大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao
Quyển 34
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 四tứ
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
第đệ 七thất 正chánh 行hạnh 甚thậm 深thâm 。 疏sớ/sơ 二nhị 何hà 故cố 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 彰chương 大đại 意ý 。 二nhị 前tiền 四tứ 下hạ 別biệt 釋thích 經kinh 文văn 。
疏sớ/sơ 。 雜tạp 集tập 第đệ 七thất 說thuyết 諸chư 煩phiền 惱não 等đẳng 者giả 。 解giải 妨phương 。 問vấn 既ký 分phần/phân 根căn 本bổn 隨tùy 惑hoặc 。 云vân 何hà 皆giai 名danh 為vi 隨tùy 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 所sở 有hữu 諸chư 煩phiền 惱não 皆giai 是thị 隨tùy 煩phiền 惱não 。 有hữu 隨tùy 煩phiền 惱não 非phi 是thị 煩phiền 惱não 。 釋thích 曰viết 。 非phi 煩phiền 惱não 者giả 。 所sở 謂vị 忿phẫn 等đẳng 。 但đãn 隨tùy 本bổn 惑hoặc 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 而nhi 非phi 根căn 本bổn 名danh 非phi 煩phiền 惱não 。 而nhi 貪tham 嗔sân 癡si 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 。 心tâm 法pháp 由do 此thử 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 隨tùy 惱não 於ư 心tâm 令linh 不bất 離ly 染nhiễm 。 令linh 不bất 解giải 脫thoát 。 令linh 不bất 斷đoạn 障chướng 。 故cố 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 長trường 夜dạ 。 為vi 貪tham 嗔sân 癡si 。 隨tùy 所sở 惱não 亂loạn 心tâm 恆hằng 染nhiễm 污ô 。 釋thích 曰viết 。 論luận 意ý 云vân 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 根căn 本bổn 隨tùy 惑hoặc 隨tùy 逐trục 眾chúng 生sanh 。 令linh 心tâm 心tâm 所sở 隨tùy 順thuận 染nhiễm 污ô 。 故cố 皆giai 名danh 隨tùy 。 是thị 以dĩ 疏sớ/sơ 云vân 隨tùy 他tha 生sanh 故cố 。 他tha 即tức 眾chúng 生sanh 。 由do 惑hoặc 隨tùy 生sanh 故cố 生sanh 隨tùy 惑hoặc 。 正chánh 是thị 經Kinh 意ý 。 謂vị 諸chư 行hành 人nhân 心tâm 隨tùy 貪tham 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 通thông 釋thích 貪tham 等đẳng 如như 九cửu 地địa 中trung 者giả 。 指chỉ 廣quảng 在tại 餘dư 。 然nhiên 九cửu 地địa 中trung 釋thích 其kỳ 別biệt 相tướng 。 若nhược 隨tùy 名danh 釋thích 如như 唯duy 識thức 第đệ 六lục 云vân 。 云vân 何hà 為vi 貪tham 。 謂vị 於ư 有hữu 有hữu 具cụ 染nhiễm 著trước 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 貪tham 。 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 愛ái 力lực 取thủ 蘊uẩn 生sanh 故cố 。 釋thích 曰viết 。 有hữu 謂vị 後hậu 有hữu 三tam 有hữu 異dị 熟thục 之chi 果quả 。 有hữu 具cụ 謂vị 彼bỉ 惑hoặc 業nghiệp 中trung 有hữu 。 及cập 器khí 世thế 間gian 。 論luận 云vân 。 云vân 何hà 為vi 嗔sân 。 於ư 苦khổ 苦khổ 具cụ 增tăng 恚khuể 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 嗔sân 。 不bất 安an 隱ẩn 性tánh 惡ác 行hành 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 嗔sân 必tất 令linh 身thân 心tâm 熱nhiệt 惱não 。 起khởi 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 不bất 善thiện 性tánh 故cố 。 釋thích 曰viết 。 苦khổ 謂vị 三tam 苦khổ 。 苦khổ 具cụ 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 無vô 漏lậu 但đãn 能năng 生sanh 苦khổ 者giả 。 謂vị 邪tà 見kiến 等đẳng 謗báng 無vô 漏lậu 故cố 亦diệc 能năng 生sanh 苦khổ 。 論luận 云vân 。 云vân 何hà 為vi 癡si 。 於ư 諸chư 理lý 事sự 迷mê 暗ám 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 癡si 。 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 無vô 明minh 起khởi 疑nghi 邪tà 定định 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 隨tùy 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 能năng 招chiêu 後hậu 生sanh 雜tạp 染nhiễm 法pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 獨độc 頭đầu 無vô 明minh 多đa 迷mê 諦đế 理lý 。 相tương 應ứng 無vô 明minh 亦diệc 迷mê 事sự 相tướng 。 謂vị 於ư 諦đế 等đẳng 生sanh 猶do 豫dự 故cố 。 論luận 云vân 。 云vân 何hà 為vi 慢mạn 。 恃thị 己kỷ 於ư 他tha 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 慢mạn 。 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 若nhược 有hữu 慢mạn 於ư 彼bỉ 有hữu 德đức 心tâm 不bất 謙khiêm 下hạ 。 由do 此thử 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 。 無vô 窮cùng 受thọ 諸chư 苦khổ 故cố 。 然nhiên 根căn 本bổn 有hữu 六lục 。 疑nghi 及cập 惡ác 見kiến 。 此thử 中trung 不bất 說thuyết 者giả 。 以dĩ 解giải 教giáo 人nhân 多đa 無vô 於ư 疑nghi 及cập 惡ác 見kiến 故cố 。 後hậu 七thất 隨tùy 惑hoặc 中trung 。 然nhiên 唯duy 識thức 隨tùy 惑hoặc 總tổng 有hữu 二nhị 十thập 。 頌tụng 云vân 。 隨tùy 煩phiền 惱não 謂vị 忿phẫn 。 恨hận 覆phú 惱não 嫉tật 慳san 。 誑cuống 諂siểm 與dữ 害hại 憍kiêu 。 無vô 慚tàm 及cập 無vô 愧quý 。 掉trạo 舉cử 與dữ 昏hôn 沈trầm 。 不bất 信tín 并tinh 懈giải 怠đãi 。 放phóng 逸dật 及cập 失thất 念niệm 。 散tán 亂loạn 不bất 正chánh 知tri 。 此thử 二nhị 十thập 中trung 有hữu 其kỳ 三tam 品phẩm 。 謂vị 初sơ 忿phẫn 等đẳng 十thập 各các 別biệt 起khởi 故cố 。 名danh 為vi 小tiểu 隨tùy 煩phiền 惱não 。 無vô 慚tàm 等đẳng 二nhị 遍biến 不bất 善thiện 故cố 。 名danh 為vi 中trung 隨tùy 煩phiền 惱não 。 掉trạo 舉cử 等đẳng 八bát 遍biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 名danh 大đại 隨tùy 煩phiền 惱não 。 今kim 唯duy 小tiểu 隨tùy 為vi 成thành 十thập 故cố 但đãn 舉cử 其kỳ 七thất 。 略lược 無vô 惱não 害hại 及cập 憍kiêu 三tam 事sự 。 亦diệc 憍kiêu 屬thuộc 慢mạn 攝nhiếp 。 惱não 害hại 嗔sân 收thu 故cố 。 而nhi 言ngôn 覆phú 者giả 。 謂vị 於ư 自tự 作tác 罪tội 恐khủng 失thất 利lợi 譽dự 隱ẩn 藏tàng 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 覆phú 悔hối 惱não 為vi 業nghiệp 。 謂vị 覆phú 罪tội 者giả 後hậu 必tất 悔hối 惱não 不bất 安an 隱ẩn 故cố 。 忿phẫn 謂vị 依y 對đối 現hiện 前tiền 不bất 饒nhiêu 益ích 境cảnh 憤phẫn 發phát 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 忿phẫn 執chấp 取thủ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 懷hoài 忿phẫn 者giả 。 多đa 發phát 暴bạo 惡ác 身thân 表biểu 業nghiệp 故cố 。 恨hận 謂vị 由do 忿phẫn 為vi 先tiên 懷hoài 惡ác 不bất 捨xả 結kết 怨oán 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 恨hận 。 熱nhiệt 惱não 為vi 業nghiệp 。 謂vị 結kết 恨hận 者giả 。 不bất 能năng 貪tham 忍nhẫn 恆hằng 熱nhiệt 惱não 故cố 。 嫉tật 謂vị 徇# 自tự 名danh 利lợi 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 。 妬đố 忌kỵ 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 嫉tật 憂ưu 慼thích 為vi 業nghiệp 。 謂vị 嫉tật 妬đố 者giả 。 聞văn 見kiến 他tha 榮vinh 深thâm 懷hoài 憂ưu 慼thích 不bất 安an 隱ẩn 故cố 。 慳san 謂vị 耽đam 著trước 財tài 法pháp 不bất 能năng 惠huệ 捨xả 。 祕bí 悋lận 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 慳san 。 鄙bỉ 畜súc 為vi 業nghiệp 。 論luận 慳san 悋lận 者giả 。 心tâm 多đa 鄙bỉ 澁sáp 畜súc 積tích 財tài 法pháp 不bất 能năng 捨xả 故cố 。 誑cuống 謂vị 為vi 獲hoạch 利lợi 譽dự 矯kiểu 現hiện 有hữu 德đức 詭quỷ 詐trá 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 誑cuống 。 邪tà 命mạng 為vi 業nghiệp 。 謂vị 矯kiểu 誑cuống 者giả 心tâm 懷hoài 異dị 謀mưu 。 多đa 現hiện 不bất 實thật 邪tà 命mạng 事sự 故cố 。 諂siểm 謂vị 為vi 網võng 冐mạo 他tha 故cố 。 矯kiểu 設thiết 異dị 儀nghi 。 險hiểm 曲khúc 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 諂siểm 教giáo 誨hối 為vi 業nghiệp 。 謂vị 諂siểm 曲khúc 者giả 謂vị 網võng 冐mạo 他tha 。 曲khúc 順thuận 時thời 宜nghi 矯kiểu 設thiết 方phương 便tiện 為vi 取thủ 他tha 意ý 。 或hoặc 藏tạng 己kỷ 失thất 。 不bất 任nhậm 師sư 友hữu 正chánh 教giáo 誨hối 故cố 。 然nhiên 諂siểm 誑cuống 並tịnh 以dĩ 貪tham 癡si 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 慳san 唯duy 貪tham 一nhất 分phần/phân 。 嫉tật 恨hận 忿phẫn 三tam 以dĩ 嗔sân 一nhất 分phần/phân 。 覆phú 以dĩ 貪tham 癡si 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 恐khủng 失thất 利lợi 譽dự 。 是thị 貪tham 。 不bất 懼cụ 當đương 苦khổ 是thị 癡si 。 餘dư 可khả 例lệ 知tri 。 疏sớ/sơ 法pháp 是thị 法pháp 藥dược 要yếu 在tại 服phục 行hành 者giả 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 。 令linh 得đắc 服phục 行hành 。 服phục 與dữ 不bất 服phục 。 非phi 醫y 咎cữu 者giả 。 即tức 遺di 教giáo 經kinh 八bát 大đại 人nhân 覺giác 。 復phục 云vân 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 諸chư 功công 德đức 。 常thường 當đương 一nhất 心tâm 。 捨xả 諸chư 放phóng 逸dật 。 如như 離ly 怨oán 賊tặc 。 大đại 悲bi 世Thế 尊Tôn 。 所sở 欲dục 利lợi 益ích 。 皆giai 已dĩ 究cứu 竟cánh 。 汝nhữ 等đẳng 但đãn 當đương 。 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 若nhược 於ư 山sơn 間gian 。 若nhược 空không 澤trạch 中trung 。 若nhược 在tại 樹thụ 下hạ 。 閑nhàn 處xứ 靜tĩnh 室thất 。 念niệm 所sở 受thọ 法Pháp 。 勿vật 令linh 忘vong 失thất 。 常thường 當đương 自tự 勉miễn 。 精tinh 進tấn 修tu 之chi 。 無vô 為vi 空không 死tử 。 後hậu 致trí 有hữu 悔hối 。 我ngã 如như 良lương 醫y 。 如như 病bệnh 說thuyết 藥dược 。 服phục 與dữ 不bất 服phục 。 非phi 醫y 咎cữu 也dã 。 又hựu 如như 善thiện 導đạo 。 導đạo 人nhân 善thiện 道đạo 。 聞văn 之chi 不bất 行hành 。 非phi 導đạo 過quá 也dã 。 此thử 皆giai 勸khuyến 行hành 。
疏sớ/sơ 。 十thập 行hành 品phẩm 云vân 。 如như 說thuyết 能năng 行hành 。 等đẳng 即tức 第đệ 十thập 真chân 實thật 行hạnh 。
疏sớ/sơ 。 智trí 論luận 云vân 。 能năng 行hành 說thuyết 為vi 正chánh 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 六lục 論luận 文văn 。 故cố 疏sớ/sơ 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 方phương 得đắc 佛Phật 法Pháp 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 地địa 經kinh 。
疏sớ/sơ 。 遠viễn 離ly 貢cống 高cao 輕khinh 慢mạn 等đẳng 者giả 。 即tức 瑜du 伽già 論luận 三tam 十thập 八bát 云vân 。 聽thính 法Pháp 由do 六lục 種chủng 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 貢cống 高cao 雜tạp 染nhiễm 。 由do 四tứ 種chủng 相tương 遠viễn 離ly 輕khinh 慢mạn 雜tạp 染nhiễm 。 由do 一nhất 相tương 遠viễn 離ly 怯khiếp 弱nhược 雜tạp 染nhiễm 。 言ngôn 六lục 相tương/tướng 者giả 。 一nhất 應ứng 時thời 聽thính 。 二nhị 殷ân 重trọng 聽thính 。 三tam 恭cung 敬kính 聽thính 。 四tứ 不bất 為vi 損tổn 害hại 。 五ngũ 不bất 為vi 隨tùy 順thuận 。 六lục 不bất 求cầu 過quá 失thất 。 言ngôn 四tứ 相tương/tướng 者giả 。 一nhất 恭cung 敬kính 正Chánh 法Pháp 。 二nhị 恭cung 敬kính 說thuyết 人nhân 。 三tam 不bất 輕khinh 正Chánh 法Pháp 。 四tứ 不bất 輕khinh 說thuyết 人nhân 。 言ngôn 一nhất 相tương/tướng 者giả 。 不bất 自tự 輕khinh 蔑miệt 。 具cụ 上thượng 諸chư 義nghĩa 方phương 名danh 善thiện 聽thính 。
疏sớ/sơ 。 求cầu 悟ngộ 解giải 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 。 由do 五ngũ 相tương/tướng 故cố 無vô 散tán 亂loạn 心tâm 。 一nhất 求cầu 悟ngộ 解giải 心tâm 。 二nhị 專chuyên 一nhất 趣thú 心tâm 。 三tam 聆linh 音âm 囑chúc 耳nhĩ 。 四tứ 掃tảo 滌địch 其kỳ 心tâm 。 五ngũ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 心tâm 。 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 足túc 。 具cụ 此thử 五ngũ 心tâm 方phương 名danh 審thẩm 諦đế 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 非phi 但đãn 者giả 。 要yếu 兼kiêm 修tu 行hành 此thử 下hạ 。 牒điệp 經kinh 廣quảng 釋thích 。 一nhất 句cú 顯hiển 一nhất 章chương 大đại 意ý 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 立lập 理lý 。 後hậu 引dẫn 證chứng 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 此thử 明minh 不bất 行hành 為vi 失thất 下hạ 揀giản 濫lạm 。 以dĩ 人nhân 多đa 言ngôn 此thử 章chương 毀hủy 於ư 多đa 聞văn 。 令linh 人nhân 守thủ 愚ngu 不bất 習tập 教giáo 理lý 故cố 為vi 此thử 揀giản 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 正chánh 揀giản 非phi 毀hủy 多đa 聞văn 。 但đãn 責trách 聞văn 而nhi 不bất 行hành 。 不bất 令linh 行hành 而nhi 不bất 聞văn 。 次thứ 若nhược 無vô 多đa 聞văn 行hành 無vô 依y 故cố 者giả 。 返phản 立lập 。 無vô 聞văn 無vô 解giải 依y 何hà 而nhi 行hành 。 後hậu 是thị 以dĩ 不bất 行hành 為vi 失thất 下hạ 結kết 成thành 上thượng 義nghĩa 。 多đa 聞văn 不bất 行hành 調Điều 達Đạt 等đẳng 是thị 。 是thị 經Kinh 所sở 訶ha 。 多đa 聞văn 而nhi 行hành 身thân 子tử 等đẳng 。 是thị 經Kinh 所sở 不bất 責trách 。 善thiện 星tinh 是thị 佛Phật 之chi 子tử 。 調Điều 達Đạt 是thị 佛Phật 之chi 弟đệ 。 並tịnh 解giải 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 不bất 依y 修tu 行hành 。 生sanh 身thân 陷hãm 入nhập 。 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。 阿A 難Nan 身thân 子tử 多đa 聞văn 行hành 故cố 親thân 得đắc 授thọ 記ký 。
疏sớ/sơ 。 故cố 自tự 利lợi 利lợi 他tha 下hạ 。 結kết 要yếu 多đa 聞văn 。 但đãn 應ưng 下hạ 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 一nhất 切thiết 經kinh 論luận 皆giai 說thuyết 無vô 言ngôn 。 商Thương 主Chủ 天Thiên 子Tử 經Kinh 云vân 。 無vô 有hữu 不bất 毀hủy 語ngữ 言ngôn 。 而nhi 得đắc 道Đạo 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 六lục 云vân 。 若nhược 知tri 如Như 來Lai 常thường 不bất 說thuyết 法Pháp 。 是thị 名danh 具cụ 足túc 多đa 聞văn 者giả 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 云vân 。 寧ninh 願nguyện 少thiểu 聞văn 多đa 解giải 義nghĩa 理lý 。 不bất 願nguyện 多đa 聞văn 於ư 義nghĩa 不bất 了liễu 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 涅Niết 槃Bàn 但đãn 令linh 解giải 義nghĩa 不bất 毀hủy 多đa 聞văn 。 商thương 主chủ 等đẳng 經kinh 但đãn 令linh 莫mạc 著trước 。 豈khởi 當đương 不bất 許hứa 眾chúng 生sanh 聞văn 教giáo 。 疏sớ/sơ 婆bà 沙sa 四tứ 十thập 二nhị 云vân 下hạ 。 第đệ 二nhị 引dẫn 證chứng 。 總tổng 引dẫn 二nhị 論luận 三tam 經kinh 。 而nhi 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 引dẫn 一nhất 論luận 二nhị 經kinh 。 證chứng 須tu 多đa 聞văn 。 淨tịnh 名danh 即tức 第đệ 二nhị 答đáp 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 偈kệ 下hạ 。 經kinh 即tức 第đệ 三tam 地địa 經kinh 。 前tiền 文văn 已dĩ 引dẫn 。 疏sớ/sơ 上thượng 單đơn 顯hiển 聞văn 下hạ 。 二nhị 雙song 引dẫn 聞văn 行hành 。 先tiên 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 即tức 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 。 高cao 貴quý 德đức 王vương 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 第đệ 七thất 。 功công 德đức 云vân 善thiện 男nam 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩ma 訶ha 薩tát 。 修tu 大đại 涅Niết 槃Bàn 微vi 妙diệu 經Kinh 典điển 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。
何hà 法Pháp 能năng 為vi 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 作tác 近cận 因nhân 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 知tri 有hữu 四tứ 種chủng 法Pháp 。 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 而nhi 作tác 近cận 因nhân 。 若nhược 言ngôn 勤cần 修tu 一nhất 切thiết 。 苦khổ 行hạnh 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 近cận 因nhân 緣duyên 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 離ly 四tứ 法pháp 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。
一nhất 者giả 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 二nhị 者giả 專chuyên 心tâm 聽thính 法Pháp 。 三tam 者giả 繫hệ 念niệm 思tư 惟duy 。 四tứ 者giả 如như 法Pháp 修tu 行hành 。
善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 身thân 遇ngộ 眾chúng 病bệnh 。 若nhược 冷lãnh 若nhược 熱nhiệt 虛hư 勞lao 下hạ 瘧ngược 眾chúng 邪tà 鬼quỷ 毒độc 到đáo 良lương 醫y 所sở 。 良lương 醫y 即tức 為vi 隨tùy 病bệnh 說thuyết 藥dược 。 是thị 人nhân 至chí 心tâm 善thiện 受thọ 醫y 教giáo 隨tùy 教giáo 合hợp 藥dược 。 如như 法Pháp 服phục 之chi 服phục 已dĩ 病bệnh 愈dũ 身thân 得đắc 安an 樂lạc 。 有hữu 病bệnh 之chi 人nhân 喻dụ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 良lương 醫y 者giả 。 喻dụ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 良lương 醫y 所sở 說thuyết 喻dụ 方Phương 等Đẳng 經kinh 。 善thiện 受thọ 醫y 教giáo 喻dụ 善thiện 思tư 惟duy 方Phương 等Đẳng 經kinh 義nghĩa 。 隨tùy 教giáo 合hợp 藥dược 喻dụ 於ư 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 三Tam 十Thập 七Thất 助Trợ 道Đạo 之chi 法pháp 。 病bệnh 除trừ 愈dũ 者giả 。 喻dụ 滅diệt 煩phiền 惱não 。 得đắc 安an 樂lạc 者giả 喻dụ 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 故cố 云vân 涅Niết 槃Bàn 四tứ 事sự 雙song 美mỹ 聞văn 行hành 故cố 。 疏sớ/sơ 。 智trí 論luận 云vân 。 多đa 聞văn 廣quảng 智trí 等đẳng 者giả 。 然nhiên 彼bỉ 論luận 第đệ 六lục 總tổng 有hữu 四tứ 偈kệ 。 此thử 第đệ 一nhất 偈kệ 。 次thứ 偈kệ 云vân 。 多đa 聞văn 辯biện 慧tuệ 巧xảo 言ngôn 語ngữ 。 美mỹ 說thuyết 諸chư 法pháp 轉chuyển 人nhân 心tâm 。 自tự 不bất 如như 法Pháp 行hành 不bất 正chánh 。 譬thí 如như 雲vân 雷lôi 而nhi 不bất 雨vũ 。 博bác 學học 多đa 聞văn 有hữu 智trí 慧tuệ 。 訥nột 口khẩu 拙chuyết 言ngôn 無vô 巧xảo 便tiện 。 不bất 能năng 顯hiển 發phát 法Pháp 寶bảo 藏tạng 。 譬thí 如như 有hữu 雲vân 無vô 雷lôi 雨vũ 。 不bất 廣quảng 學học 問vấn 無vô 智trí 慧tuệ 。 不bất 能năng 說thuyết 法Pháp 無vô 好hiếu 行hành 。 是thị 弊tệ 法Pháp 師sư 無vô 慚tàm 愧quý 。 譬thí 如như 不bất 雲vân 無vô 雷lôi 雨vũ 。 此thử 上thượng 以dĩ 行hành 為vi 雨vũ 。 以dĩ 辯biện 為vi 雷lôi 。 以dĩ 聞văn 智trí 為vi 雲vân 。 初sơ 偈kệ 總tổng 具cụ 故cố 今kim 引dẫn 之chi 。 次thứ 一nhất 闕khuyết 行hành 。 次thứ 偈kệ 闕khuyết 辯biện 行hành 。 後hậu 偈kệ 三tam 俱câu 闕khuyết 故cố 。 云vân 弊tệ 法Pháp 師sư 。
疏sớ/sơ 。 恐khủng 繁phồn 且thả 止chỉ 者giả 。 即tức 智trí 論luận 次thứ 前tiền 云vân 。 有hữu 智trí 無vô 多đa 聞văn 。 是thị 不bất 知tri 實thật 相tướng 。 譬thí 如như 暗ám 夜dạ 中trung 有hữu 。 目mục 無vô 所sở 見kiến 。 多đa 聞văn 無vô 智trí 慧tuệ 。 亦diệc 不bất 知tri 實thật 相tướng 。 譬thí 如như 大đại 明minh 中trung 有hữu 燈đăng 而nhi 無vô 目mục 。 多đa 聞văn 利lợi 智trí 慧tuệ 是thị 所sở 說thuyết 應ưng 受thọ 。 無vô 聞văn 無vô 智trí 慧tuệ 是thị 名danh 人nhân 中trung 牛ngưu 。 及cập 餘dư 諸chư 經kinh 其kỳ 文văn 甚thậm 廣quảng 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 九cửu 偈kệ 亦diệc 可khả 別biệt 對đối 隨tùy 貪tham 等đẳng 義nghĩa 者giả 。 一nhất 溺nịch 水thủy 喻dụ 隨tùy 貪tham 。 愛ái 水thủy 故cố 。 二nhị 喻dụ 隨tùy 慳san 。 不bất 自tự 食thực 故cố 。 三tam 喻dụ 隨tùy 嫉tật 。 是thị 內nội 病bệnh 故cố 。 四tứ 喻dụ 隨tùy 諂siểm 。 數số 他tha 德đức 故cố 。 五ngũ 喻dụ 隨tùy 嗔sân 及cập 忿phẫn 。 違vi 王vương 之chi 法pháp 受thọ 飢cơ 寒hàn 故cố 。 六lục 喻dụ 隨tùy 覆phú 。 若nhược 掩yểm 耳nhĩ 偷thâu 鈴linh 欲dục 人nhân 不bất 聞văn 故cố 。 七thất 喻dụ 隨tùy 癡si 。 盲manh 無vô 見kiến 故cố 。 八bát 喻dụ 隨tùy 慢mạn 。 恃thị 己kỷ 慣quán 故cố 。 九cửu 喻dụ 隨tùy 誑cuống 。 無vô 德đức 說thuyết 德đức 故cố 。 第đệ 八bát 助trợ 道đạo 甚thậm 深thâm 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 理lý 等đẳng 者giả 。 謂vị 以dĩ 智trí 慧tuệ 劍kiếm 。 殺sát 煩phiền 惱não 賊tặc 故cố 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 方phương 證chứng 如như 故cố 。 言ngôn 導đạo 行hành 者giả 。 智trí 論luận 云vân 。 五ngũ 度độ 如như 盲manh 人nhân 般Bát 若Nhã 為vi 有hữu 目mục 故cố 。 能năng 明minh 見kiến 夷di 途đồ 開khai 道đạo 萬vạn 行hạnh 。 御ngự 心tâm 中trung 道đạo 至chí 一Nhất 切Thiết 智Trí 城thành 故cố 。 餘dư 行hành 得đắc 智trí 皆giai 成thành 彼bỉ 岸ngạn 。 般Bát 若Nhã 究cứu 竟cánh 成thành 菩Bồ 提Đề 果Quả 。
疏sớ/sơ 。 結kết 成thành 前tiền 難nạn/nan 者giả 。 此thử 下hạ 亦diệc 有hữu 三tam 重trùng 問vấn 意ý 。 初sơ 言ngôn 前tiền 難nạn/nan 云vân 智trí 為vi 上thượng 首thủ 。 及cập 今kim 非phi 唯duy 一nhất 法pháp 成thành 佛Phật 。 不bất 合hợp 偏thiên 讚tán 。 今kim 有hữu 偏thiên 讚tán 。 其kỳ 故cố 何hà 耶da 。 此thử 直trực 問vấn 所sở 以dĩ 也dã 。 二nhị 為vi 要yếu 假giả 多đa 下hạ 。 帶đái 疑nghi 問vấn 也dã 。 三tam 若nhược 隨tùy 一nhất 得đắc 成thành 者giả 。 結kết 成thành 相tương 違vi 難nạn/nan 也dã 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 智trí 為vi 上thượng 首thủ 下hạ 。 上thượng 摽phiếu/phiêu 答đáp 意ý 。 此thử 下hạ 委ủy 釋thích 初sơ 。 釋thích 印ấn 初sơ 。 二nhị 終chung 無vô 唯duy 以dĩ 下hạ 。 釋thích 印ấn 後hậu 。 三tam 從tùng 釋thích 其kỳ 中trung 間gian 下hạ 。 釋thích 中trung 間gian 。 總tổng 有hữu 五ngũ 意ý 。 前tiền 四tứ 即tức 四tứ 隨tùy 。 後hậu 一nhất 統thống 攝nhiếp 。 今kim 初sơ 。 隨tùy 心tâm 令linh 喜hỷ 。 即tức 下hạ 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 。 亦diệc 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 二nhị 隨tùy 時thời 生sanh 善thiện 即tức 下hạ 隨tùy 宜nghi 。 亦diệc 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 。 三tam 所sở 治trị 蔽tế 殊thù 故cố 。 即tức 下hạ 隨tùy 治trị 亦diệc 名danh 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 四tứ 入nhập 門môn 不bất 同đồng 即tức 下hạ 隨tùy 義nghĩa 。 亦diệc 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 悉tất 檀đàn 此thử 云vân 義nghĩa 宗tông 。 即tức 智trí 論luận 中trung 意ý 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 不bất 離ly 此thử 四tứ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 智trí 論luận 云vân 。 般Bát 若Nhã 必tất 具cụ 一nhất 切thiết 行hành 下hạ 。 即tức 第đệ 五ngũ 意ý 。 般Bát 若Nhã 統thống 攝nhiếp 諸chư 行hành 。 今kim 讚tán 一nhất 般ban 若nhược 即tức 是thị 讚tán 餘dư 。 餘dư 是thị 般Bát 若Nhã 中trung 餘dư 故cố 。 但đãn 讚tán 餘dư 已dĩ 讚tán 般Bát 若Nhã 。
疏sớ/sơ 。 稱xưng 悅duyệt 其kỳ 心tâm 者giả 。 謂vị 前tiền 人nhân 樂nhạo 行hành 布bố 施thí 。 即tức 勸khuyến 布bố 施thí 。 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 持trì 戒giới 即tức 勸khuyến 持trì 戒giới 等đẳng 。 隨tùy 順thuận 世thế 界giới 順thuận 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 言ngôn 附phụ 先tiên 世thế 習tập 者giả 。 心tâm 未vị 必tất 樂nhạo/nhạc/lạc 但đãn 夙túc 世thế 曾tằng 作tác 。 勸khuyến 則tắc 易dị 成thành 。 如như 昔tích 曾tằng 坐tọa 禪thiền 今kim 勸khuyến 坐tọa 禪thiền 即tức 易dị 得đắc 定định 。 樂nhạo/nhạc/lạc 約ước 現hiện 欲dục 。 宜nghi 約ước 有hữu 根căn 。 亦diệc 猶do 鍛đoán 金kim 之chi 子tử 。 宜nghi 令linh 數sổ 息tức 等đẳng 。 隨tùy 治trị 可khả 知tri 。 隨tùy 義nghĩa 謂vị 隨tùy 以dĩ 何hà 法Pháp 得đắc 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 有hữu 人nhân 因nhân 禪thiền 悟ngộ 道đạo 。 有hữu 人nhân 因nhân 慧tuệ 悟ngộ 道đạo 。 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 皆giai 為vi 入nhập 理lý 之chi 門môn 戶hộ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 並tịnh 通thông 四tứ 隨tùy 略lược 舉cử 一nhất 治trị 者giả 。 會hội 經kinh 文văn 也dã 。 摽phiếu/phiêu 章chương 具cụ 四tứ 釋thích 。 但đãn 有hữu 一nhất 者giả 蓋cái 是thị 略lược 耳nhĩ 。 故cố 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 證chứng 有hữu 四tứ 之chi 義nghĩa 。 謂vị 如như 一nhất 布bố 施thí 有hữu 樂nhạo 施thí 者giả 。 勸khuyến 之chi 即tức 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 昔tích 曾tằng 修tu 行hành 能năng 生sanh 度độ 善thiện 即tức 隨tùy 宜nghi 也dã 。 因nhân 施thí 見kiến 理lý 解giải 財tài 如như 夢mộng 。 心tâm 事sự 俱câu 捨xả 即tức 隨tùy 義nghĩa 也dã 。
疏sớ/sơ 。 涅Niết 槃Bàn 慳san 者giả 之chi 前tiền 不bất 讚tán 布bố 施thí 者giả 。 即tức 三tam 十thập 四tứ 經kinh 。 迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 。
佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。
我ngã 於ư 餘dư 經kinh 中trung 說thuyết 。 五ngũ 種chủng 眾chúng 生sanh 。 不bất 應ưng 還hoàn 為vi 說thuyết 五ngũ 種chủng 法pháp 。 為vì 不bất 信tín 者giả 。 不bất 讚tán 正chánh 信tín 。 為vi 毀hủy 禁cấm 者giả 不bất 讚tán 持trì 戒giới 。 為vi 慳san 貪tham 者giả 不bất 讚tán 布bố 施thí 。 為vi 懈giải 怠đãi 者giả 。 不bất 讚tán 多đa 聞văn 。 為vì 愚ngu 癡si 者giả 。 不bất 讚tán 智trí 慧tuệ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 智trí 者giả 若nhược 為vi 是thị 五ngũ 種chủng 人nhân 說thuyết 是thị 五ngũ 事sự 。 當đương 知tri 說thuyết 者giả 不bất 得đắc 名danh 為vi 。 具cụ 足túc 知tri 諸chư 根căn 力lực 。 不bất 得đắc 名danh 為vi 。 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 五ngũ 種chủng 人nhân 聞văn 是thị 事sự 已dĩ 。 生sanh 不bất 信tín 心tâm 。 惡ác 心tâm 嗔sân 心tâm 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 受thọ 苦khổ 果quả 報báo 。 今kim 疏sớ/sơ 引dẫn 之chi 以dĩ 成thành 今kim 文văn 。 應ưng 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 言ngôn 是thị 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 彼bỉ 不bất 樂nhạo 故cố 。 亦diệc 是thị 不bất 宜nghi 讚tán 故cố 。
疏sớ/sơ 。 仍nhưng 前tiền 漸tiệm 具cụ 等đẳng 者giả 。 即tức 前tiền 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 修tu 漸tiệm 具cụ 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 由do 仍nhưng 此thử 言ngôn 。 顯hiển 智trí 得đắc 為vi 上thượng 首thủ 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 正chánh 明minh 所sở 用dụng 不bất 同đồng 者giả 。 行hành 本bổn 防phòng 護hộ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 別biệt 故cố 。 故cố 須tu 兼kiêm 具cụ 前tiền 意ý 釋thích 印ấn 初sơ 義nghĩa 。 此thử 意ý 釋thích 印ấn 後hậu 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 攝nhiếp 論luận 第đệ 九cửu 下hạ 。 引dẫn 論luận 成thành 經kinh 通thông 於ư 前tiền 後hậu 。
疏sớ/sơ 。 通thông 說thuyết 則tắc 此thử 二nhị 皆giai 能năng 防phòng 外ngoại 養dưỡng 內nội 者giả 。 諦đế 察sát 法pháp 理lý 養dưỡng 內nội 德đức 也dã 。 進tiến 防phòng 懈giải 怠đãi 眾chúng 魔ma 不bất 入nhập 防phòng 外ngoại 敵địch 也dã 。
疏sớ/sơ 。 澄trừng 清thanh 四tứ 海hải 喻dụ 上thượng 定định 也dã 。 明minh 鑒giám 萬vạn 機cơ 喻dụ 上thượng 慧tuệ 也dã 。 戴đái 恩ân 仰ngưỡng 則tắc 喻dụ 依y 賴lại 也dã 。
疏sớ/sơ 。 招chiêu 果quả 無vô 極cực 。 如như 慈từ 一nhất 定định 得đắc 十thập 五ngũ 果quả 。 三tam 地địa 當đương 明minh 。 第đệ 九cửu 一nhất 道đạo 甚thậm 深thâm 。
疏sớ/sơ 。 同đồng 觀quán 心tâm 性tánh 者giả 。 即tức 正Chánh 道Đạo 之chi 一nhất 。 是thị 唯duy 一nhất 之chi 一nhất 法pháp 性tánh 不bất 並tịnh 真chân 故cố 。 萬vạn 行hạnh 齊tề 修tu 者giả 。 義nghĩa 兼kiêm 正chánh 助trợ 。 千thiên 佛Phật 同đồng 轍triệt 今kim 古cổ 不bất 易dị 之chi 一nhất 道đạo 也dã 。 即tức 明minh 流lưu 類loại 相tương/tướng 同đồng 為vi 一nhất 。 非phi 一nhất 二nhị 三tam 四tứ 數số 之chi 一nhất 也dã 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 因nhân 道đạo 既ký 一nhất 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 文văn 。 後hậu 揀giản 濫lạm 。 今kim 初sơ 。 先tiên 釋thích 總tổng 句cú 。 亦diệc 有hữu 三tam 重trùng 問vấn 意ý 。 一nhất 直trực 問vấn 所sở 以dĩ 故cố 云vân 。 云vân 何hà 現hiện 見kiến 。 二nhị 為vi 果quả 異dị 故cố 下hạ 帶đái 疑nghi 。 三tam 若nhược 雙song 存tồn 下hạ 辨biện 相tương 違vi 難nạn/nan 。
疏sớ/sơ 。 下hạ 別biệt 辨biện 十thập 事sự 下hạ 釋thích 所sở 謂vị 下hạ 經kinh 文văn 。 在tại 文văn 易dị 見kiến 。 今kim 當đương 略lược 示thị 異dị 相tướng 言ngôn 一nhất 界giới 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 者giả 。 略lược 有hữu 十thập 義nghĩa 。 等đẳng 字tự 等đẳng 於ư 餘dư 九cửu 。 二nhị 大đại 小tiểu 。 三tam 所sở 依y 。 四tứ 形hình 狀trạng 。 五ngũ 體thể 性tánh 。 六lục 莊trang 嚴nghiêm 。 七thất 清thanh 淨tịnh 。 八bát 佛Phật 出xuất 。 九cửu 劫kiếp 住trụ 。 十thập 劫kiếp 轉chuyển 變biến 。 此thử 即tức 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 十thập 門môn 中trung 八bát 。 不bất 取thủ 起khởi 具cụ 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 將tương 因nhân 同đồng 難nạn/nan 果quả 異dị 故cố 。 不bất 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 門môn 。 今kim 難nạn/nan 差sai 別biệt 門môn 也dã 。 為vi 欲dục 滿mãn 十thập 故cố 加gia 染nhiễm 淨tịnh 及cập 與dữ 大đại 小tiểu 。 大đại 小tiểu 即tức 分phần/phân 量lượng 故cố 。 亦diệc 形hình 狀trạng 開khai 出xuất 染nhiễm 淨tịnh 。 即tức 對đối 清thanh 淨tịnh 開khai 出xuất 。 通thông 餘dư 八bát 門môn 如như 娑sa 婆bà 為vi 染nhiễm 安an 樂lạc 為vi 淨tịnh 等đẳng 。 小tiểu 如như 娑sa 婆bà 一nhất 三Tam 千Thiên 界Giới 。 大đại 如như 法Pháp 華hoa 富phú 樓lâu 那na 國quốc 。 如như 一nhất 恆Hằng 河Hà 沙sa 三Tam 千Thiên 界Giới 量lượng 等đẳng 。 下hạ 之chi 九cửu 門môn 。 多đa 如như 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 。 二nhị 居cư 人nhân 善thiện 惡ác 等đẳng 異dị 者giả 。 等đẳng 取thủ 或hoặc 唯duy 地địa 上thượng 。 或hoặc 唯duy 地địa 前tiền 。 或hoặc 通thông 此thử 二nhị 。 或hoặc 三tam 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 等đẳng 也dã 。
疏sớ/sơ 。 三tam 諸chư 乘thừa 等đẳng 別biệt 。 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 或hoặc 二nhị 或hoặc 三tam 或hoặc 四tứ 五ngũ 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 量lượng 。 或hoặc 廣quảng 略lược 者giả 。 如như 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 廣quảng 制chế 戒giới 學học 。 迦Ca 葉Diếp 即tức 略lược 。 乃nãi 至chí 有hữu 佛Phật 夢mộng 中trung 說thuyết 法Pháp 。 四tứ 或hoặc 三tam 學học 調điều 攝nhiếp 。 即tức 用dụng 前tiền 乘thừa 教giáo 等đẳng 調điều 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 戒giới 調điều 練luyện 。 或hoặc 定định 以dĩ 柔nhu 伏phục 。 或hoặc 慧tuệ 以dĩ 攝nhiếp 御ngự 。 言ngôn 強cường/cưỡng 軟nhuyễn 者giả 。 即tức 勝thắng 鬘man 意ý 。 已dĩ 如như 上thượng 引dẫn 。 淨tịnh 名danh 亦diệc 云vân 。 此thử 土độ 眾chúng 生sanh 。 剛cang 強cường 難nan 化hóa 故cố 。 佛Phật 為vi 說thuyết 剛cang 強cường 之chi 語ngữ 。 以dĩ 調điều 伏phục 之chi 言ngôn 。 是thị 地địa 獄ngục 。 是thị 畜súc 生sanh 。 是thị 餓ngạ 鬼quỷ 。 是thị 愚ngu 人nhân 行hành 處xứ 。 是thị 身thân 邪tà 行hành 。 是thị 身thân 邪tà 行hành 報báo 等đẳng 。 譬thí 如như 象tượng 馬mã lộng 戾lệ 不bất 調điều 。 加gia 諸chư 楚sở 毒độc 。 乃nãi 至chí 徹triệt 骨cốt 。 然nhiên 後hậu 調điều 伏phục 。
疏sớ/sơ 。 或hoặc 壽thọ 有hữu 脩tu 短đoản 者giả 。 如như 佛Phật 名danh 第đệ 七thất 說thuyết 梵Phạm 聲thanh 佛Phật 壽thọ 十thập 億ức 歲tuế 。 月nguyệt 面diện 佛Phật 壽thọ 。 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 智Trí 度Độ 論luận 說thuyết 須tu 扇thiên/phiến 多đa 佛Phật 朝triêu 現hiện 暮mộ 寂tịch 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 釋Thích 迦Ca 壽thọ 量lượng 不bất 滿mãn 百bách 年niên 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 光quang 明minh 或hoặc 色sắc 相tướng 不bất 同đồng 者giả 。 如như 十thập 定định 品phẩm 。 或hoặc 見kiến 如Như 來Lai 。 放phóng 黃hoàng 金kim 色sắc 光quang 。 或hoặc 見kiến 如Như 來Lai 。 放phóng 白bạch 銀ngân 色sắc 光quang 等đẳng 。 言ngôn 或hoặc 常thường 放phóng 具cụ 闕khuyết 者giả 。 釋Thích 迦Ca 則tắc 具cụ 。 謂vị 常thường 光quang 一nhất 尋tầm 。 放phóng 眉mi 間gian 光quang 。 照chiếu 萬vạn 八bát 千thiên 佛Phật 土độ 等đẳng 。 若nhược 普phổ 明minh 佛Phật 常thường 放phóng 光quang 明minh 。 無vô 前tiền 後hậu 別biệt 。 以dĩ 常thường 光quang 故cố 。
疏sớ/sơ 。 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 土độ 居cư 人nhân 異dị 故cố 現hiện 通thông 亦diệc 殊thù 者giả 。 謂vị 隨tùy 見kiến 勝thắng 劣liệt 多đa 少thiểu 不bất 同đồng 故cố 。 如như 普phổ 現hiện 如Như 來Lai 國quốc 土độ 。 其kỳ 中trung 眾chúng 生sanh 。 皆giai 悉tất 成thành 就tựu 。 自tự 然nhiên 神thần 足túc 等đẳng 。 則tắc 佛Phật 為vi 彼bỉ 現hiện 必tất 異dị 此thử 方phương 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 多đa 少thiểu 者giả 。 或hoặc 菩Bồ 薩Tát 多đa 聲Thanh 聞Văn 少thiểu 。 或hoặc 反phản 此thử 。 或hoặc 俱câu 多đa 俱câu 少thiểu 。 故cố 上thượng 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 明minh 佛Phật 出xuất 云vân 。 或hoặc 化hóa 多đa 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 調điều 伏phục 少thiểu 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 佛Phật 名danh 經kinh 說thuyết 彌di 留lưu 勝thắng 王vương 佛Phật 初sơ 會hội 聲Thanh 聞Văn 八bát 十thập 億ức 百bách 千thiên 。 那na 由do 他tha 等đẳng 。 斯tư 即tức 多đa 也dã 。 言ngôn 二nhị 會hội 數số 者giả 。 如như 佛Phật 名danh 經kinh 第đệ 七thất 云vân 。 彌di 留lưu 勝thắng 王vương 佛Phật 四tứ 會hội 說thuyết 法Pháp 。 華hoa 勝thắng 佛Phật 一nhất 會hội 說thuyết 法Pháp 。 聲thanh 德đức 佛Phật 三tam 會hội 說thuyết 法Pháp 。 放phóng 焰diễm 佛Phật 十thập 會hội 說thuyết 法Pháp 。 或hoặc 一nhất 經kinh 多đa 會hội 說thuyết 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 般Bát 若Nhã 。 或hoặc 一nhất 會hội 說thuyết 多đa 經kinh 。 如như 無vô 量lượng 義nghĩa 法pháp 華hoa 。 彌Di 勒Lặc 世Thế 尊Tôn 。 龍Long 華Hoa 三tam 會hội 。 七thất 佛Phật 說thuyết 法Pháp 會hội 數số 不bất 同đồng 。 三tam 凡phàm 聖thánh 大đại 小tiểu 。 或hoặc 唯duy 集tập 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 或hoặc 唯duy 集tập 菩Bồ 薩Tát 。 或hoặc 三tam 乘thừa 同đồng 會hội 等đẳng 。 九cửu 化hóa 儀nghi 如như 教giáo 體thể 中trung 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 瞪trừng 視thị 等đẳng 。 二nhị 化hóa 儀nghi 前tiền 後hậu 。 或hoặc 先tiên 小tiểu 後hậu 大đại 。 先tiên 大đại 後hậu 小tiểu 。 或hoặc 顯hiển 密mật 不bất 同đồng 。 頓đốn 漸tiệm 等đẳng 異dị 。 並tịnh 如như 教giáo 攝nhiếp 中trung 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 十thập 法Pháp 住trụ 久cửu 近cận 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 說thuyết 華hoa 光quang 佛Phật 正Chánh 法Pháp 住trụ 世thế 。 三tam 十thập 二nhị 小tiểu 劫kiếp 。 像Tượng 法Pháp 住trụ 世thế 。 亦diệc 三tam 十thập 二nhị 小tiểu 劫kiếp 。 若nhược 光quang 明minh 佛Phật 正Chánh 法Pháp 像Tượng 法Pháp 。 各các 住trụ 二nhị 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 山sơn 海hải 慧tuệ 自Tự 在Tại 通Thông 王Vương 佛Phật 。 壽thọ 無vô 量lượng 千thiên 萬vạn 億ức 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 正Chánh 法Pháp 住trụ 世thế 。 亦diệc 倍bội 壽thọ 命mạng 。 像Tượng 法Pháp 住trụ 世thế 。 復phục 倍bội 正Chánh 法Pháp 。 則tắc 正Chánh 法Pháp 二nhị 無vô 量lượng 千thiên 萬vạn 億ức 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 像Tượng 法Pháp 亦diệc 爾nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 約ước 一nhất 佛Phật 十thập 事sự 下hạ 。 二nhị 揀giản 濫lạm 也dã 。 恐khủng 人nhân 誤ngộ 謂vị 一nhất 佛Phật 一nhất 因nhân 而nhi 有hữu 多đa 果quả 。 故cố 為vi 此thử 揀giản 。 明minh 此thử 是thị 多đa 佛Phật 同đồng 修tu 一nhất 因nhân 。 何hà 以dĩ 見kiến 果quả 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 耳nhĩ 。 一nhất 佛Phật 證chứng 一nhất 而nhi 果quả 異dị 者giả 。 如như 前tiền 已dĩ 明minh 。 謂vị 文Văn 殊Thù 問vấn 德đức 首thủ 云vân 。 如Như 來Lai 所sở 悟ngộ 唯duy 是thị 一nhất 法pháp 。 云vân 何hà 乃nãi 說thuyết 無vô 量lượng 諸chư 法pháp 。 現hiện 無vô 量lượng 剎sát 化hóa 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 故cố 云vân 德đức 首thủ 已dĩ 明minh 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 答đáp 中trung 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 一nhất 略lược 敘tự 答đáp 意ý 。 二nhị 廣quảng 徵trưng 釋thích 。 前tiền 中trung 印ấn 其kỳ 因nhân 同đồng 釋thích 其kỳ 果quả 異dị 。 異dị 自tự 在tại 物vật 。 同đồng 是thị 佛Phật 同đồng 。
疏sớ/sơ 。 何hà 者giả 諸chư 佛Phật 因nhân 果quả 俱câu 同đồng 異dị 下hạ 。 第đệ 二nhị 廣quảng 徵trưng 釋thích 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 摽phiếu/phiêu 。 二nhị 釋thích 。 今kim 初sơ 。 文Văn 殊Thù 向hướng 以dĩ 因nhân 同đồng 用dụng 難nạn/nan 於ư 果quả 異dị 。 今kim 明minh 果quả 亦diệc 有hữu 同đồng 。 何hà 以dĩ 不bất 知tri 。 因nhân 亦diệc 有hữu 異dị 故cố 。 互hỗ 為vi 不bất 說thuyết 。 故cố 云vân 俱câu 有hữu 同đồng 異dị 。 是thị 則tắc 以dĩ 佛Phật 就tựu 機cơ 因nhân 果quả 俱câu 異dị 。 廢phế 機cơ 說thuyết 佛Phật 因nhân 果quả 俱câu 同đồng 。 然nhiên 果quả 同đồng 因nhân 異dị 相tướng 隱ẩn 。 因nhân 同đồng 果quả 異dị 相tướng 顯hiển 。 故cố 文Văn 殊Thù 以dĩ 顯hiển 難nạn/nan 其kỳ 所sở 隱ẩn 。 使sử 物vật 齊tề 明minh 成thành 乎hồ 一nhất 道đạo 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 同đồng 滿mãn 行hành 海hải 下hạ 。 二nhị 釋thích 相tương/tướng 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 初sơ 通thông 釋thích 四tứ 義nghĩa 。 二nhị 結kết 成thành 同đồng 異dị 。 三tam 引dẫn 證chứng 同đồng 異dị 。 四tứ 別biệt 彰chương 果quả 同đồng 。 今kim 初sơ 。 一nhất 同đồng 滿mãn 行hành 海hải 者giả 。 二nhị 利lợi 行hành 也dã 。 二nhị 將tương 此thử 同đồng 因nhân 下hạ 。 辨biện 異dị 因nhân 相tương/tướng 。 亦diệc 用dụng 上thượng 來lai 二nhị 利lợi 行hành 也dã 。 然nhiên 法pháp 相tướng 宗tông 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 受thọ 用dụng 土thổ/độ 自tự 利lợi 行hành 成thành 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 土thổ/độ 利lợi 他tha 行hành 招chiêu 。 然nhiên 則tắc 利lợi 他tha 亦diệc 能năng 隨tùy 機cơ 而nhi 取thủ 異dị 果quả 。 諸chư 佛Phật 皆giai 爾nhĩ 。 亦diệc 得đắc 言ngôn 同đồng 。 若nhược 法pháp 性tánh 宗tông 。 二nhị 利lợi 皆giai 成thành 同đồng 因nhân 異dị 因nhân 。 利lợi 他tha 不bất 圓viên 安an 得đắc 真chân 報báo 。 自tự 利lợi 不bất 足túc 豈khởi 能năng 利lợi 他tha 。 故cố 隨tùy 二nhị 行hành 並tịnh 成thành 自tự 果quả 俱câu 能năng 利lợi 他tha 。 但đãn 隨tùy 所sở 宜nghi 化hóa 類loại 差sai 別biệt 故cố 取thủ 異dị 果quả 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 是thị 則tắc 約ước 佛Phật 即tức 同đồng 能năng 隨tùy 異dị 下hạ 。 第đệ 二nhị 結kết 成thành 同đồng 異dị 。 上thượng 直trực 指chỉ 因nhân 果quả 同đồng 異dị 之chi 相tướng 。 今kim 此thử 融dung 通thông 會hội 釋thích 。 然nhiên 有hữu 五ngũ 句cú 。 此thử 句cú 唯duy 約ước 佛Phật 。 既ký 將tương 同đồng 因nhân 迴hồi 成thành 異dị 因nhân 故cố 即tức 同đồng 。 果quả 能năng 為vi 異dị 果quả 。 二nhị 約ước 機cơ 同đồng 處xứ 而nhi 見kiến 異dị 者giả 。 唯duy 約ước 生sanh 說thuyết 。 心tâm 自tự 異dị 故cố 。 三tam 以dĩ 生sanh 就tựu 佛Phật 者giả 。 猶do 如như 四tứ 心tâm 同đồng 觀quán 一nhất 境cảnh 。 一nhất 境cảnh 不bất 差sai 成thành 本bổn 同đồng 義nghĩa 。 四tứ 以dĩ 佛Phật 就tựu 生sanh 者giả 。 如như 雖tuy 一nhất 境cảnh 令linh 四tứ 心tâm 見kiến 殊thù 。 成thành 能năng 異dị 義nghĩa 。 五ngũ 以dĩ 佛Phật 望vọng 佛Phật 者giả 。 佛Phật 佛Phật 皆giai 能năng 隨tùy 機cơ 見kiến 異dị 。 即tức 是thị 同đồng 義nghĩa 。 結kết 云vân 猶do 如như 錦cẩm 窠khòa 常thường 同đồng 常thường 異dị 者giả 。 融dung 上thượng 五ngũ 句cú 不bất 離ly 同đồng 異dị 無vô 礙ngại 。
疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 三tam 十thập 八bát 下hạ 。 三tam 引dẫn 證chứng 同đồng 異dị 。 除trừ 意ý 明minh 隨tùy 機cơ 故cố 一nhất 句cú 。 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 餘dư 皆giai 論luận 文văn 。
疏sớ/sơ 。 就tựu 果quả 同đồng 中trung 下hạ 。 第đệ 四tứ 別biệt 釋thích 果quả 同đồng 。 以dĩ 難nan 見kiến 故cố 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 故cố 成thành 唯duy 識thức 下hạ 引dẫn 證chứng 。 即tức 第đệ 十thập 論luận 。 於ư 中trung 四tứ 種chủng 身thân 土thổ/độ 文văn 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 釋thích 證chứng 自tự 性tánh 身thân 土thổ/độ 。 既ký 同đồng 所sở 證chứng 明minh 是thị 體thể 同đồng 。 如như 一nhất 室thất 之chi 空không 。 二nhị 自tự 受thọ 用dụng 如như 千thiên 燈đăng 光quang 同đồng 照chiếu 室thất 內nội 。 三tam 餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 。 即tức 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 者giả 。 正chánh 證chứng 於ư 前tiền 亦diệc 相tương 似tự 名danh 同đồng 。 而nhi 隨tùy 機cơ 見kiến 異dị 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 摽phiếu/phiêu 。 後hậu 釋thích 。 今kim 初sơ 。 就tựu 隨tùy 機cơ 見kiến 異dị 中trung 。 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 者giả 。 共cộng 為vi 異dị 故cố 名danh 共cộng 。 非phi 是thị 同đồng 義nghĩa 。 不bất 共cộng 隨tùy 化hóa 別biệt 故cố 上thượng 二nhị 皆giai 異dị 。 然nhiên 共cộng 不bất 共cộng 亦diệc 相tương 似tự 名danh 同đồng 。 令linh 其kỳ 各các 見kiến 共cộng 不bất 共cộng 差sai 即tức 隨tùy 機cơ 見kiến 異dị 。
疏sớ/sơ 。 所sở 化hóa 共cộng 者giả 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 也dã 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 釋thích 共cộng 義nghĩa 。 二nhị 釋thích 不bất 共cộng 。 三tam 雙song 結kết 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 佛Phật 各các 變biến 者giả 。 如như 今kim 釋Thích 迦Ca 化hóa 身thân 。 若nhược 一nhất 類loại 眾chúng 生sanh 。 昔tích 與dữ 阿a 閦súc 彌di 陀đà 藥dược 師sư 寶bảo 集tập 。 皆giai 悉tất 有hữu 緣duyên 。 應ưng 受thọ 其kỳ 化hóa 。 所sở 化hóa 之chi 者giả 身thân 不bất 可khả 分phần/phân 。 在tại 賢Hiền 劫Kiếp 時thời 閻Diêm 浮Phù 之chi 處xứ 。 則tắc 阿A 閦Súc 如Như 來Lai 。 化hóa 一nhất 佛Phật 身thân 為vi 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 亦diệc 化hóa 一nhất 身thân 為vi 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 藥dược 師sư 瑠lưu 璃ly 光quang 亦diệc 化hóa 一nhất 身thân 為vi 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 寶bảo 集tập 如Như 來Lai 亦diệc 化hóa 一nhất 身thân 為vi 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 同đồng 在tại 迦ca 毘tỳ 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 一nhất 時thời 成thành 佛Phật 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 但đãn 謂vị 是thị 一nhất 。 釋Thích 迦Ca 文Văn 佛Phật 。 如như 五ngũ 盞trản 燈đăng 同đồng 照chiếu 一nhất 物vật 共cộng 發phát 一nhất 影ảnh 。 實thật 有hữu 多đa 光quang 各các 發phát 一nhất 影ảnh 。 而nhi 相tương/tướng 雜tạp 故cố 謂vị 之chi 為vi 一nhất 。 如như 其kỳ 一nhất 人nhân 屬thuộc 於ư 五ngũ 佛Phật 。 如như 上thượng 所sở 明minh 。 若nhược 百bách 千thiên 人nhân 同đồng 屬thuộc 五ngũ 佛Phật 。 亦diệc 如như 是thị 見kiến 。 五ngũ 佛Phật 為vi 一nhất 。
疏sớ/sơ 。 於ư 不bất 共cộng 者giả 唯duy 一nhất 佛Phật 變biến 者giả 。 第đệ 二nhị 釋thích 不bất 共cộng 。 設thiết 見kiến 十thập 方phương 。 百bách 千thiên 化hóa 佛Phật 。 亦diệc 是thị 一nhất 佛Phật 化hóa 現hiện 諸chư 身thân 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 屬thuộc 佛Phật 異dị 故cố 者giả 。 第đệ 三tam 雙song 結kết 釋thích 。 釋thích 成thành 就tựu 上thượng 來lai 共cộng 不bất 共cộng 義nghĩa 。 上thượng 來lai 皆giai 是thị 論luận 文văn 。 唯duy 屬thuộc 佛Phật 異dị 故cố 一nhất 句cú 義nghĩa 引dẫn 彼bỉ 論luận 具cụ 云vân 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 種chủng 性tánh 法pháp 爾nhĩ 更cánh 相tương 繫hệ 屬thuộc 。 或hoặc 多đa 屬thuộc 一nhất 。 或hoặc 一nhất 屬thuộc 多đa 。 故cố 所sở 化hóa 生sanh 。 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 不bất 爾nhĩ 多đa 佛Phật 。 久cửu 住trụ 世thế 間gian 。 各các 事sự 劬cù 勞lao 實thật 為vi 無vô 益ích 。 一nhất 佛Phật 能năng 益ích 一nhất 切thiết 生sanh 故cố 。 釋thích 曰viết 。 不bất 爾nhĩ 已dĩ 下hạ 即tức 彼bỉ 論luận 文văn 彈đàn 餘dư 師sư 義nghĩa 。 然nhiên 應ưng 更cánh 有hữu 或hoặc 多đa 屬thuộc 多đa 。 或hoặc 一nhất 屬thuộc 一nhất 。 文văn 無vô 者giả 略lược 。 又hựu 彼bỉ 論luận 云vân 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 種chủng 性tánh 法pháp 爾nhĩ 。 今kim 雖tuy 取thủ 彼bỉ 共cộng 不bất 共cộng 義nghĩa 。 但đãn 約ước 結kết 緣duyên 不bất 必tất 法pháp 爾nhĩ 。 然nhiên 攝nhiếp 論luận 中trung 有hữu 三tam 師sư 義nghĩa 。 一nhất 云vân 皆giai 共cộng 。 一nhất 一nhất 皆giai 度độ 。 一nhất 切thiết 等đẳng 故cố 。 二nhị 云vân 不bất 共cộng 。 以dĩ 類loại 本bổn 來lai 相tương/tướng 屬thuộc 別biệt 故cố 。 如như 慈Từ 氏Thị 釋Thích 迦Ca 同đồng 事sự 底để 沙sa 佛Phật 。 佛Phật 見kiến 釋Thích 迦Ca 所sở 化hóa 先tiên 熟thục 為vi 之chi 入nhập 定định 。 令linh 其kỳ 七thất 日nhật 忘vong 下hạ 一nhất 足túc 。 說thuyết 偈kệ 讚tán 佛Phật 。 超siêu 於ư 彌Di 勒Lặc 。 九cửu 劫kiếp 先tiên 成thành 。 豈khởi 非phi 別biệt 耶da 。 三tam 云vân 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 若nhược 一nhất 向hướng 共cộng 。 何hà 用dụng 多đa 佛Phật 。 若nhược 一nhất 向hướng 不bất 共cộng 。 不bất 應ưng 歷lịch 事sự 多đa 佛Phật 。 願nguyện 度độ 一nhất 切thiết 。 不bất 應ưng 以dĩ 己kỷ 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 付phó 囑chúc 後hậu 佛Phật 。 今kim 唯duy 識thức 論luận 。 即tức 第đệ 三tam 正chánh 義nghĩa 。 略lược 彈đàn 共cộng 家gia 不bất 彈đàn 不bất 共cộng 。 偈kệ 中trung 。
疏sớ/sơ 。 略lược 明minh 四tứ 一nhất 者giả 。 上thượng 以dĩ 因nhân 一nhất 難nạn/nan 於ư 果quả 異dị 。 今kim 此thử 具cụ 明minh 因nhân 果quả 一nhất 相tương/tướng 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 體thể 同đồng 義nghĩa 異dị 者giả 。 通thông 妨phương 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 既ký 取thủ 初sơ 義nghĩa 體thể 同đồng 為vi 一nhất 。 則tắc 一nhất 佛Phật 證chứng 時thời 。 一nhất 切thiết 皆giai 證chứng 。 若nhược 約ước 出xuất 現hiện 實thật 如như 所sở 難nạn/nan 。 佛Phật 見kiến 眾chúng 生sanh 。 皆giai 以dĩ 證chứng 竟cánh 。 今kim 約ước 現hiện 事sự 故cố 為vi 此thử 通thông 。 以dĩ 體thể 就tựu 能năng 有hữu 證chứng 未vị 證chứng 。 千thiên 燈đăng 一nhất 室thất 所sở 照chiếu 同đồng 空không 。 以dĩ 燈đăng 就tựu 空không 空không 體thể 無vô 二nhị 。 以dĩ 空không 就tựu 燈đăng 有hữu 照chiếu 未vị 照chiếu 。 隨tùy 燈đăng 各các 取thủ 各các 屬thuộc 本bổn 燈đăng 。 佛Phật 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 疏sớ/sơ 八bát 識thức 心tâm 王vương 等đẳng 俱câu 不bất 可khả 知tri 者giả 。 以dĩ 非phi 佛Phật 無vô 心tâm 但đãn 深thâm 妙diệu 玄huyền 奧áo 難nan 知tri 相tương/tướng 耳nhĩ 。 故cố 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 如Như 來Lai 心tâm 意ý 。 識thức 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 以dĩ 智trí 無vô 量lượng 故cố 知tri 如Như 來Lai 心tâm 耳nhĩ 。 既ký 云vân 知tri 如Như 來Lai 心tâm 。 則tắc 非phi 無vô 心tâm 矣hĩ 。 彼bỉ 有hữu 十thập 相tương/tướng 。 一nhất 一nhất 皆giai 云vân 是thị 為vi 如Như 來Lai 。 心tâm 第đệ 一nhất 相tương/tướng 等đẳng 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 今kim 取thủ 佛Phật 佛Phật 之chi 心tâm 皆giai 不bất 可khả 知tri 故cố 名danh 一nhất 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 中trung 即tức 隨tùy 本bổn 異dị 因nhân 等đẳng 者giả 。 如như 眾chúng 生sanh 宜nghi 以dĩ 直trực 心tâm 土thổ/độ 化hóa 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 將tương 直trực 心tâm 因nhân 取thủ 直trực 心tâm 土thổ/độ 等đẳng 。 即tức 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 應ưng 以dĩ 何hà 國quốc 。 起khởi 菩Bồ 薩Tát 根căn 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 等đẳng 。 故cố 云vân 得đắc 如như 是thị 佛Phật 土độ 。 謂vị 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 土thổ/độ 相tương/tướng 不bất 一nhất 故cố 。
疏sớ/sơ 。 答đáp 意ý 云vân 。 眾chúng 生sanh 不bất 見kiến 豈khởi 得đắc 云vân 無vô 者giả 。 即tức 同đồng 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。
爾nhĩ 時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 作tác 是thị 念niệm 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 心tâm 淨tịnh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 者giả 。 我ngã 世Thế 尊Tôn 本bổn 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 意ý 豈khởi 不bất 淨tịnh 。 而nhi 是thị 佛Phật 土độ 。 不bất 淨tịnh 若nhược 是thị 。 佛Phật 知tri 其kỳ 意ý 。 即tức 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 日nhật 月nguyệt 豈khởi 不bất 淨tịnh 耶da 。 而nhi 盲manh 者giả 不bất 見kiến 。 對đối 曰viết 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 是thị 盲manh 者giả 過quá 。 非phi 日nhật 月nguyệt 咎cữu 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 眾chúng 生sanh 罪tội 故cố 。 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 佛Phật 國quốc 嚴nghiêm 淨tịnh 。 非phi 如Như 來Lai 咎cữu 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 我ngã 此thử 土độ 淨tịnh 。 而nhi 汝nhữ 不bất 見kiến 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 有hữu 三tam 義nghĩa 初sơ 則tắc 淨tịnh 意ý 樂lạc 地địa 者giả 。 此thử 中trung 三tam 義nghĩa 對đối 前tiền 三tam 義nghĩa 。 由do 初sơ 他tha 受thọ 用dụng 身thân 地địa 前tiền 不bất 見kiến 。 此thử 辨biện 登đăng 地địa 則tắc 見kiến 下hạ 。 二nhị 例lệ 知tri 。
疏sớ/sơ 。 既ký 攬lãm 同đồng 成thành 異dị 亦diệc 稱xưng 體thể 成thành 益ích 者giả 。 既ký 是thị 如Như 來Lai 將tương 其kỳ 同đồng 因nhân 以dĩ 取thủ 異dị 果quả 故cố 。 令linh 圓viên 機cơ 即tức 應ưng 見kiến 真chân 故cố 。 云vân 稱xưng 體thể 成thành 益ích 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 順thuận 今kim 經kinh 亦diệc 可khả 此thử 二nhị 通thông 佛Phật 及cập 剎sát 者giả 。 上thượng 取thủ 晉tấn 經kinh 意ý 。 無vô 分phân 別biệt 是thị 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 但đãn 屬thuộc 剎sát 。 無vô 憎tăng 愛ái 約ước 心tâm 。 故cố 但đãn 屬thuộc 佛Phật 。 今kim 直trực 案án 文văn 。 佛Phật 具cụ 無vô 分phân 別biệt 無vô 憎tăng 愛ái 。 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 心tâm 平bình 等đẳng 故cố 。 剎sát 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 無vô 憎tăng 愛ái 。 以dĩ 境cảnh 但đãn 無vô 心tâm 。 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 何hà 有hữu 憎tăng 愛ái 。 是thị 則tắc 佛Phật 字tự 兩lưỡng 用dụng 。 佛Phật 無vô 分phân 別biệt 佛Phật 剎sát 無vô 分phân 別biệt 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 半bán 偈kệ 明minh 異dị 自tự 在tại 物vật 者giả 。 此thử 明minh 見kiến 異dị 之chi 因nhân 。 因nhân 心tâm 及cập 業nghiệp 故cố 。 下hạ 半bán 正chánh 明minh 見kiến 異dị 。 第đệ 十thập 佛Phật 境cảnh 界giới 甚thậm 深thâm 。
疏sớ/sơ 。 十thập 信tín 觀quán 圓viên 便tiện 造tạo 佛Phật 境cảnh 者giả 。 此thử 明minh 來lai 意ý 。 亦diệc 辨biện 在tại 後hậu 之chi 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 始thỉ 信tín 終chung 智trí 皆giai 託thác 佛Phật 境cảnh 者giả 。 文Văn 殊Thù 主chủ 二nhị 法Pháp 門môn 。 一nhất 主chủ 信tín 故cố 。 善thiện 財tài 初sơ 見kiến 便tiện 發phát 信tín 心tâm 。 二nhị 主chủ 智trí 故cố 。 善thiện 財tài 後hậu 見kiến 便tiện 見kiến 普phổ 賢hiền 。 始thỉ 入nhập 之chi 信tín 亦diệc 信tín 佛Phật 境cảnh 。 能năng 度độ 之chi 智trí 亦diệc 證chứng 佛Phật 境cảnh 耳nhĩ 。 故cố 文Văn 殊Thù 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 並tịnh 非phi 因nhân 位vị 作tác 用dụng 所sở 及cập 者giả 。 結kết 也dã 。 此thử 結kết 分phân 齊tề 境cảnh 。 亦diệc 非phi 下hạ 位vị 所sở 知tri 者giả 。 通thông 結kết 二nhị 境cảnh 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 有hữu 三tam 義nghĩa 者giả 。 正chánh 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 而nhi 實thật 無vô 所sở 入nhập 言ngôn 。 仍nhưng 取thủ 第đệ 三tam 句cú 釋thích 之chi 。 故cố 皆giai 有hữu 證chứng 入nhập 之chi 言ngôn 。 此thử 三tam 別biệt 者giả 。 初sơ 一nhất 以dĩ 理lý 對đối 悟ngộ 說thuyết 。 二nhị 以dĩ 理lý 對đối 事sự 說thuyết 。 謂vị 生sanh 是thị 事sự 與dữ 理lý 非phi 即tức 故cố 有hữu 入nhập 言ngôn 。 與dữ 理lý 非phi 異dị 故cố 無vô 所sở 入nhập 。 三tam 正chánh 約ước 心tâm 境cảnh 契khế 合hợp 說thuyết 。 謂vị 正chánh 冥minh 境cảnh 時thời 不bất 作tác 入nhập 解giải 故cố 。
疏sớ/sơ 。 即tức 廣quảng 之chi 深thâm 下hạ 。 總tổng 結kết 一nhất 偈kệ 意ý 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 殊thù 勝thắng 等đẳng 者giả 三tam 義nghĩa 並tịnh 在tại 偈kệ 中trung 。
疏sớ/sơ 。 無vô 若nhược 干can 者giả 。 即tức 淨tịnh 名danh 第đệ 三tam 。 其kỳ 無vô 礙ngại 慧tuệ 。 無vô 若nhược 干can 也dã 。
疏sớ/sơ 。 六lục 答đáp 法pháp 問vấn 。 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 釋thích 。 前tiền 釋thích 但đãn 融dung 二nhị 境cảnh 。 後hậu 釋thích 境cảnh 智trí 雙song 融dung 。 前tiền 中trung 攬lãm 理lý 成thành 事sự 者giả 。 是thị 依y 理lý 成thành 事sự 門môn 。 理lý 徹triệt 事sự 表biểu 者giả 。 是thị 真chân 理lý 即tức 事sự 門môn 。 但đãn 用dụng 此thử 二nhị 即tức 顯hiển 無vô 別biệt 。 此thử 影ảnh 略lược 明minh 耳nhĩ 。 亦diệc 應ưng 云vân 理lý 依y 事sự 顯hiển 。 即tức 事sự 能năng 顯hiển 理lý 門môn 。 事sự 徹triệt 理lý 源nguyên 。 即tức 事sự 法pháp 即tức 理lý 門môn 。
疏sớ/sơ 。 是thị 故cố 事sự 則tắc 不bất 待đãi 壞hoại 而nhi 恆hằng 真chân 等đẳng 者giả 。 成thành 上thượng 二nhị 句cú 。 此thử 成thành 前tiền 句cú 。 以dĩ 事sự 全toàn 攬lãm 理lý 。 非phi 色sắc 滅diệt 空không 。 色sắc 性tánh 自tự 空không 故cố 。 下hạ 句cú 成thành 下hạ 理lý 徹triệt 事sự 表biểu 故cố 。 不bất 待đãi 隱ẩn 而nhi 恆hằng 俗tục 也dã 。
疏sớ/sơ 。 非phi 直trực 廣quảng 大đại 下hạ 。 結kết 。 謂vị 生sanh 生sanh 稱xưng 真chân 則tắc 一nhất 一nhất 廣quảng 大đại 。 理lý 非phi 事sự 外ngoại 是thị 謂vị 甚thậm 深thâm 。 又hựu 理lý 遍biến 於ư 生sanh 故cố 云vân 廣quảng 大đại 。 即tức 生sanh 即tức 理lý 故cố 曰viết 甚thậm 深thâm 。 此thử 即tức 結kết 歸quy 。 初sơ 總tổng 偈kệ 中trung 深thâm 廣quảng 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 法Pháp 界Giới 是thị 所sở 證chứng 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 融dung 境cảnh 智trí 也dã 。 則tắc 究cứu 竟cánh 無vô 差sai 別biệt 言ngôn 有hữu 其kỳ 兩lưỡng 向hướng 。 向hướng 上thượng 融dung 二nhị 界giới 。 通thông 向hướng 下hạ 融dung 能năng 所sở 了liễu 。 故cố 云vân 究cứu 尋tầm 其kỳ 本bổn 。 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。 即tức 能năng 所sở 契khế 合hợp 。 同đồng 一nhất 法Pháp 界Giới 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 一nhất 切thiết 差sai 別biệt 下hạ 。 通thông 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 云vân 。 上thượng 問vấn 說thuyết 法Pháp 。 今kim 答đáp 智trí 了liễu 。 豈khởi 得đắc 同đồng 耶da 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 所sở 了liễu 之chi 聲thanh 是thị 佛Phật 法Pháp 輪luân 聲thanh 攝nhiếp 故cố 。 隨tùy 其kỳ 類loại 音âm 。 為vì 說thuyết 法Pháp 故cố 。 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 音âm 聲thanh 實thật 相tướng 即tức 法Pháp 輪luân 故cố 。 賢hiền 首thủ 品phẩm 亦diệc 云vân 能năng 令linh 三tam 界giới 所sở 有hữu 聲thanh 。 聞văn 者giả 皆giai 是thị 如Như 來Lai 音âm 故cố 。 上thượng 疏sớ/sơ 云vân 隨tùy 性tánh 隨tùy 相tương/tướng 。 皆giai 悉tất 了liễu 知tri 。 了liễu 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 隨tùy 宜nghi 用dụng 之chi 。 了liễu 性tánh 體thể 融dung 。 一nhất 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。
疏sớ/sơ 。 八bát 知tri 即tức 心tâm 體thể 者giả 。 此thử 句cú 標tiêu 示thị 。 上thượng 智trí 即tức 對đối 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 。 明minh 能năng 證chứng 之chi 智trí 。 今kim 直trực 語ngữ 靈linh 知tri 真chân 心tâm 異dị 乎hồ 木mộc 石thạch 者giả 。 通thông 能năng 所sở 證chứng 也dã 。
疏sớ/sơ 。 了liễu 別biệt 則tắc 非phi 真chân 知tri 下hạ 。 雙song 會hội 南nam 北bắc 宗tông 禪thiền 以dĩ 通thông 經kinh 意ý 。 此thử 句cú 即tức 遣khiển 南nam 宗tông 病bệnh 也dã 。 謂vị 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 義nghĩa 。 了liễu 見kiến 心tâm 性tánh 亦diệc 非phi 真chân 知tri 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 依y 智trí 不bất 依y 識thức 。 謂vị 分phân 別biệt 名danh 識thức 。 無vô 分phân 別biệt 名danh 智trí 。 今kim 有hữu 了liễu 別biệt 之chi 識thức 故cố 非phi 真chân 知tri 。 真chân 知tri 唯duy 無vô 念niệm 方phương 見kiến 。
疏sớ/sơ 。 瞥miết 起khởi 亦diệc 非phi 真chân 知tri 者giả 。 此thử 釋thích 第đệ 二nhị 句cú 。 遣khiển 北bắc 宗tông 之chi 病bệnh 也dã 。 北bắc 宗tông 以dĩ 不bất 起khởi 心tâm 為vi 玄huyền 妙diệu 故cố 。 以dĩ 集tập 起khởi 名danh 心tâm 。 起khởi 心tâm 看khán 心tâm 是thị 即tức 妄vọng 想tưởng 。 故cố 非phi 真chân 知tri 。 是thị 以dĩ 真chân 知tri 必tất 忘vong 心tâm 遺di 照chiếu 言ngôn 思tư 道đạo 斷đoạn 矣hĩ 。 故cố 勝thắng 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 。 問vấn 云vân 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 學học 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。 通thông 達đạt 法Pháp 界Giới 。
佛Phật 告cáo 勝thắng 天thiên 王vương 言ngôn 。
大đại 王vương 即tức 是thị 如như 實thật 。
世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 如như 實thật 。
大đại 王vương 。 即tức 不bất 變biến 異dị 。
世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 不bất 變biến 異dị 。
大đại 王vương 。 所sở 謂vị 如như 如như 。
世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 如như 如như 。
大đại 王vương 。 此thử 可khả 智trí 知tri 。 非phi 言ngôn 能năng 說thuyết 。 離ly 相tương/tướng 無vô 相tướng 遠viễn 離ly 思tư 量lượng 。 過quá 覺giác 觀quán 境cảnh 。 是thị 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 行hành 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 了liễu 達đạt 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 界giới 。 釋thích 曰viết 。 但đãn 以dĩ 無vô 念niệm 心tâm 稱xưng 此thử 而nhi 知tri 。 即tức 同đồng 佛Phật 知tri 見kiến 。 經Kinh 云vân 如như 實thật 即tức 無vô 念niệm 。 是thị 用dụng 無vô 念niệm 心tâm 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 覺giác 知tri 一nhất 切thiết 事sự 法pháp 。 心tâm 常thường 寂tịch 靜tĩnh 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。
疏sớ/sơ 。 心tâm 體thể 離ly 念niệm 非phi 有hữu 念niệm 可khả 無vô 者giả 。 雙song 會hội 二nhị 宗tông 釋thích 第đệ 三tam 句cú 。 以dĩ 北bắc 宗tông 宗tông 於ư 離ly 念niệm 。 南nam 宗tông 破phá 云vân 。 離ly 念niệm 則tắc 有hữu 念niệm 可khả 離ly 。 無vô 念niệm 即tức 本bổn 自tự 無vô 之chi 。 離ly 念niệm 如như 拂phất 鏡kính 。 無vô 念niệm 如như 本bổn 淨tịnh 。 今kim 為vi 會hội 之chi 。 起khởi 信tín 既ký 云vân 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 亦diệc 本bổn 自tự 離ly 。 非phi 有hữu 念niệm 可khả 離ly 。 亦diệc 同đồng 無vô 念niệm 可khả 無vô 。 即tức 性tánh 淨tịnh 也dã 。 非phi 看khán 竟cánh 方phương 淨tịnh 。 若nhược 無vô 看khán 之chi 看khán 。 亦diệc 猶do 無vô 念niệm 念niệm 者giả 則tắc 念niệm 真Chân 如Như 也dã 。
疏sớ/sơ 。 眾chúng 生sanh 等đẳng 有hữu 惑hoặc 翳ế 不bất 知tri 下hạ 。 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。 即tức 用dụng 法pháp 華hoa 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 知tri 見kiến 意ý 。 謂vị 開khai 除trừ 惑hoặc 障chướng 顯hiển 示thị 真chân 理lý 。 令linh 悟ngộ 體thể 空không 證chứng 入nhập 心tâm 體thể 也dã 。 大đại 意ý 然nhiên 矣hĩ 。 此thử 有hữu 多đa 釋thích 。 已dĩ 如như 前tiền 引dẫn 。 今kim 更cánh 略lược 舉cử 禪thiền 門môn 釋thích 之chi 。 北bắc 宗tông 云vân 。 智trí 用dụng 是thị 知tri 。 慧tuệ 用dụng 是thị 見kiến 。 見kiến 心tâm 不bất 起khởi 名danh 智trí 。 智trí 能năng 知tri 。 五ngũ 根căn 不bất 動động 名danh 慧tuệ 。 慧tuệ 能năng 見kiến 。 是thị 佛Phật 知tri 見kiến 。 心tâm 不bất 動động 是thị 開khai 。 開khai 者giả 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 色sắc 不bất 動động 是thị 示thị 。 示thị 者giả 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 悟ngộ 即tức 妄vọng 念niệm 不bất 生sanh 。 入nhập 即tức 萬vạn 境cảnh 常thường 寂tịch 。 南nam 宗tông 云vân 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 智trí 妄vọng 隔cách 不bất 見kiến 。 但đãn 得đắc 無vô 念niệm 即tức 本bổn 來lai 自tự 性tánh 寂tịch 靜tĩnh 為vi 開khai 。 寂tịch 靜tĩnh 體thể 上thượng 自tự 有hữu 本bổn 智trí 以dĩ 本bổn 智trí 能năng 見kiến 本bổn 來lai 自tự 性tánh 寂tịch 靜tĩnh 名danh 示thị 。 既ký 得đắc 指chỉ 示thị 即tức 見kiến 本bổn 性tánh 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 本bổn 來lai 無vô 異dị 為vi 悟ngộ 。 悟ngộ 後hậu 於ư 一nhất 切thiết 有hữu 。 為vi 無vô 為vi 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 常thường 見kiến 本bổn 性tánh 。 自tự 知tri 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 。 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 故cố 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 前tiền 聖thánh 所sở 知tri 轉chuyển 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 。 即tức 是thị 入nhập 義nghĩa 。 上thượng 二nhị 各các 是thị 一nhất 理lý 。 前tiền 之chi 略lược 釋thích 是thị 疏sớ/sơ 本bổn 意ý 。 餘dư 如như 別biệt 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 即tức 體thể 之chi 用dụng 。 故cố 問vấn 之chi 以dĩ 知tri 下hạ 。 會hội 違vi 。 謂vị 前tiền 問vấn 問vấn 知tri 。 今kim 答đáp 性tánh 淨tịnh 都đô 無vô 知tri 言ngôn 。 何hà 以dĩ 會hội 通thông 。 故cố 為vi 此thử 會hội 故cố 。 水thủy 南nam 善Thiện 知Tri 識Thức 云vân 。 即tức 體thể 之chi 用dụng 名danh 知tri 。 即tức 用dụng 之chi 體thể 為vi 寂tịch 。 如như 即tức 燈đăng 之chi 時thời 即tức 是thị 光quang 。 即tức 光quang 之chi 時thời 即tức 是thị 燈đăng 。 燈đăng 為vi 體thể 光quang 為vi 用dụng 。 無vô 二nhị 而nhi 二nhị 也dã 。 知tri 之chi 一nhất 字tự 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 。 亦diệc 是thị 水thủy 南nam 之chi 言ngôn 也dã 。 若nhược 能năng 虛hư 已dĩ 下hạ 勸khuyến 修tu 。 即tức 可khả 以dĩ 神thần 會hội 。 難nan 可khả 以dĩ 事sự 求cầu 也dã 。 能năng 如như 是thị 會hội 非phi 唯duy 空không 識thức 而nhi 已dĩ 。 於ư 我ngã 有hữu 分phần/phân 也dã 。
疏sớ/sơ 。 九cửu 答đáp 證chứng 問vấn 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 舉cử 。 二nhị 釋thích 相tương/tướng 。 三tam 結kết 示thị 。
疏sớ/sơ 。 非phi 業nghiệp 繫hệ 故cố 下hạ 釋thích 相tương/tướng 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 經kinh 中trung 七thất 字tự 。 示thị 三tam 德đức 體thể 。 二nhị 無vô 住trú 處xứ 下hạ 八bát 字tự 拂phất 三tam 德đức 相tương/tướng 。 三tam 以dĩ 第đệ 四tứ 句cú 辯biện 三tam 德đức 功công 能năng 。
疏sớ/sơ 。 由do 無vô 用dụng 故cố 下hạ 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。 合hợp 上thượng 體thể 相tướng 不bất 二nhị 故cố 。 功công 用dụng 普phổ 周chu 也dã 。 三tam 是thị 謂vị 三tam 德đức 下hạ 。 結kết 示thị 三tam 德đức 。 廣quảng 義nghĩa 已dĩ 見kiến 玄huyền 中trung 。 下hạ 出xuất 現hiện 品phẩm 復phục 當đương 重trọng/trùng 解giải 釋thích 。 此thử 但đãn 撮toát 略lược 對đối 文văn 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 因nhân 何hà 而nhi 現hiện 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 來lai 意ý 可khả 知tri 。 二nhị 所sở 現hiện 有hữu 十thập 下hạ 。 釋thích 文văn 。 三tam 又hựu 此thử 亦diệc 可khả 下hạ 。 重trọng/trùng 會hội 前tiền 文văn 。 二nhị 中trung 持trì 戒giới 即tức 人nhân 天thiên 勝thắng 劣liệt 等đẳng 者giả 。 如như 第đệ 二nhị 地địa 。
疏sớ/sơ 。 說thuyết 法Pháp 即tức 近cận 報báo 淨tịnh 居cư 。 聰thông 明minh 利lợi 智trí 等đẳng 者giả 。 皆giai 智trí 論luận 文văn 。 論luận 第đệ 十thập 三tam 引dẫn 育dục 王vương 經Kinh 云vân 。 育dục 王vương 常thường 供cúng 養dường 眾chúng 僧Tăng 。 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 口khẩu 內nội 馨hinh 香hương 。 育dục 王vương 懷hoài 疑nghi 試thí 而nhi 驗nghiệm 之chi 。 方phương 知tri 本bổn 有hữu 。 問vấn 其kỳ 所sở 因nhân 。 比Bỉ 丘Khâu 答đáp 云vân 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 說thuyết 法Pháp 之chi 果quả 。 復phục 聞văn 說thuyết 法Pháp 果quả 唯duy 爾nhĩ 耶da 。 答đáp 。 此thử 是thị 華hoa 報báo 。 問vấn 云vân 。 果quả 報báo 云vân 何hà 。 因nhân 說thuyết 偈kệ 云vân 。 大đại 名danh 聞văn 端đoan 正chánh 。 得đắc 樂lạc 及cập 恭cung 敬kính 。 威uy 光quang 如như 日nhật 月nguyệt 。 為vi 一nhất 切thiết 所sở 愛ái 。 辯biện 才tài 有hữu 大đại 名danh 。 能năng 盡tận 一nhất 切thiết 結kết 。 苦khổ 滅diệt 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 如như 是thị 名danh 為vi 十thập 。 此thử 即tức 說thuyết 法Pháp 之chi 果quả 也dã 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 十thập 亦diệc 可khả 配phối 十thập 甚thậm 深thâm 者giả 。 重trọng/trùng 會hội 前tiền 文văn 不bất 為vi 此thử 釋thích 則tắc 現hiện 事sự 無vô 由do 。 理lý 必tất 合hợp 耳nhĩ 。 但đãn 文văn 影ảnh 略lược 故cố 致trí 亦diệc 可khả 之chi 言ngôn 。 初sơ 來lai 意ý 有hữu 三tam 。 初sơ 一nhất 通thông 對đối 前tiền 後hậu 辨biện 來lai 。 謂vị 欲dục 成thành 妙diệu 位vị 是thị 後hậu 十thập 住trụ 故cố 。 前tiền 品phẩm 明minh 解giải 即tức 是thị 對đối 前tiền 。 二nhị 又hựu 前tiền 明minh 入nhập 理lý 下hạ 。 此thử 及cập 第đệ 三tam 俱câu 是thị 對đối 前tiền 二nhị 。 即tức 以dĩ 行hành 對đối 行hành 。 但đãn 理lý 事sự 不bất 同đồng 。 三tam 即tức 以dĩ 願nguyện 對đối 行hành 。 則tắc 二nhị 品phẩm 全toàn 別biệt 故cố 。 前tiền 品phẩm 具cụ 解giải 行hành 二nhị 義nghĩa 。 此thử 品phẩm 具cụ 行hạnh 願nguyện 二nhị 義nghĩa 故cố 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 釋thích 名danh 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 得đắc 斯tư 意ý 下hạ 。 辨biện 行hành 功công 能năng 。
疏sớ/sơ 。 文Văn 殊Thù 心tâm 故cố 下hạ 。 覆phú 成thành 上thượng 二nhị 。 然nhiên 即tức 賢hiền 首thủ 品phẩm 初sơ 生sanh 起khởi 之chi 意ý 尋tầm 文văn 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 四tứ 解giải 妨phương 中trung 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 唯duy 願nguyện 無vô 行hành 妨phương 。 二nhị 辨biện 所sở 行hành 非phi 真chân 妨phương 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 列liệt 。 後hậu 結kết 。 前tiền 中trung 略lược 有hữu 六lục 重trọng/trùng 。 一nhất 事sự 理lý 無vô 礙ngại 行hành 。 二nhị 以dĩ 願nguyện 導đạo 智trí 下hạ 。 悲bi 智trí 無vô 礙ngại 行hành 。 三tam 遇ngộ 違vi 順thuận 境cảnh 下hạ 。 止Chỉ 觀Quán 雙song 流lưu 行hành 。 四tứ 又hựu 對đối 於ư 事sự 境cảnh 下hạ 。 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 行hành 。 五ngũ 又hựu 所sở 造tạo 成thành 行hành 下hạ 。 十thập 度độ 齊tề 修tu 行hành 。 六lục 皆giai 願nguyện 利lợi 生sanh 下hạ 。 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 行hành 。 六lục 中trung 前tiền 三tam 各các 有hữu 三tam 義nghĩa 。 初sơ 中trung 三tam 者giả 。 一nhất 歷lịch 緣duyên 造tạo 修tu 事sự 行hành 也dã 。 二nhị 觸xúc 境cảnh 不bất 迷mê 理lý 行hành 也dã 。 三tam 雙song 達đạt 事sự 理lý 。 即tức 事sự 理lý 無vô 礙ngại 行hành 也dã 。 第đệ 二nhị 行hành 中trung 含hàm 三tam 行hành 者giả 。 一nhất 大đại 悲bi 行hành 。 二nhị 初sơ 對đối 悲bi 行hành 。 總tổng 為vi 智trí 行hành 。 三tam 悲bi 智trí 雙song 運vận 行hành 。 四tứ 中trung 有hữu 五ngũ 別biệt 。 明minh 空không 假giả 中trung 為vi 三tam 。 四tứ 三tam 觀quán 不bất 次thứ 第đệ 為vi 一nhất 行hành 。 五ngũ 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 為vi 一nhất 行hành 。 三tam 五ngũ 六lục 者giả 並tịnh 文văn 處xứ 可khả 知tri 。 三tam 觀quán 如như 前tiền 後hậu 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 漚âu 和hòa 涉thiệp 事sự 者giả 。 漚âu 和hòa 俱câu 舍xá 羅la 此thử 云vân 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 即tức 肇triệu 公công 宗tông 本bổn 論luận 文văn 。 論luận 云vân 。 漚âu 和hòa 般Bát 若Nhã 者giả 大đại 慧tuệ 之chi 稱xưng 也dã 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 謂vị 之chi 般Bát 若Nhã 。 能năng 不bất 形hình 證chứng 漚âu 和hòa 功công 也dã 。 適thích 化hóa 眾chúng 生sanh 謂vị 之chi 漚âu 和hòa 。 不bất 染nhiễm 塵trần 累lụy 般Bát 若Nhã 力lực 也dã 。 然nhiên 則tắc 般Bát 若Nhã 之chi 門môn 觀quán 空không 。 漚âu 和hòa 之chi 門môn 涉thiệp 有hữu 。 涉thiệp 有hữu 未vị 始thỉ 迷mê 虛hư 。 故cố 常thường 處xứ 有hữu 而nhi 不bất 染nhiễm 。 不bất 厭yếm 有hữu 而nhi 觀quán 空không 。 故cố 觀quán 空không 而nhi 不bất 證chứng 。 是thị 為vi 一nhất 念niệm 之chi 力lực 權quyền 慧tuệ 具cụ 矣hĩ 。 一nhất 念niệm 之chi 力lực 權quyền 慧tuệ 具cụ 矣hĩ 。 好hảo/hiếu 思tư 歷lịch 然nhiên 可khả 解giải 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 陳trần 所sở 問vấn 中trung 。 文văn 二nhị 。 先tiên 總tổng 科khoa 。 二nhị 此thử 十thập 一nhất 中trung 下hạ 。 料liệu 揀giản 。 自tự 有hữu 三tam 意ý 可khả 知tri 。 三tam 中trung 以dĩ 善thiện 修tu 七thất 覺giác 下hạ 。 解giải 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 云vân 。 其kỳ 初sơ 意ý 中trung 二nhị 四tứ 與dữ 六lục 此thử 三Tam 明Minh 因nhân 。 如như 何hà 今kim 十thập 皆giai 得đắc 名danh 果quả 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 以dĩ 約ước 相tương/tướng 顯hiển 望vọng 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 三tam 為vi 因nhân 。 是thị 初sơ 十thập 成thành 故cố 得đắc 稱xưng 果quả 。 皆giai 言ngôn 下hạ 。 釋thích 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 。 從tùng 初sơ 十thập 望vọng 後hậu 下hạ 。 重trọng/trùng 通thông 復phục 難nạn/nan 。 問vấn 。 初sơ 十thập 既ký 因nhân 。 何hà 以dĩ 前tiền 科khoa 云vân 智trí 首thủ 舉cử 德đức 徵trưng 因nhân 。 答đáp 意ý 可khả 知tri 。 則tắc 智trí 首thủ 總tổng 問vấn 因nhân 果quả 之chi 德đức 。 文Văn 殊Thù 總tổng 舉cử 歷lịch 緣duyên 巧xảo 願nguyện 。 則tắc 皆giai 成thành 矣hĩ 。
疏sớ/sơ 。 今kim 十thập 句cú 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 初sơ 依y 總tổng 別biệt 科khoa 釋thích 。 二nhị 先tiên 果quả 後hậu 因nhân 釋thích 。 三tam 當đương 句cú 對đối 惑hoặc 釋thích 。 今kim 初sơ 。 則tắc 十thập 一nhất 段đoạn 皆giai 是thị 所sở 成thành 之chi 果quả 。 兼kiêm 含hàm 料liệu 揀giản 中trung 第đệ 三tam 意ý 。 初sơ 十thập 為vi 能năng 成thành 。 下hạ 十thập 為vi 所sở 成thành 。 從tùng 後hậu 倒đảo 牒điệp 十thập 果quả 。 案án 次thứ 釋thích 文văn 。 謂vị 第đệ 一nhất 無vô 過quá 失thất 三tam 業nghiệp 。 得đắc 第đệ 十thập 一nhất 超siêu 勝thắng 尊tôn 貴quý 果quả 。 第đệ 二nhị 不bất 害hại 三tam 業nghiệp 。 得đắc 第đệ 十thập 能năng 為vì 饒nhiêu 益ích 果quả 。 三tam 成thành 第đệ 九cửu 。 四tứ 成thành 第đệ 八bát 。 五ngũ 成thành 第đệ 七thất 。 六lục 成thành 第đệ 六lục 。 七thất 成thành 第đệ 五ngũ 。 八bát 成thành 第đệ 四tứ 。 九cửu 成thành 第đệ 二nhị 。 十thập 成thành 第đệ 三tam 。 唯duy 後hậu 二nhị 前tiền 卻khước 耳nhĩ 。 亦diệc 可khả 如như 次thứ 猶do 涉thiệp 境cảnh 無vô 染nhiễm 故cố 成thành 眾chúng 慧tuệ 。 智trí 為vi 先tiên 導đạo 。 成thành 就tựu 法Pháp 器khí 。 其kỳ 中trung 加gia 字tự 已dĩ 當đương 釋thích 文văn 。 如như 云vân 無vô 恚khuể 害hại 以dĩ 恚khuể 釋thích 害hại 。 以dĩ 涉thiệp 境cảnh 釋thích 於ư 無vô 染nhiễm 。 約ước 體thể 釋thích 於ư 清thanh 淨tịnh 等đẳng 。 細tế 尋tầm 歷lịch 然nhiên 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 由do 後hậu 十thập 下hạ 。 二nhị 先tiên 果quả 後hậu 因nhân 釋thích 。 以dĩ 初sơ 十thập 句cú 為vi 果quả 。 後hậu 之chi 十thập 段đoạn 百bách 句cú 為vi 因nhân 。 故cố 云vân 永vĩnh 無vô 失thất 等đẳng 唯duy 佛Phật 不bất 共cộng 。 永vĩnh 無vô 失thất 等đẳng 者giả 。 等đẳng 下hạ 九cửu 句cú 不bất 害hại 業nghiệp 等đẳng 。 言ngôn 不bất 共cộng 者giả 。 即tức 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 謂vị 一nhất 身thân 業nghiệp 無vô 誤ngộ 失thất 。 二nhị 無vô 卒thốt 暴bạo 音âm 。 三tam 無vô 種chủng 種chủng 想tưởng 。 四tứ 無vô 不bất 定định 心tâm 。 五ngũ 無vô 忘vong 失thất 念niệm 。 六lục 無vô 不bất 擇trạch 捨xả 。 七thất 欲dục 無vô 退thoái 。 八bát 念niệm 無vô 退thoái 。 九cửu 精tinh 進tấn 無vô 退thoái 。 十thập 定định 無vô 減giảm 。 十thập 一nhất 智trí 慧tuệ 無vô 減giảm 。 十thập 二nhị 解giải 脫thoát 無vô 減giảm 。 十thập 三Tam 身Thân 業nghiệp 智trí 為vi 先tiên 導đạo 。 隨tùy 智trí 而nhi 轉chuyển 。 十thập 四tứ 語ngữ 業nghiệp 智trí 為vi 先tiên 導đạo 。 隨tùy 智trí 而nhi 轉chuyển 。 十thập 五ngũ 意ý 業nghiệp 智trí 為vi 先tiên 導đạo 。 隨tùy 智trí 而nhi 轉chuyển 。 十thập 六lục 知tri 過quá 去khứ 。 無vô 著trước 無vô 礙ngại 。 十thập 七thất 知tri 未vị 來lai 。 無vô 著trước 無vô 礙ngại 。 十thập 八bát 知tri 現hiện 在tại 。 無vô 著trước 無vô 礙ngại 。 廣quảng 如như 別biệt 章chương 。 今kim 以dĩ 十thập 句cú 通thông 攝nhiếp 十thập 八bát 。 謂vị 初sơ 二nhị 即tức 初sơ 三tam 。 一nhất 由do 三tam 業nghiệp 無vô 過quá 害hại 故cố 。 次thứ 二nhị 即tức 次thứ 三tam 。 由do 有hữu 念niệm 定định 慧tuệ 故cố 。 不bất 可khả 毀hủy 壞hoại 故cố 。 三tam 皆giai 云vân 無vô 。 五ngũ 六lục 即tức 七thất 八bát 九cửu 。 七thất 即tức 定định 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 三tam 種chủng 無vô 減giảm 故cố 稱xưng 殊thù 勝thắng 。 八bát 九cửu 即tức 後hậu 三tam 。 三tam 世thế 無vô 著trước 。 無vô 礙ngại 故cố 云vân 。 清thanh 淨tịnh 無vô 染nhiễm 。 十thập 即tức 十thập 三tam 十thập 四tứ 十thập 五ngũ 。 智trí 為vi 先tiên 導đạo 。 隨tùy 智trí 而nhi 轉chuyển 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 永vĩnh 無vô 失thất 等đẳng 唯duy 佛Phật 不bất 共cộng 。 今kim 約ước 分phần 分phần 故cố 為vi 後hậu 因nhân 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 後hậu 十thập 句cú 下hạ 。 三tam 當đương 句cú 對đối 惑hoặc 釋thích 。 以dĩ 破phá 六lục 根căn 本bổn 惑hoặc 成thành 斯tư 十thập 句cú 。 疑nghi 攝nhiếp 三tam 句cú 。 貪tham 攝nhiếp 於ư 二nhị 。 餘dư 四tứ 各các 一nhất 故cố 。 六lục 攝nhiếp 九cửu 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 一nhất 異dị 熟thục 果quả 者giả 。 俱câu 舍xá 顯hiển 相tương/tướng 頌tụng 云vân 。 異dị 熟thục 無vô 記ký 法pháp 。 有hữu 情tình 有hữu 記ký 生sanh (# 二nhị )# 等đẳng 流lưu 似tự 自tự 因nhân (# 三tam )# 離ly 繫hệ 由do 慧tuệ 盡tận (# 四tứ )# 若nhược 因nhân 彼bỉ 力lực 生sanh 是thị 果quả 名danh 士sĩ 用dụng (# 五ngũ )# 除trừ 前tiền 有hữu 為vi 法pháp 有hữu 為vi 增tăng 上thượng 果quả 。 釋thích 曰viết 。 初sơ 二nhị 句cú 異dị 熟thục 果quả 相tương/tướng 。 但đãn 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 不bất 通thông 非phi 情tình 。 從tùng 善thiện 惡ác 感cảm 名danh 有hữu 記ký 生sanh 。 次thứ 句cú 等đẳng 流lưu 果quả 相tương/tướng 。 似tự 於ư 同đồng 類loại 遍biến 行hành 自tự 因nhân 。 次thứ 句cú 離ly 繫hệ 果quả 相tương/tướng 。 由do 慧tuệ 盡tận 者giả 。 慧tuệ 則tắc 擇trạch 也dã 。 盡tận 則tắc 滅diệt 也dã 。 謂vị 此thử 擇trạch 滅diệt 離ly 繫hệ 所sở 顯hiển 故cố 。 將tương 擇trạch 滅diệt 釋thích 離ly 繫hệ 果quả 。 次thứ 二nhị 句cú 士sĩ 用dụng 果quả 相tương/tướng 。 若nhược 法pháp 因nhân 彼bỉ 勢thế 力lực 所sở 生sanh 。 如như 因nhân 下hạ 地địa 加gia 行hành 心tâm 力lực 上thượng 地địa 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 定định 生sanh 。 及cập 因nhân 清thanh 淨tịnh 靜tĩnh 慮lự 心tâm 力lực 生sanh 得đắc 變biến 化hóa 無vô 記ký 心tâm 等đẳng 離ly 繫hệ 。 名danh 為vi 不bất 生sanh 士sĩ 用dụng 。 為vi 因nhân 道Đạo 力lực 證chứng 得đắc 亦diệc 得đắc 士sĩ 用dụng 果quả 名danh 。 後hậu 二nhị 句cú 增tăng 上thượng 果quả 相tương/tướng 。 有hữu 為vi 法pháp 生sanh 餘dư 法pháp 不bất 障chướng 是thị 增tăng 上thượng 果quả 故cố 。 唯duy 有hữu 為vi 除trừ 前tiền 已dĩ 生sanh 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 謂vị 果quả 望vọng 因nhân 或hoặc 俱câu 或hoặc 後hậu 必tất 無vô 前tiền 果quả 後hậu 因nhân 故cố 云vân 除trừ 也dã 。 除trừ 此thử 前tiền 外ngoại 餘dư 諸chư 有hữu 為vi 為vi 增tăng 上thượng 果quả 。 論luận 云vân 。 增tăng 上thượng 之chi 果quả 。 問vấn 。 士sĩ 用dụng 增tăng 上thượng 二nhị 果quả 何hà 殊thù 。 答đáp 。 士sĩ 用dụng 果quả 名danh 唯duy 對đối 作tác 者giả 。 增tăng 上thượng 果quả 稱xưng 通thông 對đối 所sở 餘dư 。 如như 匠tượng 所sở 成thành 對đối 能năng 成thành 匠tượng 。 俱câu 得đắc 士sĩ 用dụng 增tăng 上thượng 果quả 名danh 。 對đối 餘dư 非phi 匠tượng 。 唯duy 增tăng 上thượng 果quả 。 非phi 匠tượng 不bất 造tạo 故cố 非phi 士sĩ 用dụng 。 瑜du 伽già 三tam 十thập 八bát 云vân 。 習tập 不bất 善thiện 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 不bất 善thiện 等đẳng 為vi 等đẳng 流lưu 果quả 。 或hoặc 似tự 先tiên 業nghiệp 後hậu 果quả 隨tùy 轉chuyển 。 釋thích 曰viết 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 釋thích 於ư 等đẳng 流lưu 。 後hậu 義nghĩa 果quả 似tự 於ư 因nhân 。 即tức 俱câu 舍xá 意ý 。 如như 殺sát 生sanh 因nhân 等đẳng 得đắc 短đoản 壽thọ 果quả 。 前tiền 義nghĩa 即tức 於ư 後hậu 果quả 之chi 上thượng 行hành 因nhân 似tự 因nhân 。 如như 前tiền 世thế 殺sát 生sanh 今kim 亦diệc 好hiếu 殺sát 等đẳng 。 瑜du 伽già 又hựu 云vân 。 以dĩ 道đạo 滅diệt 惑hoặc 名danh 離ly 繫hệ 果quả 。 四tứ 人nhân 工công 等đẳng 事sự 由do 此thử 成thành 辦biện 稼giá 穡# 財tài 利lợi 等đẳng 果quả 為vi 士sĩ 用dụng 果quả 。 若nhược 眼nhãn 識thức 等đẳng 是thị 眼nhãn 根căn 等đẳng 增tăng 上thượng 果quả 。 身thân 分phần/phân 不bất 壞hoại 是thị 命mạng 根căn 增tăng 上thượng 果quả 。 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 各các 起khởi 自tự 增tăng 上thượng 果quả 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 名danh 增tăng 上thượng 果quả 。 餘dư 例lệ 可khả 知tri 。 然nhiên 上thượng 所sở 引dẫn 俱câu 舍xá 即tức 是thị 根căn 品phẩm 。 彼bỉ 論luận 以dĩ 六lục 種chủng 因nhân 成thành 斯tư 五ngũ 果quả 非phi 今kim 所sở 要yếu 。
疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 具cụ 釋thích 者giả 。 第đệ 六lục 迴hồi 向hướng 初sơ 當đương 廣quảng 釋thích 之chi 。 即tức 有hữu 八bát 種chủng 異dị 熟thục 。 今kim 開khai 成thành 十thập 句cú 。 今kim 生sanh 處xứ 具cụ 足túc 總tổng 明minh 義nghĩa 當đương 財tài 位vị 果quả 。 二nhị 即tức 種chủng 族tộc 果quả 。 三tam 亦diệc 財tài 位vị 。 四tứ 即tức 大đại 色sắc 果quả 。 五ngũ 人nhân 種chủng 性tánh 果quả 。 非phi 不bất 男nam 等đẳng 。 六lục 信tín 言ngôn 果quả 。 意ý 由do 念niệm 具cụ 故cố 。 七thất 名danh 譽dự 果quả 。 八bát 義nghĩa 當đương 壽thọ 命mạng 。 離ly 過quá 修tu 行hành 無vô 夭yểu 逝thệ 故cố 。 九cửu 大đại 力lực 果quả 。 十thập 亦diệc 大đại 力lực 。 智trí 力lực 覺giác 悟ngộ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 無vô 畏úy 下hạ 隨tùy 難nạn/nan 重trọng/trùng 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 十thập 事sự 下hạ 。 約ước 法pháp 。 言ngôn 生sanh 在tại 佛Phật 家gia 者giả 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 家gia 故cố 。 等đẳng 者giả 等đẳng 於ư 餘dư 句cú 。 謂vị 二nhị 種chủng 族tộc 即tức 具cụ 佛Phật 種chủng 性tánh 。 謂vị 自tự 性tánh 住trụ 性tánh 習tập 所sở 成thành 等đẳng 。 三Tam 明Minh 家gia 即tức 真Chân 如Như 為vi 家gia 。 亦diệc 四tứ 家gia 故cố 。 四tứ 家gia 如như 七thất 地địa 。 四tứ 明minh 見kiến 佛Phật 性tánh 。 如như 見kiến 色sắc 故cố 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 佛Phật 性tánh 有hữu 二nhị 。 一nhất 色sắc 。 二nhị 非phi 色sắc 。 如Như 來Lai 所sở 見kiến 為vi 色sắc 故cố 。 五ngũ 相tương 謂vị 有hữu 悲bi 智trí 等đẳng 為vi 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 故cố 。 餘dư 之chi 五ngũ 句cú 經kinh 自tự 約ước 法pháp 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 具cụ 足túc 下hạ 。 重trọng/trùng 釋thích 具cụ 足túc 之chi 言ngôn 。 上thượng 約ước 橫hoạnh/hoành 具cụ 為vi 具cụ 足túc 。 今kim 約ước 竪thụ 說thuyết 之chi 。
疏sớ/sơ 。 即tức 是thị 種chủng 性tánh 者giả 。 謂vị 種chủng 性tánh 位vị 。 由do 於ư 習tập 種chủng 合hợp 於ư 性tánh 種chủng 方phương 名danh 種chủng 性tánh 也dã 。 性tánh 種chủng 即tức 自tự 性tánh 住trụ 性tánh 為vi 正chánh 因nhân 。 性tánh 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 性tánh 也dã 。 習tập 即tức 新tân 熏huân 修tu 成thành 之chi 性tánh 。 決quyết 於ư 佛Phật 因nhân 稱xưng 為vi 種chủng 性tánh 。 引dẫn 證chứng 可khả 知tri 。 言ngôn 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 論luận 釋thích 因nhân 緣duyên 云vân 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 因nhân 緣duyên 。 即tức 有hữu 言ngôn 聞văn 熏huân 習tập 。 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 及cập 如như 理lý 作tác 意ý 。 釋thích 論luận 中trung 云vân 。 因nhân 即tức 能năng 作tác 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 有hữu 言ngôn 者giả 。 大Đại 乘Thừa 言ngôn 音âm 。 聞văn 謂vị 聽thính 聞văn 。 由do 此thử 引dẫn 功công 能năng 差sai 別biệt 說thuyết 名danh 熏huân 習tập 。 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 。 所sở 生sanh 意ý 言ngôn 順thuận 理lý 清thanh 淨tịnh 。 名danh 如như 理lý 作tác 意ý 。
疏sớ/sơ 。 攝nhiếp 論luận 廣quảng 說thuyết 者giả 。 即tức 第đệ 七thất 論luận 。 瑜du 伽già 四tứ 十thập 五ngũ 。 明minh 內nội 外ngoại 各các 有hữu 六lục 方phương 便tiện 此thử 即tức 內nội 六lục 。
疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 起khởi 信tín 等đẳng 論luận 者giả 。 前tiền 第đệ 一nhất 經kinh 疏sớ/sơ 中trung 已dĩ 引dẫn 起khởi 信tín 。 今kim 略lược 引dẫn 瑜du 伽già 。 即tức 七thất 十thập 七thất 菩Bồ 薩Tát 地địa 品phẩm 中trung 。 彼bỉ 論luận 亦diệc 引dẫn 深thâm 密mật 。 慈Từ 氏Thị 問vấn 世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 說thuyết 四tứ 種chủng 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 一nhất 有hữu 分phân 別biệt 影ảnh 像tượng 。 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 二nhị 無vô 分phân 別biệt 影ảnh 像tượng 。 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 三tam 事sự 邊biên 際tế 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 四tứ 所sở 作tác 成thành 辦biện 。 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 幾kỷ 奢Xa 摩Ma 他Tha 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 幾kỷ 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 世Thế 尊Tôn 答đáp 云vân 。 初sơ 一nhất 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 次thứ 一nhất 奢Xa 摩Ma 他Tha 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 後hậu 二nhị 是thị 俱câu 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 釋thích 曰viết 。 初sơ 一nhất 即tức 事sự 。 二nhị 即tức 是thị 理lý 。 故cố 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 緣duyên 三tam 四tứ 通thông 事sự 理lý 故cố 用dụng 二nhị 為vi 能năng 緣duyên 。 則tắc 是thị 以dĩ 事sự 對đối 觀quán 義nghĩa 也dã 。 故cố 前tiền 第đệ 一nhất 經kinh 疏sớ/sơ 中trung 已dĩ 為vi 出xuất 意ý 。 但đãn 不bất 順thuận 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 證chứng 如như 中trung 義nghĩa 耳nhĩ 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。 今kim 取thủ 一nhất 義nghĩa 故cố 。 不bất 言ngôn 是thị 非phi 。 以dĩ 明minh 十thập 重trọng/trùng 。 從tùng 麁thô 至chí 細tế 。 自tự 淺thiển 暨kỵ 深thâm 故cố 。 初sơ 二nhị 止Chỉ 觀Quán 別biệt 行hành 。 一nhất 即tức 瑜du 伽già 奢xa 摩ma 他tha 品phẩm 。 二nhị 即tức 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 品phẩm 。 下hạ 八bát 皆giai 雙song 運vận 品phẩm 。 而nhi 三tam 正chánh 是thị 雙song 運vận 。 對đối 第đệ 四tứ 雙song 遮già 。 此thử 為vi 雙song 照chiếu 。 若nhược 取thủ 別biệt 義nghĩa 雙song 照chiếu 皆giai 觀quán 。 雙song 遮già 皆giai 止chỉ 。 上thượng 四tứ 以dĩ 理lý 事sự 為vi 能năng 成thành 。 止Chỉ 觀Quán 為vi 所sở 成thành 。 五ngũ 融dung 於ư 心tâm 境cảnh 即tức 合hợp 前tiền 三tam 四tứ 二nhị 門môn 。 以dĩ 初sơ 二nhị 事sự 理lý 即tức 三tam 四tứ 所sở 融dung 故cố 。 絕tuyệt 事sự 理lý 即tức 第đệ 四tứ 門môn 中trung 境cảnh 。 無vô 礙ngại 即tức 第đệ 三tam 門môn 中trung 境cảnh 。 泯mẫn 止Chỉ 觀Quán 即tức 第đệ 四tứ 門môn 止Chỉ 觀Quán 。 無vô 礙ngại 止Chỉ 觀Quán 即tức 第đệ 三tam 門môn 止Chỉ 觀Quán 。 合hợp 上thượng 二nhị 重trọng/trùng 止Chỉ 觀Quán 與dữ 二nhị 重trọng/trùng 之chi 境cảnh 明minh 非phi 一nhất 異dị 。 不bất 壞hoại 二nhị 相tương/tướng 故cố 不bất 一nhất 。 二nhị 體thể 無vô 異dị 故cố 不bất 二nhị 。 故cố 雖tuy 融dung 心tâm 境cảnh 方phương 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 之chi 門môn 。 但đãn 言ngôn 相tương/tướng 融dung 不bất 說thuyết 。 何hà 者giả 。 是thị 止chỉ 是thị 觀quán 者giả 此thử 通thông 三tam 意ý 。 一nhất 但đãn 融dung 上thượng 二nhị 重trọng/trùng 止Chỉ 觀Quán 即tức 是thị 此thử 門môn 止Chỉ 觀Quán 。 二nhị 者giả 照chiếu 斯tư 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 即tức 是thị 於ư 觀quán 不bất 取thủ 諸chư 相tướng 即tức 名danh 為vi 止chỉ 。 三tam 者giả 不bất 礙ngại 心tâm 境cảnh 而nhi 一nhất 味vị 成thành 即tức 觀quán 上thượng 止chỉ 。 不bất 壞hoại 一nhất 味vị 而nhi 心tâm 境cảnh 成thành 即tức 止chỉ 之chi 觀quán 。 後hậu 五ngũ 即tức 事sự 事sự 無vô 礙ngại 門môn 中trung 止Chỉ 觀Quán 。 六lục 是thị 一nhất 多đa 相tương 容dung 不bất 同đồng 門môn 。 七thất 是thị 諸chư 法pháp 相tướng 即tức 自tự 在tại 門môn 。 八bát 即tức 合hợp 前tiền 即tức 入nhập 義nghĩa 。 當đương 同đồng 時thời 具cụ 足túc 門môn 。 九cửu 即tức 因nhân 陀đà 羅la 網võng 境cảnh 界giới 門môn 。 十thập 即tức 主chủ 伴bạn 圓viên 明minh 具cụ 德đức 門môn 。 欲dục 顯hiển 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 故cố 合hợp 即tức 入nhập 耳nhĩ 。 餘dư 可khả 思tư 準chuẩn 。 此thử 亦diệc 一nhất 處xứ 明minh 示thị 止Chỉ 觀Quán 。 兼kiêm 廣quảng 演diễn 玄huyền 言ngôn 。
疏sớ/sơ 。 皆giai 約ước 流lưu 轉chuyển 以dĩ 明minh 者giả 。 由do 善thiện 巧xảo 義nghĩa 通thông 還hoàn 滅diệt 故cố 。 總tổng 釋thích 善thiện 巧xảo 乃nãi 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 知tri 理lý 。 二nhị 知tri 事sự 。 三tam 云vân 加gia 能năng 攝nhiếp 無vô 盡tận 。 正chánh 是thị 事sự 事sự 無vô 礙ngại 兼kiêm 於ư 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 色sắc 。 色sắc 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 。 有hữu 趣thú 非phi 趣thú 。 一nhất 切thiết 同đồng 歸quy 於ư 空không 。 諸chư 法pháp 之chi 空không 不bất 異dị 色sắc 。 空không 故cố 即tức 事sự 理lý 無vô 礙ngại 意ý 。 今kim 取thủ 一nhất 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 即tức 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 善thiện 巧xảo 開khai 此thử 為vi 二nhị 便tiện 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 六lục 七thất 廣quảng 說thuyết 。 三tam 科khoa 善thiện 巧xảo 。 多đa 約ước 相tương/tướng 說thuyết 。 即tức 第đệ 二nhị 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 八bát 十thập 王vương 敬kính 護hộ 是thị 增tăng 上thượng 果quả 者giả 。 即tức 有hữu 力lực 增tăng 上thượng 。 由do 己kỷ 具cụ 德đức 令linh 彼bỉ 護hộ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 由do 本bổn 願nguyện 力lực 。 為vi 依y 救cứu 等đẳng 。 即tức 瑜du 伽già 。 前tiền 意ý 行hành 以dĩ 昔tích 修tu 故cố 。 言ngôn 由do 本bổn 行hạnh 力lực 為vi 第đệ 一nhất 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 意ý 果quả 似tự 昔tích 因nhân 。 既ký 為vi 第đệ 一nhất 故cố 是thị 行hành 果quả 。
疏sớ/sơ 。 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 七thất 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 者giả 。 一nhất 修tu 善thiện 因nhân 得đắc 樂lạc 果quả 故cố 。 二nhị 離ly 惡ác 攝nhiếp 善thiện 故cố 。 三tam 此thử 世thế 他tha 世thế 益ích 故cố 。 四tứ 世thế 出xuất 世thế 益ích 故cố 。 五ngũ 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 益ích 故cố 。 上thượng 之chi 五ngũ 重trọng/trùng 各các 先tiên 義nghĩa 後hậu 利lợi 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 言ngôn 蔽tế 諸chư 者giả 。 即tức 論luận 語ngữ 云vân 。 詩thi 三tam 百bách 一nhất 言ngôn 以dĩ 蔽tế 諸chư 。 曰viết 思tư 無vô 邪tà 。 包bao 曰viết 蔽tế 猶do 當đương 也dã 。 謂vị 歸quy 於ư 正chánh 諸chư 之chi 也dã 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 十thập 一nhất 位vị 者giả 。 此thử 約ước 行hành 修tu 有hữu 障chướng 等đẳng 。 第đệ 四tứ 十thập 二nhị 即tức 妙diệu 覺giác 位vị 。 是thị 所sở 求cầu 故cố 。 無vô 障chướng 非phi 行hành 故cố 。
疏sớ/sơ 。 不bất 同đồng 權quyền 小tiểu 談đàm 有hữu 藏tạng 無vô 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 謂vị 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 有hữu 大đại 覺giác 性tánh 。 權quyền 即tức 五ngũ 性tánh 。 談đàm 其kỳ 有hữu 者giả 。 藏tạng 其kỳ 無vô 者giả 。 在tại 有hữu 佛Phật 性tánh 中trung 故cố 。 又hựu 云vân 。 通thông 別biệt 類loại 異dị 。 通thông 即tức 皆giai 有hữu 。 別biệt 則tắc 有hữu 有hữu 佛Phật 性tánh 有hữu 無vô 佛Phật 性tánh 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 是thị 至chí 德đức 行hạnh 本bổn 者giả 。 即tức 外ngoại 典điển 意ý 。 故cố 孝hiếu 經kinh 。 夫phu 子tử 語ngữ 曾tằng 子tử 。 曰viết 。 先tiên 王vương 有hữu 至chí 德đức 要yếu 道đạo 。 民dân 用dụng 和hòa 睦mục 上thượng 下hạ 無vô 怨oán 。 汝nhữ 知tri 之chi 乎hồ 。 注chú 云vân 。 至chí 德đức 者giả 孝hiếu 悌đễ 也dã 。 要yếu 道đạo 者giả 體thể 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 故cố 上thượng 至chí 天thiên 子tử 下hạ 至chí 庶thứ 人nhân 。 皆giai 當đương 行hành 孝hiếu 無vô 始thỉ 終chung 也dã 。 言ngôn 行hạnh 本bổn 者giả 。 俗tục 典điển 以dĩ 孝hiếu 為vi 百bách 行hành 之chi 本bổn 。 下hạ 引dẫn 佛Phật 教giáo 證chứng 。 菩Bồ 薩Tát 戒giới 亦diệc 云vân 。 孝hiếu 養dưỡng 師sư 僧Tăng 父phụ 母mẫu 。 孝hiếu 名danh 為vi 戒giới 。 亦diệc 名danh 制chế 止chỉ 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 之chi 染nhiễm 非phi 真chân 染nhiễm 等đẳng 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 南nam 經kinh 哀ai 歎thán 品phẩm 。 佛Phật 訶ha 三tam 修tu 比Bỉ 丘Khâu 云vân 。 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 勿vật 以dĩ 下hạ 心tâm 。 而nhi 生sanh 知tri 足túc 。 汝nhữ 等đẳng 今kim 者giả 。 雖tuy 得đắc 出xuất 家gia 。 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 不bất 生sanh 貪tham 慕mộ 。 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 身thân 雖tuy 得đắc 服phục 袈ca 裟sa 染nhiễm 衣y 。 其kỳ 心tâm 猶do 未vị 得đắc 染nhiễm 大Đại 乘Thừa 。 清thanh 淨tịnh 之chi 法Pháp 。 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 雖tuy 得đắc 行hành 乞khất 身thân 經kinh 歷lịch 多đa 處xứ 。 初sơ 未vị 曾tằng 求cầu 大Đại 乘Thừa 法Pháp 食thực 。 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 雖tuy 除trừ 鬚tu 髮phát 。 未vị 為vi 正Chánh 法Pháp 除trừ 諸chư 結kết 使sử 。 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 今kim 當đương 真chân 實thật 教giáo 勅sắc 汝nhữ 等đẳng 。 我ngã 今kim 現hiện 在tại 。 大đại 眾chúng 和hòa 合hợp 。 如Như 來Lai 法pháp 性tánh 。 真chân 實thật 不bất 倒đảo 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 應ưng 當đương 精tinh 進tấn 攝nhiếp 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 摧tồi 諸chư 結kết 使sử 。 釋thích 曰viết 。 此thử 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 。 方phương 大đại 尚thượng 未vị 能năng 除trừ 所sở 知tri 無vô 明minh 。 染nhiễm 法pháp 空không 法pháp 常thường 住trụ 妙diệu 法Pháp 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。 疏sớ/sơ 。 五ngũ 受thọ 之chi 一nhất 者giả 。 一nhất 善thiện 來lai 。 二nhị 上thượng 法pháp 。 三tam 三Tam 歸Quy 。 四tứ 八bát 敬kính 。 五ngũ 羯yết 磨ma 。 多đa 釋thích 不bất 同đồng 。 多đa 依y 此thử 五ngũ 。
疏sớ/sơ 。 歸quy 要yếu 三tam 者giả 前tiền 歸quy 敬kính 序tự 中trung 已dĩ 廣quảng 說thuyết 竟cánh 。 言ngôn 至chí 下hạ 當đương 明minh 者giả 。 即tức 明minh 法pháp 品phẩm 。 前tiền 是thị 抄sao 廣quảng 故cố 此thử 指chỉ 下hạ 。
疏sớ/sơ 。 和hòa 尚thượng 此thử 云vân 親thân 教giáo 者giả 。 是thị 昔tích 時thời 梵Phạn 語ngữ 。 即tức 龜quy 茲tư 已dĩ 來lai 梵Phạm 言ngôn 。 正chánh 云vân 鄔ổ 波ba 陀đà 耶da 。 此thử 云vân 親thân 教giáo 。
疏sớ/sơ 。 戒giới 有hữu 二nhị 種chủng 等đẳng 者giả 。 依y 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 則tắc 五Ngũ 戒Giới 十Thập 戒Giới 。 八bát 戒giới 皆giai 為vi 方phương 便tiện 。 五ngũ 眾chúng 之chi 最tối 為vi 最tối 勝thắng 法Pháp 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 戒giới 為vi 具cụ 足túc 。 則tắc 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 亦diệc 為vi 方phương 便tiện 。 超siêu 二Nhị 乘Thừa 上thượng 為vi 最tối 勝thắng 法Pháp 。 願nguyện 所sở 成thành 者giả 明minh 是thị 佛Phật 果Quả 。
疏sớ/sơ 。 楊dương 枝chi 五ngũ 利lợi 者giả 。 一nhất 明minh 目mục 。 二nhị 除trừ 痰đàm 。 三tam 除trừ 口khẩu 氣khí 。 四tứ 辨biện 味vị 。 五ngũ 消tiêu 食thực 。 新tân 經kinh 有hữu 十thập 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 朝triêu 中trung 嚼tước 楊dương 枝chi 。 淨tịnh 穢uế 不bất 相tương 雜tạp 。 此thử 兩lưỡng 句cú 語ngữ 全toàn 是thị 無vô 行hành 禪thiền 師sư 。 於ư 西tây 域vực 寄ký 歸quy 之chi 書thư 。 南nam 海hải 寄ký 歸quy 傳truyền 亦diệc 廣quảng 說thuyết 之chi 。
疏sớ/sơ 。 三tam 苦khổ 八bát 苦khổ 亦diệc 皆giai 除trừ 滅diệt 者giả 。 由do 三tam 塗đồ 苦khổ 滅diệt 故cố 生sanh 老lão 病bệnh 苦khổ 亦diệc 滅diệt 。 由do 斷đoạn 此thử 惑hoặc 不bất 造tạo 十thập 惡ác 業nghiệp 故cố 。 無vô 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。 由do 斷đoạn 分phân 別biệt 欲dục 貪tham 故cố 。 無vô 求cầu 不bất 得đắc 。 苦khổ 及cập 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 從tùng 此thử 唯duy 有hữu 死tử 及cập 取thủ 蘊uẩn 。 至chí 金kim 剛cang 無vô 間gian 道đạo 根căn 本bổn 智trí 斷đoạn 彼bỉ 二nhị 苦khổ 。 雖tuy 有hữu 漏lậu 善thiện 法Pháp 此thử 時thời 猶do 在tại 行hành 苦khổ 所sở 隨tùy 。 由do 被bị 勝thắng 智trí 照chiếu 同đồng 法pháp 性tánh 。 於ư 解giải 脫thoát 道đạo 不bất 待đãi 擇trạch 滅diệt 。 任nhậm 運vận 棄khí 捨xả 功công 歸quy 無vô 間gian 。 上thượng 約ước 法pháp 相tướng 說thuyết 。 取thủ 正chánh 體thể 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 名danh 為vi 根căn 本bổn 。 以dĩ 望vọng 加gia 行hành 得đắc 名danh 。 雖tuy 通thông 諸chư 位vị 而nhi 見kiến 道đạo 金kim 剛cang 二nhị 處xứ 最tối 顯hiển 故cố 略lược 舉cử 之chi 。 又hựu 有hữu 約ước 法pháp 性tánh 以dĩ 本bổn 覺giác 為vi 根căn 本bổn 智trí 。 以dĩ 與dữ 始thỉ 覺giác 為vi 根căn 本bổn 故cố 。 此thử 唯duy 約ước 解giải 脫thoát 道đạo 。 證chứng 理lý 時thời 與dữ 根căn 本bổn 冥minh 合hợp 乃nãi 名danh 獲hoạch 得đắc 本bổn 覺giác 根căn 本bổn 。 從tùng 此thử 永vĩnh 無vô 死tử 及cập 取thủ 蘊uẩn 。 雖tuy 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 理lý 立lập 二nhị 道đạo 名danh 然nhiên 。 同đồng 一nhất 剎sát 那na 。 獲hoạch 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 見kiến 修tu 二nhị 障chướng 種chủng 時thời 。 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 道đạo 時thời 斷đoạn 也dã 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 約ước 入nhập 真chân 見kiến 道đạo 之chi 慧tuệ 等đẳng 者giả 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 例lệ 同đồng 斷đoạn 苦khổ 。 斷đoạn 身thân 病bệnh 之chi 苦khổ 牒điệp 前tiền 所sở 斷đoạn 。 及cập 煩phiền 惱não 病bệnh 是thị 此thử 所sở 斷đoạn 。 謂vị 一nhất 切thiết 下hạ 。 出xuất 所sở 斷đoạn 體thể 。 麁thô 重trọng 即tức 是thị 種chủng 子tử 。 分phân 別biệt 揀giản 於ư 俱câu 生sanh 。 亦diệc 為vi 身thân 病bệnh 遠viễn 因nhân 者giả 。 非phi 近cận 因nhân 故cố 。 如như 房phòng 色sắc 過quá 度độ 是thị 身thân 病bệnh 近cận 因nhân 。 由do 貪tham 故cố 爾nhĩ 即tức 為vi 遠viễn 因nhân 。 言ngôn 一nhất 剎sát 那na 中trung 頓đốn 斷đoạn 者giả 。 至chí 初Sơ 地Địa 中trung 廣quảng 釋thích 。 頓đốn 證chứng 三tam 界giới 。 四Tứ 諦Đế 真Chân 如Như 。 至chí 十thập 迴hồi 向hướng 中trung 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 金kim 剛cang 心tâm 頓đốn 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 煩phiền 惱não 病bệnh 者giả 。 即tức 俱câu 生sanh 也dã 。 此thử 上thượng 所sở 轉chuyển 捨xả 。 依y 上thượng 解giải 下hạ 結kết 成thành 前tiền 二nhị 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 四tứ