả 故cố 。 人nhân 我ngã 可khả 知tri 故cố 。 疏sớ/sơ 雙song 結kết 。 並tịnh 是thị 法pháp 我ngã 亦diệc 通thông 人nhân 我ngã 。
疏sớ/sơ 。 今kim 隨tùy 順thuận 下hạ 上thượng 辨biện 所sở 遣khiển 之chi 病bệnh 。 即tức 是thị 我ngã 慢mạn 。 此thử 下hạ 辨biện 能năng 遣khiển 之chi 藥dược 。 即tức 是thị 無vô 我ngã 觀quán 世thế 緣duyên 生sanh 故cố 無vô 有hữu 實thật 。 無vô 實thật 即tức 實thật 為vi 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 上thượng 六lục 地địa 論luận 云vân 隨tùy 順thuận 觀quán 察sát 世thế 諦đế 。 即tức 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 從tùng 故cố 蘊uẩn 界giới 等đẳng 下hạ 。 結kết 成thành 蘊uẩn 等đẳng 為vi 智trí 之chi 境cảnh 。 第đệ 七thất 大đại 小Tiểu 乘Thừa 相tương/tướng 者giả 。 知tri 實thật 為vi 法pháp 知tri 權quyền 為vi 義nghĩa 。 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 為vi 詞từ 。 開khai 方phương 便tiện 門môn 為vi 樂nhạo 說thuyết 。 言ngôn 唯duy 一nhất 事sự 實thật 者giả 。 即tức 法pháp 華hoa 第đệ 一nhất 云vân 。 唯duy 此thử 一nhất 事sự 實thật 。 餘dư 二nhị 則tắc 非phi 真chân 。 二nhị 中trung 順thuận 機cơ 說thuyết 權quyền 即tức 是thị 義nghĩa 意ý 。 三tam 中trung 三tam 乘thừa 同đồng 歸quy 一nhất 實thật 者giả 。 亦diệc 第đệ 一nhất 經Kinh 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 當đương 知tri 諸chư 佛Phật 語ngữ 無vô 異dị 。 於ư 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 當đương 生sanh 大đại 信tín 力lực 。 世Thế 尊Tôn 法Pháp 久cửu 後hậu 。 要yếu 當đương 說thuyết 真chân 實thật 。 告cáo 諸chư 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 及cập 求cầu 緣Duyên 覺Giác 乘Thừa 。 我ngã 令linh 脫thoát 苦khổ 縛phược 。 逮đãi 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 佛Phật 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 示thị 以dĩ 三tam 乘thừa 教giáo 。 眾chúng 生sanh 起khởi 處xứ 著trước 。 引dẫn 之chi 令linh 得đắc 出xuất 。 又hựu 第đệ 三tam 經Kinh 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 所sở 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 漸tiệm 漸tiệm 修tu 學học 。 悉tất 當đương 成thành 佛Phật 。 三tam 周chu 之chi 經kinh 。 皆giai 是thị 會hội 三tam 方phương 便tiện 歸quy 一nhất 真chân 實thật 。 言ngôn 解giải 脫thoát 相tương/tướng 中trung 。 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 第đệ 三tam 經kinh 。 藥dược 草thảo 喻dụ 品phẩm 云vân 。 如Như 來Lai 知tri 是thị 一nhất 相tướng 。 一nhất 味vị 之chi 法Pháp 。 所sở 謂vị 解giải 脫thoát 相tương 離ly 相tương/tướng 滅diệt 相tương/tướng 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。 即tức 解giải 脫thoát 中trung 。 無vô 差sai 別biệt 也dã 。 又hựu 第đệ 二nhị 經Kinh 云vân 。 但đãn 離ly 虛hư 妄vọng 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 其kỳ 實thật 未vị 得đắc 。 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。 則tắc 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。 三tam 乘thừa 同đồng 歸quy 也dã 。
疏sớ/sơ 。 法pháp 華hoa 云vân 下hạ 。 釋thích 成thành 上thượng 論luận 。 亦diệc 方phương 便tiện 品phẩm 先tiên 有hữu 一nhất 偈kệ 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 當đương 知tri 鈍độn 根căn 小tiểu 智trí 人nhân 。 著trước 相tướng 憍kiêu 慢mạn 者giả 。 不bất 能năng 信tín 是thị 法Pháp 。 釋thích 曰viết 。 此thử 偈kệ 則tắc 明minh 如Như 來Lai 有hữu 畏úy 。 畏úy 其kỳ 謗báng 故cố 。 次thứ 即tức 云vân 。 今kim 我ngã 喜hỷ 無vô 畏úy 。 於ư 諸chư 菩Bồ 薩Tát 中trung 。 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。
疏sớ/sơ 。 即tức 開khai 方phương 便tiện 門môn 者giả 。 開khai 方phương 便tiện 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 名danh 之chi 為vi 開khai 。 即tức 初sơ 施thí 權quyền 故cố 。 信tín 解giải 品phẩm 末mạt 云vân 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 宿túc 世thế 善thiện 根căn 。 又hựu 知tri 成thành 熟thục 。 未vị 成thành 熟thục 者giả 。 種chủng 種chủng 籌trù 量lượng 。 分phân 別biệt 知tri 已dĩ 。 於ư 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 。 隨tùy 宜nghi 說thuyết 三tam 等đẳng 是thị 也dã 。 二nhị 開khai 者giả 。 開khai 除trừ 開khai 發phát 故cố 。 第đệ 四tứ 經Kinh 云vân 。 此thử 經Kinh 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 斯tư 即tức 說thuyết 三tam 為vi 方phương 便tiện 名danh 之chi 為vi 開khai 也dã 。 然nhiên 皆giai 為vi 一nhất 事sự 下hạ 疏sớ/sơ 是thị 也dã 。 第đệ 一nhất 經Kinh 云vân 。 我ngã 此thử 九cửu 部bộ 法Pháp 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 入nhập 大Đại 乘Thừa 為vi 本bổn 。 以dĩ 故cố 說thuyết 是thị 經Kinh 。 亦diệc 即tức 長trường/trưởng 行hành 中trung 云vân 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 以dĩ 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 又hựu 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 常thường 為vi 一nhất 事sự 。 唯duy 以dĩ 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 示thị 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。 故cố 引dẫn 論luận 明minh 。 隨tùy 順thuận 解giải 脫thoát 。 即tức 方phương 便tiện 多đa 門môn 皆giai 順thuận 解giải 脫thoát 也dã 。 第đệ 八bát 菩Bồ 薩Tát 地địa 相tương/tướng 者giả 。 說thuyết 地địa 體thể 為vi 法pháp 地địa 相tương/tướng 為vi 義nghĩa 。 三tam 詞từ 者giả 。 說thuyết 相tương/tướng 不bất 違vi 體thể 。 四tứ 樂nhạo 說thuyết 者giả 。 說thuyết 相tương 隨tùy 機cơ 。 此thử 之chi 體thể 相tướng 即tức 證chứng 教giáo 。 二nhị 道đạo 亦diệc 即tức 前tiền 義nghĩa 說thuyết 。 二nhị 大đại 亦diệc 即tức 不bất 可khả 說thuyết 及cập 可khả 說thuyết 義nghĩa 。 總tổng 收thu 一nhất 品phẩm 之chi 意ý 。 廣quảng 如như 本bổn 分phần/phân 及cập 請thỉnh 分phần/phân 中trung 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 智trí 相tương/tướng 下hạ 。 即tức 前tiền 釋thích 法pháp 無vô 礙ngại 。 上thượng 句cú 論luận 標tiêu 名danh 。 從tùng 一nhất 切thiết 下hạ 牒điệp 經kinh 解giải 釋thích 。 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 徵trưng 釋thích 。 何hà 者giả 下hạ 此thử 微vi 法pháp 體thể 。 即tức 經Kinh 法Pháp 行hành 智trí 行hành 。 後hậu 徵trưng 法pháp 智trí 何hà 以dĩ 。 名danh 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 答đáp 意ý 可khả 知tri 。 故cố 經Kinh 云vân 下hạ 雙song 舉cử 經kinh 論luận 以dĩ 帖# 。 言ngôn 論luận 云vân 觀quán 智trí 說thuyết 者giả 。 論luận 具cụ 云vân 。 是thị 中trung 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 行hành 者giả 。 法pháp 行hành 智trí 行hành 是thị 現hiện 觀quán 智trí 說thuyết 故cố 。 疏sớ/sơ 斯tư 則tắc 異dị 前tiền 。 義nghĩa 大đại 者giả 顯hiển 義nghĩa 無vô 礙ngại 。 即tức 是thị 說thuyết 大đại 。 前tiền 法pháp 無vô 礙ngại 是thị 義nghĩa 大đại 也dã 。 三tam 中trung 巧xảo 說thuyết 十Thập 地Địa 者giả 。 釋thích 方phương 便tiện 言ngôn 。 從tùng 授thọ 與dữ 眾chúng 生sanh 下hạ 。 釋thích 無vô 差sai 別biệt 言ngôn 乃nãi 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 稱xưng 機cơ 不bất 倒đảo 為vi 無vô 差sai 別biệt 。 二nhị 不bất 違vi 證chứng 道đạo 為vi 無vô 差sai 別biệt 。 如như 鳥điểu 跡tích 合hợp 空không 。 疏sớ/sơ 九cửu 如Như 來Lai 地Địa 相tướng 中trung 。 以dĩ 始thỉ 本bổn 無vô 二nhị 釋thích 一nhất 念niệm 者giả 。 以dĩ 起khởi 信tín 云vân 謂vị 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 慧tuệ 無vô 明minh 頓đốn 盡tận 。 名danh 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 言ngôn 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 者giả 。 即tức 始thỉ 覺giác 與dữ 本bổn 覺giác 相tương 應ứng 故cố 。 彼bỉ 論luận 云vân 。 如như 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 滿mãn 足túc 方phương 便tiện 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 故cố 。 覺giác 心tâm 初sơ 起khởi 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 。 以dĩ 遠viễn 離ly 微vi 細tế 念niệm 故cố 。 得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 心tâm 即tức 常thường 住trụ 。 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 正chánh 是thị 始thỉ 本bổn 無vô 二nhị 相tương/tướng 也dã 。 次thứ 上thượng 論luận 釋thích 本bổn 覺giác 竟cánh 云vân 。 何hà 以dĩ 故cố 本bổn 覺giác 義nghĩa 者giả 。 對đối 始thỉ 覺giác 義nghĩa 。 說thuyết 以dĩ 始thỉ 覺giác 者giả 。 即tức 同đồng 本bổn 覺giác 。 又hựu 云vân 。 若nhược 得đắc 無vô 念niệm 者giả 則tắc 知tri 心tâm 相tương/tướng 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 以dĩ 無vô 念niệm 等đẳng 故cố 。 而nhi 實thật 無vô 有hữu 。 始thỉ 覺giác 之chi 異dị 。 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 皆giai 無vô 自tự 立lập 。 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 覺giác 故cố 。 故cố 以dĩ 始thỉ 覺giác 同đồng 於ư 本bổn 覺giác 。 無vô 復phục 始thỉ 本bổn 之chi 異dị 。 為vi 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 亦diệc 是thị 一nhất 念niệm 頓đốn 。 覺giác 一nhất 切thiết 法pháp 故cố 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 一nhất 念niệm 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 道Đạo 場Tràng 成thành 就tựu 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 餘dư 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 十thập 作tác 住trụ 持trì 相tương/tướng 中trung 。 約ước 就tựu 能năng 所sở 以dĩ 分phần/phân 法pháp 義nghĩa 。 亦diệc 是thị 總tổng 別biệt 。 總tổng 知tri 如Như 來Lai 所sở 轉chuyển 法Pháp 輪luân 名danh 法pháp 。 別biệt 知tri 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 差sai 別biệt 為vi 義nghĩa 。 而nhi 前tiền 意ý 義nghĩa 長trường/trưởng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 但đãn 舉cử 一nhất 意ý 詞từ 及cập 樂nhạo 說thuyết 同đồng 體thể 義nghĩa 分phần/phân 。 依y 前tiền 法pháp 義nghĩa 起khởi 說thuyết 名danh 詞từ 。 詞từ 中trung 差sai 別biệt 說thuyết 為vi 樂nhạo 說thuyết 。 疏sớ/sơ 隨tùy 自tự 意ý 等đẳng 者giả 。 論luận 主chủ 但đãn 云vân 語ngữ 者giả 能năng 說thuyết 法Pháp 故cố 。 疏sớ/sơ 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 意ý 明minh 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 不bất 出xuất 三tam 語ngữ 。 即tức 三tam 十thập 五ngũ 迦Ca 葉Diếp 品phẩm 中trung 因nhân 說thuyết 。 若nhược 言ngôn 眾chúng 生sanh 定định 有hữu 佛Phật 性tánh 。 名danh 為vi 執chấp 著trước 。 若nhược 言ngôn 定định 無vô 是thị 則tắc 妄vọng 語ngữ 。 便tiện 云vân 。 如như 我ngã 說thuyết 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 或hoặc 隨tùy 自tự 意ý 語ngữ 等đẳng 。 初sơ 會hội 已dĩ 引dẫn 。 今kim 更cánh 略lược 示thị 。 如như 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 各các 說thuyết 身thân 因nhân 問vấn 佛Phật 。 佛Phật 言ngôn 我ngã 為vi 。 欲dục 界giới 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 父phụ 母mẫu 以dĩ 為vi 身thân 因nhân 。 結kết 云vân 是thị 名danh 隨tùy 自tự 意ý 語ngữ 。 次thứ 云vân 。 如như 答đáp 把bả 吒tra 長trưởng 者giả 問vấn 。 瞿Cù 曇Đàm 知tri 幻huyễn 應ưng 是thị 幻huyễn 人nhân 。 佛Phật 乃nãi 反phản 問vấn 汝nhữ 識thức 王Vương 舍Xá 城Thành 中trung 。 氣khí 噓hư 旃chiên 陀đà 羅la 不phủ 。 答đáp 云vân 我ngã 知tri 。
佛Phật 言ngôn 。
汝nhữ 知tri 旃chiên 陀đà 羅la 。 而nhi 非phi 旃chiên 陀đà 羅la 。 我ngã 知tri 幻huyễn 者giả 豈khởi 是thị 幻huyễn 人nhân 。 結kết 云vân 是thị 名danh 隨tùy 他tha 意ý 語ngữ 。 次thứ 言ngôn 世thế 智trí 說thuyết 有hữu 我ngã 。 亦diệc 說thuyết 有hữu 世thế 智trí 。 說thuyết 無vô 我ngã 亦diệc 說thuyết 無vô 。 是thị 隨tùy 自tự 他tha 語ngữ 等đẳng 。 十Thập 力Lực 已dĩ 下hạ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 之chi 德đức 。 言ngôn 上thượng 皆giai 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 下hạ 結kết 釋thích 經kinh 文văn 。 是thị 佛Phật 現hiện 覺giác 故cố 為vi 說thuyết 德đức 。 第đệ 三tam 法Pháp 師sư 成thành 就tựu 。 於ư 正chánh 顯hiển 中trung 二nhị 。 初sơ 一nhất 總tổng 科khoa 。 二nhị 則tắc 前tiền 下hạ 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 二nhị 分phần 分phân 別biệt 。 二nhị 又hựu 前tiền 下hạ 對đối 釋thích 標tiêu 文văn 。 三tam 於ư 此thử 下hạ 攝nhiếp 位vị 分phân 別biệt 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 先tiên 列liệt 下hạ 文văn 三tam 。 初sơ 總tổng 出xuất 意ý 。 次thứ 初sơ 三tam 下hạ 總tổng 科khoa 。 後hậu 一nhất 義nghĩa 持trì 下hạ 別biệt 釋thích 。 然nhiên 以dĩ 人nhân 望vọng 法pháp 十thập 皆giai 所sở 持trì 。 約ước 三tam 業nghiệp 中trung 亦diệc 有hữu 能năng 所sở 。 初sơ 三tam 意ý 中trung 義nghĩa 教giáo 所sở 持trì 。 三tam 是thị 能năng 知tri 身thân 業nghiệp 。 三tam 中trung 通thông 能năng 所sở 攝nhiếp 。 而nhi 初sơ 二nhị 以dĩ 正chánh 報báo 攝nhiếp 。 後hậu 一nhất 以dĩ 依y 報báo 攝nhiếp 。 後hậu 四tứ 口khẩu 中trung 七thất 以dĩ 教giáo 攝nhiếp 。 八bát 以dĩ 辯biện 九cửu 十thập 所sở 說thuyết 深thâm 廣quảng 。 九cửu 無vô 盡tận 樂nhạo 說thuyết 深thâm 說thuyết 者giả 。 深thâm 約ước 契khế 理lý 何hà 有hữu 盡tận 時thời 餘dư 可khả 知tri 。 第đệ 十thập 法pháp 雲vân 地địa 。 初sơ 來lai 意ý 有hữu 三tam 。 初sơ 引dẫn 瑜du 伽già 。 唯duy 攝nhiếp 第đệ 九cửu 於ư 中trung 先tiên 明minh 九cửu 地địa 所sở 能năng 。 次thứ 而nhi 未vị 下hạ 明minh 前tiền 地địa 不bất 能năng 。 則tắc 是thị 舉cử 劣liệt 顯hiển 勝thắng 。 後hậu 今kim 精tinh 勤cần 下hạ 顯hiển 此thử 地địa 之chi 能năng 。 即tức 舉cử 勝thắng 揀giản 劣liệt 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 引dẫn 本bổn 論luận 通thông 攝nhiếp 前tiền 九cửu 。 故cố 云vân 於ư 九cửu 地địa 中trung 非phi 第đệ 九cửu 也dã 。 已dĩ 作tác 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 即tức 第đệ 八bát 地địa 。 及cập 化hóa 眾chúng 生sanh 即tức 第đệ 九cửu 地địa 。 既ký 通thông 前tiền 九cửu 而nhi 偏thiên 語ngữ 八bát 九cửu 者giả 。 後hậu 三tam 通thông 無vô 功công 用dụng 故cố 舉cử 揀giản 異dị 。 又hựu 八bát 多đa 約ước 身thân 。 九cửu 多đa 約ước 口khẩu 。 今kim 云vân 智trí 滿mãn 多đa 約ước 意ý 業nghiệp 。 故cố 勝thắng 於ư 前tiền 。 言ngôn 智trí 覺giác 滿mãn 者giả 。 智Trí 度Độ 圓viên 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 故cố 。 三tam 又hựu 一Nhất 乘Thừa 下hạ 。 唯duy 對đối 後hậu 三tam 。 以dĩ 後hậu 三tam 地địa 皆giai 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 亦diệc 成thành 前tiền 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 次thứ 釋thích 名danh 下hạ 文văn 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 二nhị 雲vân 者giả 下hạ 開khai 釋thích 。 三tam 然nhiên 諸chư 釋thích 下hạ 總tổng 結kết 。 二nhị 中trung 四tứ 。 一nhất 釋thích 雲vân 。 二nhị 約ước 法pháp 下hạ 釋thích 法pháp 。 三tam 空không 亦diệc 下hạ 影ảnh 出xuất 如như 空không 以dĩ 標tiêu 名danh 。 雖tuy 無vô 釋thích 有hữu 空không 故cố 。 四tứ 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 下hạ 。 以dĩ 諸chư 經kinh 論luận 釋thích 上thượng 空không 雲vân 。 總tổng 有hữu 九cửu 釋thích 兼kiêm 攝nhiếp 論luận 。 三tam 義nghĩa 成thành 十thập 一nhất 義nghĩa 。 一nhất 引dẫn 攝nhiếp 論luận 。 二nhị 金kim 光quang 明minh 。 三tam 唯duy 識thức 。 四tứ 瑜du 伽già 。 五ngũ 無vô 性tánh 。 六lục 真Chân 諦Đế 。 七thất 莊trang 嚴nghiêm 。 八bát 十thập 住trụ 。 九cửu 重trọng/trùng 引dẫn 瑜du 伽già 。 今kim 初sơ 攝nhiếp 論luận 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。 此thử 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 從tùng 此thử 喻dụ 含hàm 水thủy 義nghĩa 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 彼bỉ 論luận 。 此thử 句cú 即tức 疏sớ/sơ 從tùng 總tổng 緣duyên 一nhất 切thiết 下hạ 。 無vô 性tánh 釋thích 論luận 彼bỉ 釋thích 具cụ 云vân 。 由do 得đắc 總tổng 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 。 總tổng 緣duyên 一nhất 切thiết 契Khế 經Kinh 等đẳng 。 不bất 離ly 真Chân 如Như 。 此thử 一nhất 切thiết 法pháp 。 共cộng 相tương 境cảnh 界giới 智trí 。 譬thí 如như 大đại 雲vân 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 三tam 摩ma 地địa 門môn 。 猶do 如như 淨tịnh 水thủy 。 智trí 能năng 藏tạng 彼bỉ 。 如như 雲vân 含hàm 水thủy 。 有hữu 能năng 生sanh 彼bỉ 勝thắng 功công 德đức 故cố 。 釋thích 曰viết 。 共cộng 相tương 境cảnh 智trí 者giả 。 雲vân 與dữ 空không 合hợp 如như 智trí 與dữ 境cảnh 冥minh 。 又hựu 共cộng 相tương 即tức 是thị 總tổng 釋thích 之chi 義nghĩa 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 其kỳ 要yếu 言ngôn 。 釋thích 彼bỉ 本bổn 論luận 義nghĩa 已dĩ 盡tận 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 又hựu 云vân 。 譬thí 如như 大đại 雲vân 能năng 覆phú 下hạ 。 即tức 攝nhiếp 論luận 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 從tùng 此thử 喻dụ 覆phú 空không 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 彼bỉ 論luận 。 從tùng 即tức 以dĩ 前tiền 智trí 下hạ 。 取thủ 無vô 性tánh 意ý 釋thích 。 彼bỉ 釋thích 具cụ 云vân 。 又hựu 如như 大đại 雲vân 覆phú 隱ẩn 虛hư 空không 。 如như 是thị 總tổng 緣duyên 。 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 。 覆phú 隱ẩn 如như 空không 廣quảng 大đại 充sung 遍biến 惑hoặc 智trí 二nhị 障chướng 。 言ngôn 覆phú 隱ẩn 者giả 。 隔cách 義nghĩa 斷đoạn 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 又hựu 云vân 於ư 法Pháp 身thân 下hạ 。 攝nhiếp 論luận 第đệ 三tam 義nghĩa 。 從tùng 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 亦diệc 取thủ 無vô 性tánh 意ý 。 無vô 性tánh 釋thích 此thử 云vân 。 又hựu 如như 大đại 雲vân 澍chú 清thanh 冷lãnh 水thủy 。 充sung 滿mãn 虛hư 空không 。 如như 是thị 總tổng 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 智trí 出xuất 無vô 量lượng 。 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 充sung 滿mãn 所sở 依y 法Pháp 身thân 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 言ngôn 雖tuy 多đa 疏sớ/sơ 以dĩ 收thu 盡tận 。 次thứ 四tứ 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 下hạ 六lục 引dẫn 真Chân 諦Đế 。 於ư 中trung 先tiên 言ngôn 虛hư 空không 喻dụ 三tam 法Pháp 身thân 者giả 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 空không 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 容dung 受thọ 義nghĩa 。 譬thí 如như 自tự 性tánh 法Pháp 身thân 不bất 礙ngại 生sanh 死tử 。 二nhị 無vô 邊biên 義nghĩa 。 譬thí 如như 顯hiển 了liễu 法Pháp 身thân 。 謂vị 雖tuy 得đắc 顯hiển 了liễu 猶do 未vị 究cứu 竟cánh 如như 空không 。 有hữu 清thanh 淨tịnh 處xứ 有hữu 塵trần 霧vụ 處xứ 。 如như 道đạo 內nội 法Pháp 身thân 遍biến 解giải 惑hoặc 中trung 道đạo 也dã 。 三tam 清thanh 淨tịnh 無vô 塵trần 霧vụ 義nghĩa 。 譬thí 如như 聖thánh 果Quả 法Pháp 身thân 。 言ngôn 雲vân 喻dụ 三tam 道đạo 之chi 智trí 者giả 。 即tức 智trí 慧tuệ 如như 大đại 雲vân 。 譬thí 如như 如như 智trí 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 道đạo 前tiền 性tánh 得đắc 。 二nhị 道đạo 內nội 修tu 得đắc 。 三tam 道đạo 後hậu 至chí 得đắc 。 文văn 言ngôn 遍biến 者giả 。 性tánh 得đắc 如như 如như 智trí 遍biến 如như 如như 理lý 。 滿mãn 者giả 修tu 得đắc 如như 如như 智trí 滿mãn 如như 如như 理lý 。 覆phú 者giả 至chí 得đắc 如như 如như 智trí 覆phú 如như 如như 理lý 。 境cảnh 智trí 相tương 稱xứng 雲vân 即tức 是thị 雨vũ 。 雨vũ 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 能năng 除trừ 塵trần 。 謂vị 道đạo 前tiền 自tự 性tánh 智trí 清thanh 淨tịnh 無vô 染nhiễm 義nghĩa 。 二nhị 能năng 洗tẩy 垢cấu 道đạo 內nội 。 滅diệt 除trừ 惡ác 業nghiệp 。 三tam 能năng 生sanh 萌manh 芽nha 。 道đạo 後hậu 能năng 生sanh 如như 如như 萌manh 芽nha 。 又hựu 虛hư 空không 如như 法Pháp 身thân 雲vân 如như 應ưng 身thân 。
疏sớ/sơ 。 此thử 法pháp 喻dụ 亦diệc 齊tề 下hạ 。 二nhị 疏sớ/sơ 斷đoạn 得đắc 失thất 。 先tiên 取thủ 。 後hậu 似tự 非phi 經kinh 意ý 下hạ 奪đoạt 之chi 。 謂vị 若nhược 如như 上thượng 釋thích 。 道đạo 前tiền 應ưng 得đắc 法Pháp 雲vân 之chi 名danh 。 名danh 既ký 此thử 立lập 故cố 。 似tự 非phi 經kinh 意ý 而nhi 言ngôn 似tự 者giả 。 以dĩ 約ước 理lý 可khả 通thông 故cố 。 謂vị 道đạo 前tiền 雖tuy 有hữu 雲vân 義nghĩa 。 三tam 義nghĩa 未vị 足túc 不bất 得đắc 此thử 名danh 。 十Thập 地Địa 位vị 滿mãn 方phương 得đắc 名danh 耳nhĩ 。 此thử 則tắc 可khả 通thông 故cố 云vân 似tự 也dã 。
疏sớ/sơ 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 下hạ 。 七thất 引dẫn 莊trang 嚴nghiêm 。 先tiên 引dẫn 論luận 。 此thử 從tùng 法pháp 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 十thập 住trụ 論luận 第đệ 一nhất 瑜du 伽già 又hựu 意ý 下hạ 。 第đệ 九cửu 重trọng/trùng 引dẫn 瑜du 伽già 。 先tiên 舉cử 論luận 。 從tùng 是thị 則tắc 密mật 雲vân 不bất 雨vũ 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 即tức 周chu 易dị 小tiểu 畜súc 卦# 語ngữ 。 易dị 云vân 。 小tiểu 畜súc 亨# 密mật 雲vân 不bất 雨vũ 。 自tự 我ngã 西tây 郊giao 。 彖# 曰viết 。 小tiểu 畜súc 柔nhu 得đắc 位vị 而nhi 上thượng 下hạ 應ưng 之chi 。 曰viết 小tiểu 畜súc 健kiện 而nhi 巽# 。 剛cang 中trung 而nhi 志chí 行hành 乃nãi 亨# 。 密mật 雲vân 不bất 雨vũ 上thượng 往vãng 也dã 。 自tự 我ngã 西tây 郊giao 施thí 未vị 行hành 也dã 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 況huống 文văn 王vương 當đương 紂# 之chi 時thời 。 身thân 為vi 西tây 伯bá 有hữu 君quân 之chi 德đức 。 猶do 如như 密mật 雲vân 。 未vị 有hữu 君quân 位vị 德đức 未vị 施thi 行hành 。 猶do 如như 不bất 雨vũ 。 今kim 況huống 十Thập 地Địa 含hàm 佛Phật 之chi 德đức 。 未vị 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 故cố 云vân 含hàm 德đức 而nhi 已dĩ 。
疏sớ/sơ 。 所sở 覆phú 下hạ 即tức 第đệ 三tam 離ly 障chướng 。 於ư 中trung 四tứ 。 一nhất 標tiêu 。 二nhị 謂vị 於ư 下hạ 能năng 障chướng 名danh 體thể 。 三tam 此thử 障chướng 下hạ 所sở 障chướng 之chi 業nghiệp 。 四tứ 斯tư 即tức 下hạ 。 斷đoạn 愚ngu 證chứng 理lý 成thành 行hành 得đắc 果quả 。 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 正chánh 說thuyết 中trung 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 一nhất 依y 論luận 總tổng 科khoa 便tiện 以dĩ 疏sớ/sơ 釋thích 二nhị 。 後hậu 之chi 二nhị 分phần 下hạ 。 料liệu 揀giản 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 料liệu 揀giản 論luận 次thứ 。 若nhược 依y 前tiền 下hạ 以dĩ 經kinh 對đối 論luận 。 後hậu 六lục 中trung 下hạ 對đối 於ư 三tam 心tâm 。
疏sớ/sơ 。 即tức 九cửu 地địa 自tự 分phần/phân 行hành 者giả 。 則tắc 顯hiển 後hậu 二nhị 相tương/tướng 是thị 勝thắng 進tiến 行hành 。
疏sớ/sơ 。 真Chân 如Như 是thị 佛Phật 行hạnh 處xứ 者giả 。 今kim 此thử 九cửu 地địa 入nhập 向hướng 十Thập 地Địa 。 何hà 名danh 入nhập 如Như 來Lai 所sở 行hành 。 答đáp 十Thập 地Địa 同đồng 佛Phật 境cảnh 相tướng 應ưng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 七thất 地địa 盡tận 至chí 入nhập 相tương/tướng 者giả 。 即tức 經kinh 名danh 為vi 得đắc 下hạ 。 經kinh 文văn 十Thập 地Địa 學học 窮cùng 名danh 為vi 地địa 盡tận 。 依y 行hành 得đắc 證chứng 說thuyết 為vi 至chí 入nhập 。 第đệ 二nhị 三tam 昧muội 分phân 別biệt 中trung 。 九cửu 定định 離ly 八bát 種chủng 垢cấu 者giả 。 六lục 七thất 合hợp 故cố 下hạ 。 疏sớ/sơ 一nhất 一nhất 結kết 之chi 。 若nhược 從tùng 上thượng 科khoa 八bát 中trung 前tiền 七thất 自tự 分phần/phân 後hậu 一nhất 勝thắng 進tiến 。 前tiền 中trung 前tiền 六lục 自tự 利lợi 。 後hậu 一nhất 利lợi 他tha 。 前tiền 中trung 前tiền 五ngũ 法Pháp 身thân 行hành 。 後hậu 一nhất 攝nhiếp 淨tịnh 土độ 行hành 。 前tiền 中trung 三tam 。 一nhất 解giải 二nhị 行hành 三tam 成thành 德đức 。
疏sớ/sơ 。 不bất 與dữ 惑hoặc 俱câu 者giả 。 釋thích 無vô 垢cấu 義nghĩa 。 然nhiên 就tựu 總tổng 開khai 別biệt 皆giai 帶đái 無vô 垢cấu 。 無vô 垢cấu 即tức 不bất 與dữ 惑hoặc 俱câu 故cố 。 初sơ 句cú 示thị 其kỳ 帶đái 。 總tổng 云vân 不bất 與dữ 惑hoặc 俱câu 。 疏sớ/sơ 下hạ 三tam 成thành 德đức 者giả 。 即tức 身thân 口khẩu 意ý 密mật 也dã 。 初sơ 放phóng 光quang 中trung 疏sớ/sơ 雙song 就tựu 身thân 智trí 二nhị 光quang 。 正chánh 意ý 在tại 身thân 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 句cú 無vô 量lượng 則tắc 盡tận 法Pháp 界Giới 之chi 疆cương 域vực 者giả 。 即tức 經kinh 虛hư 空không 界giới 廣quảng 大đại 三tam 昧muội 。 此thử 同đồng 自tự 受thọ 用dụng 剎sát 。 下hạ 句cú 窮cùng 國quốc 土độ 之chi 體thể 性tánh 。 即tức 法pháp 性tánh 土thổ/độ 此thử 能năng 窮cùng 究cứu 。 第đệ 三tam 受thọ 位vị 分phần/phân 自tự 有hữu 十thập 相tương/tướng 者giả 。 文văn 中trung 法pháp 喻dụ 合hợp 結kết 。 一nhất 如như 世thế 之chi 華hoa 上thượng 者giả 。 為vi 主chủ 菩Bồ 薩Tát 之chi 華hoa 大đại 寶bảo 故cố 上thượng 。 二nhị 廣quảng 大đại 為vi 量lượng 。 三tam 事sự 則tắc 眾chúng 寶bảo 間gian 錯thác 故cố 勝thắng 。 法pháp 則tắc 眾chúng 德đức 為vi 嚴nghiêm 。 亦diệc 如như 上thượng 說thuyết 。 有hữu 同đồng 時thời 具cụ 足túc 相tướng 應ưng 廣quảng 狹hiệp 自tự 在tại 一nhất 多đa 相tương 容dung 等đẳng 德đức 故cố 。 四tứ 法Pháp 界Giới 智trí 地địa 為vi 生sanh 處xứ 故cố 。 五ngũ 因nhân 如như 種chúng 植thực 。 六lục 成thành 如như 出xuất 水thủy 。 七thất 第đệ 一nhất 相tương/tướng 。 然nhiên 華hoa 有hữu 三tam 時thời 之chi 異dị 。 一nhất 華hoa 而nhi 未vị 敷phu 。 二nhị 處xứ 中trung 盛thịnh 時thời 。 三tam 彫điêu 而nhi 將tương 落lạc 。 今kim 非phi 初sơ 後hậu 正chánh 處xứ 中trung 盛thịnh 時thời 。 正chánh 觀quán 普phổ 照chiếu 等đẳng 彼bỉ 流lưu 光quang 。 法Pháp 界Giới 現hiện 事sự 如như 開khai 。 菡# 萏# 披phi 敷phu 見kiến 蓮liên 華hoa 實thật 。 雙song 美mỹ 事sự 理lý 昭chiêu 著trước 權quyền 實thật 開khai 榮vinh 。 八bát 世thế 之chi 蓮liên 華hoa 人nhân 德đức 感cảm 故cố 。 今kim 此thử 之chi 華hoa 出xuất 世thế 德đức 感cảm 。 九cửu 瑠lưu 璃ly 為vi 淨tịnh 栴chiên 檀đàn 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 瑪mã 瑙não 為vi 我ngã 檀đàn 金kim 為vi 常thường 。 四tứ 德đức 為vi 體thể 。 十thập 智trí 光quang 圓viên 照chiếu 照chiếu 如Như 來Lai 藏tạng 。 教giáo 網võng 遐hà 張trương 為vi 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。
疏sớ/sơ 。 同đồng 聲thanh 相tương 應ứng 者giả 。 即tức 周chu 易dị 乾can/kiền/càn 卦# 文văn 言ngôn 之chi 語ngữ 。 易dị 云vân 。 同đồng 聲thanh 相tương 應ứng 同đồng 氣khí 相tương 求cầu 。 水thủy 流lưu 濕thấp 火hỏa 就tựu 燥táo 。 雲vân 從tùng 龍long 風phong 從tùng 虎hổ 。 聖thánh 人nhân 作tác 而nhi 萬vạn 物vật 覩đổ 。 本bổn 乎hồ 天thiên 者giả 親thân 其kỳ 上thượng 。 本bổn 乎hồ 地địa 者giả 親thân 其kỳ 下hạ 。 亦diệc 各các 從tùng 其kỳ 類loại 也dã 。 今kim 取thủ 同đồng 位vị 故cố 曰viết 同đồng 聲thanh 。 同đồng 謂vị 何hà 能năng 有hữu 相tương/tướng 益ích 。 顯hiển 如như 世thế 朋bằng 友hữu 互hỗ 相tương 成thành 益ích 故cố 下hạ 。 彼bỉ 光quang 照chiếu 此thử 此thử 增tăng 智trí 力lực 。 今kim 此thử 照chiếu 彼bỉ 益ích 彼bỉ 何hà 疑nghi 。 疏sớ/sơ 若nhược 約ước 教giáo 相tương/tướng 者giả 。 顯hiển 有hữu 二nhị 意ý 。 前tiền 約ước 教giáo 相tương/tướng 。 人nhân 之chi 所sở 賤tiện 莫mạc 過quá 於ư 足túc 。 人nhân 之chi 所sở 貴quý 莫mạc 過quá 於ư 頂đảnh 。 頂đảnh 光quang 入nhập 足túc 故cố 。 顯hiển 敬kính 深thâm 。 二nhị 若nhược 約ước 證chứng 下hạ 自tự 有hữu 二nhị 意ý 。 文văn 乃nãi 有hữu 三tam 。 一nhất 頂đảnh 光quang 入nhập 足túc 。 顯hiển 此thử 菩Bồ 薩Tát 入nhập 他tha 佛Phật 境cảnh 。 二nhị 故cố 論luận 下hạ 引dẫn 證chứng 。 三tam 顯hiển 證chứng 佛Phật 境cảnh 。 即tức 自tự 證chứng 故cố 者giả 。 是thị 第đệ 二nhị 意ý 入nhập 自tự 佛Phật 境cảnh 因nhân 圓viên 趣thú 果quả 故cố 。 論luận 言ngôn 平bình 等đẳng 攝nhiếp 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 如Như 來Lai 下hạ 攝nhiếp 足túc 收thu 其kỳ 光quang 。 菩Bồ 薩Tát 上thượng 攝nhiếp 光quang 入nhập 佛Phật 境cảnh 云vân 平bình 等đẳng 攝nhiếp 。 二nhị 入nhập 他tha 佛Phật 境cảnh 即tức 入nhập 自tự 境cảnh 。 自tự 他tha 佛Phật 境cảnh 無vô 二nhị 體thể 故cố 云vân 平bình 等đẳng 攝nhiếp 。 是thị 以dĩ 處xứ 中trung 引dẫn 論luận 。 證chứng 上thượng 證chứng 下hạ 第đệ 一nhất 平bình 等đẳng 。 下hạ 疏sớ/sơ 自tự 具cụ 而nhi 約ước 二nhị 光quang 以dĩ 明minh 相tướng 攝nhiếp 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 頂đảnh 光quang 入nhập 足túc 。 佛Phật 光quang 入nhập 頂đảnh 。 今kim 但đãn 入nhập 足túc 已dĩ 顯hiển 相tương/tướng 攝nhiếp 。 餘dư 可khả 知tri 也dã 。 第đệ 四tứ 至chí 同đồng 聲thanh 相tương 應ứng 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 顯hiển 相tương 應ứng 之chi 由do 。 二nhị 表biểu 內nội 下hạ 釋thích 德đức 相tương/tướng 放phóng 光quang 之chi 由do 。 三tam 又hựu 上thượng 下hạ 對đối 前tiền 會hội 釋thích 。 四tứ 德đức 圓viên 下hạ 釋thích 光quang 名danh 號hiệu 。 疏sớ/sơ 。 於ư 中trung 十thập 業nghiệp 者giả 。 以dĩ 文văn 顯hiển 故cố 。 疏sớ/sơ 不bất 指chỉ 經kinh 。 若nhược 欲dục 指chỉ 者giả 。 二nhị 無vô 數số 下hạ 是thị 。 三tam 示thị 現hiện 下hạ 。 四tứ 開khai 悟ngộ 下hạ 。 五ngũ 周chu 遍biến 下hạ 。 六lục 滅diệt 除trừ 下hạ 。 七thất 隱ẩn 蔽tế 下hạ 。 八bát 示thị 一nhất 切thiết 下hạ 。 九cửu 如như 是thị 下hạ 。 十thập 示thị 現hiện 下hạ 是thị 。 疏sớ/sơ 若nhược 約ước 化hóa 相tương/tướng 者giả 。 疏sớ/sơ 但đãn 有hữu 二nhị 。 初sơ 身thân 光quang 入nhập 菩Bồ 薩Tát 色sắc 身thân 之chi 頂đảnh 。 但đãn 為vi 化hóa 相tương/tướng 。 即tức 上thượng 收thu 下hạ 就tựu 實thật 約ước 義nghĩa 。 中trung 曲khúc 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 約ước 相tương/tướng 顯hiển 實thật 。 即tức 諸chư 佛Phật 智trí 光quang 入nhập 菩Bồ 薩Tát 心tâm 頂đảnh 。 二nhị 直trực 就tựu 實thật 論luận 。 自tự 智trí 已dĩ 圓viên 當đương 成thành 之chi 果quả 顯hiển 在tại 心tâm 源nguyên 。 是thị 故cố 結kết 云vân 果quả 成thành 在tại 已dĩ 。 論luận 云vân 下hạ 引dẫn 證chứng 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 言ngôn 亦diệc 因nhân 收thu 果quả 者giả 。 上thượng 義nghĩa 佛Phật 果Quả 下hạ 收thu 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 菩Bồ 薩Tát 頂đảnh 收thu 得đắc 佛Phật 光quang 耳nhĩ 。 上thượng 釋thích 迭điệt 互hỗ 攝nhiếp 受thọ 入nhập 則tắc 下hạ 釋thích 。 平bình 等đẳng 攝nhiếp 受thọ 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 喻dụ 隨tùy 何hà 身thân 者giả 。 即tức 經Kinh 云vân 如như 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 所sở 生sanh 太thái 子tử 。 母mẫu 是thị 正chánh 后hậu 身thân 相tướng 具cụ 足túc 是thị 也dã 。 然nhiên 論luận 經Kinh 云vân 玉ngọc 女nữ 寶bảo 所sở 生sanh 。 準chuẩn 智trí 論luận 玉ngọc 女nữ 寶bảo 不bất 生sanh 。 乃nãi 是thị 一nhất 說thuyết 。 準chuẩn 薩Tát 遮Già 尼Ni 犍Kiền 子Tử 。 經kinh 第đệ 三tam 云vân 。 千thiên 子tử 皆giai 玉ngọc 女nữ 生sanh 。 彼bỉ 名danh 夫phu 人nhân 寶bảo 餘dư 則tắc 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 隨tùy 所sở 得đắc 位vị 者giả 。 然nhiên 論luận 釋thích 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 同đồng 得đắc 位vị 時thời 。 名danh 為vi 善thiện 住trụ 。 遠viễn 公công 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 明minh 同đồng 上thượng 王vương 子tử 得đắc 位vị 時thời 。 二nhị 同đồng 佛Phật 得đắc 位vị 時thời 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 二nhị