大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao
Quyển 55
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 歎thán 聽thính 者giả 無vô 過quá 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 科khoa 。 後hậu 釋thích 文văn 。 前tiền 中trung 引dẫn 論luận 即tức 是thị 釋thích 前tiền 偈kệ 前tiền 論luận 雙song 明minh 說thuyết 聽thính 無vô 過quá 。 上thượng 疏sớ/sơ 已dĩ 明minh 總tổng 意ý 及cập 說thuyết 者giả 無vô 過quá 。 故cố 今kim 但đãn 引dẫn 聽thính 者giả 無vô 過quá 。 彼bỉ 論luận 云vân 復phục 顯hiển 聽thính 者giả 同đồng 法pháp 決quyết 定định 故cố 。 有hữu 樂nhạo 聞văn 故cố 。 復phục 示thị 餘dư 者giả 心tâm 淨tịnh 故cố 。 又hựu 顯hiển 此thử 眾chúng 皆giai 堪kham 聞văn 法Pháp 故cố 。 偈kệ 言ngôn 迭điệt 共cộng 相tương 瞻chiêm 住trụ 故cố 。 釋thích 曰viết 上thượng 即tức 聽thính 者giả 論luận 文văn 。 今kim 疏sớ/sơ 以dĩ 偈kệ 配phối 之chi 於ư 文văn 可khả 見kiến 。 同đồng 法pháp 二nhị 字tự 該cai 於ư 二nhị 偈kệ 。 是thị 同đồng 生sanh 眾chúng 故cố 。 決quyết 定định 二nhị 字tự 唯duy 屬thuộc 初sơ 偈kệ 。 有hữu 樂nhạo 聞văn 者giả 。 是thị 第đệ 二nhị 偈kệ 異dị 上thượng 同đồng 法pháp 。 而nhi 云vân 餘dư 者giả 故cố 是thị 異dị 生sanh 。 此thử 眾chúng 皆giai 樂nhạo/nhạc/lạc 則tắc 知tri 雙song 歎thán 。 皆giai 者giả 俱câu 故cố 。 疏sớ/sơ 若nhược 有hữu 欲dục 下hạ 雙song 結kết 上thượng 二nhị 根căn 。 約ước 器khí 量lượng 無vô 之chi 。 則tắc 猶do 牛ngưu 跡tích 不bất 能năng 受thọ 海hải 。 欲dục 約ước 愛ái 樂nhạo 無vô 之chi 。 若nhược 許hứa 由do 洗tẩy 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 黠hiệt 慧tuệ 即tức 根căn 者giả 。 此thử 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 黠hiệt 即tức 訓huấn 慧tuệ 。 今kim 分phần/phân 二nhị 別biệt 。 黠hiệt 即tức 當đương 智trí 。 智trí 能năng 了liễu 事sự 。 慧tuệ 照chiếu 理lý 故cố 。 故cố 分phần/phân 教giáo 證chứng 此thử 二nhị 無vô 暗ám 通thông 曰viết 明minh 了liễu 。 根căn 體thể 是thị 慧tuệ 故cố 以dĩ 黠hiệt 慧tuệ 釋thích 根căn 。 疏sớ/sơ 願nguyện 大đại 菩Bồ 提Đề 故cố 。 云vân 勇dũng 猛mãnh 者giả 。 然nhiên 經Kinh 云vân 勇dũng 猛mãnh 無vô 怯khiếp 弱nhược 。 論luận 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 大đại 名danh 稱xưng 。 今kim 順thuận 經kinh 帖# 願nguyện 大đại 菩Bồ 提Đề 即tức 是thị 論luận 釋thích 。 既ký 云vân 菩Bồ 提Đề 則tắc 諸chư 德đức 皆giai 上thượng 大đại 願nguyện 為vi 主chủ 故cố 偏thiên 說thuyết 之chi 。 以dĩ 梵Phạm 云vân 薩tát 埵đóa 有hữu 勇dũng 猛mãnh 義nghĩa 。 勇dũng 猛mãnh 求cầu 菩Bồ 提Đề 故cố 。 故cố 二nhị 經kinh 語ngữ 異dị 願nguyện 求cầu 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 同đồng 。 疏sớ/sơ 由do 內nội 無vô 怯khiếp 弱nhược 者giả 。 即tức 以dĩ 此thử 經Kinh 會hội 論luận 經kinh 也dã 。 以dĩ 論luận 經Kinh 云vân 大đại 名danh 稱xưng 故cố 。 上thượng 三tam 決quyết 定định 若nhược 別biệt 相tướng 說thuyết 。 前tiền 二nhị 是thị 證chứng 決quyết 定định 。 後hậu 一nhất 阿a 含hàm 決quyết 定định 通thông 皆giai 具cụ 二nhị 。 疏sớ/sơ 後hậu 偈kệ 歎thán 欲dục 中trung 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 略lược 科khoa 釋thích 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 舉cử 論luận 辨biện 意ý 。 三tam 其kỳ 心tâm 下hạ 隨tùy 要yếu 重trọng/trùng 釋thích 。 二nhị 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 舉cử 論luận 文văn 。 二nhị 現hiện 前tiền 是thị 欲dục 下hạ 略lược 釋thích 現hiện 義nghĩa 。 三tam 此thử 中trung 意ý 明minh 下hạ 。 總tổng 出xuất 論luận 意ý 。 就tựu 初sơ 舉cử 論luận 文văn 中trung 。 然nhiên 論luận 初sơ 標tiêu 云vân 決quyết 定định 者giả 。 是thị 中trung 有hữu 阿a 含hàm 決quyết 定định 等đẳng 。 所sở 以dĩ 先tiên 標tiêu 決quyết 定định 者giả 。 以dĩ 前tiền 偈kệ 云vân 同đồng 法pháp 決quyết 定định 。 決quyết 定định 是thị 根căn 。 根căn 能năng 受thọ 法pháp 故cố 云vân 決quyết 定định 。 今kim 此thử 意ý 云vân 決quyết 定định 之chi 言ngôn 根căn 欲dục 具cụ 足túc 方phương 稱xưng 決quyết 定định 。 唯duy 根căn 無vô 欲dục 法Pháp 器khí 不bất 具cụ 非phi 真chân 決quyết 定định 故cố 。 此thử 標tiêu 云vân 言ngôn 決quyết 定định 者giả 。 必tất 須tu 根căn 欲dục 。 言ngôn 是thị 中trung 者giả 。 是thị 聽thính 者giả 中trung 有hữu 阿a 含hàm 決quyết 定định 。 非phi 證chứng 決quyết 定định 者giả 。 謂vị 若nhược 前tiền 偈kệ 但đãn 有hữu 教giáo 根căn 而nhi 非phi 證chứng 根căn 。 亦diệc 不bất 具cụ 足túc 。 則tắc 反phản 顯hiển 前tiền 具cụ 有hữu 教giáo 證chứng 。 次thứ 云vân 但đãn 有hữu 非phi 現hiện 前tiền 決quyết 定định 。 無vô 現hiện 前tiền 決quyết 定định 者giả 。 明minh 若nhược 前tiền 偈kệ 有hữu 教giáo 證chứng 之chi 根căn 。 為vi 非phi 現hiện 前tiền 決quyết 定định 。 而nhi 無vô 今kim 欲dục 現hiện 前tiền 決quyết 定định 法Pháp 器khí 亦diệc 不bất 具cụ 足túc 故cố 。 結kết 云vân 如như 是thị 法Pháp 器khí 。 不bất 滿mãn 足túc 故cố 。 不bất 能năng 聽thính 受thọ 。 則tắc 反phản 顯hiển 前tiền 偈kệ 有hữu 根căn 。 今kim 此thử 有hữu 欲dục 為vi 具cụ 足túc 也dã 。 若nhược 但đãn 兩lưỡng 字tự 是thị 疏sớ/sơ 義nghĩa 加gia 。 使sử 義nghĩa 明minh 了liễu 不bất 違vi 論luận 意ý 。 疏sớ/sơ 現hiện 前tiền 是thị 欲dục 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 現hiện 非phi 現hiện 義nghĩa 。 言ngôn 根căn 但đãn 冥minh 具cụ 者giả 。 有hữu 人nhân 雖tuy 有hữu 堪kham 聞văn 之chi 智trí 為vi 冥minh 具cụ 。 而nhi 未vị 欲dục 聞văn 故cố 云vân 冥minh 具cụ 。 冥minh 具cụ 宿túc 成thành 故cố 。 如như 五ngũ 頂đảnh 子tử 具cụ 足túc 七thất 德đức 堪kham 傳truyền 六lục 句cú 。 而nhi 著trước 妻thê 奴nô 未vị 欲dục 其kỳ 教giáo 。 疏sớ/sơ 此thử 中trung 意ý 明minh 下hạ 。 第đệ 三tam 總tổng 出xuất 論luận 意ý 。 即tức 論luận 云vân 示thị 現hiện 此thử 眾chúng 具cụ 足túc 決quyết 定định 故cố 能năng 聽thính 受thọ 。 疏sớ/sơ 其kỳ 心tâm 無vô 怯khiếp 弱nhược 下hạ 。 第đệ 三tam 隨tùy 要yếu 重trọng/trùng 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 此thử 句cú 。 後hậu 總tổng 前tiền 二nhị 偈kệ 。 下hạ 雙song 結kết 歎thán 意ý 。 釋thích 於ư 初sơ 句cú 及cập 第đệ 四tứ 句cú 。 疏sớ/sơ 四tứ 異dị 想tưởng 濁trược 者giả 。 論luận 云vân 四tứ 異dị 想tưởng 濁trược 妬đố 勝thắng 心tâm 故cố 。 破phá 壞hoại 心tâm 故cố 。 釋thích 曰viết 。 妬đố 勝thắng 就tựu 人nhân 。 破phá 壞hoại 約ước 法pháp 。 又hựu 亦diệc 通thông 二nhị 。 今kim 不bất 依y 論luận 。 云vân 貢cống 高cao 等đẳng 者giả 義nghĩa 廣quảng 異dị 想tưởng 。 即tức 瑜du 伽già 論luận 三tam 十thập 八bát 云vân 。 聽thính 法Pháp 由do 離ly 六lục 種chủng 相tương 遠viễn 離ly 貢cống 高cao 雜tạp 染nhiễm 。 由do 四tứ 種chủng 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 輕khinh 慢mạn 雜tạp 染nhiễm 。 由do 一nhất 種chủng 相tương 遠viễn 離ly 怯khiếp 弱nhược 雜tạp 染nhiễm 。 言ngôn 六lục 種chủng 者giả 。 一nhất 應ứng 時thời 聽thính 。 二nhị 殷ân 重trọng 聽thính 。 三tam 恭cung 敬kính 聽thính 。 四tứ 不bất 為vi 損tổn 惱não 聽thính 。 五ngũ 不bất 為vi 隨tùy 順thuận 聽thính 。 六lục 不bất 求cầu 過quá 失thất 聽thính 。 言ngôn 四tứ 相tương/tướng 者giả 。 一nhất 恭cung 敬kính 正Chánh 法Pháp 。 二nhị 恭cung 敬kính 說thuyết 人nhân 。 三tam 不bất 輕khinh 正Chánh 法Pháp 。 四tứ 不bất 輕khinh 說thuyết 人nhân 。 言ngôn 一nhất 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 不bất 自tự 輕khinh 蔑miệt 。 復phục 由do 五ngũ 相tương/tướng 故cố 無vô 散tán 亂loạn 心tâm 聽thính 法Pháp 。 一nhất 求cầu 悟ngộ 解giải 心tâm 。 二nhị 專chuyên 一nhất 極cực 心tâm 。 三tam 聆linh 音âm 囑chúc 耳nhĩ 。 四tứ 掃tảo 滌địch 其kỳ 心tâm 。 五ngũ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 心tâm 。 故cố 總tổng 有hữu 二nhị 。 謂vị 不bất 雜tạp 染nhiễm 。 心tâm 無vô 散tán 亂loạn 。 一nhất 心tâm 聽thính 法Pháp 。 今kim 疏sớ/sơ 舉cử 前tiền 二nhị 名danh 。 等đẳng 取thủ 怯khiếp 弱nhược 及cập 無vô 散tán 亂loạn 。 上thượng 皆giai 異dị 想tưởng 。 妬đố 勝thắng 破phá 壞hoại 此thử 二nhị 偏thiên 重trọng 故cố 本bổn 論luận 舉cử 之chi 。 疏sớ/sơ 五ngũ 不bất 足túc 功công 德đức 濁trược 。 此thử 段đoạn 全toàn 是thị 論luận 文văn 。 善thiện 根căn 微vi 少thiểu 語ngữ 因nhân 中trung 。 心tâm 不bất 樂nhạo 住trụ 明minh 無vô 現hiện 果quả 。 謂vị 由do 善thiện 少thiểu 多đa 緣duyên 多đa 病bệnh 懈giải 怠đãi 散tán 動động 。 故cố 於ư 說thuyết 中trung 心tâm 不bất 樂nhạo 住trụ 。 疏sớ/sơ 六lục 愚ngu 癡si 濁trược 。 愚ngu 謂vị 迷mê 教giáo 。 暗ám 謂vị 惑hoặc 理lý 。 即tức 釋thích 上thượng 癡si 。 疏sớ/sơ 第đệ 三tam 一nhất 偈kệ 雙song 歎thán 中trung 。 三tam 初sơ 總tổng 釋thích 偈kệ 。 二nhị 會hội 論luận 經kinh 。 三tam 別biệt 釋thích 喻dụ 。 初sơ 中trung 相tương 視thị 為vi 總tổng 者giả 。 正chánh 是thị 此thử 偈kệ 之chi 總tổng 。 既ký 雙song 歎thán 二nhị 眾chúng 則tắc 相tương 視thị 之chi 總tổng 遍biến 前tiền 四tứ 偈kệ 。 而nhi 論luận 正chánh 說thuyết 是thị 此thử 偈kệ 總tổng 。 下hạ 例lệ 餘dư 偈kệ 皆giai 有hữu 總tổng 別biệt 。 則tắc 歎thán 異dị 生sanh 中trung 不bất 濁trược 是thị 總tổng 。 上thượng 歎thán 欲dục 中trung 欲dục 聞văn 是thị 總tổng 。 初sơ 歎thán 根căn 中trung 決quyết 定định 是thị 總tổng 。 歎thán 能năng 說thuyết 中trung 淨tịnh 覺giác 是thị 總tổng 。 別biệt 等đẳng 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 論luận 經Kinh 云vân 下hạ 。 二nhị 會hội 經kinh 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 舉cử 論luận 經kinh 。 二nhị 引dẫn 古cổ 釋thích 。 三tam 會hội 今kim 經kinh 。 念niệm 通thông 教giáo 證chứng 者giả 。 熟thục 蜜mật 如như 教giáo 。 蜜mật 成thành 如như 證chứng 。 今kim 念niệm 有hữu 二nhị 。 若nhược 明minh 記ký 為vi 念niệm 即tức 是thị 念niệm 教giáo 。 若nhược 無vô 念niệm 念niệm 者giả 即tức 是thị 念niệm 證chứng 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 若nhược 知tri 無vô 有hữu 能năng 念niệm 所sở 念niệm 。 是thị 名danh 隨tùy 順thuận 。 此thử 念niệm 教giáo 也dã 。 若nhược 離ly 於ư 念niệm 名danh 為vi 得đắc 入nhập 此thử 念niệm 證chứng 也dã 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 蜂phong 下hạ 三tam 別biệt 釋thích 喻dụ 。 法Pháp 喜hỷ 如như 蜜mật 。 蜜mật 即tức 食thực 故cố 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 法Pháp 喜hỷ 禪thiền 悅duyệt 食thực 。 更cánh 無vô 餘dư 食thực 想tưởng 。 解giải 脫thoát 合hợp 上thượng 甘cam 露lộ 。 甘cam 露lộ 如như 漿tương 故cố 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 甘cam 露lộ 法Pháp 之chi 食thực 。 解giải 脫thoát 味vị 為vi 漿tương 。 即tức 甘cam 露lộ 為vi 食thực 。 今kim 以dĩ 蜜mật 當đương 於ư 食thực 故cố 。 以dĩ 甘cam 露lộ 配phối 於ư 解giải 脫thoát 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 中trung 亦diệc 以dĩ 甘cam 露lộ 況huống 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 解giải 脫thoát 故cố 。 疏sớ/sơ 是thị 總tổng 酬thù 答đáp 相tương/tướng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 後hậu 故cố 後hậu 偈kệ 意ý 下hạ 。 以dĩ 此thử 長trường/trưởng 行hành 成thành 後hậu 偈kệ 文văn 。
疏sớ/sơ 。 除trừ 前tiền 疑nghi 惱não 者giả 。 由do 前tiền 覩đổ 默mặc 生sanh 疑nghi 。 疑nghi 則tắc 心tâm 惱não 。 又hựu 請thỉnh 未vị 說thuyết 心tâm 尚thượng 疑nghi 惱não 。 故cố 為vi 除trừ 之chi 令linh 心tâm 得đắc 喜hỷ 。 然nhiên 大đại 智trí 無vô 畏úy 乃nãi 是thị 經Kinh 家gia 。 取thủ 當đương 時thời 意ý 讚tán 述thuật 說thuyết 者giả 。 是thị 故cố 論luận 主chủ 用dụng 此thử 成thành 前tiền 總tổng 令linh 意ý 悅duyệt 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 不bất 怯khiếp 弱nhược 酬thù 答đáp 。 論luận 釋thích 云vân 離ly 不bất 正chánh 說thuyết 者giả 。 若nhược 畏úy 大đại 眾chúng 是thị 不bất 堪kham 說thuyết 。 隨tùy 情tình 而nhi 說thuyết 是thị 不bất 正chánh 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 遣khiển 上thượng 何hà 因nhân 之chi 疑nghi 。 成thành 上thượng 有hữu 智trí 者giả 。 上thượng 云vân 何hà 因nhân 何hà 緣duyên 不bất 說thuyết 。 論luận 釋thích 云vân 為vi 因nhân 說thuyết 者giả 不bất 能năng 說thuyết 耶da 。 為vi 緣duyên 聽thính 者giả 不bất 堪kham 聞văn 耶da 。 今kim 云vân 難nạn/nan 說thuyết 非phi 不bất 能năng 說thuyết 。 成thành 上thượng 有hữu 智trí 者giả 亦diệc 由do 難nạn/nan 說thuyết 。 非phi 已dĩ 無vô 智trí 下hạ 。 遣khiển 上thượng 何hà 緣duyên 例lệ 此thử 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 偈kệ 末mạt 難nạn/nan 字tự 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 釋thích 難nạn/nan 字tự 二nhị 。 此thử 難nan 有hữu 二nhị 者giả 。 二nhị 別biệt 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。 上thượng 四tứ 字tự 明minh 難nạn/nan 義nghĩa 相tương/tướng 。 三tam 何hà 者giả 是thị 下hạ 。 釋thích 初sơ 二nhị 句cú 明minh 難nạn/nan 法pháp 體thể 。 四tứ 此thử 之chi 教giáo 證chứng 下hạ 。 釋thích 第đệ 三tam 句cú 顯hiển 其kỳ 難nạn 處xứ 。 三tam 中trung 云vân 覺giác 於ư 佛Phật 智trí 所sở 以dĩ 名danh 佛Phật 者giả 。 然nhiên 論luận 但đãn 云vân 諸chư 佛Phật 之chi 根căn 本bổn 者giả 。 覺giác 佛Phật 智trí 故cố 此thử 語ngữ 迷mê 人nhân 。 以dĩ 佛Phật 是thị 梵Phạm 音âm 覺giác 是thị 此thử 語ngữ 。 若nhược 順thuận 西tây 方phương 應ưng 云vân 佛Phật 佛Phật 智trí 。 故cố 若nhược 順thuận 此thử 方phương 應ưng 云vân 覺giác 覺giác 智trí 。 故cố 安an 得đắc 以dĩ 唐đường 釋Thích 梵Phạm 為vi 釋thích 義nghĩa 耶da 。 此thử 有hữu 深thâm 意ý 。 謂vị 佛Phật 智trí 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 此thử 但đãn 云vân 覺giác 。 佛Phật 陀Đà 是thị 人nhân 此thử 云vân 覺giác 者giả 。 以dĩ 人nhân 得đắc 法Pháp 故cố 名danh 覺giác 者giả 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 云vân 覺giác 佛Phật 智trí 故cố 。 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 今kim 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 能năng 覺giác 人nhân 。 亦diệc 將tương 因nhân 智trí 以dĩ 覺giác 佛Phật 智trí 故cố 。 為vi 佛Phật 本bổn 為vi 分phần/phân 人nhân 法pháp 。 唐đường 梵Phạm 互hỗ 彰chương 譯dịch 者giả 之chi 妙diệu 。 今kim 加gia 於ư 字tự 以dĩ 釋thích 論luận 故cố 。 四tứ 中trung 難nạn/nan 示thị 難nạn/nan 說thuyết 。 即tức 同đồng 淨tịnh 名danh 其kỳ 說thuyết 法Pháp 者giả 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 後hậu 約ước 難nan 聞văn 。 即tức 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 。 然nhiên 無vô 則tắc 一nhất 向hướng 約ước 遮già 。 難nạn/nan 則tắc 遮già 表biểu 雙song 辨biện 。 若nhược 準chuẩn 楞lăng 伽già 宗tông 通thông 自tự 修tu 行hành 。 說thuyết 通thông 示thị 未vị 悟ngộ 。 宗tông 說thuyết 即tức 是thị 教giáo 證chứng 。 則tắc 二nhị 全toàn 別biệt 。 今kim 明minh 教giáo 證chứng 皆giai 有hữu 說thuyết 者giả 。 有hữu 示thị 有hữu 說thuyết 。 但đãn 云vân 難nạn/nan 耳nhĩ 。 則tắc 示thị 即tức 說thuyết 即tức 證chứng 說thuyết 證chứng 之chi 相tướng 如như 何hà 可khả 知tri 廢phế 詮thuyên 論luận 實thật 真chân 體thể 一nhất 味vị 說thuyết 之chi 為vi 證chứng 。 亦diệc 如như 義nghĩa 大đại 及cập 說thuyết 大đại 三tam 漸tiệm 次thứ 中trung 辨biện 。 若nhược 真chân 俗tục 詮thuyên 異dị 說thuyết 為vi 十Thập 地Địa 目mục 之chi 為vi 教giáo 。 以dĩ 證chứng 攝nhiếp 教giáo 故cố 俱câu 難nạn/nan 說thuyết 。 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 釋thích 難nạn/nan 所sở 以dĩ 中trung 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 先tiên 總tổng 明minh 所sở 以dĩ 。 二nhị 隨tùy 文văn 釋thích 。 初sơ 中trung 即tức 是thị 論luận 意ý 。 論luận 云vân 行hành 者giả 即tức 牒điệp 前tiền 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 事sự 者giả 即tức 牒điệp 前tiền 地địa 事sự 。 義nghĩa 住trụ 者giả 語ngữ 倒đảo 應ưng 言ngôn 住trụ 義nghĩa 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 由do 住trụ 。 微vi 妙diệu 深thâm 義nghĩa 。 深thâm 義nghĩa 即tức 義nghĩa 大đại 妙diệu 理lý 也dã 。 疏sớ/sơ 偈kệ 中trung 初sơ 二nhị 句cú 下hạ 。 隨tùy 文văn 解giải 釋thích 。 疏sớ/sơ 難nan 得đắc 難nạn/nan 證chứng 故cố 者giả 論luận 經Kinh 云vân 難nan 得đắc 。 論luận 釋thích 云vân 難nan 得đắc 者giả 難nạn/nan 證chứng 故cố 。 即tức 以dĩ 證chứng 釋thích 得đắc 。 今kim 疏sớ/sơ 經kinh 論luận 雙song 牒điệp 耳nhĩ 。 以dĩ 論luận 經kinh 有hữu 難nạn/nan 字tự 及cập 難nan 得đắc 字tự 。 今kim 經kinh 但đãn 有hữu 一nhất 難nạn/nan 字tự 故cố 。 雙song 牒điệp 彼bỉ 經kinh 論luận 。 論luận 經kinh 偈kệ 云vân 。 微vi 難nan 見kiến 離ly 念niệm 。 非phi 心tâm 地địa 難nan 得đắc 。 境cảnh 界giới 智trí 無vô 漏lậu 。 若nhược 聞văn 則tắc 迷mê 悶muộn 。 疏sớ/sơ 難nan 得đắc 有hữu 四tứ 下hạ 。 釋thích 別biệt 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 釋thích 對đối 劣liệt 彰chương 深thâm 。 初sơ 之chi 二nhị 句cú 。 二nhị 既ký 非phi 四tứ 心tâm 下hạ 。 釋thích 第đệ 三tam 句cú 。 三tam 未vị 句cú 云vân 下hạ 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。 初sơ 中trung 一nhất 非phi 聞văn 慧tuệ 境cảnh 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 非phi 所sở 知tri 境cảnh 。 二nhị 非phi 分phân 齊tề 境cảnh 。 聞văn 慧tuệ 之chi 中trung 無vô 此thử 相tương/tướng 故cố 。 論luận 釋thích 聞văn 慧tuệ 云vân 。 麁thô 事sự 不bất 須tu 思tư 惟duy 。 謂vị 教giáo 法pháp 麁thô 事sự 聞văn 慧tuệ 能năng 得đắc 故cố 。 二nhị 思tư 慧tuệ 則tắc 可khả 了liễu 見kiến 於ư 心tâm 。 三tam 世thế 間gian 之chi 修tu 未vị 忘vong 念niệm 慮lự 。 故cố 並tịnh 非phi 之chi 。 問vấn 三tam 慧tuệ 皆giai 是thị 世thế 間gian 。 何hà 以dĩ 就tựu 修tu 偏thiên 云vân 世thế 間gian 。 答đáp 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 修tu 有hữu 真chân 偽ngụy 。 真chân 修tu 似tự 於ư 正chánh 證chứng 故cố 不bất 揀giản 之chi 。 二nhị 報báo 生sanh 識thức 智trí 亦diệc 是thị 修tu 慧tuệ 。 今kim 取thủ 世thế 間gian 之chi 修tu 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 四tứ 超siêu 心tâm 地địa 中trung 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 以dĩ 論luận 釋thích 經kinh 。 二nhị 謂vị 變biến 易dị 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 三tam 知tri 無vô 常thường 等đẳng 釋thích 經kinh 心tâm 地địa 之chi 言ngôn 。 四tứ 又hựu 此thử 善thiện 得đắc 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 論luận 文văn 。 二nhị 中trung 言ngôn 善thiện 得đắc 修tu 道Đạo 智trí 者giả 。 生sanh 而nhi 即tức 得đắc 不bất 假giả 修tu 習tập 故cố 名danh 善thiện 得đắc 。 其kỳ 由do 生sanh 而nhi 知tri 之chi 者giả 上thượng 也dã 。 言ngôn 無vô 常thường 等đẳng 等đẳng 取thủ 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 及cập 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 以dĩ 昔tích 久cửu 修tu 無vô 漏lậu 因nhân 故cố 。 變biến 易dị 酬thù 彼bỉ 名danh 為vi 報báo 生sanh 。 言ngôn 以dĩ 非phi 照chiếu 實thật 者giả 。 釋thích 不bất 能năng 知tri 。 夫phu 照chiếu 實thật 者giả 忘vong 心tâm 體thể 極cực 。 今kim 報báo 生sanh 識thức 智trí 雖tuy 知tri 無vô 常thường 等đẳng 不bất 契khế 合hợp 故cố 不bất 能năng 知tri 此thử 疏sớ/sơ 未vị 忘vong 心tâm 境cảnh 名danh 為vi 心tâm 地địa 者giả 。 心tâm 地địa 之chi 言ngôn 通thông 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 就tựu 體thể 性tánh 。 如như 梵Phạm 網võng 經kinh 說thuyết 盧Lô 舍Xá 那Na 佛Phật 。 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 謂vị 心tâm 體thể 包bao 含hàm 生sanh 成thành 住trụ 持trì 。 亦diệc 如như 法Pháp 華hoa 一Nhất 切Thiết 智Trí 地địa 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。 今kim 言ngôn 心tâm 地địa 是thị 所sở 揀giản 者giả 。 即tức 是thị 心tâm 量lượng 法Pháp 門môn 故cố 。 楞lăng 伽già 說thuyết 覺giác 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。 非phi 心tâm 之chi 心tâm 量lượng 我ngã 說thuyết 為vi 心tâm 量lượng 。 心tâm 量lượng 即tức 心tâm 地địa 故cố 。 疏sớ/sơ 二nhị 出xuất 離ly 於ư 生sanh 是thị 無vô 漏lậu 故cố 者giả 。 如như 見kiến 道đạo 名danh 離ly 生sanh 。 是thị 無vô 漏lậu 故cố 。 離ly 生sanh 之chi 義nghĩa 前tiền 已dĩ 頻tần 釋thích 。 良lương 以dĩ 論luận 經Kinh 云vân 境cảnh 界giới 智trí 無vô 漏lậu 故cố 。 為vi 此thử 會hội 無vô 漏lậu 。 出xuất 生sanh 皆giai 是thị 離ly 過quá 當đương 體thể 得đắc 名danh 。 生sanh 於ư 佛Phật 智trí 就tựu 於ư 功công 能năng 望vọng 他tha 立lập 稱xưng 然nhiên 二nhị 相tương/tướng 成thành 由do 無vô 漏lậu 故cố 。 能năng 生sanh 佛Phật 智trí 。 疏sớ/sơ 即tức 勝thắng 鬘man 三tam 種chủng 正chánh 智trí 中trung 仰ngưỡng 推thôi 智trí 者giả 。 彼bỉ 經kinh 勝thắng 鬘man 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 云vân 何hà 三tam 種chủng 。 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 於ư 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 義nghĩa 離ly 自tự 毀hủy 謗báng 。 生sanh 大đại 功công 德đức 。 入nhập 大Đại 乘Thừa 道Đạo 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。
謂vị 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 自tự 成thành 就tựu 甚thậm 深thâm 法Pháp 智trí 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 成thành 就tựu 隨tùy 順thuận 法Pháp 智trí 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 於ư 諸chư 深thâm 法Pháp 。 不bất 自tự 了liễu 知tri 。 仰ngưỡng 推thôi 世Thế 尊Tôn 非phi 我ngã 境cảnh 界giới 。 唯duy 佛Phật 所sở 知tri 。 是thị 名danh 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 仰ngưỡng 推thôi 如Như 來Lai 智trí 。 除trừ 此thử 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 已dĩ 。 餘dư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 諸chư 深thâm 法Pháp 。 堅kiên 著trước 妄vọng 說thuyết 。 違vi 背bội 正Chánh 法Pháp 。 習tập 諸chư 外ngoại 道đạo 。 腐hủ 敗bại 種chủng 子tử 。 當đương 以dĩ 王vương 力lực 。 及cập 天thiên 龍long 鬼quỷ 神thần 力lực 。 而nhi 調điều 伏phục 之chi 。 疏sớ/sơ 所sở 信tín 是thị 何hà 下hạ 。 釋thích 佛Phật 勝thắng 智trí 字tự 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 初sơ 明minh 地địa 智trí 得đắc 佛Phật 智trí 所sở 以dĩ 二nhị 佛Phật 智trí 有hữu 二nhị 下hạ 開khai 義nghĩa 別biệt 釋thích 。 三tam 即tức 法pháp 華hoa 下hạ 。 證chứng 成thành 勝thắng 義nghĩa 。 四tứ 於ư 此thử 下hạ 對đối 能năng 結kết 所sở 。 二nhị 中trung 有hữu 四tứ 對đối 義nghĩa 共cộng 成thành 一nhất 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 前tiền 是thị 菩Bồ 提Đề 實thật 智trí 。 後hậu 是thị 化hóa 生sanh 權quyền 智trí 。 二nhị 前tiền 是thị 自tự 行hành 。 後hậu 是thị 利lợi 他tha 。 三tam 前tiền 是thị 證chứng 道đạo 。 後hậu 是thị 教giáo 道đạo 。 四tứ 前tiền 實thật 智trí 稱xưng 性tánh 無vô 分phần/phân 量lượng 。 後hậu 權quyền 智trí 則tắc 差sai 別biệt 。 有hữu 隱ẩn 顯hiển 說thuyết 權quyền 為vi 實thật 。 則tắc 隱ẩn 實thật 施thí 權quyền 。 說thuyết 權quyền 為vi 權quyền 則tắc 權quyền 實thật 皆giai 顯hiển 。 其kỳ 無vô 邊biên 種chủng 種chủng 即tức 是thị 論luận 文văn 。 由do 佛Phật 菩Bồ 提Đề 無vô 有hữu 邊biên 故cố 。 故cố 佛Phật 化hóa 生sanh 所sở 說thuyết 法Pháp 門môn 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 疏sớ/sơ 即tức 是thị 法pháp 華hoa 下hạ 。 第đệ 三tam 證chứng 成thành 勝thắng 義nghĩa 。 即tức 方phương 便tiện 品phẩm 初sơ 云vân 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 從tùng 三tam 昧muội 。 安an 詳tường 而nhi 起khởi 。 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 諸chư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 甚thậm 深thâm 無vô 量lượng 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 。 難nan 解giải 難nan 入nhập 。 論luận 釋thích 云vân 諸chư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 即tức 證chứng 甚thậm 深thâm 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 。 則tắc 阿a 含hàm 甚thậm 深thâm 故cố 。 此thử 二nhị 句cú 即tức 佛Phật 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 。 故cố 古cổ 人nhân 云vân 二nhị 深thâm 先tiên 唱xướng 警cảnh 察sát 群quần 座tòa 之chi 心tâm 是thị 也dã 。 彼bỉ 經kinh 自tự 釋thích 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 廣quảng 大đại 深thâm 遠viễn 即tức 實thật 智trí 也dã 。 如Như 來Lai 方phương 便tiện 。 知tri 見kiến 波Ba 羅La 蜜Mật 。 皆giai 已dĩ 具cụ 足túc 。 即tức 權quyền 智trí 也dã 。 所sở 以dĩ 難nan 解giải 者giả 。 一nhất 當đương 體thể 深thâm 故cố 。 二nhị 權quyền 實thật 隱ẩn 顯hiển 故cố 。 故cố 云vân 唯duy 有hữu 諸chư 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 下hạ 。 廣quảng 文văn 云vân 。 諸chư 佛Phật 隨tùy 宜nghi 說thuyết 法Pháp 。 意ý 趣thú 難nan 解giải 。 即tức 智trí 慧tuệ 門môn 難nan 入nhập 也dã 。 唯duy 以dĩ 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 即tức 智trí 慧tuệ 甚thậm 深thâm 也dã 。 昔tích 不bất 言ngôn 三tam 是thị 方phương 便tiện 故cố 。 方phương 便tiện 門môn 閉bế 。 今kim 云vân 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 門môn 開khai 。 開khai 則tắc 見kiến 實thật 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 此thử 經Kinh 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 故cố 。 方phương 便tiện 門môn 如như 蓮liên 之chi 華hoa 。 真chân 實thật 相tướng 者giả 如như 華hoa 之chi 蓮liên 。 此thử 華hoa 不bất 有hữu 則tắc 已dĩ 。 有hữu 則tắc 華hoa 實thật 雙song 含hàm 。 此thử 經Kinh 不bất 說thuyết 則tắc 已dĩ 。 說thuyết 則tắc 權quyền 實thật 雙song 辨biện 。 一nhất 經kinh 唯duy 為vi 。 說thuyết 佛Phật 智trí 慧tuệ 故cố 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 說thuyết 佛Phật 智trí 慧tuệ 故cố 。 諸chư 佛Phật 出xuất 於ư 世thế 。 以dĩ 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 不bất 離ly 教giáo 證chứng 權quyền 之chi 與dữ 實thật 。 故cố 說thuyết 二nhị 深thâm 。 即tức 以dĩ 略lược 示thị 法pháp 華hoa 經kinh 宗tông 。 此thử 二nhị 亦diệc 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 中trung 。 智Trí 度Độ 菩Bồ 薩Tát 母mẫu 。 方phương 便tiện 以dĩ 為vi 父phụ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 導đạo 師sư 。 無vô 不bất 由do 是thị 生sanh 。 故cố 地địa 智trí 二nhị 道đạo 徹triệt 果quả 海hải 之chi 二nhị 深thâm 是thị 所sở 信tín 也dã 。 四tứ 於ư 此thử 二nhị 深thâm 皆giai 能năng 信tín 故cố 。 結kết 成thành 信tín 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 心tâm 地địa 即tức 二nhị 空không 真chân 理lý 所sở 依y 之chi 事sự 。 謂vị 唯duy 識thức 相tương/tướng 者giả 。 出xuất 義nghĩa 體thể 性tánh 也dã 。 言ngôn 所sở 依y 之chi 事sự 者giả 。 明minh 非phi 能năng 依y 理lý 。 理lý 即tức 無vô 我ngã 故cố 。 言ngôn 唯duy 識thức 相tương/tướng 者giả 。 則tắc 顯hiển 非phi 唯duy 識thức 性tánh 。 唯duy 識thức 性tánh 即tức 二nhị 無vô 我ngã 理lý 。 二nhị 無vô 我ngã 理lý 即tức 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 故cố 。 唯duy 識thức 云vân 。 此thử 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 亦diệc 即tức 是thị 真Chân 如Như 常thường 如như 其kỳ 性tánh 故cố 即tức 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。 此thử 分phần/phân 性tánh 相tướng 二nhị 門môn 不bất 同đồng 。 即tức 此thử 心tâm 地địa 便tiện 是thị 無vô 我ngã 事sự 理lý 非phi 異dị 非phi 一nhất 。 故cố 是thị 此thử 所sở 信tín 。 次thứ 論luận 云vân 下hạ 。 論luận 釋thích 心tâm 地địa 通thông 於ư 二nhị 類loại 。 初sơ 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 二nhị 又hựu 隨tùy 心tâm 下hạ 。 次thứ 即tức 通thông 七thất 識thức 及cập 八bát 識thức 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 言ngôn 內nội 外ngoại 境cảnh 界giới 者giả 。 六lục 識thức 緣duyên 六lục 塵trần 即tức 是thị 外ngoại 境cảnh 。 第đệ 七thất 緣duyên 第đệ 八bát 即tức 為vi 內nội 境cảnh 。 第đệ 八bát 識thức 緣duyên 三tam 境cảnh 根căn 身thân 種chủng 子tử 即tức 是thị 內nội 境cảnh 。 緣duyên 器khí 世thế 間gian 即tức 是thị 外ngoại 境cảnh 。 又hựu 意ý 識thức 亦diệc 通thông 緣duyên 內nội 外ngoại 。 五ngũ 識thức 亦diệc 有hữu 通thông 內nội 外ngoại 義nghĩa 故cố 云vân 諸chư 境cảnh 。 而nhi 皆giai 名danh 心tâm 地địa 者giả 。 生sanh 成thành 住trụ 持trì 義nghĩa 故cố 。 依y 八bát 生sanh 於ư 七thất 。 七thất 復phục 熏huân 成thành 八bát 。 以dĩ 心tâm 變biến 於ư 境cảnh 託thác 境cảnh 而nhi 生sanh 心tâm 皆giai 得đắc 心tâm 地địa 名danh 。 疏sớ/sơ 於ư 此thử 二nhị 類loại 下hạ 。 總tổng 相tương/tướng 收thu 束thúc 一nhất 句cú 之chi 意ý 。 疏sớ/sơ 上thượng 半bán 喻dụ 下hạ 半bán 合hợp 等đẳng 者giả 。 此thử 段đoạn 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 總tổng 科khoa 。 二nhị 此thử 中trung 喻dụ 意ý 下hạ 總tổng 出xuất 喻dụ 旨chỉ 。 三tam 舉cử 論luận 廣quảng 釋thích 。 四tứ 例lệ 釋thích 說thuyết 默mặc 。 二nhị 中trung 三tam 初sơ 釋thích 喻dụ 相tương/tướng 。 二nhị 於ư 中trung 能năng 依y 下hạ 舉cử 法pháp 合hợp 。 三tam 然nhiên 空không 中trung 風phong 畫họa 下hạ 。 正chánh 顯hiển 喻dụ 意ý 。 疏sớ/sơ 論luận 有hữu 三tam 段đoạn 下hạ 。 第đệ 三tam 舉cử 論luận 廣quảng 釋thích 。 具cụ 引dẫn 論luận 文văn 科khoa 釋thích 畢tất 備bị 細tế 尋tầm 可khả 見kiến 。 但đãn 文văn 中trung 云vân 合hợp 上thượng 非phi 有hữu 即tức 以dĩ 非phi 自tự 性tánh 。 合hợp 上thượng 不bất 住trụ 者giả 。 由do 上thượng 論luận 云vân 。 以dĩ 非phi 自tự 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 不bất 住trụ 故cố 。 即tức 知tri 非phi 自tự 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 聲thanh 名danh 等đẳng 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 如như 彼bỉ 風phong 畫họa 依y 空không 無vô 住trụ 。 故cố 云vân 以dĩ 無vô 自tự 性tánh 合hợp 上thượng 不bất 住trụ 也dã 。 疏sớ/sơ 出xuất 無vô 性tánh 不bất 住trụ 所sở 以dĩ 者giả 。 謂vị 聲thanh 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 依y 法pháp 立lập 名danh 故cố 是thị 虛hư 假giả 。 故cố 肇triệu 公công 云vân 名danh 無vô 得đắc 物vật 之chi 功công 。 物vật 無vô 當đương 名danh 之chi 實thật 。 名danh 無vô 得đắc 物vật 之chi 功công 非phi 名danh 也dã 。 物vật 無vô 當đương 名danh 之chi 實thật 非phi 物vật 也dã 。 若nhược 實thật 即tức 名danh 見kiến 面diện 則tắc 應ưng 知tri 名danh 。 若nhược 名danh 即tức 實thật 召triệu 火hỏa 則tắc 應ưng 燒thiêu 口khẩu 。 故cố 知tri 名danh 是thị 假giả 設thiết 安an 有hữu 自tự 性tánh 。 即tức 如như 風phong 等đẳng 與dữ 虛hư 空không 合hợp 。 疏sớ/sơ 然nhiên 論luận 經Kinh 云vân 。 佛Phật 智trí 者giả 即tức 會hội 論luận 經kinh 。 今kim 經kinh 二nhị 經kinh 同đồng 異dị 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 假giả 實thật 既ký 殊thù 故cố 雙song 舉cử 之chi 者giả 。 出xuất 用dụng 四tứ 所sở 以dĩ 也dã 。 謂vị 聲thanh 為vi 實thật 名danh 句cú 文văn 假giả 故cố 。 即tức 總tổng 取thủ 四tứ 法pháp 為vi 教giáo 體thể 義nghĩa 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 又hựu 假giả 實thật 相tướng 依y 者giả 。 重trọng/trùng 釋thích 用dụng 四tứ 所sở 由do 。 名danh 等đẳng 依y 聲thanh 得đắc 有hữu 曲khúc 屈khuất 故cố 。 名danh 等đẳng 為vi 能năng 依y 。 若nhược 無vô 名danh 等đẳng 空không 有hữu 一nhất 聲thanh 不bất 能năng 詮thuyên 表biểu 。 故cố 非phi 教giáo 體thể 。 則tắc 聲thanh 依y 名danh 等đẳng 故cố 云vân 假giả 實thật 相tướng 依y 。 疏sớ/sơ 若nhược 將tương 二nhị 喻dụ 喻dụ 所sở 詮thuyên 下hạ 。 第đệ 四tứ 例lệ 釋thích 說thuyết 默mặc 。 謂vị 上thượng 論luận 文văn 但đãn 以dĩ 風phong 畫họa 喻dụ 於ư 能năng 詮thuyên 。 但đãn 以dĩ 空không 喻dụ 所sở 詮thuyên 佛Phật 智trí 。 今kim 例lệ 論luận 意ý 唯duy 就tựu 所sở 詮thuyên 自tự 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 能năng 所sở 之chi 異dị 。 兼kiêm 上thượng 論luận 意ý 則tắc 有hữu 三tam 重trọng/trùng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 以dĩ 能năng 依y 就tựu 所sở 依y 則tắc 三tam 重trọng/trùng 。 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 一nhất 以dĩ 詮thuyên 就tựu 旨chỉ 。 二nhị 以dĩ 相tương/tướng 就tựu 智trí 。 三tam 以dĩ 因nhân 就tựu 果quả 。 後hậu 若nhược 以dĩ 果quả 從tùng 因nhân 下hạ 。 例lệ 以dĩ 所sở 依y 就tựu 能năng 。 則tắc 三tam 重trọng/trùng 皆giai 可khả 寄ký 言ngôn 。 一nhất 以dĩ 果quả 從tùng 因nhân 。 二nhị 以dĩ 智trí 從tùng 相tương/tướng 。 三tam 以dĩ 旨chỉ 就tựu 詮thuyên 。 是thị 則tắc 風phong 畫họa 喻dụ 於ư 三tam 法pháp 。 一nhất 喻dụ 教giáo 。 二nhị 喻dụ 地địa 相tương/tướng 。 三tam 喻dụ 地địa 智trí 。 當đương 知tri 虛hư 空không 。 亦diệc 喻dụ 三tam 法pháp 。 一nhất 喻dụ 所sở 詮thuyên 。 二nhị 喻dụ 地địa 智trí 。 三tam 喻dụ 果quả 海hải 。 總tổng 有hữu 四tứ 法pháp 成thành 三tam 重trọng/trùng 能năng 所sở 。 逆nghịch 順thuận 互hỗ 望vọng 則tắc 有hữu 六lục 重trọng/trùng 可khả 自tự 思tư 之chi 。 疏sớ/sơ 若nhược 準chuẩn 上thượng 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 躡niếp 前tiền 微vi 起khởi 生sanh 下hạ 偈kệ 意ý 。 二nhị 意ý 云vân 下hạ 。 舉cử 偈kệ 意ý 酬thù 三tam 初sơ 句cú 所sở 證chứng 下hạ 釋thích 文văn 。 第đệ 三tam 歎thán 眾chúng 堪kham 聞văn 請thỉnh 中trung 。 疏sớ/sơ 此thử 復phục 歎thán 下hạ 生sanh 起khởi 歎thán 意ý 。 先tiên 問vấn 言ngôn 此thử 復phục 歎thán 者giả 。 以dĩ 前tiền 怪quái 默mặc 騰đằng 疑nghi 請thỉnh 中trung 已dĩ 有hữu 四tứ 偈kệ 歎thán 眾chúng 請thỉnh 竟cánh 。 今kim 何hà 重trọng/trùng 歎thán 。 從tùng 由do 聞văn 上thượng 言ngôn 證chứng 信tín 下hạ 。 釋thích 重trọng/trùng 歎thán 意ý 。 謂vị 前tiền 歎thán 眾chúng 不bất 因nhân 止chỉ 生sanh 。 今kim 歎thán 因nhân 前tiền 法pháp 主chủ 止chỉ 生sanh 故cố 得đắc 復phục 歎thán 。 疏sớ/sơ 一nhất 善thiện 潔khiết 思tư 念niệm 。 即tức 欲dục 淨tịnh 等đẳng 者giả 。 此thử 之chi 五ngũ 淨tịnh 前tiền 二nhị 聞văn 慧tuệ 。 三tam 四tứ 思tư 慧tuệ 。 五ngũ 是thị 修tu 慧tuệ 。 欲dục 淨tịnh 是thị 求cầu 法Pháp 心tâm 。 樂nhạo 法Pháp 稱xưng 欲dục 。 隨tùy 所sở 念niệm 阿a 含hàm 得đắc 方phương 便tiện 念niệm 覺giác 淨tịnh 。 即tức 是thị 論luận 文văn 。 從tùng 謂vị 得đắc 方phương 便tiện 下hạ 疏sớ/sơ 。 釋thích 論luận 文văn 上thượng 言ngôn 隨tùy 所sở 念niệm 者giả 。 所sở 念niệm 非phi 一nhất 故cố 。 得đắc 方phương 便tiện 念niệm 覺giác 。 是thị 能năng 念niệm 心tâm 念niệm 是thị 欲dục 念niệm 覺giác 是thị 思tư 覺giác 。 疏sớ/sơ 家gia 但đãn 釋thích 得đắc 方phương 便tiện 言ngôn 。 然nhiên 方phương 便tiện 乃nãi 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 以dĩ 念niệm 覺giác 與dữ 聞văn 慧tuệ 為vi 由do 。 二nhị 者giả 不bất 取thủ 念niệm 相tương/tướng 。 今kim 疏sớ/sơ 但đãn 出xuất 深thâm 意ý 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 三tam 業nghiệp 敬kính 順thuận 起khởi 求cầu 法Pháp 行hành 者giả 。 起khởi 行hành 攝nhiếp 法pháp 故cố 名danh 為vi 求cầu 。 但đãn 令linh 三tam 業nghiệp 修tu 行hành 順thuận 法pháp 即tức 名danh 求cầu 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 生sanh 得đắc 淨tịnh 論luận 當đương 第đệ 四tứ 。 今kim 以dĩ 論luận 就tựu 經kinh 耳nhĩ 。 益ích 眾chúng 生sanh 處xứ 即tức 是thị 上thượng 上thượng 勝thắng 生sanh 。 悲bi 智trí 勝thắng 念niệm 即tức 是thị 思tư 心tâm 。 此thử 順thuận 論luận 文văn 。 若nhược 遠viễn 公công 意ý 云vân 。 論luận 文văn 語ngữ 倒đảo 合hợp 云vân 得đắc 生sanh 淨tịnh 。 生sanh 是thị 所sở 求cầu 勝thắng 生sanh 。 得đắc 是thị 思tư 慧tuệ 集tập 於ư 勝thắng 念niệm 亦diệc 是thị 一nhất 理lý 。 疏sớ/sơ 即tức 受thọ 持trì 淨tịnh 論luận 當đương 第đệ 三tam 。 持trì 即tức 思tư 慧tuệ 。 憶ức 持trì 不bất 忘vong 。 經kinh 言ngôn 近cận 佛Phật 。 論luận 言ngôn 受thọ 持trì 義nghĩa 豈khởi 為vi 同đồng 。 故cố 疏sớ/sơ 出xuất 意ý 云vân 。 近cận 佛Phật 意ý 在tại 受thọ 持trì 法Pháp 故cố 。 然nhiên 論luận 經kinh 約ước 由do 見kiến 多đa 佛Phật 受thọ 持trì 法Pháp 故cố 。 常thường 得đắc 勝thắng 生sanh 故cố 受thọ 持trì 第đệ 三tam 。 今kim 經kinh 約ước 由do 得đắc 勝thắng 生sanh 故cố 生sanh 生sanh 見kiến 佛Phật 受thọ 持trì 妙diệu 法Pháp 。 故cố 受thọ 持trì 第đệ 四tứ 而nhi 同đồng 思tư 慧tuệ 。 疏sớ/sơ 離ly 著trước 善thiện 根căn 者giả 。 欲dục 入nhập 證chứng 時thời 先tiên 須tu 修tu 行hành 離ly 著trước 之chi 行hành 。 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 。 皆giai 為vi 捨xả 著trước 故cố 。 疏sớ/sơ 得đắc 淨tịnh 現hiện 智trí 善thiện 決quyết 定định 故cố 者giả 。 上thượng 皆giai 論luận 文văn 謂vị 真chân 見kiến 道đạo 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 別biệt 配phối 現hiện 智trí 善thiện 決quyết 定định 。 後hậu 亦diệc 可khả 下hạ 通thông 配phối 二nhị 句cú 。 前tiền 中trung 以dĩ 現hiện 智trí 二nhị 字tự 配phối 真chân 見kiến 道đạo 。 即tức 六lục 現hiện 觀quán 中trung 第đệ 四tứ 現hiện 觀quán 智trí 。 諦đế 現hiện 觀quán 名danh 為vi 現hiện 智trí 。 疏sớ/sơ 相tương 見kiến 道đạo 中trung 下hạ 。 以dĩ 善thiện 決quyết 定định 字tự 配phối 相tương 見kiến 道đạo 。 言ngôn 後hậu 得đắc 智trí 者giả 。 然nhiên 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 有hữu 配phối 根căn 本bổn 智trí 。 有hữu 配phối 後hậu 得đắc 。 彼bỉ 論luận 以dĩ 其kỳ 後hậu 義nghĩa 為vi 正chánh 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 中trung 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。 是thị 以dĩ 三tam 心tâm 及cập 十thập 六lục 心tâm 皆giai 配phối 後hậu 得đắc 。 言ngôn 審thẩm 觀quán 理lý 智trí 者giả 。 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 悉tất 皆giai 緣duyên 理lý 十thập 六lục 心tâm 見kiến 道đạo 八bát 觀quán 真Chân 如Như 。 八bát 觀quán 正chánh 智trí 。 故cố 知tri 相tương 見kiến 道đạo 通thông 緣duyên 理lý 智trí 。 疏sớ/sơ 亦diệc 可khả 俱câu 通thông 等đẳng 者giả 。 通thông 配phối 二nhị 句cú 但đãn 前tiền 所sở 不bất 通thông 。 謂vị 前tiền 相tương 見kiến 道đạo 不bất 名danh 現hiện 智trí 。 今kim 亦diệc 得đắc 名danh 以dĩ 論luận 亦diệc 名danh 為vi 現hiện 觀quán 故cố 。 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 亦diệc 是thị 第đệ 四tứ 現hiện 觀quán 少thiểu 分phần 所sở 攝nhiếp 。 是thị 觀quán 非phi 安an 立lập 。 後hậu 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 故cố 。 十thập 六lục 心tâm 見kiến 道đạo 即tức 是thị 第đệ 五ngũ 現hiện 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 疏sớ/sơ 真chân 見kiến 道đạo 中trung 決quyết 理lý 無vô 惑hoặc 者giả 。 上thượng 真chân 見kiến 道đạo 但đãn 名danh 現hiện 觀quán 不bất 名danh 善thiện 決quyết 定định 。 今kim 亦diệc 名danh 決quyết 親thân 證chứng 真Chân 如Như 。 於ư 理lý 決quyết 定định 故cố 。 疏sớ/sơ 皆giai 破phá 無vô 明minh 云vân 捨xả 離ly 癡si 惑hoặc 者giả 。 以dĩ 上thượng 二nhị 釋thích 會hội 釋thích 經kinh 文văn 。 上thượng 但đãn 釋thích 論luận 現hiện 智trí 善thiện 決quyết 定định 言ngôn 。 今kim 此thử 所sở 明minh 二nhị 種chủng 見kiến 道đạo 皆giai 破phá 無vô 明minh 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 捨xả 離ly 癡si 惑hoặc 。 謂vị 真chân 見kiến 道đạo 正chánh 能năng 破phá 於ư 迷mê 理lý 無vô 明minh 。 故cố 云vân 捨xả 離ly 癡si 也dã 。 相tương 見kiến 道đạo 中trung 是thị 後hậu 得đắc 智trí 無vô 力lực 能năng 破phá 迷mê 理lý 無vô 明minh 。 而nhi 亦diệc 能năng 破phá 迷mê 事sự 無vô 明minh 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 故cố 云vân 離ly 惑hoặc 。 故cố 下hạ 剛cang 藏tạng 牒điệp 此thử 文văn 云vân 雖tuy 此thử 眾chúng 集tập 善thiện 潔khiết 思tư 念niệm 。 捨xả 離ly 愚ngu 癡si 。 及cập 以dĩ 疑nghi 惑hoặc 。 明minh 知tri 癡si 惑hoặc 二nhị 字tự 義nghĩa 殊thù 。 上thượng 言ngôn 六lục 現hiện 觀quán 者giả 。 即tức 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 釋thích 二nhị 見kiến 道đạo 。 後hậu 云vân 此thử 二nhị 見kiến 道đạo 。 與dữ 六lục 現hiện 觀quán 相tương/tướng 攝nhiếp 。 云vân 何hà 六lục 現hiện 觀quán 者giả 。 一nhất 思tư 現hiện 觀quán 。 謂vị 上thượng 品phẩm 喜hỷ 受thọ 相tương 應ứng 。 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 此thử 能năng 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 共cộng 相tương 。 引dẫn 生sanh 煖noãn 等đẳng 加gia 行hành 道Đạo 中trung 。 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 此thử 用dụng 最tối 猛mãnh 偏thiên 立lập 現hiện 觀quán 。 煖noãn 等đẳng 不bất 能năng 廣quảng 分phân 別biệt 法pháp 。 又hựu 未vị 證chứng 理lý 故cố 非phi 現hiện 觀quán 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 意ý 云vân 。 思tư 有hữu 三tam 品phẩm 上thượng 揀giản 餘dư 二nhị 劣liệt 故cố 非phi 也dã 。 喜hỷ 受thọ 相tương 應ứng 揀giản 於ư 捨xả 受thọ 。 此thử 明minh 利lợi 故cố 共cộng 相tương 即tức 是thị 無vô 常thường 苦khổ 等đẳng 。 能năng 引dẫn 煖noãn 等đẳng 者giả 思tư 生sanh 修tu 故cố 。 雖tuy 未vị 證chứng 理lý 而nhi 觀quán 於ư 法pháp 勝thắng 於ư 煖noãn 等đẳng 用dụng 最tối 猛mãnh 故cố 偏thiên 立lập 現hiện 觀quán 。 煖noãn 等đẳng 近cận 見kiến 境cảnh 界giới 微vi 略lược 。 又hựu 未vị 證chứng 理lý 故cố 非phi 現hiện 觀quán 。 論luận 二nhị 信tín 現hiện 觀quán 。 謂vị 緣duyên 三Tam 寶Bảo 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 決quyết 定định 淨tịnh 信tín 。 此thử 助trợ 現hiện 觀quán 令linh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 立lập 現hiện 觀quán 名danh 。 釋thích 云vân 信tín 亦diệc 上thượng 品phẩm 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 現hiện 觀quán 。 是thị 慧tuệ 故cố 信tín 為vi 助trợ 。 論luận 三tam 戒giới 現hiện 觀quán 。 謂vị 無vô 漏lậu 戒giới 除trừ 破phá 戒giới 垢cấu 令linh 觀quán 增tăng 明minh 亦diệc 名danh 現hiện 觀quán 。 釋thích 云vân 即tức 道đạo 共cộng 戒giới 。 論luận 四tứ 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 謂vị 一nhất 切thiết 種chủng 。 緣duyên 非phi 安an 立lập 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 釋thích 云vân 謂vị 在tại 何hà 位vị 但đãn 緣duyên 非phi 安an 立lập 。 即tức 通thông 二nhị 智trí 皆giai 是thị 此thử 攝nhiếp 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 種chủng 。 大đại 論luận 七thất 十thập 五ngũ 說thuyết 。 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 是thị 此thử 現hiện 觀quán 。 故cố 知tri 亦diệc 是thị 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 。 即tức 見kiến 道đạo 修tu 道Đạo 之chi 二nhị 智trí 也dã 。 不bất 取thủ 無Vô 學Học 之chi 二nhị 智trí 者giả 。 與dữ 究cứu 竟cánh 現hiện 觀quán 不bất 殊thù 別biệt 故cố 。 論luận 五ngũ 現hiện 觀quán 邊biên 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 謂vị 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 之chi 後hậu 。 諸chư 緣duyên 安an 立lập 。 世thế 出xuất 世thế 智trí 。 釋thích 曰viết 謂vị 緣duyên 安an 立lập 十thập 諦đế 等đẳng 後hậu 所sở 得đắc 智trí 。 然nhiên 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 一nhất 切thiết 見kiến 修tu 道Đạo 。 緣duyên 安an 立lập 諦đế 智trí 。 大đại 論luận 七thất 十thập 一nhất 等đẳng 說thuyết 緣duyên 安an 立lập 諦đế 境cảnh 慧tuệ 是thị 此thử 自tự 性tánh 故cố 。 論luận 六lục 究cứu 竟cánh 現hiện 觀quán 。 謂vị 盡tận 智trí 等đẳng 究cứu 竟cánh 位vị 智trí 。 釋thích 云vân 即tức 無Vô 學Học 道đạo 後hậu 。 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 等đẳng 而nhi 為vi 自tự 性tánh 。 論luận 此thử 真chân 見kiến 道đạo 攝nhiếp 彼bỉ 第đệ 四tứ 現hiện 觀quán 少thiểu 分phần 。 此thử 相tương 見kiến 道đạo 攝nhiếp 彼bỉ 第đệ 四tứ 第đệ 五ngũ 現hiện 觀quán 少thiểu 分phần 彼bỉ 。 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 雖tuy 此thử 俱câu 起khởi 而nhi 非phi 自tự 性tánh 故cố 不bất 相tương 攝nhiếp 。 釋thích 曰viết 第đệ 四tứ 觀quán 緣duyên 非phi 安an 立lập 根căn 本bổn 智trí 。 即tức 真chân 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 緣duyên 非phi 安an 立lập 後hậu 得đắc 。 即tức 三tam 心tâm 相tương 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 第đệ 五ngũ 觀quán 緣duyên 安an 立lập 諦đế 故cố 。 十thập 六lục 心tâm 相tương 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 而nhi 通thông 修tu 道Đạo 故cố 云vân 少thiểu 分phần 。 論luận 云vân 菩Bồ 薩Tát 得đắc 此thử 。 二nhị 見kiến 道đạo 時thời 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 住trụ 極cực 喜hỷ 地địa 。 善thiện 達đạt 法Pháp 界Giới 。 得đắc 諸chư 平bình 等đẳng 常thường 生sanh 諸chư 佛Phật 。 大đại 集tập 會hội 中trung 。 於ư 多đa 百bách 門môn 。 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 。 自tự 知tri 不bất 久cửu 證chứng 大đại 菩Bồ 提Đề 。 能năng 盡tận 未vị 來lai 利lợi 樂lạc 一nhất 切thiết 。 釋thích 曰viết 諸chư 平bình 等đẳng 者giả 。 攝nhiếp 論luận 第đệ 六lục 得đắc 三tam 平bình 等đẳng 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 上thượng 皆giai 唯duy 識thức 論luận 文văn 。 上thượng 疏sớ/sơ 已dĩ 引dẫn 意ý 釋thích 。 但đãn 觀quán 論luận 文văn 居cư 然nhiên 可khả 知tri 故cố 。 二nhị 見kiến 道đạo 皆giai 是thị 第đệ 四tứ 現hiện 觀quán 。 謂vị 緣duyên 非phi 安an 立lập 根căn 本bổn 即tức 真chân 見kiến 道đạo 。 緣duyên 非phi 安an 立lập 後hậu 得đắc 即tức 三tam 心tâm 相tương 見kiến 道đạo 。 十thập 六lục 心tâm 緣duyên 安an 立lập 世thế 出xuất 世thế 智trí 故cố 。 是thị 第đệ 五ngũ 現hiện 觀quán 。 疏sớ/sơ 即tức 不bất 行hành 淨tịnh 者giả 。 文văn 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 疏sớ/sơ 釋thích 。 前tiền 中trung 三tam 。 初sơ 標tiêu 名danh 。 二nhị 修tu 道Đạo 中trung 者giả 辨biện 位vị 。 三tam 一nhất 切thiết 下hạ 釋thích 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 相tương 見kiến 道đạo 後hậu 下hạ 。 第đệ 二nhị 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 亦diệc 有hữu 三tam 節tiết 。 一nhất 定định 位vị 即tức 初Sơ 地Địa 之chi 中trung 含hàm 通thông 達đạt 修tu 習tập 兩lưỡng 位vị 。 從tùng 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 解giải 脫thoát 道đạo 後hậu 方phương 是thị 究cứu 竟cánh 位vị 。 二nhị 復phục 數số 修tu 習tập 下hạ 。 釋thích 修tu 道Đạo 名danh 。 即tức 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 加gia 所sở 為vi 中trung 已dĩ 廣quảng 引dẫn 竟cánh 。 三tam 滅diệt 二nhị 麁thô 重trọng 皆giai 不bất 行hành 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 中trung 煩phiền 惱não 不bất 行hành 之chi 言ngôn 。 此thử 言ngôn 正chánh 解giải 不bất 行hành 淨tịnh 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 五ngũ 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 解giải 妨phương 。 三tam 引dẫn 證chứng 。 四tứ 會hội 經kinh 。 五ngũ 重trọng/trùng 解giải 妨phương 。 今kim 初sơ 唯duy 釋thích 云vân 數số 修tu 此thử 故cố 捨xả 二nhị 麁thô 重trọng 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 。 立lập 麁thô 重trọng 名danh 。 性tánh 無vô 堪kham 任nhậm 違vi 細tế 輕khinh 故cố 。 令linh 彼bỉ 永vĩnh 滅diệt 故cố 說thuyết 為vi 捨xả 。 疏sớ/sơ 對đối 見kiến 道đạo 中trung 初sơ 斷đoạn 所sở 知tri 者giả 。 二nhị 解giải 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 然nhiên 見kiến 道đạo 中trung 雙song 斷đoạn 二nhị 障chướng 而nhi 云vân 所sở 知tri 者giả 何hà 。 答đáp 以dĩ 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 正chánh 取thủ 所sở 知tri 以dĩ 為vi 體thể 故cố 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 雖tuy 初Sơ 地Địa 所sở 斷đoạn 實thật 通thông 二nhị 障chướng 。 而nhi 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 意ý 取thủ 所sở 知tri 。 說thuyết 十thập 無vô 明minh 非phi 染nhiễm 污ô 故cố 。 是thị 故cố 此thử 經Kinh 。 云vân 捨xả 離ly 癡si 惑hoặc 。 癡si 惑hoặc 即tức 是thị 偏thiên 舉cử 所sở 知tri 。 次thứ 云vân 垢cấu 染nhiễm 即tức 是thị 煩phiền 惱não 。 疏sớ/sơ 成thành 唯duy 識thức 第đệ 十thập 云vân 。 煩phiền 惱não 障chướng 中trung 等đẳng 者giả 。 三tam 引dẫn 證chứng 此thử 前tiền 論luận 云vân 。 此thử 十thập 一nhất 障chướng 二nhị 障chướng 所sở 攝nhiếp 。 煩phiền 惱não 障chướng 中trung 見kiến 所sở 斷đoạn 種chủng 。 於ư 極cực 喜hỷ 地địa 見kiến 道đạo 初sơ 斷đoạn 彼bỉ 障chướng 現hiện 起khởi 。 地địa 前tiền 已dĩ 伏phục 修tu 所sở 斷đoạn 種chủng 。 下hạ 論luận 與dữ 此thử 疏sớ/sơ 同đồng 。 釋thích 曰viết 就tựu 修tu 斷đoạn 中trung 直trực 觀quán 論luận 文văn 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 能năng 頓đốn 伏phục 盡tận 修tu 惑hoặc 現hiện 行hành 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。 次thứ 云vân 由do 故cố 意ý 力lực 七thất 地địa 之chi 中trung 雖tuy 暫tạm 現hiện 起khởi 而nhi 不bất 為vi 失thất 。 自tự 是thị 一nhất 段đoạn 通thông 於ư 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 問vấn 云vân 。 既ký 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 令linh 永vĩnh 不bất 行hành 。 如như 何hà 前tiền 四tứ 猶do 起khởi 我ngã 見kiến 。 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 猶do 起khởi 貪tham 瞋sân 等đẳng 耶da 。 故cố 此thử 答đáp 云vân 故cố 由do 意ý 力lực 起khởi 。 謂vị 六lục 地địa 之chi 前tiền 容dung 有hữu 出xuất 觀quán 尚thượng 有hữu 誤ngộ 起khởi 。 七thất 地địa 之chi 中trung 常thường 在tại 無vô 相tướng 為vì 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 意ý 而nhi 起khởi 。 起khởi 不bất 為vi 失thất 示thị 起khởi 示thị 滅diệt 。 即tức 如như 下hạ 經kinh 中trung 七thất 地địa 文văn 云vân 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 諸chư 煩phiền 惱não 焰diễm 。 而nhi 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 起khởi 滅diệt 貪tham 瞋sân 癡si 煩phiền 惱não 焰diễm 。 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。 論luận 言ngôn 而nhi 不bất 為vi 失thất 者giả 。 下hạ 經Kinh 云vân 雖tuy 常thường 寂tịch 滅diệt 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 而nhi 還hoàn 熾sí 然nhiên 。 雖tuy 然nhiên 不bất 燒thiêu 。 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。 故cố 下hạ 經kinh 解Giải 脫Thoát 月Nguyệt 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 金Kim 剛Cang 藏Tạng 言ngôn 。 佛Phật 子tử 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 是thị 染nhiễm 行hành 。 為vi 是thị 淨tịnh 行hạnh 。 金kim 剛cang 藏tạng 言ngôn 。 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 。 所sở 行hành 諸chư 行hành 皆giai 捨xả 離ly 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 以dĩ 迴hồi 向hướng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 故cố 。 分phần/phân 得đắc 平bình 等đẳng 道đạo 故cố 。 然nhiên 未vị 名danh 為vi 。 超siêu 煩phiền 惱não 行hành 。 便tiện 舉cử 輪Luân 王Vương 梵Phạm 王Vương 為ví 喻dụ 。 輪Luân 王Vương 乘thừa 空không 不bất 染nhiễm 貪tham 病bệnh 未vị 名danh 超siêu 人nhân 。 以dĩ 喻dụ 七thất 地địa 乘thừa 波Ba 羅La 蜜Mật 乘thừa 不bất 染nhiễm 煩phiền 惱não 。 未vị 名danh 超siêu 煩phiền 惱não 行hành 。 若nhược 捨xả 王vương 身thân 。 生sanh 於ư 梵Phạm 天Thiên 。 爾nhĩ 乃nãi 名danh 為vi 。 超siêu 過quá 人nhân 位vị 。 以dĩ 喻dụ 八bát 地địa 乘thừa 清thanh 淨tịnh 乘thừa 。 爾nhĩ 乃nãi 名danh 為vi 。 超siêu 煩phiền 惱não 行hành 。 故cố 次thứ 下hạ 論luận 云vân 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 畢tất 竟cánh 不bất 行hành 此thử 之chi 論luận 文văn 甚thậm 與dữ 經kinh 合hợp 。 而nhi 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 釋thích 意ý 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 由do 故cố 意ý 力lực 。 連liên 成thành 一nhất 句cú 。 云vân 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 怖bố 有hữu 不bất 怖bố 。 不bất 怖bố 者giả 起khởi 怖bố 者giả 不bất 然nhiên 。 此thử 則tắc 以dĩ 護hộ 法Pháp 羅La 漢Hán 懼cụ 於ư 煩phiền 惱não 不bất 敢cảm 起khởi 故cố 似tự 非phi 得đắc 意ý 。 又hựu 云vân 。 然nhiên 此thử 中trung 所sở 說thuyết 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 唯duy 頓đốn 悟ngộ 人nhân 。 修tu 所sở 斷đoạn 者giả 通thông 漸tiệm 有hữu 學học 漸tiệm 無Vô 學Học 者giả 。 二nhị 種chủng 俱câu 無vô 。 又hựu 問vấn 云vân 。 其kỳ 在tại 地địa 前tiền 所sở 未vị 伏phục 者giả 相tướng 貌mạo 可khả 知tri 。 其kỳ 已dĩ 伏phục 者giả 與dữ 此thử 何hà 別biệt 。 答đáp 道Đạo 力lực 猶do 微vi 不bất 能năng 伏phục 盡tận 。 為vi 煩phiền 惱não 制chế 少thiểu 分phần 自tự 行hành 。 即tức 我ngã 貪tham 等đẳng 有hữu 失thất 念niệm 起khởi 。 故cố 說thuyết 地địa 前tiền 已dĩ 伏phục 少thiểu 分phần 。 非phi 有hữu 別biệt 相tướng 地địa 前tiền 伏phục 之chi 釋thích 曰viết 此thử 即tức 釋thích 地địa 前tiền 漸tiệm 伏phục 之chi 言ngôn 。 以dĩ 非phi 正chánh 要yếu 故cố 在tại 後hậu 釋thích 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 任nhậm 運vận 不bất 行hành 道Đạo 力lực 勝thắng 故cố 。 此thử 是thị 對đối 法pháp 第đệ 十thập 四tứ 文văn 。 疏sớ/sơ 煩phiền 惱não 即tức 是thị 下hạ 。 四tứ 會hội 經kinh 文văn 即tức 知tri 。 疏sớ/sơ 然nhiên 見kiến 道đạo 中trung 非phi 不bất 斷đoạn 惑hoặc 見kiến 理lý 義nghĩa 增tăng 等đẳng 者giả 五ngũ 重trọng/trùng 解giải 妨phương 也dã 。 應ưng 有hữu 並tịnh 云vân 修tu 道Đạo 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 修tu 道Đạo 名danh 修tu 道Đạo 。 見kiến 道đạo 既ký 斷đoạn 惑hoặc 。 亦diệc 應ưng 名danh 修tu 道Đạo 。 又hựu 並tịnh 云vân 見kiến 道đạo 能năng 見kiến 理lý 。 見kiến 理lý 名danh 見kiến 道đạo 。 修tu 道Đạo 既ký 重trọng/trùng 觀quán 。 亦diệc 應ưng 名danh 見kiến 道đạo 。 故cố 此thử 釋thích 云vân 從tùng 增tăng 勝thắng 義nghĩa 各các 舉cử 一nhất 名danh 。 言ngôn 見kiến 理lý 義nghĩa 增tăng 者giả 。 初sơ 見kiến 理lý 故cố 即tức 顯hiển 斷đoạn 惑hoặc 義nghĩa 微vi 。 不bất 斷đoạn 俱câu 生sanh 故cố 修tu 道Đạo 除trừ 障chướng 義nghĩa 勝thắng 者giả 。 能năng 除trừ 難nạn/nan 斷đoạn 俱câu 生sanh 惑hoặc 故cố 。 數sác 數sác 斷đoạn 故cố 前tiền 已dĩ 見kiến 理lý 故cố 。 此thử 為vi 微vi 。 疏sớ/sơ 即tức 無vô 厭yếm 足túc 淨tịnh 等đẳng 者giả 。 即tức 八bát 地địa 無vô 功công 用dụng 行hành 。 在tại 法pháp 流lưu 中trung 。 趣thú 果quả 無vô 間gian 故cố 曰viết 無vô 厭yếm 。 不bất 樂nhạo 小Tiểu 乘Thừa 。 自tự 分phần/phân 堅kiên 也dã 。 但đãn 於ư 勝thắng 進tiến 上thượng 求cầu 希hy 欲dục 。 即tức 是thị 深thâm 心tâm 決quyết 定định 釋thích 其kỳ 信tín 解giải 。 疏sớ/sơ 不bất 隨tùy 他tha 教giáo 淨tịnh 者giả 。 論luận 立lập 名danh 趣thú 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 下hạ 。 論luận 釋thích 然nhiên 論luận 但đãn 云vân 趣thú 盡tận 道đạo 中trung 目mục 正chánh 行hạnh 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 加gia 於ư 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 盡tận 釋thích 論luận 盡tận 字tự 即tức 是thị 十Thập 地Địa 位vị 極cực 道đạo 圓viên 。 地địa 法pháp 在tại 心tâm 。 不bất 由do 他tha 教giáo 。 故cố 云vân 自tự 正chánh 行hạnh 也dã 。 疏sớ/sơ 劣liệt 解giải 之chi 人nhân 通thông 凡phàm 小tiểu 等đẳng 者giả 。 經kinh 言ngôn 劣liệt 解giải 論luận 經Kinh 云vân 。 樂nhạo 小tiểu 法Pháp 者giả 。 故cố 疏sớ/sơ 合hợp 舉cử 凡phàm 。 即tức 地địa 前tiền 小tiểu 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 等đẳng 。 等đẳng 取thủ 權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 中trung 無vô 小tiểu 何hà 以dĩ 揀giản 之chi 。 謂vị 此thử 會hội 中trung 亦diệc 有hữu 小tiểu 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 故cố 。 亦diệc 可khả 不bất 欲dục 廣quảng 被bị 即tức 名danh 為vi 小tiểu 。 此thử 雖tuy 揀giản 之chi 激kích 令linh 起khởi 心tâm 即tức 為vi 所sở 被bị 。 疏sớ/sơ 多đa 生sanh 疑nghi 下hạ 。 牒điệp 經kinh 解giải 釋thích 。 正chánh 行hạnh 已dĩ 下hạ 至chí 善thiện 法Pháp 故cố 皆giai 是thị 論luận 文văn 。 然nhiên 疑nghi 從tùng 二nhị 境cảnh 上thượng 生sanh 。 既ký 滯trệ 二nhị 途đồ 故cố 無vô 詣nghệ 理lý 真chân 正chánh 之chi 行hành 。 惑hoặc 謂vị 迷mê 惑hoặc 一nhất 向hướng 不bất 了liễu 故cố 。 能năng 不bất 信tín 由do 此thử 故cố 能năng 破phá 壞hoại 善thiện 法Pháp 。 遠viễn 離ly 善thiện 法Pháp 。 遠viễn 公công 亦diệc 將tương 後hậu 二nhị 句cú 論luận 別biệt 。 結kết 疑nghi 惑hoặc 二nhị 種chủng 之chi 過quá 。 由do 有hữu 疑nghi 故cố 破phá 壞hoại 善thiện 法Pháp 。 由do 有hữu 惑hoặc 故cố 遠viễn 離ly 善thiện 法Pháp 。 亦diệc 有hữu 理lý 在tại 。 但đãn 論luận 二nhị 句cú 共cộng 一nhất 故cố 。 字tự 則tắc 以dĩ 通thông 結kết 疑nghi 惑hoặc 二nhị 字tự 。 疏sớ/sơ 此thử 明minh 現hiện 損tổn 。 是thị 疏sớ/sơ 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。 言ngôn 於ư 長trường 夜dạ 者giả 。 生sanh 死tử 昏hôn 寢tẩm 事sự 等đẳng 於ư 夜dạ 。 輪luân 轉chuyển 無vô 際tế 。 名danh 之chi 為vi 長trường/trưởng 。 破phá 法pháp 不bất 信tín 墜trụy 三tam 惡ác 道đạo 故cố 受thọ 衰suy 惱não 。 疏sớ/sơ 初sơ 偈kệ 頌tụng 前tiền 段đoạn 者giả 。 即tức 領lãnh 前tiền 所sở 歎thán 。 淨tịnh 明minh 有hữu 信tín 者giả 。 信tín 即tức 順thuận 教giáo 。 是thị 前tiền 段đoạn 中trung 善thiện 潔khiết 思tư 念niệm 。 等đẳng 即tức 長trường/trưởng 行hành 中trung 善thiện 淨tịnh 深thâm 心tâm 前tiền 淨tịnh 深thâm 心tâm 雖tuy 兼kiêm 教giáo 證chứng 今kim 為vi 分phần/phân 二nhị 故cố 云vân 有hữu 信tín 。 餘dư 皆giai 有hữu 證chứng 者giả 。 廣quảng 智trí 慧tuệ 即tức 前tiền 捨xả 離ly 癡si 惑hoặc 無vô 有hữu 垢cấu 染nhiễm 。 即tức 長trường/trưởng 行hành 中trung 捨xả 離ly 愚ngu 癡si 及cập 以dĩ 疑nghi 惑hoặc 。 甚thậm 深thâm 明minh 利lợi 能năng 決quyết 擇trạch 。 即tức 前tiền 深thâm 心tâm 信tín 解giải 。 已dĩ 下hạ 經kinh 文văn 。 長trường/trưởng 行hành 中trung 於ư 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 不bất 隨tùy 他tha 教giáo 。 疏sớ/sơ 如như 山sơn 如như 海hải 。 雙song 喻dụ 教giáo 證chứng 者giả 。 動động 謂vị 動động 搖dao 。 覆phú 謂vị 返phản 覆phú 。 今kim 於ư 教giáo 決quyết 信tín 不bất 動động 。 更cánh 無vô 翻phiên 覆phú 於ư 證chứng 亦diệc 然nhiên 。 疏sớ/sơ 後hậu 偈kệ 頌tụng 後hậu 段đoạn 即tức 舉cử 損tổn 違vi 請thỉnh 。 疏sớ/sơ 以dĩ 取thủ 相tương/tướng 故cố 但đãn 依y 於ư 識thức 者giả 。 返phản 顯hiển 不bất 取thủ 相tương/tướng 是thị 智trí 故cố 應ưng 依y 之chi 。 第đệ 五ngũ 雙song 歎thán 人nhân 法pháp 請thỉnh 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 敘tự 意ý 。 後hậu 文văn 中trung 下hạ 釋thích 文văn 。 前tiền 中trung 先tiên 徵trưng 。 後hậu 示thị 彼bỉ 下hạ 。 論luận 釋thích 。 豈khởi 可khả 避tị 之chi 翻phiên 前tiền 。 多đa 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 後hậu 避tị 之chi 不bất 說thuyết 有hữu 多đa 過quá 者giả 。 翻phiên 前tiền 於ư 長trường 夜dạ 中trung 。 受thọ 諸chư 衰suy 惱não 。 安an 能năng 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 疏sớ/sơ 書thư 者giả 是thị 字tự 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 初sơ 舉cử 論luận 後hậu 以dĩ 書thư 記ký 字tự 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 書thư 即tức 色sắc 法pháp 。 字tự 即tức 是thị 文văn 不bất 相tương 應ứng 行hành 故cố 。 言ngôn 非phi 正chánh 字tự 體thể 。 言ngôn 師sư 子tử 形hình 者giả 。 牒điệp 論luận 解giải 釋thích 。 然nhiên 嘶# 字tự 本bổn 從tùng sa# 娑sa (# 上thượng )# 字tự 流lưu 出xuất 。 即tức 十thập 二nhị 音âm 中trung 第đệ 四tứ 字tự 。 謂vị 娑sa (# 上thượng )# 娑sa (# 平bình )# 枲tỉ 嘶# 蘇tô (# 上thượng )# 蘇tô (# 引dẫn 三tam )# 洗tẩy 鰓# 蘇tô 騷# 毿tam 索sách 。 今kim 嘶# 字tự 即tức 第đệ 四tứ 字tự 梵Phạn 語ngữ 輕khinh 重trọng 今kim 古cổ 小tiểu 殊thù 大đại 旨chỉ 無vô 異dị 。 若nhược 作tác 十thập 二nhị 梵Phạm 字tự 者giả sa# 娑sa (# 上thượng )sā# 娑sa si# 枲tỉ sī# 嘶# su# 蘇tô (# 上thượng )sū# 蘇tô (# 引dẫn )se# 洗tẩy se# ṃ# 鰓# so# 蘇tô 騷# sa# ṃ# 毿tam sa# ḥ# 索sách 。 疏sớ/sơ 有hữu 云vân 如như 呼hô 師sư 子tử 下hạ 即tức 刊# 定định 記ký 釋thích 然nhiên 噁ô 字tự 亦diệc 不bất 似tự 師sư 子tử 。 又hựu 西tây 方phương 無vô 此thử 字tự 。 疏sớ/sơ 十thập 四tứ 音âm 者giả 此thử 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 此thử 譯dịch 帶đái 古cổ 。 然nhiên 噁ô 字tự 合hợp 是thị 第đệ 十thập 四tứ 字tự 。 若nhược 準chuẩn 興hưng 善thiện 三tam 藏tạng 譯dịch 金kim 剛cang 頂đảnh 瑜du 伽già 字tự 母mẫu 云vân 。 一nhất 阿a (# 上thượng )# 二nhị 阿a (# 長trường/trưởng )# 三tam 伊y (# 上thượng )# 四tứ 伊y (# 長trường/trưởng )# 五ngũ 塢ổ 六lục 污ô 七thất # # (# 引dẫn 去khứ )# 八bát 力lực 嚧rô (# 引dẫn )# 九cửu 噎ế 十thập 愛ái 十thập 一nhất 污ô 十thập 二nhị 奧áo (# 引dẫn )# 十thập 三tam 暗ám 十thập 四tứ 惡ác 。 其kỳ 里lý 梨lê 字tự 即tức 金kim 剛cang 頂đảnh 中trung # # 力lực 嚧rô 字tự 。 各các 是thị 二nhị 合hợp 故cố 成thành 十thập 四tứ 。 其kỳ 奧áo 字tự 云vân 引dẫn 者giả 更cánh 有hữu 三tam 藏tạng 說thuyết 十thập 二nhị 字tự 中trung 上thượng 六lục 前tiền 短đoản 後hậu 長trường/trưởng 。 下hạ 六lục 前tiền 長trường/trưởng 後hậu 短đoản 。 則tắc 奧áo 字tự 不bất 合hợp 引dẫn 西tây 方phương 異dị 同đồng 故cố 。 今kim 具cụ 出xuất 疏sớ/sơ 。 謂vị 有hữu 二nhị 字tự 多đa 字tự 名danh 者giả 若nhược 一nhất 字tự 名danh 不bất 名danh 為vi 數số 。 二nhị 字tự 名danh 三tam 字tự 名danh 等đẳng 皆giai 名danh 為vi 數số 。 如như 色sắc 即tức 一nhất 字tự 名danh 。 末mạt 那na 即tức 二nhị 字tự 名danh 。 阿a 賴lại 耶da 即tức 三tam 字tự 名danh 。 言ngôn 必tất 以dĩ 多đa 字tự 成thành 句cú 者giả 。 終chung 無vô 一nhất 字tự 句cú 故cố 說thuyết 者giả 語ngữ 言ngôn 義nghĩa 當đương 色sắc 法pháp 。 是thị 則tắc 上thượng 書thư 字tự 數số 說thuyết 。 總tổng 是thị 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 共cộng 為vi 教giáo 體thể 。 故cố 此thử 四tứ 事sự 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 能năng 詮thuyên 教giáo 法pháp 。 皆giai 用dụng 字tự 母mẫu 而nhi 為vi 其kỳ 本bổn 。 疏sớ/sơ 即tức 迦ca 佉khư 等đẳng 三tam 十thập 四tứ 字tự 者giả 。 若nhược 古cổ 三tam 藏tạng 說thuyết 謂vị 牙nha 齒xỉ 舌thiệt 喉hầu 脣thần 各các 有hữu 五ngũ 音âm 。 及cập 會hội 音âm 有hữu 九cửu 。 牙nha 音âm 五ngũ 者giả 。 即tức 迦ca (# 上thượng )# 佉khư (# 上thượng )# 誐nga 伽già (# 去khứ 引dẫn )# 仰ngưỡng (# 鼻tị 聲thanh 呼hô 去khứ )# 。 齒xỉ 音âm 五ngũ 者giả 。 左tả 蹉sa (# 上thượng )# 惹nhạ (# 才tài 可khả )# 酇# (# 上thượng )# 孃nương (# 上thượng )# 。 舌thiệt 音âm 五ngũ 者giả 。 謂vị 吒tra (# 上thượng )# 咤trá (# 上thượng )# 拏noa (# 上thượng )# 荼đồ (# 去khứ )# 拏noa (# 旎# 爽sảng 切thiết 仍nhưng 鼻tị 聲thanh 呼hô )# 。 喉hầu 音âm 五ngũ 者giả 。 多đa (# 上thượng )# 他tha 娜na 馱đà 囊nang 。 脣thần 音âm 五ngũ 者giả 。 謂vị 跛bả 頗phả 麼ma 婆bà (# 去khứ 重trọng/trùng )# 莽mãng (# 鼻tị 聲thanh 呼hô 之chi )# 。 會hội 音âm 九cửu 者giả 。 野dã 囉ra 邏la (# 上thượng )# 嚩phạ (# 無vô 可khả 切thiết )# 捨xả 灑sái 娑sa (# 上thượng )# 賀hạ 乞khất 灑sái (# 二nhị 合hợp )# 。 已dĩ 上thượng 三tam 十thập 四tứ 字tự 足túc 。 若nhược 般Bát 若Nhã 三tam 藏tạng 云vân 。 前tiền 五ngũ 句cú 中trung 一nhất 句cú 之chi 內nội 。 即tức 有hữu 五ngũ 音âm 如như 迦ca 齒xỉ 音âm 佉khư 氣khí 從tùng 喉hầu 出xuất 。 誐nga 字tự 喉hầu 音âm 。 伽già 字tự 胸hung 藏tạng 音âm 。 仰ngưỡng 字tự 鼻tị 音âm 。 其kỳ 餘dư 四tứ 句cú 準chuẩn 例lệ 皆giai 然nhiên 。 疏sớ/sơ 一nhất 一nhất 字tự 中trung 成thành 十thập 二nhị 字tự 者giả 。 謂vị 將tương 上thượng 阿a (# 上thượng )# 阿a 等đẳng 十thập 二nhị 字tự 遍biến 入nhập 三tam 十thập 四tứ 。 如như 初sơ 迦ca 字tự 十thập 二nhị 音âm 入nhập 便tiện 成thành 迦ca (# 上thượng )# 迦ca 鷄kê (# 上thượng )# 鷄kê 俱câu 俱câu 計kế (# 上thượng )# 改cải 姑cô 哠# 甘cam 伽già (# 去khứ )# 入nhập 。 迦ca 字tự 既ký 爾nhĩ 。 入nhập 佉khư 字tự 等đẳng 三tam 十thập 三tam 字tự 亦diệc 然nhiên 。
復phục 有hữu 二nhị 合hợp 三tam 合hợp 乃nãi 至chí 六lục 合hợp 者giả 。 如như 以dĩ 囉ra 字tự 半bán 體thể 入nhập 迦ca 字tự 時thời 便tiện 成thành 舸khả 羅la (# 二nhị 合hợp )# 字tự 成thành 十thập 二nhị 字tự 。 言ngôn 囉ra 字tự 半bán 體thể 者giả 囉ra 字tự 具cụ 足túc 梵Phạm 字tự 者giả ra# 此thử 字tự 是thị 也dã 。 半bán 體thể 者giả 此thử 一nhất 半bán 是thị 也dã 。 若nhược 入nhập 迦ca 字tự 者giả 迦ca 字tự 梵Phạm 書thư ka# 。 此thử 若nhược 入nhập 半bán 體thể 謂vị rka# 此thử 字tự 是thị 也dã 。 kra(# 即tức 迦ca 邏la 字tự )# 即tức 云vân 迦ca 羅la (# 二nhị 合hợp 里lý 下hạ 切thiết 一nhất )# 柯kha 羅la (# 里lý 迦ca 切thiết 二nhị )# 吉cát 里lý (# 三tam )# 吉cát 梨lê (# 四tứ )# 吉cát 魯lỗ (# 五ngũ )# 姑cô 盧lô (# 六lục )# 吉cát 禮lễ (# 七thất )# 吉cát 犁lê (# 八bát )# 古cổ 路lộ (# 九cửu )# 吉cát 澇lao (# 十thập )# 吉cát 濫lạm (# 十thập 一nhất )# 吉cát 邏la (# 來lai 下hạ 切thiết 十thập 二nhị )# 。 若nhược 以dĩ 迦ca 佉khư 字tự 合hợp 娑sa 字tự 為vi 遏át 塞tắc 迦ca 。 即tức 三tam 合hợp 字tự 成thành 十thập 二nhị 字tự 。 梵Phạm 字tự 樣# 若nhược 此thử ska# 言ngôn 四tứ 合hợp 者giả 遏át 悉tất 怛đát 邏la 。 五ngũ 合hợp 者giả 遏át 悉tất 怛đát 梨lê (# 上thượng )# 也dã 。 言ngôn 六lục 合hợp 者giả 謂vị 遏át 讖sấm (# 上thượng )# 彌di (# 上thượng )# 雉trĩ 持trì 也dã 。 但đãn 至chí 六lục 合hợp 字tự 已dĩ 無vô 邊biên 。 如như 一nhất 字tự 王vương 但đãn 有hữu 二nhị 合hợp 云vân 部bộ 林lâm 有hữu 三tam 合hợp 云vân 唵án 部bộ 林lâm 此thử 等đẳng 諸chư 義nghĩa 。 故cố 非phi 正chánh 要yếu 經kinh 有hữu 論luận 。 有hữu 故cố 須tu 略lược 知tri 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 梵Phạm 天Thiên 之chi 書thư 者giả 謂vị 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 劫kiếp 初sơ 時thời 。 作tác 此thử 書thư 字tự 以dĩ 教giáo 眾chúng 生sanh 。 不bất 同đồng 此thử 方phương 篆# 隷lệ 。 隨tùy 時thời 者giả 古cổ 書thư 隨tùy 時thời 有hữu 多đa 名danh 目mục 。 史sử 籀# 為vi 大đại 篆# 。 李# 斯tư 為vi 小tiểu 篆# 。 蔡thái 邕# 為vi 八bát 分phần/phân 。 程# 邈mạc 為vi 隷lệ 書thư 等đẳng 。 皆giai 隨tùy 時thời 有hữu 別biệt 。 疏sớ/sơ 釋Thích 種chủng 等đẳng 者giả 。 並tịnh 如như 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 經kinh 。 及cập 智Trí 度Độ 論luận 等đẳng 說thuyết 釋Thích 種chủng 報báo 定định 。 是thị 故cố 必tất 為vi 瑠lưu 璃ly 王vương 。 殺sát 瑠lưu 璃ly 王vương 作tác 業nghiệp 定định 故cố 佛Phật 不bất 能năng 諫gián 。 疏sớ/sơ 自tự 陳trần 有hữu 根căn 有hữu 欲dục 者giả 。 有hữu 根căn 故cố 堪kham 聞văn 。 有hữu 欲dục 故cố 樂nhạo 聞văn 。 疏sớ/sơ 對đối 教giáo 名danh 上thượng 者giả 。 則tắc 前tiền 雙song 為vi 教giáo 證chứng 之chi 總tổng 。 稱xưng 上thượng 者giả 約ước 人nhân 以dĩ 歎thán 明minh 金kim 剛cang 藏tạng 所sở 有hữu 教giáo 證chứng 最tối 上thượng 也dã 。 疏sớ/sơ 此thử 中trung 歎thán 證chứng 辯biện 才tài 有hữu 三tam 下hạ 釋thích 別biệt 句cú 。 疏sớ/sơ 依y 前tiền 起khởi 祠từ 樂nhạo 說thuyết 者giả 。 上thượng 三tam 辯biện 才tài 即tức 為vi 三tam 節tiết 。 一nhất 真chân 智trí 為vi 本bổn 。 二nhị 依y 真chân 智trí 能năng 解giải 法pháp 義nghĩa 。 三tam 依y 法pháp 義nghĩa 起khởi 詞từ 樂nhạo 說thuyết 。 然nhiên 約ước 於ư 心tâm 四tứ 皆giai 稱xưng 智trí 。 若nhược 流lưu 在tại 口khẩu 四tứ 皆giai 稱xưng 辯biện 。 然nhiên 詞từ 樂nhạo 說thuyết 即tức 是thị 能năng 說thuyết 法Pháp 義nghĩa 。 二nhị 智trí 即tức 是thị 所sở 說thuyết 。 則tắc 正chánh 說thuyết 時thời 詞từ 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 能năng 。 今kim 約ước 內nội 有hữu 法pháp 義nghĩa 方phương 起khởi 詞từ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 詞từ 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 果quả 。 詮thuyên 表biểu 深thâm 旨chỉ 即tức 是thị 樂nhạo 說thuyết 。 滑hoạt 利lợi 勝thắng 上thượng 即tức 詞từ 無vô 礙ngại 。 二nhị 皆giai 約ước 說thuyết 故cố 並tịnh 為vi 字tự 。 淨tịnh 心tâm 即tức 初Sơ 地Địa 者giả 。 證chứng 心tâm 離ly 染nhiễm 故cố 。 言ngôn 由do 集tập 德đức 成thành 故cố 者giả 。 會hội 今kim 經kinh 同đồng 論luận 經kinh 。 論luận 經Kinh 云vân 為vi 十Thập 力Lực 淨tịnh 心tâm 。 論luận 言ngôn 淨tịnh 心tâm 即tức 所sở 成thành 初Sơ 地Địa 今kim 經kinh 言ngôn 集tập 功công 德đức 。 即tức 能năng 成thành 因nhân 故cố 。 下hạ 說thuyết 分phần/phân 初Sơ 地Địa 云vân 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 深thâm 種chúng 善thiện 根căn 。 善thiện 修tu 諸chư 行hành 。 善thiện 集tập 助trợ 道đạo 等đẳng 而nhi 為vi 得đắc 地địa 所sở 依y 之chi 身thân 。 故cố 集tập 功công 德đức 成thành 於ư 初Sơ 地Địa 。 疏sớ/sơ 辯biện 才tài 分phân 別biệt 說thuyết 者giả 。 意ý 令linh 受thọ 持trì 十Thập 地Địa 法pháp 故cố 者giả 。 疏sớ/sơ 但đãn 通thông 釋thích 。 則tắc 上thượng 句cú 經kinh 是thị 正chánh 說thuyết 。 下hạ 句cú 經kinh 是thị 說thuyết 意ý 。 若nhược 遠viễn 公công 意ý 兩lưỡng 句cú 不bất 同đồng 。 則tắc 辯biện 才tài 分phân 別biệt 義nghĩa 者giả 。 即tức 依y 前tiền 體thể 性tánh 分phân 別biệt 地địa 義nghĩa 。 說thuyết 此thử 最tối 勝thắng 。 地địa 即tức 依y 詞từ 樂nhạo 說thuyết 。 說thuyết 十Thập 地Địa 法pháp 令linh 人nhân 受thọ 持trì 。 以dĩ 論luận 但đãn 云vân 云vân 何hà 令linh 入nhập 阿a 含hàm 無vô 礙ngại 分phân 別biệt 義nghĩa 令linh 受thọ 持trì 十Thập 地Địa 法pháp 故cố 。 故cố 疏sớ/sơ 但đãn 通thông 相tương/tướng 釋thích 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 說thuyết 主chủ 既ký 內nội 具cụ 二nhị 力lực 下hạ 。 通thông 結kết 二nhị 力lực 二nhị 頌tụng 之chi 意ý 。 疏sớ/sơ 惟duy 願nguyện 是thị 總tổng 下hạ 。 直trực 至chí 不bất 生sanh 恭cung 敬kính 。 皆giai 是thị 論luận 文văn 。 從tùng 以dĩ 定định 戒giới 為vi 治trị 下hạ 。 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 釋thích 。 然nhiên 論luận 教giáo 證chứng 各các 二nhị 妄vọng 想tưởng 一nhất 時thời 併tinh 舉cử 。 下hạ 四tứ 對đối 治trị 亦diệc 一nhất 時thời 併tinh 舉cử 。 今kim 疏sớ/sơ 教giáo 證chứng 分phần/phân 說thuyết 。 今kim 但đãn 舉cử 教giáo 之chi 二nhị 過quá 。 以dĩ 戒giới 定định 下hạ 取thủ 下hạ 論luận 治trị 。 彼bỉ 論luận 具cụ 云vân 有hữu 二nhị 對đối 治trị 。 堪kham 聞văn 阿a 含hàm 。 一nhất 定định 。 二nhị 戒giới 。 定định 者giả 心tâm 調điều 伏phục 故cố 。 戒giới 者giả 住trụ 善thiện 威uy 儀nghi 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 乃nãi 添# 字tự 釋thích 之chi 可khả 知tri 。 次thứ 舉cử 證chứng 二nhị 過quá 便tiện 牒điệp 二nhị 治trị 並tịnh 顯hiển 可khả 知tri 。 但đãn 經kinh 集tập 正chánh 心tâm 句cú 。 論luận 經Kinh 云vân 定định 戒giới 深thâm 正chánh 意ý 深thâm 。 即tức 今kim 經kinh 集tập 字tự 意ý 即tức 今kim 經kinh 心tâm 字tự 。 又hựu 第đệ 二nhị 句cú 論luận 經Kinh 云vân 離ly 我ngã 慢mạn 妄vọng 見kiến 。 妄vọng 即tức 今kim 之chi 邪tà 字tự 而nhi 論luận 別biệt 釋thích 妄vọng 字tự 。 故cố 遠viễn 公công 云vân 。 初sơ 句cú 攝nhiếp 治trị 行hành 門môn 有hữu 五ngũ 。 相tương 從tùng 為vi 四tứ 。 要yếu 攝nhiếp 唯duy 二nhị 。 言ngôn 行hạnh 有hữu 五ngũ 者giả 。 一nhất 定định 二nhị 戒giới 三tam 深thâm 四tứ 正chánh 見kiến 五ngũ 正chánh 意ý 。 正chánh 見kiến 一nhất 門môn 義nghĩa 有hữu 文văn 無vô 。 以dĩ 論luận 釋thích 云vân 三tam 正chánh 見kiến 四tứ 正chánh 意ý 。 故cố 云vân 義nghĩa 有hữu 。 經kinh 文văn 則tắc 無vô 。 相tương 從tùng 四tứ 者giả 。 深thâm 與dữ 正chánh 見kiến 合hợp 以dĩ 為vi 一nhất 。 要yếu 唯duy 二nhị 者giả 但đãn 是thị 入nhập 阿a 含hàm 及cập 證chứng 行hành 耳nhĩ 。 今kim 疏sớ/sơ 但đãn 有hữu 二nhị 。 四tứ 不bất 開khai 成thành 。 五ngũ 者giả 以dĩ 經kinh 無vô 妄vọng 字tự 妄vọng 即tức 邪tà 字tự 。 論luận 釋thích 妄vọng 云vân 。 妄vọng 者giả 謂vị 妄vọng 想tưởng 見kiến 中trung 同đồng 使sử 故cố 。 而nhi 釋thích 見kiến 但đãn 云vân 顛điên 倒đảo 見kiến 。 義nghĩa 通thông 淺thiển 深thâm 。 謂vị 於ư 法pháp 妄vọng 取thủ 名danh 顛điên 倒đảo 見kiến 。 此thử 見kiến 則tắc 淺thiển 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 為vi 顛điên 倒đảo 見kiến 。 此thử 見kiến 則tắc 深thâm 見kiến 中trung 同đồng 使sử 。 則tắc 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 之chi 邪tà 見kiến 故cố 不bất 開khai 耳nhĩ 。 但đãn 正chánh 字tự 兩lưỡng 用dụng 。 謂vị 正chánh 見kiến 正chánh 意ý 故cố 。 所sở 治trị 既ký 唯duy 有hữu 四tứ 能năng 治trị 集tập 正chánh 合hợp 治trị 倒đảo 見kiến 。 疏sớ/sơ 云vân 謂vị 積tích 集tập 深thâm 思tư 者giả 。 以dĩ 經kinh 集tập 字tự 會hội 論luận 深thâm 字tự 耳nhĩ 。 深thâm 思tư 即tức 稱xưng 理lý 見kiến 也dã 。 故cố 論luận 云vân 。 深thâm 者giả 細tế 意ý 善thiện 思tư 惟duy 故cố 。 信tín 心tâm 歡hoan 喜hỷ 者giả 。 正chánh 心tâm 即tức 是thị 信tín 心tâm 也dã 。 信tín 解giải 具cụ 足túc 。 故cố 能năng 入nhập 證chứng 餘dư 文văn 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 示thị 現hiện 正chánh 受thọ 彼bỉ 所sở 說thuyết 義nghĩa 者giả 。 遠viễn 公công 四tứ 種chủng 喻dụ 四tứ 種chủng 求cầu 心tâm 。 謂vị 一nhất 求cầu 聞văn 等đẳng 。 隨tùy 喻dụ 通thông 合hợp 具cụ 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 求cầu 法Pháp 心tâm 。 二nhị 所sở 求cầu 法Pháp 。 三tam 是thị 依y 法pháp 所sở 成thành 之chi 行hành 。 四tứ 是thị 依y 行hành 所sở 治trị 之chi 病bệnh 。 五ngũ 是thị 求cầu 法Pháp 起khởi 行hành 之chi 人nhân 。 一nhất 言ngôn 求cầu 法Pháp 心tâm 者giả 。 謂vị 求cầu 聞văn 思tư 修tu 證chứng 心tâm 也dã 。 二nhị 所sở 求cầu 法Pháp 者giả 。 聞văn 思tư 修tu 證chứng 四tứ 種chủng 法pháp 也dã 。 三tam 所sở 成thành 行hành 者giả 。 依y 法pháp 所sở 成thành 聞văn 思tư 修tu 證chứng 四tứ 種chủng 行hành 也dã 。 四tứ 所sở 治trị 病bệnh 者giả 。 聞văn 思tư 修tu 證chứng 四tứ 種chủng 障chướng 也dã 。 五ngũ 言ngôn 求cầu 法Pháp 人nhân 者giả 。 且thả 約ước 大đại 位vị 攝nhiếp 以dĩ 為vi 四tứ 。 一nhất 善thiện 趣thú 人nhân 。 求cầu 教giáo 起khởi 聞văn 。 二nhị 習tập 種chủng 人nhân 。 求cầu 義nghĩa 起khởi 思tư 。 三tam 性tánh 種chủng 人nhân 。 求cầu 行hành 起khởi 修tu 。 四tứ 解giải 行hành 人nhân 。 求cầu 實thật 入nhập 證chứng 。 今kim 對đối 此thử 五ngũ 以dĩ 喻dụ 顯hiển 示thị 如như 初sơ 一nhất 喻dụ 。 渴khát 是thị 病bệnh 思tư 是thị 求cầu 心tâm 。 冷lãnh 水thủy 是thị 法pháp 略lược 無vô 求cầu 人nhân 。 次thứ 二nhị 句cú 亦diệc 然nhiên 。 第đệ 四tứ 喻dụ 中trung 蜂phong 喻dụ 於ư 人nhân 。 影ảnh 顯hiển 前tiền 三tam 。 亦diệc 有hữu 求cầu 人nhân 略lược 無vô 有hữu 病bệnh 。 例lệ 前tiền 應ưng 有hữu 亦diệc 貪tham 字tự 兼kiêm 之chi 。 由do 貪tham 故cố 思tư 好hảo/hiếu 蜜mật 其kỳ 成thành 行hành 。 即tức 飲ẩm 食thực 服phục 味vị 。 文văn 即tức 現hiện 無vô 義nghĩa 已dĩ 含hàm 有hữu 。 論luận 經Kinh 云vân 如như 眾chúng 蜂phong 依y 蜜mật 依y 義nghĩa 同đồng 行hành 亦diệc 影ảnh 略lược 耳nhĩ 。 雖tuy 有hữu 五ngũ 事sự 正chánh 意ý 喻dụ 能năng 求cầu 心tâm 至chí 矣hĩ 。 故cố 疏sớ/sơ 中trung 引dẫn 論luận 便tiện 釋thích 具cụ 此thử 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 謂vị 求cầu 聞văn 慧tuệ 。 求cầu 即tức 求cầu 心tâm 聞văn 慧tuệ 即tức 所sở 求cầu 法Pháp 。 初sơ 聞văn 即tức 受thọ 是thị 行hành 。 既ký 云vân 隨tùy 得đắc 而nhi 飲ẩm 必tất 除trừ 渴khát 病bệnh 下hạ 。 三tam 求cầu 心tâm 及cập 法pháp 例lệ 知tri 。 二nhị 求cầu 思tư 中trung 嚼tước 所sở 聞văn 法Pháp 。 即tức 行hành 資tư 身thân 力lực 即tức 除trừ 病bệnh 。 三tam 求cầu 修tu 中trung 依y 聞văn 思tư 行hành 即tức 行hành 能năng 去khứ 惑hoặc 習tập 即tức 除trừ 病bệnh 。 四tứ 安an 樂lạc 行hành 者giả 。 現hiện 法pháp 受thọ 樂lạc 行hành 故cố 。 即tức 行hành 必tất 無vô 疲bì 苦khổ 。 即tức 病bệnh 除trừ 。 疏sớ/sơ 所sở 求cầu 猶do 通thông 法pháp 喻dụ 者giả 。 甘cam 露lộ 是thị 喻dụ 。 故cố 法pháp 即tức 是thị 法pháp 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 以dĩ 大đại 涅Niết 槃Bàn 為vi 甘cam 露lộ 。 不bất 死tử 之chi 藥dược 。 配phối 於ư 上thượng 四tứ 。 在tại 論luận 所sở 無vô 。 疏sớ/sơ 行hành 亦diệc 果quả 行hành 者giả 。 行hành 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 因nhân 行hành 即tức 是thị 十Thập 地Địa 能năng 得đắc 善Thiện 逝Thệ 名danh 善Thiện 逝Thệ 行hành 。 二nhị 者giả 果quả 行hành 如như 出xuất 現hiện 品phẩm 者giả 。 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 真chân 實thật 行hạnh 是thị 如Như 來Lai 行hạnh 。 無vô 礙ngại 行hành 是thị 如Như 來Lai 行hạnh 。 真chân 實thật 即tức 契khế 實thật 智trí 無vô 礙ngại 即tức 悲bi 智trí 雙song 流lưu 。 如như 金kim 翅sí 闢tịch 海hải 。 依y 法pháp 性tánh 空không 入nhập 生sanh 死tử 海hải 故cố 。 疏sớ/sơ 自tự 下hạ 第đệ 三tam 如Như 來Lai 加gia 請thỉnh 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 來lai 意ý 。 二nhị 釋thích 名danh 。 三tam 揀giản 別biệt 。 四tứ 釋thích 文văn 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 辨biện 來lai 意ý 。 二nhị 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 故cố 論luận 云vân 。 若nhược 請thỉnh 者giả 非phi 尊tôn 法pháp 。 非phi 殊thù 勝thắng 聖thánh 者giả 則tắc 不bất 說thuyết 。 釋thích 曰viết 此thử 是thị 反phản 明minh 。 若nhược 也dã 順thuận 說thuyết 由do 請thỉnh 者giả 尊tôn 故cố 。 顯hiển 所sở 說thuyết 勝thắng 剛cang 藏tạng 則tắc 說thuyết 。 二nhị 前tiền 來lai 為vi 分phần/phân 下hạ 。 二nhị 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 後hậu 通thông 躡niếp 跡tích 難nạn/nan 。 然nhiên 遠viễn 公công 總tổng 有hữu 五ngũ 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 能năng 加gia 佛Phật 異dị 。 二nhị 所sở 加gia 不bất 同đồng 。 三tam 加gia 業nghiệp 有hữu 異dị 。 四tứ 加gia 相tương/tướng 不bất 等đẳng 。 五ngũ 加gia 請thỉnh 分phần/phân 差sai 。 今kim 疏sớ/sơ 皆giai 具cụ 。 而nhi 文văn 中trung 先tiên 通thông 伏phục 難nạn/nan 者giả 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 前tiền 來lai 已dĩ 加gia 。 今kim 何hà 復phục 加gia 。 此thử 為vi 復phục 重trùng 難nạn/nan 之chi 答đáp 。 此thử 有hữu 二nhị 。 一nhất 前tiền 未vị 具cụ 故cố 。 二nhị 所sở 為vi 別biệt 。 故cố 前tiền 中trung 先tiên 出xuất 不bất 具cụ 足túc 。 意ý 云vân 為vi 分phần/phân 主chủ 伴bạn 。 由do 主chủ 威uy 力lực 令linh 十thập 方phương 佛Phật 加gia 。 故cố 前tiền 身thân 口khẩu 不bất 同đồng 諸chư 佛Phật 。 次thứ 正chánh 顯hiển 未vị 具cụ 。 即tức 唯duy 辨biện 意ý 加gia 。 謂vị 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 及cập 加gia 因nhân 中trung 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 本bổn 願nguyện 威uy 神thần 。 今kim 長trường/trưởng 行hành 光quang 照chiếu 為vi 身thân 加gia 。 偈kệ 頌tụng 請thỉnh 說thuyết 為vi 口khẩu 加gia 。 故cố 具cụ 三tam 業nghiệp 加gia 相tương/tướng 方phương 具cụ 。 此thử 即tức 遠viễn 公công 第đệ 三tam 加gia 業nghiệp 有hữu 異dị 。 疏sớ/sơ 又hựu 前tiền 默mặc 與dữ 威uy 神thần 下hạ 。 第đệ 二nhị 所sở 為vi 別biệt 故cố 。 亦diệc 應ưng 問vấn 言ngôn 前tiền 何hà 不bất 具cụ 。 今kim 方phương 具cụ 耶da 。 答đáp 云vân 。 留lưu 此thử 身thân 口khẩu 發phát 起khởi 請thỉnh 法pháp 故cố 。 言ngôn 令linh 有hữu 加gia 請thỉnh 者giả 。 前tiền 主chủ 佛Phật 加gia 。 令linh 得đắc 諸chư 佛Phật 加gia 。 既ký 得đắc 佛Phật 加gia 出xuất 定định 說thuyết 本bổn 故cố 便tiện 有hữu 請thỉnh 。 則tắc 前tiền 主chủ 佛Phật 加gia 為vi 諸chư 佛Phật 加gia 因nhân 及cập 三tam 家gia 請thỉnh 因nhân 。 今kim 主chủ 佛Phật 加gia 加gia 即tức 是thị 請thỉnh 故cố 不bất 同đồng 也dã 。 此thử 即tức 遠viễn 公công 第đệ 五ngũ 加gia 請thỉnh 分phần/phân 差sai 。 疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 諸chư 佛Phật 前tiền 已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 通thông 躡niếp 跡tích 難nạn/nan 。 意ý 云vân 主chủ 佛Phật 未vị 具cụ 身thân 口khẩu 故cố 今kim 欲dục 具cụ 伴bạn 佛Phật 。 已dĩ 具cụ 何hà 得đắc 復phục 加gia 。 復phục 加gia 即tức 經Kinh 云vân 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 悉tất 亦diệc 如như 是thị 。 及cập 諸chư 佛Phật 威uy 神thần 力lực 。 故cố 而nhi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。 疏sớ/sơ 前tiền 但đãn 是thị 加gia 下hạ 。 答đáp 此thử 亦diệc 加gia 請thỉnh 分phần/phân 差sai 。 此thử 段đoạn 亦diệc 含hàm 遠viễn 公công 第đệ 一nhất 能năng 加gia 佛Phật 異dị 。 以dĩ 前tiền 約ước 所sở 表biểu 。 皆giai 十thập 方phương 金kim 剛cang 藏tạng 佛Phật 加gia 。 今kim 但đãn 云vân 十thập 方phương 表biểu 通thông 方phương 故cố 。 又hựu 遮già 那na 亦diệc 照chiếu 十thập 方phương 說thuyết 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 知tri 異dị 名danh 諸chư 佛Phật 亦diệc 得đắc 同đồng 加gia 。 疏sớ/sơ 上thượng 力lực 被bị 下hạ 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 名danh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 不bất 以dĩ 常thường 口khẩu 下hạ 。 第đệ 三tam 揀giản 別biệt 。 文văn 有hữu 二nhị 。 初sơ 則tắc 加gia 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 後hậu 即tức 所sở 被bị 不bất 等đẳng 。 今kim 初sơ 有hữu 三tam 。 初sơ 牒điệp 異dị 相tướng 。 二nhị 為vi 不bất 輕khinh 尊tôn 位vị 下hạ 。 出xuất 所sở 以dĩ 。 三tam 要yếu 復phục 請thỉnh 下hạ 。 通thông 躡niếp 跡tích 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 問vấn 云vân 。 若nhược 重trọng/trùng 尊tôn 位vị 何hà 如như 莫mạc 請thỉnh 。 答đáp 云vân 為vì 重trọng 法Pháp 故cố 。 前tiền 則tắc 尊tôn 人nhân 。 此thử 為vi 重trọng/trùng 法pháp 尊tôn 極cực 請thỉnh 故cố 故cố 法pháp 為vi 重trọng/trùng 。 疏sớ/sơ 前tiền 加gia 分phần/phân 中trung 下hạ 。 二nhị 揀giản 所sở 被bị 不bất 同đồng 。 即tức 遠viễn 公công 所sở 加gia 不bất 等đẳng 。 則tắc 前tiền 局cục 說thuyết 者giả 。 此thử 通thông 說thuyết 聽thính 。 出xuất 所sở 以dĩ 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 通thông 有hữu 下hạ 。 第đệ 四tứ 釋thích 文văn 。 言ngôn 卷quyển 業nghiệp 經kinh 文văn 所sở 無vô 者giả 。 以dĩ 卷quyển 約ước 作tác 用dụng 已dĩ 竟cánh 。 卷quyển 歸quy 毫hào 光quang 下hạ 。 既ký 更cánh 有hữu 餘dư 業nghiệp 故cố 經kinh 略lược 無vô 。 但đãn 以dĩ 如như 日nhật 身thân 當đương 之chi 。 而nhi 論luận 經kinh 舒thư 卷quyển 相tương 對đối 故cố 逆nghịch 明minh 之chi 。 故cố 論luận 經Kinh 云vân 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 。 諸chư 佛Phật 世thế 界giới 。 靡mĩ 不bất 周chu 遍biến 。 照chiếu 已dĩ 還hoàn 住trụ 本bổn 處xứ 。 還hoàn 住trụ 本bổn 處xứ 。 即tức 是thị 卷quyển 業nghiệp 。 止chỉ 業nghiệp 明minh 光quang 利lợi 益ích 。 五ngũ 降hàng 伏phục 業nghiệp 明minh 光quang 勢thế 力lực 。 六lục 敬kính 業nghiệp 顯hiển 光quang 攝nhiếp 益ích 。 謂vị 顯hiển 佛Phật 力lực 令linh 他tha 敬kính 故cố 。 即tức 為vi 攝nhiếp 益ích 。 疏sớ/sơ 令linh 眾chúng 見kiến 說thuyết 聽thính 者giả 。 皆giai 得đắc 佛Phật 加gia 者giả 。 經kinh 文văn 云vân 又hựu 照chiếu 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 佛Phật 及cập 大đại 眾chúng 。 并tinh 金Kim 剛Cang 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 身thân 故cố 。 明minh 知tri 通thông 說thuyết 聽thính 也dã 。 疏sớ/sơ 二nhị 正chánh 顯hiển 所sở 作tác 加gia 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 列liệt 名danh 。 二nhị 論luận 不bất 指chỉ 下hạ 出xuất 體thể 。 三tam 故cố 以dĩ 身thân 對đối 業nghiệp 下hạ 。 料liệu 揀giản 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 成thành 四tứ 句cú 。 後hậu 以dĩ 身thân 約ước 有hữu 體thể 下hạ 。 出xuất 四tứ 差sai 別biệt 所sở 以dĩ 。 以dĩ 業nghiệp 約ước 有hữu 用dụng 。 如như 日nhật 身thân 但đãn 能năng 皎hiệu 住trụ 故cố 。 言ngôn 非phi 正chánh 所sở 為vi 者giả 。 本bổn 意ý 不bất 為vi 令linh 相tương 見kiến 故cố 。 故cố 無vô 業nghiệp 無vô 體thể 今kim 經kinh 略lược 無vô 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 加gia 於ư 彼bỉ 三tam 字tự 為vi 總tổng 等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 經kinh 文văn 有hữu 其kỳ 三tam 節tiết 。 一nhất 唯duy 總tổng 。 二nhị 通thông 總tổng 別biệt 。 三tam 唯duy 別biệt 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 初sơ 定định 總tổng 別biệt 。 二nhị 釋thích 別biệt 相tướng 。 今kim 初sơ 總tổng 別biệt 有hữu 二nhị 。 加gia 於ư 彼bỉ 三tam 字tự 二nhị 偈kệ 之chi 總tổng 。 其kỳ 世thế 中trung 上thượng 即tức 二nhị 十thập 五ngũ 字tự 之chi 總tổng 。 除trừ 加gia 於ư 彼bỉ 三tam 字tự 故cố 。 言ngôn 以dĩ 上thượng 即tức 勝thắng 者giả 。 會hội 今kim 經kinh 同đồng 論luận 經kinh 。 疏sớ/sơ 言ngôn 四tứ 勝thắng 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 別biệt 相tướng 。 一nhất 自tự 在tại 勝thắng 。 不bất 為vi 他tha 屈khuất 二nhị 障chướng 即tức 他tha 。 二nhị 力lực 勝thắng 。 即tức 能năng 伏phục 他tha 。 三tam 眷quyến 屬thuộc 勝thắng 。 即tức 輔phụ 弼bật 豪hào 強cường 。 四tứ 種chủng 姓tánh 勝thắng 族tộc 胄trụ 尊tôn 貴quý 。 疏sớ/sơ 不bất 染nhiễm 如như 空không 者giả 。 空không 有hữu 多đa 義nghĩa 今kim 取thủ 不bất 染nhiễm 。 此thử 含hàm 二nhị 德đức 以dĩ 離ly 二nhị 障chướng 。 即tức 是thị 斷đoạn 德đức 。 能năng 離ly 此thử 者giả 。 即tức 是thị 智trí 德đức 。 故cố 下hạ 結kết 云vân 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 故cố 。 又hựu 自tự 在tại 者giả 離ly 煩phiền 惱não 障chướng 。 則tắc 心tâm 自tự 在tại 。 離ly 所sở 知tri 障chướng 則tắc 智trí 自tự 在tại 。 問vấn 斷đoạn 癡si 慧tuệ 明minh 。 滅diệt 愛ái 心tâm 脫thoát 故cố 。 淨tịnh 名danh 云vân 不bất 滅diệt 癡si 愛ái 。 起khởi 於ư 明minh 脫thoát 。 今kim 此thử 何hà 故cố 。 除trừ 癡si 除trừ 愛ái 皆giai 名danh 心tâm 脫thoát 。 以dĩ 但đãn 云vân 煩phiền 惱não 故cố 。 事sự 中trung 照chiếu 用dụng 為vi 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 文văn 云vân 離ly 所sở 知tri 故cố 。 釋thích 曰viết 二nhị 脫thoát 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 由do 解giải 中trung 無vô 染nhiễm 之chi 心tâm 名danh 心tâm 解giải 脫thoát 。 照chiếu 理lý 之chi 智trí 名danh 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 是thị 為vi 心tâm 脫thoát 除trừ 愛ái 慧tuệ 脫thoát 除trừ 癡si 。 二nhị 以dĩ 真chân 識thức 出xuất 離ly 愛ái 染nhiễm 為vi 心tâm 解giải 脫thoát 。 事sự 中trung 照chiếu 用dụng 為vi 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 則tắc 心tâm 解giải 脫thoát 雙song 離ly 癡si 愛ái 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 照chiếu 事sự 無vô 遺di 餘dư 。 經kinh 多đa 依y 前tiền 門môn 。 今kim 論luận 乃nãi 是thị 後hậu 意ý 。 疏sớ/sơ 十Thập 地Địa 已dĩ 還hoàn 下hạ 。 釋thích 佛Phật 無vô 等đẳng 等đẳng 之chi 言ngôn 。 謂vị 過quá 下hạ 故cố 為vi 無vô 等đẳng 。 以dĩ 齊tề 上thượng 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 於ư 等đẳng 。 言ngôn 欲dục 顯hiển 佛Phật 佛Phật 。 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 者giả 。 此thử 遮già 復phục 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 何hà 不bất 但đãn 說thuyết 無vô 等đẳng 。 何hà 用dụng 重trọng/trùng 言ngôn 齊tề 等đẳng 故cố 。 今kim 答đáp 云vân 。 以dĩ 諸chư 賢hiền 聖thánh 望vọng 於ư 下hạ 地địa 皆giai 名danh 無vô 等đẳng 。 而nhi 更cánh 有hữu 上thượng 猶do 未vị 上thượng 齊tề 故cố 。 今kim 唯duy 佛Phật 方phương 能năng 等đẳng 佛Phật 覺giác 以dĩ 究cứu 竟cánh 正chánh 覺giác 同đồng 也dã 。 疏sớ/sơ 二nhị 力lực 勝thắng 者giả 。 亦diệc 是thị 智trí 德đức 多đa 約ước 權quyền 智trí 。 如như 十Thập 力Lực 是thị 體thể 能năng 伏phục 邪tà 智trí 之chi 怨oán 敵địch 故cố 是thị 用dụng 。 然nhiên 論luận 經kinh 言ngôn 十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 總tổng 為vi 力lực 勝thắng 十Thập 力Lực 是thị 體thể 。 無vô 畏úy 制chế 外ngoại 道đạo 等đẳng 字tự 兼kiêm 於ư 神thần 力lực 以dĩ 用dụng 降hàng 魔ma 。 今kim 以dĩ 無vô 量lượng 等đẳng 言ngôn 屬thuộc 下hạ 眷quyến 屬thuộc 勝thắng 。 以dĩ 無vô 量lượng 字tự 該cai 之chi 故cố 。 但đãn 將tương 十Thập 力Lực 以dĩ 為vi 力lực 勝thắng 為vi 順thuận 文văn 故cố 。 若nhược 將tương 勝thắng 功công 德đức 言ngôn 。 兩lưỡng 處xứ 用dụng 之chi 於ư 理lý 無vô 失thất 。 故cố 今kim 取thủ 意ý 能năng 伏phục 邪tà 智trí 即tức 是thị 制chế 外ngoại 。 其kỳ 怨oán 敵địch 言ngôn 亦diệc 有hữu 二nhị 用dụng 。 一nhất 者giả 邪tà 智trí 即tức 為vi 怨oán 敵địch 。 二nhị 怨oán 敵địch 言ngôn 即tức 是thị 天thiên 魔ma 。 疏sớ/sơ 三tam 眷quyến 屬thuộc 勝thắng 。 言ngôn 論luận 經kinh 即tức 當đương 無vô 量lượng 諸chư 眾chúng 首thủ 者giả 論luận 經kinh 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 經kinh 下hạ 句cú 云vân 。 諸chư 佛Phật 無vô 等đẳng 等đẳng 。 功công 德đức 如như 虛hư 空không 。 十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 無vô 量lượng 諸chư 眾chúng 首thủ 。 釋Thích 迦Ca 姓tánh 法pháp 生sanh 人nhân 天thiên 上thượng 作tác 加gia 。 釋thích 曰viết 。 由do 此thử 故cố 遠viễn 公công 與dữ 論luận 。 皆giai 初sơ 二nhị 句cú 是thị 自tự 在tại 勝thắng 。 如như 虛hư 空không 言ngôn 獨độc 喻dụ 功công 德đức 。 今kim 功công 德đức 字tự 在tại 第đệ 二nhị 句cú 中trung 。 兼kiêm 屬thuộc 第đệ 三tam 勝thắng 。 則tắc 無vô 量lượng 勝thắng 功công 德đức 之chi 言ngôn 通thông 於ư 三tam 處xứ 。 一nhất 以dĩ 功công 德đức 屬thuộc 自tự 在tại 勝thắng 。 二nhị 以dĩ 功công 德đức 當đương 無vô 畏úy 神thần 通thông 便tiện 屬thuộc 力lực 勝thắng 。 三tam 該cai 無vô 量lượng 勝thắng 功công 德đức 。 便tiện 屬thuộc 眷quyến 屬thuộc 勝thắng 。 今kim 疏sớ/sơ 順thuận 文văn 別biệt 配phối 故cố 但đãn 屬thuộc 眷quyến 屬thuộc 勝thắng 攝nhiếp 。 次thứ 論luận 云vân 諸chư 眾chúng 首thủ 者giả 下hạ 。 引dẫn 論luận 牒điệp 釋thích 則tắc 今kim 之chi 經kinh 文văn 同đồng 論luận 釋thích 語ngữ 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ