Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Sớ – Quyển 21

Chuẩn
Leave a comment

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ
Quyển 21
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 撰Soạn

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷Quyển 。第Đệ 二Nhị 十Thập 一Nhất

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 撰soạn

升Thăng 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 宮Cung 品Phẩm 第đệ 十thập 九cửu

(# 第đệ 十thập 九cửu 經kinh )# 自tự 下hạ 第đệ 三tam 中trung 賢hiền 十thập 行hành 會hội 。初sơ 來lai 意ý 者giả 。酬thù 前tiền 十thập 行hành 問vấn 故cố 。匪phỉ 知tri 之chi 艱gian 行hành 之chi 為vi 艱gian 。前tiền 解giải 此thử 行hành 。若nhược 膏cao 明minh 相tướng 賴lại 目mục 足túc 更cánh 資tư 。故cố 次thứ 來lai 也dã 。次thứ 品phẩm 來lai 者giả 。此thử 會hội 四tứ 品phẩm 分phần/phân 三tam 。初sơ 二nhị 品phẩm 當đương 會hội 由do 致trí 。次thứ 一nhất 品phẩm 當đương 會hội 正chánh 宗tông 。後hậu 一nhất 品phẩm 勝thắng 進tiến 趣thú 後hậu 。於ư 由do 致trí 中trung 。後hậu 品phẩm 明minh 讚tán 德đức 顯hiển 體thể 。此thử 品phẩm 先tiên 明minh 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 。前tiền 會hội 已dĩ 終chung 將tương 陳trần 後hậu 說thuyết 。故cố 次thứ 來lai 也dã 。二nhị 釋thích 名danh 者giả 。會hội 名danh 有hữu 三tam 。一nhất 約ước 處xứ 名danh 夜dạ 摩ma 天thiên 宮cung 會hội 。夜dạ 摩ma 此thử 云vân 時thời 分phần/phân 。即tức 空không 居cư 之chi 首thủ 表biểu 十thập 行hành 。涉thiệp 有hữu 化hóa 物vật 宜nghi 適thích 其kỳ 時thời 。

時thời 而nhi 後hậu 言ngôn 。聞văn 者giả 悅duyệt 伏phục 。

時thời 而nhi 後hậu 動động 見kiến 者giả 敬kính 從tùng 。涉thiệp 有hữu 依y 空không 即tức 事sự 入nhập 玄huyền 。託thác 此thử 而nhi 說thuyết 。約ước 人nhân 名danh 功công 德đức 林lâm 。約ước 法pháp 名danh 十thập 行hành 會hội 。並tịnh 如như 後hậu 釋thích 。三tam 皆giai 依y 主chủ 。次thứ 品phẩm 名danh 者giả 。大đại 同đồng 於ư 會hội 。然nhiên 梵Phạm 本bổn 中trung 。上thượng 無vô 升thăng 字tự 下hạ 有hữu 神thần 變biến 。譯dịch 者giả 以dĩ 升thăng 為vi 神thần 變biến 。升thăng 為vi 神thần 變biến 略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 。一nhất 不bất 離ly 前tiền 三tam 而nhi 升thăng 此thử 故cố 。二nhị 升thăng 一nhất 處xứ 即tức 升thăng 。一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。三tam 升thăng 已dĩ 廣quảng 其kỳ 處xứ 故cố 。四tứ 前tiền 後hậu 同đồng 時thời 。無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。謂vị 佛Phật 以dĩ 圓viên 遍biến 之chi 身thân 。不bất 起khởi 而nhi 升thăng 時thời 分phần/phân 天thiên 宮cung 。升thăng 屬thuộc 如Như 來Lai 夜dạ 摩ma 。約ước 處xứ 相tương 違vi 釋thích 也dã 。前tiền 升thăng 須Tu 彌Di 後hậu 升thăng 兜Đâu 率Suất 。準chuẩn 此thử 可khả 知tri 。三tam 宗tông 趣thú 者giả 。會hội 品phẩm 之chi 宗tông 並tịnh 如như 名danh 說thuyết 。意ý 趣thú 可khả 知tri 。四tứ 釋thích 文văn 者giả 。一nhất 品phẩm 長trường/trưởng 分phân 為vi 十thập 。第đệ 一nhất 本bổn 會hội 圓viên 遍biến 。謂vị 前tiền 會hội 不bất 散tán 而nhi 說thuyết 後hậu 會hội 故cố 。初sơ 句cú 遍biến 因nhân 。十thập 方phương 下hạ 遍biến 相tương/tướng 。亦diệc 有hữu 主chủ 伴bạn 等đẳng 。並tịnh 如như 上thượng 說thuyết 。但đãn 處xứ 加gia 須Tu 彌Di 。則tắc 而nhi 演diễn 說thuyết 法Pháp 。通thông 上thượng 三tam 會hội 。第đệ 二nhị 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 下hạ 。不bất 離ly 而nhi 升thăng 。第đệ 三tam 時thời 夜dạ 摩ma 下hạ 。天thiên 王vương 見kiến 佛Phật 。並tịnh 如như 前tiền 會hội 。第đệ 四tứ 即tức 以dĩ 下hạ 。各các 嚴nghiêm 殿điện 座tòa 。初sơ 一nhất 句cú 總tổng 依y 空không 起khởi 行hành 。故cố 云vân 化hóa 作tác 。無vô 著trước 導đạo 行hành 故cố 曰viết 蓮liên 華hoa 。一nhất 行hành 含hàm 多đa 所sở 以dĩ 稱xưng 藏tạng 。餘dư 如như 上thượng 說thuyết 。百bách 萬vạn 已dĩ 下hạ 別biệt 顯hiển 嚴nghiêm 相tương/tướng 。於ư 中trung 四tứ 。初sơ 明minh 座tòa 體thể 備bị 德đức 嚴nghiêm 。皆giai 云vân 百bách 萬vạn 位vị 漸tiệm 增tăng 故cố 。次thứ 百bách 萬vạn 夜dạ 摩ma 下hạ 。明minh 座tòa 旁bàng 圍vi 繞nhiễu 嚴nghiêm 。三tam 從tùng 百bách 萬vạn 下hạ 法Pháp 門môn 行hành 德đức 嚴nghiêm 。文văn 有hữu 八bát 句cú 。攝nhiếp 為vi 四tứ 對đối 。一nhất 因nhân 緣duyên 。二nhị 福phước 智trí 深thâm 心tâm 契khế 理lý 故cố 。三tam 願nguyện 行hành 四tứ 體thể 用dụng 。無vô 生sanh 法pháp 體thể 之chi 所sở 起khởi 故cố 。四tứ 末mạt 後hậu 一nhất 句cú 法pháp 教giáo 流lưu 通thông 嚴nghiêm 。第đệ 五ngũ 時thời 彼bỉ 下hạ 請thỉnh 佛Phật 居cư 殿điện 。第đệ 六lục 時thời 佛Phật 下hạ 如Như 來Lai 受thọ 請thỉnh 。第đệ 七thất 爾nhĩ 時thời 下hạ 各các 念niệm 昔tích 因nhân 。然nhiên 晉tấn 經kinh 亦diệc 有hữu 樂nhạc 音âm 止chỉ 息tức 。今kim 略lược 無vô 者giả 譯dịch 人nhân 之chi 意ý 。謂vị 不bất 如như 十thập 解giải 會hội 事sự 歸quy 理lý 。不bất 云vân 樂nhạc 音âm 止chỉ 息tức 。不bất 及cập 迴hồi 向hướng 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。不bất 云vân 熾sí 然nhiên 。退thoái 可khả 同đồng 前tiền 進tiến 可khả 齊tề 後hậu 。故cố 並tịnh 略lược 之chi 。第đệ 八bát 偈kệ 讚tán 十thập 佛Phật 。此thử 十thập 佛Phật 是thị 前tiền 會hội 十thập 佛Phật 之chi 前tiền 。如như 次thứ 十thập 佛Phật 明minh 位vị 漸tiệm 高cao 念niệm 昔tích 亦diệc 遠viễn 。理lý 實thật 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。皆giai 同đồng 此thử 說thuyết 。餘dư 如như 前tiền 會hội 。文văn 亦diệc 有hữu 二nhị 。先tiên 明minh 此thử 界giới 後hậu 辨biện 結kết 通thông 。前tiền 中trung 十thập 偈kệ 亦diệc 各các 有hữu 四tứ 。初sơ 句cú 標tiêu 名danh 讚tán 別biệt 德đức 。次thứ 句cú 通thông 顯hiển 具cụ 吉cát 祥tường 。三tam 憶ức 曾tằng 入nhập 此thử 殿điện 。四tứ 結kết 處xứ 成thành 勝thắng 極cực 。亦diệc 初sơ 一nhất 句cú 諸chư 頌tụng 不bất 同đồng 。初sơ 二nhị 字tự 別biệt 名danh 次thứ 二nhị 字tự 通thông 號hiệu 。下hạ 三tam 字tự 別biệt 德đức 。亦diệc 皆giai 以dĩ 下hạ 別biệt 德đức 釋thích 上thượng 別biệt 名danh 。一nhất 以dĩ 聞văn 十thập 方phương 釋thích 成thành 名danh 稱xưng 。二nhị 以dĩ 世thế 間gian 燈đăng 釋thích 寶bảo 王vương 義nghĩa 。珠châu 有hữu 夜dạ 光quang 可khả 代đại 燈đăng 者giả 。為vi 寶bảo 中trung 王vương 。佛Phật 有hữu 智trí 光quang 照chiếu 無vô 明minh 夜dạ 。故cố 曰viết 寶bảo 王vương 。三tam 四tứ 五ngũ 六lục 。義nghĩa 並tịnh 可khả 知tri 。七thất 以dĩ 世thế 燈đăng 釋thích 勝thắng 天thiên 者giả 。身thân 智trí 光quang 照chiếu 勝thắng 於ư 天thiên 故cố 。八bát 以dĩ 論luận 雄hùng 釋thích 無vô 去khứ 者giả 。具cụ 勇dũng 智trí 辯biện 。不bất 可khả 動động 故cố 。九cửu 十thập 可khả 知tri 。又hựu 此thử 中trung 殿điện 各các 舉cử 別biệt 名danh 。初sơ 一nhất 嚴nghiêm 體thể 下hạ 皆giai 寶bảo 之chi 別biệt 德đức 。謂vị 此thử 寶bảo 清thanh 淨tịnh 。以dĩ 用dụng 莊trang 嚴nghiêm 。殊thù 勝thắng 無vô 垢cấu 。此thử 寶bảo 發phát 香hương 是thị 香hương 必tất 妙diệu 。能năng 嚴nghiêm 之chi 寶bảo 。無vô 所sở 不bất 見kiến 。可khả 謂vị 普phổ 眼nhãn 如như 是thị 。嚴nghiêm 者giả 。是thị 善thiện 莊trang 嚴nghiêm 無vô 處xứ 不bất 嚴nghiêm 。名danh 普phổ 嚴nghiêm 也dã 。又hựu 善thiện 嚴nghiêm 者giả 善thiện 因nhân 生sanh 故cố 。第đệ 九cửu 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 入nhập 下hạ 。佛Phật 同đồng 升thăng 殿điện 。第đệ 十thập 此thử 殿điện 下hạ 。處xử 忽hốt 寬khoan 容dung 並tịnh 如như 前tiền 會hội 。

夜Dạ 摩Ma 宮Cung 中Trung 偈Kệ 讚Tán 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập

初sơ 來lai 意ý 者giả 。助trợ 化hóa 讚tán 揚dương 故cố 。說thuyết 行hành 體thể 性tánh 故cố 。行hành 所sở 依y 故cố 。然nhiên 三tam 天thiên 偈kệ 讚tán 來lai 意ý 宗tông 趣thú 大đại 旨chỉ 是thị 同đồng 。但đãn 解giải 行hạnh 願nguyện 以dĩ 為vi 異dị 耳nhĩ 。釋thích 名danh 宗tông 趣thú 。亦diệc 不bất 異dị 前tiền 。約ước 處xứ 約ước 行hành 少thiểu 有hữu 別biệt 耳nhĩ 。四tứ 釋thích 文văn 者giả 。文văn 亦diệc 有hữu 三tam 。一nhất 集tập 眾chúng 。二nhị 放phóng 光quang 。三tam 偈kệ 讚tán 。初sơ 中trung 有hữu 十thập 。一nhất 明minh 集tập 因nhân 。亦diệc 即tức 各các 隨tùy 其kỳ 類loại 。為vi 現hiện 神thần 通thông 也dã 。二nhị 十thập 方phương 下hạ 主chủ 菩Bồ 薩Tát 。三tam 一nhất 一nhất 下hạ 眷quyến 屬thuộc 數số 。四tứ 從tùng 十thập 萬vạn 下hạ 來lai 處xứ 分phần/phân 量lượng 。然nhiên 顯hiển 數số 隨tùy 位vị 增tăng 。信tín 十thập 住trụ 百bách 迴hồi 向hướng 是thị 萬vạn 。此thử 合hợp 當đương 千thiên 而nhi 云vân 十thập 萬vạn 。或hoặc 譯dịch 人nhân 之chi 誤ngộ 。或hoặc 是thị 十thập 百bách 則tắc 傳truyền 寫tả 之chi 誤ngộ 。五ngũ 其kỳ 名danh 下hạ 列liệt 菩Bồ 薩Tát 字tự 。同đồng 名danh 林lâm 者giả 表biểu 十thập 行hành 建kiến 立lập 故cố 。行hành 類loại 廣quảng 多đa 故cố 。聚tụ 集tập 顯hiển 發phát 故cố 。深thâm 密mật 無vô 間gian 故cố 。扶phù 疎sơ 庇tí 映ánh 故cố 。此thử 十thập 菩Bồ 薩Tát 。表biểu 行hành 之chi 體thể 也dã 。可khả 以dĩ 意ý 消tiêu 息tức 之chi 。六lục 此thử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。來lai 處xứ 剎sát 名danh 同đồng 名danh 慧tuệ 者giả 。十thập 解giải 之chi 慧tuệ 行hành 所sở 依y 故cố 。七thất 此thử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 各các 於ư 下hạ 。明minh 所sở 事sự 諸chư 佛Phật 。同đồng 名danh 眼nhãn 者giả 。以dĩ 智trí 導đạo 行hành 。了liễu 了liễu 分phân 明minh 。成thành 有hữu 目mục 之chi 足túc 故cố 。斯tư 即tức 十thập 行hành 當đương 位vị 之chi 果quả 佛Phật 。於ư 此thử 位vị 顯hiển 者giả 皆giai 名danh 眼nhãn 故cố 。宜nghi 以dĩ 當đương 界giới 之chi 佛Phật 與dữ 當đương 界giới 菩Bồ 薩Tát 。共cộng 相tương 屬thuộc 對đối 思tư 而nhi 釋thích 之chi 。八bát 是thị 諸chư 下hạ 至chí 已dĩ 設thiết 敬kính 。九cửu 隨tùy 所sở 下hạ 參tham 而nhi 不bất 雜tạp 。十thập 如như 此thử 下hạ 結kết 通thông 無vô 盡tận 。第đệ 二nhị 爾nhĩ 時thời 下hạ 放phóng 光quang 足túc 上thượng 。謂vị 跌trật 背bối/bội 行hành 必tất 動động 故cố 。背bối/bội 依y 輪luân 指chỉ 得đắc 有hữu 用dụng 故cố 。表biểu 行hành 依y 信tín 解giải 而nhi 成thành 用dụng 故cố 。餘dư 同đồng 前tiền 會hội 。第đệ 三tam 爾nhĩ 時thời 功công 德đức 林lâm 下hạ 。明minh 說thuyết 偈kệ 讚tán 。十thập 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 即tức 為vi 十thập 段đoạn 。亦diệc 以dĩ 東đông 方phương 為vi 始thỉ 。上thượng 方phương 為vi 終chung 。各các 有hữu 說thuyết 偈kệ 所sở 依y 。謂vị 承thừa 佛Phật 力lực 等đẳng 。今kim 初sơ 菩Bồ 薩Tát 。且thả 就tựu 能năng 說thuyết 。積tích 行hành 在tại 躬cung 。功công 德đức 圓viên 滿mãn 。故cố 名danh 功công 德đức 。若nhược 就tựu 所sở 歎thán 。歎thán 佛Phật 勝thắng 德đức 故cố 云vân 功công 德đức 林lâm 。有hữu 十thập 二nhị 頌tụng 。以dĩ 是thị 會hội 主chủ 總tổng 敘tự 此thử 會hội 普phổ 遍biến 之chi 事sự 。於ư 中trung 二nhị 。初sơ 八bát 述thuật 讚tán 奇kỳ 特đặc 。後hậu 四tứ 舉cử 德đức 釋thích 成thành 。前tiền 中trung 四tứ 。初sơ 一nhất 偈kệ 敘tự 此thử 品phẩm 放phóng 光quang 。次thứ 二nhị 敘tự 前tiền 品phẩm 感cảm 應ứng 。次thứ 三tam 敘tự 此thử 品phẩm 眾chúng 集tập 。後hậu 二nhị 明minh 自tự 在tại 普phổ 周chu 。後hậu 四tứ 舉cử 德đức 釋thích 成thành 中trung 二nhị 。前tiền 二nhị 舉cử 因nhân 顯hiển 用dụng 。後hậu 二nhị 辨biện 果quả 用dụng 深thâm 廣quảng 。於ư 中trung 一nhất 體thể 用dụng 自tự 在tại 。上thượng 半bán 不bất 去khứ 遍biến 至chí 。下hạ 半bán 卷quyển 舒thư 相tương/tướng 盡tận 。謂vị 一nhất 身thân 即tức 多đa 。則tắc 一nhất 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。多đa 即tức 是thị 一nhất 則tắc 多đa 。相tướng 不bất 可khả 得đắc 。是thị 故cố 恆hằng 一nhất 恆hằng 多đa 恆hằng 非phi 一nhất 多đa 。由do 此thử 自tự 在tại 。一nhất 塵trần 內nội 身thân 無vô 不bất 周chu 于vu 十thập 方phương 。遍biến 十thập 方phương 身thân 並tịnh 潛tiềm 一nhất 塵trần 之chi 內nội 。皆giai 悉tất 圓viên 遍biến 非phi 分phần/phân 遍biến 。故cố 難nan 思tư 議nghị 也dã 。後hậu 一nhất 深thâm 廣quảng 相tương/tướng 成thành 。上thượng 半bán 牒điệp 廣quảng 辨biện 深thâm 。下hạ 半bán 釋thích 深thâm 顯hiển 廣quảng 。謂vị 不bất 住trụ 故cố 無vô 處xứ 不bất 至chí 。不bất 去khứ 故cố 不bất 離ly 本bổn 位vị 。此thử 釋thích 深thâm 也dã 。塵trần 毛mao 等đẳng 處xứ 。無vô 不bất 普phổ 入nhập 。廣quảng 無vô 邊biên 也dã 。第đệ 二nhị 上thượng 明minh 功công 德đức 此thử 辨biện 智trí 慧tuệ 。悟ngộ 此thử 除trừ 冥minh 難nan 遇ngộ 之chi 慧tuệ 。故cố 名danh 慧tuệ 林lâm 。偈kệ 中trung 歎thán 此thử 十thập 頌tụng 分phần/phân 三tam 。初sơ 一nhất 明minh 佛Phật 難nan 遇ngộ 。次thứ 六lục 別biệt 釋thích 難nan 遇ngộ 。於ư 中trung 亦diệc 三tam 。初sơ 二nhị 益ích 廣quảng 難nan 遇ngộ 。次thứ 一nhất 因nhân 圓viên 難nan 遇ngộ 。後hậu 三tam 果quả 深thâm 難nan 遇ngộ 。三tam 有hữu 三tam 偈kệ 校giảo 量lượng 顯hiển 勝thắng 。於ư 中trung 初sơ 一nhất 長trường 時thời 大đại 行hành 校giảo 量lượng 。次thứ 一nhất 長trường 時thời 供cung 佛Phật 校giảo 量lượng 。後hậu 一nhất 勝thắng 物vật 供cung 佛Phật 校giảo 量lượng 。第đệ 三tam 勝thắng 林lâm 悟ngộ 勝thắng 義nghĩa 。甚thậm 深thâm 之chi 法Pháp 。故cố 偈kệ 歎thán 深thâm 廣quảng 無vô 涯nhai 之chi 德đức 。十thập 頌tụng 分phần/phân 二nhị 。初sơ 三Tam 明Minh 佛Phật 德đức 廣quảng 博bác 。後hậu 七thất 顯hiển 法pháp 體thể 甚thậm 深thâm 橫hoạnh/hoành 豎thụ 互hỗ 顯hiển 。前tiền 中trung 初sơ 二nhị 喻dụ 況huống 。後hậu 一nhất 法pháp 合hợp 。喻dụ 言ngôn 孟# 夏hạ 月nguyệt 者giả 取thủ 意ý 譯dịch 也dã 。梵Phạm 本bổn 敵địch 對đối 翻phiên 云vân 後hậu 熱nhiệt 月nguyệt 。西tây 域vực 如Như 來Lai 聖Thánh 教giáo 。一nhất 歲tuế 立lập 為vi 三tam 際tế 。謂vị 熱nhiệt 雨vũ 寒hàn 。西tây 域vực 記ký 云vân 。從tùng 正chánh 月nguyệt 十thập 六lục 日nhật 。至chí 五ngũ 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 為vi 熱nhiệt 時thời 。則tắc 後hậu 熱nhiệt 月nguyệt 。言ngôn 兼kiêm 得đắc 此thử 方phương 孟# 夏hạ 後hậu 半bán 餘dư 之chi 二nhị 際tế 。各các 有hữu 四tứ 月nguyệt 準chuẩn 釋thích 可khả 知tri 。赫hách 日nhật 之chi 言ngôn 。但đãn 取thủ 陽dương 光quang 時thời 長trường/trưởng 難nạn/nan 窮cùng 其kỳ 際tế 耳nhĩ 。彼bỉ 方phương 或hoặc 為vi 四tứ 時thời 。與dữ 此thử 名danh 同đồng 。但đãn 以dĩ 正chánh 月nguyệt 黑hắc 半bán 為vi 首thủ 耳nhĩ 。不bất 見kiến 此thử 文văn 妄vọng 為vi 異dị 解giải 。後hậu 七thất 中trung 令linh 於ư 依y 他tha 修tu 三tam 無vô 性tánh 觀quán 。以dĩ 餘dư 之chi 二nhị 性tánh 不bất 離ly 依y 他tha 故cố 。由do 於ư 二nhị 性tánh 成thành 依y 他tha 故cố 。謂vị 圓viên 成thành 是thị 依y 他tha 體thể 性tánh 。遍biến 計kế 但đãn 橫hoạnh/hoành 執chấp 依y 他tha 。又hựu 迷mê 真chân 似tự 現hiện 故cố 。即tức 依y 三tam 性tánh 說thuyết 三tam 無vô 性tánh 。三tam 性tánh 尚thượng 一nhất 豈khởi 有hữu 三tam 無vô 。三tam 無vô 但đãn 是thị 即tức 有hữu 之chi 無vô 。三tam 性tánh 但đãn 是thị 即tức 無vô 之chi 有hữu 。有hữu 無vô 不bất 二nhị 為vi 一nhất 實thật 性tánh 。有hữu 無vô 形hình 奪đoạt 性tánh 亦diệc 非phi 性tánh 故cố 。於ư 一nhất 依y 他tha 中trung 具cụ 修tu 諸chư 觀quán 。文văn 即tức 分phần/phân 三tam 。初sơ 三tam 作tác 生sanh 無vô 自tự 性tánh 性tánh 觀quán 。次thứ 二nhị 兼kiêm 修tu 勝thắng 義nghĩa 無vô 自tự 性tánh 性tánh 觀quán 。後hậu 二nhị 修tu 相tướng 無vô 自tự 性tánh 性tánh 觀quán 。今kim 初sơ 即tức 分phân 為vi 三tam 。初sơ 偈kệ 正chánh 觀quán 無vô 生sanh 。初sơ 句cú 果quả 空không 。謂vị 緣duyên 生sanh 果quả 法pháp 非phi 先tiên 有hữu 體thể 。從tùng 世thế 性tánh 微vi 塵trần 。及cập 未vị 來lai 藏tạng 因nhân 緣duyên 心tâm 識thức 中trung 來lai 。若nhược 有hữu 來lai 處xứ 即tức 先tiên 已dĩ 有hữu 。如như 鳥điểu 來lai 棲tê 樹thụ 何hà 得đắc 言ngôn 生sanh 。次thứ 句cú 因nhân 空không 既ký 無vô 有hữu 果quả 。對đối 何hà 說thuyết 因nhân 。又hựu 世thế 性tánh 等đẳng 。亦diệc 是thị 妄vọng 計kế 。因nhân 緣duyên 有hữu 故cố 。次thứ 句cú 雙song 遣khiển 所sở 從tùng 。是thị 因nhân 所sở 生sanh 是thị 果quả 。又hựu 初sơ 句cú 不bất 自tự 生sanh 。次thứ 句cú 不bất 他tha 生sanh 。次thứ 句cú 不bất 共cộng 生sanh 。又hựu 初sơ 句cú 非phi 先tiên 有hữu 而nhi 生sanh 。次thứ 句cú 非phi 先tiên 無vô 而nhi 生sanh 。次thứ 句cú 非phi 半bán 有hữu 半bán 無vô 。三tam 義nghĩa 各các 以dĩ 末mạt 句cú 息tức 妄vọng 成thành 觀quán 。次thứ 偈kệ 以dĩ 無vô 生sanh 釋thích 無vô 滅diệt 。略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。一nhất 無vô 生sanh 可khả 滅diệt 故cố 。二nhị 無vô 待đãi 對đối 故cố 。三tam 例lệ 生sanh 從tùng 緣duyên 故cố 。後hậu 偈kệ 觀quán 成thành 利lợi 益ích 。經kinh 。云vân 無vô 生sanh 即tức 是thị 佛Phật 。故cố 論luận 云vân 。若nhược 見kiến 因nhân 緣duyên 法pháp 。則tắc 為vi 能năng 見kiến 佛Phật 。依y 他tha 因nhân 緣duyên 。即tức 無vô 生sanh 故cố 。次thứ 二nhị 偈kệ 約ước 依y 他tha 。兼kiêm 修tu 勝thắng 義nghĩa 無vô 自tự 性tánh 性tánh 觀quán 中trung 。前tiền 偈kệ 遣khiển 所sở 觀quán 。上thượng 半bán 辨biện 觀quán 。下hạ 半bán 明minh 益ích 。各các 含hàm 二nhị 義nghĩa 故cố 致trí 兼kiêm 言ngôn 。一nhất 者giả 成thành 前tiền 。謂vị 非phi 唯duy 能năng 相tương/tướng 之chi 生sanh 。生sanh 即tức 無vô 生sanh 。所sở 生sanh 法pháp 體thể 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 。即tức 無vô 所sở 有hữu 。此thử 顯hiển 依y 他tha 無vô 生sanh 是thị 圓viên 成thành 。性tánh 益ích 云vân 深thâm 者giả 即tức 事sự 而nhi 真chân 故cố 。二nhị 云vân 無vô 生sanh 真chân 性tánh 。亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。即tức 彼bỉ 勝thắng 義nghĩa 無vô 自tự 性tánh 。性tánh 益ích 云vân 深thâm 者giả 真chân 性tánh 不bất 立lập 故cố 。後hậu 偈kệ 遣khiển 能năng 觀quán 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 成thành 前tiền 所sở 觀quán 。謂vị 以dĩ 無vô 性tánh 故cố 。無vô 有hữu 能năng 了liễu 。如như 無vô 有hữu 人nhân 能năng 。了liễu 龜quy 毛mao 長trường 短đoản 大đại 小tiểu 。知tri 無vô 所sở 了liễu 是thị 究cứu 竟cánh 了liễu 。二nhị 是thị 正chánh 遣khiển 能năng 了liễu 。既ký 無vô 所sở 了liễu 亦diệc 無vô 能năng 了liễu 。能năng 所sở 兩lưỡng 亡vong 為vi 究cứu 竟cánh 解giải 。後hậu 二nhị 偈kệ 明minh 相tướng 無vô 自tự 性tánh 性tánh 觀quán 。中trung 初sơ 偈kệ 正chánh 明minh 後hậu 偈kệ 總tổng 結kết 。前tiền 中trung 上thượng 半bán 顯hiển 執chấp 。不bất 了liễu 國quốc 等đẳng 依y 他tha 謂vị 為vi 現hiện 見kiến 。妄vọng 計kế 為vi 生sanh 故cố 。晉tấn 經Kinh 云vân 。所sở 言ngôn 有hữu 生sanh 者giả 。當đương 知tri 由do 所sở 生sanh 。下hạ 半bán 明minh 觀quán 。若nhược 知tri 無vô 性tánh 則tắc 離ly 遍biến 計kế 故cố 。後hậu 偈kệ 總tổng 。結kết 稱xưng 於ư 事sự 理lý 之chi 實thật 以dĩ 觀quán 世thế 等đẳng 。故cố 善thiện 說thuyết 也dã 。第đệ 四tứ 以dĩ 信tín 樂nhạo 力lực 聞văn 深thâm 不bất 畏úy 。名danh 無vô 畏úy 林lâm 。偈kệ 歎thán 信tín 向hướng 益ích 深thâm 德đức 故cố 。十thập 頌tụng 分phần/phân 二nhị 。初sơ 一nhất 所sở 信tín 之chi 境cảnh 。謂vị 法Pháp 身thân 體thể 即tức 法Pháp 界Giới 。智trí 身thân 證chứng 極cực 法Pháp 界Giới 。致trí 令linh 應ứng 用dụng 之chi 身thân 不bất 動động 而nhi 遍biến 。後hậu 九cửu 聞văn 信tín 之chi 益ích 分phần/phân 五ngũ 。初sơ 一nhất 聞văn 信tín 離ly 惡ác 。次thứ 二nhị 辨biện 其kỳ 難nạn 聞văn 。次thứ 三Tam 明Minh 聞văn 信tín 成thành 佛Phật 。將tương 過quá 去khứ 已dĩ 成thành 證chứng 現hiện 未vị 當đương 成thành 。四tứ 有hữu 一nhất 偈kệ 明minh 聞văn 必tất 有hữu 由do 。勵lệ 物vật 起khởi 願nguyện 。五ngũ 有hữu 二nhị 頌tụng 顯hiển 起khởi 行hành 益ích 。第đệ 五ngũ 拒cự 妄vọng 崇sùng 真chân 。拒cự 迷mê 崇sùng 智trí 名danh 為vi 慚tàm 愧quý 林lâm 。偈kệ 讚tán 如Như 來Lai 大đại 智trí 勝thắng 益ích 。十thập 頌tụng 分phần/phân 三tam 。初sơ 三tam 法pháp 說thuyết 難nan 思tư 。次thứ 六lục 以dĩ 喻dụ 並tịnh 決quyết 。後hậu 一nhất 結kết 德đức 歸quy 佛Phật 。今kim 初sơ 初sơ 偈kệ 明minh 聞văn 生sanh 勝thắng 益ích 。令linh 物vật 希hy 聞văn 自tự 在tại 法pháp 者giả 即tức 佛Phật 智trí 也dã 。次thứ 偈kệ 佛Phật 窮cùng 種chủng 智trí 故cố 下hạ 位vị 難nan 思tư 。後hậu 偈kệ 顯hiển 智trí 從tùng 生sanh 。此thử 文văn 反phản 顯hiển 。然nhiên 有hữu 二nhị 意ý 。一nhất 者giả 成thành 前tiền 。謂vị 欲dục 生sanh 智trí 慧tuệ 當đương 於ư 佛Phật 求cầu 佛Phật 。無vô 不bất 知tri 故cố 。不bất 應ưng 求cầu 之chi 於ư 凡phàm 凡phàm 暗ám 冥minh 故cố 。猶do 搴# 芙phù 蓉dung 必tất 於ư 深thâm 水thủy 。而nhi 於ư 木mộc 末mạt 安an 可khả 得đắc 耶da 。二nhị 者giả 成thành 後hậu 智trí 。從tùng 熏huân 習tập 自tự 種chủng 而nhi 生sanh 。不bất 從tùng 煩phiền 惱não 無vô 智trí 所sở 生sanh 。是thị 故cố 下hạ 。言ngôn 二nhị 心tâm 不bất 同đồng 時thời 。屬thuộc 自tự 愚ngu 智trí 故cố 故cố 應ưng 慎thận 所sở 習tập 也dã 。若nhược 爾nhĩ 何hà 以dĩ 。經kinh 言ngôn 煩phiền 惱não 泥nê 中trung 。有hữu 佛Phật 法Pháp 矣hĩ 。此thử 說thuyết 在tại 纏triền 。如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。然nhiên 此thử 大đại 智trí 從tùng 藏tạng 德đức 生sanh 。非phi 從tùng 迷mê 起khởi 。若nhược 爾nhĩ 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。復phục 云vân 何hà 通thông 。約ước 體thể 性tánh 故cố 。從tùng 所sở 迷mê 故cố 。如như 波ba 與dữ 濕thấp 。然nhiên 實thật 義nghĩa 者giả 真chân 妄vọng 愚ngu 智trí 。若nhược 約ước 相tương/tướng 成thành 二nhị 門môn 峙trĩ 立lập 。若nhược 約ước 相tương/tướng 奪đoạt 二nhị 相tương/tướng 寂tịch 然nhiên 。雙song 照chiếu 二nhị 門môn 非phi 即tức 非phi 離ly 。若nhược 說thuyết 一nhất 者giả 離ly 之chi 令linh 異dị 。如như 此thử 章chương 中trung 。若nhược 云vân 異dị 者giả 合hợp 之chi 令linh 同đồng 。如như 後hậu 章chương 是thị 善thiện 須tu 得đắc 意ý 。勿vật 滯trệ 於ư 言ngôn 。若nhược 準chuẩn 晉tấn 經kinh 。云vân 非phi 從tùng 智trí 慧tuệ 生sanh 。亦diệc 非phi 無vô 智trí 生sanh 。了liễu 達đạt 一nhất 切thiết 。法pháp 滅diệt 除trừ 世thế 間gian 闇ám 。則tắc 顯hiển 智trí 體thể 絕tuyệt 於ư 愚ngu 智trí 。不bất 稱xưng 實thật 了liễu 則tắc 名danh 無vô 智trí 。此thử 偈kệ 雙song 明minh 性tánh 相tướng 。後hậu 喻dụ 但đãn 顯hiển 二nhị 相tương/tướng 不bất 同đồng 。二nhị 並tịnh 決quyết 中trung 二nhị 。先tiên 五ngũ 明minh 二nhị 性tánh 相tướng 違vi 。後hậu 一nhất 辨biện 功công 能năng 不bất 等đẳng 。今kim 初sơ 。唯duy 第đệ 二nhị 偈kệ 三tam 句cú 是thị 喻dụ 。餘dư 偈kệ 喻dụ 合hợp 。各các 有hữu 半bán 偈kệ 。一nhất 約ước 色sắc 非phi 色sắc 者giả 。非phi 色sắc 謂vị 心tâm 緣duyên 慮lự 質chất 礙ngại 體thể 性tánh 不bất 同đồng 故cố 。二nhị 中trung 有hữu 二nhị 喻dụ 。相tương/tướng 無vô 相tướng 者giả 理lý 事sự 相tướng 反phản 。生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。真chân 妄vọng 相tương 反phản 。雖tuy 同đồng 一nhất 體thể 。分phân 別biệt 義nghĩa 門môn 不bất 相tương 是thị 故cố 。三tam 成thành 之chi 與dữ 壞hoại 約ước 相tương/tướng 別biệt 故cố 。四tứ 初sơ 心tâm 後hậu 心tâm 時thời 不bất 同đồng 故cố 。五ngũ 諸chư 識thức 身thân 所sở 用dụng 別biệt 故cố 。緣duyên 會hội 不bất 同đồng 故cố 眼nhãn 無vô 耳nhĩ 用dụng 。又hựu 此thử 眼nhãn 識thức 不bất 合hợp 餘dư 根căn 。識thức 身thân 同đồng 識thức 尚thượng 不bất 相tương 合hợp 。愚ngu 智trí 。性tánh 異dị 安an 得đắc 相tương 生sanh 。二nhị 功công 能năng 不bất 等đẳng 者giả 。非phi 唯duy 二nhị 性tánh 各các 別biệt 。然nhiên 智trí 能năng 滅diệt 愚ngu 愚ngu 不bất 滅diệt 智trí 。藥dược 能năng 去khứ 毒độc 毒độc 不bất 去khứ 藥dược 。亦diệc 猶do 明minh 能năng 滅diệt 闇ám 闇ám 不bất 滅diệt 明minh 。三tam 一nhất 偈kệ 結kết 歸quy 如Như 來Lai 。逈huýnh 出xuất 世thế 表biểu 故cố 難nan 值trị 遇ngộ 。第đệ 六lục 勤cần 觀quán 理lý 事sự 。同đồng 無vô 差sai 別biệt 。離ly 身thân 心tâm 相tương/tướng 故cố 名danh 精tinh 進tấn 。十thập 頌tụng 總tổng 相tương/tướng 顯hiển 佛Phật 此thử 德đức 。前tiền 即tức 無vô 差sai 之chi 差sai 。此thử 乃nãi 差sai 之chi 無vô 差sai 。二nhị 章chương 相tương 接tiếp 顯hiển 非phi 即tức 離ly 。亦diệc 互hỗ 相tương 成thành 。十thập 頌tụng 分phần/phân 二nhị 。初sơ 一nhất 約ước 法pháp 雙song 標tiêu 。後hậu 九cửu 就tựu 喻dụ 雙song 釋thích 。今kim 初sơ 也dã 。初sơ 句cú 標tiêu 其kỳ 所sở 知tri 。五ngũ 類loại 之chi 法pháp 皆giai 無vô 有hữu 差sai 。餘dư 三tam 句cú 對đối 人nhân 以dĩ 顯hiển 。次thứ 句cú 揀giản 非phi 餘dư 境cảnh 。下hạ 半bán 唯duy 佛Phật 究cứu 盡tận 。後hậu 九cửu 釋thích 中trung 前tiền 五ngũ 釋thích 所sở 知tri 。後hậu 四tứ 釋thích 能năng 知tri 。前tiền 中trung 初sơ 四tứ 正chánh 釋thích 。後hậu 一nhất 遣khiển 疑nghi 。前tiền 中trung 皆giai 上thượng 半bán 喻dụ 。下hạ 半bán 法pháp 無vô 差sai 所sở 由do 。在tại 於ư 末mạt 句cú 。然nhiên 其kỳ 能năng 喻dụ 不bất 離ly 諸chư 法pháp 。取thủ 其kỳ 所sở 易dị 喻dụ 其kỳ 所sở 難nạn/nan 耳nhĩ 。一nhất 體thể 色sắc 無vô 別biệt 喻dụ 。此thử 喻dụ 為vi 總tổng 。喻dụ 雖tuy 是thị 一nhất 法Pháp 。合hợp 有hữu 二nhị 該cai 橫hoạnh/hoành 豎thụ 故cố 。豎thụ 約ước 理lý 事sự 交giao 徹triệt 。法pháp 者giả 事sự 也dã 非phi 法pháp 理lý 也dã 。色sắc 即tức 空không 故cố 。亦diệc 可khả 法pháp 真chân 法pháp 也dã 非phi 法pháp 妄vọng 法pháp 也dã 。取thủ 文văn 雖tuy 異dị 義nghĩa 旨chỉ 乃nãi 同đồng 。謂vị 如như 金kim 之chi 黃hoàng 色sắc 與dữ 金kim 體thể 斤cân 兩lưỡng 性tánh 無vô 差sai 別biệt 。隨tùy 取thủ 互hỗ 收thu 。合hợp 中trung 金kim 是thị 所sở 依y 喻dụ 其kỳ 真chân 法pháp 。色sắc 是thị 能năng 依y 喻dụ 妄vọng 非phi 法pháp 。以dĩ 妄vọng 無vô 體thể 攬lãm 真chân 而nhi 起khởi 。則tắc 真chân 無vô 不bất 隱ẩn 唯duy 妄vọng 現hiện 也dã 。以dĩ 真chân 體thể 實thật 妄vọng 無vô 不bất 盡tận 唯duy 真chân 現hiện 也dã 。是thị 則tắc 無vô 體thể 之chi 妄vọng 不bất 異dị 體thể 實thật 之chi 真chân 。故cố 云vân 無vô 有hữu 異dị 也dã 。亦diệc 同đồng 密mật 嚴nghiêm 如như 金kim 與dữ 指chỉ 環hoàn 展triển 轉chuyển 無vô 差sai 別biệt 。橫hoạnh/hoành 者giả 異dị 法pháp 相tướng 望vọng 。法pháp 者giả 可khả 軌quỹ 之chi 法pháp 也dã 。非phi 法pháp 者giả 。不bất 可khả 軌quỹ 之chi 法pháp 也dã 。又hựu 法pháp 謂vị 有hữu 法pháp 非phi 法pháp 謂vị 無vô 故cố 。中trung 論luận 釋thích 法pháp 不bất 生sanh 非phi 法pháp 。云vân 有hữu 不bất 生sanh 無vô 故cố 。體thể 性tánh 無vô 異dị 者giả 。謂vị 同đồng 如như 故cố 。然nhiên 前tiền 義nghĩa 正chánh 順thuận 於ư 喻dụ 。後hậu 義nghĩa 乃nãi 順thuận 標tiêu 中trung 。諸chư 法pháp 之chi 言ngôn 要yếu 由do 初sơ 義nghĩa 性tánh 相tướng 無vô 差sai 。方phương 得đắc 顯hiển 於ư 後hậu 義nghĩa 事sự 事sự 無vô 差sai 。若nhược 但đãn 用dụng 後hậu 義nghĩa 。未vị 顯hiển 相tương/tướng 全toàn 同đồng 性tánh 。那na 得đắc 顯hiển 於ư 事sự 事sự 同đồng 於ư 一nhất 性tánh 。第đệ 二nhị 偈kệ 假giả 名danh 不bất 實thật 喻dụ 。以dĩ 真chân 奪đoạt 俗tục 是thị 故cố 無vô 差sai 。攬lãm 緣duyên 成thành 眾chúng 生sanh 。即tức 虛hư 非phi 眾chúng 生sanh 。所sở 遣khiển 既ký 無vô 能năng 遣khiển 安an 有hữu 。故cố 俱câu 無vô 實thật 。以dĩ 喻dụ 諸chư 法pháp 皆giai 無vô 實thật 義nghĩa 。並tịnh 從tùng 緣duyên 故cố 。若nhược 以dĩ 正chánh 報báo 為vi 眾chúng 生sanh 。依y 報báo 非phi 眾chúng 生sanh 。乃nãi 全toàn 是thị 所sở 喻dụ 非phi 實thật 之chi 相tướng 。尚thượng 難nạn/nan 顯hiển 了liễu 。三tam 三tam 世thế 互hỗ 無vô 喻dụ 。喻dụ 無vô 相tướng 故cố 無vô 別biệt 。謂vị 若nhược 未vị 來lai 有hữu 過quá 去khứ 者giả 。應ưng 名danh 過quá 去khứ 何hà 名danh 未vị 來lai 。故cố 知tri 定định 無vô 過quá 現hiện 之chi 相tướng 。文văn 舉cử 一nhất 隅ngung 應ưng 反phản 餘dư 二nhị 。諸chư 法pháp 無vô 相tướng 。如như 彼bỉ 互hỗ 無vô 。此thử 以dĩ 差sai 別biệt 喻dụ 無vô 差sai 別biệt 。四tứ 四tứ 相tương/tướng 非phi 實thật 喻dụ 。喻dụ 無vô 性tánh 故cố 無vô 差sai 別biệt 。生sanh 等đẳng 四tứ 相tương 離ly 所sở 相tương/tướng 法pháp 。無vô 別biệt 自tự 性tánh 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。離ly 所sở 依y 理lý 。無vô 別biệt 自tự 性tánh 。此thử 以dĩ 相tương/tướng 無vô 喻dụ 於ư 性tánh 無vô 。後hậu 遣khiển 疑nghi 者giả 。疑nghi 云vân 若nhược 都đô 無vô 別biệt 。云vân 何hà 見kiến 有hữu 性tánh 相tướng 等đẳng 殊thù 。故cố 此thử 釋thích 云vân 。亦diệc 如như 涅Niết 槃Bàn 體thể 離ly 有hữu 無vô 百bách 非phi 斯tư 絕tuyệt 。而nhi 強cường/cưỡng 立lập 名danh 字tự 曰viết 餘dư 無vô 餘dư 。諸chư 法pháp 亦diệc 然nhiên 。真chân 俗tục 並tịnh 虛hư 分phân 別biệt 成thành 異dị 。若nhược 離ly 分phân 別biệt 。則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。第đệ 二nhị 四tứ 偈kệ 。喻dụ 能năng 知tri 者giả 皆giai 展triển 轉chuyển 遣khiển 疑nghi 。初sơ 偈kệ 疑nghi 云vân 。既ký 有hữu 分phân 別biệt 則tắc 有hữu 能năng 知tri 。故cố 釋thích 云vân 。離ly 所sở 數số 物vật 無vô 能năng 數sổ 數số 。既ký 所sở 知tri 無vô 性tánh 何hà 有hữu 能năng 知tri 。無vô 知tri 之chi 知tri 是thị 真chân 了liễu 法pháp 。次thứ 復phục 疑nghi 云vân 。若nhược 依y 向hướng 喻dụ 能năng 數sổ 喻dụ 能năng 知tri 。能năng 知tri 雖tuy 無vô 所sở 知tri 猶do 有hữu 故cố 。復phục 用dụng 能năng 數sổ 法pháp 以dĩ 喻dụ 所sở 知tri 。智trí 慧tuệ 差sai 別biệt 。以dĩ 喻dụ 能năng 知tri 。反phản 覆phúc 相tương/tướng 遣khiển 顯hiển 無vô 差sai 理lý 。謂vị 一nhất 上thượng 加gia 一nhất 名danh 之chi 為vi 二nhị 。乃nãi 至chí 百bách 千thiên 。皆giai 是thị 諸chư 一nhất 。由do 能năng 數sổ 智trí 作tác 百bách 千thiên 解giải 故cố 。晉tấn 譯dịch 中trung 第đệ 三tam 句cú 。云vân 皆giai 悉tất 是thị 本bổn 數số 。今kim 譯dịch 明minh 一nhất 多đa 相tương 待đãi 故cố 。無vô 體thể 性tánh 喻dụ 彼bỉ 妄vọng 想tưởng 。於ư 無vô 性tánh 中trung 計kế 為vi 有hữu 無vô 耳nhĩ 。次thứ 又hựu 疑nghi 云vân 。都đô 無vô 能năng 所sở 何hà 名danh 佛Phật 智trí 。故cố 釋thích 云vân 。能năng 所sở 雙song 亡vong 佛Phật 智trí 斯tư 顯hiển 。故cố 所sở 知tri 妄vọng 法pháp 如như 世thế 成thành 壞hoại 。能năng 知tri 真chân 智trí 湛trạm 若nhược 虛hư 空không 。尚thượng 不bất 初sơ 成thành 況huống 當đương 有hữu 敗bại 。如như 出xuất 現hiện 品phẩm 。又hựu 權quyền 智trí 照chiếu 俗tục 同đồng 世thế 成thành 壞hoại 。權quyền 即tức 是thị 實thật 如như 不bất 離ly 空không 。末mạt 偈kệ 疑nghi 云vân 。佛Phật 智trí 既ký 等đẳng 應ứng 用dụng 何hà 殊thù 。釋thích 云vân 。隨tùy 心tâm 妄vọng 取thủ 佛Phật 無vô 異dị 相tướng 。又hựu 謂vị 常thường 無vô 常thường 如như 各các 取thủ 空không 。佛Phật 智trí 雙song 非phi 如như 空không 無vô 別biệt 。第đệ 七thất 智trí 了liễu 三tam 種chủng 世thế 間gian 。性tánh 相tướng 諸chư 邊biên 不bất 動động 。故cố 名danh 力lực 林lâm 。十thập 頌tụng 顯hiển 佛Phật 離ly 相tương/tướng 真chân 智trí 。於ư 中trung 分phần/phân 三tam 。初sơ 四tứ 遍biến 明minh 世thế 間gian 。次thứ 五ngũ 雙song 遣khiển 。世thế 及cập 出xuất 世thế 。後hậu 一nhất 觀quán 成thành 利lợi 益ích 。今kim 初sơ 略lược 有hữu 二nhị 觀quán 。初sơ 二nhị 偈kệ 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 觀quán 。顯hiển 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 空không 。後hậu 二nhị 緣duyên 生sanh 無vô 作tác 觀quán 。兼kiêm 顯hiển 器khí 世thế 間gian 空không 。今kim 初sơ 也dã 。初sơ 二nhị 句cú 。推thôi 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 不bất 出xuất 三tam 世thế 。顯hiển 是thị 無vô 常thường 。次thứ 二nhị 句cú 推thôi 三tam 世thế 眾chúng 生sanh 。不bất 出xuất 於ư 蘊uẩn 。顯hiển 無vô 有hữu 我ngã 。次thứ 句cú 蘊uẩn 由do 業nghiệp 生sanh 。以dĩ 明minh 果quả 空không 顯hiển 非phi 邪tà 因nhân 。次thứ 句cú 推thôi 業nghiệp 唯duy 心tâm 明minh 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。次thứ 句cú 體thể 心tâm 如như 幻huyễn 。不bất 離ly 性tánh 空không 及cập 與dữ 中trung 道đạo 。如như 幻huyễn 無vô 性tánh 故cố 。非phi 有hữu 非phi 無vô 故cố 。末mạt 句cú 以dĩ 本bổn 例lệ 末mạt 。則tắc 上thượng 五ngũ 一nhất 如như 皆giai 。展triển 轉chuyển 緣duyên 生sanh 故cố 。二nhị 緣duyên 生sanh 無vô 作tác 觀quán 中trung 。初sơ 偈kệ 無vô 作tác 故cố 緣duyên 成thành 。後hậu 偈kệ 緣duyên 成thành 即tức 無vô 作tác 。今kim 初sơ 言ngôn 不bất 自tự 他tha 作tác 者giả 。通thông 遣khiển 諸chư 非phi 。一nhất 約ước 外ngoại 道đạo 非phi 自tự 性tánh 等đẳng 作tác 。亦diệc 非phi 梵Phạm 天Thiên 等đẳng 他tha 作tác 。但đãn 以dĩ 虛hư 妄vọng 無vô 業nghiệp 報báo 故cố 。廣quảng 如như 三tam 論luận 破phá 。二nhị 約ước 小Tiểu 乘Thừa 非phi 同đồng 類loại 因nhân 自tự 作tác 。亦diệc 非phi 異dị 熟thục 因nhân 他tha 作tác 。以dĩ 皆giai 相tương 待đãi 無vô 自tự 性tánh 故cố 。三tam 約ước 因nhân 緣duyên 相tương 待đãi 。如như 十Thập 地Địa 論luận 及cập 對đối 法pháp 所sở 明minh 。四tứ 約ước 以dĩ 因nhân 望vọng 果quả 。中trung 論luận 云vân 。自tự 作tác 及cập 他tha 作tác 。共cộng 作tác 無vô 因nhân 。作tác 如như 是thị 說thuyết 。諸chư 苦khổ 於ư 果quả 則tắc 不bất 然nhiên 此thử 自tự 他tha 言ngôn 含hàm 於ư 二nhị 意ý 。一nhất 以dĩ 果quả 為vi 自tự 以dĩ 因nhân 為vi 他tha 。論luận 云vân 。果quả 法pháp 不bất 能năng 自tự 作tác 已dĩ 體thể 故cố 。二nhị 以dĩ 因nhân 為vi 自tự 以dĩ 緣duyên 為vi 他tha 。此thử 明minh 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 。無vô 果quả 待đãi 對đối 故cố 。離ly 既ký 不bất 成thành 合hợp 亦diệc 不bất 成thành 故cố 。論luận 云vân 。若nhược 彼bỉ 此thử 共cộng 成thành 應ưng 有hữu 共cộng 作tác 。若nhược 彼bỉ 此thử 尚thượng 無vô 作tác 。何hà 況huống 無vô 因nhân 。作tác 彼bỉ 此thử 即tức 自tự 他tha 也dã 。下hạ 半bán 二nhị 意ý 。一nhất 不bất 礙ngại 緣duyên 成thành 以dĩ 遣khiển 無vô 因nhân 。二nhị 非phi 但đãn 不bất 礙ngại 幻huyễn 有hữu 。亦diệc 由do 有hữu 空không 義nghĩa 故cố 能năng 成thành 因nhân 果quả 。是thị 則tắc 不bất 動động 真chân 際tế 。建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。又hựu 非phi 但đãn 說thuyết 於ư 苦khổ 四tứ 種chủng 義nghĩa 不bất 成thành 。一nhất 切thiết 外ngoại 萬vạn 物vật 四tứ 義nghĩa 皆giai 不bất 成thành 。成thành 壞hoại 之chi 言ngôn 顯hiển 兼kiêm 器khí 界giới 。後hậu 偈kệ 緣duyên 成thành 即tức 無vô 作tác 者giả 。向hướng 約ước 幻huyễn 有hữu 。雖tuy 言ngôn 成thành 壞hoại 幻huyễn 有hữu 即tức 空không 故cố 不bất 應ưng 說thuyết 。是thị 則tắc 不bất 壞hoại 假giả 名danh 而nhi 說thuyết 實thật 相tướng 。第đệ 二nhị 五ngũ 頌tụng 雙song 遣khiển 中trung 。初sơ 半bán 偈kệ 假giả 徵trưng 。次thứ 半bán 標tiêu 答đáp 。次thứ 偈kệ 出xuất 體thể 釋thích 成thành 蘊uẩn 是thị 世thế 間gian 緣duyên 成thành 。寂tịch 滅diệt 即tức 出xuất 世thế 間gian 故cố 。淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。世thế 間gian 性tánh 空không 。即tức 是thị 出xuất 世thế 間gian 。一nhất 體thể 說thuyết 二nhị 故cố 云vân 假giả 名danh 。次thứ 二nhị 句cú 徵trưng 蘊uẩn 名danh 體thể 。世thế 以dĩ 蘊uẩn 為vi 體thể 。蘊uẩn 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。次thứ 二nhị 句cú 標tiêu 答đáp 。上thượng 句cú 答đáp 體thể 下hạ 句cú 答đáp 名danh 。應ưng 名danh 無vô 生sanh 五ngũ 蘊uẩn 。既ký 云vân 性tánh 不bất 可khả 滅diệt 。則tắc 顯hiển 前tiền 非phi 事sự 滅diệt 。次thứ 一nhất 偈kệ 釋thích 成thành 空không 故cố 不bất 滅diệt 亦diệc 非phi 事sự 在tại 。不bất 滅diệt 則tắc 知tri 。本bổn 自tự 不bất 生sanh 。是thị 無vô 生sanh 義nghĩa 。後hậu 一nhất 偈kệ 例lệ 出xuất 世thế 間gian 。顯hiển 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 。亦diệc 應ưng 緣duyên 無vô 性tánh 。又hựu 證chứng 無vô 性tánh 之chi 理lý 為vi 自tự 體thể 故cố 。末mạt 後hậu 一nhất 偈kệ 明minh 觀quán 益ích 者giả 。佛Phật 以dĩ 實thật 法pháp 為vi 其kỳ 體thể 故cố 。見kiến 法pháp 則tắc 常thường 見kiến 佛Phật 也dã 。第đệ 八bát 照chiếu 理lý 觀quán 佛Phật 而nhi 起khởi 正chánh 修tu 。故cố 名danh 行hành 林lâm 。十thập 頌tụng 觀quán 佛Phật 體thể 相tướng 普phổ 周chu 德đức 。於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。前tiền 七thất 約ước 喻dụ 顯hiển 修tu 。後hậu 三tam 見kiến 實thật 成thành 益ích 。前tiền 中trung 復phục 二nhị 。初sơ 二nhị 地địa 種chủng 無vô 性tánh 普phổ 周chu 喻dụ 。喻dụ 佛Phật 無vô 生sanh 遍biến 應ưng 德đức 。後hậu 五ngũ 業nghiệp 相tương/tướng 無vô 依y 成thành 事sự 喻dụ 。喻dụ 佛Phật 難nan 思tư 現hiện 用dụng 德đức 。於ư 中trung 二nhị 。三tam 偈kệ 喻dụ 二nhị 偈kệ 合hợp 。前tiền 中trung 初sơ 一nhất 明minh 業nghiệp 果quả 互hỗ 依y 。次thứ 偈kệ 明minh 相tướng 依y 無vô 性tánh 。業nghiệp 不bất 離ly 生sanh 故cố 業nghiệp 性tánh 空không 。因nhân 業nghiệp 有hữu 生sanh 故cố 生sanh 無vô 來lai 處xứ 。後hậu 偈kệ 雙song 結kết 難nan 思tư 顯hiển 成thành 真chân 觀quán 。若nhược 逆nghịch 推thôi 其kỳ 本bổn 。業nghiệp 復phục 有hữu 因nhân 卒thốt 至chí 無vô 住trụ 。無vô 住trụ 無vô 本bổn 故cố 無vô 所sở 見kiến 。無vô 見kiến 之chi 見kiến 方phương 了liễu 業nghiệp 空không 。二nhị 頌tụng 合hợp 中trung 。初sơ 偈kệ 難nan 思tư 普phổ 應ưng 。合hợp 上thượng 業nghiệp 果quả 互hỗ 依y 。次thứ 二nhị 句cú 。以dĩ 互hỗ 不bất 相tương 是thị 。合hợp 互hỗ 依y 無vô 性tánh 。身thân 若nhược 是thị 佛Phật 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 等đẳng 。即tức 是thị 如Như 來Lai 。佛Phật 若nhược 是thị 身thân 。正chánh 覺giác 之chi 心tâm 。應ưng 同đồng 色sắc 相tướng 。後hậu 二nhị 句cú 結kết 示thị 真chân 體thể 。唯duy 如như 唯duy 智trí 。合hợp 第đệ 三tam 偈kệ 難nan 思tư 達đạt 本bổn 。二nhị 有hữu 三tam 偈kệ 明minh 見kiến 實thật 中trung 。初sơ 頌tụng 見kiến 佛Phật 即tức 了liễu 法pháp 。以dĩ 見kiến 佛Phật 稱xưng 性tánh 不bất 疑nghi 同đồng 體thể 故cố 。次thứ 偈kệ 見kiến 法pháp 即tức 見kiến 佛Phật 。了liễu 法pháp 即tức 性tánh 淨tịnh 。知tri 佛Phật 不bất 住trụ 性tánh 相tướng 故cố 。後hậu 偈kệ 明minh 了liễu 正chánh 修tu 行hành 。照chiếu 了liễu 無vô 相tướng 心tâm 寂tịch 分phân 別biệt 。寂tịch 照chiếu 雙song 流lưu 故cố 名danh 正chánh 念niệm 。則tắc 從tùng 佛Phật 法Pháp 生sanh 是thị 法Pháp 王Vương 子Tử 故cố 。又hựu 上thượng 三tam 偈kệ 初sơ 知tri 離ly 名danh 為vi 法pháp 。次thứ 知tri 法pháp 名danh 為vi 佛Phật 。後hậu 知tri 無vô 名danh 為vi 僧Tăng 。窮cùng 見kiến 三Tam 寶Bảo 之chi 實thật 體thể 也dã 。第đệ 九cửu 照chiếu 心tâm 本bổn 末mạt 名danh 為vi 覺giác 林lâm 。十thập 頌tụng 顯hiển 於ư 具cụ 分phần/phân 唯duy 識thức 。大đại 分phân 為vi 二nhị 。前tiền 五ngũ 約ước 喻dụ 顯hiển 法pháp 。後hậu 五ngũ 法pháp 合hợp 成thành 觀quán 。前tiền 中trung 二nhị 。前tiền 二nhị 約ước 事sự 後hậu 三tam 約ước 心tâm 。乍sạ 觀quán 此thử 喻dụ 似tự 前tiền 喻dụ 所sở 作tác 後hậu 喻dụ 能năng 作tác 。細tế 尋tầm 喻dụ 意ý 。前tiền 喻dụ 卻khước 親thân 。故cố 喻dụ 真chân 妄vọng 依y 持trì 。後hậu 喻dụ 心tâm 境cảnh 依y 持trì 。然nhiên 依y 生sanh 滅diệt 八bát 識thức 。但đãn 有hữu 心tâm 境cảnh 依y 持trì 而nhi 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 故cố 。有hữu 真chân 妄vọng 依y 持trì 。以dĩ 會hội 緣duyên 入nhập 實thật 差sai 別biệt 相tương/tướng 盡tận 。唯duy 真Chân 如Như 門môn 。即tức 前tiền 喻dụ 所sở 顯hiển 。攝nhiếp 境cảnh 從tùng 心tâm 不bất 壞hoại 相tương/tướng 故cố 。是thị 生sanh 滅diệt 門môn 。即tức 後hậu 喻dụ 所sở 明minh 。存tồn 壞hoại 不bất 二nhị 唯duy 一nhất 緣duyên 起khởi 。二nhị 門môn 無vô 礙ngại 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。故cố 下hạ 合hợp 中trung 但đãn 明minh 心tâm 造tạo 欲dục 分phần/phân 義nghĩa 別biệt 。喻dụ 顯hiển 二nhị 門môn 。是thị 名danh 具cụ 分phần/phân 唯duy 識thức 。今kim 初sơ 。二nhị 偈kệ 真chân 妄vọng 依y 持trì 即tức 真Chân 如Như 門môn 。攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。初sơ 偈kệ 初sơ 句cú 總tổng 喻dụ 一nhất 心tâm 。次thứ 句cú 喻dụ 隨tùy 緣duyên 熏huân 變biến 成thành 依y 他tha 也dã 。次thứ 句cú 不bất 了liễu 依y 他tha 故cố 成thành 遍biến 計kế 。第đệ 四tứ 句cú 喻dụ 依y 他tha 相tương/tướng 盡tận 體thể 即tức 圓viên 成thành 。後hậu 偈kệ 喻dụ 依y 圓viên 真chân 妄vọng 非phi 即tức 離ly 義nghĩa 。上thượng 半bán 不bất 即tức 能năng 所sở 異dị 故cố 。大đại 種chủng 中trung 無vô 色sắc 身thân 所sở 觸xúc 故cố 。色sắc 中trung 無vô 大đại 種chủng 眼nhãn 所sở 見kiến 故cố 。又hựu 能năng 造tạo 無vô 異dị 畫họa 色sắc 差sai 別biệt 故cố 。喻dụ 妄vọng 依y 真chân 能năng 所sở 異dị 故cố 。性tánh 無vô 差sai 別biệt 相tướng 不bất 同đồng 故cố 。下hạ 半bán 不bất 離ly 義nghĩa 。謂vị 所sở 造tạo 青thanh 等đẳng 。離ly 能năng 造tạo 地địa 等đẳng 無vô 別biệt 體thể 故cố 。假giả 必tất 依y 實thật 同đồng 聚tụ 現hiện 故cố 。喻dụ 妄vọng 必tất 依y 真chân 性tánh 相tướng 交giao 徹triệt 故cố 。然nhiên 大đại 必tất 能năng 造tạo 色sắc 。非phi 色sắc 能năng 造tạo 大đại 。喻dụ 妄vọng 必tất 依y 真chân 起khởi 真chân 不bất 依y 妄vọng 生sanh 。故cố 不bất 云vân 也dã 。然nhiên 不bất 離ly 於ư 色sắc 有hữu 大đại 種chủng 可khả 得đắc 。後hậu 三tam 約ước 心tâm 者giả 。喻dụ 於ư 唯duy 識thức 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。於ư 中trung 初sơ 一nhất 亦diệc 明minh 心tâm 境cảnh 不bất 即tức 離ly 義nghĩa 。上thượng 半bán 不bất 即tức 。心tâm 中trung 無vô 彩thải 畫họa 。不bất 可khả 見kiến 故cố 。彩thải 畫họa 中trung 無vô 心tâm 。無vô 慮lự 知tri 故cố 。喻dụ 能năng 變biến 所sở 變biến 見kiến 相tương/tướng 別biệt 故cố 。下hạ 半bán 不bất 離ly 隨tùy 心tâm 安an 布bố 故cố 。喻dụ 離ly 心tâm 則tắc 無vô 。境cảnh 界giới 相tướng 故cố 。要yếu 由do 心tâm 變biến 於ư 境cảnh 。非phi 是thị 境cảnh 能năng 變biến 心tâm 。故cố 云vân 唯duy 識thức 。不bất 言ngôn 唯duy 境cảnh 。但đãn 云vân 然nhiên 不bất 離ly 於ư 心tâm 。有hữu 彩thải 畫họa 可khả 得đắc 。不bất 言ngôn 然nhiên 不bất 離ly 於ư 畫họa 而nhi 有hữu 心tâm 可khả 得đắc 。次thứ 一nhất 偈kệ 喻dụ 能năng 所sở 變biến 之chi 行hành 相tương/tướng 。明minh 畫họa 師sư 巧xảo 思tư 不bất 住trụ 。變biến 態thái 多đa 端đoan 。所sở 畫họa 非phi 心tâm 誰thùy 相tương 知tri 者giả 。法pháp 合hợp 彼bỉ 心tâm 者giả 。真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 心tâm 也dã 。恆hằng 言ngôn 遮già 斷đoạn 。不bất 住trụ 遮già 常thường 。如như 瀑bộc 流lưu 故cố 。含hàm 一nhất 切thiết 種chủng 故cố 云vân 無vô 量lượng 相tương/tướng 。甚thậm 深thâm 細tế 名danh 難nan 思tư 議nghị 。次thứ 句cú 頓đốn 現hiện 萬vạn 境cảnh 。下hạ 句cú 喻dụ 所sở 變biến 境cảnh 。離ly 心tâm 無vô 體thể 。又hựu 常thường 不bất 住trụ 者giả 。無vô 住trụ 為vi 本bổn 故cố 。無vô 量lượng 難nan 思tư 總tổng 標tiêu 深thâm 廣quảng 。下hạ 二nhị 句cú 釋thích 。示thị 現hiện 一nhất 切thiết 。廣quảng 故cố 難nan 思tư 。各các 不bất 相tương 知tri 。深thâm 故cố 難nan 思tư 。三tam 一nhất 偈kệ 。重trọng/trùng 喻dụ 上thượng 來lai 不bất 相tương 知tri 義nghĩa 。謂vị 非phi 唯duy 所sở 畫họa 之chi 法pháp 。自tự 不bất 相tương 知tri 。喻dụ 所sở 變biến 之chi 境cảnh 。無vô 有hữu 體thể 性tánh 。能năng 畫họa 之chi 心tâm 。念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。自tự 不bất 相tương 知tri 故cố 。亦diệc 不bất 能năng 知tri 於ư 所sở 畫họa 。雙song 喻dụ 心tâm 境cảnh 。皆giai 無vô 自tự 性tánh 。各các 不bất 相tương 知tri 故cố 。言ngôn 不bất 能năng 知tri 自tự 心tâm 而nhi 由do 心tâm 故cố 畫họa 。又hựu 雖tuy 不bất 知tri 畫họa 心tâm 。而nhi 由do 心tâm 能năng 畫họa 。喻dụ 眾chúng 生sanh 雖tuy 迷mê 心tâm 現hiện 量lượng 而nhi 心tâm 變biến 於ư 境cảnh 。又hựu 由do 不bất 能năng 知tri 所sở 畫họa 。但đãn 畫họa 於ư 自tự 心tâm 故cố 。能năng 成thành 所sở 畫họa 。喻dụ 眾chúng 生sanh 由do 迷mê 境cảnh 唯duy 心tâm 方phương 能năng 現hiện 妄vọng 境cảnh 。又hựu 喻dụ 正chánh 由do 無vô 性tánh 方phương 成thành 萬vạn 境cảnh 。故cố 云vân 諸chư 法pháp 性tánh 如như 是thị 。第đệ 二nhị 五ngũ 偈kệ 合hợp 中trung 分phần/phân 四tứ 。初sơ 一nhất 偈kệ 合hợp 。初sơ 二nhị 句cú 初sơ 句cú 合hợp 。最tối 初sơ 句cú 心tâm 者giả 。即tức 總tổng 相tương/tướng 之chi 心tâm 也dã 。下hạ 三tam 句cú 合hợp 。第đệ 二nhị 句cú 諸chư 世thế 間gian 者giả 。即tức 諸chư 彩thải 色sắc 此thử 句cú 為vi 總tổng 。下hạ 出xuất 諸chư 相tướng 即tức 蘊uẩn 界giới 處xứ 。故cố 云vân 無vô 法pháp 不bất 造tạo 故cố 。晉tấn 譯dịch 云vân 造tạo 種chủng 種chủng 五ngũ 蘊uẩn 。正Chánh 法Pháp 念niệm 云vân 。心tâm 如như 畫họa 師sư 手thủ 。畫họa 出xuất 五ngũ 彩thải 黑hắc 青thanh 赤xích 黃hoàng 白bạch 及cập 白bạch 白bạch 。故cố 上thượng 文văn 云vân 。布bố 諸chư 彩thải 色sắc 。畫họa 手thủ 譬thí 心tâm 六lục 色sắc 。如như 次thứ 喻dụ 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 修tu 羅la 人nhân 天thiên 。若nhược 言ngôn 種chủng 種chủng 則tắc 十thập 法Pháp 界Giới 。五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 皆giai 心tâm 所sở 造tạo 。次thứ 二nhị 頌tụng 合hợp 前tiền 初sơ 偈kệ 下hạ 半bán 。於ư 中trung 二nhị 。初sơ 一nhất 舉cử 例lệ 以dĩ 合hợp 。由do 成thành 前tiền 諸chư 言ngôn 。謂vị 如như 世thế 五ngũ 蘊uẩn 從tùng 心tâm 而nhi 造tạo 。諸chư 佛Phật 五ngũ 蘊uẩn 亦diệc 然nhiên 。如như 佛Phật 五ngũ 蘊uẩn 。餘dư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 亦diệc 然nhiên 。皆giai 從tùng 心tâm 造tạo 。然nhiên 心tâm 是thị 總tổng 相tương/tướng 悟ngộ 之chi 名danh 佛Phật 。成thành 淨tịnh 緣duyên 起khởi 。迷mê 作tác 眾chúng 生sanh 。成thành 染nhiễm 緣duyên 起khởi 。緣duyên 起khởi 雖tuy 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 心tâm 體thể 不bất 殊thù 。佛Phật 果Quả 契khế 心tâm 同đồng 真chân 無vô 盡tận 。妄vọng 法pháp 有hữu 極cực 故cố 不bất 言ngôn 之chi 。若nhược 依y 舊cựu 譯dịch 。云vân 心tâm 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 。是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。則tắc 三tam 皆giai 無vô 盡tận 。無vô 盡tận 即tức 是thị 。無vô 別biệt 之chi 相tướng 。應ưng 云vân 心tâm 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 。體thể 性tánh 皆giai 無vô 盡tận 。以dĩ 妄vọng 體thể 本bổn 真chân 故cố 亦diệc 無vô 盡tận 。是thị 以dĩ 如Như 來Lai 。不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 。亦diệc 猶do 闡xiển 提đề 不bất 斷đoạn 性tánh 善thiện 。又hựu 上thượng 三tam 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 。總tổng 心tâm 二nhị 義nghĩa 者giả 。一nhất 染nhiễm 二nhị 淨tịnh 。佛Phật 二nhị 義nghĩa 者giả 。一nhất 應ứng 機cơ 隨tùy 染nhiễm 。二nhị 平bình 等đẳng 違vi 染nhiễm 。眾chúng 生sanh 二nhị 者giả 。一nhất 隨tùy 流lưu 背bối/bội 佛Phật 。二nhị 機cơ 熟thục 感cảm 佛Phật 。各các 以dĩ 初sơ 義nghĩa 成thành 順thuận 流lưu 無vô 差sai 。各các 以dĩ 後hậu 義nghĩa 為vi 反phản 流lưu 無vô 差sai 。則tắc 無vô 差sai 之chi 言ngôn 含hàm 盡tận 無vô 盡tận 。又hựu 三tam 中trung 二nhị 義nghĩa 。各các 全toàn 體thể 相tướng 收thu 。此thử 三tam 無vô 差sai 成thành 一nhất 緣duyên 起khởi 。上thượng 約ước 橫hoạnh/hoành 論luận 。若nhược 約ước 一nhất 人nhân 心tâm 即tức 總tổng 相tương/tướng 。佛Phật 即tức 本bổn 覺giác 。眾chúng 生sanh 即tức 不bất 覺giác 。乃nãi 本bổn 覺giác 隨tùy 緣duyên 而nhi 成thành 此thử 二nhị 。為vi 生sanh 滅diệt 門môn 。下hạ 半bán 此thử 二nhị 體thể 性tánh 無vô 盡tận 。即tức 真Chân 如Như 門môn 。隨tùy 緣duyên 不bất 失thất 自tự 真chân 性tánh 故cố 。正chánh 合hợp 前tiền 文văn 大đại 種chủng 無vô 差sai 。若nhược 謂vị 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 有hữu 異dị 者giả 。即tức 是thị 虛hư 妄vọng 取thủ 異dị 色sắc 也dã 。後hậu 一nhất 偈kệ 反phản 勢thế 合hợp 。謂vị 妄vọng 取thủ 異dị 色sắc 則tắc 不bất 知tri 心tâm 行hành 。若nhược 知tri 心tâm 行hành 。普phổ 造tạo 世thế 間gian 。則tắc 無vô 虛hư 妄vọng 。便tiện 了liễu 真chân 實thật 。即tức 正chánh 合hợp 大đại 種chủng 無vô 差sai 。兼kiêm 明minh 觀quán 益ích 。三tam 一nhất 偈kệ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 雙song 合hợp 前tiền 真chân 妄vọng 心tâm 境cảnh 不bất 即tức 離ly 義nghĩa 。上thượng 半bán 合hợp 前tiền 二nhị 三tam 偈kệ 之chi 上thượng 半bán 。即tức 前tiền 互hỗ 無vô 不bất 即tức 之chi 義nghĩa 。心tâm 即tức 能năng 變biến 及cập 心tâm 體thể 故cố 。身thân 即tức 所sở 變biến 。謂vị 有hữu 根căn 身thân 是thị 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 及cập 性tánh 之chi 相tướng 故cố 。下hạ 半bán 雙song 合hợp 前tiền 兩lưỡng 偈kệ 。下hạ 半bán 不bất 離ly 之chi 義nghĩa 。謂vị 雖tuy 不bất 相tương 住trụ 。而nhi 依y 心tâm 現hiện 境cảnh 依y 體thể 起khởi 用dụng 。作tác 諸chư 佛Phật 事sự 。體thể 用dụng 不bất 礙ngại 。為vi 未vị 曾tằng 有hữu 。二nhị 又hựu 將tương 合hợp 前tiền 第đệ 四tứ 偈kệ 。謂vị 上thượng 半bán 合hợp 前tiền 恆hằng 不bất 住trụ 義nghĩa 。及cập 各các 不bất 相tương 知tri 。而nhi 能năng 作tác 佛Phật 事sự 。合hợp 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 色sắc 。自tự 在tại 未vị 曾tằng 有hữu 合hợp 。無vô 量lượng 難nan 思tư 議nghị 。為vi 兼kiêm 此thử 義nghĩa 。不bất 以dĩ 互hỗ 無vô 言ngôn 之chi 而nhi 言ngôn 不bất 住trụ 。譯dịch 之chi 妙diệu 也dã 。晉tấn 經kinh 但đãn 云vân 心tâm 亦diệc 非phi 是thị 身thân 。但đãn 得đắc 前tiền 文văn 互hỗ 無vô 之chi 義nghĩa 。末mạt 後hậu 一nhất 偈kệ 結kết 勸khuyến 即tức 反phản 。合hợp 前tiền 畫họa 師sư 不bất 知tri 心tâm 喻dụ 。若nhược 不bất 知tri 心tâm 常thường 畫họa 妄vọng 境cảnh 。觀quán 唯duy 心tâm 造tạo 則tắc 了liễu 真chân 佛Phật 。上thượng 半bán 有hữu 機cơ 下hạ 半bán 示thị 觀quán 。然nhiên 有hữu 二nhị 釋thích 。一nhất 云vân 。若nhược 欲dục 了liễu 佛Phật 者giả 應ưng 觀quán 法Pháp 界Giới 性tánh 。上thượng 一nhất 切thiết 差sai 別biệt 皆giai 唯duy 心tâm 作tác 。以dĩ 見kiến 法pháp 即tức 見kiến 佛Phật 故cố 。二nhị 觀quán 法Pháp 界Giới 性tánh 是thị 真Chân 如Như 門môn 。觀quán 唯duy 心tâm 造tạo 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 。是thị 雙song 結kết 也dã 。又hựu 一nhất 是thị 真Chân 如Như 實thật 觀quán 。一nhất 是thị 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。大Đại 乘Thừa 觀quán 要yếu 不bất 出xuất 此thử 二nhị 。觀quán 此thử 二nhị 門môn 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。皆giai 各các 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 盡tận 。二nhị 諦đế 雙song 融dung 無vô 礙ngại 一nhất 味vị 。三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。證chứng 此thử 為vi 體thể 故cố 。欲dục 知tri 彼bỉ 者giả 。應ưng 當đương 觀quán 此thử 既ký 為vi 妙diệu 極cực 。是thị 以dĩ 暫tạm 持trì 能năng 破phá 地địa 獄ngục 。第đệ 十thập 鑒giám 達đạt 諸chư 佛Phật 逈huýnh 超siêu 色sắc 聲thanh 。心tâm 言ngôn 路lộ 絕tuyệt 故cố 云vân 智trí 林lâm 。頌tụng 顯hiển 此thử 德đức 十thập 頌tụng 分phần/phân 二nhị 。初sơ 一nhất 標tiêu 章chương 後hậu 九cửu 解giải 釋thích 。今kim 初sơ 。若nhược 準chuẩn 晉tấn 本bổn 。第đệ 四tứ 句cú 云vân 所sở 思tư 不bất 可khả 思tư 。則tắc 四tứ 句cú 皆giai 標tiêu 章chương 。今kim 經kinh 則tắc 上thượng 三tam 句cú 標tiêu 章chương 。第đệ 四tứ 句cú 總tổng 結kết 。謂vị 標tiêu 章chương 遮già 過quá 令linh 不bất 依y 識thức 。明minh 佛Phật 三tam 業nghiệp 非phi 凡phàm 境cảnh 故cố 。第đệ 四tứ 總tổng 結kết 顯hiển 德đức 示thị 智trí 入nhập 門môn 。謂vị 若nhược 了liễu 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 。言ngôn 思tư 斯tư 絕tuyệt 則tắc 合hợp 菩Bồ 提Đề 之chi 體thể 故cố 。梵Phạm 本bổn 第đệ 四tứ 句cú 。云vân 於ư 不bất 思tư 何hà 思tư 。即tức 是thị 以dĩ 一nhất 真chân 心tâm 而nhi 成thành 三tam 業nghiệp 。三tam 業nghiệp 不bất 離ly 一nhất 真chân 形hình 奪đoạt 相tương/tướng 融dung 。不bất 可khả 以dĩ 一nhất 多đa 思tư 也dã 。又hựu 非phi 唯duy 佛Phật 之chi 三tam 業nghiệp 同đồng 一nhất 真chân 心tâm 。亦diệc 與dữ 觀quán 者giả 真chân 心tâm 非phi 異dị 非phi 一nhất 。故cố 難nan 思tư 議nghị 。若nhược 能năng 離ly 於ư 思tư 議nghị 則tắc 終chung 日nhật 見kiến 聞văn 。亦diệc 無vô 所sở 見kiến 聞văn 矣hĩ 。後hậu 九cửu 別biệt 釋thích 中trung 。即tức 分phần/phân 三tam 別biệt 。初sơ 二nhị 釋thích 不bất 可khả 取thủ 。次thứ 四tứ 釋thích 不bất 可khả 見kiến 。後hậu 三tam 釋thích 不bất 可khả 聞văn 。今kim 初sơ 也dã 。初sơ 半bán 偈kệ 奪đoạt 以dĩ 正chánh 釋thích 。後hậu 一nhất 偈kệ 半bán 縱túng/tung 以dĩ 生sanh 過quá 。然nhiên 有hữu 量lượng 等đẳng 實thật 通thông 三tam 業nghiệp 。為vi 對đối 下hạ 二nhị 且thả 就tựu 智trí 明minh 。有hữu 如như 理lý 智trí 不bất 可khả 言ngôn 量lượng 。有hữu 如như 量lượng 智trí 不bất 可khả 言ngôn 無vô 。又hựu 一nhất 智trí 即tức 是thị 一nhất 切thiết 智trí 故cố 。眾chúng 智trí 所sở 用dụng 不bất 相tương 雜tạp 故cố 。後hậu 縱túng/tung 中trung 初sơ 半bán 。縱túng/tung 其kỳ 令linh 取thủ 必tất 無vô 果quả 利lợi 。後hậu 一nhất 偈kệ 顯hiển 取thủ 之chi 失thất 。夫phu 說thuyết 法Pháp 者giả 。當đương 如như 法Pháp 說thuyết 。法pháp 無vô 所sở 得đắc 。而nhi 欲dục 取thủ 得đắc 。心tâm 計kế 有hữu 說thuyết 執chấp 石thạch 為vi 寶bảo 。是thị 謂vị 自tự 欺khi 。理lý 無vô 謂vị 有hữu 是thị 為vi 自tự 誑cuống 。終chung 不bất 契khế 理lý 。故cố 云vân 。己kỷ 事sự 不bất 成thành 污ô 他tha 心tâm 識thức 故cố 不bất 令linh 眾chúng 喜hỷ 。又hựu 以dĩ 量lượng 無vô 量lượng 取thủ 則tắc 墮đọa 斷đoạn 常thường 。自tự 損tổn 損tổn 他tha 故cố 皆giai 不bất 可khả 。第đệ 二nhị 有hữu 四tứ 偈kệ 。歎thán 佛Phật 色sắc 身thân 深thâm 奧áo 釋thích 不bất 可khả 見kiến 。章chương 文văn 分phân 為vi 二nhị 。初sơ 一nhất 法pháp 說thuyết 後hậu 三tam 喻dụ 況huống 。今kim 初sơ 。非phi 色sắc 現hiện 色sắc 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 。物vật 感cảm 斯tư 現hiện 是thị 曰viết 無vô 邊biên 。又hựu 色sắc 即tức 空không 故cố 邊biên 即tức 無vô 邊biên 。又hựu 淨tịnh 識thức 所sở 現hiện 空không 色sắc 相tướng 融dung 。故cố 身thân 分phần/phân 總tổng 別biệt 。乃nãi 至chí 一nhất 毛mao 。皆giai 無vô 邊biên 量lượng 。攝nhiếp 德đức 無vô 盡tận 。具cụ 上thượng 三tam 義nghĩa 豈khởi 可khả 以dĩ 盡tận 言ngôn 。次thứ 三tam 喻dụ 中trung 分phần/phân 二nhị 。初sơ 一nhất 摩ma 尼ni 隨tùy 映ánh 喻dụ 。喻dụ 佛Phật 地địa 實thật 無vô 異dị 色sắc 。隨tùy 感cảm 便tiện 現hiện 故cố 言ngôn 無vô 色sắc 而nhi 現hiện 色sắc 。喻dụ 全toàn 似tự 法pháp 。故cố 但đãn 合hợp 云vân 。佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。後hậu 二nhị 偈kệ 淨tịnh 空không 現hiện 色sắc 喻dụ 。喻dụ 佛Phật 法Pháp 身thân 體thể 非phi 是thị 色sắc 。能năng 現hiện 麁thô 妙diệu 。一nhất 切thiết 諸chư 色sắc 。初sơ 偈kệ 喻dụ 後hậu 偈kệ 合hợp 。四tứ 句cú 對đối 前tiền 。但đãn 二nhị 三tam 前tiền 卻khước 此thử 是thị 分phần/phân 喻dụ 。故cố 委ủy 合hợp 之chi 。以dĩ 空không 但đãn 不bất 可khả 眼nhãn 見kiến 。而nhi 可khả 心tâm 知tri 。佛Phật 所sở 現hiện 色sắc 心tâm 行hành 處xứ 絕tuyệt 。故cố 為vi 分phần/phân 喻dụ 。心tâm 眼nhãn 尚thượng 不bất 能năng 見kiến 。況huống 肉nhục 眼nhãn 哉tai 。此thử 即tức 見kiến 中trung 絕tuyệt 思tư 議nghị 也dã 。問vấn 二nhị 喻dụ 。豈khởi 不bất 違vi 經kinh 上thượng 云vân 有hữu 無vô 邊biên 妙diệu 色sắc 。今kim 云vân 非phi 色sắc 無vô 色sắc 耶da 。亦diệc 違vi 諸chư 論luận 佛Phật 有hữu 妙diệu 色sắc 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。古cổ 德đức 云vân 。若nhược 約ước 初sơ 教giáo 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 。如như 前tiền 說thuyết 。若nhược 實thật 教giáo 大Đại 乘Thừa 。佛Phật 地địa 無vô 此thử 色sắc 聲thanh 麁thô 相tương/tướng 功công 德đức 。但đãn 有hữu 大đại 智trí 大đại 悲bi 。大đại 定định 大đại 願nguyện 諸chư 功công 德đức 等đẳng 。然nhiên 諸chư 功công 德đức 等đẳng 並tịnh 同đồng 證chứng 真Chân 如Như 。若nhược 眾chúng 生sanh 機cơ 感cảm 。即tức 現hiện 色sắc 無vô 盡tận 。既ký 無vô 不bất 應ứng 機cơ 時thời 。故cố 所sở 現hiện 色sắc 亦diệc 無vô 斷đoạn 絕tuyệt 。此thử 以dĩ 隨tùy 他tha 為vi 自tự 。更cánh 無vô 別biệt 他tha 自tự 。約ước 此thử 為vi 有hữu 。故cố 云vân 。無vô 邊biên 妙diệu 色sắc 。今kim 約ước 自tự 說thuyết 。不bất 約ước 隨tùy 他tha 。故cố 云vân 無vô 色sắc 非phi 色sắc 也dã 。亦diệc 可khả 前tiền 喻dụ 初sơ 教giáo 後hậu 。喻dụ 實thật 教giáo 。有hữu 云vân 。若nhược 爾nhĩ 彼bỉ 能năng 現hiện 體thể 。為vi 有hữu 無vô 耶da 。十thập 蓮liên 華hoa 藏tạng 塵trần 數số 之chi 相tướng 。皆giai 示thị 現hiện 耶da 。八bát 地địa 七thất 勸khuyến 。言ngôn 佛Phật 色sắc 聲thanh 皆giai 無vô 有hữu 量lượng 。寧ninh 不bất 違vi 耶da 。若nhược 執chấp 佛Phật 果Quả 。唯duy 有hữu 如như 如như 及cập 如như 如như 智trí 獨độc 存tồn 者giả 。無vô 漏lậu 蘊uẩn 界giới 。窮cùng 未vị 來lai 際tế 。遍biến 因nhân 陀đà 羅la 網võng 皆giai 非phi 實thật 事sự 。亦diệc 違vi 涅Niết 槃Bàn 滅diệt 無vô 常thường 色sắc 而nhi 獲hoạch 常thường 色sắc 。此thử 義nghĩa 具cụ 如như 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 說thuyết 。然nhiên 上thượng 二nhị 解giải 各các 是thị 一nhất 理lý 。並tịnh 符phù 經kinh 論luận 。今kim 當đương 會hội 之chi 。攝nhiếp 末mạt 從tùng 本bổn 唯duy 如như 如như 智trí 。自tự 受thọ 用dụng 色sắc 智trí 所sở 現hiện 故cố 。攝nhiếp 相tương 從tùng 性tánh 但đãn 有hữu 如như 如như 。既ký 所sở 現hiện 即tức 如như 。何hà 妨phương 妙diệu 色sắc 。故cố 有hữu 亦diệc 無vô 失thất 。然nhiên 如như 外ngoại 無vô 法pháp 何hà 要yếu 須tu 現hiện 。萬vạn 法pháp 即tức 如như 如như 即tức 法Pháp 身thân 。更cánh 何hà 所sở 現hiện 。故cố 云vân 唯duy 如như 如như 。及cập 如như 如như 智trí 獨độc 存tồn 。於ư 理lý 未vị 失thất 。如như 色sắc 相tướng 即tức 有hữu 無vô 交giao 徹triệt 。若nhược 定định 執chấp 有hữu 無vô 恐khủng 傷thương 聖thánh 旨chỉ 。故cố 今kim 二nhị 喻dụ 前tiền 後hậu 相tương/tướng 成thành 。摩ma 尼ni 現hiện 色sắc 但đãn 云vân 無vô 色sắc 。無vô 即tức 但đãn 是thị 無vô 他tha 。非phi 無vô 自tự 體thể 。淨tịnh 空không 現hiện 色sắc 既ký 云vân 非phi 色sắc 。非phi 即tức 非phi 其kỳ 自tự 體thể 。不bất 獨độc 無vô 他tha 。前tiền 喻dụ 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。後hậu 喻dụ 法Pháp 身thân 。此thử 二nhị 不bất 二nhị 為vi 佛Phật 真chân 身thân 。故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。佛Phật 以dĩ 法pháp 為vi 身thân 。清thanh 淨tịnh 如như 虛hư 空không 。所sở 現hiện 眾chúng 色sắc 形hình 令linh 入nhập 此thử 法pháp 中trung 。第đệ 三tam 三tam 偈kệ 。釋thích 所sở 聞văn 不bất 可khả 聞văn 中trung 。初sơ 約ước 應ưng 聲thanh 緣duyên 感cảm 。便tiện 應ưng 離ly 相tương 離ly 性tánh 故cố 。聲thanh 非phi 如Như 來Lai 應ưng 不bất 差sai 機cơ 。非phi 聲thanh 之chi 聲thanh 故cố 云vân 不bất 離ly 。故cố 以dĩ 聲thanh 取thủ 。是thị 行hành 邪tà 道đạo 。若nhược 離ly 聲thanh 取thủ 未vị 免miễn 斷đoạn 無vô 。次thứ 頌tụng 約ước 體thể 釋thích 。湛trạm 然nhiên 不bất 遷thiên 。心tâm 離ly 分phân 別biệt 。尚thượng 非phi 心tâm 見kiến 安an 可khả 耳nhĩ 聞văn 。猶do 如như 天thiên 鼓cổ 。無vô 心tâm 出xuất 故cố 。此thử 即tức 聞văn 中trung 不bất 思tư 議nghị 也dã 。後hậu 偈kệ 釋thích 疑nghi 。疑nghi 云vân 。為vi 是thị 有hữu 法pháp 不phủ 可khả 聞văn 耶da 。為vi 是thị 無vô 法pháp 無vô 可khả 說thuyết 耶da 。上thượng 半bán 順thuận 理lý 後hậu 句cú 答đáp 。次thứ 疑nghi 云vân 。若nhược 爾nhĩ 何hà 以dĩ 現hiện 聞văn 教giáo 法pháp 。下hạ 半bán 釋thích 云vân 。但đãn 自tự 心tâm 變biến 非phi 佛Phật 說thuyết 也dã 。若nhược 依y 權quyền 教giáo 。此thử 約ước 有hữu 影ảnh 無vô 本bổn 。然nhiên 本bổn 影ảnh 相tương 望vọng 通thông 有hữu 四tứ 句cú 。若nhược 依y 此thử 宗tông 果quả 海hải 離ly 言ngôn 故cố 無vô 有hữu 說thuyết 。用dụng 隨tùy 機cơ 現hiện 謂vị 如như 是thị 說thuyết 。而nhi 此thử 本bổn 質chất 亦diệc 是thị 自tự 心tâm 餘dư 如như 懸huyền 談đàm 中trung 說thuyết 。

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷Quyển 。第Đệ 二Nhị 十Thập 一Nhất