大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao
Quyển 35
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 五ngũ
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 始thỉ 自tự 發phát 心tâm 下hạ 。 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 列liệt 十thập 恩ân 。 二nhị 結kết 成thành 恩ân 重trọng/trùng 。 三tam 者giả 引dẫn 證chứng 。 初sơ 十thập 恩ân 者giả 。 一nhất 發phát 心tâm 普phổ 被bị 恩ân 。 二nhị 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 恩ân 。 猶do 如như 慈từ 母mẫu 。 嚥# 苦khổ 吐thổ 甘cam 。 捨xả 頭đầu 目mục 髓tủy 腦não 。 國quốc 城thành 妻thê 子tử 。 剜oan 身thân 千thiên 燈đăng 。 投đầu 形hình 餓ngạ 虎hổ 。 香hương 城thành 粉phấn 骨cốt 。 雪tuyết 嶺lĩnh 亡vong 軀khu 。 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 皆giai 為vi 眾chúng 生sanh 。 三tam 不bất 顧cố 自tự 身thân 者giả 。 一nhất 向hướng 為vi 他tha 恩ân 。 曾tằng 無vô 一nhất 念niệm 自tự 為vi 於ư 己kỷ 。 猶do 如như 慈từ 母mẫu 。 但đãn 令linh 子tử 樂nhạo/nhạc/lạc 自tự 殺sát 不bất 辭từ 。 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 修tu 功công 德đức 行hạnh 。 不bất 為vi 自tự 己kỷ 及cập 他tha 人nhân 。 但đãn 以dĩ 最tối 上thượng 智trí 慧tuệ 心tâm 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 故cố 迴hồi 向hướng 。 四tứ 垂thùy 形hình 六lục 道đạo 恩ân 。 謂vị 已dĩ 證chứng 滅diệt 道đạo 應ưng 受thọ 無vô 為vi 寂tịch 滅diệt 之chi 樂lạc 。 而nhi 垂thùy 形hình 六lục 道đạo 遍biến 入nhập 三tam 塗đồ 。 長trường/trưởng 劫kiếp 救cứu 物vật 。 入nhập 於ư 地địa 獄ngục 。 以dĩ 身thân 救cứu 贖thục 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 五ngũ 隨tùy 逐trục 眾chúng 生sanh 恩ân 。 上thượng 辯biện 橫hoạnh/hoành 遍biến 六lục 道đạo 。 今kim 約ước 長trường/trưởng 劫kiếp 不bất 捨xả 。 如như 子tử 見kiến 父phụ 。 視thị 父phụ 而nhi 已dĩ 。 無vô 出xuất 離ly 心tâm 。 如Như 來Lai 隨tùy 之chi 。 如như 犢độc 逐trục 母mẫu 。 備bị 將tương 萬vạn 行hạnh 隨tùy 逐trục 救cứu 攝nhiếp 。 如như 須Tu 彌Di 音âm 遍biến 淨tịnh 天thiên 王vương 。 得đắc 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 永vĩnh 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 海hải 解giải 脫thoát 門môn 。 六lục 見kiến 其kỳ 造tạo 惡ác 如như 割cát 支chi 體thể 。 即tức 大đại 悲bi 深thâm 重trọng 恩ân 。 故cố 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 謂vị 無vô 憂ưu 德đức 神thần 云vân 。 聖thánh 者giả 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 唯duy 有hữu 一nhất 子tử 。 愛ái 念niệm 情tình 至chí 忽hốt 見kiến 被bị 人nhân 割cát 截tiệt 支chi 體thể 。 其kỳ 心tâm 痛thống 切thiết 。 不bất 能năng 自tự 安an 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 造tạo 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 墮đọa 三tam 惡ác 趣thú 。 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 。 心tâm 大đại 憂ưu 惱não 。 若nhược 見kiến 眾chúng 生sanh 。 起khởi 身thân 語ngữ 意ý 三tam 種chủng 善thiện 業nghiệp 。 生sanh 人nhân 天thiên 趣thú 受thọ 身thân 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 。 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 生sanh 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 今kim 略lược 舉cử 悲bi 深thâm 。 喜hỷ 亦diệc 深thâm 故cố 。 七thất 迄hất 成thành 正chánh 覺giác 隱ẩn 其kỳ 勝thắng 德đức 者giả 。 即tức 隱ẩn 勝thắng 彰chương 劣liệt 恩ân 。 十thập 蓮liên 華hoa 藏tạng 塵trần 數số 之chi 相tướng 海hải 滴tích 難nan 稱xưng 。 無vô 盡tận 之chi 德đức 並tịnh 隱ẩn 不bất 彰chương 。 但đãn 云vân 百bách 劫kiếp 修tu 成thành 三tam 十thập 二nhị 相tương/tướng 。 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 見kiến 修tu 惑hoặc 。 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 覺giác 樹thụ 初sơ 圓viên 。 如như 老lão 比Bỉ 丘Khâu 同đồng 五ngũ 羅La 漢Hán 。 故cố 法pháp 華hoa 中trung 。 脫thoát 珍trân 御ngự 服phục 。 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y 。 執chấp 除trừ 糞phẩn 器khí 。 往vãng 到đáo 子tử 所sở 。 八bát 以dĩ 貧bần 所sở 樂lạc 法pháp 誘dụ 攝nhiếp 拯chửng 救cứu 。 即tức 隱ẩn 實thật 施thí 權quyền 恩ân 。 圓viên 頓đốn 一Nhất 乘Thừa 隱ẩn 而nhi 不bất 說thuyết 。 乃nãi 以dĩ 三tam 乘thừa 人nhân 天thiên 小tiểu 法pháp 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 此thử 上thượng 二nhị 句cú 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 第đệ 三tam 香hương 積tích 品phẩm 中trung 。 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 今kim 世Thế 尊Tôn 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 以dĩ 何hà 說thuyết 法Pháp 。 維duy 摩ma 詰cật 言ngôn 。 此thử 土độ 眾chúng 生sanh 。 剛cang 強cường 難nan 化hóa 故cố 。 佛Phật 為vi 說thuyết 剛cang 強cường 之chi 語ngữ 。 以dĩ 調điều 伏phục 之chi 言ngôn 。 是thị 地địa 獄ngục 。 是thị 畜súc 生sanh 。 是thị 餓ngạ 鬼quỷ 。 是thị 諸chư 難nạn 處xứ 。 是thị 愚ngu 人nhân 生sanh 處xứ 。 是thị 身thân 邪tà 行hành 。 是thị 身thân 邪tà 行hành 報báo 等đẳng 。 乃nãi 至chí 云vân 。 如như 是thị 剛cang 強cường 。 難nan 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 以dĩ 一nhất 切thiết 苦khổ 切thiết 之chi 言ngôn 。 乃nãi 可khả 入nhập 律luật 。 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 說thuyết 是thị 已dĩ 。 皆giai 曰viết 未vị 曾tằng 有hữu 也dã 。 如như 世Thế 尊Tôn 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 隱ẩn 其kỳ 無vô 量lượng 。 自tự 在tại 之chi 力lực 。 乃nãi 以dĩ 貧bần 所sở 樂nhạo 法Pháp 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 斯tư 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 能năng 勞lao 謙khiêm 。 以dĩ 無vô 量lượng 大đại 悲bi 。 生sanh 是thị 佛Phật 土độ 。 九cửu 見kiến 其kỳ 憍kiêu 恣tứ 示thị 跡tích 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 示thị 滅diệt 生sanh 善thiện 恩ân 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 若nhược 佛Phật 久cửu 住trụ 於ư 世thế 。 薄bạc 福phước 之chi 人nhân 。 不bất 種chúng 善thiện 根căn 。 貧bần 窮cùng 下hạ 賤tiện 。 貪tham 著trước 五ngũ 欲dục 。 入nhập 於ư 憶ức 想tưởng 。 妄vọng 見kiến 網võng 中trung 。 若nhược 見kiến 如Như 來Lai 。 常thường 在tại 不bất 滅diệt 。 便tiện 起khởi 憍kiêu 恣tứ 。 而nhi 懷hoài 厭yếm 怠đãi 。 不bất 能năng 生sanh 難nan 遭tao 之chi 想tưởng 。 恭cung 敬kính 之chi 心tâm 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 以dĩ 方phương 便tiện 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 當đương 知tri 。 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 。 難nan 可khả 值trị 遇ngộ 。 乃nãi 至chí 云vân 。 斯tư 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 聞văn 如như 是thị 語ngữ 。 必tất 當đương 生sanh 於ư 。 難nan 遭tao 之chi 想tưởng 。 心tâm 懷hoài 戀luyến 慕mộ 。 渴khát 仰ngưỡng 於ư 佛Phật 。 便tiện 種chúng 善thiện 根căn 。 四tứ 十thập 七thất 經kinh 有hữu 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 事sự 。 與dữ 此thử 大đại 同đồng 。 十thập 留lưu 餘dư 福phước 教giáo 以dĩ 濟tế 危nguy 苦khổ 者giả 。 即tức 悲bi 念niệm 無vô 盡tận 恩ân 。 謂vị 世Thế 尊Tôn 同đồng 人nhân 中trung 壽thọ 應ưng 壽thọ 百bách 年niên 。 留lưu 二nhị 十thập 年niên 福phước 以dĩ 庇tí 末Mạt 法Pháp 弟đệ 子tử 。 大đại 集tập 月nguyệt 藏tạng 分phân 第đệ 十thập 卷quyển 云vân 。 悲bi 愍mẫn 眾chúng 生sanh 故cố 捨xả 壽thọ 。 第đệ 三tam 分phần/phân 令linh 我ngã 法pháp 海hải 滿mãn 洗tẩy 浴dục 諸chư 天thiên 人nhân 。 假giả 使sử 毀hủy 禁cấm 戒giới 。 悉tất 住trụ 不bất 退thoái 地địa 。 若nhược 有hữu 撾qua 打đả 彼bỉ 。 即tức 為vi 打đả 我ngã 身thân 。 若nhược 有hữu 罵mạ 辱nhục 者giả 。 則tắc 為vi 毀hủy 辱nhục 我ngã 。 又hựu 云vân 。 留lưu 白bạch 毫hào 之chi 福phước 以dĩ 覆phú 弟đệ 子tử 言ngôn 留lưu 教giáo 者giả 。 即tức 三tam 藏tạng 八bát 藏tạng 廣quảng 益ích 眾chúng 生sanh 。 依y 之chi 修tu 行hành 。 皆giai 得đắc 成thành 佛Phật 。 形hình 像tượng 塔tháp 廟miếu 乃nãi 至chí 舍xá 利lợi 。 一nhất 興hưng 供cúng 養dường 千thiên 返phản 生sanh 天thiên 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 故cố 自tự 頂đảnh 至chí 足túc 下hạ 結kết 成thành 恩ân 重trọng/trùng 。
疏sớ/sơ 。 得đắc 人nhân 下hạ 。 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。 初sơ 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 十thập 八bát 。 不bất 知tri 恩ân 者giả 。 多đa 遭tao 橫hoạnh 死tử 。 即tức 此thử 經Kinh 四tứ 十thập 八bát 隨tùy 好hảo/hiếu 品phẩm 。 故cố 經Kinh 云vân 下hạ 。 三tam 引dẫn 他tha 經kinh (# 月nguyệt 藏tạng 分phần/phân )# 先tiên 一nhất 偈kệ 具cụ 足túc 經kinh 文văn 。 唯duy 自tự 利lợi 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 彼bỉ 亦diệc 一nhất 偈kệ 云vân 。 唯duy 有hữu 傳truyền 持trì 正Chánh 法Pháp 藏tạng 。 宣tuyên 揚dương 教giáo 理lý 施thí 群quần 生sanh 。 修tu 習tập 一nhất 念niệm 契khế 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 真chân 報báo 如Như 來Lai 者giả 。 會hội 意ý 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 能năng 離ly 五ngũ 邪tà 者giả 。 即tức 智trí 論luận 二nhị 十thập 二nhị 。 其kỳ 第đệ 五ngũ 。 名danh 稱xưng 說thuyết 所sở 得đắc 供cúng 養dường 。 以dĩ 動động 人nhân 心tâm 。 前tiền 四tứ 全toàn 同đồng 。 疏sớ/sơ 瑜du 伽già 名danh 善thiện 守thủ 根căn 門môn 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 十thập 三tam 論luận 云vân 。 云vân 何hà 根căn 律luật 儀nghi 。 謂vị 如như 有hữu 一nhất 能năng 善thiện 安an 住trụ 。 密mật 護hộ 根căn 門môn 防phòng 守thủ 正chánh 念niệm 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 密mật 護hộ 根căn 門môn 。 謂vị 防phòng 守thủ 正chánh 念niệm 常thường 委ủy 正chánh 念niệm 。 乃nãi 至chí 防phòng 護hộ 意ý 根căn 。 及cập 正chánh 修tu 行hành 意ý 根căn 律luật 儀nghi 等đẳng 。 疏sớ/sơ 淨tịnh 名danh 云vân 。 所sở 見kiến 色sắc 等đẳng 者giả 。 即tức 迦Ca 葉Diếp 章chương 。 令linh 迦Ca 葉Diếp 以dĩ 空không 聚tụ 想tưởng 。 入nhập 於ư 聚tụ 落lạc 。 所sở 見kiến 色sắc 於ư 盲manh 等đẳng 。 所sở 聞văn 聲thanh 與dữ 響hưởng 等đẳng 。 所sở 嗅khứu 香hương 與dữ 風phong 等đẳng 。 所sở 食thực 味vị 不bất 分phân 別biệt 。 受thọ 諸chư 觸xúc 如như 智trí 證chứng 。 知tri 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 相tướng 。 無vô 自tự 性tánh 無vô 他tha 性tánh 。 本bổn 自tự 不bất 然nhiên 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 等đẳng 。 是thị 故cố 藏tạng 護hộ 諸chư 根căn 則tắc 不bất 犯phạm 塵trần 境cảnh 。 成thành 六lục 自tự 在tại 王vương 。 豈khởi 為vi 六lục 賊tặc 所sở 劫kiếp 奪đoạt 耶da 。
賢Hiền 首Thủ 品Phẩm 第đệ 十thập 二nhị
疏sớ/sơ 。 夫phu 行hành 不bất 虛hư 設thiết 等đẳng 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 來lai 意ý 。 初sơ 對đối 前tiền 行hành 以dĩ 成thành 今kim 德đức 。 後hậu 又hựu 前tiền 智trí 首thủ 下hạ 。 廣quảng 前tiền 所sở 成thành 之chi 德đức 故cố 次thứ 來lai 。
疏sớ/sơ 。 令linh 起khởi 圓viên 融dung 信tín 行hành 等đẳng 者giả 。 天thiên 台thai 智trí 者giả 。 依y 此thử 一nhất 品phẩm 立lập 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 。 止Chỉ 觀Quán 第đệ 一nhất 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 聞văn 圓viên 法pháp 。 起khởi 圓viên 信tín 。 立lập 圓viên 行hành 。 住trụ 圓viên 位vị 。 以dĩ 圓viên 功công 德đức 。 而nhi 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。 以dĩ 圓viên 力lực 用dụng 。 建kiến 立lập 眾chúng 生sanh 。 今kim 宗tông 即tức 圓viên 法pháp 。 意ý 趣thú 有hữu 五ngũ 。 一nhất 信tín 。 即tức 起khởi 圓viên 信tín 。 二nhị 行hành 。 三tam 位vị 。 四tứ 德đức 。 五ngũ 用dụng 。 皆giai 以dĩ 上thượng 圓viên 融dung 貫quán 之chi 。 彼bỉ 釋thích 聞văn 法Pháp 云vân 。 謂vị 聞văn 生sanh 死tử 即tức 法Pháp 身thân 。 煩phiền 惱não 即tức 般Bát 若Nhã 。 結kết 業nghiệp 即tức 解giải 脫thoát 。 雖tuy 有hữu 三tam 名danh 而nhi 無vô 三tam 體thể 雖tuy 是thị 一nhất 體thể 而nhi 立lập 三tam 名danh 。 是thị 三tam 即tức 一nhất 相tương/tướng 。 其kỳ 實thật 無vô 有hữu 異dị 。 法Pháp 身thân 究cứu 竟cánh 般Bát 若Nhã 。 解giải 脫thoát 亦diệc 究cứu 竟cánh 。 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 餘dư 亦diệc 清thanh 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 餘dư 亦diệc 自tự 在tại 。 聞văn 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 名danh 聞văn 圓viên 法pháp 。 云vân 何hà 起khởi 圓viên 信tín 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 無vô 一nhất 二nhị 三tam 而nhi 一nhất 二nhị 三tam 。 無vô 一nhất 二nhị 三tam 是thị 遮già 一nhất 二nhị 三tam 。 而nhi 一nhất 二nhị 三tam 是thị 照chiếu 一nhất 二nhị 三tam 。 無vô 遮già 無vô 照chiếu 直trực 入nhập 中trung 道đạo 。 皆giai 究cứu 竟cánh 清thanh 淨tịnh 自tự 在tại 。 聞văn 深thâm 不bất 怖bố 。 聞văn 廣quảng 不bất 疑nghi 。 聞văn 非phi 深thâm 非phi 廣quảng 。 意ý 而nhi 有hữu 勇dũng 。 是thị 名danh 圓viên 信tín 。 云vân 何hà 行hành 圓viên 行hành 。 一nhất 向hướng 專chuyên 求cầu 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 不bất 餘dư 趣thú 向hướng 。 三tam 諦đế 圓viên 修tu 。 不bất 為vi 無vô 邊biên 所sở 寂tịch 。 不bất 為vi 有hữu 邊biên 所sở 動động 。 不bất 動động 不bất 寂tịch 直trực 入nhập 中trung 道đạo 。 是thị 名danh 圓viên 行hành 。 其kỳ 位vị 德đức 用dụng 之chi 圓viên 。 全toàn 引dẫn 今kim 經kinh 。 若nhược 自tự 取thủ 當đương 經kinh 聞văn 圓viên 。 即tức 聞văn 上thượng 同đồng 時thời 具cụ 足túc 等đẳng 十thập 種chủng 玄huyền 門môn 。 及cập 依y 正chánh 無vô 礙ngại 等đẳng 。 依y 此thử 起khởi 信tín 即tức 是thị 圓viên 信tín 。 其kỳ 圓viên 行hành 等đẳng 。 並tịnh 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。 今kim 此thử 一nhất 品phẩm 多đa 廣quảng 圓viên 德đức 用dụng 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 則tắc 與dữ 長trường/trưởng 行hành 文văn 有hữu 影ảnh 略lược 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 起khởi 後hậu 但đãn 起khởi 發phát 心tâm 。 偈kệ 中trung 起khởi 後hậu 但đãn 起khởi 修tu 行hành 。 故cố 二nhị 處xứ 起khởi 後hậu 互hỗ 為vi 影ảnh 略lược 。 就tựu 結kết 前tiền 中trung 長trường/trưởng 行hành 有hữu 大đại 功công 德đức 。 無vô 佛Phật 往vãng 修tu 。 偈kệ 有hữu 往vãng 修tu 復phục 闕khuyết 功công 德đức 。 亦diệc 是thị 影ảnh 略lược 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 少thiểu 言ngôn 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 上thượng 一nhất 意ý 諸chư 讚tán 歎thán 者giả 多đa 義nghĩa 偈kệ 者giả 是thị 也dã 。 第đệ 二nhị 意ý 以dĩ 偈kệ 有hữu 美mỹ 妙diệu 文văn 辭từ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 三tam 開khai 章chương 下hạ 。 此thử 段đoạn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 。 後hậu 此thử 初sơ 發phát 心tâm 下hạ 。 問vấn 答đáp 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 問vấn 答đáp 。 第đệ 一nhất 問vấn 發phát 心tâm 淺thiển 深thâm 。 第đệ 二nhị 問vấn 圓viên 攝nhiếp 所sở 以dĩ 。 前tiền 中trung 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 此thử 甄chân 別biệt 非phi 。 無vô 有hữu 異dị 者giả 。 此thử 中trung 異dị 下hạ 二nhị 處xứ 之chi 文văn 。
疏sớ/sơ 。 故cố 纓anh 絡lạc 云vân 發phát 心tâm 住trụ 者giả 。 是thị 人nhân 等đẳng 者giả 。 證chứng 成thành 發phát 心tâm 通thông 始thỉ 義nghĩa 也dã 。 彼bỉ 經kinh 第đệ 二nhị 初sơ 釋thích 經kinh 義nghĩa 品phẩm 云vân 。 佛Phật 子tử 。 發phát 心tâm 住trụ 者giả 。 是thị 人nhân 始thỉ 從tùng 具cụ 縛phược 凡phàm 夫phu 未vị 識thức 三Tam 寶Bảo 聖thánh 人nhân 。 未vị 識thức 好hảo 惡ác 因nhân 之chi 與dữ 果quả 。 一nhất 切thiết 不bất 識thức 不bất 解giải 不bất 知tri 。 佛Phật 子tử 從tùng 不bất 知tri 始thỉ 。 於ư 凡phàm 夫phu 地địa 。 值trị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 教giáo 法Pháp 之chi 中trung 。 起khởi 一nhất 念niệm 信tín 。 便tiện 發phát 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 是thị 人nhân 爾nhĩ 時thời 。 信tín 前tiền 名danh 信Tín 相Tướng 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 假giả 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 名danh 字tự 菩Bồ 薩Tát 。 其kỳ 人nhân 略lược 行hành 十thập 心tâm 。 所sở 謂vị 信tín 心tâm 。 進tiến 心tâm 。 念niệm 心tâm 。 定định 心tâm 。 慧tuệ 心tâm 。 戒giới 心tâm 。 迴hồi 向hướng 心tâm 。 護hộ 法Pháp 心tâm 。 捨xả 心tâm 。 願nguyện 心tâm 。 又hựu 云vân 。 佛Phật 子tử 。 發phát 心tâm 住trụ 是thị 上thượng 進tiến 分phần 善thiện 根căn 人nhân 。 若nhược 一nhất 劫kiếp 二nhị 劫kiếp 。 乃nãi 至chí 一nhất 恆hằng 二nhị 恆hằng 佛Phật 所sở 。 行hành 十thập 信tín 心tâm 信tín 三Tam 寶Bảo 常thường 住trụ 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 明minh 知tri 此thử 中trung 發phát 心tâm 。 該cai 於ư 初sơ 後hậu 者giả 。 具cụ 縛phược 未vị 識thức 初sơ 發phát 為vi 始thỉ 。 而nhi 一nhất 劫kiếp 二nhị 劫kiếp 。 修tu 行hành 方phương 得đắc 初sơ 住trụ 。 住trụ 前tiền 但đãn 名danh 。 信Tín 相Tướng 菩Bồ 薩Tát 。 居cư 然nhiên 通thông 始thỉ 終chung 也dã 。
疏sớ/sơ 。 問vấn 此thử 既ký 是thị 初sơ 下hạ 。 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 。 顯hiển 圓viên 攝nhiếp 所sở 以dĩ 。 於ư 中trung 先tiên 問vấn 。 後hậu 古cổ 德đức 下hạ 答đáp 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 本bổn 義nghĩa 。 二nhị 傍bàng 序tự 異dị 釋thích 。 三tam 引dẫn 妨phương 會hội 宗tông 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 明minh 行hành 布bố 。 後hậu 二nhị 圓viên 融dung 通thông 攝nhiếp 門môn 下hạ 圓viên 融dung 。 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 正chánh 辨biện 圓viên 融dung 。 後hậu 此thử 中trung 有hữu 二nhị 門môn 下hạ 。 出xuất 圓viên 融dung 所sở 以dĩ 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 雙song 標tiêu 二nhị 門môn 。 二nhị 雙song 釋thích 二nhị 門môn 。 三tam 問vấn 答đáp 料liệu 揀giản 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 中trung 普phổ 攬lãm 下hạ 。 雙song 疏sớ/sơ 二nhị 門môn 。 即tức 分phân 為vi 二nhị 。 就tựu 初sơ 門môn 中trung 又hựu 二nhị 。 一nhất 正chánh 明minh 緣duyên 相tương/tướng 。 廣quảng 如như 玄huyền 中trung 。
疏sớ/sơ 。 此thử 經Kinh 之chi 中trung 依y 斯tư 義nghĩa 故cố 下hạ 。 二nhị 會hội 釋thích 經kinh 文văn 。 言ngôn 如như 下hạ 文văn 十thập 定định 不bất 通thông 等đẳng 說thuyết 者giả 。 定định 通thông 二nhị 品phẩm 。 義nghĩa 該cai 始thỉ 終chung 故cố 。 等đẳng 者giả 等đẳng 取thủ 十thập 忍nhẫn 。 下hạ 經kinh 十thập 忍nhẫn 之chi 中trung 。 有hữu 音âm 聲thanh 順thuận 忍nhẫn 等đẳng 。 謂vị 約ước 五ngũ 忍nhẫn 明minh 義nghĩa 。 七thất 八bát 九cửu 地địa 得đắc 於ư 無vô 生sanh 已dĩ 過quá 信tín 順thuận 。 況huống 於ư 等đẳng 覺giác 。 今kim 明minh 等đẳng 覺giác 有hữu 音âm 聲thanh 等đẳng 故cố 是thị 攝nhiếp 初sơ 。
疏sớ/sơ 。 十thập 住trụ 十thập 行hành 等đẳng 說thuyết 者giả 。 謂vị 位vị 位vị 滿mãn 處xứ 皆giai 成thành 佛Phật 故cố 。 一nhất 住trụ 若nhược 不bất 收thu 諸chư 住trụ 。 云vân 何hà 說thuyết 得đắc 位vị 滿mãn 成thành 佛Phật 。 故cố 十thập 住trụ 後hậu 有hữu 灌quán 頂đảnh 住trụ 。 海hải 幢tràng 灌quán 頂đảnh 之chi 後hậu 便tiện 說thuyết 佛Phật 故cố 。
疏sớ/sơ 。 如như 離ly 世thế 間gian 品phẩm 說thuyết 者giả 。 離ly 世thế 間gian 品phẩm 具cụ 二nhị 千thiên 行hành 法pháp 。 如như 次thứ 配phối 於ư 住trụ 行hành 。 而nhi 不bất 存tồn 其kỳ 位vị 名danh 。 但đãn 有hữu 與dữ 位vị 相tương 應ứng 之chi 行hành 故cố 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 法Pháp 界Giới 融dung 攝nhiếp 門môn 等đẳng 者giả 。 在tại 文văn 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 問vấn 下hạ 發phát 心tâm 功công 德đức 品phẩm 下hạ 。 第đệ 三tam 問vấn 答đáp 料liệu 揀giản 。 有hữu 三tam 問vấn 答đáp 。 一nhất 會hội 前tiền 後hậu 經kinh 文văn 。 二nhị 問vấn 約ước 法pháp 相tướng 收thu 是thị 則tắc 可khả 爾nhĩ 下hạ 。 以dĩ 法pháp 疑nghi 人nhân 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 答đáp 言ngôn 十thập 千thiên 劫kiếp 乃nãi 是thị 一nhất 經kinh 。 是thị 即tức 仁nhân 王vương 經kinh 。
疏sớ/sơ 。 此thử 經Kinh 縱túng/tung 有hữu 行hành 布bố 下hạ 。 三tam 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 既ký 有hữu 行hành 布bố 。 此thử 與dữ 諸chư 經kinh 復phục 云vân 何hà 異dị 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 行hành 布bố 乃nãi 是thị 圓viên 融dung 之chi 行hành 布bố 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 有hữu 引dẫn 此thử 下hạ 文văn 下hạ 。 第đệ 二nhị 傍bàng 序tự 異dị 說thuyết 。 即tức 安an 國quốc 法Pháp 師sư 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 正chánh 立lập 。 二nhị 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 。 三tam 辨biện 順thuận 違vi 。 初sơ 中trung 意ý 明minh 。 此thử 中trung 發phát 心tâm 是thị 初Sơ 地Địa 證chứng 。 發phát 心tâm 非phi 信tín 成thành 就tựu 發phát 心tâm 。 以dĩ 其kỳ 作tác 用dụng 殊thù 勝thắng 。 非phi 地địa 前tiền 故cố 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 有hữu 則tắc 獲hoạch 灌quán 頂đảnh 而nhi 昇thăng 位vị 等đẳng 。 非phi 是thị 信tín 故cố 者giả 。 二nhị 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 有hữu 十thập 義nghĩa 。 以dĩ 證chứng 此thử 中trung 非phi 信tín 成thành 就tựu 。 謂vị 一nhất 以dĩ 說thuyết 斷đoạn 除trừ 疑nghi 網võng 出xuất 愛ái 流lưu 。 便tiện 得đắc 堅kiên 固cố 不bất 壞hoại 心tâm 故cố 。 以dĩ 若nhược 未vị 入nhập 聖thánh 何hà 。 以dĩ 度độ 疑nghi 。 若nhược 是thị 凡phàm 夫phu 。 何hà 能năng 不bất 壞hoại 。 入nhập 見kiến 諦Đế 者giả 乃nãi 能năng 度độ 疑nghi 。 信tín 不bất 壞hoại 故cố 。 二nhị 若nhược 未vị 入nhập 地địa 不bất 應ưng 得đắc 有hữu 常thường 持trì 戒giới 故cố 。 三tam 不bất 應ưng 云vân 生sanh 如Như 來Lai 家gia 故cố 。 四tứ 凡phàm 夫phu 不bất 得đắc 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 。 常thường 無vô 失thất 故cố 。 五ngũ 不bất 應ưng 則tắc 獲hoạch 功công 德đức 法pháp 性tánh 身thân 故cố 。 六lục 不bất 應ưng 云vân 則tắc 獲hoạch 十Thập 地Địa 。 十thập 自tự 在tại 故cố 。 七thất 不bất 應ưng 則tắc 獲hoạch 灌quán 頂đảnh 而nhi 昇thăng 位vị 故cố 。 八bát 不bất 應ưng 云vân 則tắc 身thân 充sung 遍biến 於ư 虛hư 空không 故cố 。 九cửu 何hà 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 智trí 慧tuệ 故cố 。 十thập 信tín 大Đại 乘Thừa 者giả 。 猶do 為vi 易dị 。 能năng 信tín 此thử 法Pháp 。 倍bội 更cánh 難nan 故cố 。 豈khởi 有hữu 凡phàm 法pháp 難nạn/nan 於ư 聖thánh 法pháp 。 故cố 知tri 此thử 品phẩm 正chánh 教giáo 捨xả 凡phàm 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 進tiến 入nhập 佛Phật 地địa 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 中trung 略lược 引dẫn 彼bỉ 證chứng 故cố 。 致trí 等đẳng 言ngôn 是thị 其kỳ 一nhất 意ý 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 爾nhĩ 初Sơ 地Địa 豈khởi 得đắc 灌quán 頂đảnh 下hạ 。 辨biện 非phi 。 文văn 有hữu 五ngũ 段đoạn 。 初sơ 正chánh 以dĩ 其kỳ 所sở 引dẫn 難nạn/nan 其kỳ 所sở 立lập 。 但đãn 難nạn/nan 其kỳ 一nhất 餘dư 九cửu 例lệ 知tri 。 謂vị 既ký 十Thập 地Địa 中trung 方phương 得đắc 灌quán 頂đảnh 。 縱túng/tung 是thị 初Sơ 地Địa 豈khởi 得đắc 灌quán 頂đảnh 。 二nhị 若nhược 云vân 展triển 轉chuyển 下hạ 。 假giả 設thiết 彼bỉ 救cứu 反phản 以dĩ 成thành 立lập 。 三tam 若nhược 許hứa 從tùng 信tín 下hạ 。 假giả 縱túng/tung 彼bỉ 救cứu 結kết 破phá 彼bỉ 立lập 。 四tứ 下hạ 文văn 自tự 有hữu 下hạ 。 廣quảng 引dẫn 文văn 證chứng 。 顯hiển 彼bỉ 立lập 非phi 。 孟# 浪lãng 者giả 出xuất 莊trang 子tử 。 已dĩ 見kiến 華hoa 藏tạng 品phẩm 。 五ngũ 下hạ 發phát 心tâm 品phẩm 下hạ 。 例lệ 破phá 。 後hậu 文văn 所sở 立lập 非phi 理lý 。 以dĩ 彼bỉ 下hạ 文văn 亦diệc 判phán 彼bỉ 品phẩm 為vi 初Sơ 地Địa 發phát 心tâm 故cố 。 此thử 既ký 不bất 立lập 。 彼bỉ 居cư 然nhiên 非phi 。
疏sớ/sơ 。 門môn 下hạ 云vân 無vô 量lượng 億ức 劫kiếp 。 勤cần 修tu 學học 下hạ 。 第đệ 三tam 引dẫn 妨phương 會hội 宗tông 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 後hậu 通thông 。 前tiền 中trung 即tức 此thử 品phẩm 文văn 。 安an 國quốc 堅kiên 執chấp 屬thuộc 證chứng 發phát 心tâm 經kinh 多đa 劫kiếp 故cố 。 非phi 是thị 初sơ 心tâm 一nhất 生sanh 故cố 也dã 。 亦diệc 非phi 十thập 千thiên 以dĩ 為vi 無vô 量lượng 。 遮già 救cứu 自tự 義nghĩa 。 況huống 有hữu 救cứu 云vân 無vô 量lượng 即tức 十thập 千thiên 故cố 。
疏sớ/sơ 。 通thông 斯tư 難nạn/nan 者giả 下hạ 通thông 。 通thông 意ý 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 亦diệc 兼kiêm 修tu 行hành 者giả 。 以dĩ 所sở 具cụ 行hành 位vị 行hành 即tức 修tu 行hành 故cố 。 位vị 即tức 亦diệc 是thị 修tu 行hành 之chi 德đức 。 故cố 云vân 此thử 及cập 後hậu 二nhị 皆giai 修tu 行hành 之chi 德đức 。
疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 菩Bồ 薩Tát 地địa 明minh 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 科khoa 文văn 。 行hành 相tương/tướng 之chi 言ngôn 便tiện 引dẫn 瑜du 伽già 明minh 具cụ 五ngũ 義nghĩa 。 而nhi 行hành 相tương/tướng 為vi 總tổng 故cố 為vi 科khoa 目mục 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 因nhân 緣duyên 者giả 下hạ 。 牒điệp 經kinh 別biệt 釋thích 。 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 以dĩ 義nghĩa 略lược 釋thích 。 二nhị 後hậu 瑜du 伽già 云vân 下hạ 。 引dẫn 文văn 釋thích 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 引dẫn 瑜du 伽già 。 次thứ 引dẫn 起khởi 信tín 。 後hậu 會hội 當đương 經kinh 。 初sơ 中trung 因nhân 緣duyên 之chi 外ngoại 更cánh 加gia 四tứ 力lực 。 緣duyên 謂vị 見kiến 聞văn 境cảnh 界giới 。 因nhân 謂vị 內nội 心tâm 發phát 起khởi 。 力lực 謂vị 有hữu 所sở 幹cán 能năng 。 然nhiên 即tức 前tiền 四tứ 因nhân 正chánh 望vọng 發phát 心tâm 以dĩ 明minh 力lực 用dụng 。 自tự 力lực 即tức 從tùng 種chủng 性tánh 因nhân 發phát 。 他tha 力lực 即tức 是thị 。 善thiện 友hữu 所sở 攝nhiếp 。 因nhân 力lực 即tức 是thị 自tự 起khởi 悲bi 心tâm 。 加gia 行hành 力lực 即tức 長trường 時thời 苦khổ 行hạnh 。 又hựu 四tứ 力lực 成thành 就tựu 即tức 名danh 為vi 因nhân 。 親thân 能năng 發phát 故cố 。
疏sớ/sơ 。 今kim 經kinh 即tức 初sơ 及cập 三tam 者giả 。 文văn 中trung 無vô 人nhân 勸khuyến 故cố 。 不bất 言ngôn 因nhân 加gia 行hành 故cố 。
疏sớ/sơ 。 起khởi 信tín 論luận 智trí 印ấn 經kinh 有hữu 七thất 因nhân 緣duyên 者giả 。 論luận 云vân 信tín 成thành 就tựu 發phát 心tâm 者giả 。 依y 何hà 等đẳng 人nhân 修tu 何hà 等đẳng 行hành 。 得đắc 信tín 成thành 就tựu 堪kham 能năng 發phát 心tâm 。 所sở 謂vị 依y 不bất 定định 聚tụ 眾chúng 生sanh 已dĩ 有hữu 熏huân 習tập 。 善thiện 根căn 力lực 故cố 。 信tín 業nghiệp 果quả 報báo 能năng 起khởi 十Thập 善Thiện 。 厭yếm 生sanh 死tử 苦khổ 。 欲dục 求cầu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 得đắc 值trị 諸chư 佛Phật 。 親thân 承thừa 供cúng 養dường 。 修tu 行hành 信tín 心tâm 經kinh 一nhất 萬vạn 劫kiếp 。 信tín 心tâm 成thành 就tựu 故cố 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 教giáo 令linh 發phát 心tâm (# 一nhất )# 或hoặc 以dĩ 大đại 悲bi 故cố 。 能năng 自tự 發phát 心tâm (# 二nhị )# 或hoặc 因nhân 。 正Chánh 法Pháp 欲dục 滅diệt 。 以dĩ 護hộ 法Pháp 因nhân 緣duyên 故cố 能năng 自tự 發phát 心tâm (# 三tam )# 如như 是thị 信tín 心tâm 成thành 就tựu 得đắc 發phát 心tâm 者giả 。 入nhập 正chánh 定định 聚tụ 。 畢tất 竟cánh 不bất 退thoái 。 名danh 住trụ 如Như 來Lai 種chủng 中trung 正chánh 因nhân 相tương 應ứng 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 善thiện 根căn 微vi 少thiểu 等đẳng 。 未vị 經kinh 一nhất 萬vạn 劫kiếp 。 於ư 中trung 遇ngộ 緣duyên 亦diệc 有hữu 發phát 心tâm 。 所sở 謂vị 見kiến 佛Phật 。 色sắc 相tướng 而nhi 發phát 其kỳ 心tâm 。 一nhất )# 或hoặc 因nhân 供cúng 養dường 眾chúng 僧Tăng 。 而nhi 發phát 其kỳ 心tâm 。 二nhị )# 或hoặc 因nhân 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 教giáo 令linh 發phát 心tâm (# 三tam )# 或hoặc 學học 他tha 發phát 心tâm (# 上thượng 有hữu 四tứ 緣duyên )# 如như 是thị 等đẳng 發phát 心tâm 悉tất 皆giai 不bất 定định 。 遇ngộ 惡ác 因nhân 緣duyên 。 或hoặc 便tiện 退thoái 失thất 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 智trí 印ấn 同đồng 此thử 。
疏sớ/sơ 。 信tín 謂vị 於ư 實thật 德đức 能năng 。 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 者giả 。 唯duy 識thức 第đệ 六lục 云vân 。 云vân 何hà 為vi 信tín 。 於ư 實thật 德đức 能năng 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 不bất 信tín 樂nhạo 善thiện 為vi 業nghiệp (# 此thử 總tổng 明minh 體thể 業nghiệp )# 。 然nhiên 信tín 差sai 別biệt 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 信tín 有hữu 實thật 。 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 實thật 事sự 理lý 中trung 深thâm 信tín 忍nhẫn 故cố 。 二nhị 信tín 有hữu 德đức 。 謂vị 於ư 三Tam 寶Bảo 真chân 淨tịnh 德đức 中trung 深thâm 信tín 樂nhạo 故cố 。 三tam 信tín 有hữu 能năng 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 深thâm 信tín 有hữu 力lực 能năng 得đắc 能năng 成thành 起khởi 希hy 望vọng 故cố 。 釋thích 曰viết 。 實thật 德đức 能năng 三tam 即tức 信tín 依y 處xứ 。 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 三tam 如như 次thứ 配phối 之chi 。 言ngôn 能năng 得đắc 能năng 成thành 者giả 。 信tín 己kỷ 及cập 他tha 。 今kim 得đắc 後hậu 成thành 。 又hựu 無vô 為vi 得đắc 有hữu 為vi 成thành 故cố 。 論luận 云vân 。 由do 斯tư 對đối 治trị 彼bỉ 不bất 信tín 心tâm 。 愛ái 樂nhạo 證chứng 修tu 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 釋thích 信tín 業nghiệp 。 下hạ 欲dục 揀giản 別biệt 。 故cố 又hựu 問vấn 答đáp 。 論luận 云vân 忍nhẫn 謂vị 勝thắng 解giải 。 此thử 即tức 信tín 因nhân 。 樂nhạo 欲dục 謂vị 欲dục 。 即tức 是thị 信tín 果quả 。 確xác 陳trần 此thử 信tín 。 自tự 相tương/tướng 是thị 何hà 問vấn 也dã 。 豈khởi 不bất 適thích 言ngôn 。 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 此thử 猶do 未vị 了liễu 彼bỉ 心tâm 淨tịnh 言ngôn 。 若nhược 淨tịnh 言ngôn 即tức 心tâm 應ưng 非phi 心tâm 所sở 。 若nhược 令linh 心tâm 淨tịnh 慚tàm 等đẳng 何hà 別biệt 。 心tâm 俱câu 淨tịnh 法pháp 為vi 難nạn/nan 亦diệc 然nhiên 。 釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 三tam 難nạn/nan 。 初sơ 持trì 業nghiệp 釋thích 。 次thứ 依y 主chủ 釋thích 。 後hậu 隣lân 近cận 釋thích 。 言ngôn 為vi 難nạn/nan 亦diệc 然nhiên 者giả 。 同đồng 前tiền 慚tàm 等đẳng 何hà 別biệt 。 亦diệc 是thị 心tâm 王vương 俱câu 時thời 法pháp 故cố 。 論luận 曰viết 。 此thử 性tánh 澄trừng 清thanh 能năng 淨tịnh 心tâm 等đẳng 。 以dĩ 心tâm 勝thắng 故cố 立lập 心tâm 淨tịnh 名danh 。 如như 水thủy 清thanh 珠châu 。 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 慚tàm 等đẳng 雖tuy 善thiện 非phi 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 此thử 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 無vô 濫lạm 彼bỉ 失thất 。 又hựu 諸chư 染nhiễm 法pháp 各các 別biệt 有hữu 相tương/tướng 。 雖tuy 有hữu 不bất 信tín 。 自tự 相tương 渾hồn 濁trược 。 復phục 能năng 混hỗn 濁trược 餘dư 心tâm 心tâm 所sở 。 如như 極cực 穢uế 物vật 自tự 穢uế 穢uế 他tha 。 信tín 正chánh 翻phiên 彼bỉ 故cố 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 也dã (# 正chánh 義nghĩa 竟cánh )# 。 有hữu 說thuyết 。 信tín 者giả 愛ái 樂nhạo 為vi 相tương/tướng 。 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 體thể 應ưng 即tức 欲dục 。 又hựu 應ưng 苦khổ 集tập 非phi 信tín 所sở 緣duyên (# 此thử 破phá 小Tiểu 乘Thừa 上thượng 座tòa 部bộ )# 有hữu 執chấp 。 信tín 者giả 隨tùy 順thuận 為vi 相tương/tướng 。 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 即tức 勝thắng 解giải 欲dục 。 若nhược 印ấn 順thuận 者giả 。 即tức 勝thắng 解giải 故cố 。 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 順thuận 者giả 。 即tức 是thị 欲dục 故cố 。 離ly 彼bỉ 二nhị 體thể 無vô 順thuận 相tương/tướng 故cố (# 此thử 破phá 大Đại 乘Thừa 異dị 師sư 也dã 。 由do 此thử 應ưng 知tri 。 心tâm 淨tịnh 是thị 信tín 結kết 也dã 。 然nhiên 今kim 疏sớ/sơ 文văn 略lược 引dẫn 標tiêu 釋thích 義nghĩa 已dĩ 周chu 備bị 。 今kim 法Pháp 寶bảo 下hạ 以dĩ 論luận 配phối 經kinh 。
復phục 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 別biệt 配phối 。 謂vị 法pháp 有hữu 事sự 理lý 。 即tức 是thị 初sơ 實thật 也dã 。 法pháp 有hữu 理lý 行hành 即tức 出xuất 世thế 善thiện 等đẳng 故cố 。 是thị 後hậu 能năng 故cố 。 云vân 今kim 法Pháp 寶bảo 中trung 已dĩ 攝nhiếp 初sơ 後hậu 。 後hậu 亦diệc 三Tam 寶Bảo 中trung 皆giai 。 具cụ 此thử 三tam 者giả 。 義nghĩa 以dĩ 前tiền 三tam 通thông 於ư 三Tam 寶Bảo 。 如như 文văn 可khả 知tri 。 次thứ 大đại 者giả 下hạ 。 釋thích 下hạ 句cú 也dã 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 中trung 下hạ 。 上thượng 釋thích 總tổng 偈kệ 竟cánh 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 半bán 偈kệ 揀giản 去khứ 偏thiên 偽ngụy 者giả 。 即tức 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 中trung 意ý 。 然nhiên 有hữu 二nhị 文văn 。 一nhất 當đương 第đệ 五ngũ 卷quyển 明minh 十thập 法pháp 成thành 乘thừa 。 中trung 有hữu 真chân 正chánh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 故cố 云vân 揀giản 去khứ 偏thiên 偽ngụy 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 有hữu 二Nhị 乘Thừa 心tâm 者giả 。 名danh 之chi 為vi 偏thiên 等đẳng 。 二nhị 者giả 第đệ 一nhất 卷quyển 中trung 明minh 有hữu 五ngũ 略lược 。 謂vị 發phát 大đại 心tâm 。 修tu 大đại 行hành 。 感cảm 大đại 果quả 。 列liệt 大đại 網võng 。 歸quy 大đại 處xứ 。 今kim 即tức 第đệ 一nhất 發phát 大đại 心tâm 中trung 文văn 。 然nhiên 彼bỉ 復phục 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 方phương 言ngôn 。 次thứ 揀giản 非phi 。 後hậu 顯hiển 是thị 。 方phương 言ngôn 易dị 了liễu 。 今kim 將tương 不bất 求cầu 一nhất 行hành 當đương 彼bỉ 揀giản 非phi 也dã 。 餘dư 文văn 即tức 當đương 顯hiển 是thị 。 今kim 初sơ 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 道đạo 亦diệc 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 今kim 亦diệc 揀giản 之chi 略lược 為vi 其kỳ 十thập 。 若nhược 心tâm 念niệm 念niệm 。 專chuyên 貪tham 嗔sân 癡si 。 攝nhiếp 之chi 不bất 還hoàn 。 拔bạt 之chi 不bất 出xuất 。 日nhật 增tăng 月nguyệt 甚thậm 起khởi 上thượng 品phẩm 十thập 惡ác 。 如như 五ngũ 扇thiên/phiến 提đề 羅la 者giả 。 此thử 發phát 地địa 獄ngục 心tâm 行hành 火hỏa 途đồ 道đạo (# 一nhất )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 欲dục 多đa 眷quyến 屬thuộc 。 如như 海hải 吞thôn 流lưu 。 如như 火hỏa 焚phần 薪tân 。 起khởi 中trung 品phẩm 十thập 惡ác 。 如như 調Điều 達Đạt 誘dụ 眾chúng 者giả 。 此thử 發phát 畜súc 生sanh 心tâm 行hành 血huyết 塗đồ 道đạo (# 二nhị )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 欲dục 得đắc 名danh 聞văn 四tứ 遠viễn 。 八bát 方phương 稱xưng 揚dương 歎thán 詠vịnh 。 內nội 無vô 實thật 德đức 虛hư 比tỉ 賢hiền 聖thánh 。 起khởi 下hạ 品phẩm 十thập 惡ác 。 如như 摩ma 揵kiền 提đề 者giả 此thử 發phát 鬼quỷ 心tâm 行hành 刀đao 塗đồ 道đạo (# 三tam )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 欲dục 勝thắng 於ư 彼bỉ 。 不bất 耐nại 下hạ 人nhân 輕khinh 他tha 珍trân 己kỷ 。 如như 鵄si 高cao 飛phi 下hạ 視thị 人nhân 物vật 。 而nhi 外ngoại 揚dương 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 信tín 。 起khởi 下hạ 品phẩm 善thiện 心tâm 。 行hành 阿a 修tu 羅la 道đạo 。 四tứ )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 欣hân 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 安an 其kỳ 臭xú 身thân 悅duyệt 其kỳ 癡si 心tâm 。 此thử 起khởi 中trung 品phẩm 善thiện 心tâm 行hành 於ư 人nhân 道đạo (# 五ngũ )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 知tri 三tam 惡ác 苦khổ 多đa 。 人nhân 間gian 苦khổ 樂lạc 相tương/tướng 間gian 。 天thiên 上thượng 純thuần 樂nhạo/nhạc/lạc 。 為vi 天thiên 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 閉bế 六lục 根căn 不bất 出xuất 。 六lục 塵trần 不bất 入nhập 。 此thử 上thượng 品phẩm 善thiện 心tâm 行hành 於ư 天thiên 道đạo (# 六lục )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 欲dục 大đại 威uy 勢thế 。 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 纔tài 有hữu 所sở 作tác 一nhất 切thiết 弭nhị 從tùng 。 此thử 發phát 欲dục 界giới 主chủ 心tâm 行hành 魔ma 羅la 道đạo (# 七thất )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 欲dục 得đắc 利lợi 智trí 辯biện 聰thông 。 高cao 才tài 勇dũng 哲triết 。 鑒giám 達đạt 六lục 合hợp 。 十thập 方phương 顒ngung 顒ngung 。 此thử 發phát 勝thắng 智trí 心tâm 行hành 尼ni 揵kiền 道đạo (# 八bát )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 五ngũ 塵trần 六lục 欲dục 外ngoại 樂nhạo/nhạc/lạc 蓋cái 微vi 。 三tam 禪thiền 之chi 樂lạc 由do 如như 石thạch 泉tuyền 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 內nội 熏huân 。 此thử 發phát 梵Phạm 心tâm 行hành 色sắc 無vô 色sắc 道đạo (# 九cửu )# 若nhược 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 。 知tri 善thiện 惡ác 輪luân 環hoàn 凡phàm 夫phu 耽đam 湎miện 賢hiền 聖thánh 所sở 訶ha 。 破phá 惡ác 由do 淨tịnh 慧tuệ 。 淨tịnh 慧tuệ 由do 淨tịnh 禪thiền 。 淨tịnh 禪thiền 由do 淨tịnh 戒giới 。 尚thượng 此thử 三tam 法pháp 如như 飢cơ 如như 渴khát 。 此thử 發phát 無vô 漏lậu 心tâm 行hành 二Nhị 乘Thừa 道đạo (# 十thập )# 若nhược 心tâm 若nhược 道đạo 其kỳ 非phi 甚thậm 多đa 。 略lược 舉cử 十thập 耳nhĩ (# 結kết )# 今kim 疏sớ/sơ 欲dục 具cụ 此thử 十thập 非phi 故cố 。 於ư 經kinh 文văn 。 委ủy 曲khúc 而nhi 取thủ 耳nhĩ 。 於ư 疏sớ/sơ 文văn 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 。 即tức 瑜du 伽già 意ý 。 後hậu 文văn 中trung 不bất 求cầu 五ngũ 事sự 下hạ 。 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 配phối 成thành 十thập 非phi 。 然nhiên 不bất 必tất 全toàn 爾nhĩ 故cố 致trí 多đa 言ngôn 。 以dĩ 隨tùy 一nhất 煩phiền 惱não 有hữu 三tam 塗đồ 因nhân 故cố 。 又hựu 但đãn 取thủ 意ý 略lược 明minh 。 但đãn 尋tầm 上thượng 引dẫn 疏sớ/sơ 文văn 。 居cư 然nhiên 易dị 了liễu 。 但đãn 人nhân 天thiên 因nhân 含hàm 其kỳ 三tam 界giới 也dã 。 一nhất 人nhân 。 二nhị 欲dục 天thiên 。 三tam 上thượng 二nhị 界giới 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。 有hữu 二Nhị 乘Thừa 下hạ 結kết 成thành 。 即tức 前tiền 九cửu 為vi 偽ngụy 。 後hậu 一nhất 為vi 偏thiên 也dã 。
疏sớ/sơ 。 其kỳ 中trung 對đối 上thượng 四tứ 因nhân 四tứ 緣duyên 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 者giả 。 深thâm 心tâm 信tín 解giải 。 及cập 深thâm 信tín 諸chư 佛Phật 及cập 佛Phật 法Pháp 。 即tức 第đệ 一nhất 種chủng 性tánh 具cụ 足túc 因nhân 。 恭cung 敬kính 尊tôn 重trọng 一nhất 切thiết 佛Phật 。 即tức 第đệ 二nhị 賴lại 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 攝nhiếp 受thọ 因nhân 。 以dĩ 恭cung 敬kính 故cố 。 但đãn 為vi 永vĩnh 滅diệt 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 即tức 第đệ 三tam 多đa 起khởi 悲bi 心tâm 也dã 。 常thường 欲dục 利lợi 樂lạc 諸chư 眾chúng 生sanh 莊trang 嚴nghiêm 國quốc 土thổ 供cúng 養dường 佛Phật 。 即tức 第đệ 四tứ 長trường 時thời 猛mãnh 利lợi 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 也dã 。 四tứ 因nhân 具cụ 矣hĩ 。 言ngôn 四tứ 緣duyên 者giả 。 恭cung 敬kính 尊tôn 重trọng 。 一nhất 切thiết 佛Phật 者giả 。 以dĩ 見kiến 聞văn 神thần 變biến 威uy 力lực 故cố 。 即tức 第đệ 一nhất 緣duyên 。 受thọ 持trì 正Chánh 法Pháp 。 修tu 諸chư 智trí 者giả 。 以dĩ 聞văn 法Pháp 微vi 妙diệu 故cố 。 即tức 第đệ 二nhị 緣duyên 。 又hựu 受thọ 持trì 正Chánh 法Pháp 者giả 。 見kiến 法pháp 欲dục 滅diệt 故cố 。 即tức 第đệ 三tam 緣duyên 。 但đãn 為vi 永vĩnh 滅diệt 眾chúng 生sanh 苦khổ 者giả 。 即tức 見kiến 生sanh 受thọ 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 。 是thị 第đệ 四tứ 緣duyên 也dã 。 見kiến 苦khổ 即tức 緣duyên 。 長trường/trưởng 悲bi 即tức 因nhân 。 故cố 雖tuy 一nhất 文văn 因nhân 緣duyên 具cụ 足túc 。 此thử 中trung 四tứ 力lực 不bất 具cụ 故cố 不bất 會hội 之chi 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 上thượng 從tùng 不bất 求cầu 五ngũ 欲dục 下hạ 。 重trọng/trùng 解giải 經kinh 文văn 以dĩ 上thượng 來lai 所sở 解giải 參tham 古cổ 德đức 意ý 。 此thử 下hạ 一nhất 向hướng 新tân 意ý 不bất 干can 舊cựu 解giải 。 文văn 自tự 有hữu 五ngũ 。 一nhất 約ước 信tín 德đức 。 二nhị 約ước 菩Bồ 提Đề 意ý 。 三tam 約ước 佛Phật 性tánh 。 四tứ 約ước 四tứ 弘hoằng 。 五ngũ 結kết 歸quy 真chân 正chánh 。 今kim 初sơ 。 則tắc 經kinh 文văn 五ngũ 偈kệ 應ưng 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 一nhất 偈kệ 標tiêu 信tín 發phát 心tâm 。 後hậu 四tứ 偈kệ 彰chương 信tín 之chi 德đức 。
疏sớ/sơ 。 今kim 文văn 並tịnh 具cụ 但đãn 不bất 次thứ 耳nhĩ 者giả 。 彼bỉ 經kinh 次thứ 云vân 。 一nhất 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 二nhị 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 三tam 修tu 習tập 善thiện 根căn 。 四tứ 者giả 志chí 求cầu 勝thắng 法Pháp 。 五ngũ 心tâm 常thường 柔nhu 和hòa 。 六lục 遭tao 苦khổ 能năng 忍nhẫn 。 七thất 慈từ 悲bi 深thâm 厚hậu 。 八bát 深thâm 心tâm 平bình 等đẳng 。 九cửu 愛ái 樂nhạo 大Đại 乘Thừa 。 十thập 求cầu 佛Phật 智trí 慧tuệ 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 有hữu 三tam 字tự 者giả 。 以dĩ 供cúng 養dường 佛Phật 。 字tự 全toàn 同đồng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 十thập 德đức 即tức 求cầu 菩Bồ 提Đề 之chi 意ý 者giả 。 第đệ 二nhị 明minh 菩Bồ 提Đề 意ý 。 而nhi 云vân 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 廣quảng 有hữu 文văn 。 略lược 舉cử 十thập 四tứ 廣quảng 結kết 無vô 邊biên 。 今kim 但đãn 舉cử 一nhất 以dĩ 等đẳng 十thập 三tam 。 謂vị 二nhị 欲dục 承thừa 事sự 供cúng 養dường 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 悉tất 無vô 餘dư 故cố 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 其kỳ 悉tất 無vô 餘dư 下hạ 八bát 字tự 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 三tam 欲dục 嚴nghiêm 淨tịnh 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 四tứ 欲dục 護hộ 持trì 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 正chánh 教giáo 。 五ngũ 欲dục 成thành 滿mãn 一nhất 切thiết 。 如Như 來Lai 誓thệ 願nguyện 。 六lục 欲dục 往vãng 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 國quốc 土thổ/độ 。 七thất 欲dục 入nhập 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 眾chúng 會hội 。 八bát 欲dục 知tri 一nhất 切thiết 。 世thế 界giới 中trung 諸chư 劫kiếp 次thứ 第đệ 。 九cửu 欲dục 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 海hải 。 十thập 欲dục 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 根căn 海hải 。 十thập 一nhất 欲dục 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 業nghiệp 海hải 。 十thập 二nhị 欲dục 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 行hành 海hải 。 十thập 三tam 欲dục 滅diệt 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 海hải 。 十thập 四tứ 欲dục 拔bạt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 海hải 。 悉tất 無vô 餘dư 故cố 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。
善thiện 男nam 子tử 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 百bách 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 方phương 便tiện 行hành 故cố 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。
善thiện 男nam 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 法pháp 皆giai 證chứng 得đắc 故cố 。 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 剎sát 悉tất 嚴nghiêm 淨tịnh 故cố 。 是thị 故cố 善thiện 男nam 子tử 。 嚴nghiêm 淨tịnh 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 盡tận 我ngã 願nguyện 乃nãi 盡tận 。 拔bạt 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 。 盡tận 我ngã 願nguyện 乃nãi 滿mãn 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 皆giai 菩Bồ 提Đề 心tâm 所sở 為vi 也dã 。 對đối 今kim 經kinh 文văn 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。
疏sớ/sơ 。 末mạt 後hậu 偈kệ 初sơ 句cú 下hạ 。 三tam 。 約ước 佛Phật 性tánh 。 即tức 隨tùy 難nạn/nan 重trọng/trùng 顯hiển 種chủng 性tánh 具cụ 足túc 三tam 佛Phật 性tánh 義nghĩa 。 即tức 佛Phật 性tánh 論luận 第đệ 二nhị 卷quyển 第đệ 三tam 顯hiển 體thể 分phần/phân 三tam 因nhân 品phẩm 。 論luận 云vân 。
復phục 次thứ 佛Phật 性tánh 體thể 有hữu 三tam 種chủng 三tam 性tánh 所sở 攝nhiếp 義nghĩa 。 應ưng 知tri 三tam 種chủng 者giả 。 所sở 謂vị 三tam 因nhân 。 三tam 種chủng 佛Phật 性tánh 三tam 因nhân 者giả 。 一nhất 應ưng 得đắc 因nhân 。 二nhị 加gia 行hành 因nhân 。 三tam 圓viên 滿mãn 因nhân 。 初sơ 即tức 二nhị 空không 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 。 由do 此thử 應ưng 得đắc 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乃nãi 至chí 道đạo 後hậu 法Pháp 身thân 故cố 。 二nhị 加gia 行hành 因nhân 者giả 。 謂vị 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 由do 此thử 心tâm 故cố 。 得đắc 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 十thập 度độ 十Thập 地Địa 。 乃nãi 至chí 道đạo 後hậu 法Pháp 身thân 。 三tam 圓viên 滿mãn 因nhân 者giả 。 即tức 加gia 行hành 因nhân 。 由do 此thử 故cố 得đắc 。 一nhất 切thiết 圓viên 滿mãn 。 三tam 種chủng 佛Phật 性tánh 者giả 。 應ưng 得đắc 因nhân 中trung 具cụ 有hữu 三tam 性tánh 。 一nhất 住trụ 自tự 性tánh 性tánh 。 二nhị 引dẫn 出xuất 性tánh 。 三tam 至chí 得đắc 果quả 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 住trụ 自tự 性tánh 者giả 。 謂vị 道đạo 前tiền 凡phàm 夫phu 位vị 。 引dẫn 出xuất 性tánh 者giả 。 從tùng 發phát 心tâm 已dĩ 上thượng 窮cùng 有hữu 學học 聖thánh 位vị 。 至chí 得đắc 果quả 性tánh 者giả 。 無Vô 學Học 聖thánh 位vị 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 文văn 有hữu 四tứ 弘hoằng 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 者giả 。 四tứ 約ước 四tứ 弘hoằng 也dã 。 文văn 中trung 不bất 求cầu 五ngũ 欲dục 等đẳng 。 即tức 顯hiển 煩phiền 惱não 。 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 。 但đãn 為vi 永vĩnh 滅diệt 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 即tức 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 受thọ 持trì 正Chánh 法Pháp 修tu 諸chư 智trí 。 即tức 法Pháp 門môn 無vô 盡tận 誓thệ 願nguyện 學học 。 證chứng 菩Bồ 提Đề 故cố 。 即tức 佛Phật 道Đạo 無vô 上thượng 誓thệ 願nguyện 成thành 。 故cố 四tứ 具cụ 矣hĩ 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 上thượng 云vân 深thâm 心tâm 信tín 解giải 。 常thường 清thanh 淨tịnh 下hạ 。 第đệ 五ngũ 結kết 歸quy 真chân 正chánh 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 顯hiển 真chân 正chánh 菩Bồ 提Đề 心tâm 體thể 。 後hậu 正chánh 結kết 歸quy 。 前tiền 中trung 意ý 有hữu 其kỳ 三tam 意ý 。 初sơ 約ước 三tam 心tâm 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 約ước 三tam 觀quán 。 三tam 約ước 四tứ 弘hoằng 。 今kim 初sơ 。 初sơ 明minh 大đại 智trí 心tâm 。 次thứ 慨khái 眾chúng 生sanh 迷mê 此thử 下hạ 。 大đại 悲bi 心tâm 後hậu 悼điệu 昔tích 不bất 知tri 下hạ 。 大đại 願nguyện 心tâm 即tức 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 燈đăng 大đại 悲bi 為vi 油du 。 大đại 願nguyện 為vi 炷chú 。 大đại 智trí 為vi 光quang 。 光quang 照chiếu 法Pháp 界Giới 故cố 。 上thượng 如như 次thứ 即tức 直trực 心tâm 。 大đại 悲bi 心tâm 。 深thâm 心tâm 也dã 。 二nhị 約ước 三tam 觀quán 者giả 。 悲bi 願nguyện 是thị 假giả 觀quán 。 前tiền 大đại 智trí 心tâm 中trung 直trực 明minh 。 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 即tức 是thị 空không 觀quán 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 。 即tức 中trung 道đạo 觀quán 。 三tam 約ước 四tứ 弘hoằng 者giả 。 初sơ 通thông 立lập 理lý 以dĩ 是thị 圓viên 教giáo 四tứ 弘hoằng 故cố 。 稱xưng 性tánh 明minh 之chi 。 從tùng 信tín 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 下hạ 。 別biệt 顯hiển 四tứ 弘hoằng 。 初sơ 即tức 煩phiền 惱não 。 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 。 二nhị 由do 稱xưng 本bổn 性tánh 而nhi 發phát 心tâm 故cố 下hạ 。 即tức 佛Phật 道Đạo 無vô 上thượng 誓thệ 願nguyện 成thành 。 三tam 慨khái 眾chúng 生sanh 迷mê 此thử 下hạ 。 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 四tứ 悼điệu 昔tích 不bất 知tri 下hạ 。 法Pháp 門môn 無vô 盡tận 誓thệ 願nguyện 學học 。 此thử 明minh 四tứ 弘hoằng 通thông 指chỉ 上thượng 四tứ 弘hoằng 。 上thượng 但đãn 指chỉ 文văn 。 今kim 將tương 深thâm 心tâm 之chi 言ngôn 會hội 通thông 此thử 四tứ 令linh 圓viên 妙diệu 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 有hữu 悲bi 故cố 不bất 為vi 無vô 邊biên 所sở 寂tịch 下hạ 。 正chánh 結kết 歸quy 。 謂vị 上thượng 雖tuy 多đa 義nghĩa 不bất 出xuất 悲bi 智trí 故cố 今kim 結kết 之chi 。 即tức 結kết 上thượng 疏sớ/sơ 文văn 及cập 經kinh 耳nhĩ 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 第đệ 五ngũ 明minh 十thập 法pháp 成thành 乘thừa 中trung 。 第đệ 二nhị 真chân 正chánh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 云vân 。 既ký 深thâm 識thức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 一nhất 苦khổ 一nhất 切thiết 苦khổ 。 自tự 悲bi 昔tích 苦khổ 起khởi 惑hoặc 耽đam 湎miện 。 乃nãi 至chí 云vân 思tư 惟duy 彼bỉ 我ngã 鯁# 痛thống 自tự 他tha 。 即tức 起khởi 大đại 悲bi 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 煩phiền 惱não 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 如như 虛hư 空không 誓thệ 度độ 如như 空không 之chi 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 知tri 煩phiền 惱não 無vô 所sở 有hữu 。 誓thệ 斷đoạn 無vô 所sở 由do 之chi 煩phiền 惱não (# 上thượng 二nhị 即tức 空không 觀quán )# 雖tuy 知tri 眾chúng 生sanh 甚thậm 多đa 。 而nhi 度độ 多đa 多đa 之chi 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 知tri 煩phiền 惱não 無vô 邊biên 底để 。 而nhi 斷đoạn 無vô 邊biên 底để 之chi 煩phiền 惱não (# 假giả 觀quán )# 雖tuy 知tri 眾chúng 生sanh 如như 佛Phật 。 而nhi 度độ 如như 佛Phật 之chi 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 知tri 煩phiền 惱não 如như 實thật 相tướng 。 而nhi 斷đoạn 如như 實thật 相tướng 之chi 煩phiền 惱não (# 中trung 觀quán )# 何hà 者giả 。 若nhược 但đãn 拔bạt 苦khổ 因nhân 拔bạt 苦khổ 果quả 此thử 誓thệ 雜tạp 毒độc 故cố 須tu 觀quán 空không 。 若nhược 偏thiên 觀quán 空không 則tắc 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 可khả 度độ 。 是thị 名danh 著trước 空không 者giả 。 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。 若nhược 偏thiên 見kiến 眾chúng 生sanh 可khả 度độ 則tắc 墮đọa 愛ái 見kiến 大đại 悲bi 非phi 解giải 脫thoát 道đạo 。 今kim 則tắc 非phi 毒độc 非phi 偽ngụy 故cố 名danh 為vi 真chân 。 非phi 空không 邊biên 非phi 有hữu 邊biên 故cố 名danh 為vi 正chánh 。 如như 鳥điểu 飛phi 空không 終chung 不bất 住trụ 空không 。 雖tuy 不bất 住trụ 空không 跡tích 不bất 可khả 尋tầm 。 雖tuy 空không 而nhi 度độ 。 雖tuy 度độ 而nhi 空không 。 是thị 故cố 誓thệ 與dữ 虛hư 空không 共cộng 鬪đấu 故cố 。 名danh 真chân 正chánh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 釋thích 曰viết 。 此thử 上thượng 釋thích 須tu 三tam 觀quán 所sở 以dĩ 。 又hựu 云vân 又hựu 識thức 不bất 思tư 識thức 心tâm 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 心tâm 一nhất 切thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 心tâm 。 我ngã 及cập 眾chúng 生sanh 。 昔tích 雖tuy 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 不bất 知tri 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 。 如như 執chấp 瓦ngõa 礫lịch 謂vị 如như 意ý 珠châu 。 妄vọng 指chỉ 螢huỳnh 光quang 呼hô 為vi 日nhật 月nguyệt 。 今kim 方phương 始thỉ 解giải 故cố 起khởi 大đại 悲bi 興hưng 兩lưỡng 誓thệ 願nguyện 。 謂vị 法Pháp 門môn 無vô 盡tận 誓thệ 願nguyện 知tri 。 無vô 上thượng 佛Phật 道Đạo 誓thệ 願nguyện 成thành 。 雖tuy 知tri 法Pháp 門môn 永vĩnh 寂tịch 如như 空không 。 誓thệ 願nguyện 修tu 行hành 永vĩnh 寂tịch 。 雖tuy 知tri 菩Bồ 提Đề 無vô 所sở 有hữu 。 無vô 所sở 有hữu 中trung 吾ngô 故cố 求cầu 之chi (# 上thượng 即tức 空không 觀quán 也dã )# 雖tuy 知tri 法Pháp 門môn 如như 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 有hữu 誓thệ 願nguyện 畫họa 繪hội 。 莊trang 嚴nghiêm 虛hư 空không 。 雖tuy 知tri 佛Phật 道Đạo 非phi 成thành 所sở 成thành 。 如như 空không 中trung 種chủng 樹thụ 使sử 得đắc 華hoa 果quả (# 名danh 假giả 觀quán 也dã )# 雖tuy 知tri 法Pháp 門môn 及cập 佛Phật 果Quả 非phi 修tu 非phi 不bất 修tu 。 非phi 證chứng 得đắc 非phi 不bất 證chứng 得đắc 。 以dĩ 無vô 所sở 證chứng 而nhi 證chứng 而nhi 得đắc (# 中trung 觀quán 也dã )# 是thị 名danh 非phi 偽ngụy 非phi 毒độc 。 名danh 之chi 為vi 真chân 。 非phi 空không 非phi 愛ái 見kiến 。 名danh 之chi 為vi 正chánh 。 如như 是thị 慈từ 悲bi 誓thệ 願nguyện 。 與dữ 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 。 非phi 前tiền 非phi 後hậu 。 同đồng 時thời 俱câu 起khởi 。 慈từ 悲bi 即tức 智trí 慧tuệ 。 智trí 慧tuệ 即tức 慈từ 悲bi 。 無vô 緣duyên 無vô 念niệm 。 普phổ 覆phú 一nhất 切thiết 。 任nhậm 運vận 拔bạt 苦khổ 自tự 然nhiên 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 同đồng 毒độc 害hại 。 不bất 同đồng 但đãn 空không 。 不bất 同đồng 愛ái 見kiến 。 是thị 名danh 真chân 正chánh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 釋thích 曰viết 。 但đãn 觀quán 上thượng 所sở 引dẫn 之chi 文văn 。 疏sớ/sơ 文văn 居cư 然nhiên 易dị 了liễu 。 即tức 撮toát 其kỳ 大đại 意ý 而nhi 為vi 此thử 疏sớ/sơ 顯hiển 經kinh 深thâm 玄huyền 。 然nhiên 此thử 經Kinh 上thượng 下hạ 菩Bồ 提Đề 心tâm 義nghĩa 。 文văn 理lý 淵uyên 博bác 。 見kiến 其kỳ 撮toát 略lược 故cố 。 取thủ 而nhi 用dụng 之chi 。 引dẫn 而nhi 證chứng 之chi 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 信tín 為vi 道đạo 元nguyên 下hạ 。 此thử 段đoạn 多đa 易dị 。 但đãn 云vân 一nhất 本bổn 義nghĩa 菩Bồ 提Đề 本bổn 故cố 者giả 。 意ý 以dĩ 本bổn 義nghĩa 為vi 果quả 德đức 元nguyên 。 首thủ 義nghĩa 為vi 因nhân 德đức 元nguyên 耳nhĩ 。 言ngôn 元nguyên 者giả 善thiện 之chi 長trường/trưởng 也dã 。 即tức 周chu 易dị 乾can/kiền/càn 卦# 文văn 言ngôn 。 釋thích 乾can/kiền/càn 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 四tứ 德đức 云vân 。 元nguyên 者giả 善thiện 之chi 長trường/trưởng 也dã 。 亨# 者giả 嘉gia 之chi 會hội 也dã 。 利lợi 者giả 義nghĩa 之chi 和hòa 也dã 。 貞trinh 者giả 事sự 之chi 幹cán 也dã 。 君quân 子tử 體thể 仁nhân 足túc 以dĩ 長trường/trưởng 仁nhân 。 嘉gia 會hội 足túc 以dĩ 合hợp 禮lễ 。 利lợi 物vật 足túc 以dĩ 和hòa 義nghĩa 。 貞trinh 固cố 足túc 以dĩ 幹cán 事sự 。 君quân 子tử 行hành 此thử 四tứ 德đức 者giả 。 故cố 曰viết 乾can/kiền/càn 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 。 今kim 但đãn 用dụng 其kỳ 一nhất 字tự 義nghĩa 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 不bất 信tín 身thân 心tâm 下hạ 。 反phản 成thành 上thượng 義nghĩa 。 知tri 見kiến 相tương/tướng 為vi 菩Bồ 提Đề 。 知tri 見kiến 性tánh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 法pháp 華hoa 論luận 釋thích 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 為vi 無vô 上thượng 義nghĩa 。 謂vị 雙song 開khai 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 。 如như 意ý 珠châu 略lược 有hữu 五ngũ 義nghĩa 者giả 取thủ 與dữ 信tín 相tương 應ứng 義nghĩa 耳nhĩ 。 若nhược 準chuẩn 寶bảo 性tánh 論luận 。 寶bảo 有hữu 六lục 義nghĩa 。 頌tụng 云vân 真chân 實thật (# 一nhất )# 世thế 希hy 有hữu (# 二nhị )# 明minh 淨tịnh (# 三tam )# 及cập 勢thế 力lực (# 四tứ )# 能năng 莊trang 嚴nghiêm 世thế 間gian 。 五ngũ )# 最tối 上thượng 不bất 變biến 等đẳng (# 六lục )# 。 今kim 此thử 勝thắng 義nghĩa 攝nhiếp 真chân 實thật 最tối 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 餘dư 四tứ 則tắc 同đồng 。 四tứ 即tức 勢thế 力lực 。 五ngũ 即tức 莊trang 嚴nghiêm 。 或hoặc 無vô 莊trang 嚴nghiêm 加gia 此thử 蘊uẩn 義nghĩa 。 然nhiên 疏sớ/sơ 五ngũ 義nghĩa 皆giai 言ngôn 含hàm 法pháp 喻dụ 。 思tư 之chi 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 尚thượng 不bất 得đắc 疥giới 癩lại 野dã 干can 等đẳng 者giả 。 即tức 薩tát 遮già 尼ni 揵kiền 子tử 經kinh 第đệ 四tứ 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 三tam 頌tụng 明minh 十thập 住trụ 等đẳng 者giả 下hạ 。 明minh 諸chư 位vị 。 皆giai 含hàm 義nghĩa 理lý 。 並tịnh 如như 本bổn 品phẩm 。 但đãn 言ngôn 增tăng 上thượng 是thị 不bất 退thoái 住trụ 者giả 。 由do 前tiền 正chánh 心tâm 但đãn 聞văn 讚tán 毀hủy 不bất 動động 。 今kim 聞văn 無vô 有hữu 利lợi 害hại 更cánh 深thâm 而nhi 心tâm 不bất 退thoái 故cố 為vi 增tăng 上thượng 。 餘dư 如như 下hạ 文văn 尋tầm 之chi 。 然nhiên 皆giai 隱ẩn 位vị 名danh 存tồn 其kỳ 中trung 行hành 。 或hoặc 合hợp 或hoặc 開khai 。 或hoặc 略lược 或hoặc 廣quảng 。 不bất 全toàn 次thứ 第đệ 者giả 。 意ý 明minh 圓viên 融dung 信tín 門môn 即tức 頓đốn 具cụ 故cố 。 亦diệc 猶do 離ly 世thế 間gian 品phẩm 。 六lục 位vị 頓đốn 具cụ 故cố 。 亦diệc 頓đốn 成thành 二nhị 千thiên 行hành 。 位vị 位vị 頓đốn 修tu 故cố 。 若nhược 一nhất 向hướng 次thứ 第đệ 者giả 。 但đãn 得đắc 行hành 布bố 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 若nhược 有hữu 彼bỉ 則tắc 有hữu 此thử 者giả 。 揀giản 濫lạm 。 明minh 此thử 是thị 圓viên 融dung 義nghĩa 。 纔tài 得đắc 一nhất 位vị 即tức 得đắc 一nhất 切thiết 位vị 。 如như 十thập 味vị 香hương 纔tài 燒thiêu 一nhất 丸hoàn 。 如như 小tiểu 芥giới 子tử 十thập 氣khí 齊tề 發phát 。 若nhược 有hữu 聞văn 香hương 十thập 味vị 齊tề 聞văn 。 若nhược 得đắc 沈trầm 氣khí 時thời 。 則tắc 得đắc 檀đàn 氣khí 。 若nhược 得đắc 酥tô 合hợp 則tắc 得đắc 龍long 腦não 等đẳng 。 十thập 味vị 丸hoàn 藥dược 服phục 者giả 齊tề 得đắc 。 亦diệc 準chuẩn 此thử 知tri 。 非phi 如như 鉤câu 鎖tỏa 由do 得đắc 於ư 前tiền 方phương 能năng 得đắc 後hậu 。 非phi 如như 涉thiệp 路lộ 若nhược 行hành 一nhất 里lý 即tức 得đắc 二nhị 里lý 。 若nhược 行hành 二nhị 里lý 則tắc 進tiến 三tam 里lý 。 故cố 此thử 位vị 中trung 不bất 在tại 位vị 名danh 。 或hoặc 開khai 或hoặc 合hợp 。 正chánh 在tại 於ư 此thử 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。
疏sớ/sơ 。 略lược 辨biện 十thập 門môn 三tam 昧muội 業nghiệp 用dụng 者giả 。 然nhiên 還hoàn 源nguyên 觀quán 。 立lập 一nhất 體thể 二nhị 用dụng 三tam 遍biến 四tứ 德đức 五ngũ 止chỉ 六lục 觀quán 。 亦diệc 不bất 出xuất 此thử 。 言ngôn 一nhất 體thể 者giả 。 即tức 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 圓viên 明minh 體thể 。 即tức 通thông 為vi 十thập 定định 之chi 體thể 。 言ngôn 二nhị 用dụng 者giả 。 一nhất 海hải 印ấn 森sâm 羅la 常thường 住trụ 用dụng 。 即tức 此thử 第đệ 一nhất 三tam 昧muội 。 二nhị 法Pháp 界Giới 圓viên 明minh 目mục 在tại 用dụng 。 即tức 華Hoa 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 言ngôn 三tam 遍biến 者giả 。 一nhất 者giả 一nhất 塵trần 普phổ 周chu 法Pháp 界Giới 遍biến 。 二nhị 一nhất 塵trần 出xuất 生sanh 無vô 盡tận 遍biến 。 三tam 一nhất 塵trần 含hàm 容dung 空không 有hữu 遍biến 。 此thử 三tam 並tịnh 是thị 因nhân 陀đà 羅la 網võng 三tam 昧muội 門môn 。 言ngôn 四tứ 德đức 者giả 。 一nhất 隨tùy 緣duyên 妙diệu 用dụng 無vô 方phương 德đức 。 二nhị 威uy 儀nghi 住trụ 持trì 有hữu 則tắc 德đức 。 三tam 柔nhu 和hòa 質chất 直trực 攝nhiếp 生sanh 德đức 。 四tứ 普phổ 代đại 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 德đức 。 即tức 次thứ 下hạ 第đệ 六lục 三tam 昧muội 門môn 。 言ngôn 五ngũ 止chỉ 者giả 。 一nhất 照chiếu 法pháp 清thanh 虛hư 離ly 緣duyên 止chỉ 。 二nhị 觀quán 人nhân 寂tịch 怕phạ 絕tuyệt 欲dục 止chỉ 。 三tam 性tánh 起khởi 繁phồn 興hưng 法pháp 爾nhĩ 止chỉ 。 四tứ 錠đĩnh 光quang 顯hiển 現hiện 無vô 念niệm 止chỉ 。 五ngũ 事sự 理lý 玄huyền 通thông 非phi 相tướng 止chỉ 。 言ngôn 六lục 觀quán 者giả 。 一nhất 攝nhiếp 境cảnh 歸quy 心tâm 真chân 空không 觀quán 。 二nhị 從tùng 心tâm 現hiện 境cảnh 妙diệu 有hữu 觀quán 。 三tam 心tâm 境cảnh 祕bí 密mật 圓viên 融dung 觀quán 。 四Tứ 智Trí 身thân 影ảnh 現hiện 眾chúng 緣duyên 觀quán 。 五ngũ 多đa 身thân 入nhập 一nhất 鏡kính 像tượng 觀quán 。 六lục 主chủ 伴bạn 互hỗ 現hiện 帝đế 網võng 觀quán 。 上thượng 之chi 止Chỉ 觀Quán 並tịnh 是thị 寂tịch 用dụng 無vô 涯nhai 三tam 昧muội 門môn 。 故cố 此thử 十thập 門môn 無vô 不bất 收thu 矣hĩ 。 廣quảng 釋thích 一nhất 體thể 六lục 觀quán 等đẳng 具cụ 如như 還hoàn 源nguyên 觀quán 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 海hải 印ấn 之chi 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 四tứ 。 一nhất 標tiêu 章chương 。 二nhị 總tổng 明minh 。 三tam 別biệt 示thị 義nghĩa 類loại 。 四tứ 總tổng 結kết 料liệu 揀giản 。 初sơ 一nhất 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 下hạ 經Kinh 云vân 。 如như 淨tịnh 水thủy 中trung 四tứ 兵binh 像tượng 下hạ 。 第đệ 二nhị 總tổng 明minh 也dã 。 即tức 引dẫn 當đương 經kinh 及cập 於ư 他tha 經kinh 。 以dĩ 示thị 能năng 現hiện 所sở 現hiện 海hải 印ấn 之chi 相tướng 。 言ngôn 乃nãi 至chí 莫mạc 不bất 皆giai 於ư 水thủy 中trung 現hiện 者giả 。 其kỳ 中trung 間gian 云vân 。 各các 各các 別biệt 異dị 無vô 交giao 雜tạp 。 劍kiếm 戟kích 弧# 矢thỉ 類loại 甚thậm 多đa 。 鎧khải 冑trụ 車xa 輿dư 非phi 一nhất 種chủng 。 隨tùy 其kỳ 所sở 有hữu 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 莫mạc 不bất 皆giai 於ư 水thủy 中trung 現hiện 。 而nhi 水thủy 本bổn 自tự 無vô 分phân 別biệt 。 菩Bồ 薩Tát 三tam 昧muội 亦diệc 如như 是thị 。 即tức 第đệ 十thập 五ngũ 經kinh 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 云vân 海hải 有hữu 希hy 奇kỳ 等đẳng 者giả 。 即tức 此thử 卷quyển 中trung 下hạ 合hợp 云vân 。 無vô 盡tận 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 者giả 。 為vi 平bình 等đẳng 印ấn 亦diệc 如như 是thị 。 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 諸chư 妙diệu 行hạnh 。 一nhất 切thiết 普phổ 修tu 無vô 厭yếm 足túc 。
疏sớ/sơ 。 大đại 集tập 十thập 四tứ 云vân 下hạ 。 引dẫn 他tha 經kinh 文văn 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 正chánh 引dẫn 。 後hậu 解giải 釋thích 。 前tiền 中trung 即tức 虛Hư 空Không 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 頭đầu 。 有hữu 一nhất 善thiện 男nam 子tử 言ngôn 。 此thử 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 經Kinh 云vân 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 餘dư 皆giai 全toàn 同đồng 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 此thử 經Kinh 文văn 下hạ 。 解giải 釋thích 。 此thử 即tức 此thử 上thượng 大đại 集tập 。 言ngôn 出xuất 現hiện 四tứ 天thiên 下hạ 像tượng 等đẳng 者giả 。 文văn 云vân 。 佛Phật 子tử 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 普phổ 能năng 印ấn 現hiện 四tứ 天thiên 下hạ 中trung 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 色sắc 身thân 形hình 像tượng 。 是thị 故cố 共cộng 說thuyết 。 以dĩ 為vi 大đại 海hải 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 念niệm 。 根căn 性tánh 欲dục 樂lạc 而nhi 無vô 所sở 現hiện 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 下hạ 偈kệ 文văn 云vân 。 如như 海hải 印ấn 現hiện 眾chúng 生sanh 心tâm 。 以dĩ 此thử 說thuyết 名danh 為vi 大đại 海hải 。 菩Bồ 提Đề 普phổ 印ấn 諸chư 心tâm 行hành 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 為vi 正chánh 覺giác 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 十thập 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 三tam 別biệt 顯hiển 義nghĩa 類loại 也dã 。
疏sớ/sơ 。 經Kinh 云vân 遍biến 十thập 方phương 故cố 者giả 。 即tức 是thị 今kim 經kinh 。 於ư 一nhất 念niệm 頃khoảnh 。 遍biến 十thập 方phương 也dã 。 言ngôn 普phổ 悉tất 包bao 含hàm 無vô 所sở 拒cự 者giả 。 即tức 指chỉ 上thượng 引dẫn 。 十thập 義nghĩa 所sở 引dẫn 皆giai 上thượng 總tổng 中trung 。 所sở 引dẫn 之chi 經kinh 。 及cập 出xuất 現hiện 品phẩm 。 文văn 多đa 易dị 了liễu 。 但đãn 第đệ 十thập 云vân 以dĩ 不bất 待đãi 對đối 是thị 故cố 常thường 現hiện 者giả 。 此thử 以dĩ 第đệ 十thập 釋thích 成thành 第đệ 九cửu 即tức 為vi 揀giản 異dị 。 由do 十thập 成thành 九cửu 故cố 云vân 釋thích 成thành 。 而nhi 九cửu 竪thụ 論luận 。 十thập 是thị 橫hoạnh/hoành 說thuyết 。 故cố 為vi 揀giản 也dã 。
疏sớ/sơ 。 具cụ 上thượng 十thập 義nghĩa 下hạ 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 。 於ư 中trung 先tiên 正chánh 結kết 。 後hậu 問vấn 仁nhân 王vương 三tam 賢hiền 下hạ 。 問vấn 答đáp 料liệu 揀giản 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 問vấn 即tức 上thượng 卷quyển 菩Bồ 薩Tát 教giáo 化hóa 品phẩm 。 經Kinh 云vân 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 百bách 佛Phật 國quốc 土độ 中trung 。 作tác 閻Diêm 浮Phù 提đề 王vương 。 王vương 四tứ 天thiên 下hạ 。 修tu 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 二nhị 諦đế 平bình 等đẳng 心tâm 。 化hóa 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 下hạ 偈kệ 云vân 。 善thiện 覺giác 菩Bồ 薩Tát 四tứ 天thiên 下hạ 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 平bình 等đẳng 道đạo 。 權quyền 化hóa 眾chúng 生sanh 遊du 百bách 國quốc 。 始thỉ 登đăng 一Nhất 乘Thừa 無vô 相tướng 道đạo 。 釋thích 曰viết 。 此thử 前tiền 更cánh 無vô 成thành 佛Phật 之chi 文văn 。
疏sớ/sơ 。 答đáp 即tức 上thượng 所sở 引dẫn 大đại 集tập 下hạ 。 第đệ 二nhị 答đáp 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 指chỉ 前tiền 引dẫn 答đáp 。 二nhị 別biệt 引dẫn 文văn 答đáp 。 三tam 況huống 出xuất 圓viên 融dung 。 今kim 初sơ 。 謂vị 上thượng 引dẫn 大đại 集tập 灌quán 頂đảnh 即tức 第đệ 十thập 住trụ 。 故cố 云vân 彼bỉ 說thuyết 住trụ 終chung 。 則tắc 初sơ 賢hiền 已dĩ 得đắc 八bát 相tương/tướng 。 何hà 得đắc 偏thiên 引dẫn 仁nhân 王vương 三tam 賢hiền 無vô 文văn 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 占chiêm 察sát 經kinh 下hạ 。 次thứ 引dẫn 別biệt 文văn 答đáp 。 謂vị 占chiêm 察sát 經kinh 作tác 佛Phật 有hữu 四tứ 。 初sơ 是thị 信tín 滿mãn 。 正chánh 與dữ 今kim 文văn 相tương 當đương 。 餘dư 三tam 因nhân 便tiện 故cố 來lai 耳nhĩ 。 二nhị 解giải 滿mãn 作tác 佛Phật 即tức 同đồng 前tiền 大đại 集tập 灌quán 頂đảnh 受thọ 位vị 。 三tam 證chứng 滿mãn 者giả 。 初sơ 證chứng 名danh 證chứng 滿mãn 故cố 。 云vân 淨tịnh 心tâm 地địa 即tức 初Sơ 地Địa 故cố 。 四tứ 究cứu 竟cánh 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 即tức 第đệ 十Thập 地Địa 後hậu 故cố 。 起khởi 信tín 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 覺giác 心tâm 初sơ 起khởi 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 。 以dĩ 遠viễn 離ly 微vi 細tế 念niệm 故cố 得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 。 心tâm 即tức 常thường 住trụ 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 是thị 也dã 。
疏sớ/sơ 。 起khởi 信tín 依y 此thử 下hạ 。 上thượng 正chánh 引dẫn 經kinh 。 此thử 方phương 引dẫn 論luận 。 用dụng 信tín 成thành 就tựu 發phát 心tâm 即tức 第đệ 一nhất 信tín 滿mãn 位vị 。 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 是thị 心tâm 故cố 。 則tắc 得đắc 少thiểu 分phần 見kiến 於ư 法Pháp 身thân 。 以dĩ 見kiến 法Pháp 身thân 故cố 隨tùy 其kỳ 願nguyện 力lực 。 能năng 現hiện 八bát 種chủng 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 所sở 謂vị 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 退thoái 。 入nhập 胎thai 。 住trụ 胎thai 。 出xuất 胎thai 。 出xuất 家gia 。 成thành 道Đạo 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 八bát 相tương/tướng 之chi 文văn 也dã 。
疏sớ/sơ 。 況huống 圓viên 融dung 門môn 中trung 不bất 依y 次thứ 位vị 者giả 。 三tam 況huống 出xuất 圓viên 義nghĩa 也dã 。 則tắc 上thượng 所sở 引dẫn 尚thượng 是thị 行hành 布bố 。 以dĩ 四tứ 位vị 成thành 佛Phật 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 故cố 。 今kim 初sơ 即tức 具cụ 後hậu 故cố 是thị 圓viên 融dung 。 今kim 約ước 信tín 滿mãn 猶do 寄ký 終chung 教giáo 說thuyết 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 因nhân 果quả 無vô 礙ngại 下hạ 。 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 初sơ 即tức 後hậu 應ưng 壞hoại 因nhân 果quả 故cố 。 故cố 為vi 此thử 通thông 明minh 其kỳ 無vô 礙ngại 。 正chánh 在tại 因nhân 時thời 即tức 有hữu 果quả 。 果quả 中trung 有hữu 因nhân 。 隨tùy 門môn 不bất 同đồng 名danh 因nhân 名danh 果quả 。 體thể 無vô 前tiền 後hậu 故cố 得đắc 圓viên 融dung 。 雙song 存tồn 則tắc 亦diệc 因nhân 亦diệc 果quả 。 俱câu 泯mẫn 則tắc 果quả 海hải 離ly 言ngôn 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 化hóa 現hiện 非phi 唯duy 一nhất 位vị 依y 一nhất 類loại 界giới 者giả 。 重trọng/trùng 揀giản 前tiền 文văn 以dĩ 圓viên 融dung 。 非phi 唯duy 一nhất 位vị 則tắc 顯hiển 具cụ 一nhất 切thiết 地địa 位vị 。 非phi 依y 一nhất 類loại 界giới 則tắc 顯hiển 遍biến 於ư 時thời 處xứ 也dã 。 第đệ 二nhị 華Hoa 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。
疏sớ/sơ 。 萬vạn 行hạnh 如như 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 故cố 餘dư 如như 別biệt 說thuyết 者giả 。 遺di 忘vong 集tập 說thuyết 。 略lược 有hữu 十thập 觀quán 。 一nhất 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 真chân 觀quán 。 二nhị 相tương/tướng 盡tận 證chứng 實thật 觀quán 三tam 相tương/tướng 實thật 無vô 礙ngại 觀quán 。 四tứ 隨tùy 相tương/tướng 攝nhiếp 生sanh 觀quán 。 五ngũ 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 收thu 觀quán 。 六lục 微vi 細tế 容dung 攝nhiếp 觀quán 。 七thất 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 觀quán 。 八bát 帝đế 網võng 重trùng 重trùng 觀quán 。 九cửu 主chủ 伴bạn 圓viên 融dung 觀quán 。 十thập 果quả 海hải 平bình 等đẳng 觀quán 。 然nhiên 此thử 十thập 觀quán 融dung 四tứ 法Pháp 界Giới 。 初sơ 二nhị 理lý 法Pháp 界Giới 。 始thỉ 終chung 不bất 異dị 。 三tam 即tức 事sự 理lý 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 。 四tứ 即tức 隨tùy 事sự 法Pháp 界Giới 。 次thứ 五ngũ 即tức 事sự 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 。 五ngũ 即tức 一nhất 多đa 相tương 容dung 不bất 同đồng 門môn 。 六lục 即tức 微vi 細tế 相tương 容dung 安an 立lập 門môn 。 七thất 即tức 諸chư 法pháp 相tướng 即tức 自tự 在tại 門môn 。 八bát 即tức 因nhân 陀đà 羅la 網võng 境cảnh 界giới 門môn 。 九cửu 即tức 主chủ 伴bạn 圓viên 融dung 具cụ 德đức 門môn 。 其kỳ 第đệ 十thập 觀quán 果quả 海hải 絕tuyệt 言ngôn 。 通thông 為vi 前tiền 四tứ 之chi 極cực 。 則tắc 四tứ 法Pháp 界Giới 十thập 種chủng 玄huyền 門môn 皆giai 約ước 因nhân 分phần/phân 。 然nhiên 此thử 十thập 觀quán 略lược 收thu 萬vạn 類loại 不bất 異dị 玄huyền 中trung 故cố 指chỉ 在tại 餘dư 。 又hựu 釋thích 題đề 中trung 廣quảng 顯hiển 華hoa 嚴nghiêm 義nghĩa 竟cánh 。 又hựu 還hoàn 源nguyên 觀quán 釋thích 云vân 。 廣quảng 修tu 萬vạn 行hạnh 稱xưng 實thật 成thành 德đức 。 普phổ 周chu 法Pháp 界Giới 而nhi 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 如như 華hoa 有hữu 結kết 實thật 之chi 用dụng 。 行hành 有hữu 感cảm 果quả 之chi 能năng 。 今kim 則tắc 託thác 事sự 表biểu 彰chương 。 所sở 以dĩ 舉cử 華hoa 為ví 喻dụ 。 嚴nghiêm 者giả 。 行hành 成thành 剋khắc 果quả 。 契khế 理lý 稱xưng 真chân 。 性tánh 相tướng 兩lưỡng 亡vong 。 能năng 所sở 俱câu 絕tuyệt 。 顯hiển 煥hoán 炳bỉnh 著trước 故cố 名danh 嚴nghiêm 也dã 。 良lương 以dĩ 非phi 真chân 流lưu 之chi 行hành 無vô 以dĩ 契khế 真chân 。 何hà 有hữu 飾sức 真chân 之chi 行hành 。 不bất 從tùng 真chân 起khởi 此thử 。 則tắc 真chân 該cai 妄vọng 末mạt 行hành 無vô 不bất 修tu 。 妄vọng 徹triệt 真chân 源nguyên 相tương/tướng 無vô 不bất 寂tịch 。 故cố 曰viết 。 法Pháp 界Giới 自tự 在tại 圓viên 明minh 無vô 礙ngại 用dụng 為vi 華Hoa 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 也dã 。 若nhược 更cánh 總tổng 釋thích 。 總tổng 以dĩ 萬vạn 行hạnh 嚴nghiêm 於ư 法Pháp 界Giới 。 成thành 於ư 法Pháp 身thân 為vi 華hoa 嚴nghiêm 也dã 。 行hành 有hữu 行hành 布bố 圓viên 融dung 。 成thành 佛Phật 亦diệc 有hữu 十thập 身thân 總tổng 別biệt 。 別biệt 如như 普phổ 眼nhãn 長trưởng 者giả 以dĩ 十thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 嚴nghiêm 成thành 十thập 身thân 。 融dung 如như 八bát 地địa 一nhất 念niệm 之chi 中trung 十thập 度độ 圓viên 修tu 。 成thành 佛Phật 之chi 時thời 。 十thập 身thân 無vô 礙ngại 。 故cố 曰viết 華hoa 嚴nghiêm 。 餘dư 如như 題đề 中trung 。 第đệ 三tam 因nhân 陀đà 羅la 網võng 三tam 昧muội 中trung 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 半bán 頌tụng 舉cử 一nhất 例lệ 餘dư 。 亦diệc 有hữu 二nhị 意ý 者giả 。 前tiền 意ý 對đối 前tiền 第đệ 一nhất 意ý 。 既ký 一nhất 塵trần 之chi 中trung 有hữu 多đa 塵trần 向hướng 來lai 。 方phương 說thuyết 一nhất 塵trần 攝nhiếp 剎sát 。 今kim 方phương 說thuyết 塵trần 內nội 所sở 具cụ 餘dư 塵trần 攝nhiếp 剎sát 。 後hậu 意ý 對đối 前tiền 第đệ 二nhị 意ý 。 此thử 所sở 例lệ 塵trần 非phi 前tiền 塵trần 內nội 。 是thị 前tiền 塵trần 外ngoại 遍biến 法Pháp 界Giới 中trung 塵trần 也dã 。
疏sớ/sơ 。 由do 於ư 昔tích 時thời 。 以dĩ 手thủ 持trì 供cung 供cung 佛Phật 施thí 人nhân 稱xưng 周chu 法Pháp 界Giới 者giả 。 此thử 出xuất 因nhân 也dã 。 供cung 佛Phật 施thí 人nhân 約ước 其kỳ 施thi 行hành 。 稱xưng 周chu 法Pháp 界Giới 約ước 其kỳ 施thí 心tâm 。 入nhập 深thâm 觀quán 故cố 。
疏sớ/sơ 。 故cố 令linh 真chân 流lưu 供cúng 具cụ 等đẳng 諸chư 佛Phật 之chi 難nan 思tư 者giả 。 顯hiển 今kim 果quả 也dã 。 真chân 流lưu 供cúng 具cụ 顯hiển 出xuất 供cung 時thời 心tâm 以dĩ 稱xưng 法Pháp 界Giới 。 手thủ 出xuất 供cúng 具cụ 故cố 。 等đẳng 諸chư 佛Phật 之chi 難nan 思tư 者giả 。 稱xưng 因nhân 境cảnh 也dã 。 因nhân 雖tuy 尊tôn 勝thắng 。 心tâm 不bất 稱xưng 境cảnh 非phi 真chân 供cúng 養dường 。 由do 稱xưng 真chân 之chi 因nhân 感cảm 稱xưng 真chân 之chi 果quả 。 能năng 供cung 真chân 佛Phật 之chi 境cảnh 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 半bán 對đối 治trị 等đẳng 者giả 。 對đối 治trị 文văn 顯hiển 。 隨tùy 心tâm 所sở 樂nhạo 。 為vi 世thế 界giới 者giả 。 順thuận 心tâm 令linh 喜hỷ 故cố 。 隨tùy 行hành 差sai 別biệt 。 即tức 當đương 為vi 人nhân 者giả 。 心tâm 行hành 不bất 同đồng 生sanh 善thiện 異dị 故cố 。 如như 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 應ưng 教giáo 禪thiền 定định 。 若nhược 心tâm 明minh 利lợi 。 為vi 說thuyết 智trí 慧tuệ 。 悉tất 以dĩ 善thiện 巧xảo 而nhi 成thành 就tựu 文văn 。 則tắc 連liên 上thượng 屬thuộc 於ư 為vi 人nhân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 謂vị 要yếu 見kiến 理lý 。 見kiến 理lý 方phương 得đắc 名danh 成thành 就tựu 耳nhĩ 。 又hựu 成thành 就tựu 言ngôn 通thông 於ư 上thượng 三tam 。 前tiền 三tam 悉tất 檀đàn 皆giai 為vi 見kiến 理lý 故cố 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 六lục 四tứ 攝nhiếp 攝nhiếp 生sanh 三tam 昧muội 。 布bố 施thí 攝nhiếp 中trung 。 前tiền 二nhị 偈kệ 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 釋thích 。 先tiên 約ước 財tài 施thí 。 所sở 須tu 王vương 位vị 皆giai 屬thuộc 外ngoại 財tài 故cố 。 王vương 位vị 兼kiêm 於ư 身thân 命mạng 。 亦diệc 屬thuộc 內nội 財tài 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 施thí 位vị 下hạ 。 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 釋thích 次thứ 半bán 偈kệ 。 可khả 愛ái 著trước 物vật 即tức 三tam 種chủng 難nan 行hành 之chi 一nhất 。 次thứ 法pháp 及cập 無vô 畏úy 兼kiêm 前tiền 財tài 。 三tam 為vi 一nhất 切thiết 施thí 。 又hựu 將tương 後hậu 二nhị 屬thuộc 於ư 遂toại 求cầu 。 然nhiên 準chuẩn 瑜du 伽già 六Lục 度Độ 四tứ 攝nhiếp 各các 有hữu 九cửu 門môn 。 頌tụng 云vân 。 自tự 性tánh 一nhất 切thiết 難nạn/nan 。 一nhất 切thiết 門môn 善thiện 士sĩ 。 一nhất 切thiết 種chủng 遂toại 求cầu 。 二nhị 世thế 樂lạc 清thanh 淨tịnh 。 自tự 性tánh 皆giai 一nhất 。 一nhất 切thiết 或hoặc 二nhị 或hoặc 三tam 。 難nan 行hành 皆giai 三tam 。 一nhất 切thiết 門môn 皆giai 四tứ 。 善thiện 士sĩ 皆giai 五ngũ 。 一nhất 切thiết 種chủng 皆giai 六lục 。 遂toại 求cầu 皆giai 七thất 皆giai 八bát 。 二nhị 世thế 樂lạc 皆giai 九cửu 。 清thanh 淨tịnh 皆giai 十thập 。 四tứ 攝nhiếp 即tức 當đương 三tam 十thập 三tam 卷quyển 。 至chí 十thập 行hành 品phẩm 更cánh 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。 今kim 疏sớ/sơ 言ngôn 即tức 難nan 行hành 者giả 。 以dĩ 難nan 行hành 有hữu 三tam 。 一nhất 物vật 少thiểu 自tự 在tại 施thí 。 二nhị 可khả 愛ái 著trước 物vật 施thí 。 三tam 極cực 大đại 艱gian 難nan 獲hoạch 財tài 施thí 。 今kim 當đương 第đệ 二nhị 難nạn/nan 也dã 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 後hậu 二nhị 偈kệ 至chí 隨tùy 求cầu 即tức 與dữ 者giả 。 是thị 遂toại 求cầu 施thí 。 遂toại 求cầu 有hữu 八bát 。 一nhất 匱quỹ 乏phạp 飲ẩm 食thực 而nhi 求cầu 乞khất 者giả 施thí 以dĩ 飲ẩm 食thực 。 二nhị 匱quỹ 乏phạp 車xa 乘thừa 而nhi 求cầu 乞khất 者giả 施thí 以dĩ 車xa 乘thừa 。 三tam 乏phạp 衣y 服phục 。 四tứ 嚴nghiêm 具cụ 五ngũ 資tư 生sanh 什thập 物vật 。 六lục 種chủng 種chủng 塗đồ 飾sức 香hương 鬘man 。 七thất 舍xá 宅trạch 。 八bát 光quang 明minh 。 皆giai 如như 初sơ 二nhị 句cú 會hội 文văn 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 切thiết 愛ái 語ngữ 等đẳng 者giả 下hạ 所sở 列liệt 。 即tức 三tam 愛ái 語ngữ 。 一nhất 慰úy 喻dụ 愛ái 語ngữ 。 二nhị 慶khánh 悅duyệt 愛ái 語ngữ 。 三tam 勝thắng 益ích 愛ái 語ngữ 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 種chủng 種chủng 梵Phạm 音âm 者giả 。 即tức 八bát 種chủng 梵Phạm 音âm 等đẳng 者giả 。 文văn 中trung 具cụ 列liệt 初sơ 二nhị 。 疏sớ/sơ 釋thích 後hậu 六lục 但đãn 標tiêu 。 若nhược 釋thích 應ưng 云vân 。 三tam 調điều 和hòa 謂vị 大đại 小tiểu 得đắc 中trung 。 四tứ 柔nhu 軟nhuyễn 者giả 。 言ngôn 無vô 麁thô 獷quánh 。 五ngũ 不bất 誤ngộ 者giả 。 言ngôn 無vô 錯thác 誤ngộ 。 六lục 不bất 女nữ 者giả 。 其kỳ 聲thanh 雄hùng 朗lãng 。 七thất 尊tôn 慧tuệ 者giả 。 言ngôn 無vô 戰chiến 懼cụ 。 八bát 深thâm 遠viễn 者giả 。 臍tề 輪luân 發phát 聲thanh 。
疏sớ/sơ 。 隨tùy 心tâm 說thuyết 法Pháp 應ưng 在tại 後hậu 偈kệ 者giả 。 以dĩ 後hậu 偈kệ 說thuyết 八bát 萬vạn 法Pháp 門môn 。 是thị 順thuận 正Chánh 法Pháp 教giáo 語ngữ 故cố 。 應ưng 合hợp 云vân 隨tùy 心tâm 為vi 說thuyết 。 前tiền 偈kệ 種chủng 種chủng 梵Phạm 音âm 故cố 。 是thị 隨tùy 世thế 儀nghi 軌quỹ 。 合hợp 言ngôn 隨tùy 世thế 所sở 宜nghi 而nhi 化hóa 誘dụ 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 頌tụng 一nhất 切thiết 同đồng 事sự 者giả 。 瑜du 伽già 同đồng 事sự 不bất 舉cử 別biệt 相tướng 。 但đãn 同đồng 上thượng 利lợi 行hành 即tức 名danh 同đồng 事sự 。 故cố 利lợi 行hành 居cư 先tiên 則tắc 示thị 同đồng 。 利lợi 衰suy 等đẳng 為vi 一nhất 切thiết 也dã 。 等đẳng 取thủ 毀hủy 譽dự 。 稱xưng 譏cơ 苦khổ 樂lạc 。 忍nhẫn 於ư 諸chư 苦khổ 而nhi 同đồng 事sự 故cố 者giả 。 難nan 行hành 有hữu 三tam 。 亦diệc 無vô 別biệt 相tướng 。 即tức 同đồng 三tam 利lợi 行hành 為vi 三tam 難nan 行hành 同đồng 事sự 。 謂vị 一nhất 諸chư 未vị 行hành 勝thắng 善thiện 根căn 因nhân 。 諸chư 有hữu 情tình 所sở 行hành 利lợi 行hành 。 二nhị 現hiện 在tại 耽đam 著trước 廣quảng 大đại 財tài 位vị 眾chúng 具cụ 圓viên 滿mãn 。 諸chư 有hữu 情tình 所sở 行hành 利lợi 行hành 。 三tam 於ư 外ngoại 道đạo 異dị 執chấp 邪tà 見kiến 邪tà 行hành 。 所sở 行hành 利lợi 行hành 。 同đồng 事sự 例lệ 耳nhĩ 。 今kim 於ư 上thượng 三tam 同đồng 事sự 皆giai 須tu 忍nhẫn 苦khổ 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 即tức 十thập 種chủng 清thanh 淨tịnh 利lợi 行hành 者giả 。 謂vị 一nhất 依y 外ngoại 清thanh 淨tịnh 有hữu 五ngũ 。 二nhị 依y 內nội 清thanh 淨tịnh 有hữu 五ngũ 。 依y 外ngoại 五ngũ 者giả 。 一nhất 無vô 罪tội 利lợi 行hành 。 二nhị 不bất 轉chuyển 利lợi 行hành 。 三tam 漸tiệm 次thứ 。 四tứ 遍biến 行hành 。 五ngũ 如như 應ưng 。 論luận 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 依y 內nội 清thanh 淨tịnh 有hữu 五ngũ 者giả 。 一nhất 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 起khởi 廣quảng 大đại 悲bi 。 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 現hiện 前tiền 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 二nhị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 起khởi 所sở 作tác 義nghĩa 利lợi 。 雖tuy 受thọ 一nhất 切thiết 大đại 苦khổ 。 劬cù 勞lao 而nhi 心tâm 無vô 倦quyện 。 深thâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 三tam 安an 處xứ 最tối 勝thắng 第đệ 一nhất 財tài 位vị 。 而nhi 自tự 謙khiêm 下hạ 如như 子tử 如như 僕bộc 。 及cập 離ly 憍kiêu 慢mạn 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 四tứ 心tâm 無vô 愛ái 染nhiễm 。 無vô 有hữu 虛hư 偽ngụy 。 真chân 實thật 哀ai 愍mẫn 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 五ngũ 起khởi 畢tất 竟cánh 。 無vô 復phục 退thoái 轉chuyển 。 慈từ 愍mẫn 之chi 心tâm 。 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 三tam 句cú 即tức 善thiện 士sĩ 利lợi 行hành 者giả 。 善thiện 士sĩ 有hữu 五ngũ 。 一nhất 於ư 真chân 實thật 義nghĩa 勸khuyến 導đạo 有hữu 情tình 。 二nhị 於ư 應ứng 時thời 勸khuyến 導đạo 。 三tam 於ư 能năng 行hành 攝nhiếp 勝thắng 妙diệu 義nghĩa 勸khuyến 導đạo 。 四tứ 於ư 有hữu 情tình 柔nhu 軟nhuyễn 勸khuyến 導đạo 。 五ngũ 於ư 有hữu 情tình 慈từ 心tâm 勸khuyến 導đạo 。 此thử 之chi 五ngũ 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 大đại 人nhân 之chi 法Pháp 。 慈từ 心tâm 勸khuyến 導đạo 舉cử 後hậu 等đẳng 初sơ 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 二nhị 偈kệ 即tức 遂toại 求cầu 利lợi 行hành 者giả 。 論luận 云vân 。 此thử 略lược 有hữu 八bát 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 諸chư 有hữu 情tình 。 於ư 應ưng 慚tàm 處xứ 。 為vi 無vô 慚tàm 纏triền 。 之chi 所sở 纏triền 繞nhiễu 。 方phương 便tiện 開khai 解giải 令linh 離ly 彼bỉ 纏triền 如như 無vô 慚tàm 纏triền 。 二nhị 無vô 愧quý 。 三tam 昏hôn 沈trầm 。 四tứ 睡thụy 眠miên 。 五ngũ 掉trạo 舉cử 。 六lục 惡ác 作tác 。 七thất 嫉tật 。 八bát 慳san 。 皆giai 如như 無vô 慚tàm 纏triền 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 二nhị 偈kệ 即tức 一nhất 切thiết 種chủng 利lợi 行hành 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 或hoặc 六lục 或hoặc 七thất 總tổng 有hữu 十thập 三tam 。 六lục 者giả 。 一nhất 應ưng 攝nhiếp 受thọ 者giả 。 正chánh 攝nhiếp 受thọ 之chi 。 二nhị 應ưng 調điều 伏phục 者giả 。 正chánh 調điều 伏phục 之chi 。 三tam 憎tăng 背bối/bội 聖thánh 教giáo 者giả 除trừ 其kỳ 恚khuể 惱não 。 四tứ 處xứ 中trung 住trụ 者giả 。 令linh 入nhập 聖thánh 教giáo 。 五ngũ 於ư 三tam 乘thừa 中trung 。 令linh 其kỳ 成thành 熟thục 。 六lục 已dĩ 成thành 熟thục 者giả 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 云vân 何hà 七thất 種chủng 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 處xứ 一nhất 分phần/phân 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 於ư 善thiện 資tư 糧lương 。 守thủ 護hộ 長trưởng 養dưỡng 。 所sở 謂vị 一nhất 依y 下hạ 乘thừa 出xuất 離ly 。 二nhị 依y 大Đại 乘Thừa 出xuất 離ly 。 三tam 於ư 遠viễn 離ly 。 四tứ 於ư 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 五ngũ 於ư 清thanh 淨tịnh 諸chư 障chướng 。 六lục 於ư 二Nhị 乘Thừa 而nhi 正chánh 安an 處xứ 。 七thất 於ư 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 得đắc 安an 處xứ 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 一nhất 偈kệ 即tức 一nhất 切thiết 門môn 利lợi 行hành 。 謂vị 不bất 信tín 令linh 信tín 故cố 者giả 。 此thử 略lược 有hữu 四tứ 。 一nhất 不bất 信tín 令linh 信tín 。 二nhị 犯phạm 戒giới 有hữu 情tình 。 令linh 戒giới 圓viên 滿mãn 。 三tam 惡ác 慧tuệ 有hữu 情tình 令linh 慧tuệ 圓viên 滿mãn 。 四tứ 慳san 悋lận 有hữu 情tình 於ư 捨xả 圓viên 滿mãn 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 中trung 略lược 舉cử 其kỳ 一nhất 。
疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 廣quảng 說thuyết 利lợi 行hành 居cư 先tiên 等đẳng 者giả 。 會hội 二nhị 前tiền 後hậu 。 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 婆bà 沙sa 七thất 十thập 九cửu 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 云vân 。 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 有hữu 時thời 為vì 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 以dĩ 南nam 印ấn 度độ 邊biên 國quốc 俗tục 語ngữ 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 謂vị 醫y 泥nê 迷mê 泥nê 瑜du 部bộ 達đạt [甲*葉]# 剌lạt 蔑miệt 戾lệ 車xa 語ngữ 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 謂vị 摩ma 奢xa 都đô 奢xa 僧Tăng 攝nhiếp 摩ma 薩tát 縛phược 怛đát 囉ra 毘tỳ 剌lạt 達đạt 。 論luận 引dẫn 淨tịnh 名danh 圓viên 音âm 為vi 難nạn/nan 。 下hạ 釋thích 有hữu 七thất 。 一nhất 云vân 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 佛Phật 以dĩ 聖thánh 語ngữ 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 皆giai 得đắc 領lãnh 解giải 。 何hà 以dĩ 作tác 此thử 等đẳng 語ngữ 說thuyết 。 答đáp 為vi 滿mãn 彼bỉ 意ý 故cố 。 彼bỉ 天thiên 欲dục 聞văn 故cố 。 下hạ 並tịnh 取thủ 意ý 引dẫn 之chi 。 二nhị 復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 顯hiển 於ư 諸chư 言ngôn 音âm 。 皆giai 能năng 善thiện 解giải 故cố 。 謂vị 有hữu 疑nghi 。 佛Phật 不bất 能năng 餘dư 語ngữ 等đẳng 。 三tam 復phục 次thứ 有hữu 所sở 化hóa 者giả 。 依y 佛Phật 不bất 變biến 形hình 言ngôn 。 而nhi 得đắc 受thọ 化hóa 。 有hữu 所sở 化hóa 者giả 。 依y 佛Phật 轉chuyển 變biến 形hình 言ngôn 。 而nhi 受thọ 化hóa 者giả 。 四tứ 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 不bất 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 皆giai 得đắc 領lãnh 解giải 。 世Thế 尊Tôn 雖tuy 有hữu 自tự 在tại 神thần 力lực 。 而nhi 於ư 境cảnh 界giới 。 不bất 能năng 改cải 越việt 。 如như 不bất 能năng 令linh 耳nhĩ 見kiến 諸chư 色sắc 等đẳng 。 通thông 圓viên 音âm 云vân 。 答đáp 不bất 須tu 通thông 。 非phi 三tam 藏tạng 故cố 。 諸chư 讚tán 佛Phật 頌tụng 言ngôn 多đa 過quá 實thật 。 如như 常thường 在tại 定định 不bất 睡thụy 眠miên 等đẳng 皆giai 過quá 實thật 也dã 。 五ngũ 復phục 次thứ 如Như 來Lai 。 言ngôn 音âm 遍biến 諸chư 聲thanh 境cảnh 。 隨tùy 所sở 欲dục 語ngữ 皆giai 能năng 作tác 之chi 故cố 。 復phục 伽già 陀đà 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 六lục 復phục 次thứ 佛Phật 語ngữ 輕khinh 利lợi 速tốc 疾tật 轉chuyển 故cố 。 故cố 云vân 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 各các 各các 隨tùy 所sở 解giải 。 七thất 復phục 次thứ 如Như 來Lai 。 言ngôn 音âm 雖tuy 有hữu 多đa 種chủng 。 而nhi 同đồng 有hữu 益ích 故cố 說thuyết 一nhất 音âm 。 釋thích 曰viết 。 然nhiên 上thượng 七thất 解giải 。 前tiền 三tam 可khả 通thông 。 後hậu 四tứ 淺thiển 近cận 。 即tức 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 說thuyết 故cố 。
疏sớ/sơ 。 篾miệt 戾lệ 車xa 者giả 。 三tam 藏tạng 云vân 惡ác 中trung 惡ác 。 亦diệc 云vân 奴nô 中trung 奴nô 。 皆giai 義nghĩa 翻phiên 耳nhĩ 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 五ngũ