Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Sớ – Quyển 15

Chuẩn
Leave a comment

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ
Quyển 15
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 撰Soạn

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 十thập 五ngũ

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 撰soạn

第đệ 五ngũ 福phước 田điền 甚thậm 深thâm 。問vấn 中trung 初sơ 標tiêu 告cáo 。以dĩ 福phước 田điền 是thị 照chiếu 導đạo 引dẫn 生sanh 。又hựu 施thí 為vi 諸chư 度Độ 之chi 前tiền 導đạo 。故cố 問vấn 目mục 首thủ 也dã 。二nhị 顯hiển 問vấn 端đoan 分phần/phân 三tam 。初sơ 舉cử 法pháp 按án 定định 。佛Phật 為vi 生sanh 福phước 之chi 田điền 。名danh 為vi 福phước 田điền 。田điền 德đức 無vô 二nhị 名danh 為vi 等đẳng 一nhất 。此thử 理lý 共cộng 許hứa 。二nhị 云vân 何hà 下hạ 正chánh 顯hiển 疑nghi 難nan 。謂vị 田điền 既ký 是thị 一nhất 植thực 福phước 應ứng 齊tề 。施thí 報báo 有hữu 差sai 由do 何hà 而nhi 起khởi 。前tiền 等đẳng 此thử 異dị 即tức 緣duyên 果quả 相tương 違vi 。別biệt 顯hiển 十thập 事sự 。文văn 並tịnh 可khả 知tri 。三tam 釋thích 成thành 前tiền 難nạn/nan 云vân 。田điền 雖tuy 齊tề 等đẳng 。心tâm 有hữu 高cao 下hạ 。容dung 可khả 有hữu 殊thù 。既ký 心tâm 無vô 異dị 思tư 報báo 云vân 何hà 異dị 。答đáp 有hữu 數số 意ý 。一nhất 約ước 眾chúng 生sanh 由do 器khí 有hữu 大đại 小tiểu 。心tâm 有hữu 輕khinh 重trọng 故cố 得đắc 報báo 有hữu 差sai 。非phi 如Như 來Lai 咎cữu 。二nhị 約ước 佛Phật 遍biến 稱xưng 差sai 別biệt 之chi 機cơ 。方phương 稱xưng 平bình 等đẳng 。即tức 一nhất 之chi 多đa 差sai 不bất 乖quai 等đẳng 。即tức 多đa 之chi 一nhất 等đẳng 不bất 礙ngại 差sai 。由do 心tâm 平bình 等đẳng 無vô 私tư 方phương 能năng 隨tùy 現hiện 多đa 果quả 。終chung 令linh 解giải 脫thoát 一nhất 味vị 曾tằng 何hà 異dị 哉tai 。十thập 頌tụng 舉cử 十thập 喻dụ 喻dụ 上thượng 諸chư 義nghĩa 。初sơ 一nhất 總tổng 喻dụ 印ấn 成thành 。後hậu 九cửu 別biệt 顯hiển 所sở 以dĩ 。前tiền 中trung 初sơ 句cú 印ấn 等đẳng 是thị 緣duyên 等đẳng 。彼bỉ 此thử 共cộng 許hứa 。次thứ 句cú 印ấn 異dị 乃nãi 因nhân 異dị 。答đáp 別biệt 之chi 由do 。次thứ 句cú 無vô 異dị 思tư 惟duy 。誠thành 如như 所sở 見kiến 。下hạ 句cú 總tổng 合hợp 。後hậu 九cửu 別biệt 中trung 皆giai 上thượng 半bán 喻dụ 。下hạ 半bán 合hợp 。一nhất 水thủy 喻dụ 。器khí 有hữu 大đại 小tiểu 方phương 圓viên 任nhậm 器khí 故cố 。二nhị 幻huyễn 喻dụ 體thể 外ngoại 方phương 便tiện 貴quý 且thả 悅duyệt 心tâm 。三tam 王vương 喻dụ 體thể 內nội 方phương 便tiện 終chung 得đắc 實thật 樂nhạo/nhạc/lạc 。上thượng 二nhị 喻dụ 佛Phật 巧xảo 稱xưng 物vật 機cơ 。四tứ 鏡kính 喻dụ 。約ước 眾chúng 生sanh 。謂vị 隨tùy 妍nghiên 媸# 而nhi 影ảnh 殊thù 。心tâm 高cao 下hạ 而nhi 報báo 別biệt 。與dữ 前tiền 鏡kính 喻dụ 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 。餘dư 義nghĩa 無vô 異dị 。後hậu 五ngũ 皆giai 約ước 佛Phật 明minh 。五ngũ 藥dược 喻dụ 即tức 多đa 之chi 一nhất 。具cụ 百bách 味vị 故cố 。普phổ 去khứ 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 毒độc 故cố 。六lục 日nhật 喻dụ 即tức 一nhất 之chi 多đa 無vô 幽u 不bất 燭chúc 。大đại 小tiểu 之chi 闇ám 並tịnh 除trừ 。七thất 月nguyệt 光quang 普phổ 照chiếu 喻dụ 佛Phật 平bình 等đẳng 拂phất 上thượng 諸chư 迹tích 。雖tuy 隨tùy 機cơ 現hiện 要yếu 且thả 無vô 私tư 。八bát 大đại 風phong 普phổ 震chấn 喻dụ 遍biến 動động 群quần 機cơ 。九cửu 大đại 火hỏa 普phổ 燒thiêu 喻dụ 終chung 歸quy 寂tịch 滅diệt 。又hựu 此thử 五ngũ 喻dụ 。喻dụ 滅diệt 惑hoặc 智trí 二nhị 障chướng 。至chí 平bình 等đẳng 智trí 地địa 普phổ 動động 諸chư 有hữu 。皆giai 證chứng 無vô 為vi 。前tiền 四tứ 即tức 善thiện 巧xảo 隨tùy 機cơ 。此thử 五ngũ 則tắc 終chung 令linh 造tạo 極cực 。豈khởi 不bất 等đẳng 耶da 。第đệ 六lục 正chánh 教giáo 甚thậm 深thâm 。問vấn 中trung 初sơ 標tiêu 問vấn 人nhân 。以dĩ 破phá 懈giải 怠đãi 故cố 問vấn 勤cần 首thủ 。二nhị 正chánh 顯hiển 問vấn 端đoan 中trung 四tứ 。初sơ 佛Phật 教giáo 是thị 一nhất 者giả 。舉cử 法pháp 按án 定định 。一nhất 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 謂vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 集tập 證chứng 出xuất 離ly 滅diệt 。此thử 義nghĩa 不bất 殊thù 彼bỉ 此thử 共cộng 許hứa 。二nhị 謂vị 多đa 人nhân 同đồng 見kiến 所sở 見kiến 不bất 異dị 。二nhị 眾chúng 生sanh 下hạ 正chánh 設thiết 疑nghi 難nan 難nạn/nan 亦diệc 有hữu 二nhị 。一nhất 對đối 初sơ 義nghĩa 。見kiến 教giáo 之chi 後hậu 何hà 以dĩ 久cửu 而nhi 不bất 脫thoát 。故cố 云vân 。云vân 何hà 不bất 即tức 斷đoạn 惑hoặc 出xuất 離ly 。二nhị 對đối 後hậu 義nghĩa 。多đa 人nhân 同đồng 見kiến 何hà 以dĩ 有hữu 脫thoát 不bất 脫thoát 。故cố 言ngôn 。云vân 何hà 不bất 悉tất 斷đoạn 惑hoặc 而nhi 出xuất 。三tam 然nhiên 其kỳ 下hạ 釋thích 成thành 前tiền 難nạn/nan 。正chánh 釋thích 後hậu 義nghĩa 。多đa 人nhân 苦khổ 集tập 皆giai 不bất 殊thù 故cố 。五ngũ 蘊uẩn 是thị 正chánh 三tam 界giới 通thông 依y 此thử 苦khổ 果quả 也dã 。癡si 愛ái 發phát 潤nhuận 為vi 集tập 因nhân 也dã 。兼kiêm 顯hiển 初sơ 義nghĩa 。前tiền 後hậu 苦khổ 集tập 亦diệc 不bất 殊thù 故cố 。四tứ 是thị 則tắc 下hạ 結kết 成thành 相tương 違vi 。出xuất 者giả 有hữu 益ích 不bất 出xuất 無vô 益ích 。佛Phật 教giáo 是thị 一nhất 其kỳ 義nghĩa 安an 在tại 。答đáp 意ý 云vân 。修tu 有hữu 勤cần 惰nọa 障chướng 有hữu 深thâm 淺thiển 。機cơ 有hữu 生sanh 熟thục 。緣duyên 有hữu 具cụ 闕khuyết 。智trí 有hữu 明minh 昧muội 功công 有hữu 厚hậu 薄bạc 。故cố 成thành 有hữu 遲trì 速tốc 。答đáp 初sơ 難nạn/nan 也dã 。修tu 與dữ 不bất 修tu 。故cố 見kiến 同đồng 益ích 異dị 。答đáp 後hậu 難nạn/nan 也dã 。上thượng 之chi 別biệt 義nghĩa 不bất 出xuất 勤cần 惰nọa 二nhị 門môn 故cố 。十thập 頌tụng 分phần/phân 二nhị 。初sơ 一nhất 開khai 章chương 許hứa 說thuyết 。謂vị 上thượng 半bán 許hứa 稱xưng 實thật 而nhi 說thuyết 。下hạ 半bán 開khai 二nhị 章chương 門môn 。餘dư 九cửu 別biệt 釋thích 。初sơ 一nhất 釋thích 速tốc 解giải 脫thoát 。後hậu 八bát 釋thích 難nan 出xuất 離ly 。今kim 初sơ 。上thượng 半bán 牒điệp 疑nghi 。下hạ 半bán 為vi 釋thích 。勤cần 則tắc 通thông 策sách 萬vạn 行hạnh 。離ly 身thân 心tâm 相tương/tướng 故cố 能năng 速tốc 出xuất 。然nhiên 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 。一nhất 有hữu 勢thế 力lực 。由do 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 故cố 。謂vị 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。發phát 大đại 誓thệ 願nguyện 。二nhị 勇dũng 捍hãn 。謂vị 於ư 廣quảng 大đại 法pháp 中trung 無vô 怯khiếp 劣liệt 精tinh 進tấn 故cố 。三tam 堅kiên 猛mãnh 。由do 寒hàn 熱nhiệt 蚊văn 虻manh 。等đẳng 所sở 不bất 能năng 動động 精tinh 進tấn 故cố 。四tứ 常thường 不bất 捨xả 善thiện 軛ách 。由do 於ư 無vô 下hạ 劣liệt 無vô 喜hỷ 足túc 精tinh 進tấn 故cố 。五ngũ 精tinh 進tấn 由do 加gia 行hành 精tinh 進tấn 故cố 。由do 斯tư 五ngũ 相tương/tướng 。發phát 勤cần 精tinh 進tấn 。速tốc 證chứng 通thông 慧tuệ 滅diệt 障chướng 解giải 脫thoát 。下hạ 八bát 以dĩ 喻dụ 釋thích 難nan 出xuất 章chương 。總tổng 相tương/tướng 翻phiên 前tiền 皆giai 名danh 懈giải 怠đãi 。一nhất 火hỏa 微vi 樵tiều 濕thấp 喻dụ 。喻dụ 善thiện 根căn 生sanh 及cập 三tam 障chướng 重trọng 。暫tạm 一nhất 聞văn 教giáo 纔tài 少thiểu 修tu 行hành 。而nhi 業nghiệp 惑hoặc 內nội 侵xâm 令linh 所sở 聞văn 速tốc 失thất 。所sở 行hành 速tốc 廢phế 故cố 。成thành 懈giải 怠đãi 難nan 出xuất 離ly 也dã 。二nhị 鑽toàn 火hỏa 數sổ 息tức 喻dụ 。喻dụ 修tu 有hữu 懈giải 退thoái 。然nhiên 此thử 下hạ 喻dụ 。多đa 通thông 三tam 慧tuệ 以dĩ 辨biện 懈giải 怠đãi 。此thử 喻dụ 約ước 聞văn 。即tức 聽thính 習tập 數sổ 息tức 。明minh 解giải 不bất 生sanh 。約ước 思tư 即tức 決quyết 擇trạch 數sổ 息tức 。真chân 智trí 不bất 生sanh 。約ước 修tu 即tức 定định 慧tuệ 數sổ 息tức 。聖thánh 道Đạo 不bất 生sanh 。聖thánh 道Đạo 如như 火hỏa 能năng 燒thiêu 惑hoặc 薪tân 煖noãn 頂đảnh 已dĩ 前tiền 皆giai 名danh 未vị 熱nhiệt 。已dĩ 熱nhiệt 而nhi 息tức 火hỏa 尚thượng 不bất 生sanh 。未vị 熱nhiệt 數sổ 息tức 雖tuy 經kinh 年niên 劫kiếp 終chung 無vô 得đắc 理lý 。故cố 遺di 教giáo 對đối 此thử 。明minh 小tiểu 水thủy 長trường 流lưu 。則tắc 能năng 穿xuyên 石thạch 。禪thiền 宗tông 六lục 祖tổ 共cộng 傳truyền 斯tư 喻dụ 。願nguyện 諸chư 學học 者giả 銘minh 心tâm 書thư 紳# 。若nhược 直trực 就tựu 修tu 行hành 以dĩ 釋thích 。當đương 以dĩ 智trí 慧tuệ 。鑽toàn 注chú 於ư 一nhất 境cảnh 。以dĩ 方phương 便tiện 繩thằng 善thiện 巧xảo 迴hồi 轉chuyển 。心tâm 智trí 無vô 住trụ 四tứ 儀nghi 無vô 間gian 。則tắc 聖thánh 道Đạo 可khả 生sanh 。瞥miết 爾nhĩ 起khởi 心tâm 暫tạm 時thời 亡vong 照chiếu 。皆giai 名danh 息tức 也dã 。三tam 闕khuyết 緣duyên 求cầu 火hỏa 喻dụ 。物vật 者giả 艾ngải 等đẳng 也dã 。教giáo 詮thuyên 聖thánh 道Đạo 。等đẳng 彼bỉ 火hỏa 珠châu 要yếu 持trì 向hướng 智trí 日nhật 。以dĩ 行hành 承thừa 之chi 。則tắc 聖thánh 道Đạo 火hỏa 生sanh 。空không 持trì 文văn 字tự 不bất 能năng 決quyết 擇trạch 。心tâm 行hành 乖quai 越việt 道đạo 何hà 由do 生sanh 。四tứ 閉bế 目mục 求cầu 見kiến 喻dụ 。智trí 微vi 識thức 劣liệt 喻dụ 彼bỉ 孩hài 稚trĩ 。約ước 聞văn 慧tuệ 者giả 。雖tuy 對đối 明minh 師sư 不bất 肯khẳng 諮tư 決quyết 。約ước 思tư 修tu 者giả 。雖tuy 對đối 教giáo 日nhật 心tâm 眼nhãn 不bất 開khai 。責trách 聖thánh 道Đạo 之chi 不bất 生sanh 。何hà 其kỳ 惑hoặc 矣hĩ 。五ngũ 闕khuyết 緣duyên 心tâm 廣quảng 喻dụ 。喻dụ 愚ngu 人nhân 無vô 淨tịnh 信tín 手thủ 以dĩ 持trì 定định 弓cung 。復phục 無vô 戒giới 足túc 以dĩ 拒cự 惑hoặc 地địa 。以dĩ 劣liệt 聞văn 慧tuệ 箭tiễn 。欲dục 遍biến 射xạ 破phá 業nghiệp 惑hoặc 厚hậu 地địa 。空không 欲dục 難nạn/nan 遂toại 。六lục 毛mao 滴tích 大đại 海hải 喻dụ 。謂vị 以dĩ 少thiểu 聞văn 思tư 欲dục 測trắc 法pháp 海hải 。妄vọng 生sanh 希hy 欲dục 懈giải 怠đãi 尤vưu 深thâm 。七thất 少thiểu 水thủy 滅diệt 火hỏa 喻dụ 。劫kiếp 火hỏa 遍biến 熾sí 喻dụ 觸xúc 境cảnh 惑hoặc 增tăng 。少thiểu 分phần 三tam 慧tuệ 安an 能năng 都đô 滅diệt 。八bát 不bất 動động 遍biến 空không 喻dụ 。喻dụ 雖tuy 知tri 性tánh 空không 智trí 未vị 遊du 履lý 。而nhi 言ngôn 遍biến 證chứng 。亦diệc 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 也dã 。第đệ 七thất 正chánh 行hạnh 。甚thậm 深thâm 。問vấn 法pháp 首thủ 者giả 。以dĩ 行hành 法pháp 故cố 。二nhị 顯hiển 問vấn 端đoan 中trung 三tam 。初sơ 出xuất 聖thánh 教giáo 。受thọ 謂vị 心tâm 領lãnh 義nghĩa 理lý 。持trì 謂vị 憶ức 而nhi 不bất 忘vong 。二nhị 何hà 故cố 下hạ 申thân 其kỳ 所sở 疑nghi 。佛Phật 言ngôn 能năng 斷đoạn 。今kim 有hữu 不bất 斷đoạn 。即tức 教giáo 行hành 相tương 違vi 。先tiên 標tiêu 相tương 違vi 。隨tùy 貪tham 已dĩ 下hạ 出xuất 所sở 不bất 斷đoạn 。勢thế 力lực 已dĩ 下hạ 結kết 成thành 不bất 斷đoạn 。謂vị 有hữu 持trì 法Pháp 非phi 唯duy 不bất 滅diệt 舊cựu 惑hoặc 。亦diệc 乃nãi 隨tùy 解giải 。新tân 增tăng 十thập 一nhất 種chủng 惑hoặc 。勢thế 力lực 所sở 轉chuyển 。前tiền 四tứ 根căn 本bổn 後hậu 七thất 隨tùy 惑hoặc 。皆giai 言ngôn 隨tùy 者giả 。雜tạp 集tập 第đệ 七thất 說thuyết 諸chư 煩phiền 惱não 皆giai 隨tùy 煩phiền 惱não 。有hữu 隨tùy 煩phiền 惱não 而nhi 非phi 煩phiền 惱não 。由do 此thử 即tức 顯hiển 。根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。亦diệc 得đắc 名danh 隨tùy 。隨tùy 他tha 生sanh 故cố 。通thông 釋thích 貪tham 等đẳng 如như 九cửu 地địa 中trung 。今kim 約ước 依y 法pháp 新tân 起khởi 者giả 說thuyết 。即tức 貪tham 求cầu 名danh 利lợi 瞋sân 所sở 不bất 解giải 。迷mê 其kỳ 自tự 行hành 恃thị 法pháp 自tự 高cao 。覆phú 藏tàng 己kỷ 短đoản 論luận 難nạn/nan 生sanh 忿phẫn 。結kết 恨hận 擬nghĩ 酬thù 。疾tật 彼bỉ 勝thắng 己kỷ 慳san 自tự 所sở 知tri 。不bất 解giải 言ngôn 解giải 。廢phế 法pháp 逐trục 情tình 。三tam 能năng 受thọ 持trì 下hạ 結kết 成thành 難nạn/nan 也dã 。佛Phật 言ngôn 受thọ 法pháp 。能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。今kim 受thọ 還hoàn 起khởi 。其kỳ 故cố 何hà 耶da 。答đáp 意ý 云vân 。法pháp 是thị 法pháp 藥dược 要yếu 在tại 服phục 行hành 。服phục 與dữ 不bất 服phục 。有hữu 斷đoạn 不bất 斷đoạn 。非phi 醫y 咎cữu 也dã 。故cố 十thập 行hành 品phẩm 云vân 。如như 說thuyết 能năng 行hành 。如như 行hành 能năng 說thuyết 。智trí 論luận 云vân 。能năng 行hành 說thuyết 為vi 正chánh 。不bất 行hành 何hà 所sở 說thuyết 。若nhược 說thuyết 不bất 能năng 行hành 。不bất 名danh 為vi 智trí 者giả 。故cố 如như 說thuyết 行hành 方phương 得đắc 佛Phật 法Pháp 。不bất 以dĩ 口khẩu 言ngôn 而nhi 可khả 清thanh 淨tịnh 。十thập 頌tụng 分phần/phân 二nhị 。初sơ 一nhất 勸khuyến 讚tán 略lược 說thuyết 。初sơ 句cú 勸khuyến 聽thính 。遠viễn 離ly 貢cống 高cao 輕khinh 慢mạn 怯khiếp 弱nhược 。三tam 種chủng 雜tạp 染nhiễm 。方phương 名danh 善thiện 聽thính 。求cầu 悟ngộ 解giải 故cố 。專chuyên 一nhất 趣thú 心tâm 聆linh 音âm 屬thuộc 耳nhĩ 。掃tảo 滌địch 其kỳ 心tâm 。攝nhiếp 一nhất 切thiết 心tâm 方phương 名danh 諦đế 聽thính 。次thứ 句cú 讚tán 問vấn 顯hiển 行hành 稱xưng 理lý 。故cố 名danh 如như 實thật 。下hạ 半bán 略lược 說thuyết 。言ngôn 非phi 但đãn 者giả 。要yếu 兼kiêm 修tu 行hành 。獨độc 用dụng 多đa 聞văn 。不bất 能năng 證chứng 入nhập 。故cố 下hạ 諸chư 偈kệ 皆giai 云vân 。於ư 法pháp 不bất 修tu 行hành 。多đa 聞văn 亦diệc 如như 是thị 。此thử 名danh 不bất 行hành 之chi 失thất 。非phi 毀hủy 多đa 聞văn 。若nhược 無vô 多đa 聞văn 行hành 無vô 依y 故cố 。是thị 以dĩ 不bất 行hành 為vi 失thất 。如như 調Điều 達Đạt 善thiện 星tinh 。行hành 之chi 為vi 得đắc 。如như 阿A 難Nan 身thân 子tử 故cố 。自tự 利lợi 利lợi 他tha 。之chi 行hành 並tịnh 須tu 明minh 達đạt 。誓thệ 窮cùng 法pháp 海hải 為vi 種chủng 智trí 因nhân 。但đãn 應ưng 善thiện 義nghĩa 勿vật 著trước 言ngôn 說thuyết 。婆bà 沙sa 四tứ 十thập 二nhị 云vân 。多đa 聞văn 能năng 知tri 法pháp 。多đa 聞văn 能năng 離ly 罪tội 。多đa 聞văn 捨xả 無vô 義nghĩa 。多đa 聞văn 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。淨tịnh 名danh 云vân 。多đa 聞văn 增tăng 智trí 慧tuệ 。以dĩ 為vi 自tự 覺giác 音âm 。下hạ 經kinh 推thôi 度độ 生sanh 之chi 方phương 便tiện 。乃nãi 至chí 不bất 離ly 。善thiện 巧xảo 多đa 聞văn 。上thượng 單đơn 顯hiển 聞văn 。涅Niết 槃Bàn 四tứ 事sự 為vi 近cận 因nhân 緣duyên 。即tức 雙song 美mỹ 聞văn 行hành 故cố 。智trí 論luận 云vân 。多đa 聞văn 廣quảng 智trí 美mỹ 言ngôn 語ngữ 。巧xảo 說thuyết 諸chư 法pháp 轉chuyển 人nhân 心tâm 。行hành 法pháp 心tâm 正chánh 無vô 所sở 依y 。如như 大đại 雲vân 雷lôi 霔# 洪hồng 雨vũ 。如như 是thị 教giáo 理lý 。無vô 量lượng 無vô 邊biên 。恐khủng 繁phồn 且thả 止chỉ 。九cửu 頌tụng 喻dụ 。明minh 皆giai 上thượng 半bán 喻dụ 況huống 。下hạ 半bán 法pháp 合hợp 。初sơ 懼cụ 溺nịch 渴khát 死tử 喻dụ 。喻dụ 貪tham 隨tùy 文văn 義nghĩa 失thất 。謂vị 義nghĩa 門môn 波ba 濤đào 漂phiêu 蕩đãng 其kỳ 心tâm 。慮lự 溺nịch 溺nịch 他tha 無vô 暇hạ 修tu 行hành 。自tự 絕tuyệt 慧tuệ 命mạng 故cố 名danh 渴khát 死tử 。二nhị 設thiết 食thực 自tự 餓ngạ 喻dụ 。喻dụ 隨tùy 說thuyết 廢phế 思tư 失thất 說thuyết 法Pháp 施thí 人nhân 。多đa 求cầu 名danh 利lợi 。不bất 思tư 法Pháp 味vị 損tổn 減giảm 法Pháp 身thân 。三tam 醫y 不bất 自tự 救cứu 喻dụ 。喻dụ 善thiện 知tri 對đối 治trị 。而nhi 不bất 自tự 治trị 。四tứ 貧bần 數số 他tha 寶bảo 喻dụ 。喻dụ 說thuyết 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 功công 德đức 。不bất 能năng 求cầu 諸chư 身thân 心tâm 故cố 無vô 分phần/phân 也dã 。五ngũ 王vương 子tử 饑cơ 寒hàn 喻dụ 。謂vị 王vương 子tử 違vi 王vương 法pháp 教giáo 。於ư 內nội 起khởi 過quá 故cố 受thọ 饑cơ 寒hàn 。學học 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 。生sanh 在tại 法Pháp 王Vương 教giáo 法pháp 宮cung 中trung 。行hành 邊biên 佛Phật 教giáo 起khởi 惡ác 惑hoặc 業nghiệp 。故cố 無vô 慚tàm 愧quý 忍nhẫn 辱nhục 之chi 衣y 。寧ninh 餐xan 法Pháp 喜hỷ 禪thiền 悅duyệt 之chi 味vị 。故cố 饑cơ 寒hàn 也dã 。六lục 聾lung 樂nhạo/nhạc/lạc 悅duyệt 彼bỉ 喻dụ 。喻dụ 不bất 解giải 自tự 說thuyết 失thất 。謂vị 夫phu 真chân 說thuyết 。聞văn 者giả 必tất 忘vong 說thuyết 聞văn 。逐trục 語ngữ 而nhi 說thuyết 為vi 自tự 不bất 聞văn 。七thất 盲manh 畫họa 示thị 彼bỉ 喻dụ 。喻dụ 不bất 見kiến 自tự 義nghĩa 失thất 。八bát 船thuyền 師sư 溺nịch 海hải 喻dụ 。謂vị 將tương 導đạo 眾chúng 人nhân 。游du 佛Phật 法Pháp 海hải 。倚ỷ 自tự 所sở 解giải 不bất 慎thận 身thân 行hành 。為vi 法pháp 所sở 淪luân 。九cửu 巧xảo 言ngôn 無vô 德đức 喻dụ 。謂vị 亦diệc 說thuyết 修tu 行hành 或hoặc 談đàm 己kỷ 德đức 。內nội 無vô 實thật 德đức 但đãn 有hữu 虛hư 言ngôn 。獨độc 此thử 一nhất 偈kệ 三tam 句cú 是thị 喻dụ 。合hợp 文văn 但đãn 云vân 不phủ 。行hành 亦diệc 如như 是thị 。彌di 顯hiển 不bất 毀hủy 多đa 聞văn 。又hựu 此thử 九cửu 偈kệ 亦diệc 可khả 別biệt 對đối 隨tùy 貪tham 等đẳng 義nghĩa 如như 理lý 應ưng 思tư 。第đệ 八bát 助trợ 道đạo 甚thậm 深thâm 。問vấn 智trí 首thủ 者giả 。以dĩ 顯hiển 智trí 為vi 正Chánh 道Đạo 之chi 體thể 統thống 其kỳ 助trợ 故cố 。二nhị 正chánh 顯hiển 問vấn 端đoan 中trung 三tam 。初sơ 舉cử 法pháp 按án 定định 。謂vị 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 理lý 導đạo 行hành 得đắc 果quả 。唯duy 是thị 大đại 智trí 彼bỉ 此thử 同đồng 許hứa 。二nhị 如Như 來Lai 下hạ 正chánh 設thiết 疑nghi 難nan 。謂vị 既ký 智trí 為vi 上thượng 首thủ 。應ưng 唯duy 讚tán 智trí 那na 亦diệc 讚tán 餘dư 。此thử 是thị 正chánh 助trợ 相tương 違vi 難nạn/nan 。三tam 而nhi 終chung 下hạ 結kết 成thành 前tiền 義nghĩa 。前tiền 難nạn/nan 云vân 。智trí 為vi 上thượng 首thủ 已dĩ 應ưng 不bất 合hợp 讚tán 餘dư 。況huống 非phi 以dĩ 一nhất 法pháp 成thành 佛Phật 。固cố 當đương 不bất 合hợp 偏thiên 讚tán 。為vi 要yếu 假giả 多đa 。為vi 唯duy 用dụng 智trí 。為vi 隨tùy 一nhất 行hành 皆giai 得đắc 佛Phật 耶da 。若nhược 隨tùy 一nhất 得đắc 成thành 亦diệc 違vi 智trí 為vi 上thượng 首thủ 。進tiến 退thoái 皆giai 妨phương 。下hạ 答đáp 意ý 中trung 印ấn 其kỳ 初sơ 後hậu 。釋thích 其kỳ 中trung 間gian 。謂vị 智trí 為vi 上thượng 首thủ 。誠thành 如như 所sở 言ngôn 。智trí 如như 明minh 王vương 為vi 眾chúng 之chi 御ngự 。故cố 大đại 品phẩm 云vân 。般Bát 若Nhã 如như 目mục 五ngũ 度độ 如như 盲manh 故cố 。印ấn 後hậu 義nghĩa 云vân 。終chung 無vô 唯duy 以dĩ 一nhất 法pháp 。實thật 如Như 來Lai 歎thán 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。皆giai 具cụ 說thuyết 故cố 。以dĩ 餘dư 萬vạn 行hạnh 資tư 於ư 智trí 故cố 。釋thích 其kỳ 中trung 間gian 。別biệt 讚tán 乃nãi 有hữu 多đa 意ý 。謂vị 隨tùy 心tâm 令linh 喜hỷ 故cố 。隨tùy 時thời 生sanh 善thiện 故cố 。所sở 治trị 蔽tế 殊thù 故cố 。八bát 門môn 不bất 同đồng 故cố 。眾chúng 生sanh 不bất 能năng 盡tận 受thọ 故cố 。下hạ 當đương 屬thuộc 文văn 。又hựu 智trí 論luận 云vân 。般Bát 若Nhã 必tất 具cụ 一nhất 切thiết 行hành 。是thị 故cố 讚tán 一nhất 即tức 是thị 讚tán 餘dư 。讚tán 餘dư 即tức 是thị 讚tán 智trí 。十thập 頌tụng 分phần/phân 二nhị 。初sơ 一nhất 歎thán 問vấn 許hứa 說thuyết 。餘dư 九cửu 正chánh 答đáp 所sở 難nạn/nan 。略lược 分phân 為vi 二nhị 。先tiên 二nhị 頌tụng 開khai 二nhị 章chương 門môn 。後hậu 七thất 雙song 釋thích 二nhị 章chương 。今kim 初sơ 。初sơ 偈kệ 標tiêu 眾chúng 行hành 成thành 果quả 章chương 。謂vị 正chánh 助trợ 相tương/tướng 假giả 必tất 萬vạn 行hạnh 齊tề 修tu 故cố 。諸chư 佛Phật 同đồng 說thuyết 。言ngôn 無vô 有hữu 說thuyết 一nhất 者giả 必tất 具cụ 說thuyết 也dã 。後hậu 偈kệ 標tiêu 隨tùy 機cơ 別biệt 讚tán 章chương 。文văn 具cụ 禪thiền 經kinh 四tứ 隨tùy 。謂vị 初sơ 句cú 即tức 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。將tương 護hộ 彼bỉ 意ý 。稱xưng 悅duyệt 其kỳ 心tâm 。故cố 性tánh 不bất 同đồng 者giả 。即tức 隨tùy 宜nghi 也dã 。附phụ 先tiên 世thế 習tập 令linh 易dị 受thọ 行hành 。習tập 以dĩ 成thành 性tánh 故cố 分phần/phân 不bất 同đồng 者giả 。即tức 隨tùy 治trị 也dã 。觀quán 病bệnh 輕khinh 重trọng 設thiết 藥dược 多đa 少thiểu 。謂vị 貪tham 分phần/phân 多đa 者giả 教giáo 不bất 淨tịnh 等đẳng 。隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 度độ 者giả 。即tức 隨tùy 義nghĩa 也dã 。道đạo 機cơ 時thời 熟thục 聞văn 即tức 悟ngộ 故cố 。下hạ 別biệt 釋thích 中trung 二nhị 。初sơ 三tam 釋thích 隨tùy 器khí 別biệt 讚tán 章chương 。後hậu 四tứ 釋thích 眾chúng 行hành 成thành 果quả 章chương 。前tiền 中trung 二nhị 。初sơ 兩lưỡng 偈kệ 半bán 別biệt 釋thích 隨tùy 治trị 。後hậu 兩lưỡng 句cú 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。今kim 初sơ 。然nhiên 六Lục 度Độ 成thành 其kỳ 行hành 四Tứ 等Đẳng 曠khoáng 其kỳ 心tâm 。四Tứ 等Đẳng 多đa 約ước 利lợi 他tha 。六Lục 度Độ 多đa 明minh 自tự 利lợi 。六Lục 度Độ 如như 初sơ 會hội 四Tứ 等Đẳng 如như 下hạ 說thuyết 。然nhiên 並tịnh 通thông 四tứ 隨tùy 略lược 舉cử 一nhất 治trị 耳nhĩ 。涅Niết 槃Bàn 云vân 。慳san 者giả 之chi 前tiền 不bất 得đắc 讚tán 布bố 施thí 者giả 。即tức 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 意ý 也dã 。二nhị 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 中trung 。上thượng 句cú 結kết 前tiền 下hạ 句cú 生sanh 後hậu 。後hậu 四tứ 偈kệ 釋thích 眾chúng 行hành 成thành 果quả 中trung 。各các 上thượng 半bán 喻dụ 下hạ 半bán 合hợp 。然nhiên 有hữu 二nhị 意ý 。一nhất 仍nhưng 前tiền 漸tiệm 具cụ 之chi 義nghĩa 便tiện 得đắc 釋thích 成thành 智trí 為vi 上thượng 首thủ 。二nhị 正chánh 明minh 所sở 用dụng 不bất 同đồng 。故cố 須tu 兼kiêm 具cụ 。然nhiên 攝nhiếp 論luận 第đệ 九cửu 明minh 立lập 六Lục 度Độ 。通thông 有hữu 三tam 意ý 。一nhất 為vi 除trừ 惑hoặc 故cố 。二nhị 為vi 生sanh 起khởi 佛Phật 法Pháp 故cố 。三tam 為vì 成thành 熟thục 眾chúng 生sanh 故cố 。前tiền 段đoạn 具cụ 初sơ 意ý 。此thử 段đoạn 通thông 具cụ 三tam 。謂vị 二nhị 二nhị 合hợp 者giả 對đối 治trị 別biệt 故cố 。先tiên 基cơ 後hậu 室thất 等đẳng 即tức 漸tiệm 具cụ 故cố 。皆giai 為vi 利lợi 他tha 即tức 成thành 熟thục 故cố 。文văn 中trung 初sơ 偈kệ 二nhị 度độ 。為vi 治trị 不bất 發phát 行hạnh 因nhân 故cố 。合hợp 云vân 行hành 本bổn 。謂vị 著trước 財tài 不bất 發phát 施thí 。著trước 家gia 不bất 發phát 戒giới 故cố 。基cơ 堵đổ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 基cơ 即tức 是thị 堵đổ 。即tức 施thí 為vi 進tiến 善thiện 之chi 首thủ 。戒giới 為vi 防phòng 惡ác 之chi 初sơ 。並tịnh 稱xưng 基cơ 也dã 。二nhị 堵đổ 為vi 環hoàn 牆tường 。即tức 檀đàn 為vi 萬vạn 行hạnh 首thủ 基cơ 也dã 。戒giới 防phòng 未vị 起khởi 非phi 堵đổ 也dã 。宮cung 室thất 者giả 解giải 脫thoát 也dã 。次thứ 偈kệ 二nhị 度độ 。已dĩ 發phát 修tu 行hành 心tâm 。為vi 治trị 退thoái 弱nhược 心tâm 因nhân 故cố 。謂vị 不bất 能năng 忍nhẫn 生sanh 死tử 苦khổ 事sự 。長trường 時thời 修tu 助trợ 善thiện 品phẩm 有hữu 疲bì 怠đãi 故cố 。今kim 忍nhẫn 城thành 防phòng 外ngoại 惱não 之chi 敵địch 。進tiến 郭quách 長trường/trưởng 內nội 行hành 之chi 眾chúng 。通thông 說thuyết 則tắc 此thử 二nhị 皆giai 能năng 防phòng 外ngoại 養dưỡng 內nội 。次thứ 偈kệ 二nhị 度độ 治trị 壞hoại 失thất 心tâm 因nhân 故cố 。謂vị 散tán 亂loạn 壞hoại 靜tĩnh 慮lự 邪tà 智trí 壞hoại 正chánh 解giải 故cố 。今kim 明minh 菩Bồ 薩Tát 定định 靜tĩnh 惑hoặc 亂loạn 慧tuệ 鑑giám 萬vạn 法pháp 。動động 寂tịch 自tự 在tại 故cố 。菩Bồ 薩Tát 依y 之chi 以dĩ 發phát 通thông 慧tuệ 。賴lại 之chi 以dĩ 證chứng 理lý 果quả 。其kỳ 由do 有hữu 力lực 之chi 王vương 。澄trừng 清thanh 四tứ 海hải 明minh 鑑giám 萬vạn 機cơ 。故cố 率suất 土thổ/độ 戴đái 恩ân 天thiên 下hạ 仰ngưỡng 則tắc 。後hậu 一nhất 偈kệ 四Tứ 等Đẳng 為vi 因nhân 。自tự 他tha 安an 樂lạc 招chiêu 果quả 無vô 盡tận 故cố 。第đệ 九cửu 一nhất 道đạo 甚thậm 深thâm 。亦diệc 名danh 一Nhất 乘Thừa 。問vấn 中trung 標tiêu 問vấn 賢hiền 首thủ 者giả 。至chí 道đạo 柔nhu 順thuận 故cố 。又hựu 賢hiền 猶do 直trực 善thiện 。佛Phật 佛Phật 皆giai 同đồng 一nhất 直trực 道đạo 故cố 。二nhị 顯hiển 問vấn 端đoan 中trung 三tam 。初sơ 標tiêu 宗tông 按án 定định 。謂vị 佛Phật 佛Phật 所sở 乘thừa 同đồng 觀quán 心tâm 性tánh 。萬vạn 行hạnh 齊tề 修tu 自tự 始thỉ 至chí 終chung 。更cánh 無vô 異dị 徑kính 故cố 云vân 一nhất 道đạo 。此thử 理lý 共cộng 許hứa 。二nhị 云vân 何hà 下hạ 正chánh 設thiết 疑nghi 難nan 。先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。前tiền 中trung 謂vị 因nhân 道đạo 既ký 一nhất 果quả 應ưng 不bất 別biệt 。云vân 何hà 現hiện 見kiến 。佛Phật 剎sát 等đẳng 殊thù 。為vi 果quả 異dị 故cố 因nhân 非phi 一nhất 耶da 。為vi 因nhân 一nhất 故cố 無vô 異dị 果quả 耶da 。若nhược 雙song 存tồn 者giả 即tức 因nhân 果quả 相tương 違vi 。下hạ 別biệt 辨biện 十thập 事sự 。一nhất 界giới 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 殊thù 。二nhị 居cư 人nhân 善thiện 惡ác 等đẳng 異dị 。三tam 諸chư 乘thừa 等đẳng 別biệt 廣quảng 略lược 等đẳng 殊thù 。四tứ 或hoặc 三tam 學học 調điều 伏phục 。或hoặc 強cường/cưỡng 軟nhuyễn 折chiết 伏phục 。五ngũ 壽thọ 有hữu 修tu 短đoản 。六lục 光quang 明minh 或hoặc 色sắc 相tướng 不bất 同đồng 。或hoặc 常thường 放phóng 具cụ 闕khuyết 。或hoặc 照chiếu 有hữu 遠viễn 近cận 。七thất 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 土độ 居cư 人nhân 異dị 故cố 。現hiện 通thông 亦diệc 殊thù 。八bát 眾chúng 會hội 異dị 者giả 。此thử 有hữu 三tam 種chủng 。一nhất 多đa 少thiểu 。二nhị 會hội 數số 。三tam 凡phàm 聖thánh 大đại 小tiểu 。九cửu 教giáo 儀nghi 者giả 。如như 此thử 土thổ/độ 以dĩ 音âm 聲thanh 為vi 教giáo 。香hương 積tích 以dĩ 眾chúng 香hương 教giáo 化hóa 等đẳng 。十thập 法pháp 住trụ 者giả 有hữu 久cửu 近cận 故cố 。各các 有hữu 差sai 別biệt 。者giả 通thông 上thượng 十thập 位vị 。然nhiên 若nhược 。約ước 一nhất 佛Phật 。十thập 事sự 各các 不bất 同đồng 者giả 。德đức 首thủ 已dĩ 明minh 。今kim 問vấn 諸chư 佛Phật 十thập 事sự 互hỗ 望vọng 不bất 同đồng 耳nhĩ 。第đệ 三tam 無vô 有hữu 下hạ 結kết 成thành 前tiền 難nạn/nan 。謂vị 若nhược 諸chư 佛Phật 於ư 因nhân 行hành 法pháp 有hữu 具cụ 不bất 具cụ 。可khả 有hữu 剎sát 等đẳng 不bất 同đồng 。今kim 皆giai 同đồng 具cụ 。剎sát 等đẳng 那na 別biệt 。同đồng 具cụ 即tức 是thị 一nhất 道đạo 。第đệ 二nhị 答đáp 中trung 意ý 云vân 。非phi 唯duy 因nhân 同đồng 果quả 德đức 亦diệc 同đồng 。而nhi 見kiến 異dị 者giả 。隨tùy 機cơ 感cảm 耳nhĩ 。非phi 佛Phật 自tự 位vị 。而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。何hà 者giả 。諸chư 佛Phật 因nhân 果quả 具cụ 同đồng 異dị 故cố 。謂vị 同đồng 滿mãn 行hành 海hải 是thị 同đồng 因nhân 也dã 。將tương 此thử 同đồng 因nhân 隨tùy 所sở 調điều 伏phục 種chủng 種chủng 迴hồi 向hướng 應ứng 機cơ 之chi 果quả 是thị 異dị 因nhân 也dã 。由do 此thử 異dị 因nhân 感cảm 差sai 別biệt 果quả 。由do 上thượng 同đồng 因nhân 。同đồng 感cảm 真chân 應ưng 身thân 土thổ/độ 等đẳng 果quả 。是thị 則tắc 約ước 佛Phật 即tức 同đồng 能năng 隨tùy 異dị 。約ước 機cơ 同đồng 處xứ 而nhi 見kiến 異dị 。以dĩ 生sanh 就tựu 佛Phật 雖tuy 異dị 而nhi 常thường 同đồng 。以dĩ 佛Phật 就tựu 生sanh 雖tuy 同đồng 而nhi 見kiến 異dị 。以dĩ 佛Phật 望vọng 佛Phật 。能năng 異dị 之chi 必tất 同đồng 。其kỳ 猶do 錦cẩm 窠khòa 常thường 同đồng 常thường 異dị 。瑜du 伽già 三tam 十thập 八bát 。諸chư 佛Phật 平bình 等đẳng 。唯duy 除trừ 四tứ 法pháp 。一nhất 壽thọ 量lượng 。二nhị 名danh 號hiệu 。三tam 族tộc 姓tánh 。四tứ 身thân 相tướng 。意ý 明minh 隨tùy 機cơ 故cố 除trừ 此thử 四tứ 事sự 。餘dư 皆giai 等đẳng 也dã 。就tựu 果quả 同đồng 中trung 。自tự 性tánh 身thân 土thổ/độ 一nhất 向hướng 體thể 同đồng 。自tự 受thọ 用dụng 者giả 。平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。相tương 似tự 名danh 同đồng 。餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 亦diệc 相tương 似tự 名danh 同đồng 。而nhi 隨tùy 機cơ 見kiến 異dị 故cố 。成thành 唯duy 識thức 云vân 。自tự 性tánh 身thân 土thổ/độ 。一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。同đồng 所sở 證chứng 故cố 。體thể 無vô 差sai 別biệt 。自tự 受thọ 用dụng 身thân 。及cập 所sở 依y 土thổ/độ 。雖tuy 一nhất 切thiết 佛Phật 各các 變biến 不bất 同đồng 。而nhi 皆giai 無vô 邊biên 。不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 。隨tùy 諸chư 如Như 來Lai 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。所sở 化hóa 共cộng 者giả 同đồng 處xứ 同đồng 時thời 。諸chư 佛Phật 各các 變biến 為vi 身thân 為vi 土thổ/độ 。形hình 狀trạng 相tướng 似tự 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。展triển 轉chuyển 相tương/tướng 雜tạp 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。令linh 所sở 化hóa 生sanh 自tự 識thức 變biến 現hiện 。謂vị 於ư 一nhất 土thổ/độ 有hữu 一nhất 佛Phật 身thân 。為vi 現hiện 神thần 通thông 說thuyết 法Pháp 饒nhiêu 益ích 。於ư 不bất 共cộng 者giả 唯duy 一nhất 佛Phật 變biến 。諸chư 有hữu 情tình 類loại 。屬thuộc 佛Phật 異dị 故cố 。偈kệ 中trung 義nghĩa 理lý 多đa 含hàm 故cố 。文văn 勢thế 非phi 一nhất 。且thả 分phân 為vi 二nhị 。初sơ 二nhị 偈kệ 印ấn 其kỳ 立lập 宗tông 。明minh 真chân 身thân 無vô 二nhị 。餘dư 偈kệ 答đáp 其kỳ 疑nghi 難nan 辨biện 應ưng 有hữu 異dị 同đồng 。今kim 初sơ 。初sơ 句cú 總tổng 印ấn 。先tiên 標tiêu 文Văn 殊Thù 者giả 。警cảnh 其kỳ 聽thính 受thọ 。法pháp 常thường 爾nhĩ 者giả 。明minh 因nhân 果quả 無vô 異dị 法pháp 爾nhĩ 常thường 規quy 。餘dư 顯hiển 一nhất 相tương/tướng 略lược 明minh 四tứ 一nhất 。初sơ 句cú 法pháp 一nhất 。以dĩ 法pháp 常thường 故cố 。諸chư 佛Phật 亦diệc 常thường 。次thứ 句cú 人nhân 一nhất 。次thứ 句cú 因nhân 一nhất 。後hậu 偈kệ 果quả 一nhất 。略lược 舉cử 其kỳ 五ngũ 。一nhất 者giả 身thân 一nhất 。此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。謂vị 若nhược 約ước 所sở 證chứng 。法Pháp 界Giới 為vi 身thân 則tắc 體thể 同đồng 為vi 一nhất 。若nhược 兼kiêm 能năng 證chứng 無vô 罣quái 礙ngại 智trí 為vi 身thân 。即tức 相tương 似tự 名danh 一nhất 。下hạ 既ký 別biệt 明minh 心tâm 智trí 。則tắc 正chánh 當đương 初sơ 意ý 。然nhiên 體thể 同đồng 義nghĩa 異dị 。二nhị 心tâm 一nhất 。八bát 識thức 心tâm 王vương 俱câu 。不bất 可khả 知tri 故cố 。三tam 智trí 慧tuệ 一nhất 。四Tứ 智Trí 三tam 智trí 二nhị 智trí 一nhất 智trí 。皆giai 無vô 別biệt 故cố 。四tứ 十Thập 力Lực 一nhất 。五ngũ 無vô 畏úy 一nhất 。此thử 五ngũ 亦diệc 略lược 攝nhiếp 諸chư 德đức 。二nhị 答đáp 疑nghi 難nan 中trung 分phần/phân 二nhị 。初sơ 二nhị 偈kệ 總tổng 明minh 隨tùy 機cơ 見kiến 異dị 。於ư 中trung 前tiền 偈kệ 約ước 佛Phật 。後hậu 偈kệ 約ước 機cơ 。前tiền 中trung 即tức 隨tùy 本bổn 異dị 因nhân 。為vi 物vật 迴hồi 向hướng 各các 得đắc 差sai 別biệt 。故cố 云vân 如như 是thị 。如như 是thị 即tức 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 也dã 。異dị 舉cử 十thập 中trung 三tam 事sự 耳nhĩ 。即tức 隨tùy 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。後hậu 偈kệ 約ước 機cơ 者giả 。約ước 佛Phật 則tắc 剎sát 等đẳng 皆giai 圓viên 。約ước 機cơ 隨tùy 行hành 見kiến 別biệt 。如như 直trực 心tâm 為vi 行hành 則tắc 見kiến 不bất 諂siểm 之chi 國quốc 。故cố 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。餘dư 六lục 偈kệ 展triển 轉chuyển 釋thích 疑nghi 分phần/phân 四tứ 。初sơ 一nhất 偈kệ 有hữu 疑nghi 云vân 。若nhược 皆giai 圓viên 滿mãn 何hà 以dĩ 不bất 見kiến 。答đáp 意ý 云vân 。眾chúng 生sanh 不bất 見kiến 豈khởi 得đắc 云vân 無vô 。然nhiên 有hữu 三tam 義nghĩa 。一nhất 約ước 他tha 受thọ 用dụng 。則tắc 地địa 前tiền 凡phàm 小tiểu 眾chúng 生sanh 不bất 見kiến 。二nhị 約ước 自tự 受thọ 用dụng 。則tắc 等đẳng 覺giác 眾chúng 生sanh 亦diệc 皆giai 不bất 見kiến 。若nhược 約ước 即tức 應ưng 同đồng 真chân 。權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 不bất 見kiến 。次thứ 偈kệ 有hữu 疑nghi 云vân 。若nhược 皆giai 不bất 見kiến 何hà 以dĩ 知tri 。有hữu 釋thích 云vân 。有hữu 見kiến 者giả 故cố 亦diệc 有hữu 三tam 義nghĩa 。初sơ 則tắc 淨tịnh 意ý 樂lạc 地địa 已dĩ 去khứ 。由do 願nguyện 自tự 在tại 力lực 故cố 。見kiến 他tha 受thọ 用dụng 。二nhị 淨tịnh 無vô 塵trần 習tập 。普phổ 賢hiền 願nguyện 滿mãn 方phương 見kiến 自tự 受thọ 用dụng 。三tam 圓viên 解giải 之chi 人nhân 則tắc 名danh 心tâm 淨tịnh 。即tức 應ưng 見kiến 真chân 。意ý 在tại 初sơ 後hậu 義nghĩa 兼kiêm 中trung 間gian 。三tam 有hữu 一nhất 偈kệ 疑nghi 云vân 。若nhược 應ưng 由do 物vật 見kiến 何hà 名danh 佛Phật 土độ 。釋thích 云vân 。佛Phật 威uy 神thần 故cố 。則tắc 知tri 生sanh 佛Phật 共cộng 成thành 。既ký 攬lãm 同đồng 成thành 異dị 亦diệc 稱xưng 體thể 成thành 益ích 。四tứ 有hữu 三tam 偈kệ 。釋thích 疑nghi 云vân 。上thượng 云vân 眾chúng 生sanh 不bất 見kiến 淨tịnh 剎sát 。又hựu 云vân 佛Phật 神thần 力lực 令linh 異dị 。為vi 剎sát 體thể 處xứ 別biệt 佛Phật 有hữu 分phân 別biệt 耶da 。故cố 釋thích 云vân 。剎sát 實thật 同đồng 處xứ 佛Phật 亦diệc 無vô 心tâm 。物vật 自tự 見kiến 異dị 耳nhĩ 。於ư 中trung 初sơ 半bán 顯hiển 實thật 。云vân 剎sát 無vô 分phân 別biệt 。佛Phật 無vô 憎tăng 愛ái 。分phân 別biệt 即tức 差sai 別biệt 義nghĩa 。故cố 晉tấn 經Kinh 云vân 。佛Phật 剎sát 無vô 異dị 相tướng 。如Như 來Lai 無vô 憎tăng 愛ái 。若nhược 順thuận 今kim 經kinh 。亦diệc 可khả 此thử 二nhị 通thông 佛Phật 及cập 剎sát 。次thứ 半bán 偈kệ 明minh 異dị 自tự 在tại 物vật 。次thứ 半bán 偈kệ 明minh 正chánh 見kiến 剎sát 異dị 。次thứ 半bán 偈kệ 彰chương 非phi 佛Phật 咎cữu 。次thứ 三tam 句cú 釋thích 佛Phật 無vô 憎tăng 愛ái 。有hữu 感cảm 便tiện 現hiện 非phi 佛Phật 有hữu 愛ái 。無vô 感cảm 不bất 見kiến 非phi 佛Phật 有hữu 憎tăng 。末mạt 後hậu 一nhất 句cú 總tổng 結kết 。一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 皆giai 如như 是thị 。隨tùy 機cơ 隱ẩn 顯hiển 真chân 體thể 常thường 存tồn 。亦diệc 通thông 結kết 一nhất 段đoạn 。第đệ 十thập 佛Phật 境cảnh 界giới 甚thậm 深thâm 。十thập 信tín 觀quán 圓viên 便tiện 造tạo 佛Phật 境cảnh 。於ư 中trung 亦diệc 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 中trung 分phần/phân 二nhị 。初sơ 標tiêu 能năng 所sở 問vấn 人nhân 。大đại 眾chúng 同đồng 問vấn 者giả 。攝nhiếp 別biệt 歸quy 總tổng 故cố 。總tổng 別biệt 無vô 礙ngại 六lục 相tương/tướng 圓viên 融dung 。問vấn 文Văn 殊Thù 者giả 。佛Phật 境cảnh 甚thậm 深thâm 。除trừ 般Bát 若Nhã 妙diệu 德đức 無vô 能năng 達đạt 故cố 。始thỉ 信tín 終chung 智trí 皆giai 託thác 佛Phật 境cảnh 。故cố 無vô 按án 定định 結kết 難nạn/nan 者giả 。表biểu 尊tôn 敬kính 故cố 。若nhược 人nhân 若nhược 法pháp 難nạn/nan 致trí 詰cật 故cố 。二nhị 佛Phật 子tử 我ngã 等đẳng 下hạ 。正chánh 申thân 請thỉnh 問vấn 。又hựu 分phân 為vi 二nhị 。初sơ 結kết 前tiền 標tiêu 後hậu 。加gia 讚tán 妙diệu 辯biện 者giả 。敬kính 上thượng 首thủ 故cố 。二nhị 何hà 等đẳng 下hạ 別biệt 顯hiển 問vấn 端đoan 。句cú 有hữu 十thập 一nhất 。初sơ 總tổng 餘dư 別biệt 。初sơ 境cảnh 界giới 有hữu 二nhị 。一nhất 分phân 齊tề 境cảnh 界giới 。謂vị 從tùng 十Thập 地Địa 因nhân 。後hậu 果quả 位vị 之chi 法pháp 是thị 佛Phật 所sở 有hữu 。二nhị 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。謂vị 佛Phật 所sở 知tri 之chi 境cảnh 。並tịnh 非phi 餘dư 測trắc 。總tổng 為vi 佛Phật 境cảnh 。二nhị 謂vị 問vấn 佛Phật 境cảnh 。以dĩ 何hà 為vi 因nhân 。三tam 請thỉnh 佛Phật 境cảnh 度độ 生sanh 儀nghi 式thức 。四tứ 應ứng 機cơ 普phổ 入nhập 世thế 間gian 。五ngũ 能năng 知tri 之chi 智trí 。六lục 所sở 知tri 之chi 法Pháp 。七thất 圓viên 音âm 起khởi 說thuyết 。八bát 明minh 知tri 體thể 相tướng 。九cửu 內nội 證chứng 平bình 等đẳng 。十thập 顯hiển 現hiện 何hà 法pháp 。十thập 一nhất 量lượng 之chi 大đại 小tiểu 。並tịnh 非phi 因nhân 位vị 作tác 用dụng 所sở 及cập 。亦diệc 非phi 下hạ 位vị 能năng 知tri 。故cố 云vân 佛Phật 境cảnh 。若nhược 約ước 能năng 知tri 能năng 度độ 等đẳng 。即tức 是thị 分phân 齊tề 。約ước 所sở 知tri 等đẳng 名danh 曰viết 所sở 緣duyên 。能năng 所sở 雙song 融dung 異dị 即tức 非phi 異dị 言ngôn 思tư 道đạo 斷đoạn 。是thị 佛Phật 境cảnh 也dã 。答đáp 中trung 十thập 頌tụng 次thứ 第đệ 而nhi 答đáp 唯duy 廣quảng 一nhất 。義nghĩa 獨độc 在tại 於ư 初sơ 。與dữ 總tổng 合hợp 辨biện 。欲dục 顯hiển 分phần/phân 量lượng 遍biến 於ư 總tổng 故cố 。即tức 深thâm 而nhi 廣quảng 故cố 。初sơ 句cú 總tổng 標tiêu 體thể 深thâm 。次thứ 句cú 分phần/phân 量lượng 廣quảng 大đại 故cố 。佛Phật 地địa 論luận 引dẫn 經kinh 釋thích 云vân 。諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。唯duy 除trừ 虛hư 空không 。無vô 能năng 為ví 喻dụ 。次thứ 句cú 釋thích 上thượng 廣quảng 。後hậu 句cú 釋thích 上thượng 深thâm 。然nhiên 有hữu 三tam 義nghĩa 。一nhất 約ước 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。更cánh 何hà 所sở 入nhập 。翻phiên 迷mê 之chi 悟ngộ 。故cố 云vân 證chứng 入nhập 。二nhị 約ước 理lý 非phi 即tức 非phi 異dị 。故cố 云vân 入nhập 無vô 所sở 入nhập 。三tam 約ước 心tâm 境cảnh 。心tâm 冥minh 真chân 境cảnh 故cố 說thuyết 為vi 入nhập 。若nhược 有hữu 所sở 入nhập 。境cảnh 智trí 未vị 亡vong 。豈khởi 得đắc 稱xưng 入nhập 。實thật 無vô 所sở 入nhập 方phương 名danh 真chân 入nhập 。即tức 廣quảng 之chi 深thâm 本bổn 起khởi 言ngôn 念niệm 。即tức 深thâm 之chi 廣quảng 安an 測trắc 其kỳ 涯nhai 。二nhị 答đáp 因nhân 問vấn 。謂vị 此thử 因nhân 無vô 限hạn 略lược 示thị 三tam 義nghĩa 。一nhất 殊thù 勝thắng 。以dĩ 行hành 超siêu 絕tuyệt 。無vô 等đẳng 等đẳng 故cố 。二nhị 微vi 妙diệu 。以dĩ 證chứng 理lý 深thâm 玄huyền 盡tận 法pháp 源nguyên 故cố 。三tam 廣quảng 大đại 。以dĩ 多đa 劫kiếp 說thuyết 少thiểu 亦diệc 不bất 盡tận 故cố 。三tam 答đáp 度độ 問vấn 。謂vị 隨tùy 其kỳ 心tâm 器khí 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 同đồng 。隨tùy 其kỳ 智trí 力lực 解giải 悟ngộ 差sai 別biệt 。誘dụ 引dẫn 進tiến 修tu 令linh 各các 獲hoạch 益ích 。以dĩ 遍biến 法Pháp 界Giới 委ủy 悉tất 無vô 謬mậu 。差sai 別biệt 難nan 知tri 。故cố 云vân 佛Phật 境cảnh 。四tứ 答đáp 入nhập 問vấn 。謂vị 世thế 間gian 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。國quốc 土độ 即tức 器khí 世thế 間gian 。一nhất 切thiết 者giả 遍biến 法Pháp 界Giới 故cố 。入nhập 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 以dĩ 智trí 身thân 潛tiềm 入nhập 蜜mật 益ích 眾chúng 生sanh 故cố 。二nhị 以dĩ 色sắc 身thân 現hiện 入nhập 顯hiển 益ích 眾chúng 生sanh 。智trí 身thân 難nan 知tri 文văn 中trung 偏thiên 顯hiển 。五ngũ 答đáp 智trí 問vấn 。上thượng 半bán 權quyền 智trí 。橫hoạnh/hoành 無vô 不bất 知tri 故cố 云vân 自tự 在tại 。豎thụ 達đạt 三tam 際tế 故cố 無vô 所sở 礙ngại 。下hạ 半bán 實thật 智trí 故cố 。云vân 慧tuệ 境cảnh 平bình 等đẳng 如như 空không 。無vô 若nhược 干can 也dã 。虛hư 空không 之chi 言ngôn 。亦diệc 兼kiêm 喻dụ 上thượng 無vô 罣quái 礙ngại 也dã 。權quyền 實thật 無vô 礙ngại 方phương 為vi 佛Phật 境cảnh 。六lục 答đáp 法pháp 問vấn 。法Pháp 界Giới 是thị 理lý 生sanh 界giới 是thị 事sự 。攬lãm 理lý 成thành 事sự 理lý 徹triệt 事sự 表biểu 。故cố 云vân 無vô 別biệt 。是thị 故cố 事sự 則tắc 不bất 待đãi 壞hoại 而nhi 恆hằng 真chân 。理lý 則tắc 不bất 待đãi 隱ẩn 而nhi 恆hằng 俗tục 。非phi 直trực 廣quảng 大đại 無vô 限hạn 。亦diệc 乃nãi 甚thậm 深thâm 無vô 際tế 究cứu 盡tận 了liễu 知tri 。故cố 稱xưng 佛Phật 境cảnh 。又hựu 法Pháp 界Giới 是thị 所sở 證chứng 。生sanh 界giới 是thị 所sở 化hóa 。了liễu 知tri 是thị 能năng 證chứng 能năng 化hóa 。究cứu 尋tầm 其kỳ 本bổn 。亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。是thị 難nan 知tri 之chi 佛Phật 境cảnh 也dã 。七thất 答đáp 說thuyết 問vấn 。一nhất 切thiết 言ngôn 音âm 隨tùy 性tánh 隨tùy 相tương/tướng 。皆giai 悉tất 了liễu 知tri 。未vị 曾tằng 起khởi 念niệm 。故cố 無vô 分phân 別biệt 。以dĩ 一nhất 切thiết 差sai 別biệt 言ngôn 音âm 即tức 是thị 如Như 來Lai 。法Pháp 輪luân 聲thanh 攝nhiếp 故cố 。以dĩ 斯tư 答đáp 說thuyết 。音âm 聲thanh 實thật 相tướng 即tức 法Pháp 輪luân 故cố 。八bát 知tri 即tức 心tâm 體thể 了liễu 別biệt 即tức 非phi 真chân 知tri 。故cố 非phi 識thức 所sở 識thức 。瞥miết 起khởi 亦diệc 非phi 真chân 知tri 。故cố 非phi 心tâm 境cảnh 界giới 。心tâm 體thể 離ly 念niệm 即tức 非phi 有hữu 念niệm 可khả 無vô 。故cố 云vân 性tánh 本bổn 清thanh 淨tịnh 。眾chúng 生sanh 等đẳng 有hữu 或hoặc 翳ế 不bất 知tri 。故cố 佛Phật 開khai 示thị 。皆giai 令linh 悟ngộ 入nhập 。即tức 體thể 之chi 用dụng 。故cố 問vấn 之chi 以dĩ 知tri 。即tức 用dụng 之chi 體thể 。故cố 答đáp 以dĩ 性tánh 淨tịnh 。知tri 之chi 一nhất 字tự 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 。若nhược 能năng 虛hư 己kỷ 而nhi 會hội 便tiện 契khế 佛Phật 境cảnh 。九cửu 答đáp 證chứng 問vấn 。即tức 證chứng 大đại 涅Niết 槃Bàn 。三tam 德đức 圓viên 也dã 。非phi 業nghiệp 繫hệ 故cố 解giải 脫thoát 也dã 。非phi 煩phiền 惱não 者giả 轉chuyển 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。是thị 般Bát 若Nhã 也dã 。無vô 物vật 者giả 虛hư 相tương/tướng 盡tận 故cố 。法Pháp 身thân 顯hiển 也dã 。無vô 住trú 處xứ 者giả 。成thành 上thượng 法Pháp 身thân 無vô 所sở 在tại 也dã 。無vô 照chiếu 者giả 。成thành 上thượng 般Bát 若Nhã 能năng 證chứng 相tương/tướng 寂tịch 也dã 。無vô 所sở 行hành 者giả 。成thành 上thượng 解giải 脫thoát 無vô 業nghiệp 行hành 之chi 用dụng 也dã 。由do 無vô 用dụng 故cố 用dụng 彌di 法Pháp 界Giới 。由do 無vô 照chiếu 故cố 。無vô 所sở 不bất 知tri 。由do 無vô 在tại 故cố 。無vô 所sở 不bất 在tại 。故cố 結kết 句cú 云vân 。平bình 等đẳng 行hành 世thế 間gian 也dã 。是thị 謂vị 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 佛Phật 之chi 境cảnh 也dã 。十thập 答đáp 現hiện 問vấn 。上thượng 半bán 所sở 現hiện 。初sơ 句cú 橫hoạnh/hoành 盡tận 十thập 方phương 。次thứ 句cú 竪thụ 窮cùng 三tam 際tế 。下hạ 半bán 能năng 現hiện 。並tịnh 於ư 如Như 來Lai 圓viên 鏡kính 智trí 中trung 。無vô 念niệm 頓đốn 現hiện 。故cố 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。菩Bồ 提Đề 普phổ 現hiện 諸chư 心tâm 行hành 。即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 。上thượng 來lai 辨biện 十thập 甚thậm 深thâm 。即tức 問vấn 答đáp 竟cánh 。自tự 下hạ 第đệ 二nhị 現hiện 事sự 結kết 通thông 。於ư 中trung 二nhị 。先tiên 現hiện 事sự 後hậu 結kết 通thông 。今kim 初sơ 。因nhân 何hà 而nhi 現hiện 上thượng 來lai 十thập 首thủ 。法pháp 光quang 開khai 曉hiểu 眾chúng 生sanh 身thân 心tâm 故cố 。佛Phật 力lực 暫tạm 現hiện 示thị 相tương/tướng 而nhi 答đáp 。令linh 其kỳ 目mục 驗nghiệm 而nhi 欣hân 厭yếm 故cố 。所sở 現hiện 有hữu 十thập 。第đệ 一nhất 法pháp 即tức 。所sở 行hành 之chi 法Pháp 。謂vị 三tam 學học 等đẳng 殊thù 。二nhị 業nghiệp 謂vị 正chánh 行hạnh 漏lậu 無vô 漏lậu 等đẳng 。三tam 集tập 因nhân 苦khổ 果quả 。四tứ 身thân 類loại 不bất 同đồng 。五ngũ 根căn 機cơ 差sai 別biệt 。六lục 四tứ 生sanh 非phi 一nhất 。七thất 持trì 戒giới 則tắc 人nhân 天thiên 勝thắng 劣liệt 。八bát 犯phạm 戒giới 則tắc 三tam 塗đồ 重trọng/trùng 輕khinh 。九cửu 國quốc 土độ 則tắc 依y 處xứ 染nhiễm 淨tịnh 。十thập 說thuyết 法Pháp 則tắc 近cận 報báo 淨tịnh 居cư 。聰thông 明minh 利lợi 智trí 。速tốc 具cụ 佛Phật 法Pháp 。此thử 經Kinh 文văn 闕khuyết 。晉tấn 本bổn 具cụ 之chi 。又hựu 此thử 亦diệc 可khả 配phối 十thập 甚thậm 深thâm 。以dĩ 是thị 示thị 相tương/tướng 答đáp 故cố 。一nhất 法pháp 首thủ 正chánh 教giáo 甚thậm 深thâm 。二nhị 寶bảo 首thủ 業nghiệp 果quả 。三tam 勤cần 首thủ 懈giải 怠đãi 難nan 出xuất 。四tứ 財tài 首thủ 觀quán 內nội 身thân 等đẳng 。五ngũ 德đức 首thủ 佛Phật 法Pháp 一nhất 味vị 隨tùy 根căn 異dị 說thuyết 等đẳng 。六lục 覺giác 首thủ 往vãng 善thiện 惡ác 趣thú 。七thất 智trí 首thủ 六Lục 度Độ 順thuận 行hành 。通thông 為vi 持trì 戒giới 之chi 果quả 。八bát 目mục 首thủ 佛Phật 田điền 平bình 等đẳng 。但đãn 犯phạm 戒giới 布bố 施thí 得đắc 果quả 差sai 別biệt 。九cửu 賢hiền 首thủ 隨tùy 心tâm 世thế 界giới 有hữu 差sai 別biệt 等đẳng 。十thập 晉tấn 經kinh 既ký 有hữu 說thuyết 法Pháp 。即tức 是thị 說thuyết 佛Phật 境cảnh 界giới 法pháp 也dã 。第đệ 二nhị 如như 是thị 下hạ 。結kết 通thông 廣quảng 遍biến 。於ư 中trung 二nhị 。初sơ 結kết 東đông 方phương 。後hậu 南nam 西tây 下hạ 類loại 餘dư 九cửu 方phương 。亦diệc 現hiện 十thập 事sự 。以dĩ 此thử 處xứ 說thuyết 法Pháp 則tắc 現hiện 事sự 通thông 於ư 十thập 方phương 。餘dư 處xứ 說thuyết 法Pháp 亦diệc 應ưng 類loại 此thử 。總tổng 為vi 一nhất 法Pháp 界Giới 大đại 會hội 。思tư 之chi 。問vấn 明minh 品phẩm 辨biện 信tín 中trung 解giải 竟cánh 。

淨Tịnh 行Hạnh 品Phẩm 第Đệ 十Thập 一Nhất (# 入Nhập 第Đệ 十Thập 四Tứ 經Kinh )#

釋thích 此thử 一nhất 品phẩm 五ngũ 門môn 分phân 別biệt 。初sơ 來lai 意ý 者giả 。夫phu 欲dục 階giai 妙diệu 位vị 必tất 資tư 勝thắng 行hành 。有hữu 解giải 無vô 行hành 虛hư 費phí 多đa 聞văn 。故cố 前tiền 品phẩm 明minh 解giải 此thử 品phẩm 辨biện 行hành 。又hựu 前tiền 明minh 入nhập 理lý 觀quán 行hành 。今kim 辨biện 隨tùy 事sự 所sở 行hành 。又hựu 前tiền 行hành 此thử 願nguyện 並tịnh 義nghĩa 次thứ 第đệ 。故cố 次thứ 來lai 也dã 。次thứ 釋thích 名danh 者giả 。梵Phạm 云vân 具cụ 折chiết 囉ra 。此thử 云vân 所sở 行hành 。波ba 利lợi 此thử 云vân 皆giai 也dã 遍biến 也dã 。戍thú 輪luân 律luật 提đề 云vân 清thanh 淨tịnh 也dã 。謂vị 三tam 業nghiệp 隨tùy 事sự 緣duyên 歷lịch 名danh 為vi 所sở 行hành 巧xảo 願nguyện 防phòng 非phi 離ly 過quá 成thành 德đức 。名danh 為vi 清Thanh 淨Tịnh 。又hựu 悲bi 智trí 雙song 運vận 名danh 為vi 所sở 行hành 。行hành 越việt 凡phàm 小tiểu 故cố 稱xưng 清thanh 淨tịnh 。以dĩ 二Nhị 乘Thừa 無vô 漏lậu 。不bất 能năng 兼kiêm 利lợi 非phi 真chân 淨tịnh 故cố 。得đắc 斯tư 意ý 者giả 。舉cử 足túc 下hạ 足túc 。盡tận 文Văn 殊Thù 心tâm 。見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。皆giai 普phổ 賢hiền 行hành 。文Văn 殊Thù 心tâm 故cố 。心tâm 無vô 濁trược 亂loạn 。是thị 曰viết 清thanh 淨tịnh 。普phổ 賢hiền 行hành 故cố 。是thị 佛Phật 往vãng 修tu 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。同đồng 所sở 行hành 也dã 。所sở 行hành 即tức 淨tịnh 。持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。三tam 宗tông 趣thú 者giả 。以dĩ 隨tùy 事sự 巧xảo 願nguyện 防phòng 心tâm 不bất 散tán 。增tăng 長trưởng 菩Bồ 薩Tát 悲bi 智trí 大đại 行hành 為vi 宗tông 。成thành 就tựu 普Phổ 賢Hiền 。實thật 德đức 為vi 趣thú 。四tứ 解giải 妨phương 者giả 。問vấn 文văn 中trung 但đãn 辨biện 一nhất 百bách 餘dư 願nguyện 。何hà 有hữu 行hành 耶da 。答đáp 文văn 中trung 辨biện 行hành 略lược 有hữu 數số 重trọng/trùng 。謂vị 就tựu 所sở 歷lịch 事sự 中trung 。始thỉ 自tự 出xuất 家gia 終chung 於ư 臥ngọa 覺giác 。皆giai 事sự 行hành 也dã 。知tri 家gia 性tánh 空không 理lý 行hành 也dã 。觸xúc 境cảnh 不bất 迷mê 善thiện 達đạt 事sự 理lý 智trí 行hành 也dã 。以dĩ 願nguyện 導đạo 智trí 不bất 滯trệ 自tự 利lợi 大đại 悲bi 行hành 也dã 。上thượng 二nhị 不bất 二nhị 悲bi 智trí 無vô 礙ngại 行hành 也dã 。遇ngộ 違vi 順thuận 境cảnh 心tâm 不bất 馳trì 散tán 止chỉ 行hành 也dã 。智trí 不bất 沈trầm 沒một 觀quán 行hành 也dã 。即tức 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 行hành 也dã 。又hựu 對đối 於ư 事sự 境cảnh 善thiện 了liễu 邪tà 正chánh 。當đương 願nguyện 眾chúng 生sanh 。皆giai 假giả 觀quán 也dã 。知tri 身thân 空không 寂tịch 心tâm 無vô 染nhiễm 著trước 空không 觀quán 也dã 。見kiến 如như 實thật 理lý 中trung 觀quán 也dã 。或hoặc 先tiên 空không 後hậu 中trung 。或hoặc 先tiên 假giả 後hậu 空không 。或hoặc 一nhất 或hoặc 二nhị 。或hoặc 一nhất 念niệm 頓đốn 具cụ 。斯tư 為vi 妙diệu 達đạt 三tam 諦đế 觀quán 之chi 行hành 也dã 。又hựu 所sở 造tạo 成thành 行hành 。皆giai 施thí 眾chúng 生sanh 。不bất 起khởi 二nhị 乘thừa 之chi 心tâm 。安an 忍nhẫn 強cường/cưỡng 軟nhuyễn 兩lưỡng 境cảnh 唯duy 增tăng 善thiện 品phẩm 。心tâm 不bất 異dị 緣duyên 妙diệu 達đạt 性tánh 空không 。善thiện 巧xảo 迴hồi 轉chuyển 。皆giai 願nguyện 利lợi 物vật 同đồng 趣thú 菩Bồ 提Đề 。二Nhị 乘Thừa 天thiên 魔ma 所sở 不bất 能năng 動động 。善thiện 知tri 藥dược 病bệnh 決quyết 斷đoán 無vô 差sai 。即tức 十thập 度độ 齊tề 修tu 之chi 行hành 也dã 。又hựu 皆giai 願nguyện 利lợi 生sanh 皆giai 成thành 佛Phật 德đức 。見kiến 惡ác 必tất 令linh 其kỳ 斷đoạn 見kiến 善thiện 必tất 令linh 其kỳ 具cụ 。即tức 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 之chi 行hành 也dã 。故cố 智trí 首thủ 總tổng 標tiêu 諸chư 德đức 。以dĩ 求cầu 其kỳ 因nhân 。文Văn 殊Thù 令linh 善thiện 用dụng 心tâm 頓đốn 獲hoạch 眾chúng 果quả 。但đãn 言ngôn 惟duy 願nguyện 豈khởi 不bất 感cảm 哉tai 。

復phục 有hữu 問vấn 言ngôn 。夫phu 妙diệu 行hạnh 者giả 。統thống 唯duy 無vô 念niệm 。今kim 見kiến 善thiện 見kiến 惡ác 願nguyện 離ly 願nguyện 成thành 。疲bì 役dịch 身thân 心tâm 豈khởi 當đương 為vi 道đạo 。答đáp 若nhược 斯tư 見kiến 者giả 。離ly 念niệm 求cầu 於ư 無vô 念niệm 。尚thượng 未vị 得đắc 於ư 真chân 無vô 念niệm 也dã 。況huống 念niệm 無vô 念niệm 之chi 無vô 礙ngại 耶da 。又hựu 無vô 念niệm 但đãn 是thị 行hành 之chi 一nhất 也dã 。豈khởi 成thành 一nhất 念niệm 頓đốn 圓viên 如như 上thượng 所sở 明minh 也dã 。行hành 學học 之chi 者giả 願nguyện 善thiện 留lưu 心tâm 。第đệ 五ngũ 釋thích 文văn 中trung 二nhị 。先tiên 智trí 首thủ 問vấn 舉cử 德đức 徵trưng 因nhân 。後hậu 文Văn 殊Thù 答đáp 標tiêu 德đức 顯hiển 因nhân 。今kim 初sơ 。亦diệc 先tiên 標tiêu 問vấn 答đáp 之chi 人nhân 。後hậu 陳trần 所sở 疑nghi 之chi 問vấn 。今kim 初sơ 。此thử 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。為vi 問vấn 答đáp 者giả 。歷lịch 事sự 巧xảo 願nguyện 必tất 智trí 為vi 導đạo 。故cố 事sự 近cận 旨chỉ 遠viễn 。唯duy 妙diệu 德đức 故cố 。文Văn 殊Thù 則tắc 般Bát 若Nhã 觀quán 空không 。智trí 首thủ 則tắc 漚âu 和hòa 涉thiệp 事sự 。涉thiệp 事sự 不bất 迷mê 於ư 理lý 。故cố 雖tuy 願nguyện 而nhi 無vô 取thủ 。觀quán 空không 不bất 遺di 於ư 事sự 。故cố 雖tuy 寂tịch 而nhi 不bất 證chứng 。是thị 為vi 權quyền 實thật 雙song 游du 假giả 茲tư 問vấn 答đáp 。二nhị 陳trần 所sở 問vấn 中trung 。有hữu 二nhị 十thập 云vân 何hà 。總tổng 十thập 一nhất 段đoạn 。段đoạn 各các 十thập 句cú 。成thành 一nhất 百bách 一nhất 十thập 種chủng 德đức 。第đệ 一nhất 段đoạn 明minh 三tam 業nghiệp 離ly 過quá 成thành 德đức 。二nhị 得đắc 堪kham 傳truyền 法Pháp 器khí 。三tam 成thành 就tựu 眾chúng 慧tuệ 。四tứ 具cụ 道đạo 因nhân 緣duyên 。五ngũ 於ư 法pháp 善thiện 巧xảo 。六lục 修tu 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。七thất 滿mãn 菩Bồ 薩Tát 行hành 。八bát 得đắc 十Thập 力Lực 智trí 。九cửu 十thập 王vương 敬kính 護hộ 。十thập 能năng 為vì 饒nhiêu 益ích 。十thập 一nhất 超siêu 勝thắng 尊tôn 貴quý 。此thử 十thập 一nhất 中trung 。若nhược 就tựu 相tương/tướng 顯hiển 。二nhị 四tứ 與dữ 六lục 此thử 三tam 唯duy 因nhân 。八bát 及cập 十thập 一nhất 此thử 二nhị 唯duy 果quả 。餘dư 通thông 因nhân 果quả 。或hoặc 攝nhiếp 為vi 四tứ 對đối 因nhân 果quả 。初sơ 二nhị 十thập 句cú 問vấn 福phước 因nhân 福phước 果quả 。先tiên 因nhân 後hậu 果quả 。次thứ 二nhị 十thập 句cú 問vấn 慧tuệ 因nhân 慧tuệ 果quả 。先tiên 果quả 後hậu 因nhân 。三tam 二nhị 十thập 句cú 問vấn 巧xảo 解giải 因nhân 觀quán 行hành 果quả 。四tứ 有hữu 五ngũ 段đoạn 。問vấn 眾chúng 行hành 因nhân 成thành 德đức 果quả 。初sơ 一nhất 為vi 因nhân 餘dư 四tứ 為vi 果quả 。或hoặc 分phân 為vi 二nhị 。初sơ 十thập 云vân 何hà 。問vấn 淨tịnh 行hạnh 體thể 。是thị 問vấn 因nhân 義nghĩa 。後hậu 十thập 云vân 何hà 。問vấn 行hành 所sở 成thành 。是thị 問vấn 果quả 義nghĩa 。以dĩ 善thiện 修tu 七thất 覺giác 等đẳng 。亦diệc 是thị 淨tịnh 行hạnh 之chi 能năng 。故cố 皆giai 言ngôn 云vân 何hà 得đắc 者giả 。為vi 修tu 何hà 行hành 而nhi 得đắc 之chi 耶da 。初sơ 十thập 望vọng 後hậu 故cố 說thuyết 為vi 因nhân 。望vọng 歷lịch 緣duyên 巧xảo 願nguyện 成thành 淨tịnh 行hạnh 體thể 。即tức 是thị 於ư 果quả 未vị 是thị 圓viên 果quả 而nhi 是thị 分phần/phân 果quả 故cố 。上thượng 總tổng 云vân 舉cử 果quả 徵trưng 因nhân 。今kim 分phân 為vi 二nhị 。初sơ 之chi 一nhất 段đoạn 總tổng 問vấn 其kỳ 果quả 。後hậu 十thập 別biệt 明minh 。今kim 初sơ 。十thập 句cú 得đắc 此thử 十thập 種chủng 三tam 業nghiệp 。成thành 下hạ 十thập 果quả 。由do 無vô 過quá 三tam 業nghiệp 故cố 超siêu 勝thắng 尊tôn 貴quý 。由do 不bất 恚khuể 害hại 故cố 常thường 為vi 饒nhiêu 益ích 。由do 無vô 餘dư 惑hoặc 不bất 可khả 譏cơ 毀hủy 。故cố 十thập 王vương 敬kính 護hộ 。由do 惡ác 緣duyên 不bất 可khả 壞hoại 得đắc 佛Phật 十Thập 力Lực 。由do 修tu 行hành 不bất 退thoái 轉chuyển 。滿mãn 菩Bồ 薩Tát 行hành 。由do 遠viễn 離ly 諸chư 相tướng 。如như 如như 不bất 動động 。成thành 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。由do 德đức 行hạnh 殊thù 勝thắng 故cố 於ư 法pháp 善thiện 巧xảo 。由do 體thể 清thanh 淨tịnh 如như 虛hư 空không 。故cố 成thành 具cụ 道đạo 緣duyên 。由do 涉thiệp 境cảnh 無vô 染nhiễm 故cố 德đức 堪kham 傳truyền 法Pháp 器khí 。由do 智trí 先tiên 導đạo 故cố 成thành 就tựu 眾chúng 慧tuệ 。又hựu 由do 後hậu 十thập 能năng 成thành 就tựu 此thử 十thập 。以dĩ 十thập 三tam 業nghiệp 永vĩnh 無vô 失thất 等đẳng 唯duy 佛Phật 不bất 共cộng 。分phần 分phần 無vô 失thất 。一nhất 通thông 於ư 因nhân 。又hựu 此thử 十thập 句cú 初sơ 一nhất 總tổng 顯hiển 無vô 過quá 。次thứ 八bát 別biệt 顯hiển 無vô 過quá 。後hậu 一nhất 總tổng 出xuất 其kỳ 因nhân 。若nhược 以dĩ 智trí 慧tuệ 為vi 先tiên 導đạo 。身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 。常thường 無vô 失thất 故cố 。又hựu 於ư 中trung 八bát 。前tiền 二nhị 離ly 過quá 後hậu 六lục 成thành 德đức 。又hựu 後hậu 九cửu 中trung 。不bất 隨tùy 於ư 瞋sân 故cố 不bất 害hại 。不bất 隨tùy 於ư 慢mạn 故cố 不bất 可khả 毀hủy 。不bất 隨tùy 惡ác 見kiến 故cố 不bất 壞hoại 敗bại 。不bất 隨tùy 於ư 疑nghi 故cố 不bất 退thoái 動động 。恆hằng 修tu 勝thắng 行hành 不bất 隨tùy 於ư 貪tham 。故cố 清thanh 淨tịnh 無vô 染nhiễm 。不bất 隨tùy 於ư 癡si 故cố 。智trí 為vi 先tiên 導đạo 。所sở 作tác 稱xưng 真chân 。如như 是thị 等đẳng 業nghiệp 。云vân 何hà 而nhi 得đắc 。後hậu 十thập 段đoạn 別biệt 明minh 中trung 。初sơ 一nhất 異dị 熟thục 果quả 。次thứ 四tứ 士sĩ 用dụng 果quả 。次thứ 二nhị 離ly 繫hệ 果quả 。次thứ 一nhất 增tăng 上thượng 果quả 。後hậu 二nhị 等đẳng 流lưu 果quả 。今kim 初sơ 。即tức 修tu 道Đạo 之chi 器khí 。以dĩ 菩Bồ 薩Tát 起khởi 修tu 行hành 時thời 要yếu 具cụ 此thử 十thập 。方phương 成thành 二nhị 利lợi 之chi 行hành 。瑜du 伽già 具cụ 釋thích 。一nhất 常thường 生sanh 中trung 國quốc 。有hữu 佛Phật 法Pháp 處xứ 。二nhị 種chủng 族tộc 尊tôn 貴quý 非phi 下hạ 賤tiện 等đẳng 。三tam 生sanh 信tín 向hướng 三Tam 寶Bảo 修tu 善thiện 之chi 家gia 。非phi 外ngoại 道đạo 等đẳng 家gia 。四tứ 形hình 色sắc 端đoan 嚴nghiêm 。非phi 醜xú 陋lậu 等đẳng 。五ngũ 具cụ 丈trượng 夫phu 相tướng 。諸chư 根căn 不bất 缺khuyết 。六lục 正chánh 念niệm 不bất 忘vong 。亦diệc 宿túc 念niệm 現hiện 前tiền 。七thất 慧tuệ 悟ngộ 高cao 明minh 。善thiện 解giải 世thế 法pháp 。八bát 柔nhu 和hòa 調điều 善thiện 離ly 過quá 修tu 行hành 。九cửu 志chí 力lực 堅kiên 強cường 故cố 無vô 怯khiếp 弱nhược 。十thập 性tánh 自tự 開khai 覺giác 。不bất 染nhiễm 世thế 法pháp 。又hựu 無vô 畏úy 者giả 。依y 智Trí 度Độ 論luận 。菩Bồ 薩Tát 有hữu 四tứ 種chủng 無vô 畏úy 。一nhất 總tổng 持trì 無vô 畏úy 。於ư 法pháp 記ký 持trì 不bất 懼cụ 忘vong 失thất 。二nhị 知tri 根căn 無vô 畏úy 。知tri 根căn 受thọ 法pháp 不bất 懼cụ 差sai 失thất 。三tam 決quyết 疑nghi 無vô 畏úy 。隨tùy 問vấn 能năng 答đáp 不bất 懼cụ 不bất 堪kham 。四tứ 答đáp 難nạn/nan 無vô 畏úy 。有hữu 難nạn/nan 皆giai 通thông 不bất 懼cụ 疑nghi 滯trệ 。今kim 並tịnh 皆giai 得đắc 故cố 云vân 具cụ 足túc 。又hựu 此thử 十thập 事sự 。若nhược 約ước 法pháp 者giả 。生sanh 在tại 佛Phật 家gia 。是thị 生sanh 處xứ 具cụ 足túc 等đẳng 。思tư 之chi 。又hựu 具cụ 足túc 者giả 。唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 云vân 云vân 。第đệ 二nhị 十thập 慧tuệ 下hạ 四tứ 段đoạn 。明minh 士sĩ 用dụng 果quả 中trung 。一nhất 慧tuệ 為vi 揀giản 擇trạch 。二nhị 力lực 謂vị 修tu 習tập 。三tam 善thiện 巧xảo 謂vị 智trí 。四tứ 道Đạo 品Phẩm 助trợ 修tu 悉tất 以dĩ 三tam 業nghiệp 。而nhi 得đắc 成thành 就tựu 。今kim 初sơ 。言ngôn 慧tuệ 者giả 。即tức 道đạo 之chi 體thể 。十thập 中trung 一nhất 勝thắng 世thế 間gian 故cố 。二nhị 過quá 二Nhị 乘Thừa 故cố 。三tam 揀giản 權quyền 教giáo 故cố 。四tứ 佛Phật 果Quả 超siêu 因nhân 故cố 。上thượng 四tứ 揀giản 劣liệt 餘dư 六lục 當đương 體thể 。一nhất 無vô 分phần/phân 量lượng 。二nhị 無vô 若nhược 干can 。三tam 超siêu 言ngôn 念niệm 。四tứ 無vô 等đẳng 匹thất 。五ngũ 難nạn/nan 比tỉ 校giáo 。六lục 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 。欲dục 言ngôn 其kỳ 有hữu 。無vô 相tướng 無vô 形hình 。欲dục 言ngôn 其kỳ 無vô 聖thánh 以dĩ 之chi 靈linh 。欲dục 言ngôn 俱câu 者giả 慧tuệ 無vô 二nhị 體thể 。欲dục 言ngôn 雙song 非phi 非phi 無vô 詮thuyên 顯hiển 。故cố 不bất 可khả 說thuyết 。第đệ 三tam 力lực 者giả 。即tức 具cụ 道đạo 因nhân 緣duyên 。皆giai 言ngôn 力lực 者giả 。此thử 十thập 各các 有hữu 資tư 道đạo 之chi 能năng 故cố 。一nhất 因nhân 力lực 者giả 。即tức 是thị 種chủng 性tánh 。謂vị 已dĩ 有hữu 習tập 種chủng 無vô 倒đảo 聞văn 熏huân 與dữ 性tánh 種chủng 合hợp 。故cố 名danh 為vi 因nhân 。梁lương 攝nhiếp 論luận 云vân 。多đa 聞văn 熏huân 習tập 。與dữ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。中trung 解giải 性tánh 和hòa 合hợp 。一nhất 切thiết 聖thánh 人nhân 。以dĩ 此thử 為vi 因nhân 。無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 云vân 。此thử 聞văn 熏huân 習tập 。雖tuy 是thị 有hữu 漏lậu 而nhi 是thị 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 子tử 性tánh 。二nhị 欲dục 力lực 者giả 。有hữu 勝thắng 欲dục 樂lạc 希hy 大đại 菩Bồ 提Đề 。及cập 起khởi 行hành 故cố 。三tam 方phương 便tiện 者giả 。謂vị 造tạo 修tu 力lực 。依y 六lục 方phương 便tiện 成thành 悲bi 智trí 故cố 。一nhất 慈từ 悲bi 顧cố 戀luyến 。二nhị 了liễu 知tri 諸chư 行hành 。三tam 欣hân 佛Phật 妙diệu 智trí 。四tứ 不bất 捨xả 生sanh 死tử 。五ngũ 輪luân 迴hồi 不bất 染nhiễm 。六lục 熾sí 然nhiên 精tinh 進tấn 。攝nhiếp 論luận 廣quảng 說thuyết 。四tứ 緣duyên 力lực 。謂vị 善thiện 友hữu 勸khuyến 發phát 。五ngũ 所sở 緣duyên 力lực 。即tức 所sở 觀quán 察sát 悲bi 智trí 之chi 境cảnh 。六lục 根căn 謂vị 信tín 等đẳng 。七thất 觀quán 察sát 者giả 。謂vị 於ư 自tự 他tha 事sự 理lý 藥dược 病bệnh 善thiện 揀giản 擇trạch 故cố 。八bát 奢xa 摩ma 他tha 。此thử 云vân 止chỉ 也dã 。九cửu 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。此thử 云vân 觀quán 也dã 。瑜du 伽già 起khởi 信tín 等đẳng 論luận 。深thâm 密mật 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 經kinh 。廣quảng 辨biện 其kỳ 相tương/tướng 。具cụ 如như 別biệt 章chương 。今kim 略lược 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 。以dĩ 為vi 十thập 門môn 。一nhất 心tâm 行hành 稱xưng 理lý 攝nhiếp 散tán 名danh 止chỉ 。二nhị 止chỉ 不bất 滯trệ 寂tịch 不bất 礙ngại 觀quán 事sự 。三tam 由do 理lý 事sự 交giao 徹triệt 而nhi 必tất 俱câu 。遂toại 使sử 止Chỉ 觀Quán 無vô 礙ngại 而nhi 雙song 運vận 。四tứ 理lý 事sự 形hình 奪đoạt 而nhi 俱câu 盡tận 故cố 。止Chỉ 觀Quán 兩lưỡng 亡vong 而nhi 絕tuyệt 寄ký 。五ngũ 絕tuyệt 理lý 事sự 無vô 礙ngại 之chi 境cảnh 。與dữ 泯mẫn 止Chỉ 觀Quán 。無vô 礙ngại 之chi 心tâm 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。故cố 不bất 礙ngại 心tâm 境cảnh 而nhi 一nhất 味vị 。不bất 二nhị 而nhi 二nhị 故cố 。不bất 壞hoại 一nhất 味vị 而nhi 心tâm 境cảnh 。六lục 由do 即tức 理lý 之chi 事sự 收thu 。一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。即tức 止chỉ 之chi 觀quán 。亦diệc 見kiến 一nhất 切thiết 。七thất 由do 此thử 事sự 即tức 是thị 彼bỉ 事sự 。故cố 令linh 止Chỉ 觀Quán 見kiến 此thử 心tâm 即tức 是thị 彼bỉ 心tâm 。八bát 由do 前tiền 中trung 。六lục 則tắc 一nhất 多đa 相tương/tướng 入nhập 而nhi 非phi 一nhất 。七thất 則tắc 一nhất 多đa 相tương/tướng 是thị 而nhi 非phi 異dị 。此thử 二nhị 不bất 二nhị 。同đồng 一nhất 法Pháp 界Giới 。止Chỉ 觀Quán 無vô 二nhị 之chi 智trí 頓đốn 見kiến 即tức 八bát 二nhị 門môn 。同đồng 一nhất 法Pháp 界Giới 。而nhi 無vô 散tán 動động 。九cửu 由do 事sự 則tắc 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 止Chỉ 觀Quán 。亦diệc 普phổ 眼nhãn 齊tề 照chiếu 。十thập 即tức 此thử 普phổ 門môn 之chi 智trí 為vi 主chủ 故cố 。頓đốn 照chiếu 普phổ 門môn 法Pháp 界Giới 時thời 。必tất 攝nhiếp 一nhất 切thiết 為vi 伴bạn 無vô 盡tận 無vô 盡tận 。是thị 此thử 華hoa 嚴nghiêm 所sở 求cầu 止Chỉ 觀Quán 。十thập 思tư 惟duy 者giả 。籌trù 量lượng 應ưng 作tác 不bất 應ưng 作tác 故cố 。第đệ 四tứ 於ư 法pháp 善thiện 巧xảo 。皆giai 約ước 流lưu 轉chuyển 以dĩ 明minh 前tiền 四tứ 流lưu 轉chuyển 之chi 體thể 。三tam 界giới 流lưu 轉chuyển 之chi 處xứ 。三tam 世thế 流lưu 轉chuyển 之chi 時thời 。三tam 科khoa 之chi 義nghĩa 略lược 如như 前tiền 釋thích 。廣quảng 如như 別biệt 章chương 。緣duyên 起khởi 六lục 地địa 廣quảng 明minh 。三tam 界giới 三tam 世thế 如như 前tiền 後hậu 釋thích 。皆giai 言ngôn 善thiện 巧xảo 者giả 。一nhất 善thiện 知tri 彼bỉ 法pháp 。空không 無vô 所sở 有hữu 。二nhị 善thiện 知tri 不bất 壞hoại 假giả 名danh 分phân 別biệt 法pháp 。相tương/tướng 加gia 能năng 攝nhiếp 無vô 盡tận 彌di 善thiện 巧xảo 也dã 。第đệ 五ngũ 修tu 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。七thất 覺giác 三tam 空không 十Thập 地Địa 品phẩm 廣quảng 說thuyết 。第đệ 六lục 滿mãn 菩Bồ 薩Tát 行hành 。此thử 下hạ 二nhị 種chủng 明minh 離ly 繫hệ 果quả 。初sơ 六Lục 度Độ 四Tứ 等Đẳng 修tu 。即tức 士sĩ 用dụng 。滿mãn 即tức 離ly 繫hệ 。治trị 諸chư 蔽tế 故cố 及cập 第đệ 七thất 。具cụ 足túc 十Thập 力Lực 。並tịnh 見kiến 上thượng 文văn 。第đệ 八bát 十thập 王vương 敬kính 護hộ 是thị 增tăng 上thượng 果quả 。第đệ 九cửu 云vân 何hà 得đắc 與dữ 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。為vi 依y 下hạ 二nhị 段đoạn 明minh 等đẳng 流lưu 果quả 。由do 本bổn 願nguyện 力lực 。為vi 依y 救cứu 等đẳng 。由do 本bổn 行hạnh 力lực 為vi 第đệ 一nhất 等đẳng 。今kim 初sơ 能năng 為vì 饒nhiêu 益ích 。依y 等đẳng 十thập 句cú 。如như 迴hồi 向hướng 初sơ 。第đệ 十thập 為vi 第đệ 一nhất 下hạ 。超siêu 勝thắng 尊tôn 貴quý 。十Thập 地Địa 論luận 釋thích 。今kim 就tựu 佛Phật 果Quả 略lược 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。謂vị 如Như 來Lai 功công 德đức 。海hải 滿mãn 更cánh 無vô 所sở 少thiểu 。故cố 稱xưng 第đệ 一nhất 。此thử 亦diệc 總tổng 句cú 。大đại 者giả 體thể 包bao 法Pháp 界Giới 故cố 。勝thắng 者giả 自tự 利lợi 圓viên 滿mãn 故cố 。最tối 勝thắng 者giả 利lợi 他tha 究cứu 竟cánh 故cố 。妙diệu 者giả 煩phiền 惱não 障chướng 盡tận 故cố 。極cực 妙diệu 者giả 所sở 知tri 障chướng 盡tận 故cố 。上thượng 者giả 。望vọng 下hạ 無vô 及cập 故cố 。無vô 上thượng 者giả 望vọng 上thượng 更cánh 無vô 故cố 。無vô 等đẳng 者giả 望vọng 下hạ 無vô 儔trù 故cố 。無vô 等đẳng 等đẳng 者giả 。望vọng 儔trù 皆giai 是thị 無vô 等đẳng 者giả 故cố 。所sở 以dĩ 廣quảng 舉cử 諸chư 德đức 者giả 。欲dục 顯hiển 行hành 之chi 勝thắng 故cố 。上thượng 來lai 問vấn 竟cánh 。第đệ 二nhị 文Văn 殊Thù 答đáp 中trung 。文văn 分phân 為vi 二nhị 。第đệ 一nhất 歎thán 問vấn 成thành 益ích 。饒nhiêu 益ích 者giả 利lợi 益ích 也dã 。安an 隱ẩn 者giả 安an 樂lạc 也dã 。利lợi 樂lạc 者giả 即tức 上thượng 二nhị 也dã 。佛Phật 地địa 論luận 第đệ 七thất 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 釋thích 。利lợi 樂lạc 之chi 義nghĩa 已dĩ 見kiến 光quang 明minh 覺giác 品phẩm 。第đệ 二nhị 佛Phật 子tử 下hạ 。正chánh 酬thù 其kỳ 問vấn 。於ư 中trung 二nhị 。先tiên 標tiêu 因nhân 成thành 德đức 酬thù 其kỳ 舉cử 德đức 。後hậu 指chỉ 事sự 顯hiển 因nhân 酬thù 其kỳ 徵trưng 因nhân 。今kim 初sơ 。先tiên 標tiêu 其kỳ 因nhân 。謂vị 善thiện 用dụng 其kỳ 心tâm 。心tâm 覺giác 神thần 明minh 之chi 奧áo 心tâm 。正chánh 則tắc 萬vạn 德đức 攸du 歸quy 。言ngôn 善thiện 用dụng 者giả 。即tức 後hậu 歷lịch 緣duyên 巧xảo 願nguyện 觸xúc 境cảnh 入nhập 玄huyền 如như 上thượng 所sở 辨biện 。則tắc 獲hoạch 下hạ 顯hiển 所sở 成thành 德đức 。初sơ 總tổng 後hậu 別biệt 總tổng 謂vị 一nhất 切thiết 。勝thắng 妙diệu 功công 德đức 。皆giai 因nhân 用dụng 心tâm 一nhất 百bách 一nhất 十thập 門môn 。德đức 何hà 足túc 難nạn/nan 就tựu 。可khả 謂vị 一nhất 言ngôn 蔽tế 諸chư 。勝thắng 謂vị 獨độc 尊tôn 。妙diệu 謂vị 離ly 相tương/tướng 又hựu 德đức 無vô 不bất 備bị 云vân 勝thắng 。障chướng 無vô 不bất 盡tận 名danh 妙diệu 。此thử 之chi 總tổng 句cú 。亦diệc 即tức 酬thù 上thượng 十thập 種chủng 三tam 業nghiệp 之chi 總tổng 句cú 也dã 。餘dư 九cửu 別biệt 顯hiển 。句cú 雖tuy 有hữu 九cửu 義nghĩa 亦diệc 有hữu 十thập 。如như 次thứ 酬thù 上thượng 十thập 段đoạn 之chi 德đức 。一nhất 於ư 諸chư 佛Phật 法Pháp 。心tâm 無vô 所sở 礙ngại 者giả 。即tức 初sơ 第đệ 一nhất 堪kham 傳truyền 法Pháp 器khí 德đức 。念niệm 慧tuệ 覺giác 悟ngộ 。皆giai 具cụ 足túc 故cố 。二nhị 住trụ 去khứ 來lai 今kim 諸chư 佛Phật 之chi 道đạo 。即tức 上thượng 成thành 就tựu 眾chúng 慧tuệ 。三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。唯duy 以dĩ 佛Phật 慧tuệ 為vi 所sở 乘thừa 故cố 。三tam 隨tùy 眾chúng 生sanh 住trụ 恆hằng 不bất 捨xả 離ly 。即tức 上thượng 具cụ 道đạo 因nhân 緣duyên 。成thành 就tựu 種chủng 性tánh 欲dục 樂lạc 方phương 便tiện 。常thường 以dĩ 眾chúng 生sanh 。為vi 所sở 緣duyên 故cố 。四tứ 如như 諸chư 法pháp 相tướng 。悉tất 能năng 通thông 達đạt 。即tức 十Thập 善Thiện 巧xảo 義nghĩa 無vô 惑hoặc 也dã 。五ngũ 斷đoạn 一nhất 切thiết 惡ác 。即tức 七thất 覺giác 三tam 空không 揀giản 擇trạch 棄khí 惡ác 。無vô 越việt 此thử 故cố 。六lục 具cụ 足túc 眾chúng 善thiện 。即tức 六Lục 度Độ 四Tứ 等Đẳng 。七thất 當đương 如như 普phổ 賢hiền 。色sắc 像tượng 第đệ 一nhất 。由do 此thử 故cố 得đắc 十thập 王vương 敬kính 護hộ 。八bát 一nhất 切thiết 行hạnh 願nguyện 。皆giai 得đắc 具cụ 足túc 。即tức 是thị 前tiền 文văn 。成thành 就tựu 十Thập 力Lực 。得đắc 佛Phật 果Quả 位vị 方phương 具cụ 足túc 故cố 。故cố 晉tấn 經kinh 無vô 此thử 一nhất 句cú 。而nhi 有hữu 成thành 就tựu 如Như 來Lai 。一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。斯tư 為vi 十thập 種chủng 智trí 力lực 。定định 無vô 惑hoặc 也dã 。唯duy 此thử 一nhất 段đoạn 望vọng 前tiền 不bất 次thứ 以dĩ 內nội 具cụ 種chủng 智trí 外ngoại 具cụ 色sắc 相tướng 。此thử 二nhị 同đồng 在tại 果quả 圓viên 前tiền 後hậu 無vô 在tại 。或hoặc 譯dịch 者giả 不bất 迴hồi 。九cửu 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。無vô 不bất 自tự 在tại 故cố 。能năng 與dữ 物vật 為vi 依y 為vi 救cứu 為vi 炬cự 為vi 明minh 。十thập 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 。第đệ 二nhị 導đạo 師sư 。即tức 是thị 上thượng 文văn 於ư 眾chúng 超siêu 勝thắng 。上thượng 求cầu 第đệ 一nhất 。唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。今kim 纔tài 發phát 心tâm 則tắc 道đạo 亞# 至chí 尊tôn 。故cố 云vân 第đệ 二nhị 。然nhiên 舊cựu 經kinh 中trung 。亦diệc 云vân 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 。第đệ 一nhất 尊tôn 導đạo 。故cố 知tri 第đệ 二nhị 譯dịch 者giả 意ý 也dã 。第đệ 二nhị 佛Phật 子tử 云vân 何hà 下hạ 。指chỉ 事sự 顯hiển 因nhân 於ư 中trung 三tam 。初sơ 總tổng 徵trưng 次thứ 別biệt 顯hiển 。後hậu 總tổng 結kết 成thành 益ích 。二nhị 別biệt 顯hiển 中trung 五ngũ 門môn 分phân 別biệt 。一nhất 總tổng 明minh 大đại 意ý 文văn 中trung 。總tổng 有hữu 一nhất 百bách 四tứ 十thập 一nhất 願nguyện 。菩Bồ 薩Tát 大đại 願nguyện 。深thâm 廣quảng 如như 海hải 。應ưng 如như 迴hồi 向hướng 非phi 止chỉ 爾nhĩ 也dã 。此thử 蓋cái 示thị 於ư 體thể 式thức 餘dư 皆giai 倣# 此thử 。又hựu 非phi 無vô 表biểu 。一nhất 百bách 者giả 。十thập 信tín 圓viên 融dung 一nhất 一nhất 具cụ 十thập 也dã 。四tứ 十thập 一nhất 者giả 。即tức 四tứ 十thập 一nhất 位vị 也dã 。明minh 此thử 諸chư 位vị 所sở 有hữu 惑hoặc 障chướng 。由do 此thử 能năng 淨tịnh 所sở 有hữu 勝thắng 行hành 。由do 此thử 能năng 行hành 故cố 。二nhị 通thông 顯hiển 文văn 旨chỉ 。然nhiên 此thử 諸chư 願nguyện 句cú 雖tuy 有hữu 四tứ 事sự 但đãn 有hữu 三tam 義nghĩa 開khai 為vi 六lục 。言ngôn 三tam 事sự 者giả 。謂vị 初sơ 句cú 願nguyện 所sở 依y 事sự 。次thứ 句cú 願nguyện 所sở 為vi 境cảnh 。後hậu 二nhị 句cú 是thị 願nguyện 境cảnh 成thành 益ích 。開khai 為vi 六lục 者giả 。初sơ 事sự 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 內nội 。謂vị 菩Bồ 薩Tát 自tự 身thân 根căn 識thức 等đẳng 。經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 故cố 。二nhị 者giả 外ngoại 。謂vị 他tha 身thân 或hoặc 依y 正chánh 資tư 具cụ 等đẳng 。經Kinh 云vân 在tại 家gia 等đẳng 故cố 。次thứ 事sự 亦diệc 二nhị 種chủng 。一nhất 能năng 發phát 願nguyện 者giả 。二nhị 所sở 願nguyện 眾chúng 生sanh 。經Kinh 云vân 當đương 願nguyện 眾chúng 生sanh 故cố 。後hậu 事sự 亦diệc 二nhị 。一nhất 者giả 自tự 益ích 由do 此thử 諸chư 願nguyện 成thành 前tiền 諸chư 德đức 故cố 二nhị 者giả 益ích 他tha 。由do 此thử 發phát 願nguyện 願nguyện 眾chúng 生sanh 故cố 。此thử 後hậu 二nhị 句cú 。或hoặc 前tiền 句cú 是thị 因nhân 後hậu 句cú 是thị 果quả 。如như 云vân 所sở 行hành 無vô 逆nghịch 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 等đẳng 。或hoặc 二nhị 俱câu 是thị 因nhân 。如như 云vân 巧xảo 事sự 師sư 長trưởng 習tập 行hành 善thiện 法Pháp 等đẳng 。或hoặc 二nhị 俱câu 佛Phật 果Quả 。如như 云vân 永vĩnh 離ly 煩phiền 惱não 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 等đẳng 。或hoặc 俱câu 通thông 因nhân 果quả 。如như 云vân 以dĩ 法Pháp 自tự 娛ngu 。了liễu 妓kỹ 非phi 實thật 等đẳng 。或hoặc 三tam 四tứ 二nhị 句cú 共cộng 成thành 一nhất 句cú 。如như 云vân 演diễn 說thuyết 種chủng 種chủng 無vô 乖quai 諍tranh 法pháp 等đẳng 。亦diệc 可khả 後hậu 。二nhị 句cú 中trung 初sơ 句cú 所sở 入nhập 法pháp 。如như 云vân 知tri 家gia 性tánh 空không 等đẳng 。後hậu 句cú 所sở 成thành 益ích 免miễn 逼bức 迫bách 等đẳng 以dĩ 不bất 必tất 具cụ 故cố 合hợp 為vi 一nhất 。三tam 別biệt 開khai 義nghĩa 類loại 。然nhiên 上thượng 三tam 事sự 中trung 願nguyện 所sở 依y 事sự 。雖tuy 有hữu 多đa 類loại 。不bất 出xuất 善thiện 惡ác 依y 正chánh 內nội 外ngoại 。隨tùy 義nghĩa 準chuẩn 之chi 。二nhị 願nguyện 所sở 為vi 境cảnh 。其kỳ 一nhất 一nhất 願nguyện 盡tận 該cai 法Pháp 界Giới 。一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。不bất 同đồng 權quyền 小tiểu 談đàm 有hữu 藏tạng 無vô 故cố 。又hựu 願nguyện 即tức 是thị 行hành 。成thành 迴hồi 向hướng 故cố 。一nhất 一nhất 皆giai 成thành 所sở 行hành 清thanh 淨tịnh 。善thiện 業nghiệp 行hành 故cố 。如như 云vân 知tri 家gia 性tánh 空không 。則tắc 菩Bồ 薩Tát 之chi 心tâm 。必tất 詣nghệ 空không 矣hĩ 。三tam 願nguyện 所sở 為vi 境cảnh 。成thành 利lợi 益ích 中trung 。由do 願nguyện 於ư 他tha 成thành 種chủng 種chủng 德đức 。自tự 獲hoạch 如như 前tiền 所sở 說thuyết 功công 德đức 。然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 通thông 二nhị 別biệt 。通thông 則tắc 隨tùy 一nhất 一nhất 願nguyện 成thành 上thượng 諸chư 德đức 。斯tư 為vi 正chánh 意ý 。二nhị 別biệt 顯hiển 者giả 。如như 願nguyện 於ư 他tha 得đắc 堅kiên 固cố 身thân 心tâm 無vô 所sở 屈khuất 。則tắc 自tự 必tất 成thành 十thập 種chủng 三tam 業nghiệp 離ly 過quá 成thành 德đức 之chi 德đức 也dã 。二nhị 願nguyện 於ư 他tha 具cụ 足túc 成thành 滿mãn 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。則tắc 自tự 成thành 就tựu 堪kham 傳truyền 法Pháp 器khí 。三tam 願nguyện 於ư 他tha 深thâm 入nhập 經Kinh 藏tạng 。智trí 慧tuệ 如như 海hải 。則tắc 自tự 成thành 眾chúng 慧tuệ 。四tứ 願nguyện 於ư 他tha 具cụ 諸chư 方phương 便tiện 。得đắc 最tối 勝thắng 法Pháp 。則tắc 自tự 成thành 就tựu 具cụ 道đạo 因nhân 緣duyên 。五ngũ 願nguyện 於ư 他tha 語ngữ 業nghiệp 滿mãn 足túc 巧xảo 能năng 演diễn 說thuyết 。則tắc 自tự 成thành 就tựu 十Thập 善Thiện 巧xảo 德đức 。六lục 願nguyện 於ư 他tha 得đắc 善thiện 意ý 欲dục 洗tẩy 除trừ 惑hoặc 垢cấu 則tắc 自tự 成thành 七thất 覺giác 三tam 空không 。七thất 願nguyện 於ư 他tha 所sở 作tác 皆giai 辦biện 。具cụ 諸chư 佛Phật 法Pháp 。則tắc 自tự 成thành 滿mãn 。菩Bồ 薩Tát 行hành 德đức 。八bát 願nguyện 於ư 他tha 捨xả 眾chúng 聚tụ 法pháp 。成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 。則tắc 自tự 成thành 就tựu 如Như 來Lai 。十thập 種chủng 智trí 力lực 。九cửu 願nguyện 於ư 他tha 皆giai 如như 普phổ 賢hiền 端đoan 正chánh 嚴nghiêm 好hảo/hiếu 。則tắc 自tự 成thành 就tựu 十thập 王vương 敬kính 護hộ 。十thập 願nguyện 於ư 他tha 統thống 理lý 大đại 眾chúng 。一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。則tắc 自tự 成thành 饒nhiêu 益ích 為vi 依y 救cứu 德đức 。十thập 一nhất 願nguyện 他tha 得đắc 第đệ 一nhất 位vị 入nhập 不bất 動động 法pháp 。則tắc 自tự 成thành 就tựu 超siêu 勝thắng 第đệ 一nhất 德đức 。以dĩ 斯tư 十thập 一nhất 配phối 上thượng 答đáp 中trung 總tổng 別biệt 十thập 一nhất 段đoạn 。文văn 並tịnh 可khả 知tri 。通thông 別biệt 交giao 絡lạc 應ưng 成thành 四tứ 句cú 。謂vị 一nhất 切thiết 願nguyện 成thành 一nhất 德đức 。一nhất 切thiết 願nguyện 成thành 一nhất 切thiết 德đức 等đẳng 。以dĩ 因nhân 願nguyện 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 故cố 。成thành 德đức 亦diệc 一nhất 多đa 鎔dong 融dung 。四tứ 對đối 辨biện 成thành 例lệ 。謂vị 若nhược 以dĩ 初sơ 後hậu 二nhị 事sự 相tướng 對đối 辨biện 例lệ 。略lược 有hữu 十thập 例lệ 一nhất 會hội 事sự 同đồng 理lý 例lệ 。如như 菩Bồ 薩Tát 在tại 家gia 事sự 也dã 。性tánh 空không 理lý 也dã 。二nhị 處xứ 染nhiễm 翻phiên 染nhiễm 例lệ 。如như 若nhược 得đắc 五ngũ 欲dục 染nhiễm 也dã 。拔bạt 除trừ 欲dục 箭tiễn 翻phiên 染nhiễm 也dã 。三tam 相tương 似tự 類loại 同đồng 例lệ 。如như 若nhược 有hữu 所sở 施thí 。令linh 一nhất 切thiết 能năng 捨xả 等đẳng 。四tứ 世thế 同đồng 出xuất 世thế 例lệ 如như 上thượng 升thăng 樓lâu 閣các 願nguyện 升thăng 正Chánh 法Pháp 樓lâu 等đẳng 。五ngũ 以dĩ 因nhân 同đồng 果quả 例lệ 。如như 正chánh 出xuất 家gia 時thời 願nguyện 同đồng 佛Phật 出xuất 家gia 等đẳng 。六lục 捨xả 偽ngụy 歸quy 真chân 例lệ 。如như 著trước 瓔anh 珞lạc 願nguyện 到đáo 真chân 實thật 處xứ 等đẳng 。七thất 以dĩ 人nhân 同đồng 法pháp 例lệ 。如như 見kiến 病bệnh 人nhân 願nguyện 離ly 乖quai 諍tranh 等đẳng 。八bát 以dĩ 境cảnh 成thành 行hành 例lệ 。如như 見kiến 涌dũng 泉tuyền 願nguyện 善thiện 根căn 無vô 盡tận 等đẳng 。九cửu 以dĩ 妄vọng 歸quy 真chân 例lệ 。如như 見kiến 婆Bà 羅La 門Môn 。願nguyện 離ly 惡ác 等đẳng 。十thập 以dĩ 近cận 同đồng 遠viễn 例lệ 。如như 受thọ 和hòa 尚thượng 教giáo 願nguyện 到đáo 無vô 依y 處xứ 等đẳng 。五ngũ 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 。長trường/trưởng 分phân 為vi 十thập 。初sơ 有hữu 十thập 一nhất 願nguyện 。明minh 在tại 家gia 時thời 願nguyện 。二nhị 有hữu 十thập 五ngũ 願nguyện 。出xuất 家gia 受thọ 戒giới 時thời 願nguyện 。三tam 有hữu 七thất 願nguyện 。就tựu 坐tọa 禪thiền 觀quán 時thời 願nguyện 。四tứ 有hữu 六lục 願nguyện 。明minh 將tương 行hành 披phi 挂quải 時thời 願nguyện 。五ngũ 有hữu 七thất 願nguyện 。澡táo 漱thấu 盥quán 洗tẩy 時thời 願nguyện 。六lục 有hữu 五ngũ 十thập 五ngũ 願nguyện 。明minh 乞khất 食thực 道Đạo 行hạnh 時thời 願nguyện 。七thất 有hữu 二nhị 十thập 二nhị 願nguyện 。明minh 到đáo 城thành 乞khất 食thực 時thời 願nguyện 。八bát 有hữu 五ngũ 願nguyện 。明minh 還hoàn 歸quy 洗tẩy 浴dục 時thời 願nguyện 。九cửu 有hữu 十thập 願nguyện 。明minh 習tập 誦tụng 旋toàn 禮lễ 時thời 願nguyện 。十thập 有hữu 三tam 願nguyện 。明minh 寤ngụ 寐mị 安an 息tức 時thời 願nguyện 。今kim 初sơ 。在tại 家gia 有hữu 十thập 一nhất 願nguyện 。初sơ 一nhất 總tổng 舉cử 在tại 家gia 。以dĩ 家gia 是thị 貪tham 愛ái 擊kích 縛phược 所sở 故cố 。若nhược 了liễu 性tánh 空không 。則tắc 雖tuy 處xứ 居cư 家gia 。家gia 不bất 能năng 迫bách 。次thứ 一nhất 在tại 家gia 行hành 孝hiếu 願nguyện 。以dĩ 是thị 至chí 德đức 行hạnh 本bổn 故cố 。首thủ 而nhi 明minh 之chi 。大đại 集tập 經Kinh 云vân 。世thế 若nhược 無vô 佛Phật 善thiện 事sự 父phụ 母mẫu 。事sự 父phụ 母mẫu 者giả 。即tức 是thị 事sự 佛Phật 。父phụ 母mẫu 於ư 我ngã 為vi 先tiên 覺giác 故cố 。今kim 翻phiên 令linh 事sự 佛Phật 者giả 。生sanh 長trưởng 法Pháp 身thân 故cố 。護hộ 養dưỡng 一nhất 切thiết 者giả 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。皆giai 我ngã 子tử 故cố 護hộ 之chi 。一nhất 切thiết 男nam 女nữ 。皆giai 我ngã 父phụ 母mẫu 故cố 養dưỡng 之chi 。生sanh 生sanh 無vô 不bất 從tùng 之chi 受thọ 身thân 故cố 。平bình 等đẳng 敬kính 之chi 法Pháp 身thân 佛Phật 故cố 。次thứ 四tứ 受thọ 家gia 室thất 等đẳng 願nguyện 。然nhiên 五ngũ 欲dục 射xạ 心tâm 猶do 如như 箭tiễn 中trung 。王vương 侯hầu 有hữu 宮cung 餘dư 皆giai 名danh 室thất 。次thứ 五ngũ 在tại 家gia 所sở 作tác 事sự 業nghiệp 等đẳng 願nguyện 。在tại 頸cảnh 曰viết 瓔anh 。在tại 身thân 曰viết 珞lạc 。珞lạc 以dĩ 持trì 衣y 。瓔anh 以dĩ 繫hệ 冠quan 。一nhất 切thiết 悉tất 捨xả 。亦diệc 捨xả 心tâm 也dã 。了liễu 聚tụ 無vô 性tánh 成thành 佛Phật 智trí 也dã 。第đệ 二nhị 捨xả 居cư 家gia 下hạ 。出xuất 家gia 受thọ 戒giới 。時thời 有hữu 十thập 五ngũ 願nguyện 。初sơ 一nhất 正chánh 捨xả 俗tục 家gia 。次thứ 三tam 出xuất 家gia 方phương 便tiện 。僧Tăng 伽già 藍lam 者giả 。此thử 云vân 眾chúng 園viên 。眾chúng 有hữu 六lục 和hòa 法pháp 則tắc 事sự 理lý 一nhất 味vị 。故cố 無vô 諍tranh 也dã 。大đại 師sư 謂vị 佛Phật 。眾chúng 所sở 宗tông 故cố 。小tiểu 謂vị 和hòa 尚thượng 。親thân 所sở 教giáo 故cố 。若nhược 約ước 末mạt 世thế 三tam 師sư 為vi 大đại 。七thất 證chứng 為vi 小tiểu 。靡mĩ 不bất 有hữu 初sơ 鮮tiên 克khắc 有hữu 終chung 。故cố 希hy 不bất 退thoái 。次thứ 四tứ 正chánh 落lạc 䰆# 出xuất 家gia 。袈ca 裟sa 者giả 不bất 正chánh 色sắc 衣y 也dã 。亦diệc 云vân 染nhiễm 色sắc 。表biểu 心tâm 染nhiễm 於ư 法Pháp 要yếu 。無vô 所sở 染nhiễm 方phương 曰viết 染nhiễm 也dã 。然nhiên 二Nhị 乘Thừa 之chi 染nhiễm 亦diệc 非phi 真chân 染nhiễm 。必tất 心tâm 染nhiễm 大Đại 乘Thừa 故cố 。云vân 具cụ 大đại 仙tiên 道đạo 為vi 於ư 正Chánh 法Pháp 除trừ 其kỳ 結kết 使sử 。方phương 為vi 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。落lạc 䰆# 披phi 衣y 之chi 後hậu 為vi 正chánh 出xuất 家gia 。餘dư 七thất 受thọ 學học 戒giới 時thời 。初sơ 三Tam 自Tự 歸Quy 。佛Phật 在tại 之chi 日nhật 則tắc 五ngũ 受thọ 之chi 一nhất 。佛Phật 滅diệt 之chi 後hậu 受thọ 五ngũ 八bát 戒giới 。必tất 依y 三Tam 歸Quy 。歸quy 要yếu 三tam 者giả 。翻phiên 彼bỉ 外ngoại 道đạo 邪tà 師sư 。邪tà 教giáo 及cập 邪tà 眾chúng 故cố 。猶do 如như 良lương 醫y 。良lương 藥dược 及cập 看khán 病bệnh 人nhân 。煩phiền 惱não 病bệnh 愈dũ 故cố 。為vi 與dữ 眾chúng 生sanh 為vi 緣duyên 念niệm 故cố 。三Tam 寶Bảo 之chi 義nghĩa 至chí 下hạ 當đương 釋thích 。受thọ 學học 戒giới 者giả 即tức 十thập 戒giới 也dã 。亦diệc 通thông 五Ngũ 戒Giới 。優Ưu 婆Bà 塞Tắc 戒giới 經Kinh 云vân 。欲dục 受thọ 菩Bồ 薩Tát 。戒giới 先tiên 應ưng 遍biến 受thọ 五Ngũ 戒Giới 十Thập 戒Giới 。二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。若nhược 尼ni 則tắc 受thọ 六lục 事sự 及cập 五ngũ 百bách 戒giới 。受thọ 謂vị 受thọ 戒giới 。學học 即tức 隨tùy 戒giới 。願nguyện 中trung 即tức 止chỉ 作tác 二nhị 持trì 。闍xà 梨lê 者giả 此thử 云vân 正chánh 行hạnh 。軌quỹ 範phạm 教giáo 授thọ 故cố 云vân 具cụ 足túc 威uy 儀nghi 。和hòa 尚thượng 此thử 云vân 親thân 教giáo 。亦diệc 云vân 力lực 生sanh 。道Đạo 力lực 自tự 彼bỉ 生sanh 故cố 。故cố 翻phiên 云vân 入nhập 無vô 生sanh 智trí 。依y 之chi 得đắc 戒giới 故cố 翻phiên 無vô 依y 。具cụ 足túc 戒giới 言ngôn 義nghĩa 含hàm 二nhị 種chủng 。一nhất 則tắc 大đại 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 。二nhị 則tắc 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。亦diệc 制chế 意ý 地địa 方phương 為vi 具cụ 足túc 。第đệ 三tam 若nhược 入nhập 堂đường 下hạ 七thất 願nguyện 。明minh 就tựu 坐tọa 禪thiền 觀quán 時thời 願nguyện 。初sơ 四tứ 為vi 修tu 方phương 便tiện 。次thứ 二nhị 正chánh 修tu 止Chỉ 觀Quán 。後hậu 一nhất 修tu 行hành 事sự 訖ngật 。第đệ 四tứ 下hạ 足túc 住trụ 時thời 下hạ 。明minh 將tương 行hành 披phi 挂quải 時thời 六lục 願nguyện 。下hạ 衣y 蓋cái 醜xú 故cố 願nguyện 得đắc 慚tàm 愧quý 。上thượng 衣y 即tức 衫sam 襖# 之chi 輩bối 。前tiền 已dĩ 辨biện 袈ca 裟sa 故cố 。此thử 直trực 云vân 僧tăng 伽già 梨lê 。僧tăng 伽già 梨lê 者giả 義nghĩa 云vân 和hòa 合hợp 。新tân 者giả 二nhị 種chủng 。故cố 者giả 四tứ 種chủng 。要yếu 以dĩ 重trọng/trùng 成thành 故cố 云vân 和hòa 合hợp 。即tức 是thị 三tam 衣y 中trung 第đệ 一nhất 衣y 故cố 。第đệ 五ngũ 手thủ 執chấp 楊dương 枝chi 下hạ 。澡táo 漱thấu 盥quán 洗tẩy 時thời 有hữu 七thất 願nguyện 。楊dương 枝chi 五ngũ 利lợi 是thị 曰viết 妙diệu 法Pháp 。去khứ 穢uế 為vi 淨tịnh 。西tây 域vực 皆giai 朝triêu 中trung 嚼tước 楊dương 枝chi 。淨tịnh 穢uế 不bất 相tương 雜tạp 。此thử 為vi 常thường 規quy 。凡phàm 欲dục 習tập 謂vị 別biệt 須tu 用dụng 之chi 。盥quán 者giả 澡táo 也dã 。第đệ 六lục 手thủ 執chấp 錫tích 杖trượng 下hạ 。乞khất 食thực 道Đạo 行hạnh 時thời 。總tổng 有hữu 五ngũ 十thập 五ngũ 願nguyện 。更cánh 分phân 為vi 三tam 。初sơ 十thập 二nhị 願nguyện 游du 涉thiệp 道đạo 路lộ 。次thứ 見kiến 眾chúng 會hội 下hạ 十thập 九cửu 願nguyện 。所sở 覩đổ 事sự 境cảnh 。後hậu 見kiến 嚴nghiêm 飾sức 下hạ 二nhị 十thập 四tứ 願nguyện 。所sở 遇ngộ 人nhân 物vật 。今kim 初sơ 。錫tích 者giả 輕khinh 也dã 明minh 也dã 。執chấp 此thử 杖trượng 者giả 。輕khinh 煩phiền 惱não 故cố 。明minh 佛Phật 法Pháp 故cố 。更cánh 有hữu 多đa 義nghĩa 具cụ 如như 經kinh 辨biện 。今kim 略lược 明minh 二nhị 用dụng 。一nhất 執chấp 為vi 行hành 道Đạo 之chi 儀nghi 。二nhị 振chấn 以dĩ 乞khất 食thực 故cố 。發phát 相tương 似tự 之chi 願nguyện 。無vô 依y 之chi 道đạo 是thị 真chân 道đạo 也dã 。向hướng 無vô 餘dư 法pháp 真chân 涅Niết 槃Bàn 也dã 。真chân 淨tịnh 法Pháp 界Giới 心tâm 所sở 履lý 也dã 險hiểm 道đạo 有hữu 二nhị 。一nhất 多đa 賊tặc 鬼quỷ 毒độc 獸thú 。二nhị 陜# 徑kính 阻trở 絕tuyệt 。初sơ 惑hoặc 業nghiệp 罪tội 苦khổ 。凡phàm 夫phu 之chi 險hiểm 道đạo 也dã 。後hậu 自tự 調điều 滯trệ 寂tịch 二Nhị 乘Thừa 之chi 險hiểm 道đạo 也dã 。皆giai 為vi 難nạn 處xứ 。不bất 斷đoạn 生sanh 死tử 。而nhi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。正Chánh 法Pháp 界giới 也dã 。二nhị 覩đổ 事sự 境cảnh 願nguyện 。初sơ 覩đổ 眾chúng 會hội 。謂vị 眾chúng 聚tụ 多đa 談đàm 無vô 義nghĩa 故cố 。願nguyện 說thuyết 深thâm 法Pháp 眾chúng 心tâm 易dị 乖quai 故cố 令linh 和hòa 合hợp 。二nhị 大đại 柱trụ 者giả 。舊cựu 經Kinh 云vân 大đại 樹thụ 。梵Phạm 云vân 薩tát 擔đảm 婆bà 。 (# 去khứ 聲thanh 輕khinh 呼hô )# 此thử 云vân 樹thụ 也dã 。薩tát 擔đảm 婆bà (# 入nhập 聲thanh 重trọng/trùng 呼hô )# 此thử 云vân 柱trụ 也dã 。由do 茲tư 二nhị 物vật 呼hô 聲thanh 相tương/tướng 濫lạm 。古cổ 今kim 譯dịch 殊thù 。柱trụ 有hữu 荷hà 重trọng/trùng 之chi 能năng 。一nhất 舍xá 由do 之chi 而nhi 立lập 翻phiên 。此thử 願nguyện 離ly 我ngã 能năng 之chi 諍tranh 。忿phẫn 恨hận 何hà 由do 而nhi 生sanh 。三tam 德đức 猶do 叢tùng 林lâm 森sâm 聳tủng 可khả 敬kính 。十thập 一nhất 陂bi 澤trạch 者giả 。畜súc 水thủy 曰viết 陂bi 。不bất 集tập 諸chư 流lưu 故cố 願nguyện 一nhất 味vị 。十thập 二nhị 說thuyết 文văn 曰viết 。穿xuyên 地địa 通thông 水thủy 曰viết 池trì 。沼chiểu 即tức 池trì 也dã 。取thủ 其kỳ 盈doanh 滿mãn 引dẫn 法pháp 流lưu 故cố 。亦diệc 可khả 巧xảo 思tư 穿xuyên 鑿tạc 能năng 有hữu 說thuyết 故cố 。十thập 三tam 汲cấp 者giả 取thủ 也dã 。辯biện 才tài 演diễn 法pháp 猶do 綆# 汲cấp 水thủy 。無vô 憂ưu 林lâm 者giả 處xứ 之chi 忘vong 憂ưu 故cố 。三tam 見kiến 嚴nghiêm 飾sức 下hạ 二nhị 十thập 四tứ 願nguyện 。所sở 遇ngộ 人nhân 物vật 。六lục 云vân 獲hoạch 根căn 本bổn 智trí 滅diệt 眾chúng 苦khổ 者giả 。若nhược 得đắc 見kiến 道đạo 無vô 分phân 別biệt 根căn 本bổn 智trí 。則tắc 斷đoạn 惡ác 道đạo 業nghiệp 無vô 明minh 故cố 。三tam 塗đồ 苦khổ 滅diệt 。則tắc 三tam 苦khổ 八bát 苦khổ 亦diệc 皆giai 隨tùy 滅diệt 。死tử 及cập 取thủ 蘊uẩn 。直trực 至chí 金kim 剛cang 後hậu 根căn 本bổn 智trí 。則tắc 能năng 永vĩnh 斷đoạn 七thất 願nguyện 入nhập 真chân 實thật 慧tuệ 永vĩnh 無vô 病bệnh 惱não 者giả 。此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。一nhất 約ước 入nhập 真chân 見kiến 道đạo 之chi 慧tuệ 斷đoạn 身thân 病bệnh 之chi 苦khổ 惱não 及cập 煩phiền 惱não 病bệnh 。謂vị 一nhất 切thiết 惡ác 趣thú 。諸chư 煩phiền 惱não 品phẩm 。所sở 有hữu 麁thô 重trọng 是thị 分phân 別biệt 起khởi 。亦diệc 為vi 身thân 病bệnh 遠viễn 因nhân 。至chí 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 真chân 見kiến 道đạo 中trung 。一nhất 剎sát 那na 斷đoạn 。頓đốn 證chứng 三tam 界giới 。四Tứ 諦Đế 真Chân 如Như 。身thân 病bệnh 及cập 惑hoặc 永vĩnh 不bất 復phục 有hữu 。二nhị 約ước 金kim 剛cang 心tâm 慧tuệ 頓đốn 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 煩phiền 惱não 。病bệnh 及cập 習tập 氣khí 隨tùy 眠miên 。證chứng 極cực 圓viên 滿mãn 真chân 實thật 勝thắng 義nghĩa 。諸chư 惑hoặc 永vĩnh 亡vong 。依y 上thượng 解giải 者giả 。真chân 實thật 慧tuệ 者giả 即tức 根căn 本bổn 智trí 。但đãn 約ước 所sở 滅diệt 惑hoặc 苦khổ 不bất 同đồng 耳nhĩ 。八bát 四tứ 大đại 乖quai 違vi 成thành 病bệnh 。知tri 空không 則tắc 永vĩnh 無vô 所sở 乖quai 。於ư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 能năng 知tri 恩ân 德đức 者giả 。諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。始thỉ 自tự 發phát 心tâm 普phổ 緣duyên 眾chúng 生sanh 。難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 。不bất 顧cố 自tự 身thân 。垂thùy 形hình 六lục 道đạo 隨tùy 逐trục 眾chúng 生sanh 。見kiến 其kỳ 造tạo 惡ác 如như 割cát 支chi 體thể 。迄hất 成thành 正chánh 覺giác 隱ẩn 其kỳ 勝thắng 德đức 。以dĩ 貧bần 所sở 樂lạc 法pháp 誘dụ 攝nhiếp 拯chửng 救cứu 。見kiến 其kỳ 憍kiêu 恣tứ 示thị 迹tích 涅Niết 槃Bàn 。留lưu 餘dư 福phước 教giáo 以dĩ 濟tế 危nguy 苦khổ 。故cố 自tự 頂đảnh 至chí 足túc 。從tùng 生sanh 至chí 死tử 。皆giai 佛Phật 之chi 蔭ấm 。斯tư 之chi 恩ân 德đức 何hà 可khả 報báo 耶da 。得đắc 人nhân 小tiểu 恩ân 常thường 懷hoài 大đại 報báo 。不bất 知tri 恩ân 者giả 。多đa 遭tao 橫hoạnh 死tử 。故cố 經Kinh 云vân 。假giả 使sử 頂đảnh 戴đái 經kinh 塵trần 劫kiếp 。身thân 為vi 床sàng 座tòa 遍biến 三tam 千thiên 。若nhược 不bất 傳truyền 法pháp 利lợi 眾chúng 生sanh 。畢tất 竟cánh 無vô 能năng 申thân 報báo 者giả 。故cố 唯duy 自tự 利lợi 利lợi 人nhân 。如như 說thuyết 修tu 行hành 。為vì 報báo 佛Phật 恩ân 耳nhĩ 。沙Sa 門Môn 此thử 云vân 止chỉ 息tức 。畢tất 竟cánh 止chỉ 息tức 。唯duy 大đại 涅Niết 槃Bàn 。世thế 之chi 甲giáp 冑trụ 隨tùy 於ư 師sư 旋toàn 。進tiến 忍nhẫn 甲giáp 冑trụ 趣thú 於ư 無vô 師sư 。能năng 離ly 五ngũ 邪tà 方phương 為vi 正chánh 命mạng 。謂vị 一nhất 詐trá 現hiện 奇kỳ 特đặc 。二nhị 自tự 說thuyết 功công 德đức 。三tam 占chiêm 相tướng 吉cát 凶hung 。四tứ 高cao 聲thanh 現hiện 威uy 令linh 他tha 敬kính 畏úy 五ngũ 為vì 他tha 說thuyết 法Pháp 。行hành 此thử 五ngũ 事sự 。若nhược 為vi 利lợi 養dưỡng 皆giai 邪tà 命mạng 也dã 。第đệ 三tam 句cú 通thông 願nguyện 離ly 五ngũ 。第đệ 四tứ 句cú 但đãn 離ly 初sơ 一nhất 。明minh 斷đoạn 方phương 稱xưng 長trưởng 者giả 。守thủ 王vương 正Chánh 法Pháp 始thỉ 曰viết 大đại 臣thần 。第đệ 七thất 若nhược 見kiến 城thành 郭quách 下hạ 。二nhị 十thập 二nhị 願nguyện 。到đáo 城thành 乞khất 食thực 時thời 願nguyện 。初sơ 三tam 總tổng 處xứ 王vương 都đô 。則tắc 賢hiền 達đạt 輻bức 輳# 。林lâm 藪tẩu 則tắc 眾chúng 德đức 攸du 歸quy 。次thứ 三tam 入nhập 家gia 未vị 入nhập 則tắc 諸chư 家gia 差sai 別biệt 。入nhập 已dĩ 唯duy 一nhất 無vô 多đa 。如như 入nhập 佛Phật 乘thừa 無vô 二nhị 三tam 也dã 。次thứ 八bát 乞khất 食thực 得đắc 不phủ 。得đắc 願nguyện 次thứ 七thất 得đắc 食thực 正chánh 食thực 後hậu 一nhất 。食thực 訖ngật 說thuyết 法Pháp 。亦diệc 為vi 報báo 施thí 主chủ 之chi 恩ân 故cố 。其kỳ 中trung 云vân 藏tạng 護hộ 諸chư 根căn 者giả 。瑜du 伽già 名danh 善thiện 守thủ 根căn 門môn 。淨tịnh 名danh 云vân 。所sở 見kiến 色sắc 與dữ 盲manh 等đẳng 。乃nãi 至chí 云vân 知tri 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 相tướng 是thị 也dã 。第đệ 八bát 從tùng 舍xá 出xuất 下hạ 。還hoàn 歸quy 洗tẩy 浴dục 時thời 節tiết 炎diễm 涼lương 。五ngũ 願nguyện 可khả 知tri 。第đệ 九cửu 諷phúng 誦tụng 下hạ 。習tập 誦tụng 旋toàn 禮lễ 時thời 有hữu 十thập 願nguyện 。右hữu 者giả 順thuận 義nghĩa 故cố 。普phổ 耀diệu 經kinh 第đệ 二nhị 亦diệc 云vân 。菩Bồ 薩Tát 降giáng 神thần 。趣thú 右hữu 脇hiếp 者giả 。所sở 行hành 無vô 逆nghịch 故cố 。佛Phật 功công 德đức 者giả 。謂vị 如Như 來Lai 十Thập 力Lực 等đẳng 。第đệ 十thập 若nhược 洗tẩy 足túc 下hạ 。寤ngụ 寐mị 安an 息tức 時thời 三tam 願nguyện 。一Nhất 切Thiết 智Trí 覺giác 者giả 。非phi 唯duy 三tam 世thế 齊tề 明minh 。抑ức 亦diệc 十thập 方phương 洞đỗng 曉hiểu 。一nhất 日nhật 始thỉ 終chung 既ký 爾nhĩ 。餘dư 時thời 類loại 然nhiên 。第đệ 三tam 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。結kết 歎thán 因nhân 所sở 成thành 益ích 。若nhược 能năng 如như 上thượng 為vi 善thiện 用dụng 心tâm 。若nhược 此thử 用dụng 心tâm 則tắc 內nội 德đức 齊tề 圓viên 。外ngoại 不bất 能năng 動động 心tâm 。游du 大đại 智trí 故cố 。人nhân 天thiên 不bất 能năng 動động 。心tâm 冠quan 大đại 悲bi 故cố 。二Nhị 乘Thừa 不bất 能năng 。動động 不bất 動động 有hữu 二nhị 。一nhất 修tu 行hành 時thời 。此thử 等đẳng 不bất 能năng 惑hoặc 亂loạn 故cố 。二nhị 不bất 希hy 彼bỉ 故cố 。

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 十thập 五ngũ