Đại Minh Tam Tạng Pháp Số Đệ Quyển Đệ Quyển – Quyển 0015

大Đại 明Minh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 數Số ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0015
明Minh 一Nhất 如Như 等Đẳng 編Biên 集Tập

大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 八bát 。 碣# 十thập 。

上thượng 天Thiên 竺Trúc 前tiền 住trụ 持trì 沙Sa 門Môn 一nhất 如như 等đẳng 奉phụng 。 勑# 集tập 註chú 。

十Thập 種Chủng 佛Phật (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh )#

佛Phật 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 佛Phật 陁# 華hoa 言ngôn 覺giác 謂vị 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 也dã 。

【# 一nhất 成thành 正chánh 覺giác 佛Phật 】# 謂vị 佛Phật 於ư 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 降hàng 伏phục 諸chư 魔ma 。 朗lãng 然nhiên 大đại 悟ngộ 證chứng 無vô 上thượng 果quả 是thị 名danh 成thành 正chánh 覺giác 佛Phật (# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo 謂vị 之chi 菩Bồ 提Đề 樹thụ 者giả 以dĩ 佛Phật 於ư 此thử 樹thụ 下hạ 。 成thành 道Đạo 而nhi 得đắc 名danh 也dã )# 。

【# 二nhị 願nguyện 佛Phật 】# 謂vị 佛Phật 從tùng 兜Đâu 率Suất 下hạ 生sanh 人nhân 間gian 。 說thuyết 法Pháp 度độ 生sanh 酬thù 宿túc 因nhân 願nguyện 是thị 名danh 願nguyện 佛Phật (# 梵Phạn 語ngữ 兜Đâu 率Suất 華hoa 言ngôn 知tri 足túc )# 。

【# 三tam 業nghiệp 報báo 佛Phật 】# 謂vị 佛Phật 修tu 萬vạn 行hạnh 清thanh 淨tịnh 業nghiệp 因nhân 感cảm 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 。 果quả 報báo 是thị 名danh 業nghiệp 報báo 佛Phật 。

【# 四tứ 住trụ 持trì 佛Phật 】# 謂vị 佛Phật 真chân 身thân 及cập 於ư 舍xá 利lợi 住trụ 持trì 世thế 間gian 永vĩnh 久cửu 不bất 壞hoại 是thị 名danh 住trụ 持trì 佛Phật (# 梵Phạn 語ngữ 舍xá 利lợi 華hoa 言ngôn 骨cốt 身thân )# 。

【# 五ngũ 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 】# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 謂vị 佛Phật 應ưng 身thân 化hóa 事sự 既ký 終chung 示thị 現hiện 滅diệt 度độ 。 是thị 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 佛Phật (# 滅diệt 度độ 者giả 謂vị 大đại 患hoạn 永vĩnh 滅diệt 超siêu 度độ 三tam 界giới 也dã )# 。

【# 六lục 法Pháp 界Giới 佛Phật 】# 謂vị 佛Phật 證chứng 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 無vô 漏lậu 之chi 體thể 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 徧biến 照chiếu 一nhất 切thiết 是thị 名danh 法Pháp 界Giới 佛Phật (# 無vô 漏lậu 者giả 謂vị 惑hoặc 業nghiệp 淨tịnh 盡tận 不bất 漏lậu 落lạc 三tam 界giới 生sanh 死tử 也dã )# 。

【# 七thất 心tâm 佛Phật 】# 謂vị 佛Phật 心tâm 體thể 離ly 念niệm 虛hư 徹triệt 靈linh 通thông 本bổn 來lai 真chân 覺giác 寂tịch 然nhiên 獨độc 照chiếu 是thị 名danh 心tâm 佛Phật 。

【# 八bát 三tam 昧muội 佛Phật 】# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định 謂vị 佛Phật 常thường 住trụ 大đại 定định 如như 如như 不bất 動động 。 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 是thị 名danh 三tam 昧muội 佛Phật 。

【# 九cửu 本bổn 性tánh 佛Phật 】# 謂vị 佛Phật 具cụ 大đại 智trí 慧tuệ 。 照chiếu 了liễu 自tự 性tánh 本bổn 來lai 。 是thị 佛Phật 具cụ 足túc 恆Hằng 沙sa 性tánh 妙diệu 功công 德đức 是thị 名danh 本bổn 性tánh 佛Phật 。

【# 十thập 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 】# 謂vị 佛Phật 隨tùy 機cơ 樂nhạo 欲dục 如như 意ý 速tốc 疾tật 即tức 為vi 現hiện 身thân 。 說thuyết 法Pháp 令linh 其kỳ 行hành 業nghiệp 成thành 就tựu 是thị 名danh 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 。

華Hoa 嚴Nghiêm 十Thập 類Loại 經Kinh (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

謂vị 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 如Như 來Lai 。 以dĩ 本bổn 願nguyện 力lực 。 現hiện 法Pháp 界Giới 無vô 盡tận 身thân 雲vân 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 常thường 轉chuyển 無vô 上thượng 法Pháp 輪luân 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 入nhập 華hoa 藏tạng 海hải 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 。 故cố 知tri 此thử 經Kinh 難nan 可khả 限hạn 量lượng 。 然nhiên 自tự 狹hiệp 至chí 寬khoan 略lược 明minh 十thập 類loại 故cố 現hiện 相tướng 品phẩm 云vân 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 佛Phật 。 願nguyện 力lực 周chu 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 國quốc 土độ 中trung 。 恆hằng 轉chuyển 無vô 上thượng 輪luân 。 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 華hoa 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ )# 。

【# 一nhất 略lược 本bổn 經kinh 】# 謂vị 此thử 經Kinh 一nhất 部bộ 三tam 十thập 九cửu 品phẩm 八bát 十thập 卷quyển 文văn 現hiện 傳truyền 世thế 間gian 乃nãi 是thị 下hạ 本bổn 十thập 萬vạn 偈kệ 中trung 之chi 四tứ 萬vạn 五ngũ 千thiên 偈kệ 未vị 得đắc 具cụ 足túc 。 故cố 名danh 略lược 本bổn 經kinh 。

【# 二nhị 下hạ 本bổn 經kinh 】# 謂vị 此thử 經Kinh 盖# 文Văn 殊Thù 與dữ 阿A 難Nan 結kết 集tập 已dĩ 龍long 神thần [(冰-水+〡)*ㄆ]# 入nhập 龍long 宮cung 後hậu 因nhân 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 入nhập 龍long 宮cung 見kiến 此thử 大đại 不bất 思tư 議nghị 經kinh 具cụ 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 三tam 本bổn 下hạ 本bổn 十thập 萬vạn 偈kệ 四tứ 十thập 八bát 品phẩm 龍long 樹thụ 遂toại 記ký 出xuất 流lưu 傳truyền 于vu 世thế 故cố 名danh 下hạ 本bổn 經kinh (# 文Văn 殊Thù 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 華hoa 言ngôn 妙diệu 德đức 梵Phạn 語ngữ 阿A 難Nan 華hoa 言ngôn 慶khánh 喜hỷ 龍long 樹thụ 者giả 本bổn 傳truyền 云vân 其kỳ 母mẫu 樹thụ 下hạ 生sanh 之chi 又hựu 因nhân 龍long 接tiếp 入nhập 宮cung 以dĩ 成thành 其kỳ 道đạo 遂toại 以dĩ 為vi 號hiệu 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 大đại 不bất 思tư 議nghị 經kinh 即tức 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 也dã )# 。

【# 三tam 中trung 本bổn 經kinh 】# 謂vị 此thử 經Kinh 龍long 樹thụ 於ư 龍long 宮cung 所sở 見kiến 有hữu 四tứ 十thập 九cửu 萬vạn 八bát 千thiên 。 八bát 百bách 偈kệ 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 品phẩm 故cố 名danh 中trung 本bổn 經kinh 。

【# 四tứ 上thượng 本bổn 經kinh 】# 謂vị 此thử 經Kinh 龍long 樹thụ 於ư 龍long 宮cung 所sở 見kiến 有hữu 十thập 箇cá 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 微vi 塵trần 數số 偈kệ 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 微vi 塵trần 數số 品phẩm 故cố 名danh 上thượng 本bổn 經kinh (# 四tứ 天thiên 下hạ 者giả 即tức 東đông 弗Phất 于Vu 逮Đãi 。 南Nam 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 西Tây 瞿Cù 耶Da 尼Ni 。 北Bắc 欝Uất 單Đơn 越Việt 。 之chi 四tứ 洲châu 也dã )# 。

【# 五ngũ 普phổ 眼nhãn 經kinh 】# 謂vị 此thử 經Kinh 中trung 普phổ 眼nhãn 法Pháp 門môn 於ư 一nhất 法pháp 之chi 中trung 能năng 見kiến 無vô 量lượng 之chi 法pháp 。 即tức 海hải 雲vân 比Bỉ 丘Khâu 所sở 持trì 以dĩ 大đại 海hải 為vi 墨mặc 湏# 彌di 聚tụ 筆bút 書thư 此thử 法Pháp 門môn 一nhất 品phẩm 中trung 一nhất 門môn 一nhất 門môn 中trung 一nhất 法pháp 一nhất 法pháp 中trung 一nhất 義nghĩa 一nhất 義nghĩa 中trung 一nhất 句cú 不bất 得đắc 少thiểu 分phần 何hà 况# 能năng 盡tận 故cố 名danh 普phổ 眼nhãn 經kinh (# 海hải 雲vân 比Bỉ 丘Khâu 者giả 即tức 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 第đệ 三tam 所sở 叅# 之chi 善Thiện 知Tri 識Thức 以dĩ 此thử 普phổ 眼nhãn 法Pháp 門môn 開khai 導đạo 善thiện 財tài 者giả 也dã )# 。

【# 六lục 同đồng 說thuyết 經Kinh 】# 謂vị 佛Phật 約ước 百bách 億ức 同đồng 類loại 世thế 界giới 遍biến 於ư 虛hư 空không 。 皆giai 有hữu 主chủ 伴bạn 同đồng 說thuyết 無vô 盡tận 法Pháp 輪luân 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 云vân 如như 一nhất 佛Phật 身thân 轉chuyển 如như 是thị 無vô 盡tận 。 法Pháp 輪luân 如như 是thị 盡tận 虛hư 空không 界giới 。 一nhất 一nhất 毛mao 端đoan 分phân 量lượng 。 之chi 處xứ 一nhất 一nhất 化hóa 身thân 。 皆giai 如như 是thị 說thuyết 。 音âm 聲thanh 文văn 字tự 。 句cú 義nghĩa 一nhất 一nhất 充sung 遍biến 法Pháp 界Giới 故cố 名danh 同đồng 說thuyết 經Kinh 。

【# 七thất 異dị 說thuyết 經Kinh 】# 謂vị 佛Phật 約ước 樹thụ 形hình 等đẳng 異dị 類loại 世thế 界giới 其kỳ 中trung 眾chúng 生sanh 。 報báo 類loại 亦diệc 別biệt 於ư 彼bỉ 現hiện 身thân 說thuyết 法Pháp 。 化hóa 導đạo 羣quần 生sanh 施thi 設thiết 不bất 同đồng 故cố 名danh 異dị 說thuyết 經Kinh (# 樹thụ 形hình 者giả 謂vị 世thế 界giới 之chi 形hình 如như 樹thụ 也dã )# 。

【# 八bát 主chủ 伴bạn 經kinh 】# 謂vị 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 與dữ 十thập 方phương 佛Phật 。 互hỗ 為vi 主chủ 伴bạn 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 而nhi 說thuyết 此thử 經Kinh 如như 此thử 方phương 遮già 那na 為vi 主chủ 說thuyết 此thử 法Pháp 時thời 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 為vi 伴bạn 彼bỉ 方phương 為vi 主chủ 此thử 方phương 為vi 伴bạn 如như 此thử 方phương 說thuyết 十thập 住trụ 時thời 十thập 方phương 來lai 證chứng 皆giai 言ngôn 我ngã 等đẳng 國quốc 土độ 皆giai 說thuyết 此thử 法Pháp 。 則tắc 知tri 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 互hỗ 為vi 主chủ 伴bạn 皆giai 說thuyết 此thử 經Kinh 故cố 名danh 主chủ 伴bạn 經kinh (# 十thập 住trụ 即tức 經kinh 中trung 十thập 住trụ 品phẩm 也dã )# 。

【# 九cửu 眷quyến 属# 經kinh 】# 謂vị 佛Phật 隨tùy 順thuận 機cơ 宜nghi 之chi 教giáo 是thị 此thử 經Kinh 之chi 眷quyến 属# 盖# 下hạ 劣liệt 之chi 機cơ 不bất 能năng 聞văn 圓viên 頓đốn 一Nhất 乘Thừa 大đại 法pháp 故cố 佛Phật 隨tùy 宜nghi 說thuyết 三tam 。 乘thừa 教giáo 作tác 勝thắng 方phương 便tiện 引dẫn 入nhập 此thử 門môn 經Kinh 云vân 普phổ 眼nhãn 修tu 多đa 羅la 以dĩ 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 修tu 多đa 羅la 以dĩ 為vi 眷quyến 属# 故cố 名danh 眷quyến 属# 經kinh (# 三tam 乘thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 。 也dã 梵Phạn 語ngữ 修tu 多đa 羅la 華hoa 言ngôn 契Khế 經Kinh )# 。

【# 十thập 圓viên 滿mãn 經kinh 】# 謂vị 此thử 經Kinh 名danh 圓viên 滿mãn 因nhân 輪luân 融dung 上thượng 九cửu 經kinh 為vi 一nhất 無vô 盡tận 修Tu 多Đa 羅La 海hải 。 隨tùy 一nhất 會hội 一nhất 品phẩm 一nhất 文văn 一nhất 句cú 皆giai 攝nhiếp 無vô 盡tận 法pháp 海hải 圓viên 滿mãn 具cụ 足túc 。 經Kinh 云vân 顯hiển 現hiện 自tự 在tại 力lực 。 為vi 說thuyết 圓viên 滿mãn 經kinh 無vô 量lượng 諸chư 眾chúng 生sanh 。 悉tất 授thọ 菩Bồ 提Đề 記ký 。 故cố 名danh 圓viên 滿mãn 經kinh (# 因nhân 輪luân 即tức 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 也dã 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 若nhược 轉chuyển 一nhất 切thiết 法Pháp 輪luân 皆giai 轉chuyển 也dã )# 。

十Thập 種Chủng 教Giáo 體Thể (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

教giáo 者giả 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 一nhất 大đại 藏tạng 教giáo 也dã 體thể 即tức 體thể 性tánh 教giáo 之chi 本bổn 也dã 然nhiên 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 之chi 教giáo 詮thuyên 顯hiển 權quyền 實thật 義nghĩa 趣thú 淺thiển 深thâm 不bất 同đồng 故cố 分phần/phân 十thập 體thể [(冰-水+〡)*ㄆ]# 攝nhiếp 一nhất 切thiết 教giáo 法pháp 罄khánh 無vô 不bất 盡tận 也dã (# 權quyền 者giả 三tam 乘thừa 權quyền 教giáo 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 也dã 實thật 者giả 一Nhất 乘Thừa 實thật 教giáo 也dã )# 。

【# 一nhất 音âm 聲thanh 語ngữ 言ngôn 。 體thể 】# 謂vị 言ngôn 音âm 語ngữ 業nghiệp 為vi 教giáo 體thể 也dã 故cố 佛Phật 唱xướng 號hiệu 言ngôn 辤# 評bình 量lượng 論luận 說thuyết 是thị 為vi 教giáo 體thể 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 。 清thanh 淨tịnh 在tại 音âm 聞văn 是thị 也dã 。

【# 二nhị 名danh 句cú 文văn 身thân 。 體thể 】# 名danh 者giả 依y 事sự 立lập 名danh 句cú 者giả 眾chúng 語ngữ 合hợp 成thành 文văn 者giả 聯liên 合hợp 眾chúng 義nghĩa 皆giai 言ngôn 身thân 者giả 身thân 即tức 聚tụ 集tập 之chi 義nghĩa 謂vị 此thử 三tam 者giả 長trường 短đoản 高cao 下hạ 次thứ 第đệ 行hành 布bố 而nhi 能năng 詮thuyên 顯hiển 教giáo 法pháp 之chi 體thể 也dã 。

【# 三tam 通thông 取thủ 四tứ 法pháp 體thể 】# 謂vị 通thông 取thủ 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 四tứ 法pháp 而nhi 為vi 能năng 詮thuyên 教giáo 體thể 也dã 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 通thông 用dụng 四tứ 法pháp 為vi 佛Phật 教giáo 體thể 是thị 也dã 。

【# 四tứ 通thông 攝nhiếp 所sở 詮thuyên 體thể 】# 謂vị 經kinh 文văn 通thông 攝nhiếp 所sở 詮thuyên 義nghĩa 理lý 為vi 教giáo 體thể 也dã 盖# 文văn 是thị 所sở 依y 義nghĩa 是thị 能năng 依y 文văn 是thị 能năng 詮thuyên 義nghĩa 是thị 所sở 詮thuyên 此thử 明minh 文văn 義nghĩa 相tương/tướng 成thành 也dã 經Kinh 云vân 文văn 隨tùy 於ư 義nghĩa 義nghĩa 隨tùy 文văn 是thị 也dã 。

【# 五ngũ 諸chư 法pháp 顯hiển 義nghĩa 體thể 】# 謂vị 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 能năng 顯hiển 義nghĩa 理lý 皆giai 為vi 教giáo 體thể 也dã 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 或hoặc 有hữu 佛Phật 土độ 。 以dĩ 佛Phật 光quang 明minh 。 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 香hương 積tích 世thế 界giới 餐xan 香hương 飯phạn 而nhi 三tam 昧muội 顯hiển 極cực 樂lạc 佛Phật 國quốc 。 水thủy 鳥điểu 樹thụ 林lâm 。 皆giai 宣tuyên 妙diệu 法Pháp 華hoa 嚴nghiêm 性tánh 海hải 雲vân 臺đài 寶bảo 網võng 同đồng 演diễn 法Pháp 音âm 毛mao 孔khổng 光quang 明minh 。 皆giai 作tác 佛Phật 事sự 是thị 也dã (# 香hương 積tích 佛Phật 國quốc 土thổ/độ 名danh 也dã 香hương 飯phạn 者giả 即tức 維duy 摩ma 詰cật 遣khiển 化hóa 人nhân 詣nghệ 彼bỉ 國quốc 所sở 取thủ 之chi 香hương 飯phạn 也dã 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định )# 。

【# 六lục 攝nhiếp 境cảnh 唯duy 心tâm 體thể 】# 謂vị 以dĩ 前tiền 五ngũ 種chủng 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 故cố 攝nhiếp 為vi 教giáo 體thể 也dã 起khởi 信tín 論luận 云vân 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 是thị 心tâm 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 是thị 也dã 。

【# 七thất 會hội 緣duyên 入nhập 實thật 體thể 】# 謂vị 會hội 前tiền 六lục 門môn 緣duyên 起khởi 差sai 別biệt 。 教giáo 法pháp 同đồng 入nhập 真Chân 如Như 一nhất 實thật 之chi 體thể 也dã 盖# 諸chư 聖thánh 教giáo 皆giai 從tùng 真Chân 如Như 流lưu 出xuất 故cố 因nhân 緣duyên 事sự 相tướng 本bổn 空không 全toàn 是thị 真Chân 如Như 體thể 性tánh 也dã 。

【# 八bát 理lý 事sự 無vô 礙ngại 體thể 】# 謂vị 真Chân 如Như 是thị 理lý 教giáo 法pháp 是thị 事sự 此thử 二nhị 無vô 礙ngại 為vi 教giáo 體thể 也dã 盖# 一nhất 切thiết 教giáo 法pháp 雖tuy 全toàn 體thể 即tức 真Chân 如Như 而nhi 不bất 礙ngại 事sự 相tướng 宛uyển 然nhiên 雖tuy 真Chân 如Như 全toàn 體thể 為vi 一nhất 切thiết 教giáo 法pháp 而nhi 不bất 礙ngại 理lý 性tánh 明minh 現hiện 二nhị 互hỗ 交giao 徹triệt 無vô 礙ngại 融dung 通thông 也dã 。

【# 九cửu 事sự 事sự 無vô 礙ngại 體thể 】# 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 文văn 義nghĩa 圓viên 融dung 以dĩ 無vô 障chướng 礙ngại 。 法Pháp 界Giới 為vi 教giáo 體thể 也dã 盖# 所sở 起khởi 教giáo 稱xưng 性tánh 融dung 通thông 事sự 事sự 無vô 礙ngại 遂toại 令linh 一nhất 言ngôn 一nhất 音âm 一nhất 文văn 一nhất 義nghĩa 一nhất 因nhân 一nhất 果quả 一nhất 毛mao 一nhất 塵trần 。 含hàm 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 遞đệ 互hỗ 交giao 叅# 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 經Kinh 云vân 佛Phật 以dĩ 一nhất 妙diệu 音âm 。 周chu 聞văn 十thập 方phương 國quốc 。 眾chúng 音âm 悉tất 具cụ 足túc 法Pháp 雨vũ 皆giai 充sung 遍biến 是thị 也dã 。

【# 十thập 海hải 印ấn 炳bỉnh 現hiện 體thể 】# 謂vị 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 為vi 教giáo 體thể 也dã 然nhiên 海hải 印ấn 是thị 喻dụ 三tam 昧muội 是thị 定định 如Như 來Lai 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 時thời 入nhập 是thị 三tam 昧muội 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 炳bỉnh 然nhiên 齊tề 現hiện 大đại 寂tịch 定định 中trung 猶do 如như 香hương 海hải 澄trừng 渟# 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 四tứ 天thiên 下hạ 中trung 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 色sắc 身thân 形hình 像tượng 皆giai 於ư 其kỳ 中trung 。 歷lịch 歷lịch 頓đốn 現hiện 如như 印ấn 印ấn 文văn 其kỳ 差sai 別biệt 無vô 盡tận 教giáo 法pháp 及cập 所sở 化hóa 機cơ 雖tuy 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 亦diệc 同đồng 緣duyên 起khởi 炳bỉnh 現hiện 定định 中trung 經Kinh 云vân 或hoặc 現hiện 童đồng 男nam 童đồng 女nữ 。 形hình 天thiên 龍long 及cập 以dĩ 阿a 修tu 羅la 乃nãi 至chí 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 等đẳng 。 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 悉tất 令linh 見kiến 眾chúng 生sanh 形hình 相tướng 。 各các 不bất 同đồng 行hành 業nghiệp 音âm 聲thanh 亦diệc 無vô 量lượng 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 皆giai 能năng 。 現hiện 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 威uy 神thần 力lực 是thị 也dã (# 四tứ 天thiên 下hạ 者giả 即tức 東đông 弗Phất 于Vu 逮Đãi 。 南Nam 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 西Tây 瞿Cù 耶Da 尼Ni 。 北Bắc 欝Uất 單Đơn 越Việt 。 之chi 四tứ 洲châu 也dã 梵Phạn 語ngữ 阿a 修tu 羅la 華hoa 言ngôn 無vô 端đoan 正chánh 梵Phạn 語ngữ 摩ma [日*侯]# 羅la 伽già 華hoa 言ngôn 大đại 腹phúc 行hành 地địa 龍long 也dã )# 。

教Giáo 起Khởi 十Thập 因Nhân (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

謂vị 如Như 來Lai 出xuất 現hiện 。 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 必tất 有hữu 因nhân 緣duyên 。 故cố 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 非phi 以dĩ 一nhất 緣duyên 非phi 以dĩ 一nhất 事sự 如Như 來Lai 出xuất 現hiện 。 以dĩ 無vô 量lượng 因nhân 緣duyên 。 而nhi 得đắc 成thành 就tựu 。 令linh 斯tư 教giáo 興hưng 故cố 以dĩ 因nhân 緣duyên 二nhị 字tự 各các 開khai 十thập 義nghĩa 以dĩ 顯hiển 無vô 盡tận 先tiên 彰chương 十thập 因nhân 後hậu 顯hiển 十thập 緣duyên 故cố 云vân 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 也dã 。

【# 一nhất 法pháp 應ưng 爾nhĩ 】# 法pháp 應ưng 爾nhĩ 者giả 理lý 本bổn 當đương 然nhiên 也dã 謂vị 如Như 來Lai 出xuất 現hiện 。 法pháp 應ưng 說thuyết 此thử 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 故cố 所sở 以dĩ 諸chư 佛Phật 皆giai 於ư 無vô 盡tận 世thế 界giới 。 常thường 轉chuyển 無vô 盡tận 法Pháp 輪luân 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 返phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 佛Phật 佛Phật 道Đạo 同đồng 法pháp 皆giai 如như 此thử 也dã 。

【# 二nhị 酬thù 宿túc 因nhân 】# 酬thù 宿túc 因nhân 者giả 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 為vi 酬thù 宿túc 世thế 願nguyện 因nhân 也dã 盖# 如Như 來Lai 於ư 因nhân 中trung 精tinh 修tu 道Đạo 行hạnh 願nguyện 度độ 眾chúng 生sanh 今kim 既ký 成thành 佛Phật 當đương 酬thù 宿túc 願nguyện 是thị 以dĩ 悲bi 智trí 雙song 運vận 行hạnh 願nguyện 齊tề 周chu 說thuyết 廣quảng 大đại 法pháp 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 也dã 。

【# 三tam 順thuận 機cơ 感cảm 】# 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 教giáo 必tất 由do 機cơ 緣duyên 所sở 感cảm 若nhược 無vô 當đương 機cơ 之chi 眾chúng 雖tuy 說thuyết 無vô 益ích 所sở 以dĩ 說thuyết 者giả 。 必tất 隨tùy 順thuận 機cơ 宜nghi 也dã 。

【# 四tứ 為vi 教giáo 本bổn 】# 謂vị 如Như 來Lai 先tiên 說thuyết 。 此thử 一Nhất 乘Thừa 圓viên 頓đốn 之chi 法pháp 為vi 諸chư 教giáo 之chi 本bổn 然nhiên 後hậu 漸tiệm 施thí 末mạt 教giáo 調điều 停đình 小tiểu 機cơ 根căn 噐# 既ký 熟thục 使sử 其kỳ 悟ngộ 入nhập 如Như 來Lai 。 智trí 慧tuệ 也dã (# 末mạt 教giáo 者giả 即tức 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 小tiểu 教giáo 也dã )# 。

【# 五ngũ 顯hiển 果quả 德đức 】# 謂vị 如Như 來Lai 顯hiển 揚dương 妙diệu 果Quả 勝thắng 德đức 令linh 人nhân 信tín 樂nhạo 。 若nhược 不bất 知tri 佛Phật 果Quả 德đức 安an 能năng 渴khát 仰ngưỡng 懇khẩn 求cầu 故cố 佛Phật 舉cử 揚dương 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 微vi 妙diệu 十thập 身thân 依y 正chánh 果quả 德đức 盖# 為vi 此thử 也dã (# 依y 正chánh 果quả 德đức 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 依y 果quả 即tức 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 也dã 二nhị 正chánh 果quả 即tức 如Như 來Lai 十thập 身thân 也dã 十thập 身thân 者giả 菩Bồ 提Đề 身thân 願nguyện 身thân 化hóa 身thân 。 力lực 持trì 身thân 相tướng 好hảo/hiếu 莊trang 嚴nghiêm 身thân 威uy 勢thế 身thân 意ý 生sanh 身thân 福phước 德đức 身thân 法Pháp 身thân 智trí 身thân 也dã )# 。

【# 六lục 彰chương 地địa 位vị 】# 謂vị 此thử 經Kinh 彰chương 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 地địa 位vị 從tùng 因nhân 至chí 果quả 有hữu 階giai 差sai 也dã 然nhiên 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 行hành 布bố 位vị 即tức 排bài 布bố 行hàng 列liệt 次thứ 第đệ 升thăng 進tiến 也dã 二nhị 圓viên 融dung 位vị 即tức 一nhất 位vị 攝nhiếp 一nhất 切thiết 位vị 也dã 如như 初Sơ 地Địa 等đẳng 一nhất 地địa 之chi 中trung 具cụ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 諸chư 地Địa 。 功công 德đức 是thị 也dã (# 初Sơ 地Địa 者giả 即tức 十Thập 地Địa 中trung 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 也dã )# 。

【# 七thất 說thuyết 勝thắng 行hành 】# 謂vị 如Như 來Lai 宣tuyên 說thuyết 。 殊thù 勝thắng 妙diệu 行hạnh 。 令linh 人nhân 信tín 向hướng 也dã 盖# 欲dục 登đăng 妙diệu 位vị 非phi 行hành 不bất 階giai 故cố 說thuyết 無vô 量lượng 勝thắng 行hành 使sử 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 諸chư 眾chúng 生sanh 。 依y 教giáo 立lập 行hành 造tạo 修tu 證chứng 入nhập 也dã 。

【# 八bát 示thị 真chân 法pháp 】# 謂vị 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 宣tuyên 示thị 真chân 實thật 大đại 法pháp 令linh 人nhân 開khai 觧# 也dã 盖# 欲dục 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。 决# 湏# 觧# 了liễu 法pháp 理lý 不bất 達đạt 法pháp 理lý 行hành 亦diệc 非phi 真chân 經Kinh 云vân 不bất 了liễu 真chân 實thật 。 法pháp 諸chư 佛Phật 故cố 興hưng 世thế 是thị 也dã 。

【# 九cửu 開khai 因nhân 性tánh 】# 謂vị 如Như 來Lai 開khai 示thị 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 本bổn 有hữu 。 性tánh 德đức 也dã 盖# 以dĩ 如như 上thượng 真chân 法pháp 勝thắng 行hành 因nhân 果quả 皆giai 眾chúng 生sanh 性tánh 中trung 本bổn 有hữu 但đãn 相tương/tướng 變biến 體thể 殊thù 情tình 生sanh 智trí 隔cách 不bất 能năng 覺giác 了liễu 。 故cố 談đàm 斯tư 經Kinh 令linh 其kỳ 開khai 悟ngộ 。 也dã (# 相tương/tướng 變biến 體thể 殊thù 者giả 謂vị 生sanh 佛Phật 之chi 相tướng 既ký 變biến 理lý 性tánh 之chi 體thể 亦diệc 殊thù 也dã )# 。

【# 十thập 利lợi 今kim 後hậu 】# 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 利lợi 益ích 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 也dã 經Kinh 云vân 我ngã 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 護hộ 持trì 此thử 法Pháp 。 令linh 未vị 來lai 世thế 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 悉tất 得đắc 聞văn 。 獲hoạch 大đại 利lợi 益ích 是thị 也dã 。

教Giáo 起Khởi 十Thập 緣Duyên (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 依y 時thời 】# 時thời 即tức 說thuyết 經Kinh 時thời 分phần/phân 也dã 謂vị 如Như 來Lai 心tâm 冥minh 至chí 道đạo 則tắc 混hỗn 一nhất 古cổ 今kim 一nhất 念niệm 與dữ 多đa 刼# 圓viên 融dung 本bổn 無vô 時thời 分phần/phân 可khả 限hạn 今kim 以dĩ 無vô 時thời 之chi 時thời 略lược 顯hiển 十thập 時thời 恆hằng 演diễn 此thử 經Kinh 經Kinh 云vân 諸chư 佛Phật 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 實thật 不bất 計kế 於ư 日nhật 是thị 也dã (# 刼# 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 刼# 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết 十thập 時thời 者giả 一nhất 念niệm 時thời 盡tận 七thất 日nhật 時thời 徧biến 三tam 際tế 時thời 攝nhiếp 同đồng 類loại 刼# 時thời [(冰-水+〡)*ㄆ]# 異dị 類loại 刼# 時thời 以dĩ 念niệm 攝nhiếp 刼# 時thời 刼# 念niệm 重trọng/trùng [(冰-水+〡)*ㄆ]# 時thời 異dị 類loại 界giới 時thời 彼bỉ 此thử 相tương/tướng 入nhập 時thời 以dĩ 本bổn [(冰-水+〡)*ㄆ]# 末mạt 時thời 也dã )# 。

【# 二nhị 依y 處xứ 】# 處xứ 即tức 說thuyết 經Kinh 處xứ 所sở 也dã 謂vị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 十thập 方phương 盡tận 虛hư 空không 徧biến 法Pháp 界Giới 微vi 塵trần 剎sát 海hải 。 乃nãi 至chí 容dung 一nhất 一nhất 毛mao 端đoan 之chi 處xứ 。 皆giai 有hữu 七thất 處xứ 九cửu 會hội 頓đốn 演diễn 此thử 經Kinh 猶do 如như 帝đế 網võng 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 故cố 云vân 依y 處xứ 也dã (# 七thất 處xứ 者giả 一nhất 菩Bồ 提Đề 塲# 二nhị 普Phổ 光Quang 明Minh 殿Điện 。 三tam 忉Đao 利Lợi 天thiên 四tứ 夜dạ 摩ma 天thiên 五ngũ 兜Đâu 率Suất 天thiên 六lục 他tha 化hóa 天thiên 七thất 逝thệ 多đa 林lâm 九cửu 會hội 者giả 六lục 處xứ 各các 說thuyết 一nhất 會hội 惟duy 普Phổ 光Quang 明Minh 殿Điện 。 三tam 會hội 說thuyết 也dã )# 。

【# 三tam 依y 主chủ 】# 主chủ 即tức 說thuyết 經Kinh 教giáo 主chủ 也dã 謂vị 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 佛Phật 。 現hiện 法Pháp 界Giới 無vô 盡tận 身thân 雲vân 周chu 徧biến 十thập 方phương 微vi 塵trần 剎sát 。 海hải 常thường 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 如như 於ư 此thử 處xứ 見kiến 佛Phật 坐tọa 一nhất 切thiết 塵trần 中trung 亦diệc 復phục 然nhiên 故cố 云vân 依y 主chủ 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 華hoa 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ )# 。

【# 四tứ 依y 三tam 昧muội 】# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định 謂vị 佛Phật 說thuyết 經kinh 必tất 先tiên 入nhập 三tam 昧muội 定định 。 靜tĩnh 鑒giám 法pháp 理lý 權quyền 實thật 分phân 明minh 然nhiên 後hậu 從tùng 定định 而nhi 起khởi 。 應ứng 機cơ 而nhi 說thuyết 故cố 云vân 依y 三tam 昧muội 也dã (# 權quyền 實thật 分phân 明minh 者giả 謂vị 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 為vi 權quyền 大Đại 乘Thừa 法Pháp 為vi 實thật 也dã )# 。

【# 五ngũ 依y 現hiện 相tướng 】# 現hiện 相tướng 即tức 說thuyết 經Kinh 之chi 初sơ 現hiện 瑞thụy 相tướng 也dã 謂vị 或hoặc 放phóng 光quang 動động 地địa 華hoa 雨vũ 香hương 雲vân 皆giai 為vi 說thuyết 法Pháp 。 之chi 瑞thụy 故cố 於ư 諸chư 會hội 將tương 欲dục 說thuyết 法Pháp 。 必tất 先tiên 放phóng 光quang 警cảnh 動động 物vật 機cơ 故cố 云vân 依y 現hiện 相tướng 也dã 。

【# 六lục 依y 說thuyết 人nhân 】# 說thuyết 人nhân 即tức 說thuyết 法Pháp 之chi 人nhân 。 也dã 謂vị 法pháp 無vô 廢phế 興hưng 弘hoằng 之chi 由do 人nhân 經Kinh 云vân 佛Phật 法Pháp 無vô 人nhân 說thuyết 雖tuy 慧tuệ 莫mạc 能năng 了liễu 故cố 云vân 依y 說thuyết 人nhân 也dã 。

【# 七thất 依y 聽thính 人nhân 】# 聽thính 人nhân 即tức 聽thính 法Pháp 之chi 人nhân 。 也dã 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 無vô 聽thính 者giả 終chung 無vô 有hữu 說thuyết 故cố 云vân 依y 聽thính 人nhân 也dã 。

【# 八bát 依y 德đức 本bổn 】# 德đức 本bổn 謂vị 談đàm 經kinh 必tất 以dĩ 智trí 慧tuệ 行hạnh 願nguyện 為vi 本bổn 也dã 若nhược 內nội 無vô 德đức 本bổn 外ngoại 豈khởi 能năng 談đàm 故cố 佛Phật 告cáo 金Kim 剛Cang 幢Tràng 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 由do 汝nhữ 智trí 慧tuệ 清thanh 淨tịnh 。 故cố 告cáo 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 亦diệc 以dĩ 汝nhữ 修tu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 願nguyện 故cố 令linh 汝nhữ 入nhập 於ư 三tam 昧muội 。 而nhi 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 故cố 云vân 依y 德đức 本bổn 也dã 。

【# 九cửu 依y 請thỉnh 人nhân 】# 請thỉnh 人nhân 即tức 諮tư 請thỉnh 法Pháp 要yếu 之chi 人nhân 也dã 謂vị 說thuyết 法Pháp 之chi 人nhân 。 慈từ 悲bi 深thâm 厚hậu 雖tuy 無vô 人nhân 請thỉnh 問vấn 而nhi 或hoặc 自tự 談đàm 若nhược 敬kính 法pháp 重trọng/trùng 人nhân 要yếu 湏# 誠thành 請thỉnh 而nhi 後hậu 為vi 說thuyết 故cố 云vân 依y 請thỉnh 人nhân 也dã 。

【# 十thập 依y 能năng 加gia 】# 能năng 加gia 謂vị 如Như 來Lai 以dĩ 神thần 力lực 加gia 被bị 。 菩Bồ 薩Tát 而nhi 說thuyết 經Kinh 也dã 然nhiên 加gia 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 顯hiển 加gia 即tức 佛Phật 以dĩ 三tam 業nghiệp 神thần 力lực 顯hiển 然nhiên 加gia 被bị 二nhị 者giả 冥minh 加gia 即tức 佛Phật 密mật 與dữ 智trí 慧tuệ 令linh 他tha 說thuyết 法Pháp 故cố 云vân 依y 能năng 加gia 也dã (# 三tam 業nghiệp 者giả 身thân 業nghiệp 口khẩu 業nghiệp 。 意ý 業nghiệp 也dã )# 。

教Giáo 被Bị 十Thập 機Cơ (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

教giáo 者giả 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 一Nhất 乘Thừa 圓viên 頓đốn 之chi 法pháp 也dã 盖# 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 如Như 來Lai 。 演diễn 說thuyết 此thử 經Kinh 。 化hóa 被bị 羣quần 機cơ 通thông 有hữu 十thập 類loại 故cố 云vân 教giáo 被bị 十thập 機cơ 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 華hoa 言ngôn 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ )# 。

【# 一nhất 被bị 無vô 信tín 機cơ 】# 謂vị 邪tà 見kiến 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 善thiện 根căn 。 不bất 能năng 信tín 受thọ 。 或hoặc 時thời 聞văn 已dĩ 反phản 生sanh 誹phỉ 謗báng 墮đọa 諸chư 惡ác 道đạo 。 雖tuy 墮đọa 惡ác 道đạo 由do 聞văn 名danh 故cố 熏huân 成thành 其kỳ 種chủng 是thị 名danh 被bị 無vô 信tín 機cơ 。

【# 二nhị 被bị 違vi 真chân 機cơ 】# 謂vị 人nhân 違vi 圓viên 教giáo 真chân 法pháp 而nhi 依y 傍bàng 此thử 經Kinh 以dĩ 求cầu 名danh 利lợi 不bất 淨tịnh 說thuyết 法Pháp 。 集tập 邪tà 善thiện 因nhân 雖tuy 違vi 真chân 教giáo 佛Phật 作tác 饒nhiêu 益ích 曾tằng 無vô 厭yếm 捨xả 是thị 名danh 被bị 違vi 真chân 機cơ 。

【# 三tam 被bị 乖quai 實thật 機cơ 】# 謂vị 人nhân 執chấp 着trước 文văn 言ngôn 即tức 乖quai 違vi 實thật 之chi 理lý 而nhi 圓viên 妙diệu 義nghĩa 門môn 不bất 入nhập 其kỳ 心tâm 。 雖tuy 乖quai 實thật 理lý 由do 熏huân 聞văn 成thành 種chủng 是thị 名danh 被bị 乖quai 實thật 機cơ 。

【# 四tứ 被bị 狹hiệp 劣liệt 機cơ 】# 謂vị 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 根căn 噐# 狹hiệp 小tiểu 故cố 雖tuy 在tại 法Pháp 會hội 如như 聾lung 如như 啞á 不bất 聞văn 此thử 經Kinh 。 根căn 雖tuy 狹hiệp 劣liệt 宿túc 種chúng 蒙mông 熏huân 是thị 名danh 被bị 狹hiệp 劣liệt 機cơ (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã )# 。

【# 五ngũ 被bị 守thủ 權quyền 機cơ 】# 權quyền 即tức 權quyền 巧xảo 方phương 便tiện 機cơ 即tức 所sở 化hóa 之chi 機cơ 謂vị 權quyền 教giáo 之chi 人nhân 執chấp 守thủ 三tam 乘thừa 之chi 法Pháp 。 次thứ 第đệ 證chứng 修tu 不bất 信tín 圓viên 融dung 具cụ 德đức 之chi 教giáo 雖tuy 執chấp 權quyền 小tiểu 之chi 教giáo 然nhiên 蒙mông 佛Phật 饒nhiêu 益ích 終chung 能năng 醒tỉnh 悟ngộ 是thị 名danh 被bị 守thủ 權quyền 機cơ (# 三tam 乘thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 也dã )# 。

【# 六lục 被bị 正chánh 為vi 機cơ 】# 謂vị 佛Phật 正chánh 為vi 一Nhất 乘Thừa 圓viên 機cơ 說thuyết 此thử 具cụ 德đức 之chi 教giáo 使sử 其kỳ 聞văn 而nhi 信tín 觧# 修tu 行hành 悟ngộ 入nhập 即tức 運vận 不bất 思tư 議nghị 之chi 妙diệu 乘thừa 遊du 入nhập 蓮liên 華hoa 藏tạng 海hải 是thị 名danh 被bị 正chánh 為vi 機cơ (# 遊du 入nhập 華hoa 藏tạng 海hải 者giả 以dĩ 喻dụ 所sở 證chứng 法Pháp 界Giới 之chi 理lý 無vô 不bất 周chu 遍biến 。 而nhi 含hàm 攝nhiếp 也dã )# 。

【# 七thất 被bị 兼kiêm 為vi 機cơ 】# 謂vị 人nhân 聞văn 此thử 經Kinh 雖tuy 未vị 悟ngộ 入nhập 而nhi 能năng 信tín 受thọ 。 成thành 堅kiên 固cố 種chủng 經Kinh 云vân 如như 人nhân 食thực 少thiểu 金kim 剛cang 終chung 竟cánh 不bất 消tiêu 此thử 約ước 未vị 證chứng 悟ngộ 者giả 稱xưng 之chi 為vi 兼kiêm 是thị 名danh 被bị 兼kiêm 為vi 機cơ 。

【# 八bát 被bị 引dẫn 為vi 機cơ 】# 謂vị 前tiền 權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 不bất 信tín 圓viên 融dung 具cụ 德đức 之chi 法pháp 故cố 於ư 十Thập 地Địa 之chi 中trung 以dĩ 六lục 相tương/tướng 圓viên 融dung 之chi 義nghĩa 借tá 其kỳ 三tam 乘thừa 行hành 布bố 之chi 名danh 寄ký 位vị 增tăng 勝thắng 誘dụ 引dẫn 演diễn 說thuyết 今kim 彼bỉ 信tín 受thọ 即tức 入nhập 圓viên 融dung 是thị 名danh 被bị 引dẫn 為vi 機cơ (# 十Thập 地Địa 者giả 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 離ly 垢cấu 地địa 發phát 光quang 地địa 熖# 慧tuệ 地địa 難nan 勝thắng 地địa 現hiện 前tiền 地địa 遠viễn 行hành 地địa 不bất 動động 地địa 善thiện 慧tuệ 地địa 法pháp 雲vân 地địa 也dã 六lục 相tương/tướng 者giả 總tổng 相tương/tướng 別biệt 相tướng 同đồng 相tương/tướng 異dị 相tướng 成thành 相tương/tướng 壞hoại 相tương/tướng 也dã )# 。

【# 九cửu 被bị 權quyền 為vi 機cơ 】# 謂vị 二Nhị 乘Thừa 聾lung 瞽# 不bất 聞văn 者giả 乃nãi 是thị 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 權quyền 示thị 聲Thanh 聞Văn 之chi 行hành 。 在tại 於ư 法Pháp 會hội 假giả 言ngôn 不bất 聞văn 及cập 至chí 逝thệ 多đa 林lâm 中trung 卻khước 頓đốn 悟ngộ 法Pháp 界Giới 示thị 小Tiểu 乘Thừa 根căn 亦diệc 可khả 得đắc 入nhập 是thị 名danh 被bị 權quyền 為vi 機cơ (# 梵Phạn 語ngữ 逝thệ 多đa 華hoa 言ngôn 勝thắng 林lâm )# 。

【# 十thập 被bị 遠viễn 為vi 機cơ 】# 謂vị 久cửu 遠viễn 之chi 機cơ 令linh 其kỳ 成thành 熟thục 。 也dã 盖# 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 無vô 性tánh 闡xiển 提đề 及cập 未vị 來lai 世thế 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 咸hàm 是thị 所sở 被bị 今kim 雖tuy 不bất 信tín 後hậu 必tất 當đương 入nhập 遠viễn 熏huân 成thành 種chủng 是thị 名danh 被bị 遠viễn 為vi 機cơ (# 闡xiển 提đề 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 一nhất 闡xiển 提đề 華hoa 言ngôn 信tín 不bất 具cụ )# 。

十Thập 宗Tông 收Thu 教Giáo (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

唐đường 賢hiền 首thủ 法Pháp 藏tạng 國quốc 師sư 為vi 宗tông 計kế 不bất 同đồng 乃nãi 開khai 十thập 宗tông 判phán 五ngũ 教giáo 收thu 釋thích 一nhất 代đại 聖thánh 教giáo 理lý 無vô 不bất 盡tận 故cố 前tiền 六lục 宗tông 收thu 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 第đệ 七thất 宗tông 收thu 始thỉ 教giáo 第đệ 八bát 宗tông 收thu 頓đốn 教giáo 第đệ 九cửu 宗tông 收thu 終chung 教giáo 第đệ 十thập 宗tông [(冰-水+〡)*ㄆ]# 圓viên 教giáo 故cố 云vân 十thập 宗tông [(冰-水+〡)*ㄆ]# 教giáo 也dã 。

【# 一nhất 我ngã 法pháp 俱câu 有hữu 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 執chấp 着trước 有hữu 我ngã 及cập 計kế 有hữu 無vô 等đẳng 法pháp 悉tất 皆giai 是thị 有hữu 是thị 為vi 我ngã 法pháp 俱câu 有hữu 宗tông 。

【# 二nhị 法pháp 有hữu 我ngã 無vô 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 計kế 諸chư 法pháp 是thị 有hữu 不bất 離ly 色sắc 心tâm 而nhi 於ư 我ngã 相tương/tướng 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 法pháp 有hữu 我ngã 無vô 宗tông 。

【# 三tam 法pháp 無vô 去khứ 來lai 。 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 計kế 一nhất 切thiết 現hiện 在tại 法pháp 是thị 有hữu 計kế 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 之chi 法pháp 俱câu 無vô 是thị 為vi 法pháp 無vô 去khứ 來lai 宗tông 。

【# 四tứ 現hiện 通thông 假giả 實thật 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 計kế 現hiện 在tại 法pháp 通thông 假giả 通thông 實thật 也dã 通thông 實thật 者giả 計kế 五ngũ 蘊uẩn 法pháp 以dĩ 為vi 實thật 有hữu 通thông 假giả 者giả 計kế 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 以dĩ 為vi 虛hư 假giả 是thị 為vi 現hiện 通thông 假giả 實thật 宗tông (# 五ngũ 蘊uẩn 者giả 色sắc 蘊uẩn 受thọ 蘊uẩn 想tưởng 蘊uẩn 行hành 蘊uẩn 識thức 蘊uẩn 也dã 十thập 二nhị 處xứ 者giả 。 眼nhãn 處xứ 耳nhĩ 處xứ 鼻tị 處xứ 舌thiệt 處xứ 身thân 處xứ 意ý 處xứ 色sắc 處xứ 聲thanh 處xứ 香hương 處xứ 味vị 處xứ 觸xúc 處xứ 法pháp 處xứ 也dã 十thập 八bát 界giới 者giả 。 眼nhãn 界giới 色sắc 界giới 眼nhãn 識thức 界giới 耳nhĩ 界giới 聲thanh 界giới 耳nhĩ 識thức 界giới 鼻tị 界giới 香hương 界giới 鼻tị 識thức 界giới 舌thiệt 界giới 味vị 界giới 舌thiệt 識thức 界giới 身thân 界giới 觸xúc 界giới 身thân 識thức 界giới 意ý 界giới 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 也dã )# 。

【# 五ngũ 俗tục 妄vọng 真chân 實thật 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 計kế 世thế 俗tục 之chi 法pháp 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 皆giai 是thị 真chân 實thật 。 是thị 為vi 俗tục 妄vọng 真chân 實thật 宗tông 。

【# 六lục 諸chư 法pháp 但đãn 名danh 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 計kế 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 有hữu 假giả 名danh 無vô 實thật 體thể 性tánh 。 是thị 為vi 諸chư 法pháp 但đãn 名danh 宗tông 。

【# 七thất 三tam 性tánh 空không 有hữu 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 但đãn 說thuyết 徧biến 計kế 一nhất 種chủng 性tánh 是thị 空không 依y 他tha 圓viên 成thành 二nhị 種chủng 性tánh 是thị 有hữu 是thị 為vi 三tam 性tánh 空không 有hữu 宗tông (# 徧biến 計kế 性tánh 者giả 謂vị 眾chúng 生sanh 迷mê 惑hoặc 。 不bất 了liễu 諸chư 法pháp 本bổn 。 空không 妄vọng 於ư 我ngã 身thân 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 周chu 徧biến 計kế 度độ 也dã 依y 他tha 性tánh 者giả 謂vị 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 皆giai 依y 眾chúng 緣duyên 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 都đô 無vô 自tự 性tánh 也dã 圓viên 成thành 性tánh 者giả 謂vị 真Chân 如Như 之chi 性tánh 不bất 遷thiên 不bất 變biến 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 也dã )# 。

【# 八bát 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 說thuyết 真chân 空không 實thật 相tướng 之chi 中trung 絕tuyệt 一nhất 切thiết 虛hư 妄vọng 假giả 名danh 之chi 相tướng 故cố 般Bát 若Nhã 心tâm 經Kinh 云vân 是thị 故cố 空không 中trung 無vô 色sắc 。 無vô 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 等đẳng 是thị 為vi 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 宗tông 。

【# 九cửu 空không 有hữu 無vô 礙ngại 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 說thuyết 空không 是thị 即tức 有hữu 之chi 空không 故cố 不bất 礙ngại 有hữu 談đàm 有hữu 是thị 即tức 空không 之chi 有hữu 故cố 不bất 礙ngại 空không 二nhị 互hỗ 交giao 徹triệt 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 是thị 為vi 空không 有hữu 無vô 礙ngại 宗tông 。

【# 十thập 圓viên 融dung 具cụ 德đức 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 稱xưng 性tánh 圓viên 融dung 具cụ 足túc 眾chúng 德đức 。 周chu 徧biến 含hàm 融dung 事sự 事sự 無vô 礙ngại 主chủ 伴bạn 無vô 盡tận 是thị 為vi 圓viên 融dung 具cụ 德đức 宗tông (# 主chủ 即tức 佛Phật 也dã 伴bạn 即tức 菩Bồ 薩Tát 也dã )# 。

玄Huyền 門Môn 無Vô 礙Ngại 十Thập 因Nhân (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

玄huyền 門môn 者giả 即tức 十thập 玄huyền 門môn 也dã 以dĩ 此thử 十thập 法pháp 性tánh 德đức 為vi 因nhân 起khởi 大đại 業nghiệp 用dụng 令linh 彼bỉ 玄huyền 門môn 諸chư 法pháp 混hỗn 融dung 無vô 礙ngại 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 故cố 云vân 玄huyền 門môn 無vô 礙ngại 十thập 因nhân 也dã (# 玄huyền 者giả 妙diệu 也dã )# 。

【# 一nhất 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 】# 謂vị 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 是thị 真chân 心tâm 所sở 現hiện 然nhiên 法pháp 唯duy 心tâm 現hiện 全toàn 法pháp 是thị 心tâm 心tâm 既ký 圓viên 融dung 法pháp 亦diệc 無vô 礙ngại 經Kinh 云vân 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 是thị 也dã 。

【# 二nhị 法pháp 無vô 定định 性tánh 】# 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 既ký 唯duy 心tâm 現hiện 從tùng 緣duyên 而nhi 起khởi 。 無vô 定định 性tánh 也dã 所sở 謂vị 小tiểu 非phi 定định 小tiểu 於ư 一nhất 微vi 塵trần 。 能năng 含hàm 太thái 虛hư 大đại 非phi 定định 大đại 輪luân 圍vi 無vô 數số 入nhập 毛mao 端đoan 中trung 經Kinh 云vân 金Kim 剛Cang 圍Vi 山Sơn 。 數số 無vô 量lượng 悉tất 能năng 安an 置trí 一nhất 毛mao 端đoan 是thị 也dã (# 輪luân 圍vi 者giả 金kim 剛cang 輪luân 圍vi 山sơn 也dã )# 。

【# 三tam 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 】# 謂vị 緣duyên 起khởi 之chi 法pháp 。 遞đệ 相tương 由do 藉tạ 然nhiên 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 義nghĩa 門môn 無vô 量lượng 略lược 舉cử 十thập 義nghĩa 緣duyên 起khởi 方phương 成thành 故cố 云vân 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 也dã (# 十thập 義nghĩa 者giả 諸chư 緣duyên 各các 異dị 義nghĩa 互hỗ 徧biến 相tương/tướng 資tư 義nghĩa 俱câu 存tồn 無vô 礙ngại 義nghĩa 異dị 體thể 相tướng 入nhập 義nghĩa 異dị 體thể 相tướng 即tức 義nghĩa 體thể 用dụng 雙song 融dung 義nghĩa 同đồng 體thể 相tướng 入nhập 義nghĩa 同đồng 體thể 相tướng 即tức 義nghĩa 俱câu 融dung 無vô 礙ngại 義nghĩa 同đồng 異dị 圓viên 滿mãn 義nghĩa 也dã )# 。

【# 四tứ 法pháp 性tánh 融dung 通thông 】# 謂vị 法Pháp 界Giới 之chi 性tánh 圓viên 融dung 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。 然nhiên 一nhất 切thiết 事sự 法pháp 依y 性tánh 建kiến 立lập 不bất 異dị 真chân 性tánh 。 性tánh 既ký 融dung 通thông 事sự 亦diệc 如như 之chi 故cố 一nhất 一nhất 微vi 塵trần 。 各các 含hàm 法Pháp 界Giới 經Kinh 云vân 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 所sở 有hữu 。 塵trần 一nhất 一nhất 塵trần 中trung 。 見kiến 法Pháp 界Giới 是thị 也dã 。

【# 五ngũ 如như 幻huyễn 夢mộng 】# 幻huyễn 者giả 猶do 如như 幻huyễn 師sư 。 能năng 以dĩ 一nhất 物vật 為vi 種chủng 種chủng 物vật 幻huyễn 種chủng 種chủng 物vật 而nhi 為vi 一nhất 物vật 夢mộng 者giả 如như 一nhất 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 。 廣quảng 大đại 事sự 業nghiệp 自tự 謂vị 歷lịch 時thời 久cửu 遠viễn 經Kinh 云vân 如như 人nhân 睡thụy 夢mộng 中trung 造tạo 作tác 種chủng 種chủng 事sự 。 雖tuy 經kinh 億ức 千thiên 嵗# 一nhất 夜dạ 未vị 終chung 盡tận 是thị 也dã 。

【# 六lục 如như 影ảnh 像tượng 】# 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 心tâm 所sở 現hiện 而nhi 能năng 含hàm 明minh 了liễu 性tánh 猶do 如như 明minh 鏡kính 。 各các 各các 互hỗ 現hiện 諸chư 法pháp 影ảnh 像tượng 也dã 經Kinh 云vân 遠viễn 物vật 近cận 物vật 雖tuy 皆giai 影ảnh 現hiện 影ảnh 不bất 隨tùy 物vật 而nhi 有hữu 遠viễn 近cận 是thị 也dã 。

【# 七thất 因nhân 無vô 限hạn 】# 謂vị 往vãng 昔tích 因nhân 中trung 稱xưng 法Pháp 界Giới 性tánh 修tu 無vô 量lượng 殊thù 勝thắng 之chi 因nhân 故cố 今kim 得đắc 果quả 妙diệu 用dụng 無vô 邊biên 經Kinh 云vân 徃# 修tu 勝thắng 行hành 無vô 有hữu 邊biên 今kim 獲hoạch 神thần 通thông 亦diệc 無vô 量lượng 是thị 也dã 。

【# 八bát 佛Phật 證chứng 窮cùng 】# 佛Phật 證chứng 窮cùng 者giả 謂vị 佛Phật 證chứng 果Quả 窮cùng 極cực 也dã 故cố 三Tam 覺Giác 圓viên 明minh 。 六Lục 通Thông 自tự 在tại 。 稱xưng 法Pháp 界Giới 性tánh 說thuyết 圓viên 滿mãn 經kinh 經Kinh 云vân 佛Phật 住trụ 甚thậm 深thâm 真chân 法pháp 性tánh 。 所sở 流lưu 圓viên 滿mãn 修tu 多đa 羅la 是thị 也dã (# 三tam 覺giác 者giả 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 也dã 六Lục 通Thông 者giả 天thiên 眼nhãn 通thông 天thiên 耳nhĩ 通thông 他tha 心tâm 通thông 宿túc 命mạng 通thông 身thân 如như 意ý 通thông 漏lậu 盡tận 通thông 也dã 梵Phạn 語ngữ 修tu 多đa 羅la 華hoa 言ngôn 契Khế 經Kinh )# 。

【# 九cửu 深thâm 定định 用dụng 】# 深thâm 定định 用dụng 者giả 謂vị 入nhập 甚thậm 深thâm 大đại 定định 而nhi 起khởi 妙diệu 用dụng 也dã 盖# 以dĩ 海hải 印ấn 等đẳng 諸chư 三tam 昧muội 力lực 令linh 一nhất 切thiết 法pháp 。 炳bỉnh 然nhiên 齊tề 現hiện 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 經Kinh 云vân 入nhập 微vi 塵trần 數số 諸chư 三tam 昧muội 。 一nhất 一nhất 出xuất 生sanh 塵trần 等đẳng 定định 是thị 也dã (# 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 者giả 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định 海hải 印ấn 是thị 喻dụ 三tam 昧muội 是thị 定định 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 炳bỉnh 然nhiên 齊tề 現hiện 大đại 寂tịch 定định 中trung 猶do 如như 香hương 海hải 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 一nhất 切thiết 色sắc 相tướng 。 歷lịch 歷lịch 顯hiển 現hiện 如như 印ấn 印ấn 文văn 也dã )# 。

【# 十thập 神thần 通thông 觧# 脫thoát 】# 觧# 脫thoát 即tức 自tự 在tại 之chi 義nghĩa 謂vị 佛Phật 以dĩ 神thần 通thông 。 不bất 思tư 議nghị 觧# 脫thoát 之chi 力lực 令linh 一nhất 切thiết 法pháp 。 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 建kiến 立lập 顯hiển 現hiện 圓viên 融dung 自tự 在tại 經Kinh 云vân 於ư 一nhất 塵trần 中trung 。 建kiến 立lập 三tam 世thế 一nhất 切thiết 佛Phật 。 法pháp 是thị 也dã (# 三tam 世thế 者giả 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 也dã )# 。

十Thập 玄Huyền 門Môn (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

玄huyền 者giả 妙diệu 也dã 門môn 即tức 能năng 通thông 之chi 義nghĩa 謂vị 玄huyền 妙diệu 之chi 門môn 能năng 通thông 蓮liên 花hoa 藏tạng 海hải 故cố 也dã 盖# 此thử 十thập 門môn 乃nãi 晉tấn 雲vân 華hoa 尊tôn 者giả 依y 華hoa 嚴nghiêm 大đại 經kinh 一Nhất 乘Thừa 圓viên 頓đốn 妙diệu 義nghĩa 而nhi 立lập 也dã 。

【# 一nhất 同đồng 時thời 具cụ 足túc 相tướng 應ưng 門môn 】# 謂vị 舉cử 一nhất 法pháp 時thời 頓đốn 具cụ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 一nhất 法pháp 既ký 具cụ 法pháp 法pháp 亦diệc 然nhiên 交giao 互hỗ 同đồng 時thời 皆giai 得đắc 相tương 應ứng 具cụ 足túc 圓viên 滿mãn 。 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 無vô 盡tận 海hải 同đồng 會hội 一nhất 法pháp 道đạo 塲# 中trung 是thị 也dã 。

【# 二nhị 廣quảng 狹hiệp 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 門môn 】# 謂vị 大đại 而nhi 無vô 外ngoại 名danh 廣quảng 小tiểu 而nhi 無vô 內nội 名danh 狹hiệp 然nhiên 大đại 非phi 定định 大đại 置trí 毛mao 端đoan 而nhi 不bất 窄# 小tiểu 非phi 定định 小tiểu 含hàm 太thái 虛hư 而nhi 有hữu 餘dư 所sở 謂vị 事sự 得đắc 理lý 融dung 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 經Kinh 云vân 能năng 以dĩ 小tiểu 世thế 界giới 作tác 大đại 世thế 界giới 大đại 世thế 界giới 作tác 小tiểu 世thế 界giới 等đẳng 是thị 也dã 。

【# 三tam 一nhất 多đa 相tương 容dung 不bất 同đồng 門môn 】# 謂vị 一nhất 佛Phật 土độ 與dữ 十thập 方phương 一nhất 切thiết 佛Phật 。 土thổ/độ 互hỗ 相tương 容dung 納nạp 而nhi 不bất 壞hoại 一nhất 多đa 之chi 相tướng 名danh 為vi 不bất 同đồng 經Kinh 云vân 以dĩ 一nhất 佛Phật 土độ 滿mãn 十thập 方phương 十thập 方phương 入nhập 一nhất 亦diệc 無vô 餘dư 是thị 也dã 。

【# 四tứ 諸chư 法pháp 相tướng 即tức 自tự 在tại 門môn 】# 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 互hỗ 融dung 互hỗ 即tức 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 如như 一nhất 法pháp 捨xả 己kỷ 同đồng 他tha 則tắc 舉cử 體thể 全toàn 是thị 於ư 彼bỉ 若nhược 一nhất 法pháp 攝nhiếp 他tha 同đồng 己kỷ 則tắc 令linh 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 即tức 是thị 己kỷ 體thể 經Kinh 云vân 一nhất 即tức 是thị 多đa 多đa 即tức 一nhất 是thị 也dã 。

【# 五ngũ 祕bí 密mật 隱ẩn 顯hiển 俱câu 成thành 門môn 】# 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 互hỗ 攝nhiếp 無vô 礙ngại 如như 一nhất 法pháp 攝nhiếp 多đa 法pháp 則tắc 一nhất 法pháp 顯hiển 而nhi 多đa 法pháp 隱ẩn 如như 多đa 法pháp 攝nhiếp 一nhất 法pháp 則tắc 多đa 法pháp 顯hiển 而nhi 一nhất 法pháp 隱ẩn 顯hiển 中trung 有hữu 隱ẩn 隱ẩn 中trung 有hữu 顯hiển 名danh 為vi 俱câu 成thành 由do 此thử 隱ẩn 顯hiển 體thể 無vô 前tiền 後hậu 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 名danh 為vi 祕bí 密mật 疏sớ/sơ 云vân 如như 初sơ 八bát 夜dạ 月nguyệt 半bán 隱ẩn 半bán 顯hiển 隱ẩn 顯hiển 同đồng 時thời 不bất 同đồng 晦hối 月nguyệt 唯duy 隱ẩn 無vô 顯hiển 望vọng 月nguyệt 唯duy 顯hiển 無vô 隱ẩn 然nhiên 其kỳ 半bán 隱ẩn 半bán 顯hiển 之chi 月nguyệt 非phi 但đãn 明minh 與dữ 暗ám 俱câu 而nhi 明minh 下hạ 有hữu 暗ám 暗ám 下hạ 有hữu 明minh 也dã 。

【# 六lục 微vi 細tế 相tương 容dung 安an 立lập 門môn 】# 謂vị 一nhất 能năng 含hàm 多đa 名danh 曰viết 相tương 容dung 一nhất 多đa 不bất 雜tạp 乃nãi 稱xưng 安an 立lập 然nhiên 所sở 含hàm 微vi 細tế 如như 琉lưu 璃ly 瓶bình 盛thịnh 多đa 芥giới 子tử 炳bỉnh 然nhiên 齊tề 現hiện 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 經Kinh 云vân 於ư 一nhất 塵trần 中trung 。 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 。 曠khoáng 然nhiên 安an 住trụ 是thị 也dã 。

【# 七thất 因nhân 陁# 羅la 網võng 境cảnh 界giới 門môn 】# 梵Phạn 語ngữ 因nhân 陁# 羅la 華hoa 言ngôn 天thiên 珠châu 天thiên 即tức 帝Đế 釋Thích 天thiên 也dã 珠châu 即tức 珠châu 網võng 盖# 帝Đế 釋Thích 殿điện 珠châu 網võng 覆phú 上thượng 於ư 一nhất 明minh 珠châu 內nội 萬vạn 像tượng 俱câu 現hiện 眾chúng 珠châu 盡tận 然nhiên 互hỗ 相tương 現hiện 影ảnh 影ảnh 復phục 現hiện 影ảnh 遞đệ 互hỗ 交giao 光quang 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 今kim 此thử 法Pháp 門môn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 一nhất 一nhất 位vị 中trung 一nhất 一nhất 世thế 界giới 。 互hỗ 相tương 交giao 參tham 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 經Kinh 云vân 諸chư 佛Phật 知tri 一nhất 切thiết 。 世thế 界giới 如như 因nhân 陁# 羅la 網võng 世thế 界giới 是thị 也dã 。

【# 八bát 託thác 事sự 顯hiển 法pháp 生sanh 觧# 門môn 】# 謂vị 寄ký 託thác 一nhất 事sự 即tức 顯hiển 無vô 盡tận 法Pháp 門môn 令linh 人nhân 深thâm 生sanh 信tín 解giải 。 疏sớ/sơ 云vân 自tự 在tại 即tức 稱xưng 為vi 王vương 潤nhuận 益ích 即tức 名danh 法pháp 雲vân 金kim 色sắc 世thế 界giới 即tức 是thị 本bổn 性tánh 彌Di 勒Lặc 樓lâu 閣các 即tức 是thị 法Pháp 門môn 勝thắng 熱nhiệt 婆Bà 羅La 門Môn 火hỏa 聚tụ 刀đao 山sơn 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 彌Di 勒Lặc 華hoa 言ngôn 慈Từ 氏Thị 勝thắng 熱nhiệt 婆Bà 羅La 門Môn 者giả 。 即tức 善thiện 財tài 五ngũ 十thập 三tam 參tham 中trung 第đệ 九cửu 參tham 之chi 善Thiện 知Tri 識Thức 也dã )# 。

【# 九cửu 十thập 世thế 隔cách 法pháp 異dị 成thành 門môn 】# 謂vị 三tam 世thế 各các 三tam 為vi 別biệt 一nhất 念niệm 為vi 總tổng 故cố 名danh 十thập 世thế 三tam 世thế 區khu 分phần/phân 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 故cố 云vân 隔cách 法pháp 三tam 世thế 互hỗ 在tại 遞đệ 相tương 成thành 立lập 乃nãi 稱xưng 異dị 成thành 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 有hữu 十thập 種chủng 。 說thuyết 三tam 世thế 過quá 去khứ 說thuyết 過quá 去khứ 過quá 去khứ 說thuyết 現hiện 在tại 過quá 去khứ 說thuyết 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 說thuyết 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 說thuyết 平bình 等đẳng 現hiện 在tại 說thuyết 未vị 來lai 未vị 來lai 說thuyết 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 說thuyết 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 說thuyết 無vô 盡tận 又hựu 云vân 無vô 量lượng 無vô 數số 。 刼# 觧# 之chi 即tức 一nhất 念niệm 是thị 也dã (# 平bình 等đẳng 者giả 謂vị 現hiện 在tại 中trung 現hiện 在tại 望vọng 前tiền 後hậu 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 得đắc 平bình 等đẳng 故cố 也dã 無vô 盡tận 者giả 謂vị 未vị 來lai 中trung 未vị 來lai 於ư 未vị 來lai 際tế 無vô 有hữu 盡tận 故cố 也dã )# 。

【# 十thập 主chủ 伴bạn 圓viên 明minh 具cụ 德đức 門môn 】# 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 圓viên 教giáo 之chi 法pháp 理lý 無vô 孤cô 起khởi 必tất 眷quyến 属# 隨tùy 生sanh 故cố 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 互hỗ 為vi 主chủ 伴bạn 重trùng 重trùng 交giao 參tham 同đồng 時thời 頓đốn 唱xướng 圓viên 教giáo 法Pháp 門môn 如như 淨tịnh 空không 明minh 月nguyệt 列liệt 星tinh 圍vi 繞nhiễu 淨tịnh 噐# 百bách 川xuyên 近cận 遠viễn 炳bỉnh 現hiện 名danh 主chủ 伴bạn 圓viên 明minh 一nhất 一nhất 法Pháp 會hội 所sở 說thuyết 法Pháp 門môn 。 稱xưng 性tánh 極cực 談đàm 具cụ 足túc 眾chúng 德đức 。 名danh 為vi 具cụ 德đức 經Kinh 云vân 法Pháp 界Giới 修tu 多đa 羅la 以dĩ 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 修tu 多đa 羅la 以dĩ 為vi 眷quyến 属# 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 修tu 多đa 羅la 華hoa 言ngôn 契Khế 經Kinh )# 。

緣Duyên 起Khởi 十Thập 義Nghĩa (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

緣duyên 起khởi 者giả 謂vị 諸chư 法pháp 所sở 起khởi 因nhân 緣duyên 遞đệ 相tương 攝nhiếp 持trì 涉thiệp 入nhập 無vô 礙ngại 分phân 為vi 十thập 種chủng 以dĩ 釋thích 前tiền 十thập 玄huyền 門môn 之chi 義nghĩa 也dã 。

【# 一nhất 諸chư 緣duyên 各các 異dị 義nghĩa 】# 諸chư 緣duyên 各các 異dị 者giả 謂vị 諸chư 法pháp 緣duyên 起khởi 各các 不bất 同đồng 也dã 盖# 諸chư 法pháp 遞đệ 互hỗ 相tương 望vọng 要yếu 湏# 體thể 用dụng 各các 別biệt 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 經Kinh 云vân 多đa 中trung 無vô 一nhất 性tánh 一nhất 亦diệc 無vô 有hữu 多đa 是thị 也dã 。

【# 二nhị 互hỗ 徧biến 相tương/tướng 資tư 義nghĩa 】# 互hỗ 徧biến 相tương/tướng 資tư 者giả 謂vị 諸chư 法pháp 所sở 起khởi 更cánh 互hỗ 周chu 徧biến 相tương 應ứng 資tư 助trợ 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 也dã 如như 一nhất 緣duyên 徧biến 應ưng 多đa 緣duyên 此thử 一nhất 則tắc 具cụ 多đa 一nhất 若nhược 不bất 多đa 一nhất 則tắc 應ưng 不bất 徧biến 不bất 成thành 緣duyên 起khởi 當đương 知tri 此thử 法pháp 。 界giới 中trung 一nhất 緣duyên 具cụ 多đa 法pháp 法pháp 皆giai 爾nhĩ 無vô 不bất 互hỗ 徧biến 相tương/tướng 資tư 經Kinh 云vân 知tri 以dĩ 一nhất 故cố 眾chúng 知tri 以dĩ 眾chúng 故cố 一nhất 是thị 也dã 。

【# 三tam 俱câu 存tồn 無vô 礙ngại 義nghĩa 】# 俱câu 存tồn 無vô 礙ngại 者giả 謂vị 凡phàm 是thị 一nhất 緣duyên 要yếu 具cụ 前tiền 之chi 二nhị 義nghĩa 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 無vô 礙ngại 也dã 然nhiên 必tất 由do 各các 異dị 方phương 得đắc 待đãi 緣duyên 必tất 由do 徧biến 應ưng 方phương 自tự 具cụ 德đức 是thị 故cố 自tự 一nhất 多đa 一nhất 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 經Kinh 云vân 諸chư 法pháp 無vô 所sở 依y 。 但đãn 從tùng 和hòa 合hợp 起khởi 是thị 也dã (# 自tự 一nhất 多đa 一nhất 者giả 謂vị 如như 十thập 數số 中trung 以dĩ 一nhất 為vi 自tự 一nhất 以dĩ 自tự 一nhất 應ưng 餘dư 九cửu 為vi 多đa 一nhất 也dã )# 。

【# 四tứ 異dị 體thể 相tướng 入nhập 義nghĩa 】# 異dị 體thể 相tướng 入nhập 者giả 謂vị 諸chư 法pháp 異dị 體thể 遞đệ 相tương 涉thiệp 入nhập 也dã 盖# 諸chư 法pháp 力lực 用dụng 遞đệ 相tương 依y 持trì 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 如như 一nhất 持trì 多đa 則tắc 多đa 入nhập 一nhất 內nội 如như 多đa 持trì 一nhất 則tắc 一nhất 入nhập 多đa 內nội 也dã 。

【# 五ngũ 異dị 體thể 相tướng 即tức 義nghĩa 】# 異dị 體thể 相tướng 即tức 者giả 謂vị 諸chư 法pháp 異dị 體thể 更cánh 互hỗ 相tương 望vọng 全toàn 體thể 形hình 奪đoạt 也dã 然nhiên 具cụ 有hữu 體thể 無vô 體thể 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 若nhược 一nhất 緣duyên 有hữu 體thể 能năng 起khởi 諸chư 緣duyên 即tức 是thị 一nhất 緣duyên 若nhược 一nhất 緣duyên 無vô 體thể 所sở 起khởi 之chi 緣duyên 即tức 是thị 諸chư 緣duyên 一nhất 緣duyên 有hữu 體thể 無vô 體thể 既ký 爾nhĩ 諸chư 緣duyên 有hữu 體thể 無vô 體thể 亦diệc 然nhiên 經Kinh 云vân 一nhất 即tức 是thị 多đa 多đa 即tức 一nhất 是thị 也dã (# 全toàn 體thể 形hình 奪đoạt 者giả 謂vị 有hữu 無vô 之chi 體thể 更cánh 互hỗ 形hình 比tỉ 與dữ 奪đoạt 也dã 一nhất 緣duyên 者giả 即tức 一nhất 法pháp 之chi 因nhân 緣duyên 也dã )# 。

【# 六lục 體thể 用dụng 雙song 融dung 義nghĩa 】# 體thể 用dụng 雙song 融dung 者giả 謂vị 會hội 前tiền 異dị 體thể 相tướng 入nhập 相tương/tướng 即tức 二nhị 種chủng 皆giai 融dung 通thông 也dã 盖# 諸chư 法pháp 體thể 用dụng 交giao 涉thiệp 無vô 礙ngại 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 以dĩ 體thể 無vô 不bất 用dụng 故cố 舉cử 體thể 全toàn 是thị 用dụng 以dĩ 用dụng 無vô 不bất 體thể 故cố 舉cử 用dụng 全toàn 是thị 體thể 互hỗ 不bất 相tương 礙ngại 。 交giao 徹triệt 圓viên 融dung 也dã 。

【# 七thất 同đồng 體thể 相tướng 入nhập 義nghĩa 】# 同đồng 體thể 相tướng 入nhập 者giả 謂vị 一nhất 緣duyên 多đa 緣duyên 無vô 別biệt 體thể 故cố 名danh 為vi 同đồng 體thể 若nhược 一nhất 緣duyên 有hữu 力lực 則tắc 能năng 持trì 多đa 一nhất 若nhược 多đa 一nhất 無vô 刀đao 則tắc 依y 彼bỉ 一nhất 緣duyên 是thị 故cố 一nhất 能năng 攝nhiếp 多đa 多đa 便tiện 入nhập 一nhất 多đa 能năng 攝nhiếp 一nhất 一nhất 便tiện 入nhập 多đa 也dã 。

【# 八bát 同đồng 體thể 相tướng 即tức 義nghĩa 】# 同đồng 體thể 相tướng 即tức 者giả 謂vị 本bổn 一nhất 多đa 一nhất 同đồng 是thị 一nhất 體thể 故cố 相tương/tướng 即tức 也dã 盖# 本bổn 一nhất 有hữu 體thể 能năng 作tác 多đa 一nhất 多đa 一nhất 無vô 體thể 由do 本bổn 一nhất 成thành 多đa 一nhất 即tức 本bổn 一nhất 也dã 故cố 本bổn 一nhất 有hữu 體thể 則tắc 多đa 一nhất 無vô 體thể 多đa 一nhất 有hữu 體thể 則tắc 本bổn 一nhất 無vô 體thể 也dã (# 本bổn 一nhất 者giả 謂vị 多đa 數số 中trung 隨tùy 其kỳ 所sở 用dụng 。 之chi 一nhất 即tức 為vi 本bổn 也dã )# 。

【# 九cửu 俱câu 融dung 無vô 礙ngại 義nghĩa 】# 俱câu 融dung 無vô 礙ngại 者giả 謂vị 融dung 前tiền 同đồng 體thể 相tướng 入nhập 相tương/tướng 即tức 二nhị 種chủng 皆giai 無vô 礙ngại 也dã 盖# 體thể 無vô 不bất 用dụng 則tắc 有hữu 同đồng 體thể 相tướng 入nhập 而nhi 無vô 相tướng 即tức 之chi 義nghĩa 用dụng 無vô 不bất 體thể 則tắc 有hữu 同đồng 體thể 相tướng 即tức 而nhi 無vô 相tướng 入nhập 之chi 義nghĩa 今kim 既ký 全toàn 體thể 全toàn 用dụng 則tắc 亦diệc 入nhập 亦diệc 即tức 也dã 。

【# 十thập 同đồng 異dị 圓viên 滿mãn 義nghĩa 】# 同đồng 異dị 圓viên 滿mãn 者giả 謂vị 前tiền 九cửu 義nghĩa 有hữu 同đồng 有hữu 異dị 總tổng 合hợp 為vi 一nhất 成thành 大đại 緣duyên 起khởi 令linh 多đa 義nghĩa 門môn 同đồng 時thời 具cụ 足túc 皆giai 悉tất 圓viên 滿mãn 也dã 。

十thập 妙diệu (# 出xuất 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa )#

不bất 可khả 思tư 議nghị 。 名danh 妙diệu 即tức 實thật 相tướng 之chi 理lý 也dã 實thật 相tướng 之chi 理lý 精tinh 微vi 玄huyền 妙diệu 清thanh 淨tịnh 寂tịch 絕tuyệt 經Kinh 云vân 是thị 法Pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 辭từ 相tướng 寂tịch 滅diệt 。 是thị 也dã 總tổng 論luận 因nhân 果quả 自tự 他tha 故cố 具cụ 明minh 十thập 妙diệu 妙diệu 體thể 無vô 殊thù 也dã 。

【# 一nhất 境cảnh 妙diệu 】# 境cảnh 即tức 理lý 境cảnh 也dã 謂vị 十thập 如như 是thị 等đẳng 境cảnh 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 如như 是thị 相tương/tướng 等đẳng 是thị 也dã (# 十thập 如như 是thị 者giả 如như 是thị 相tương/tướng 如như 是thị 性tánh 如như 是thị 體thể 如như 是thị 力lực 如như 是thị 作tác 如như 是thị 因nhân 如như 是thị 緣duyên 如như 是thị 果quả 如như 是thị 報báo 如như 是thị 本bổn 未vị 究cứu 竟cánh 等đẳng 也dã )# 。

【# 二nhị 智trí 妙diệu 】# 智trí 即tức 全toàn 境cảnh 所sở 發phát 之chi 智trí 也dã 以dĩ 境cảnh 妙diệu 故cố 智trí 亦diệc 隨tùy 妙diệu 凾# 盖# 相tương 應ứng 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 我ngã 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 。 微vi 妙diệu 最tối 第đệ 一nhất 。 是thị 也dã (# 凾# 盖# 相tương 應ứng 者giả 凾# 喻dụ 境cảnh 盖# 喻dụ 智trí 應ưng 當đương 也dã )# 。

【# 三tam 行hành 妙diệu 】# 行hành 即tức 所sở 修tu 之chi 行hành 。 也dã 以dĩ 智trí 妙diệu 故cố 智trí 導đạo 於ư 行hàng 行hàng 亦diệc 隨tùy 妙diệu 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 行hành 此thử 諸chư 道đạo 已dĩ 。 道đạo 塲# 得đắc 成thành 果quả 是thị 也dã 。

【# 四tứ 位vị 妙diệu 】# 位vị 即tức 修tu 行hành 所sở 歷lịch 之chi 位vị 次thứ 也dã 謂vị 十thập 住trụ 十thập 行hành 十thập 回hồi 向hướng 十Thập 地Địa 等đẳng 諸chư 位vị 以dĩ 行hành 妙diệu 故cố 所sở 證chứng 之chi 位vị 亦diệc 妙diệu 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 乘thừa 是thị 寶bảo 乘thừa 遊du 於ư 四tứ 方phương 。 是thị 也dã (# 十thập 住trụ 者giả 發phát 心tâm 住trụ 治trị 地địa 住trụ 修tu 行hành 住trụ 生sanh 貴quý 住trụ 方phương 便tiện 具cụ 足túc 住trụ 。 正chánh 心tâm 住trụ 不bất 退thoái 住trụ 童đồng 真chân 住trụ 法Pháp 王Vương 子Tử 住trụ 。 灌quán 頂đảnh 住trụ 也dã 十thập 行hành 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 行hành 饒nhiêu 益ích 行hành 無vô 瞋sân 恨hận 行hành 無vô 盡tận 行hành 離ly 癡si 亂loạn 行hành 善thiện 現hiện 行hành 無vô 着trước 行hành 尊tôn 重trọng 行hành 善thiện 法Pháp 行hành 真chân 實thật 行hạnh 也dã 十thập 回hồi 向hướng 者giả 救cứu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 離ly 眾chúng 生sanh 相tướng 。 回hồi 向hướng 不bất 壞hoại 回hồi 向hướng 等đẳng 一nhất 切thiết 佛Phật 回hồi 向hướng 至chí 一nhất 切thiết 處xứ 回hồi 向hướng 無vô 盡tận 功công 德đức 。 藏tạng 回hồi 向hướng 隨tùy 順thuận 平bình 等đẳng 善thiện 根căn 回hồi 向hướng 隨tùy 順thuận 等đẳng 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 回hồi 向hướng 真Chân 如Như 相tương/tướng 回hồi 向hướng 無vô 縛phược 觧# 脫thoát 回hồi 向hướng 法Pháp 界Giới 無vô 量lượng 。 回hồi 向hướng 也dã 十Thập 地Địa 者giả 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 離ly 垢cấu 地địa 發phát 光quang 地địa 熖# 慧tuệ 地địa 難nan 勝thắng 地địa 現hiện 前tiền 地địa 遠viễn 行hành 地địa 不bất 動động 地địa 善thiện 慧tuệ 地địa 法pháp 雲vân 地địa 也dã 四tứ 方phương 即tức 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 表biểu 前tiền 四tứ 十thập 位vị 也dã )# 。

【# 五ngũ 三tam 法pháp 妙diệu 】# 三tam 法pháp 即tức 真chân 性tánh 觀quán 照chiếu 資tư 成thành 之chi 三tam 法pháp 也dã 真chân 性tánh 是thị 理lý 觀quán 照chiếu 是thị 慧tuệ 資tư 成thành 是thị 定định 此thử 之chi 三tam 法pháp 是thị 佛Phật 所sở 證chứng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 如như 其kỳ 所sở 得đắc 法Pháp 。 定định 慧tuệ 力lực 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 也dã (# 資tư 成thành 者giả 謂vị 定định 力lực 能năng 資tư 助trợ 成thành 就tựu 智trí 慧tuệ 也dã )# 。

【# 六lục 感cảm 應ứng 妙diệu 】# 感cảm 即tức 眾chúng 生sanh 應ưng 即tức 佛Phật 也dã 謂vị 眾chúng 生sanh 能năng 以dĩ 圓viên 機cơ 感cảm 佛Phật 佛Phật 即tức 以dĩ 妙diệu 應ưng 應ưng 之chi 如như 水thủy 不bất 上thượng 升thăng 月nguyệt 不bất 下hạ 降giáng 而nhi 一nhất 月nguyệt 普phổ 現hiện 眾chúng 水thủy 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 吾ngô 子tử 是thị 也dã 。

【# 七thất 神thần 通thông 妙diệu 】# 天thiên 心tâm 名danh 神thần 慧tuệ 性tánh 名danh 通thông 天thiên 然nhiên 慧tuệ 性tánh 徹triệt 照chiếu 無vô 礙ngại 名danh 為vi 神thần 通thông 謂vị 如Như 來Lai 無vô 謀mưu 之chi 應ưng 善thiện 權quyền 方phương 便tiện 。 稱xưng 適thích 機cơ 宜nghi 變biến 現hiện 自tự 在tại 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 今kim 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 入nhập 于vu 三tam 昧muội 。 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 現hiện 希hy 有hữu 事sự 。 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định )# 。

【# 八bát 說thuyết 法Pháp 妙diệu 】# 謂vị 說thuyết 大đại 小Tiểu 乘Thừa 偏thiên 圓viên 之chi 法pháp 咸hàm 令linh 眾chúng 生sanh 悟ngộ 入nhập 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 一nhất 音âm 宣tuyên 演diễn 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 能năng 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 巧xảo 說thuyết 諸chư 法pháp 。 言ngôn 辭từ 柔nhu 軟nhuyễn 。 恱# 可khả 眾chúng 心tâm 是thị 也dã (# 偏thiên 圓viên 者giả 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 之chi 法pháp 所sở 談đàm 之chi 理lý 非phi 中trung 名danh 偏thiên 大Đại 乘Thừa 之chi 法Pháp 。 所sở 談đàm 之chi 理lý 具cụ 足túc 圓viên 滿mãn 。 名danh 圓viên 也dã )# 。

【# 九cửu 眷quyến 属# 妙diệu 】# 謂vị 佛Phật 出xuất 世thế 十thập 方phương 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 來lai 贊tán 輔phụ 或hoặc 以dĩ 神thần 通thông 。 而nhi 來lai 生sanh 者giả 或hoặc 以dĩ 宿túc 願nguyện 而nhi 來lai 生sanh 者giả 或hoặc 以dĩ 應ưng 現hiện 而nhi 來lai 生sanh 者giả 皆giai 名danh 眷quyến 属# 俱câu 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 是thị 也dã 。

【# 十thập 利lợi 益ích 妙diệu 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 咸hàm 得đắc 開khai 悟ngộ 本bổn 性tánh 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 猶do 如như 時thời 雨vũ 。 普phổ 洽hiệp 大đại 地địa 蒙mông 益ích 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經Kinh 云vân 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 若nhược 聞văn 一nhất 句cú 一nhất 偈kệ 。 我ngã 皆giai 與dữ 授thọ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 華hoa 言ngôn 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác )# 。

十thập 不bất 二nhị 門môn (# 出xuất 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 釋thích 籤# )#

十thập 門môn 何hà 為vi 而nhi 設thiết 也dã 盖# 荊kinh 溪khê 大đại 師sư 因nhân 釋thích 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 其kỳ 中trung 廣quảng 明minh 十thập 妙diệu 之chi 旨chỉ 法pháp 相tướng 該cai 愽# 學học 者giả 難nan 入nhập 故cố 於ư 迹tích 本bổn 二nhị 門môn 之chi 間gian 對đối 前tiền 十thập 妙diệu 立lập 此thử 十thập 門môn 復phục 於ư 門môn 門môn 之chi 下hạ 結kết 歸quy 一nhất 念niệm 為vi 今kim 修tu 學học 之chi 人nhân 於ư 一nhất 念niệm 心tâm 。 開khai 妙diệu 鮮tiên 立lập 妙diệu 行hạnh 故cố 云vân 不bất 可khả 不bất 了liễu 十thập 妙diệu 大đại 綱cương 故cố 撮toát 十thập 妙diệu 為vi 觀quán 法pháp 大đại 體thể 然nhiên 此thử 十thập 門môn 皆giai 以dĩ 不bất 二nhị 命mạng 名danh 者giả 盖# 法pháp 華hoa 以dĩ 前tiền 四tứ 時thời 三tam 教giáo 所sở 談đàm 色sắc 心tâm 等đẳng 十thập 一nhất 一nhất 隔cách 異dị 名danh 之chi 為vi 二nhị 至chí 于vu 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 四tứ 時thời 三tam 教giáo 所sở 談đàm 偏thiên 權quyền 之chi 法pháp 皆giai 即tức 圓viên 實thật 實thật 理lý 既ký 彰chương 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 圓viên 融dung 自tự 在tại 互hỗ 攝nhiếp 無vô 外ngoại 咸hàm 名danh 不bất 二nhị 十thập 門môn 既ký 對đối 十thập 妙diệu 而nhi 立lập 妙diệu 即tức 不bất 二nhị 不bất 二nhị 即tức 妙diệu 故cố 此thử 十thập 門môn 不bất 二nhị 為vi 目mục 門môn 即tức 能năng 通thông 之chi 義nghĩa 盖# 欲dục 以dĩ 十thập 門môn 之chi 易dị 而nhi 通thông 十thập 妙diệu 之chi 難nạn/nan 也dã (# 四tứ 時thời 者giả 華hoa 嚴nghiêm 時thời 鹿lộc 苑uyển 時thời 方Phương 等Đẳng 時thời 般Bát 若Nhã 時thời 也dã 三tam 教giáo 者giả 藏tạng 教giáo 通thông 教giáo 別biệt 教giáo 也dã 偏thiên 權quyền 圓viên 實thật 者giả 謂vị 藏tạng 通thông 別biệt 三tam 教giáo 為vi 偏thiên 為vi 權quyền 圓viên 教giáo 為vi 圓viên 為vi 實thật 也dã )# 。

【# 一nhất 色sắc 心tâm 不bất 二nhị 門môn 】# 有hữu 形hình 質chất 礙ngại 之chi 法pháp 而nhi 無vô 知tri 覺giác 之chi 用dụng 既ký 異dị 於ư 心tâm 故cố 稱xưng 為vi 色sắc 雖tuy 有hữu 知tri 覺giác 之chi 用dụng 而nhi 無vô 質chất 礙ngại 可khả 見kiến 以dĩ 能năng 緣duyên 慮lự 名danh 之chi 為vi 心tâm 。 諸chư 文văn 有hữu 云vân 名danh 色sắc 者giả 心tâm 不bất 可khả 見kiến 。 但đãn 有hữu 其kỳ 名danh 名danh 即tức 心tâm 也dã 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 。 但đãn 有hữu 名danh 與dữ 色sắc 更cánh 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 出xuất 於ư 名danh 色sắc 。 者giả 然nhiên 以dĩ 情tình 見kiến 言ngôn 之chi 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 有hữu 異dị 以dĩ 理lý 而nhi 論luận 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 心tâm 本bổn 具cụ 即tức 是thị 妙diệu 色sắc 妙diệu 心tâm 心tâm 即tức 是thị 色sắc 色sắc 即tức 是thị 心tâm 心tâm 外ngoại 無vô 色sắc 色sắc 外ngoại 無vô 心tâm 互hỗ 具cụ 互hỗ 攝nhiếp 故cố 名danh 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã 。

【# 二nhị 內nội 外ngoại 不bất 二nhị 門môn 】# 此thử 就tựu 內nội 外ngoại 二nhị 境cảnh 論luận 內nội 外ngoại 二nhị 觀quán 也dã 謂vị 眾chúng 生sanh 諸chư 佛Phật 及cập 以dĩ 依y 報báo 名danh 為vi 外ngoại 境cảnh 自tự 己kỷ 心tâm 法pháp 名danh 為vi 內nội 境cảnh 於ư 此thử 內nội 外ngoại 二nhị 境cảnh 皆giai 以dĩ 三tam 觀quán 觀quán 之chi 即tức 名danh 內nội 外ngoại 二nhị 觀quán 也dã 然nhiên 若nhược 論luận 修tu 觀quán 次thứ 第đệ 必tất 先tiên 觀quán 內nội 心tâm 若nhược 論luận 機cơ 入nhập 不bất 同đồng 故cố 湏# 內nội 外ngoại 並tịnh 列liệt 復phục 為vi 顯hiển 其kỳ 妙diệu 義nghĩa 必tất 湏# 內nội 外ngoại 互hỗ 融dung 隨tùy 觀quán 一nhất 境cảnh 皆giai 能năng 徧biến 攝nhiếp 故cố 名danh 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã (# 依y 報báo 者giả 即tức 身thân 所sở 依y 之chi 國quốc 土độ 也dã 三tam 觀quán 者giả 空không 觀quán 假giả 觀quán 中trung 觀quán 也dã 離ly 性tánh 離ly 相tướng 。 謂vị 之chi 空không 無vô 法pháp 不bất 備bị 謂vị 之chi 假giả 非phi 空không 非phi 假giả 謂vị 之chi 中trung 也dã )# 。

【# 三tam 修tu 性tánh 不bất 二nhị 門môn 】# 修tu 謂vị 修tu 治trị 造tạo 作tác 即tức 隨tùy 緣duyên 變biến 造tạo 之chi 事sự 也dã 性tánh 謂vị 本bổn 有hữu 不bất 改cải 即tức 真Chân 如Như 不bất 變biến 之chi 理lý 也dã 性tánh 德đức 不bất 出xuất 色sắc 心tâm 修tu 德đức 莫mạc 非phi 三tam 觀quán 今kim 示thị 全toàn 性tánh 起khởi 修tu 則tắc 諸chư 行hành 無vô 作tác 全toàn 修tu 在tại 性tánh 則tắc 一nhất 念niệm 圓viên 成thành 是thị 則tắc 修tu 外ngoại 無vô 性tánh 性tánh 外ngoại 無vô 修tu 互hỗ 泯mẫn 互hỗ 融dung 故cố 稱xưng 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã (# 泯mẫn 絕tuyệt 也dã 亡vong 也dã 論luận 性tánh 則tắc 修tu 全toàn 在tại 於ư 性tánh 性tánh 外ngoại 無vô 修tu 修tu 泯mẫn 亡vong 也dã 論luận 修tu 則tắc 性tánh 全toàn 在tại 於ư 修tu 修tu 外ngoại 無vô 性tánh 性tánh 泯mẫn 亡vong 也dã 融dung 即tức 圓viên 融dung 性tánh 不bất 礙ngại 修tu 修tu 不bất 礙ngại 性tánh 性tánh 即tức 是thị 修tu 修tu 即tức 是thị 性tánh 也dã )# 。

【# 四tứ 因nhân 果quả 不bất 二nhị 門môn 】# 因nhân 即tức 從tùng 迷mê 而nhi 言ngôn 果quả 乃nãi 就tựu 悟ngộ 而nhi 說thuyết 始thỉ 從tùng 人nhân 天thiên 終chung 至chí 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 名danh 為vi 因nhân 唯duy 妙diệu 覺giác 佛Phật 獨độc 稱xưng 為vi 果quả 良lương 以dĩ 九cửu 界giới 眾chúng 生sanh 無vô 明minh 。 惑hoặc 覆phú 實thật 相tướng 之chi 理lý 未vị 顯hiển 名danh 因nhân 唯duy 妙diệu 覺giác 佛Phật 無vô 明minh 淨tịnh 盡tận 實thật 相tướng 之chi 理lý 究cứu 竟cánh 顯hiển 發phát 隨tùy 機cơ 應ưng 現hiện 設thiết 化hóa 無vô 方phương 乃nãi 名danh 果quả 也dã 十thập 界giới 迷mê 悟ngộ 雖tuy 殊thù 實thật 相tướng 始thỉ 終chung 理lý 一nhất 故cố 名danh 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã (# 等đẳng 覺giác 者giả 去khứ 後hậu 妙diệu 覺giác 佛Phật 猶do 有hữu 一nhất 等đẳng 勝thắng 前tiền 諸chư 位vị 得đắc 稱xưng 覺giác 也dã 妙diệu 覺giác 者giả 謂vị 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 也dã 九cửu 界giới 者giả 菩Bồ 薩Tát 界giới 緣Duyên 覺Giác 界giới 聲Thanh 聞Văn 界giới 天thiên 界giới 人nhân 界giới 。 修tu 羅la 界giới 餓ngạ 鬼quỷ 界giới 畜súc 生sanh 界giới 地địa 獄ngục 界giới 兼kiêm 佛Phật 即tức 名danh 十thập 界giới 也dã )# 。

【# 五ngũ 染nhiễm 淨tịnh 不bất 二nhị 門môn 】# 無vô 明minh 之chi 用dụng 為vi 染nhiễm 法pháp 性tánh 之chi 用dụng 為vi 淨tịnh 無vô 明minh 法pháp 性tánh 體thể 本bổn 不bất 二nhị 用dụng 乃nãi 有hữu 殊thù 迷mê 則tắc 全toàn 法pháp 性tánh 而nhi 為vi 無vô 明minh 全toàn 起khởi 無vô 明minh 之chi 用dụng 以dĩ 在tại 纏triền 心tâm 變biến 造tạo 諸chư 法pháp 念niệm 念niệm 住trụ 着trước 名danh 之chi 為vi 染nhiễm 悟ngộ 則tắc 全toàn 無vô 明minh 而nhi 為vi 法pháp 性tánh 全toàn 起khởi 法pháp 性tánh 之chi 用dụng 以dĩ 離ly 障chướng 心tâm 應ưng 赴phó 眾chúng 緣duyên 念niệm 念niệm 捨xả 離ly 名danh 之chi 為vi 淨tịnh 。 然nhiên 在tại 纏triền 染nhiễm 心tâm 本bổn 具cụ 妙diệu 理lý 與dữ 淨tịnh 不bất 殊thù 故cố 名danh 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã (# 在tại 纏triền 心tâm 者giả 纏triền 即tức 纏triền 縛phược 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 識thức 為vi 惑hoặc 業nghiệp 之chi 所sở 纏triền 縛phược 。 也dã 離ly 障chướng 心tâm 者giả 障chướng 即tức 障chướng 礙ngại 謂vị 佛Phật 心tâm 想tưởng 惑hoặc 業nghiệp 淨tịnh 盡tận 離ly 乎hồ 障chướng 礙ngại 也dã )# 。

【# 六lục 依y 正chánh 不bất 二nhị 門môn 】# 依y 者giả 依y 止chỉ 之chi 處xứ 。 即tức 所sở 依y 之chi 土thổ/độ 也dã 正chánh 者giả 正chánh 受thọ 其kỳ 報báo 即tức 能năng 依y 之chi 身thân 也dã 如như 佛Phật 果Quả 後hậu 示thị 現hiện 下hạ 三tam 國quốc 土độ 名danh 為vi 依y 報báo 示thị 現hiện 前tiền 三tam 教giáo 主chủ 及cập 九cửu 界giới 身thân 名danh 為vi 正chánh 報báo 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 三tam 土thổ/độ 即tức 是thị 寂tịch 光quang 九cửu 界giới 無vô 非phi 圓viên 佛Phật 寂tịch 光quang 即tức 所sở 依y 之chi 土thổ/độ 圓viên 佛Phật 乃nãi 能năng 依y 之chi 身thân 以dĩ 寂tịch 光quang 圓viên 佛Phật 理lý 本bổn 無vô 二nhị 故cố 。 能năng 依y 中trung 現hiện 正chánh 正chánh 中trung 現hiện 依y 果quả 既ký 依y 正chánh 不bất 二nhị 因nhân 亦diệc 復phục 然nhiên 由do 理lý 同đồng 故cố 即tức 知tri 諸chư 佛Phật 眾chúng 生sanh 體thể 用dụng 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã (# 下hạ 三tam 國quốc 土độ 者giả 同đồng 居cư 土thổ/độ 方phương 便tiện 土thổ/độ 實thật 報báo 土thổ/độ 以dĩ 對đối 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 在tại 土thổ/độ 故cố 名danh 下hạ 也dã 前tiền 三tam 教giáo 主chủ 者giả 即tức 藏tạng 通thông 別biệt 三tam 教giáo 果quả 佛Phật 也dã 九cửu 界giới 身thân 者giả 即tức 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 九cửu 界giới 之chi 身thân 也dã 寂tịch 光quang 者giả 即tức 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 也dã )# 。

【# 七thất 自tự 他tha 不bất 二nhị 門môn 】# 自tự 即tức 自tự 己kỷ 他tha 謂vị 他tha 機cơ 此thử 就tựu 三tam 法pháp 論luận 也dã 佛Phật 法Pháp 眾Chúng 生sanh 法pháp 皆giai 名danh 為vi 他tha 唯duy 己kỷ 心tâm 法pháp 名danh 之chi 為vi 自tự 以dĩ 由do 十thập 界giới 互hỗ 具cụ 則tắc 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 各các 有hữu 生sanh 佛Phật 若nhược 己kỷ 生sanh 佛Phật 顯hiển 則tắc 與dữ 他tha 佛Phật 生sanh 佛Phật 同đồng 俱câu 為vi 能năng 化hóa 唯duy 他tha 眾chúng 生sanh 生sanh 佛Phật 而nhi 為vi 所sở 化hóa 故cố 云vân 他tha 生sanh 他tha 佛Phật 尚thượng 與dữ 心tâm 同đồng 况# 己kỷ 心tâm 生sanh 佛Phật 寧ninh 乖quai 一nhất 念niệm 既ký 同đồng 一nhất 念niệm 自tự 他tha 豈khởi 殊thù 故cố 名danh 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã 。

【# 八bát 三tam 業nghiệp 不bất 二nhị 門môn 】# 三tam 業nghiệp 者giả 如Như 來Lai 果quả 後hậu 垂thùy 化hóa 清thanh 淨tịnh 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 也dã 謂vị 身thân 輪luân 現hiện 通thông 口khẩu 輪luân 說thuyết 法Pháp 意ý 輪luân 鑑giám 機cơ 當đương 知tri 身thân 尚thượng 無vô 身thân 說thuyết 亦diệc 非phi 說thuyết 身thân 口khẩu 平bình 等đẳng 等đẳng 彼bỉ 意ý 輪luân 心tâm 色sắc 一nhất 如như 故cố 名danh 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã (# 身thân 口khẩu 意ý 輪luân 者giả 輪luân 有hữu 摧tồi 碾niễn 之chi 用dụng 喻dụ 佛Phật 鑑giám 機cơ 現hiện 通thông 說thuyết 法Pháp 皆giai 能năng 摧tồi 碾niễn 眾chúng 生sanh 惑hoặc 業nghiệp 故cố 名danh 輪luân 也dã 心tâm 色sắc 一nhất 如như 者giả 心tâm 即tức 意ý 色sắc 即tức 身thân 口khẩu 謂vị 身thân 口khẩu 意ý 。 三tam 業nghiệp 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 無vô 有hữu 別biệt 也dã )# 。

【# 九cửu 權quyền 實thật 不bất 二nhị 門môn 】# 權quyền 謂vị 權quyền 謀mưu 即tức 九cửu 界giới 七thất 方phương 便tiện 之chi 法Pháp 。 也dã 實thật 謂vị 真chân 實thật 即tức 佛Phật 界giới 圓viên 乘thừa 之chi 法pháp 也dã 蓋cái 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 四tứ 時thời 未vị 會hội 權quyền 實thật 不bất 融dung 至chí 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 九cửu 界giới 七thất 方phương 便tiện 之chi 權quyền 即tức 是thị 佛Phật 界giới 。 圓viên 乘thừa 之chi 實thật 實thật 即tức 是thị 權quyền 權quyền 即tức 是thị 實thật 實thật 外ngoại 無vô 權quyền 權quyền 外ngoại 無vô 實thật 皆giai 稱xưng 秘bí 妙diệu 故cố 云vân 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã (# 七thất 方phương 便tiện 者giả 方phương 即tức 方phương 法pháp 便tiện 即tức 便tiện 宜nghi 謂vị 藏tạng 通thông 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 為vi 四tứ 及cập 藏tạng 通thông 別biệt 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 共cộng 為vi 七thất 以dĩ 其kỳ 同đồng 修tu 方phương 便tiện 之chi 道Đạo 故cố 也dã )# 。

【# 十thập 受thọ 潤nhuận 不bất 二nhị 門môn 】# 受thọ 潤nhuận 者giả 從tùng 喻dụ 而nhi 立lập 名danh 也dã 受thọ 即tức 領lãnh 納nạp 以dĩ 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 喻dụ 七thất 方phương 便tiện 眾chúng 生sanh 為vi 能năng 受thọ 也dã 潤nhuận 即tức 沾triêm 潤nhuận 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 前tiền 四tứ 時thời 三tam 教giáo 之chi 法pháp 如như 雲vân 注chú 雨vũ 為vi 能năng 潤nhuận 也dã 法pháp 華hoa 開khai 前tiền 四tứ 時thời 三tam 教giáo 之chi 法pháp 皆giai 即tức 圓viên 法pháp 七thất 方phương 便tiện 眾chúng 生sanh 咸hàm 蒙mông 授thọ 記ký 。 作tác 佛Phật 譬thí 如như 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 皆giai 一nhất 地địa 所sở 生sanh 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 。 無vô 復phục 差sai 降giáng/hàng 故cố 名danh 不bất 二nhị 此thử 之chi 不bất 二nhị 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 故cố 心tâm 法pháp 妙diệu 所sở 以dĩ 為vi 門môn 也dã (# 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 喻dụ 七thất 方phương 便tiện 者giả 下hạ 草thảo 喻dụ 人nhân 天thiên 中trung 草thảo 喻dụ 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 上thượng 草thảo 喻dụ 藏tạng 教giáo 菩Bồ 薩Tát 小tiểu 樹thụ 喻dụ 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 大đại 樹thụ 喻dụ 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 也dã 此thử 七thất 方phương 便tiện 因nhân 對đối 下hạ 草thảo 故cố 列liệt 人nhân 天thiên 而nhi 合hợp 藏tạng 通thông 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 但đãn 為vi 二nhị 也dã 上thượng 之chi 七thất 方phương 便tiện 因nhân 對đối 論luận 權quyền 實thật 之chi 法pháp 故cố 不bất 及cập 人nhân 天thiên 也dã )# 。

十thập 乘thừa (# 出xuất 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán )#

十thập 乘thừa 者giả 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 也dã 此thử 十thập 通thông 名danh 乘thừa 者giả 乘thừa 即tức 運vận 載tái 之chi 義nghĩa 如như 世thế 車xa 乘thừa 堪kham 能năng 運vận 載tái 也dã 盖# 言ngôn 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 依y 此thử 十thập 法pháp 修tu 之chi 則tắc 能năng 運vận 出xuất 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 到đáo 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ 岸ngạn 也dã 數số 至chí 十thập 者giả 由do 修tu 觀quán 之chi 人nhân 上thượng 中trung 下hạ 根căn 。 不bất 等đẳng 上thượng 根căn 者giả 唯duy 觀quán 初sơ 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 即tức 得đắc 破phá 惑hoặc 顯hiển 理lý 其kỳ 次thứ 者giả 於ư 初sơ 種chủng 觀quán 法pháp 修tu 之chi 不bất 入nhập 湏# 用dụng 第đệ 二nhị 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 第đệ 八bát 對đối 治trị 助trợ 開khai 方phương 能năng 破phá 惑hoặc 顯hiển 理lý 又hựu 其kỳ 次thứ 者giả 於ư 前tiền 七thất 種chủng 觀quán 之chi 不bất 入nhập 湏# 用dụng 第đệ 八bát 知tri 位vị 次thứ 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 離ly 法pháp 愛ái 方phương 能năng 破phá 惑hoặc 顯hiển 理lý 故cố 止Chỉ 觀Quán 大đại 意ý 云vân 上thượng 根căn 唯duy 一nhất 法pháp 中trung 根căn 二nhị 或hoặc 七thất 下hạ 根căn 方phương 具cụ 十thập 又hựu 為vi 知tri 妙diệu 境cảnh 為vi 九cửu 乘thừa 之chi 本bổn 稱xưng 本bổn 修tu 九cửu 方phương 堪kham 入nhập 於ư 初sơ 住trụ 是thị 故cố 備bị 論luận 此thử 十thập 乘thừa 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 初sơ 住trụ 者giả 即tức 十thập 住trụ 中trung 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 也dã )# 。

【# 一nhất 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 】# 觀quán 即tức 能năng 觀quán 境cảnh 即tức 所sở 觀quán 所sở 觀quán 者giả 何hà 不bất 出xuất 色sắc 心tâm 色sắc 從tùng 心tâm 造tạo 全toàn 體thể 是thị 心tâm 故cố 經Kinh 云vân 三tam 界giới 無vô 別biệt 法pháp 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 作tác 即tức 眾chúng 生sanh 日nhật 用dụng 現hiện 前tiền 以dĩ 根căn 對đối 塵trần 所sở 起khởi 一nhất 念niệm 之chi 妄vọng 心tâm 也dã 此thử 心tâm 既ký 全toàn 真chân 成thành 妄vọng 今kim 達đạt 妄vọng 即tức 真chân 即tức 此thử 妄vọng 心tâm 具cụ 足túc 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 缺khuyết 减# 即tức 心tâm 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 是thị 心tâm 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 不bất 前tiền 不bất 後hậu 。 玄huyền 妙diệu 寂tịch 絕tuyệt 非phi 識thức 所sở 識thức 。 非phi 言ngôn 所sở 言ngôn 故cố 指chỉ 此thử 心tâm 為vi 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 也dã 於ư 此thử 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 以dĩ 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 三tam 觀quán 觀quán 之chi 若nhược 觀quán 一nhất 法pháp 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 假giả 觀quán 也dã 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 一nhất 法pháp 空không 觀quán 也dã 非phi 一nhất 非phi 一nhất 切thiết 而nhi 一nhất 而nhi 一nhất 切thiết 中trung 觀quán 也dã 空không 觀quán 破phá 見kiến 思tư 惑hoặc 證chứng 般Bát 若Nhã 德đức 假giả 觀quán 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 證chứng 解giải 脫thoát 德đức 中trung 觀quán 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 證chứng 法Pháp 身thân 德đức 三tam 觀quán 既ký 即tức 一nhất 而nhi 三tam 三tam 惑hoặc 豈khởi 前tiền 後hậu 而nhi 破phá 三tam 德đức 非phi 次thứ 第đệ 而nhi 證chứng 說thuyết 之chi 次thứ 第đệ 理lý 非phi 次thứ 第đệ 由do 證chứng 三tam 德đức 即tức 入nhập 初sơ 住trụ 所sở 謂vị 上thượng 根căn 之chi 人nhân 。 唯duy 用dụng 一nhất 法pháp 即tức 指chỉ 此thử 初sơ 觀quán 也dã (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 以dĩ 根căn 對đối 塵trần 者giả 謂vị 以dĩ 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 之chi 六lục 根căn 對đối 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 之chi 六lục 塵trần 也dã 不bất 前tiền 不bất 後hậu 。 者giả 一nhất 心tâm 不bất 在tại 前tiền 諸chư 法pháp 不bất 在tại 後hậu 也dã 空không 假giả 中trung 者giả 離ly 性tánh 離ly 相tướng 。 謂vị 之chi 空không 無vô 法pháp 不bất 備bị 謂vị 之chi 假giả 非phi 空không 非phi 假giả 謂vị 之chi 中trung 也dã 非phi 一nhất 非phi 一nhất 切thiết 者giả 中trung 觀quán 雙song 遮già 空không 假giả 也dã 而nhi 一nhất 而nhi 一nhất 切thiết 者giả 中trung 觀quán 雙song 照chiếu 空không 假giả 也dã 見kiến 思tư 惑hoặc 者giả 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 而nhi 起khởi 分phân 別biệt 。 曰viết 見kiến 惑hoặc 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 對đối 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 起khởi 諸chư 貪tham 染nhiễm 曰viết 思tư 惑hoặc 塵trần 沙sa 惑hoặc 者giả 謂vị 眾chúng 生sanh 之chi 惑hoặc 種chủng 類loại 數số 多đa 如như 塵trần 若nhược 沙sa 也dã 無vô 明minh 惑hoặc 者giả 謂vị 於ư 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 無vô 所sở 明minh 了liễu 也dã 三tam 德đức 者giả 法Pháp 身thân 德đức 般Bát 若Nhã 德đức 觧# 脫thoát 德đức 也dã )# 。

【# 二nhị 發phát 真chân 正chánh 菩Bồ 提Đề 心tâm 】# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo 初sơ 起khởi 大đại 志chí 造tạo 趣thú 所sở 期kỳ 名danh 之chi 為vi 發phát 不bất 依y 偏thiên 權quyền 之chi 教giáo 而nhi 依y 圓viên 實thật 中trung 道đạo 妙diệu 境cảnh 名danh 曰viết 真chân 正chánh 菩Bồ 提Đề 即tức 所sở 期kỳ 之chi 果quả 妙diệu 境cảnh 即tức 所sở 行hành 之chi 路lộ 心tâm 即tức 能năng 行hành 能năng 趣thú 之chi 心tâm 也dã 盖# 由do 中trung 根căn 之chi 人nhân 觀quán 上thượng 妙diệu 境cảnh 不bất 悟ngộ 湏# 再tái 加gia 發phát 心tâm 於ư 靜tĩnh 心tâm 中trung 思tư 惟duy 。 彼bỉ 我ngã 痛thống 憫mẫn 自tự 他tha 無vô 量lượng 刼# 來lai 沉trầm 淪luân 生sanh 死tử 縱túng/tung 發phát 小tiểu 志chí 迷mê 菩Bồ 提Đề 心tâm 我ngã 今kim 雖tuy 知tri 行hành 猶do 未vị 備bị 故cố 依y 前tiền 妙diệu 境cảnh 發phát 四tứ 弘hoằng 誓thệ 謂vị 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 煩phiền 惱não 無vô 數số 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 此thử 二nhị 誓thệ 下hạ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 也dã 法Pháp 門môn 無vô 盡tận 誓thệ 願nguyện 知tri 佛Phật 道Đạo 無vô 上thượng 誓thệ 願nguyện 。 成thành 此thử 二nhị 誓thệ 上thượng 求cầu 佛Phật 道Đạo 也dã 。 發phát 此thử 誓thệ 願nguyện 。 如như 理lý 思tư 惟duy 。 豁hoát 然nhiên 悟ngộ 理lý 入nhập 凡phàm 聖thánh 位vị 是thị 為vi 發phát 真chân 正chánh 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã (# 偏thiên 權quyền 圓viên 實thật 者giả 謂vị 藏tạng 通thông 別biệt 三tam 教giáo 為vi 偏thiên 為vi 權quyền 圓viên 教giáo 為vi 圓viên 為vi 實thật 也dã 弘hoằng 誓thệ 者giả 弘hoằng 廣quảng 也dã 誓thệ 制chế 也dã 謂vị 發phát 願nguyện 廣quảng 制chế 其kỳ 心tâm 也dã 凡phàm 聖thánh 位vị 者giả 凡phàm 即tức 五ngũ 品phẩm 十thập 信tín 之chi 位vị 聖thánh 即tức 十thập 住trụ 等đẳng 位vị 也dã )# 。

【# 三tam 善thiện 巧xảo 安an 心tâm 】# 善thiện 巧xảo 安an 心tâm 者giả 善thiện 以dĩ 法pháp 性tánh 自tự 安an 其kỳ 心tâm 也dã 以dĩ 法pháp 性tánh 為vi 所sở 安an 以dĩ 寂tịch 照chiếu 為vi 能năng 安an 寂tịch 即tức 是thị 止chỉ 照chiếu 即tức 是thị 觀quán 若nhược 信tín 此thử 心tâm 但đãn 是thị 法pháp 性tánh 則tắc 起khởi 是thị 法pháp 性tánh 起khởi 滅diệt 是thị 法pháp 性tánh 滅diệt 了liễu 其kỳ 實thật 不bất 起khởi 滅diệt 妄vọng 謂vị 起khởi 滅diệt 如như 是thị 體thể 達đạt 功công 成thành 法Pháp 界Giới 俱câu 寂tịch 是thị 名danh 為vi 止chỉ 若nhược 觀quán 察sát 此thử 心tâm 體thể 是thị 無vô 明minh 無vô 明minh 癡si 惑hoặc 即tức 是thị 法pháp 性tánh 無vô 明minh 法pháp 性tánh 本bổn 來lai 皆giai 空không 空không 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 法Pháp 界Giới 洞đỗng 朗lãng 名danh 之chi 為vi 觀quán 若nhược 離ly 法pháp 性tánh 無vô 安an 心tâm 處xứ 若nhược 離ly 止Chỉ 觀Quán 無vô 安an 心tâm 法pháp 由do 上thượng 發phát 心tâm 不bất 悟ngộ 故cố 用dụng 此thử 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 令linh 心tâm 得đắc 安an 也dã 。

【# 四tứ 破phá 法pháp 徧biến 】# 破phá 法pháp 徧biến 者giả 謂vị 以dĩ 三tam 觀quán 能năng 破phá 之chi 法pháp 徧biến 破phá 諸chư 惑hoặc 也dã 藏tạng 通thông 二nhị 教giáo 但đãn 用dụng 空không 觀quán 破phá 見kiến 思tư 惑hoặc 不bất 得đắc 言ngôn 徧biến 別biệt 教giáo 先tiên 以dĩ 空không 觀quán 破phá 見kiến 思tư 惑hoặc 次thứ 以dĩ 假giả 觀quán 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 後hậu 以dĩ 中trung 觀quán 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 無vô 明minh 未vị 盡tận 亦diệc 不bất 得đắc 言ngôn 徧biến 今kim 圓viên 頓đốn 教giáo 三tam 觀quán 秪# 在tại 一nhất 心tâm 心tâm 空không 故cố 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 即tức 諸chư 法pháp 皆giai 空không 。 空không 則tắc 三tam 惑hoặc 俱câu 破phá 也dã 心tâm 假giả 故cố 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 即tức 諸chư 法pháp 皆giai 假giả 假giả 則tắc 三tam 諦đế 皆giai 立lập 也dã 心tâm 中trung 故cố 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 即tức 諸chư 法pháp 皆giai 中trung 中trung 則tắc 無vô 惑hoặc 不bất 破phá 無vô 理lý 不bất 顯hiển 故cố 名danh 徧biến 也dã 若nhược 上thượng 善thiện 巧xảo 安an 心tâm 惑hoặc 破phá 理lý 顯hiển 不bất 俟sĩ 更cánh 破phá 由do 未vị 安an 故cố 故cố 湏# 此thử 破phá 法pháp 徧biến 也dã (# 三tam 諦đế 皆giai 立lập 者giả 謂vị 真Chân 諦Đế 俗tục 諦đế 中trung 諦đế 之chi 法pháp 皆giai 建kiến 立lập 也dã )# 。

【# 五ngũ 識thức 通thông 塞tắc 】# 通thông 即tức 通thông 達đạt 謂vị 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 六Lục 度Độ 等đẳng 法pháp 其kỳ 性tánh 虛hư 通thông 而nhi 能năng 顯hiển 發phát 實thật 相tướng 之chi 理lý 皆giai 名danh 為vi 通thông 塞tắc 即tức 蔽tế 塞tắc 謂vị 生sanh 死tử 煩phiền 惱não 。 六lục 蔽tế 等đẳng 法pháp 其kỳ 性tánh 昏hôn 暗ám 以dĩ 能năng 蔽tế 塞tắc 實thật 相tướng 之chi 理lý 不bất 能năng 顯hiển 發phát 。 皆giai 名danh 為vi 塞tắc 若nhược 一nhất 槩# 言ngôn 之chi 如như 前tiền 破phá 法pháp 徧biến 中trung 所sở 破phá 諸chư 惑hoặc 為vi 塞tắc 能năng 破phá 之chi 法pháp 為vi 通thông 若nhược 別biệt 途đồ 言ngôn 之chi 於ư 能năng 破phá 觀quán 法pháp 復phục 起khởi 愛ái 著trước 亦diệc 名danh 為vi 塞tắc 所sở 謂vị 於ư 通thông 起khởi 塞tắc 此thử 塞tắc 湏# 破phá 於ư 塞tắc 得đắc 通thông 此thử 通thông 湏# 護hộ 但đãn 破phá 塞tắc 存tồn 通thông 如như 除trừ 膜mô 養dưỡng 珠châu 破phá 賊tặc 護hộ 將tương 由do 上thượng 破phá 法pháp 徧biến 中trung 修tu 之chi 未vị 悟ngộ 復phục 恐khủng 於ư 通thông 起khởi 塞tắc 於ư 塞tắc 無vô 通thông 所sở 以dĩ 立lập 此thử 通thông 塞tắc 一nhất 門môn 撿kiểm 彼bỉ 破phá 法pháp 徧biến 令linh 於ư 塞tắc 得đắc 通thông 於ư 通thông 無vô 塞tắc 故cố 名danh 識thức 通thông 塞tắc 也dã (# 六Lục 度Độ 者giả 一nhất 布bố 施thí 二nhị 持trì 戒giới 三tam 忍nhẫn 辱nhục 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 禪thiền 定định 六lục 智trí 慧tuệ 也dã 煩phiền 惱não 者giả 謂vị 昏hôn 煩phiền 之chi 法pháp 惱não 亂loạn 心tâm 神thần 也dã 六lục 蔽tế 者giả 一nhất 慳san 貪tham 二nhị 破phá 戒giới 三tam 嗔sân 恚khuể 四tứ 懈giải 怠đãi 五ngũ 散tán 亂loạn 六lục 愚ngu 癡si 也dã 除trừ 膜mô 養dưỡng 珠châu 者giả 膜mô 謂vị 眼nhãn 中trung 所sở 翳ế 之chi 膜mô 珠châu 即tức 眼nhãn 中trung 之chi 睛tình 也dã )# 。

【# 六lục 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 】# 道đạo 即tức 能năng 通thông 之chi 義nghĩa 品phẩm 類loại 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 道Đạo 品Phẩm 謂vị 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 而nhi 能năng 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 也dã 調điều 適thích 者giả 調điều 謂vị 調điều 停đình 亦diệc 調điều 試thí 也dã 適thích 當đương 也dã 宜nghi 也dã 從tùng 別biệt 言ngôn 之chi 故cố 有hữu 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 若nhược 從tùng 總tổng 而nhi 言ngôn 此thử 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 不bất 出xuất 戒giới 定định 慧tuệ 即tức 是thị 以dĩ 戒giới 定định 慧tuệ 而nhi 調điều 適thích 也dã 若nhược 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 能năng 生sanh 正chánh 勤cần 正chánh 勤cần 發phát 如như 意ý 足túc 如như 意ý 足túc 生sanh 五ngũ 根căn 五ngũ 根căn 生sanh 五Ngũ 力Lực 五Ngũ 力Lực 生sanh 七thất 覺giác 七thất 覺giác 入nhập 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 是thị 為vi 調điều 停đình 適thích 當đương 也dã 若nhược 隨tùy 人nhân 根căn 性tánh 於ư 諸chư 道Đạo 品Phẩm 何hà 者giả 相tương 應ứng 可khả 以dĩ 入nhập 理lý 是thị 為vi 調điều 試thí 適thích 宜nghi 也dã 當đương 知tri 道Đạo 品Phẩm 即tức 四Tứ 諦Đế 之chi 道Đạo 諦Đế 也dã 今kim 依y 圓viên 教giáo 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 成thành 於ư 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 也dã 於ư 上thượng 破phá 法pháp 徧biến 及cập 識thức 通thông 塞tắc 若nhược 不bất 以dĩ 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 何hà 能năng 疾tật 與dữ 真chân 法pháp 相tướng 應ưng 故cố 大đại 論luận 云vân 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 行hành 道Đạo 法pháp 修tu 道Đạo 之chi 人nhân 。 若nhược 欲dục 破phá 惑hoặc 入nhập 理lý 必tất 湏# 此thử 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 也dã (# 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 者giả 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 是thị 四tứ 念niệm 處xứ 已dĩ 生sanh 惡ác 令linh 永vĩnh 斷đoạn 未vị 生sanh 惡ác 令linh 不bất 生sanh 已dĩ 生sanh 善thiện 令linh 增tăng 長trưởng 未vị 生sanh 善thiện 令linh 得đắc 生sanh 是thị 四tứ 正chánh 勤cần 欲dục 如như 意ý 足túc 念niệm 如như 意ý 足túc 精tinh 進tấn 如như 意ý 。 足túc 思tư 惟duy 如như 意ý 。 足túc 是thị 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 信tín 根căn 精tinh 進tấn 根căn 念niệm 根căn 定định 根căn 慧tuệ 根căn 是thị 為vi 五ngũ 根căn 信tín 力lực 精tinh 進tấn 。 力lực 念niệm 力lực 定định 力lực 慧tuệ 力lực 。 是thị 為vi 五ngũ 力lực 。 念niệm 覺giác 分phần/phân 擇trạch 覺giác 分phần/phân 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 除trừ 覺giác 分phần/phân 定định 覺giác 分phần/phân 捨xả 覺giác 分phân 是thị 七thất 覺giác 分phần/phân 正chánh 見kiến 正chánh 思tư 惟duy 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 是thị 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 以dĩ 上thượng 諸chư 法pháp 總tổng 為vi 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 也dã )# 。

【# 七thất 對đối 治trị 助trợ 開khai 】# 對đối 即tức 對đối 待đãi 治trị 即tức 攻công 治trị 謂vị 行hành 人nhân 正chánh 修tu 觀quán 時thời 忽hốt 或hoặc 邪tà 倒đảo 心tâm 起khởi 障chướng 於ư 正chánh 行hạnh 不bất 能năng 前tiền 進tiến 。 隨tùy 所sở 着trước 心tâm 湏# 以dĩ 相tương 應ứng 之chi 法Pháp 。 而nhi 對đối 破phá 之chi 著trước 心tâm 既ký 息tức 則tắc 正chánh 行hạnh 可khả 進tiến 實thật 理lý 可khả 顯hiển 如như 世thế 醫y 治trị 病bệnh 之chi 術thuật 藥dược 必tất 對đối 病bệnh 而nhi 用dụng 其kỳ 患hoạn 冷lãnh 病bệnh 者giả 必tất 以dĩ 熱nhiệt 藥dược 治trị 之chi 患hoạn 熱nhiệt 病bệnh 者giả 必tất 以dĩ 冷lãnh 藥dược 治trị 之chi 患hoạn 不bất 冷lãnh 不bất 熱nhiệt 。 者giả 必tất 以dĩ 溫ôn 和hòa 之chi 藥dược 治trị 之chi 藥dược 力lực 若nhược 效hiệu 其kỳ 病bệnh 即tức 愈dũ 病bệnh 既ký 愈dũ 已dĩ 身thân 即tức 安an 康khang 今kim 論luận 對đối 治trị 之chi 法pháp 亦diệc 猶do 是thị 也dã 而nhi 言ngôn 助trợ 開khai 者giả 盖# 由do 邪tà 倒đảo 之chi 心tâm 障chướng 蔽tế 正chánh 行hạnh 而nhi 使sử 解giải 脫thoát 之chi 門môn 。 不bất 開khai 今kim 修tu 此thử 對đối 治trị 助Trợ 道Đạo 之chi 法Pháp 。 助trợ 於ư 正chánh 觀quán 之chi 行hành 開khai 彼bỉ 解giải 脫thoát 之chi 門môn 。 故cố 名danh 對đối 治trị 助trợ 開khai 試thí 就tựu 六lục 蔽tế 六Lục 度Độ 言ngôn 之chi 若nhược 人nhân 修tu 上thượng 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 解giải 脫thoát 不bất 開khai 而nhi 慳san 貪tham 忽hốt 起khởi 激kích 動động 觀quán 心tâm 於ư 身thân 命mạng 財tài 。 守thủ 護hộ 保bảo 著trước 當đương 用dụng 捨xả 施thí 之chi 法pháp 而nhi 對đối 治trị 之chi 若nhược 破phá 戒giới 心tâm 起khởi 乖quai 違vi 淨tịnh 禁cấm 當đương 確xác 持trì 戒giới 律luật 而nhi 對đối 治trị 之chi 若nhược 瞋sân 恚khuể 暴bạo 怒nộ 常thường 生sanh 忿phẫn 恨hận 當đương 用dụng 忍nhẫn 辱nhục 而nhi 對đối 治trị 之chi 若nhược 放phóng 逸dật 懈giải 怠đãi 恣tứ 縱túng/tung 閑nhàn 蕩đãng 當đương 用dụng 精tinh 進tấn 而nhi 對đối 治trị 之chi 若nhược 浮phù 掉trạo 馳trì 騁sính 散tán 亂loạn 不bất 定định 當đương 用dụng 禪thiền 定định 而nhi 對đối 治trị 之chi 若nhược 沉trầm 昏hôn 暗ám 塞tắc 愚ngu 癡si 迷mê 惑hoặc 。 當đương 用dụng 智trí 慧tuệ 而nhi 對đối 治trị 之chi 前tiền 之chi 六lục 種chủng 觀quán 法pháp 皆giai 名danh 正chánh 行hạnh 六Lục 度Độ 等đẳng 法pháp 名danh 為vi 助trợ 道đạo 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。 非phi 一nhất 種chủng 佛Phật 說thuyết 無vô 量lượng 對đối 治trị 門môn 是thị 也dã 。

【# 八bát 知tri 位vị 次thứ 】# 位vị 即tức 行hàng 行hàng 所sở 歷lịch 之chi 地địa 位vị 次thứ 即tức 次thứ 第đệ 謂vị 所sở 歷lịch 之chi 位vị 高cao 下hạ 淺thiển 深thâm 不bất 相tương 混hỗn 雜tạp 也dã 若nhược 修tu 行hành 者giả 。 不bất 知tri 位vị 次thứ 下hạ 根căn 障chướng 重trọng 非phi 惟duy 正chánh 助trợ 不bất 明minh 卻khước 生sanh 上thượng 慢mạn 謂vị 己kỷ 均quân 佛Phật 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 未vị 證chứng 謂vị 證chứng 。 故cố 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 中trung 四tứ 禪thiền 比Bỉ 丘Khâu 謂vị 得đắc 四Tứ 果Quả 大Đại 乘Thừa 經Kinh 中trung 魔ma 為vi 菩Bồ 薩Tát 授thọ 記ký 若nhược 知tri 位vị 次thứ 則tắc 無vô 如như 是thị 之chi 失thất 故cố 湏# 知tri 位vị 次thứ 也dã (# 正chánh 助trợ 者giả 正chánh 即tức 所sở 修tu 止Chỉ 觀Quán 之chi 行hành 。 助trợ 即tức 六Lục 度Độ 等đẳng 道đạo 之chi 行hành 以dĩ 助trợ 助trợ 於ư 正chánh 也dã 四tứ 禪thiền 者giả 即tức 色sắc 界giới 第đệ 四tứ 禪thiền 也dã 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 四Tứ 果Quả 者giả 即tức 聲Thanh 聞Văn 所sở 證chứng 湏# 陀đà 洹hoàn 果quả 斯tư 陁# 含hàm 果quả 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 也dã 授thọ 記ký 者giả 聖thánh 言ngôn 說thuyết 與dữ 曰viết 授thọ 果quả 與dữ 心tâm 期kỳ 曰viết 記ký 也dã )# 。

【# 九cửu 安an 忍nhẫn 】# 安an 即tức 不bất 動động 忍nhẫn 即tức 忍nhẫn 耐nại 謂vị 修tu 觀quán 之chi 人nhân 初sơ 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 至chí 第đệ 八bát 知tri 位vị 次thứ 或hoặc 入nhập 五ngũ 品phẩm 障chướng 轉chuyển 慧tuệ 開khai 神thần 智trí 爽sảng 利lợi 本bổn 不bất 聽thính 學học 能năng 解giải 經kinh 論luận 欲dục 釋thích 一nhất 義nghĩa 辯biện 不bất 可khả 盡tận 或hoặc 說thuyết 一nhất 兩lưỡng 句cú 法pháp 或hoặc 說thuyết 一nhất 兩lưỡng 則tắc 禪thiền 初sơ 對đối 一nhất 人nhân 傳truyền 誦tụng 漸tiệm 廣quảng 則tắc 外ngoại 招chiêu 名danh 利lợi 內nội 動động 宿túc 障chướng 宿túc 障chướng 縱túng/tung 少thiểu 名danh 利lợi 彌di 至chí 為vi 眾chúng 圍vi 繞nhiễu 廢phế 損tổn 自tự 行hành 非phi 惟duy 正chánh 行hạnh 不bất 進tiến 障chướng 道đạo 還hoàn 興hưng 惟duy 當đương 自tự 勉miễn 於ư 名danh 利lợi 心tâm 安an 然nhiên 不bất 動động 。 復phục 須tu 忍nhẫn 耐nại 內nội 外ngoại 榮vinh 辱nhục 策sách 勵lệ 其kỳ 心tâm 故cố 名danh 安an 忍nhẫn (# 五ngũ 品phẩm 者giả 隨tùy 喜hỷ 讀đọc 誦tụng 說thuyết 法Pháp 兼kiêm 行hành 六Lục 度Độ 正chánh 行hạnh 六Lục 度Độ 也dã 障chướng 轉chuyển 者giả 謂vị 惑hoặc 業nghiệp 之chi 障chướng 轉chuyển 成thành 觧# 脫thoát 也dã 慧tuệ 開khai 者giả 謂vị 觀quán 理lý 之chi 智trí 開khai 明minh 也dã 一nhất 兩lưỡng 則tắc 猶do 一nhất 兩lưỡng 叚giả 也dã 宿túc 障chướng 者giả 謂vị 宿túc 世thế 過quá 去khứ 之chi 業nghiệp 也dã 內nội 外ngoại 榮vinh 辱nhục 者giả 謂vị 內nội 心tâm 外ngoại 身thân 之chi 榮vinh 辱nhục 也dã )# 。

【# 十thập 離ly 法pháp 愛ái 】# 離ly 法pháp 愛ái 者giả 謂vị 於ư 中trung 道đạo 之chi 法pháp 遠viễn 離ly 愛ái 著trước 之chi 心tâm 也dã 盖# 言ngôn 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 修tu 前tiền 九cửu 種chủng 觀quán 法pháp 已dĩ 過quá 內nội 外ngoại 二nhị 障chướng 應ưng 入nhập 初sơ 住trụ 而nhi 不bất 入nhập 者giả 由do 住trụ 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 之chi 位vị 愛ái 著trước 中trung 道đạo 相tương 似tự 之chi 法pháp 所sở 以dĩ 不bất 能năng 。 進tiến 入nhập 也dã 此thử 相tương 似tự 位vị 無vô 內nội 外ngoại 障chướng 唯duy 有hữu 法pháp 愛ái 法pháp 愛ái 若nhược 斷đoạn 即tức 得đắc 發phát 真chân 中trung 道đạo 入nhập 於ư 初sơ 住trụ 故cố 名danh 離ly 法pháp 愛ái 也dã 第đệ 八bát 第đệ 九cửu 第đệ 十thập 三tam 種chủng 皆giai 為vi 下hạ 根căn 之chi 人nhân 修tu 前tiền 七thất 種chủng 觀quán 法pháp 不bất 能năng 入nhập 理lý 故cố 湏# 明minh 之chi 所sở 謂vị 下hạ 根căn 方phương 具cụ 十thập 也dã (# 內nội 外ngoại 障chướng 者giả 內nội 即tức 惑hoặc 業nghiệp 外ngoại 即tức 名danh 利lợi 等đẳng 皆giai 能năng 障chướng 蔽tế 正chánh 行hạnh 故cố 也dã 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 者giả 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 已dĩ 離ly 惑hoặc 業nghiệp 染nhiễm 污ô 之chi 法pháp 而nhi 獲hoạch 清thanh 淨tịnh 功công 德đức 。 也dã 相tương 似tự 法pháp 者giả 謂vị 於ư 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 未vị 能năng 真chân 證chứng 而nhi 發phát 相tương 似tự 之chi 觧# 也dã )# 。

十thập 境cảnh (# 出xuất 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán )#

十thập 境cảnh 一nhất 一nhất 皆giai 前tiền 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 若nhược 論luận 十thập 境cảnh 生sanh 起khởi 由do 觀quán 陰ấm 入nhập 發phát 下hạ 九cửu 境cảnh 能năng 所sở 相tương 扶phù 次thứ 第đệ 出xuất 生sanh 。 故cố 成thành 於ư 十thập 若nhược 論luận 下hạ 之chi 九cửu 境cảnh 互hỗ 發phát 不bất 定định 則tắc 無vô 復phục 次thứ 第đệ 當đương 知tri 陰ấm 境cảnh 常thường 自tự 現hiện 前tiền 若nhược 發phát 不bất 發phát 恆hằng 得đắc 為vi 觀quán 下hạ 之chi 九cửu 境cảnh 發phát 則tắc 皆giai 用dụng 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 觀quán 之chi 不bất 發phát 不bất 觀quán 也dã (# 陰ấm 入nhập 者giả 謂vị 五ngũ 陰ấm 十thập 二nhị 入nhập 也dã 能năng 所sở 相tương 扶phù 者giả 如như 初sơ 陰ấm 境cảnh 能năng 生sanh 煩phiền 惱não 。 陰ấm 為vi 能năng 生sanh 煩phiền 惱não 。 為vi 所sở 生sanh 餘dư 境cảnh 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 亦diệc 然nhiên 互hỗ 發phát 者giả 更cánh 互hỗ 發phát 起khởi 也dã 如như 正chánh 觀quán 病bệnh 境cảnh 或hoặc 發phát 煩phiền 惱não 或hoặc 發phát 餘dư 境cảnh 餘dư 境cảnh 互hỗ 發phát 亦diệc 然nhiên )# 。

【# 一nhất 陰ấm 境cảnh 】# 陰ấm 覆phú 盖# 之chi 義nghĩa 即tức 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 五ngũ 陰ấm 也dã 亦diệc 名danh 五ngũ 蘊uẩn 蘊uẩn 即tức 積tích 聚tụ 之chi 義nghĩa 若nhược 言ngôn 覆phú 盖# 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 此thử 就tựu 因nhân 得đắc 名danh 若nhược 言ngôn 積tích 聚tụ 無vô 量lượng 。 生sanh 死tử 此thử 就tựu 果quả 得đắc 名danh 十thập 境cảnh 以dĩ 陰ấm 居cư 初sơ 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 現hiện 前tiền 二nhị 依y 經kinh 現hiện 前tiền 者giả 謂vị 人nhân 受thọ 一nhất 期kỳ 果quả 報báo 之chi 身thân 即tức 是thị 五ngũ 陰ấm 五ngũ 陰ấm 重trọng/trùng 檐diêm 常thường 自tự 現hiện 前tiền 是thị 故cố 初sơ 觀quán 依y 經kinh 者giả 大đại 品phẩm 般Bát 若Nhã 云vân 聲Thanh 聞Văn 依y 四tứ 念niệm 處xứ 行hành 道Đạo 五ngũ 陰ấm 即tức 四tứ 念niệm 處xứ 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 又hựu 經kinh 中trung 凡phàm 列liệt 法Pháp 門môn 無vô 不bất 以dĩ 五ngũ 陰ấm 為vi 首thủ 是thị 故cố 初sơ 觀quán 此thử 且thả 就tựu 五ngũ 陰ấm 通thông 總tổng 而nhi 言ngôn 若nhược 專chuyên 論luận 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 必tất 須tu 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 除trừ 卻khước 前tiền 四tứ 的đích 取thủ 第đệ 五ngũ 識thức 陰ấm 為vi 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 也dã (# 一nhất 期kỳ 者giả 謂vị 人nhân 從tùng 生sanh 至chí 死tử 。 也dã 重trọng/trùng 檐diêm 者giả 生sanh 死tử 重trọng/trùng 沓đạp 名danh 重trọng/trùng 人nhân 所sở 荷hà 負phụ 名danh 檐diêm 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 故cố 云vân 五ngũ 陰ấm 即tức 四tứ 念niệm 處xứ 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 除trừ 卻khước 前tiền 四tứ 者giả 謂vị 除trừ 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 也dã )# 。

【# 二nhị 煩phiền 惱não 境cảnh 】# 昏hôn 煩phiền 之chi 法pháp 惱não 亂loạn 心tâm 神thần 又hựu 貪tham 瞋sân 等đẳng 法pháp 與dữ 心tâm 作tác 煩phiền 令linh 心tâm 得đắc 惱não 故cố 云vân 煩phiền 惱não 謂vị 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 積tích 集tập 重trọng/trùng 惑hoặc 今kim 因nhân 用dụng 觀quán 觀quán 察sát 陰ấm 境cảnh 煩phiền 惱não 即tức 發phát 譬thí 如như 流lưu 水thủy 。 尋tầm 常thường 不bất 覺giác 其kỳ 急cấp 若nhược 槩# 之chi 以dĩ 木mộc 流lưu 即tức 奔bôn 迸bính 莫mạc 能năng 止chỉ 遏át 是thị 時thời 應ưng 捨xả 陰ấm 境cảnh 而nhi 觀quán 煩phiền 惱não 境cảnh 也dã 。

【# 三tam 病bệnh 患hoạn 境cảnh 】# 病bệnh 起khởi 之chi 因nhân 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 四tứ 大đại 增tăng 損tổn 。 致trí 有hữu 患hoạn 生sanh 又hựu 由do 觀quán 陰ấm 惑hoặc 激kích 動động 四tứ 大đại 致trí 有hữu 患hoạn 生sanh 身thân 若nhược 染nhiễm 病bệnh 廢phế 修tu 聖thánh 道Đạo 若nhược 能năng 觀quán 察sát 。 彌di 益ích 用dụng 心tâm 復phục 湏# 識thức 其kỳ 病bệnh 之chi 原nguyên 由do 宜nghi 以dĩ 何hà 法pháp 治trị 之chi 或hoặc 內nội 觀quán 力lực 或hoặc 術thuật 或hoặc 醫y 其kỳ 病bệnh 若nhược 愈dũ 聖thánh 道Đạo 可khả 修tu 為vi 是thị 湏# 觀quán 病bệnh 患hoạn 境cảnh 也dã (# 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã 謂vị 人nhân 攬lãm 外ngoại 四tứ 大đại 而nhi 成thành 。 內nội 身thân 四tứ 大đại 皮bì 肉nhục 筋cân 骨cốt 。 等đẳng 屬thuộc 地địa 涕thế 唾thóa 涎tiên 沫mạt 等đẳng 屬thuộc 水thủy 煗noãn 氣khí 屬thuộc 火hỏa 轉chuyển 動động 及cập 出xuất 入nhập 息tức 屬thuộc 風phong 言ngôn 增tăng 損tổn 者giả 水thủy 增tăng 則tắc 火hỏa 損tổn 火hỏa 增tăng 則tắc 水thủy 損tổn 風phong 增tăng 則tắc 地địa 損tổn 地địa 增tăng 則tắc 風phong 損tổn 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 病bệnh 即tức 生sanh 也dã 陰ấm 惑hoặc 者giả 陰ấm 即tức 陰ấm 境cảnh 惑hoặc 即tức 煩phiền 惱não 境cảnh 也dã )# 。

【# 四tứ 業nghiệp 相tương/tướng 境cảnh 】# 業nghiệp 即tức 身thân 口khẩu 所sở 作tác 。 之chi 業nghiệp 謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 無vô 量lượng 刼# 來lai 所sở 作tác 善thiện 惡ác 。 諸chư 業nghiệp 或hoặc 已dĩ 受thọ 報báo 不bất 復phục 更cánh 發phát 。 或hoặc 未vị 受thọ 報báo 於ư 靜tĩnh 心tâm 中trung 忽hốt 然nhiên 。 俱câu 發phát 盖# 善thiện 業nghiệp 將tương 受thọ 報báo 故cố 發phát 惡ác 業nghiệp 來lai 責trách 報báo 故cố 發phát 於ư 此thử 善thiện 惡ác 業nghiệp 相tương/tướng 現hiện 時thời 勿vật 喜hỷ 勿vật 怖bố 彌di 湏# 用dụng 觀quán 令linh 業nghiệp 謝tạ 行hành 成thành 一nhất 心tâm 取thủ 道đạo 為vi 是thị 湏# 觀quán 業nghiệp 相tương/tướng 境cảnh 也dã (# 刦# 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 刦# 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết )# 。

【# 五ngũ 魔ma 事sự 境cảnh 】# 魔ma 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 魔ma 羅la 華hoa 言ngôn 殺sát 者giả 謂vị 能năng 奪đoạt 人nhân 智trí 慧tuệ 之chi 命mạng 故cố 也dã 言ngôn 魔ma 事sự 者giả 大đại 論luận 云vân 魔ma 以dĩ 破phá 人nhân 善thiện 法Pháp 為vi 事sự 又hựu 天thiên 魔ma 正chánh 以dĩ 順thuận 生sanh 死tử 貪tham 五ngũ 欲dục 退thoái 菩Bồ 提Đề 為vi 事sự 故cố 名danh 魔ma 事sự 此thử 由do 觀quán 前tiền 諸chư 境cảnh 惑hoặc 雖tuy 未vị 破phá 天thiên 魔ma 猶do 恐khủng 出xuất 其kỳ 境cảnh 界giới 而nhi 復phục 化hóa 度độ 於ư 他tha 失thất 我ngã 民dân 屬thuộc 空không 我ngã 宮cung 殿điện 又hựu 慮lự 夫phu 得đắc 大đại 神thần 通thông 。 得đắc 大đại 智trí 慧tuệ 。 必tất 當đương 調điều 伏phục 控khống 制chế 於ư 我ngã 我ngã 今kim 應ưng 預dự 破phá 之chi 壞hoại 彼bỉ 善thiện 根căn 故cố 有hữu 魔ma 事sự 發phát 也dã 治trị 魔ma 之chi 法pháp 有hữu 三tam 初sơ 觀quán 察sát 訶ha 棄khí 如như 守thủ 門môn 人nhân 遮già 惡ác 不bất 進tiến 二nhị 當đương 從tùng 頭đầu 至chí 足túc 。 一nhất 一nhất 諦đế 觀quán 身thân 心tâm 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 魔ma 從tùng 何hà 來lai 欲dục 惱não 何hà 等đẳng 如như 惡ác 人nhân 入nhập 舍xá 處xứ 處xứ 照chiếu 撿kiểm 不bất 令linh 得đắc 住trú 。 三tam 觀quán 之chi 不bất 去khứ 即tức 當đương 強cường/cưỡng 心tâm 抵để 捍hãn 以dĩ 死tử 為vi 期kỳ 一nhất 心tâm 用dụng 觀quán 合hợp 道Đạo 行hạnh 成thành 就tựu 為vi 是thị 湏# 觀quán 魔ma 事sự 境cảnh 也dã (# 天thiên 魔ma 者giả 即tức 欲dục 界giới 第đệ 六lục 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 也dã 五ngũ 欲dục 者giả 色sắc 欲dục 聲thanh 欲dục 香hương 欲dục 味vị 欲dục 觸xúc 欲dục 也dã 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

【# 六lục 禪thiền 定định 境cảnh 】# 禪thiền 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 禪thiền 那na 華hoa 言ngôn 靜tĩnh 慮lự 謂vị 魔ma 事sự 已dĩ 過quá 而nhi 且thả 真chân 明minh 未vị 顯hiển 以dĩ 修tu 觀quán 故cố 發phát 過quá 去khứ 習tập 諸chư 禪thiền 紛phân 現hiện 當đương 置trí 魔ma 事sự 用dụng 觀quán 觀quán 之chi 良lương 以dĩ 禪thiền 樂nhạo/nhạc/lạc 美mỹ 妙diệu 喜hỷ 生sanh 躭đam 味vị 雖tuy 免miễn 魔ma 害hại 更cánh 為vi 定định 縛phược 如như 避tị 火hỏa 墮đọa 水thủy 無vô 益ích 正chánh 行hạnh 為vi 是thị 湏# 觀quán 禪thiền 定định 境cảnh 也dã (# 過quá 去khứ 習tập 即tức 宿túc 習tập 也dã 諸chư 禪thiền 者giả 即tức 色sắc 界giới 中trung 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 三tam 禪thiền 四tứ 禪thiền 等đẳng 禪thiền 也dã )# 。

【# 七thất 諸chư 見kiến 境cảnh 】# 非phi 一nhất 曰viết 諸chư 邪tà 解giải 曰viết 見kiến 謂vị 推thôi 理lý 不bất 當đương 而nhi 偏thiên 見kiến 分phân 明minh 作tác 决# 定định 解giải 名danh 為vi 見kiến 也dã 此thử 之chi 諸chư 見kiến 或hoặc 因nhân 禪thiền 發phát 或hoặc 因nhân 聞văn 發phát 因nhân 禪thiền 發phát 者giả 謂vị 初sơ 因nhân 心tâm 靜tĩnh 後hậu 觀quán 轉chuyển 明minh 見kiến 解giải 通thông 徹triệt 有hữu 如như 妙diệu 悟ngộ 因nhân 聞văn 發phát 者giả 謂vị 聽thính 本bổn 不bất 多đa 廣quảng 能năng 曉hiểu 悟ngộ 見kiến 解giải 分phân 明minh 問vấn 答đáp 聦# 辯biện 雖tuy 因nhân 禪thiền 因nhân 聞văn 而nhi 發phát 既ký 推thôi 理lý 不bất 當đương 皆giai 屬thuộc 邪tà 見kiến 實thật 非phi 辯biện 悟ngộ 此thử 等đẳng 見kiến 發phát 即tức 湏# 用dụng 觀quan 視thị 之chi 令linh 達đạt 正Chánh 道Đạo 不bất 為vi 所sở 障chướng 為vi 是thị 湏# 用dụng 觀quán 諸chư 見kiến 境cảnh 也dã 。

【# 八bát 慢mạn 境cảnh 】# 自tự 恃thị 輕khinh 他tha 之chi 心tâm 名danh 慢mạn 謂vị 既ký 伏phục 諸chư 見kiến 妄vọng 執chấp 之chi 心tâm 則tắc 息tức 無vô 智trí 者giả 謂vị 為vi 涅Niết 槃Bàn 濫lạm 叨# 高cao 位vị 起khởi 大đại 輕khinh 慢mạn 慢mạn 心tâm 既ký 發phát 廢phế 於ư 正chánh 行hạnh 為vi 是thị 湏# 觀quán 慢mạn 境cảnh 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 九cửu 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 】# 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 以dĩ 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 而nhi 脩tu 則tắc 能năng 運vận 出xuất 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 名danh 之chi 為vi 乘thừa 謂vị 見kiến 慢mạn 之chi 心tâm 既ký 因nhân 修tu 觀quán 而nhi 息tức 則tắc 先tiên 世thế 所sở 習tập 小tiểu 志chí 因nhân 靜tĩnh 而nhi 生sanh 盖# 小tiểu 志chí 溺nịch 於ư 空không 寂tịch 不bất 能năng 至chí 于vu 大Đại 乘Thừa 。 究cứu 竟cánh 之chi 地Địa 。 所sở 謂vị 寧ninh 起khởi 疥giới 癩lại 野dã 干can 心tâm 勿vật 學học 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 行hành 故cố 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 界giới 若nhược 發phát 亦diệc 湏# 用dụng 觀quán 觀quán 察sát 毋vô 令linh 生sanh 著trước 為vi 是thị 湏# 觀quán 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 也dã (# 四Tứ 諦Đế 者giả 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 諦Đế 也dã 野dã 干can 似tự 狐hồ 而nhi 小tiểu 形hình 色sắc 青thanh 黃hoàng 如như 狗cẩu 群quần 行hành 夜dạ 鳴minh 如như 狼lang )# 。

【# 十thập 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 】# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình 天thiên 台thai 大đại 師sư 解giải 云vân 用dụng 諸chư 佛Phật 道Đạo 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 謂vị 由do 上thượng 見kiến 慢mạn 之chi 心tâm 既ký 息tức 或hoặc 發phát 先tiên 世thế 所sở 習tập 若nhược 憶ức 本bổn 願nguyện 則tắc 不bất 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 之chi 境cảnh 而nhi 發phát 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 之chi 心tâm 今kim 修tu 觀quán 者giả 既ký 依y 大Đại 乘Thừa 圓viên 頓đốn 妙diệu 教giáo 開khai 解giải 立lập 行hành 故cố 藏tạng 等đẳng 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 若nhược 發phát 亦diệc 湏# 觀quán 察sát 毋vô 令linh 生sanh 著trước 為vi 是thị 湏# 觀quán 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 也dã (# 三tam 教giáo 者giả 藏tạng 教giáo 通thông 教giáo 別biệt 教giáo 也dã )# 。

十Thập 如Như 是Thị (# 出Xuất 法Pháp 華Hoa 經Kinh 玄Huyền 義Nghĩa )#

不bất 異dị 名danh 如như 無vô 非phi 曰viết 是thị 謂vị 十thập 法Pháp 。 界giới 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 各các 具cụ 十thập 如như 是thị 因nhân 果quả 。 之chi 法pháp 天thiên 台thai 大đại 師sư 依y 義nghĩa 讀đọc 文văn 凡phàm 有hữu 三tam 轉chuyển 一nhất 云vân 是thị 相tương/tướng 如như 是thị 性tánh 如như 乃nãi 至chí 是thị 報báo 如như 如như 名danh 不bất 異dị 即tức 空không 之chi 義nghĩa 也dã 二nhị 云vân 如như 是thị 相tương/tướng 如như 是thị 性tánh 乃nãi 至chí 如như 是thị 。 報báo 名danh 字tự 施thi 設thiết 各các 各các 不bất 同đồng 。 即tức 假giả 之chi 義nghĩa 也dã 三tam 云vân 相tương/tướng 如như 是thị 性tánh 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 報báo 如như 是thị 如như 於ư 中trung 道đạo 實thật 相tướng 之chi 是thị 即tức 中trung 之chi 義nghĩa 也dã (# 十thập 法Pháp 界Giới 者giả 地địa 獄ngục 界giới 畜súc 生sanh 界giới 餓ngạ 鬼quỷ 界giới 脩tu 羅la 界giới 人nhân 界giới 天thiên 界giới 聲Thanh 聞Văn 界giới 緣Duyên 覺Giác 界giới 菩Bồ 薩Tát 界giới 佛Phật 界giới 也dã 空không 假giả 中trung 者giả 離ly 性tánh 離ly 相tướng 。 謂vị 之chi 空không 無vô 法pháp 不bất 具cụ 謂vị 假giả 非phi 空không 非phi 假giả 謂vị 之chi 中trung 也dã )# 。

【# 一nhất 如như 是thị 相tương/tướng 】# 相tương/tướng 即tức 相tướng 貌mạo 相tương/tướng 以dĩ 據cứ 外ngoại 覽lãm 而nhi 可khả 別biệt 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 各các 各các 相tướng 貌mạo 不bất 同đồng 是thị 名danh 如như 是thị 相tương/tướng (# 相tương/tướng 據cứ 外ngoại 者giả 謂vị 相tương/tướng 在tại 外ngoại 而nhi 可khả 依y 據cứ 也dã )# 。

【# 二nhị 如như 是thị 性tánh 】# 性tánh 即tức 性tánh 分phần/phân 性tánh 以dĩ 據cứ 內nội 自tự 分phần/phân 不bất 改cải 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 其kỳ 性tánh 各các 各các 不bất 同đồng 。 是thị 名danh 如như 是thị 性tánh 。

【# 三tam 如như 是thị 體thể 】# 體thể 即tức 體thể 質chất 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 俱câu 以dĩ 色sắc 身thân 而nhi 為vi 體thể 質chất 是thị 名danh 如như 是thị 體thể 。

【# 四tứ 如như 是thị 力lực 】# 力lực 即tức 力lực 用dụng 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 皆giai 有hữu 力lực 用dụng 功công 能năng 是thị 名danh 如như 是thị 力lực 。

【# 五ngũ 如như 是thị 作tác 】# 作tác 即tức 造tạo 作tác 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 皆giai 能năng 運vận 為vi 造tạo 作tác 是thị 名danh 如như 是thị 作tác 。

【# 六lục 如như 是thị 因nhân 】# 因nhân 即tức 習tập 因nhân 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 善thiện 惡ác 業nghiệp 因nhân 皆giai 由do 自tự 種chủng 而nhi 生sanh 習tập 續tục 不bất 斷đoạn 是thị 名danh 如như 是thị 因nhân 。

【# 七thất 如như 是thị 緣duyên 】# 緣duyên 即tức 緣duyên 助trợ 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 各các 有hữu 緣duyên 起khởi 之chi 法pháp 。 助trợ 成thành 習tập 因nhân 是thị 名danh 如như 是thị 緣duyên 。

【# 八bát 如như 是thị 果quả 】# 果quả 即tức 習tập 果quả 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 皆giai 由do 習tập 因nhân 習tập 續tục 於ư 前tiền 習tập 果quả 剋khắc 獲hoạch 於ư 後hậu 是thị 名danh 如như 是thị 果quả 。

【# 九cửu 如như 是thị 報báo 】# 報báo 即tức 報báo 果quả 謂vị 始thỉ 自tự 地địa 獄ngục 終chung 至chí 佛Phật 界giới 皆giai 由do 習tập 因nhân 習tập 果quả 而nhi 感cảm 其kỳ 報báo 是thị 名danh 如như 是thị 報báo 。

【# 十thập 如như 是thị 本bổn 末mạt 究cứu 竟cánh 等đẳng 。 】# 謂vị 初sơ 相tương/tướng 為vi 本bổn 後hậu 報báo 為vi 末mạt 此thử 之chi 本bổn 末mạt 皆giai 同đồng 實thật 相tướng 一nhất 理lý 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 是thị 名danh 如như 是thị 本bổn 末mạt 究cứu 竟cánh 等đẳng 。

大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 八bát