Đại Minh Tam Tạng Pháp Số Đệ Quyển Đệ Quyển – Quyển 0011

大Đại 明Minh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 數Số ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0011
明Minh 一Nhất 如Như 等Đẳng 編Biên 集Tập

大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ 。 碣# 六lục 。

上thượng 天Thiên 竺Trúc 前tiền 住trụ 持trì 沙Sa 門Môn 一nhất 如như 等đẳng 奉phụng 。 勑# 集tập 註chú 。

如Như 來Lai 八bát 相tương/tướng (# 出xuất 釋Thích 迦Ca 譜# )#

如Như 來Lai 八bát 相tương/tướng 者giả 法Pháp 華Hoa 經Kinh 中trung 。 明minh 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 無vô 量lượng 劫kiếp 前tiền 。 已dĩ 成thành 正chánh 覺giác 。 因nhân 大đại 悲bi 願nguyện 力lực 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 數sác 數sác 於ư 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 示thị 生sanh 示thị 滅diệt 處xứ 處xứ 不bất 同đồng 豈khởi 但đãn 於ư 此thử 南Nam 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 一nhất 方phương 出xuất 現hiện 而nhi 已dĩ 今kim 論luận 出xuất 現hiện 本bổn 末mạt 則tắc 具cụ 有hữu 八bát 相tương/tướng 皆giai 所sở 以dĩ 示thị 同đồng 人nhân 法pháp 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 釋Thích 迦Ca 華hoa 言ngôn 能năng 仁nhân 劫kiếp 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết 梵Phạn 語ngữ 閻Diêm 浮Phù 提đề 華hoa 言ngôn 勝thắng 金kim 洲châu )# 。

【# 一nhất 降giáng/hàng 兜Đâu 率Suất 相tương/tướng 】# 梵Phạn 語ngữ 兜Đâu 率Suất 華hoa 言ngôn 知tri 足túc 以dĩ 此thử 天thiên 於ư 五ngũ 欲dục 境cảnh 。 知tri 止chỉ 足túc 故cố 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 將tương 降giáng 神thần 時thời 觀quán 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 內nội 迦Ca 毘Tỳ 羅La 國Quốc 。 最tối 為vi 處xứ 中trung 。 徃# 古cổ 諸chư 佛Phật 出xuất 興hưng 皆giai 生sanh 於ư 此thử 爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 現hiện 五ngũ 瑞thụy 一nhất 者giả 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 二nhị 者giả 大đại 地địa 震chấn 動động 。 三tam 者giả 諸chư 魔ma 宮cung 殿điện 。 隱ẩn 蔽tế 不bất 現hiện 。 四tứ 者giả 日nhật 月nguyệt 星tinh 辰thần 。 無vô 復phục 光quang 明minh 。 五ngũ 者giả 天thiên 龍long 等đẳng 眾chúng 。 悉tất 皆giai 驚kinh 怖bố 現hiện 此thử 瑞thụy 已dĩ 於ư 是thị 下hạ 生sanh 是thị 名danh 降giáng/hàng 兜Đâu 率Suất 相tương/tướng (# 五ngũ 欲dục 者giả 色sắc 欲dục 聲thanh 欲dục 香hương 欲dục 味vị 欲dục 觸xúc 欲dục 也dã 菩Bồ 薩Tát 即tức 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 梵Phạn 語ngữ 迦ca 毘tỳ 羅la 華hoa 言ngôn 黃hoàng 色sắc )# 。

【# 二nhị 託thác 胎thai 相tương/tướng 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 將tương 託thác 胎thai 時thời 觀quán 淨tịnh 飯phạn 王vương 性tánh 行hành 仁nhân 賢hiền 。 摩Ma 耶Da 夫Phu 人Nhân 。 前tiền 五ngũ 百bách 世thế 。 曾tằng 為vi 菩Bồ 薩Tát 毋vô 應ưng 往vãng 彼bỉ 託thác 胎thai 大đại 機cơ 之chi 人nhân 見kiến 乘thừa 栴chiên 檀đàn 樓lâu 閣các 小tiểu 機cơ 之chi 人nhân 見kiến 乘thừa 六lục 牙nha 白bạch 象tượng 。 與dữ 無vô 量lượng 諸chư 天thiên 。 作tác 諸chư 伎kỹ 樂nhạc 。 從tùng 右hữu 脅hiếp 入nhập 身thân 暎ánh 於ư 外ngoại 如như 處xử 琉lưu 璃ly 。 是thị 名danh 託thác 胎thai 相tương/tướng (# 梵Phạn 語ngữ 摩ma 耶da 具cụ 云vân 摩ma 訶ha 摩ma 耶da 華hoa 言ngôn 大đại 術thuật )# 。

【# 三tam 降giáng 生sanh 相tương/tướng 】# 謂vị 四tứ 月nguyệt 八bát 日nhật 。 日nhật 初sơ 出xuất 時thời 。 摩Ma 耶Da 夫Phu 人Nhân 。 在tại 毘tỳ 嵐lam 園viên 手thủ 攀phàn 無vô 憂ưu 樹thụ 枝chi 菩Bồ 薩Tát 漸tiệm 漸tiệm 。 從tùng 右hữu 脅hiếp 出xuất 。 于vu 時thời 樹thụ 下hạ 。 生sanh 七thất 莖hành 蓮liên 華hoa 大đại 如như 車xa 輪luân 。 菩Bồ 薩Tát 處xứ 於ư 華hoa 上thượng 周chu 行hành 七thất 步bộ 舉cử 右hữu 手thủ 而nhi 言ngôn 。 曰viết 我ngã 於ư 一nhất 切thiết 。 天thiên 人nhân 之chi 中trung 。 最tối 尊tôn 最tối 勝thắng 。 爾nhĩ 時thời 難Nan 陀Đà 。 龍long 王vương 跋Bạt 難Nan 陀Đà 龍Long 王Vương 。 於ư 空không 中trung 雨vũ 溫ôn 凉# 二nhị 水thủy 灌quán 太thái 子tử 身thân 。 身thân 黃hoàng 金kim 色sắc 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 普phổ 照chiếu 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 是thị 名danh 降giáng 生sanh 相tương/tướng (# 毘tỳ 嵐lam 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 嵐lam 毘tỳ 尼ni 華hoa 言ngôn 解giải 脫thoát 處xứ 梵Phạn 語ngữ 難Nan 陀Đà 華hoa 言ngôn 懽# 喜hỷ 梵Phạn 語ngữ 跋bạt 難Nan 陀Đà 華hoa 言ngôn 善thiện 歡hoan 喜hỷ 此thử 二nhị 龍long 王vương 。 即tức 兄huynh 弟đệ 也dã 三tam 十thập 二nhị 相tướng 者giả 。 足túc 下hạ 安an 平bình 。 相tương/tướng 千thiên 輻bức 輪luân 相tướng 。 手thủ 指chỉ 纖tiêm 長trường 。 相tương/tướng 手thủ 足túc 柔nhu 輭nhuyễn 相tương/tướng 手thủ 足túc 縵man 網võng 相tương/tướng 足túc 跟cân 滿mãn 足túc 相tướng 足túc 趺phu 而nhi 好hảo 相tướng 腨# 如như 鹿lộc 王vương 相tương/tướng 手thủ 過quá 膝tất 相tương/tướng 馬mã 陰âm 藏tàng 相tương/tướng 身thân 縱tung 廣quảng 相tương/tướng 毛mao 孔khổng 生sanh 青thanh 色sắc 相tướng 身thân 毛mao 上thượng 靡mĩ 。 相tương/tướng 身thân 金kim 色sắc 相tướng 身thân 光quang 面diện 各các 一nhất 丈trượng 相tương/tướng 皮bì 膚phu 細tế 滑hoạt 相tương/tướng 七thất 處xứ 平bình 滿mãn 。 相tương/tướng 兩lưỡng 腋dịch 滿mãn 相tương/tướng 身thân 如như 師sư 子tử 。 相tương/tướng 身thân 端đoan 直trực 相tương/tướng 肩kiên 圓viên 滿mãn 相tương/tướng 四tứ 十thập 齒xỉ 相tương/tướng 齒xỉ 白bạch 齊tề 密mật 。 相tương/tướng 四tứ 牙nha 白bạch 淨tịnh 相tương/tướng 頰giáp 車xa 如như 師sư 子tử 。 相tương/tướng 咽yến/ế/yết 中trung 津tân 液dịch 得đắc 上thượng 味vị 相tướng 。 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 。 梵Phạm 音âm 深thâm 遠viễn 。 相tương/tướng 眼nhãn 色sắc 如như 金kim 精tinh 。 相tương/tướng 眼nhãn 睫tiệp 如như 牛ngưu 王vương 。 相tương/tướng 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 相tướng 。 頂đảnh 肉nhục 髻kế 成thành 相tương/tướng 也dã 三tam 千thiên 者giả 小tiểu 千thiên 中trung 千thiên 大Đại 千Thiên 也dã 言ngôn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 者giả 總tổng 別biệt 兼kiêm 稱xưng 也dã )# 。

【# 四tứ 出xuất 家gia 相tương/tướng 】# 謂vị 太thái 子tử 年niên 至chí 。 十thập 九cửu 時thời 出xuất 遊du 四tứ 門môn 見kiến 老lão 病bệnh 死tử 。 之chi 相tướng 厭yếm 世thế 無vô 常thường 心tâm 思tư 出xuất 家gia 徃# 白bạch 父phụ 王vương 願nguyện 聴# 出xuất 家gia 父phụ 王vương 不bất 許hứa 於ư 二nhị 月nguyệt 七thất 日nhật 身thân 放phóng 光quang 明minh 。 照chiếu 四Tứ 天Thiên 王Vương 宮cung 。 乃nãi 至chí 淨Tịnh 居Cư 天Thiên 。 宮cung 諸chư 天thiên 見kiến 已dĩ 。 到đáo 太thái 子tử 所sở 。 頭đầu 面diện 禮lễ 足túc 。 白bạch 言ngôn 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 所sở 修tu 行hạnh 願nguyện 。 今kim 正chánh 成thành 熟thục 之chi 時thời 。 太thái 子tử 遂toại 於ư 後hậu 夜dạ 乘thừa 馬mã 逾du 城thành 至chí 跋Bạt 伽Già 仙Tiên 人Nhân 。 苦khổ 行hạnh 林lâm 中trung 。 剃thế 除trừ 鬚tu 髮phát 。 是thị 名danh 出xuất 家gia 。 相tương/tướng (# 四Tứ 天Thiên 王Vương 者giả 東đông 方phương 持Trì 國Quốc 天Thiên 王Vương 。 南nam 方phương 增Tăng 長Trưởng 天Thiên 王Vương 。 西tây 方Phương 廣Quảng 目mục 天thiên 王vương 。 北bắc 方phương 多Đa 聞Văn 天Thiên 王Vương 。 淨tịnh 居cư 天thiên 即tức 色sắc 界giới 天thiên 也dã )# 。

【# 五ngũ 降hàng 魔ma 相tương/tướng 】# 魔ma 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 魔ma 羅la 華hoa 言ngôn 能năng 奪đoạt 命mạng 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 將tương 成thành 道Đạo 時thời 大đại 地địa 震chấn 動động 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 隱ẩn 蔽tế 魔ma 宮cung 。 時thời 魔ma 波Ba 旬Tuần 。 即tức 令linh 三tam 女nữ 亂loạn 其kỳ 淨Tịnh 行Hạnh 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 神thần 力lực 故cố 。 變biến 其kỳ 魔ma 女nữ 皆giai 成thành 老lão 母mẫu 。 魔ma 王vương 大đại 怒nộ 徧biến 勑# 部bộ 從tùng 上thượng 震chấn 天thiên 雷lôi 雨vũ 熱nhiệt 鐵thiết 丸hoàn 。 刀đao 輪luân 器khí 仗trượng 交giao 橫hoành 空không 中trung 挽vãn 弓cung 放phóng 箭tiễn 。 箭tiễn 停đình 空không 中trung 。 變biến 成thành 蓮liên 華hoa 不bất 能năng 加gia 害hại 。 羣quần 魔ma 憂ưu 戚thích 悉tất 皆giai 迸bính 散tán 是thị 名danh 降hàng 魔ma 相tương/tướng (# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo 梵Phạn 語ngữ 波Ba 旬Tuần 華hoa 言ngôn 惡ác 即tức 魔ma 王vương 名danh 也dã )# 。

【# 六lục 成thành 道Đạo 相tương/tướng 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 降hàng 伏phục 。 魔ma 已dĩ 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 即tức 便tiện 入nhập 定định 。 悉tất 知tri 過quá 去khứ 。 所sở 造tạo 善thiện 惡ác 。 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 之chi 事sự 於ư 臘lạp 月nguyệt 八bát 日nhật 。 明minh 星tinh 出xuất 時thời 。 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。 成thành 最Tối 正Chánh 覺Giác 。 是thị 名danh 成thành 道Đạo 相tương/tướng 。

【# 七thất 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 既ký 成thành 道Đạo 已dĩ 。 便tiện 欲dục 說thuyết 法Pháp 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 即tức 自tự 思tư 惟duy 。 無vô 能năng 信tín 受thọ 。 者giả 若nhược 我ngã 住trụ 世thế 。 於ư 事sự 無vô 益ích 不bất 如như 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 爾nhĩ 時thời 梵Phạm 天Thiên 前tiền 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 今kim 日nhật 。 法pháp 海hải 已dĩ 滿mãn 法Pháp 幢tràng 已dĩ 立lập 潤nhuận 濟tế 開khai 導đạo 今kim 正chánh 是thị 時thời 。 云vân 何hà 欲dục 捨xả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 不bất 說thuyết 法Pháp 。 是thị 時thời 如Như 來Lai 。 受thọ 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 。 已dĩ 即tức 住trụ 鹿Lộc 野Dã 苑Uyển 中trung 。 先tiên 為vì 憍Kiều 陳Trần 如Như 。 等đẳng 五ngũ 人nhân 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 及cập 說thuyết 大đại 小Tiểu 乘Thừa 種chủng 種chủng 教giáo 法pháp 是thị 名danh 說thuyết 法Pháp 。 相tương/tướng (# 五ngũ 人nhân 者giả 憍kiêu 陳trần 如như 馬mã 勝thắng 跋bạt 提đề 十Thập 力Lực 迦Ca 葉Diếp 拘câu 利lợi 太thái 子tử 也dã 四Tứ 諦Đế 者giả 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 諦Đế 也dã )# 。

【# 八bát 涅Niết 槃Bàn 相tương/tướng 】# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 謂vị 如Như 來Lai 度độ 人nhân 已dĩ 竟cánh 將tương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 於ư 拘câu 尸thi 那na 城thành 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 間gian 。 臥ngọa 七thất 寶bảo 床sàng 其kỳ 林lâm 忽hốt 然nhiên 變biến 白bạch 猶do 如như 白bạch 鶴hạc 爾nhĩ 時thời 佛Phật 受thọ 純thuần 陀đà 長trưởng 者giả 最tối 後hậu 供cung 已dĩ 與dữ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 等đẳng 言ngôn 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 但đãn 當đương 自tự 修tu 其kỳ 心tâm 慎thận 莫mạc 放phóng 逸dật 遂toại 於ư 中trung 夜dạ 而nhi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 諸chư 天thiên 人nhân 等đẳng 。 以dĩ 千thiên 端đoan 氎điệp 纏triền 裹khỏa 其kỳ 身thân 。 七thất 寶bảo 為vi 棺quan 盛thình 滿mãn 香hương 油du 。 積tích 諸chư 香hương 木mộc 以dĩ 火hỏa 焚phần 之chi [(冰-水+〡)*ㄆ]# 取thủ 舍xá 利lợi 以dĩ 為vi 八bát 分phần/phân 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。 是thị 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 相tương/tướng (# 梵Phạn 語ngữ 拘câu 尸thi 那na 華hoa 言ngôn 角giác 城thành 其kỳ 城thành 三tam 角giác 故cố 也dã 梵Phạn 語ngữ 娑sa 羅la 華hoa 言ngôn 堅kiên 固cố 謂vị 冬đông 夏hạ 不bất 改cải 色sắc 也dã 梵Phạn 語ngữ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 華hoa 言ngôn 妙diệu 德đức 八bát 分phần/phân 者giả 拘câu 尸thi 城thành 一nhất 分phần/phân 波ba 肩kiên 羅la 婆bà 國quốc 一nhất 分phần/phân 師sư 伽già 那na 婆bà 國quốc 一nhất 分phần/phân 阿a 勒lặc 遮già 國quốc 一nhất 分phần/phân 毘tỳ 耨nậu 國quốc 一nhất 分phần/phân 毘tỳ 離ly 國quốc 一nhất 分phần/phân 遮già 羅la 迦ca 羅la 國quốc 一nhất 分phần/phân 摩Ma 伽Già 陀Đà 國Quốc 。 一nhất 分phần/phân 也dã )# 。

八Bát 大Đại 自Tự 在Tại 我Ngã (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

我ngã 即tức 自tự 在tại 之chi 義nghĩa 謂vị 如Như 來Lai 有hữu 大đại 神thần 力lực 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 故cố 能năng 隨tùy 機cơ 示thị 現hiện 自tự 在tại 巧xảo 妙diệu 經kinh 中trung 謂vị 如Như 來Lai 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 之chi 我ngã 具cụ 此thử 八bát 義nghĩa 故cố 稱xưng 我ngã 德đức (# 常thường 者giả 不bất 遷thiên 不bất 變biến 也dã 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 無vô 生sanh 死tử 苦khổ 也dã 我ngã 者giả 即tức 八bát 自tự 在tại 也dã 淨tịnh 者giả 惑hoặc 業nghiệp 淨tịnh 盡tận 也dã )# 。

【# 一nhất 能năng 示thị 一nhất 身thân 以dĩ 為vi 多đa 身thân 】# 一nhất 身thân 多đa 身thân 者giả 於ư 一nhất 身thân 中trung 。 現hiện 無vô 量lượng 身thân 。 也dã 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 身thân 數số 猶do 如như 微vi 塵trần 。 充sung 滿mãn 十thập 方phương 。 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 蓋cái 如Như 來Lai 所sở 證chứng 。 法Pháp 身thân 之chi 體thể 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 全toàn 此thử 之chi 體thể 起khởi 於ư 應ứng 用dụng 故cố 能năng 一nhất 多đa 自tự 在tại 也dã 。

【# 二nhị 示thị 一nhất 塵trần 身thân 滿mãn 大Đại 千Thiên 界Giới 】# 一nhất 塵trần 身thân 滿mãn 大Đại 千Thiên 界Giới 者giả 謂vị 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 體thể 無vô 不bất 遍biến 故cố 一nhất 塵trần 之chi 身thân 與dữ 法Pháp 身thân 之chi 量lượng 同đồng 一nhất 廣quảng 大đại 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 悉tất 皆giai 充sung 滿mãn 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 也dã 。

【# 三tam 大đại 身thân 輕khinh 舉cử 遠viễn 到đáo 】# 大đại 身thân 輕khinh 舉cử 遠viễn 到đáo 者giả 謂vị 如Như 來Lai 廣quảng 大đại 之chi 身thân 飛phi 行hành 輕khinh 舉cử 無vô 遠viễn 不bất 到đáo 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 也dã 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 能năng 以dĩ 滿mãn 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 之chi 身thân 輕khinh 舉cử 飛phi 空không 過quá 於ư 二nhị 十thập 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 世thế 界giới 而nhi 無vô 障chướng 礙ngại 是thị 也dã 。

【# 四tứ 現hiện 無vô 量lượng 類loại 常thường 居cư 一nhất 土thổ/độ 】# 現hiện 無vô 量lượng 類loại 常thường 居cư 一nhất 土thổ/độ 者giả 謂vị 如Như 來Lai 雖tuy 為vì 眾chúng 生sanh 。 現hiện 眾chúng 類loại 之chi 身thân 而nhi 所sở 居cư 常thường 在tại 一nhất 土thổ/độ 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 也dã 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 之chi 心tâm 安an 住trụ 不bất 動động 。 而nhi 能năng 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 現hiện 無vô 量lượng 形hình 類loại 又hựu 云vân 如Như 來Lai 之chi 身thân 。 常thường 住trụ 一nhất 土thổ/độ 而nhi 令linh 他tha 土thổ/độ 一nhất 切thiết 悉tất 見kiến 是thị 也dã 。

【# 五ngũ 諸chư 根căn 互hỗ 用dụng 。 】# 諸chư 根căn 互hỗ 用dụng 。 者giả 謂vị 如Như 來Lai 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 互hỗ 相tương 為vi 用dụng 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 也dã 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 一nhất 根căn 亦diệc 能năng 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 嗅khứu 香hương 。 別biệt 味vị 覺giác 觸xúc 知tri 法pháp 一nhất 根căn 既ký 然nhiên 諸chư 根căn 亦diệc 爾nhĩ 是thị 也dã (# 一nhất 根căn 者giả 即tức 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 六lục 根căn 中trung 之chi 一nhất 根căn 也dã )# 。

【# 六lục 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 無vô 法pháp 想tưởng 】# 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 無vô 法pháp 想tưởng 者giả 謂vị 如Như 來Lai 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 若nhược 言ngôn 有hữu 法pháp 而nhi 可khả 證chứng 得đắc 則tắc 為vi 虛hư 妄vọng 。 故cố 雖tuy 有hữu 所sở 證chứng 而nhi 無vô 能năng 證chứng 之chi 想tưởng 於ư 法pháp 融dung 通thông 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 也dã 經Kinh 云vân 若nhược 是thị 有hữu 者giả 可khả 名danh 為vi 得đắc 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 名danh 得đắc 以dĩ 自tự 在tại 故cố 。 非phi 得đắc 而nhi 得đắc 是thị 也dã 。

【# 七thất 說thuyết 一nhất 偈kệ 義nghĩa 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 】# 說thuyết 一nhất 偈kệ 義nghĩa 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 者giả 謂vị 如Như 來Lai 智trí 。 慧tuệ 辯biện 才tài 演diễn 說thuyết 一nhất 偈kệ 。 之chi 義nghĩa 雖tuy 經kinh 多đa 劫kiếp 。 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 。 稱xưng 性tánh 宣tuyên 揚dương 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 也dã 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 演diễn 一nhất 偈kệ 之chi 義nghĩa 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 盡tận 是thị 也dã (# 劫kiếp 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết )# 。

【# 八bát 身thân 徧biến 諸chư 處xứ 猶do 如như 虛hư 空không 。 】# 身thân 徧biến 諸chư 處xứ 猶do 如như 虛hư 空không 。 者giả 謂vị 如Như 來Lai 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 處xứ 處xứ 現hiện 身thân 。 說thuyết 法Pháp 猶do 如như 虛hư 空không 。 了liễu 無vô 形hình 相tướng 可khả 得đắc 隨tùy 緣duyên 應ứng 化hóa 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 也dã 經Kinh 云vân 虛hư 空không 之chi 性tánh 。 不bất 可khả 得đắc 見kiến 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 實thật 不bất 可khả 見kiến 以dĩ 自tự 在tại 故cố 。 令linh 一nhất 切thiết 見kiến 是thị 也dã 。

八bát 音âm (# 出xuất 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ )#

八bát 音âm 者giả 謂vị 如Như 來Lai 所sở 出xuất 音âm 聲thanh 。 言ngôn 辭từ 清thanh 雅nhã 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 聞văn 即tức 觧# 悟ngộ 而nhi 有hữu 此thử 八bát 種chủng 也dã 。

【# 一nhất 極cực 好hảo 音âm 】# 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 天thiên 。 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 各các 有hữu 好hảo/hiếu 音âm 未vị 足túc 為vi 極cực 唯duy 佛Phật 音âm 聲Thanh 聞Văn 者giả 無vô 厭yếm 得đắc 入nhập 妙diệu 道đạo 好hảo/hiếu 中trung 之chi 最tối 故cố 名danh 極cực 好hảo 音âm (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã )# 。

【# 二nhị 柔nhu 輭nhuyễn 音âm 】# 謂vị 佛Phật 以dĩ 慈từ 善thiện 。 為vi 心tâm 所sở 出xuất 音âm 聲thanh 。 巧xảo 順thuận 物vật 情tình 能năng 令linh 聞văn 者giả 喜hỷ 恱# 皆giai 捨xả 剛cang 強cường 之chi 心tâm 故cố 名danh 柔nhu 輭nhuyễn 音âm 。

【# 三tam 和hòa 適thích 音âm 】# 謂vị 佛Phật 常thường 居cư 中trung 道đạo 妙diệu 觧# 從tùng 容dung 所sở 出xuất 音âm 聲thanh 。 和hòa 雅nhã 調điều 適thích 能năng 令linh 聞văn 者giả 心tâm 皆giai 融dung 釋thích 因nhân 聲thanh 會hội 理lý 故cố 名danh 和hòa 適thích 音âm 。

【# 四tứ 尊tôn 慧tuệ 音âm 】# 謂vị 佛Phật 德đức 位vị 尊tôn 高cao 慧tuệ 心tâm 明minh 徹triệt 所sở 出xuất 音âm 聲thanh 。 能năng 令linh 聞văn 者giả 尊tôn 重trọng 慧tuệ 觧# 開khai 明minh 故cố 名danh 尊tôn 慧tuệ 音âm 。

【# 五ngũ 不bất 女nữ 音âm 】# 謂vị 佛Phật 住trụ 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 有hữu 大đại 雄hùng 之chi 德đức 所sở 出xuất 音âm 聲thanh 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 聞văn 。 者giả 敬kính 畏úy 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 莫mạc 不bất 歸quy 伏phục 。 故cố 名danh 不bất 女nữ 音âm (# 梵Phạn 語ngữ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 華hoa 言ngôn 徤# 相tương/tướng 分phân 別biệt 謂vị 能năng 降hàng 伏phục 一nhất 切thiết 魔ma 也dã )# 。

【# 六lục 不bất 誤ngộ 音âm 】# 謂vị 佛Phật 智trí 圓viên 明minh 照chiếu 了liễu 無vô 礙ngại 。 所sở 出xuất 音âm 聲thanh 。 諦đế 審thẩm 真chân 實thật 無vô 有hữu 差sai 謬mậu 。 能năng 令linh 聞văn 者giả 各các 獲hoạch 正chánh 見kiến 故cố 名danh 不bất 誤ngộ 音âm 。

【# 七thất 深thâm 遠viễn 音âm 】# 謂vị 佛Phật 智trí 幽u 深thâm 行hành 位vị 高cao 極cực 所sở 出xuất 音âm 聲thanh 。 自tự 近cận 而nhi 達đạt 徹triệt 至chí 十thập 方phương 令linh 近cận 聞văn 非phi 大đại 遠viễn 聞văn 不bất 小tiểu 皆giai 悟ngộ 甚thậm 深thâm 幽u 遠viễn 之chi 理lý 故cố 名danh 深thâm 遠viễn 音âm 。

【# 八bát 不bất 竭kiệt 音âm 】# 謂vị 如Như 來Lai 願nguyện 行hành 無vô 盡tận 住trụ 於ư 無vô 盡tận 法pháp 。 藏tạng 所sở 出xuất 音âm 聲thanh 。 聞văn 者giả 尋tầm 其kỳ 所sở 義nghĩa 無vô 盡tận 無vô 窮cùng 。 故cố 名danh 不bất 竭kiệt 音âm 。

八bát 支chi 語ngữ (# 出xuất 顯hiển 揚dương 聖thánh 教giáo 論luận )#

【# 一nhất 上thượng 首thủ 語ngữ 】# 首thủ 始thỉ 也dã 謂vị 佛Phật 凡phàm 有hữu 所sở 說thuyết 。 必tất 以dĩ 趣thú 向hướng 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 道đạo 而nhi 為vi 首thủ 先tiên 故cố 名danh 上thượng 首thủ 語ngữ (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 二nhị 美mỹ 妙diệu 語ngữ 】# 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 言ngôn 辭từ 柔nhu 輭nhuyễn 嘉gia 美mỹ 微vi 妙diệu 令linh 人nhân 樂nhạo 聞văn 。 故cố 名danh 義nghĩa 妙diệu 語ngữ 。

【# 三tam 顯hiển 了liễu 語ngữ 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 隨tùy 機cơ 湏# 暢sướng 於ư 諸chư 事sự 理lý 顯hiển 白bạch 明minh 了liễu 故cố 名danh 顯hiển 了liễu 語ngữ 。

【# 四tứ 易dị 觧# 語ngữ 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 即tức 得đắc 觧# 悟ngộ 故cố 名danh 易dị 觧# 語ngữ 。

【# 五ngũ 樂lạc 聞văn 語ngữ 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 稱xưng 適thích 機cơ 宜nghi 語ngữ 音âm 宣tuyên 暢sướng 事sự 理lý 該cai 明minh 當đương 機cơ 之chi 眾chúng 無vô 不bất 喜hỷ 樂lạc 聴# 聞văn 故cố 名danh 樂nhạo 聞văn 語ngữ 。

【# 六lục 無vô 依y 語ngữ 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 隨tùy 機cơ 開khai 導đạo 無vô 所sở 依y 著trước 。 亦diệc 不bất 希hy 望vọng 。 他tha 人nhân 信tín 己kỷ 而nhi 後hậu 為vi 說thuyết 故cố 名danh 無vô 依y 語ngữ 。

【# 七thất 不bất 逆nghịch 語ngữ 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 根căn 量lượng 隨tùy 順thuận 不bất 違vi 使sử 其kỳ 各các 得đắc 獲hoạch 益ích 故cố 名danh 不bất 逆nghịch 語ngữ 。

【# 八bát 無vô 邊biên 語ngữ 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 具cụ 大đại 智trí 慧tuệ 。 具cụ 大đại 辯biện 才tài 。 稱xưng 性tánh 宣tuyên 演diễn 無vô 有hữu 窮cùng 極cực 。 故cố 名danh 無vô 邊biên 語ngữ 。

八bát 分phần 分phần 如Như 來Lai 舍xá 利lợi 。 (# 出xuất 涅Niết 槃Bàn 註chú 後hậu 分phần/phân )#

釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 於ư 拘câu 尸thi 城thành 茶trà 毘tỳ 已dĩ 竟cánh 諸chư 國quốc 起khởi 兵binh 奪đoạt 取thủ 舍xá 利lợi 時thời 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 為vi 息tức 相tương/tướng 奪đoạt 諍tranh 故cố 分phân 作tác 八bát 分phần/phân 八bát 國quốc 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 釋Thích 迦Ca 華hoa 言ngôn 能năng 仁nhân 拘câu 尸thi 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 拘câu 尸thi 那na 華hoa 言ngôn 角giác 城thành 謂vị 此thử 城thành 三tam 角giác 故cố 也dã 梵Phạn 語ngữ 茶trà 毘tỳ 華hoa 言ngôn 焚phần 燒thiêu 梵Phạn 語ngữ 舍xá 利lợi 華hoa 言ngôn 骨cốt 身thân 梵Phạn 語ngữ 婆Bà 羅La 門Môn 華hoa 言ngôn 淨tịnh 行hạnh )# 。

【# 一nhất 拘câu 尸thi 城thành 】# 拘câu 尸thi 城thành 諸chư 力lực 士sĩ 得đắc 一nhất 分phần/phân 舍xá 利lợi 即tức 於ư 國quốc 中trung 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。

【# 二nhị 波ba 肩kiên 羅la 婆bà 國quốc 】# 波ba 肩kiên 羅la 婆bà 國quốc 力lực 士sĩ 得đắc 一nhất 分phần/phân 舍xá 利lợi 歸quy 國quốc 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。

【# 三tam 師sư 伽già 那na 婆bà 國quốc 】# 師sư 伽già 那na 婆bà 國quốc 拘câu 樓lâu 羅la 眾chúng 得đắc 一nhất 分phần/phân 舍xá 利lợi 歸quy 國quốc 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。

【# 四tứ 阿a 勒lặc 遮già 國quốc 】# 阿a 勒lặc 遮già 國quốc 諸chư 剎sát 帝đế 利lợi 。 得đắc 一nhất 分phần/phân 舍xá 利lợi 歸quy 國quốc 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。 (# 梵Phạn 語ngữ 剎sát 帝đế 利lợi 華hoa 言ngôn 田điền 主chủ )# 。

【# 五ngũ 毘tỳ 耨nậu 國quốc 】# 毘tỳ 耨nậu 國quốc 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 得đắc 一nhất 分phần/phân 舍xá 利lợi 歸quy 國quốc 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。

【# 六lục 毘tỳ 離ly 國quốc 】# 毘tỳ 離ly 國quốc 諸chư 黎lê 車xa 得đắc 一nhất 分phần/phân 舍xá 利lợi 歸quy 國quốc 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。

【# 七thất 遮già 羅la 迦ca 羅la 國quốc 】# 遮già 羅la 迦ca 羅la 國quốc 諸chư 釋Thích 子tử 得đắc 一nhất 分phần/phân 舍xá 利lợi 歸quy 國quốc 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。

【# 八bát 摩Ma 伽Già 陀Đà 國Quốc 。 】# 摩Ma 伽Già 陀Đà 國Quốc 。 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 。 得đắc 一nhất 分phần/phân 舍xá 利lợi 歸quy 國quốc 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。 (# 梵Phạn 語ngữ 摩ma 伽già 陀đà 華hoa 言ngôn 善thiện 勝thắng 梵Phạn 語ngữ 阿a 闍xà 世thế 華hoa 言ngôn 未vị 生sanh 怨oán )# 。

八Bát 大Đại 靈Linh 塔Tháp (# 出Xuất 八Bát 大Đại 靈Linh 塔Tháp 經Kinh )#

佛Phật 之chi 靈linh 塔tháp 有hữu 八bát 經Kinh 云vân 若nhược 人nhân 發phát 大đại 信tín 心tâm 。 修tu 建kiến 塔tháp 廟miếu 承thừa 事sự 供cúng 養dường 。 得đắc 大đại 利lợi 益ích 。 獲hoạch 大đại 果quả 報báo 。 具cụ 大đại 名danh 稱xưng 。 是thị 人nhân 命mạng 終chung 。 即tức 得đắc 生sanh 天thiên 。 然nhiên 佛Phật 之chi 舍xá 利lợi 。 人nhân 間gian 天thiên 上thượng 。 建kiến 塔tháp 甚thậm 多đa 此thử 經Kinh 所sở 載tái 乃nãi 如Như 來Lai 降giáng 生sanh 等đẳng 處xứ 所sở 建kiến 之chi 塔tháp 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 舍xá 利lợi 華hoa 言ngôn 骨cốt 身thân )# 。

【# 一nhất 在tại 迦Ca 毘Tỳ 羅La 城Thành 。 龍long 彌di 你nễ 園viên 】# 梵Phạn 語ngữ 迦ca 毘tỳ 羅la 華hoa 言ngôn 黃hoàng 色sắc 梵Phạn 語ngữ 龍long 彌di 你nễ 又hựu 云vân 嵐lam 毘tỳ 尼ni 華hoa 言ngôn 解giải 脫thoát 處xứ 佛Phật 之chi 降giáng 生sanh 即tức 此thử 園viên 也dã 乃nãi 造tạo 寶bảo 塔tháp 以dĩ 表biểu 靈linh 蹟# 焉yên 。

【# 二nhị 在tại 摩ma 伽già 陀đà 園viên 泥nê 連liên 河hà 邊biên 】# 梵Phạn 語ngữ 摩ma 伽già 陀đà 華hoa 言ngôn 善thiện 勝thắng 梵Phạn 語ngữ 泥nê 連liên 未vị 見kiến 翻phiên 譯dịch 佛Phật 於ư 此thử 河hà 邊biên 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。 故cố 建kiến 塔tháp 於ư 此thử 以dĩ 供cúng 養dường 焉yên (# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

【# 三tam 在tại 波Ba 羅La 奈Nại 。 城thành 】# 梵Phạn 語ngữ 波Ba 羅La 奈Nại 華hoa 言ngôn 鹿lộc 苑uyển 佛Phật 於ư 此thử 處xứ 為vì 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 說thuyết 四Tứ 諦Đế 法Pháp 。 故cố 建kiến 塔tháp 以dĩ 供cúng 養dường 焉yên (# 四Tứ 諦Đế 者giả 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 諦Đế 也dã )# 。

【# 四tứ 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 祇Kỳ 陀Đà 園Viên 】# 梵Phạn 語ngữ 舍Xá 衛Vệ 華hoa 言ngôn 豐phong 德đức 梵Phạn 語ngữ 祇kỳ 陀đà 或hoặc 云vân 祇Kỳ 洹Hoàn 華hoa 言ngôn 戰chiến 勝thắng 佛Phật 於ư 此thử 園viên 說thuyết 法Pháp 度độ 生sanh 故cố 建kiến 塔tháp 以dĩ 供cúng 養dường 焉yên 。

【# 五ngũ 在tại 曲khúc 女nữ 城thành 】# 此thử 城thành 由do 往vãng 昔tích 大đại 樹thụ 仙tiên 人nhân 咒chú 九cửu 十thập 九cửu 女nữ 一nhất 時thời 腰yêu 曲khúc 故cố 名danh 曲khúc 女nữ 佛Phật 從tùng 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 說thuyết 法Pháp 下hạ 降giáng 於ư 此thử 故cố 建kiến 塔tháp 以dĩ 供cúng 養dường 焉yên (# 梵Phạn 語ngữ 忉Đao 利Lợi 華hoa 言ngôn 三tam 十thập 二nhị )# 。

【# 六lục 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 。 】# 此thử 城thành 往vãng 昔tích 由do 千thiên 王vương 共cộng 居cư 故cố 名danh 王vương 舍xá 佛Phật 於ư 此thử 處xứ 說thuyết 法Pháp 度độ 生sanh 故cố 建kiến 塔tháp 以dĩ 供cúng 養dường 焉yên 。

【# 七thất 在tại 廣quảng 嚴nghiêm 城thành 】# 其kỳ 城thành 廣quảng 博bác 嚴nghiêm 淨tịnh 。 故cố 名danh 廣quảng 嚴nghiêm 佛Phật 於ư 此thử 處xứ 思tư 念niệm 壽thọ 量lượng 故cố 建kiến 塔tháp 以dĩ 供cúng 養dường 焉yên 。

【# 八bát 在tại 拘Câu 尸Thi 那Na 城Thành 。 】# 梵Phạn 語ngữ 拘câu 尸thi 那na 華hoa 言ngôn 角giác 城thành 其kỳ 城thành 三tam 角giác 故cố 也dã 佛Phật 於ư 此thử 城thành 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 間gian 。 入nhập 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 建kiến 塔tháp 以dĩ 供cúng 養dường 焉yên (# 梵Phạn 語ngữ 娑sa 羅la 華hoa 言ngôn 堅kiên 固cố 梵Phạn 語ngữ 般bát 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

八Bát 藏Tạng (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

藏tạng 即tức 舍xá 藏tạng 之chi 義nghĩa 謂vị 舍xá 藏tạng 諸chư 法pháp 文văn 理lý 而nhi 有hữu 經kinh 律luật 論luận 咒chú 之chi 不bất 同đồng 經kinh 者giả 法pháp 也dã 常thường 也dã 凡phàm 聖thánh 之chi 所sở 軌quỹ 則tắc 曰viết 法pháp 魔ma 外ngoại 不bất 能năng 變biến 壞hoại 曰viết 常thường 律luật 者giả 法pháp 也dã 謂vị 分phần/phân 判phán 輕khinh 重trọng 持trì 犯phạm 之chi 罪tội 如như 世thế 之chi 法pháp 律luật 論luận 議nghị 也dã 謂vị 論luận 議nghị 種chủng 種chủng 諸chư 法Pháp 。 甚thậm 深thâm 之chi 義nghĩa 。 也dã 咒chú 者giả 願nguyện 也dã 謂vị 祈kỳ 願nguyện 種chủng 種chủng 如như 意ý 殊thù 勝thắng 等đẳng 事sự 也dã 蓋cái 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 之chi 不bất 同đồng 故cố 有hữu 八bát 藏tạng 之chi 名danh 焉yên (# 魔ma 外ngoại 者giả 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 也dã )# 。

【# 一nhất 經kinh 藏tạng 】# 經kinh 藏tạng 者giả 即tức 四tứ 阿a 含hàm 經kinh 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿a 含hàm 華hoa 言ngôn 無vô 比tỉ 法pháp 謂vị 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 無vô 可khả 比tỉ 也dã 四tứ 阿a 含hàm 者giả 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 長trường/trưởng 阿a 含hàm 中trung 阿a 含hàm 雜tạp 阿a 含hàm 也dã )# 。

【# 二nhị 律luật 藏tạng 】# 律luật 藏tạng 者giả 即tức 四tứ 分phần/phân 十thập 誦tụng 律luật 等đẳng 是thị 也dã (# 四tứ 分phần/phân 者giả 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 法pháp 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 法pháp 三tam 受thọ 戒giới 法pháp 四tứ 滅diệt 諍tranh 法pháp 也dã 十thập 誦tụng 者giả 謂vị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 優ưu 波ba 離ly 十thập 番phiên 誦tụng 出xuất 也dã )# 。

【# 三tam 論luận 藏tạng 】# 論luận 藏tạng 者giả 即tức 阿a 毘tỳ 曇đàm 等đẳng 論luận 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿a 毘tỳ 曇đàm 華hoa 言ngôn 無vô 比tỉ 法pháp 謂vị 聖thánh 人nhân 分phân 別biệt 法pháp 義nghĩa 不bất 可khả 比tỉ 也dã )# 。

【# 四tứ 咒chú 藏tạng 】# 咒chú 藏tạng 者giả 即tức 除trừ 一nhất 切thiết 疾tật 病bệnh 。 陀đà 羅la 尼ni 辟tịch 除trừ 諸chư 惡ác 陀đà 羅la 尼ni 等đẳng 。 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 陀đà 羅la 尼ni 華hoa 言ngôn 咒chú 亦diệc 云vân 能năng 持trì 謂vị 持trì 善thiện 不bất 失thất 持trì 惡ác 不bất 生sanh 也dã 已dĩ 上thượng 經kinh 律luật 論luận 咒chú 是thị 聲Thanh 聞Văn 四tứ 藏tạng 也dã )# 。

【# 五ngũ 經kinh 藏tạng 】# 經kinh 藏tạng 者giả 即tức 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 經kinh 是thị 也dã 。

【# 六lục 律luật 藏tạng 】# 律luật 藏tạng 者giả 即tức 菩Bồ 薩Tát 善thiện 戒giới 經kinh 梵Phạm 網võng 戒giới 等đẳng 經kinh 是thị 也dã 。

【# 七thất 論luận 藏tạng 】# 論luận 藏tạng 者giả 即tức 大đại 智Trí 度Độ 論luận 十Thập 地Địa 經kinh 等đẳng 論luận 是thị 也dã 。

【# 八bát 咒chú 藏tạng 】# 咒chú 藏tạng 者giả 即tức 楞lăng 嚴nghiêm 咒chú 大đại 悲bi 等đẳng 咒chú 是thị 也dã (# 已dĩ 上thượng 經kinh 律luật 論luận 咒chú 是thị 菩Bồ 薩Tát 四tứ 藏tạng 也dã )# 。

八Bát 藏Tạng (# 出Xuất 處Xứ 胎Thai 經Kinh )#

藏tạng 即tức 含hàm 藏tạng 之chi 義nghĩa 謂vị 佛Phật 滅diệt 度độ 。 後hậu 阿A 難Nan 結kết 集tập 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 經Kinh 。 法pháp 以dĩ 此thử 八bát 藏tạng 類loại 攝nhiếp 無vô 遺di 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 難Nan 華hoa 言ngôn 度độ 喜hỷ )# 。

【# 一nhất 胎thai 化hóa 藏tạng 】# 胎thai 化hóa 藏tạng 者giả 謂vị 佛Phật 說thuyết 胎thai 中trung 化hóa 現hiện 等đẳng 事sự 如như 菩Bồ 薩Tát 處xử 胎thai 。 等đẳng 經kinh 是thị 也dã 。

【# 二nhị 摩ma 訶ha 衍diễn 藏tạng 】# 梵Phạn 語ngữ 摩ma 訶ha 衍diễn 華hoa 言ngôn 大Đại 乘Thừa 摩ma 訶ha 衍diễn 藏tạng 者giả 即tức 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 華hoa 涅Niết 槃Bàn 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 是thị 也dã 。

【# 三tam 中trung 陰âm 藏tàng 】# 謂vị 此thử 色sắc 身thân 死tử 後hậu 未vị 託thác 生sanh 前tiền 名danh 為vi 中trung 陰ấm 中trung 陰âm 藏tàng 者giả 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 中trung 陰ấm 等đẳng 經kinh 是thị 也dã 。

【# 四tứ 戒giới 律luật 藏tạng 】# 戒giới 律luật 藏tạng 者giả 謂vị 佛Phật 所sở 制chế 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 及cập 大Đại 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 諸chư 品phẩm 戒giới 法pháp 如như 僧Tăng 祇kỳ 等đẳng 律luật 部bộ 是thị 也dã 。

【# 五ngũ 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 】# 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 者giả 。 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 諸chư 經kinh 明minh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 修tu 因nhân 證chứng 果Quả 之chi 法pháp 是thị 也dã 。

【# 六lục 雜tạp 藏tạng 】# 雜tạp 藏tạng 者giả 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 大đại 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 共cộng 明minh 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 及cập 諸chư 天thiên 人nhân 。 修tu 因nhân 證chứng 果Quả 等đẳng 法pháp 是thị 也dã 。

【# 七thất 金kim 剛cang 藏tạng 】# 金kim 剛cang 藏tạng 者giả 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 因nhân 證chứng 果Quả 之chi 法pháp 以dĩ 其kỳ 破phá 惑hoặc 之chi 智trí 最tối 為vi 堅kiên 利lợi 能năng 斷đoạn 極cực 後hậu 微vi 細tế 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 故cố 名danh 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 金kim 剛cang 心tâm 是thị 也dã (# 等đẳng 覺giác 者giả 去khứ 後hậu 妙diệu 覺giác 猶do 有hữu 一nhất 等đẳng 勝thắng 前tiền 諸chư 位vị 得đắc 稱xưng 為vi 覺giác 也dã )# 。

【# 八bát 佛Phật 藏tạng 】# 佛Phật 藏tạng 者giả 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 諸chư 經kinh 明minh 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 之chi 法pháp 及cập 神thần 通thông 變biến 現hiện 。 導đạo 利lợi 眾chúng 生sanh 。 等đẳng 事sự 是thị 也dã 。

八Bát 部Bộ 般Bát 若Nhã (# 出Xuất 般Bát 若Nhã 經Kinh )#

梵Phạn 語ngữ 般Bát 若Nhã 華hoa 言ngôn 智trí 慧tuệ 佛Phật 於ư 第đệ 四tứ 時thời 中trung 所sở 說thuyết 之chi 經kinh 既ký 多đa 法pháp 亦diệc 不bất 一nhất 故cố 有hữu 八bát 部bộ 之chi 名danh 焉yên 。

【# 一nhất 大đại 品phẩm 般Bát 若Nhã 】# 謂vị 佛Phật 演diễn 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 等đẳng 法pháp 皆giai 從tùng 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 生sanh 。 其kỳ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 最tối 大đại 最tối 勝thắng 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 餘dư 之chi 五ngũ 度độ 若nhược 無vô 般Bát 若Nhã 導đạo 達đạt 則tắc 不bất 得đắc 名danh 。 為vi 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 以dĩ 其kỳ 卷quyển 帙# 多đa 故cố 是thị 名danh 大đại 品phẩm 般Bát 若Nhã (# 五ngũ 蘊uẩn 者giả 色sắc 蘊uẩn 受thọ 蘊uẩn 想tưởng 蘊uẩn 行hành 蘊uẩn 識thức 蘊uẩn 也dã 十thập 二nhị 入nhập 者giả 眼nhãn 入nhập 耳nhĩ 入nhập 鼻tị 入nhập 舌thiệt 入nhập 身thân 入nhập 意ý 入nhập 色sắc 入nhập 聲thanh 入nhập 香hương 入nhập 味vị 入nhập 觸xúc 入nhập 法pháp 入nhập 也dã 十thập 八bát 界giới 者giả 。 眼nhãn 界giới 色sắc 界giới 眼nhãn 識thức 界giới 耳nhĩ 界giới 聲thanh 界giới 耳nhĩ 識thức 界giới 鼻tị 界giới 香hương 界giới 鼻tị 識thức 界giới 舌thiệt 界giới 味vị 界giới 舌thiệt 識thức 界giới 身thân 界giới 觸xúc 界giới 身thân 識thức 界giới 意ý 界giới 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 。 也dã 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 者giả 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 是thị 四tứ 念niệm 處xứ 已dĩ 生sanh 惡ác 令linh 永vĩnh 斷đoạn 未vị 生sanh 惡ác 令linh 不bất 生sanh 已dĩ 生sanh 善thiện 令linh 增tăng 長trưởng 未vị 生sanh 善thiện 令linh 得đắc 生sanh 是thị 四tứ 正chánh 勤cần 欲dục 如như 意ý 足túc 念niệm 如như 意ý 足túc 精tinh 進tấn 如như 意ý 。 足túc 思tư 惟duy 如như 意ý 。 足túc 是thị 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 信tín 根căn 進tiến 根căn 念niệm 根căn 定định 根căn 慧tuệ 根căn 是thị 五ngũ 根căn 信tín 力lực 進tiến 力lực 念niệm 力lực 定định 力lực 慧tuệ 力lực 。 是thị 五Ngũ 力Lực 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 。 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 除trừ 覺giác 分phần/phân 捨xả 覺giác 分phần/phân 定định 覺giác 分phần/phân 念niệm 覺giác 分phân 是thị 七thất 覺giác 分phần/phân 正chánh 見kiến 正chánh 思tư 惟duy 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 是thị 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 已dĩ 上thượng 諸chư 法pháp 總tổng 為vi 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 也dã 梵Phạn 語ngữ 波Ba 羅La 蜜Mật 華hoa 言ngôn 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 一nhất 布bố 施thí 二nhị 持trì 戒giới 三tam 忍nhẫn 辱nhục 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 禪thiền 定định 六lục 智trí 慧tuệ 也dã )# 。

【# 二nhị 小tiểu 品phẩm 般Bát 若Nhã 】# 謂vị 與dữ 前tiền 大đại 品phẩm 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 大đại 要yếu 是thị 同đồng 因nhân 對đối 大đại 品phẩm 以dĩ 其kỳ 卷quyển 帙# 少thiểu 故cố 是thị 名danh 小tiểu 品phẩm 般Bát 若Nhã 。

【# 三tam 放phóng 光quang 般Bát 若Nhã 】# 謂vị 世Thế 尊Tôn 入nhập 于vu 三tam 昧muội 。 從tùng 足túc 千thiên 輻bức 輪luân 相tướng 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 上thượng 至chí 肉nhục 髻kế 及cập 諸chư 毛mao 孔khổng 。 中trung 皆giai 放phóng 光quang 明minh 。 遍biến 照chiếu 十thập 方phương 國quốc 。 土thổ/độ 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 說thuyết 此thử 經Kinh 是thị 名danh 放phóng 光quang 般Bát 若Nhã (# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định )# 。

【# 四tứ 光quang 讚tán 般Bát 若Nhã 】# 光quang 即tức 光quang 明minh 讚tán 即tức 講giảng 說thuyết 謂vị 佛Phật 從tùng 舌thiệt 本bổn 出xuất 無vô 數số 光quang 明minh 。 照chiếu 三Tam 千Thiên 界Giới 其kỳ 光quang 明minh 中trung 。 自tự 然nhiên 而nhi 現hiện 。 無vô 數số 金kim 蓮liên 華hoa 其kỳ 蓮liên 華hoa 上thượng 各các 有hữu 諸chư 佛Phật 。 講giảng 說thuyết 此thử 經Kinh 是thị 名danh 光quang 讚tán 般Bát 若Nhã (# 三Tam 千Thiên 界Giới 者giả 小tiểu 千thiên 中trung 千thiên 大Đại 千Thiên 也dã )# 。

【# 五ngũ 道Đạo 行hạnh 般Bát 若Nhã 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 聞văn 者giả 喜hỷ 樂lạc 展triển 轉chuyển 相tương 告cáo 。 於ư 中trung 受thọ 學học 成thành 就tựu 道Đạo 行hạnh 。 是thị 名danh 道Đạo 行hạnh 般Bát 若Nhã 。

【# 六lục 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 】# 金kim 剛cang 喻dụ 也dã 般Bát 若Nhã 法pháp 也dã 以dĩ 金kim 之chi 剛cang 貞trinh 至chí 堅kiên 至chí 利lợi 能năng 斷đoạn 難nạn/nan 斷đoạn 能năng 碎toái 萬vạn 物vật 譬thí 喻dụ 般Bát 若Nhã 空không 慧tuệ 能năng 斷đoạn 諸chư 眾chúng 生sanh 。 難nạn/nan 斷đoạn 之chi 惑hoặc 是thị 名danh 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。

【# 七thất 勝thắng 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 】# 勝thắng 天thiên 王vương 問vấn 佛Phật 云vân 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 修tu 學học 。 一nhất 法pháp 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 。 佛Phật 即tức 荅# 云vân 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 修tu 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 則tắc 能năng 通thông 達đạt 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 智Trí 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 此thử 經Kinh 由do 勝thắng 天thiên 王vương 發phát 問vấn 而nhi 說thuyết 是thị 名danh 勝thắng 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình 梵Phạn 語ngữ 摩ma 訶ha 華hoa 言ngôn 大đại 梵Phạn 語ngữ 檀đàn 華hoa 言ngôn 施thí )# 。

【# 八bát 文Văn 殊Thù 問vấn 般Bát 若Nhã 】# 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 觀quán 如Như 來Lai 。 不bất 異dị 相tướng 不bất 動động 相tương/tướng 不bất 作tác 相tương/tướng 無vô 生sanh 相tương/tướng 無vô 滅diệt 相tương/tướng 不bất 有hữu 相tương/tướng 不bất 無vô 相tướng 等đẳng 佛Phật 即tức 荅# 云vân 若nhược 能năng 如như 是thị 。 見kiến 於ư 如Như 來Lai 。 心tâm 無vô 所sở 取thủ 。 亦diệc 無vô 不bất 取thủ 。 等đẳng 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 此thử 經Kinh 因nhân 文Văn 殊Thù 發phát 問vấn 。 而nhi 說thuyết 是thị 名danh 文Văn 殊Thù 問vấn 般Bát 若Nhã (# 梵Phạn 語ngữ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 華hoa 言ngôn 妙diệu 德đức )# 。

八Bát 還Hoàn 辯Biện 見Kiến (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

還hoàn 者giả 復phục 也dã 辯biện 者giả 分phân 別biệt 也dã 見kiến 即tức 能năng 見kiến 之chi 性tánh 也dã 八bát 還hoàn 辯biện 見kiến 者giả 以dĩ 所sở 見kiến 八bát 種chủng 可khả 還hoàn 之chi 境cảnh 而nhi 辯biện 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 此thử 由do 阿A 難Nan 不bất 知tri 塵trần 有hữu 生sanh 滅diệt 見kiến 無vô 動động 搖dao 而nhi 妄vọng 認nhận 緣duyên 塵trần 。 隨tùy 塵trần 分phân 別biệt 故cố 如Như 來Lai 以dĩ 心tâm 境cảnh 二nhị 法pháp 辯biện 其kỳ 真chân 妄vọng 言ngôn 心tâm 則tắc 曰viết 今kim 當đương 示thị 汝nhữ 。 無vô 所sở 還hoàn 地địa 。 言ngôn 境cảnh 則tắc 曰viết 吾ngô 今kim 各các 還hoàn 。 本bổn 所sở 因nhân 處xứ 。 此thử 顯hiển 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 可khả 還hoàn 而nhi 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 遂toại 以dĩ 八bát 種chủng 變biến 化hóa 之chi 相tướng 以dĩ 辯biện 之chi (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 難Nan 華hoa 言ngôn 慶khánh 喜hỷ )# 。

【# 一nhất 明minh 還hoàn 日nhật 輪luân 。 】# 經Kinh 云vân 此thử 大đại 講giảng 堂đường 。 洞đỗng 開khai 東đông 方phương 。 日nhật 輪luân 升thăng 天thiên 。 則tắc 有hữu 明minh 矅# 而nhi 言ngôn 還hoàn 者giả 謂vị 此thử 講giảng 堂đường 日nhật 出xuất 則tắc 明minh 無vô 日nhật 則tắc 暗ám 是thị 則tắc 明minh 因nhân 於ư 日nhật 故cố 復phục 還hoàn 於ư 日nhật 也dã 然nhiên 明minh 是thị 所sở 見kiến 之chi 塵trần 境cảnh 非phi 能năng 見kiến 之chi 性tánh 也dã 以dĩ 塵trần 境cảnh 則tắc 有hữu 生sanh 滅diệt 見kiến 性tánh 元nguyên 無vô 生sanh 滅diệt 。 是thị 故cố 所sở 見kiến 之chi 明minh 則tắc 可khả 還hoàn 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 若nhược 能năng 見kiến 之chi 性tánh 亦diệc 可khả 還hoàn 者giả 則tắc 不bất 明minh 時thời 。 無vô 復phục 見kiến 其kỳ 暗ám 矣hĩ 故cố 曰viết 。 明minh 還hoàn 日nhật 輪luân 。

【# 二nhị 暗ám 還hoàn 黑hắc 月nguyệt 。 】# 經Kinh 云vân 中trung 夜dạ 黑hắc 月nguyệt 。 雲vân 霧vụ 晦hối 冥minh 則tắc 復phục 昏hôn 暗ám 。 而nhi 言ngôn 還hoàn 者giả 以dĩ 由do 白bạch 月nguyệt 則tắc 明minh 黑hắc 月nguyệt 便tiện 暗ám 。 是thị 則tắc 暗ám 因nhân 黑hắc 月nguyệt 故cố 復phục 還hoàn 於ư 黑hắc 月nguyệt 也dã 當đương 知tri 所sở 見kiến 之chi 暗ám 則tắc 可khả 還hoàn 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 若nhược 能năng 見kiến 之chi 性tánh 亦diệc 可khả 還hoàn 者giả 則tắc 不bất 暗ám 時thời 無vô 復phục 見kiến 其kỳ 明minh 矣hĩ 故cố 曰viết 。 暗ám 還hoàn 黑hắc 月nguyệt 。

【# 三tam 通thông 還hoàn 戶hộ 牖dũ 。 】# 經Kinh 云vân 戶hộ 牖dũ 之chi 隙khích 。 則tắc 復phục 見kiến 通thông 。 而nhi 言ngôn 還hoàn 者giả 以dĩ 有hữu 戶hộ 牖dũ 則tắc 見kiến 通thông 若nhược 無vô 戶hộ 牖dũ 則tắc 不bất 見kiến 通thông 是thị 則tắc 通thông 屬thuộc 戶hộ 牖dũ 故cố 復phục 還hoàn 於ư 戶hộ 牖dũ 也dã 當đương 知tri 所sở 見kiến 之chi 通thông 則tắc 可khả 還hoàn 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 若nhược 能năng 見kiến 之chi 性tánh 亦diệc 可khả 還hoàn 則tắc 不bất 通thông 處xứ 無vô 復phục 見kiến 其kỳ 壅ủng 矣hĩ 故cố 曰viết 通thông 還hoàn 戶hộ 牖dũ 。 (# 隙khích 者giả 戶hộ 牖dũ 之chi 空không 處xứ 也dã )# 。

【# 四tứ 壅ủng 還hoàn 墻tường 宇vũ 】# 經Kinh 云vân 墻tường 宇vũ 之chi 間gian 則tắc 復phục 觀quan 壅ủng 。 而nhi 言ngôn 還hoàn 者giả 以dĩ 有hữu 墻tường 宇vũ 則tắc 見kiến 壅ủng 若nhược 無vô 墻tường 宇vũ 則tắc 不bất 見kiến 壅ủng 是thị 則tắc 壅ủng 屬thuộc 墻tường 宇vũ 故cố 復phục 還hoàn 於ư 墻tường 宇vũ 也dã 乃nãi 知tri 所sở 見kiến 之chi 壅ủng 則tắc 可khả 還hoàn 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 若nhược 能năng 見kiến 之chi 性tánh 亦diệc 可khả 還hoàn 者giả 則tắc 無vô 壅ủng 處xứ 不bất 復phục 見kiến 其kỳ 通thông 矣hĩ 故cố 曰viết 壅ủng 還hoàn 墻tường 宇vũ 。

【# 五ngũ 緣duyên 還hoàn 分phân 別biệt 。 】# 經Kinh 云vân 分phân 別biệt 之chi 處xứ 。 則tắc 復phục 見kiến 緣duyên 。 而nhi 言ngôn 還hoàn 者giả 謂vị 有hữu 分phân 別biệt 。 所sở 對đối 之chi 處xứ 則tắc 有hữu 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 若nhược 無vô 所sở 對đối 五ngũ 塵trần 之chi 境cảnh 則tắc 無vô 緣duyên 相tương/tướng 而nhi 可khả 分phân 別biệt 是thị 則tắc 緣duyên 屬thuộc 分phân 別biệt 故cố 復phục 還hoàn 於ư 分phân 別biệt 也dã 當đương 知tri 所sở 緣duyên 分phân 別biệt 之chi 相tướng 可khả 還hoàn 而nhi 能năng 分phân 別biệt 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 若nhược 能năng 分phân 別biệt 。 之chi 性tánh 亦diệc 可khả 還hoàn 者giả 則tắc 不bất 緣duyên 境cảnh 時thời 無vô 復phục 知tri 其kỳ 無vô 分phân 別biệt 矣hĩ 故cố 曰viết 緣duyên 還hoàn 分phân 別biệt 。 (# 緣duyên 者giả 繫hệ 也dã 謂vị 心tâm 緣duyên 繫hệ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 之chi 五ngũ 塵trần 也dã 所sở 對đối 之chi 處xứ 即tức 五ngũ 塵trần 之chi 境cảnh 也dã )# 。

【# 六lục 頑ngoan 虛hư 還hoàn 空không 。 】# 頑ngoan 者giả 無vô 知tri 也dã 頑ngoan 虛hư 者giả 謂vị 無vô 形hình 相tướng 頑ngoan 然nhiên 無vô 有hữu 知tri 覺giác 。 也dã 經Kinh 云vân 頑ngoan 虛hư 之chi 中trung 。 徧biến 是thị 空không 性tánh 而nhi 言ngôn 還hoàn 者giả 謂vị 無vô 形hình 相tướng 之chi 礙ngại 則tắc 徧biến 是thị 虛hư 空không 若nhược 有hữu 形hình 相tướng 則tắc 不bất 見kiến 其kỳ 虛hư 矣hĩ 是thị 則tắc 頑ngoan 虛hư 即tức 空không 故cố 復phục 還hoàn 於ư 空không 也dã 當đương 知tri 所sở 見kiến 之chi 虛hư 則tắc 可khả 還hoàn 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 若nhược 能năng 見kiến 之chi 性tánh 亦diệc 可khả 還hoàn 者giả 則tắc 不bất 虛hư 時thời 無vô 復phục 見kiến 其kỳ 形hình 相tướng 矣hĩ 故cố 曰viết 。 頑ngoan 虛hư 還hoàn 空không 。

【# 七thất 欝uất # 還hoàn 塵trần 】# 欝uất 者giả 滯trệ 也dã # 者giả 氣khí 盛thịnh 貌mạo 經Kinh 云vân 欝uất # 之chi 象tượng 則tắc 紆hu 昏hôn 塵trần 。 而nhi 言ngôn 還hoàn 者giả 以dĩ 有hữu 塵trần 象tượng 則tắc 見kiến 欝uất # 無vô 塵trần 則tắc 不bất 見kiến 其kỳ 昏hôn 滯trệ 是thị 則tắc 欝uất # 屬thuộc 於ư 塵trần 象tượng 故cố 復phục 還hoàn 於ư 塵trần 象tượng 也dã 當đương 知tri 所sở 見kiến 欝uất # 之chi 象tượng 則tắc 可khả 還hoàn 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 若nhược 能năng 見kiến 之chi 性tánh 亦diệc 可khả 還hoàn 者giả 則tắc 無vô 塵trần 時thời 不bất 復phục 見kiến 其kỳ 清thanh 明minh 矣hĩ 故cố 曰viết 欝uất # 還hoàn 塵trần (# 紆hu 者giả 縈oanh 也dã )# 。

【# 八bát 清thanh 明minh 還hoàn 霽tễ 。 】# 經Kinh 云vân 澄trừng 霽tễ 斂liểm 氛phân 。 又hựu 觀quan 清thanh 淨tịnh 。 而nhi 言ngôn 還hoàn 者giả 以dĩ 澄trừng 霽tễ 則tắc 見kiến 清thanh 淨tịnh 昏hôn 暗ám 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 其kỳ 明minh 淨tịnh 矣hĩ 是thị 則tắc 清thanh 明minh 屬thuộc 霽tễ 故cố 復phục 還hoàn 於ư 霽tễ 也dã 當đương 知tri 所sở 見kiến 清thanh 明minh 之chi 象tượng 可khả 還hoàn 而nhi 能năng 見kiến 之chi 性tánh 不bất 可khả 還hoàn 也dã 若nhược 能năng 見kiến 之chi 性tánh 亦diệc 可khả 還hoàn 者giả 則tắc 不bất 明minh 時thời 。 無vô 復phục 見kiến 其kỳ 昏hôn 暗ám 矣hĩ 故cố 曰viết 。 清thanh 明minh 還hoàn 霽tễ 。

涅Niết 槃Bàn 八Bát 味Vị (# 出Xuất 方Phương 等Đẳng 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 經Kinh )#

涅Niết 槃Bàn 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 摩ma 訶ha 般bát 涅Niết 槃Bàn 那na 華hoa 言ngôn 大đại 滅diệt 度độ 大đại 即tức 法Pháp 身thân 滅diệt 即tức 解giải 脫thoát 度độ 即tức 般Bát 若Nhã 是thị 乃nãi 三tam 德đức 秘bí 密mật 理lý 藏tạng 也dã 此thử 之chi 理lý 藏tạng 在tại 諸chư 佛Phật 不bất 增tăng 在tại 眾chúng 生sanh 不bất 減giảm 。 而nhi 有hữu 八bát 種chủng 法Pháp 味vị 故cố 泥Nê 洹Hoàn 經kinh 立lập 此thử 八bát 味vị 之chi 名danh 也dã (# 法Pháp 味vị 者giả 并tinh 諸chư 法pháp 中trung 之chi 義nghĩa 味vị 也dã )# 。

【# 一nhất 常thường 住trụ 】# 謂vị 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 理lý 徹triệt 三tam 際tế 以dĩ 常thường 存tồn 亘tuyên 十thập 方phương 而nhi 常thường 在tại 故cố 曰viết 常thường 住trụ (# 三tam 際tế 者giả 即tức 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 三tam 世thế 也dã 十thập 方phương 者giả 四tứ 方phương 四tứ 雄hùng 上thượng 下hạ 也dã )# 。

【# 二nhị 寂tịch 滅diệt 】# 謂vị 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 理lý 寂tịch 絕tuyệt 無vô 為vi 大đại 患hoạn 永vĩnh 滅diệt 故cố 曰viết 寂tịch 滅diệt (# 大đại 患hoạn 者giả 生sanh 死tử 也dã )# 。

【# 三tam 不bất 老lão 】# 謂vị 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 理lý 不bất 遷thiên 不bất 變biến 無vô 增tăng 無vô 减# 故cố 曰viết 不bất 老lão 。

【# 四tứ 不bất 死tử 】# 謂vị 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 理lý 從tùng 本bổn 不bất 生sanh 。 今kim 亦diệc 不bất 滅diệt 。 故cố 曰viết 不bất 死tử 。

【# 五ngũ 清thanh 淨tịnh 】# 謂vị 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 理lý 安an 住trụ 清thanh 涼lương 諸chư 障chướng 悉tất 淨tịnh 。 故cố 曰viết 清thanh 淨tịnh 。

【# 六lục 虛hư 通thông 】# 謂vị 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 理lý 虛hư 徹triệt 靈linh 通thông 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 故cố 曰viết 虛hư 通thông 。

【# 七thất 不bất 動động 】# 謂vị 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 理lý 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 妙diệu 絕tuyệt 無vô 為vi 故cố 曰viết 不bất 動động 。

【# 八bát 快khoái 樂lạc 】# 謂vị 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 理lý 無vô 生sanh 死tử 逼bức 迫bách 之chi 苦khổ 有hữu 真chân 常thường 寂tịch 滅diệt 之chi 樂lạc 故cố 曰viết 快khoái 樂lạc 。

大Đại 海Hải 八Bát 不Bất 思Tư 議Nghị 喻Dụ 涅Niết 槃Bàn (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 漸tiệm 漸tiệm 轉chuyển 深thâm 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 。 根căn 性tánh 利lợi 鈍độn 大đại 小tiểu 無vô 不bất 令linh 其kỳ 各các 各các 。 獲hoạch 益ích 次thứ 第đệ 修tu 證chứng 而nhi 至chí 于vu 究cứu 竟cánh 之chi 地Địa 。 如như 經kinh 所sở 說thuyết 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 戒giới 。 沙Sa 彌Di 戒giới 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 菩Bồ 薩Tát 戒giới 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 果quả 佛Phật 果Quả 之chi 類loại 猶do 如như 大đại 海hải 。 之chi 流lưu 從tùng 淺thiển 而nhi 至chí 深thâm 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 梵Phạn 語ngữ 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 華hoa 言ngôn 清thanh 淨tịnh 士sĩ 梵Phạn 語ngữ 沙Sa 彌Di 華hoa 言ngôn 息tức 慈từ 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 戒giới 。 即tức 五Ngũ 戒Giới 也dã 沙Sa 彌Di 戒giới 即tức 十thập 戒giới 也dã 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 即tức 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 也dã 菩Bồ 薩Tát 戒giới 即tức 十thập 種chủng 戒giới 也dã 梵Phạn 語ngữ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 華hoa 言ngôn 入nhập 流lưu )# 。

【# 二nhị 深thâm 難nan 得đắc 底để 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 理lý 智trí 圓viên 融dung 妙diệu 不bất 决# 定định 一nhất 切thiết 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 皆giai 莫mạc 測trắc 其kỳ 所sở 至chí 如như 經Kinh 云vân 或hoặc 說thuyết 我ngã 無vô 我ngã 或hoặc 說thuyết 常thường 無vô 常thường 或hoặc 說thuyết 淨tịnh 不bất 淨tịnh 或hoặc 說thuyết 空không 不bất 空không 乃nãi 至chí 或hoặc 說thuyết 五ngũ 陰ấm 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 之chi 類loại 於ư 如như 是thị 等đẳng 。 法pháp 說thuyết 無vô 窮cùng 盡tận 猶do 如như 大đại 海hải 。 之chi 深thâm 難nan 得đắc 底để 也dã (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã )# 。

【# 三tam 同đồng 一nhất 鹹hàm 味vị 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 雖tuy 有hữu 四tứ 教giáo 之chi 異dị 莫mạc 不bất 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 同đồng 得đắc 實thật 相tướng 之chi 理lý 同đồng 躋tễ 大đại 覺giác 之chi 地địa 如như 經kinh 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 有hữu 佛Phật 性tánh 同đồng 一nhất 解giải 脫thoát 同đồng 一nhất 因nhân 果quả 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 同đồng 得đắc 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 之chi 類loại 猶do 如như 大đại 海hải 。 雖tuy 納nạp 百bách 川xuyên 同đồng 一nhất 鹹hàm 味vị 。 也dã (# 四tứ 教giáo 者giả 藏tạng 教giáo 通thông 教giáo 別biệt 教giáo 圓viên 教giáo 也dã )# 。

【# 四tứ 潮triều 不bất 過quá 限hạn 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 之chi 時thời 扶phù 律luật 談đàm 常thường 制chế 諸chư 禁cấm 戒giới 令linh 諸chư 弟đệ 子tử 。 如như 法Pháp 受thọ 持trì 。 不bất 得đắc 踰du 越việt 。 如như 經kinh 所sở 說thuyết 制chế 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 不bất 得đắc 受thọ 畜súc 八bát 不bất 淨tịnh 。 物vật 之chi 類loại 猶do 如như 海hải 潮triều 。 朝triêu 夕tịch 往vãng 來lai 不bất 過quá 其kỳ 限hạn 也dã (# 八bát 不bất 淨tịnh 物vật 者giả 一nhất 置trí 買mãi 田điền 宅trạch 二nhị 種chủng 植thực 根căn 栽tài 三tam 貯trữ 聚tụ 穀cốc 粟túc 四tứ 畜súc 養dưỡng 奴nô 婢tỳ 五ngũ 畜súc 養dưỡng 群quần 畜súc 六lục 藏tàng 積tích 金kim 銀ngân 財tài 寶bảo 。 七thất 藏tàng 積tích 象tượng 牙nha 刻khắc 鏤lũ 等đẳng 物vật 八bát 藏tàng 積tích 銅đồng 鐵thiết 釜phủ 鑊hoạch 以dĩ 自tự 煑chử 爨thoán 也dã )# 。

【# 五ngũ 有hữu 種chủng 種chủng 寶bảo 藏tạng 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 為vi 世thế 珍trân 寶bảo 可khả 尊tôn 可khả 貴quý 。 凡phàm 眾chúng 生sanh 窘# 於ư 法Pháp 財tài 者giả 令linh 其kỳ 修tu 習tập 。 悉tất 得đắc 免miễn 離ly 逼bức 迫bách 之chi 苦khổ 而nhi 成thành 出xuất 世thế 饒nhiêu 益ích 之chi 樂lạc 如như 經kinh 所sở 說thuyết 寶bảo 者giả 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 乃nãi 至chí 如Như 來Lai 。 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 之chi 類loại 無vô 所sở 不bất 具cụ 猶do 如như 大đại 海hải 。 種chủng 種chủng 諸chư 寶bảo 。 皆giai 悉tất 含hàm 藏tạng 也dã (# 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 也dã 四Tứ 正Chánh 勤Cần 者giả 。 已dĩ 生sanh 惡ác 令linh 永vĩnh 斷đoạn 未vị 生sanh 惡ác 令linh 不bất 生sanh 已dĩ 生sanh 善thiện 令linh 增tăng 長trưởng 未vị 生sanh 善thiện 令linh 生sanh 也dã )# 。

【# 六lục 大đại 身thân 眾chúng 生sanh 。 居cư 住trụ 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 甚thậm 深thâm 無vô 量lượng 。 一nhất 切thiết 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 莫mạc 不bất 依y 此thử 而nhi 住trụ 如như 經kinh 所sở 說thuyết 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 大đại 神thần 通thông 乃nãi 至chí 大đại 慈từ 悲bi 之chi 類loại 無vô 非phi 聖thánh 法pháp 之chi 所sở 含hàm 攝nhiếp 猶do 如như 大đại 海hải 。 一nhất 切thiết 鯤# 鯨# 大đại 身thân 之chi 類loại 咸hàm 依y 之chi 而nhi 居cư 也dã 。

【# 七thất 不bất 宿túc 死tử 屍thi 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 專chuyên 為vi 扶phù 持trì 戒giới 律luật 而nhi 談đàm 常thường 住trụ 不bất 令linh 眾chúng 生sanh 。 起khởi 斷đoạn 滅diệt 見kiến 。 於ư 末Mạt 法Pháp 中trung 。 生sanh 清thanh 淨tịnh 正chánh 信tín 之chi 心tâm 離ly 一nhất 切thiết 邪tà 惡ác 之chi 人nhân 如như 經kinh 所sở 說thuyết 闡xiển 提đề 誹phỉ 謗báng 方Phương 等Đẳng 非phi 法pháp 說thuyết 法Pháp 。 法Pháp 說thuyết 非phi 法pháp 。 受thọ 畜súc 八bát 種chủng 不bất 淨tịnh 之chi 物vật 。 佛Phật 物vật 僧Tăng 物vật 隨tùy 意ý 而nhi 用dụng 。 或hoặc 於ư 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 所sở 作tác 非phi 法pháp 。 事sự 皆giai 為vi 死tử 屍thi 是thị 經Kinh 離ly 如như 是thị 等đẳng 。 猶do 大đại 海hải 之chi 不bất 宿túc 死tử 屍thi 。 也dã (# 闡xiển 提đề 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 一nhất 闡xiển 提đề 華hoa 言ngôn 信tín 不bất 具cụ 外ngoại 道đạo 名danh 梵Phạn 語ngữ 尼ni 華hoa 言ngôn 女nữ )# 。

【# 八bát 萬vạn 流lưu 大đại 雨vũ 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 廣quảng 談đàm 佛Phật 性tánh 盛thịnh 演diễn 圓viên 常thường 平bình 等đẳng 清thanh 淨tịnh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 眾chúng 生sanh 諸chư 佛Phật 同đồng 一nhất 覺giác 源nguyên 曾tằng 無vô 有hữu 異dị 。 如như 經kinh 所sở 說thuyết 無vô 邊biên 際tế 故cố 。 無vô 始thỉ 終chung 故cố 常thường 住trụ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 平bình 等đẳng 故cố 。 一nhất 切thiết 佛Phật 性tánh 同đồng 一nhất 性tánh 故cố 猶do 萬vạn 流lưu 大đại 雨vũ 之chi 歸quy 大đại 海hải 而nhi 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 也dã 。

八bát 背bối/bội 捨xả (# 亦diệc 名danh 八bát 解giải 脫thoát 出xuất 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật )#

背bối/bội 謂vị 違vi 背bội 捨xả 即tức 棄khí 捨xả 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 背bối/bội 此thử 淨tịnh 潔khiết 五ngũ 欲dục 捨xả 此thử 著trước 心tâm 故cố 名danh 背bối/bội 捨xả 修tu 此thử 觀quán 故cố 發phát 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 斷đoạn 三tam 界giới 見kiến 思tư 惑hoặc 盡tận 證chứng 羅La 漢Hán 果Quả 。 即tức 轉chuyển 名danh 八bát 解giải 脫thoát 也dã (# 淨tịnh 潔khiết 五ngũ 欲dục 者giả 若nhược 欲dục 界giới 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 即tức 名danh 麤thô 弊tệ 五ngũ 欲dục 名danh 為vi 不bất 淨tịnh 若nhược 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 即tức 名danh 淨tịnh 潔khiết 五ngũ 欲dục 也dã 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 者giả 謂vị 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 由do 此thử 智trí 慧tuệ 斷đoạn 除trừ 惑hoặc 業nghiệp 不bất 漏lậu 落lạc 生sanh 死tử 也dã 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 見kiến 思tư 惑hoặc 者giả 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 起khởi 諸chư 分phân 別biệt 。 曰viết 見kiến 惑hoặc 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 對đối 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 起khởi 諸chư 貪tham 愛ái 曰viết 思tư 惑hoặc 梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 華hoa 言ngôn 無Vô 學Học )# 。

【# 一nhất 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 】# 謂vị 行hành 人nhân 先tiên 觀quán 自tự 己kỷ 色sắc 身thân 相tướng 狀trạng 壞hoại 爛lạn 不bất 淨tịnh 不bất 丁đinh 愛ái 樂nhạo 一nhất 心tâm 靜tĩnh 定định 更cánh 想tưởng 皮bì 肉nhục 脫thoát 落lạc 但đãn 見kiến 白bạch 骨cốt 。 有hữu 八bát 色sắc 光quang 明minh 故cố 云vân 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 又hựu 為vi 欲dục 界giới 貪tham 欲dục 難nạn/nan 斷đoạn 雖tuy 己kỷ 自tự 觀quán 內nội 色sắc 不bất 淨tịnh 故cố 須tu 復phục 以dĩ 不bất 淨tịnh 觀quán 於ư 他tha 人nhân 。 之chi 色sắc 令linh 生sanh 厭yếm 惡ác 以dĩ 求cầu 斷đoạn 除trừ 故cố 又hựu 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 此thử 即tức 初sơ 背bối/bội 捨xả 位vị 在tại 初sơ 禪thiền 天thiên 定định (# 八bát 色sắc 光quang 明minh 者giả 謂vị 見kiến 地địa 色sắc 如như 黃hoàng 白bạch 淨tịnh 地địa 見kiến 水thủy 色sắc 如như 澗giản 中trung 澄trừng 清thanh 之chi 水thủy 見kiến 火hỏa 色sắc 如như 烟yên 薪tân 清thanh 淨tịnh 之chi 火hỏa 見kiến 風phong 色sắc 如như 無vô 塵trần 清thanh 風phong 見kiến 青thanh 色sắc 如như 金kim 精tinh 山sơn 見kiến 黃hoàng 色sắc 如như 薝chiêm 蔔bặc 花hoa 見kiến 赤xích 色sắc 如như 春xuân 朝triêu 霞hà 見kiến 白bạch 色sắc 如như 珂kha 雪tuyết 也dã )# 。

【# 二nhị 內nội 無vô 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 】# 謂vị 行hành 人nhân 為vi 入nhập 二nhị 禪thiền 已dĩ 滅diệt 內nội 身thân 色sắc 相tướng 故cố 云vân 內nội 無vô 色sắc 相tướng 又hựu 為vi 欲dục 界giới 貪tham 欲dục 難nạn/nan 斷đoạn 故cố 猶do 觀quán 外ngoại 不bất 淨tịnh 之chi 相tướng 。 令linh 生sanh 厭yếm 惡ác 以dĩ 求cầu 斷đoạn 除trừ 故cố 又hựu 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 此thử 即tức 第đệ 二nhị 背bối/bội 捨xả 位vị 在tại 二nhị 禪thiền 天thiên 定định 。

【# 三tam 淨tịnh 背bối/bội 捨xả 身thân 作tác 證chứng 】# 淨tịnh 即tức 緣duyên 於ư 淨tịnh 相tương/tướng 也dã 謂vị 行hành 人nhân 於ư 第đệ 二nhị 背bối/bội 捨xả 後hậu 除trừ 棄khí 外ngoại 色sắc 不bất 淨tịnh 之chi 相tướng 。 但đãn 於ư 定định 中trung 練luyện 習tập 八bát 色sắc 光quang 明minh 清thanh 淨tịnh 。 皎hiệu 潔khiết 猶do 如như 妙diệu 寶bảo 之chi 色sắc 故cố 云vân 淨tịnh 背bối/bội 捨xả 心tâm 既ký 明minh 淨tịnh 樂nhạo/nhạc/lạc 漸tiệm 增tăng 長trưởng 徧biến 滿mãn 身thân 中trung 悉tất 皆giai 怡di 恱# 故cố 又hựu 云vân 身thân 作tác 證chứng 此thử 即tức 第đệ 三tam 背bối/bội 捨xả 位vị 在tại 三tam 禪thiền 天thiên 定định 。

【# 四tứ 虛hư 空không 處xứ 背bối/bội 捨xả 】# 謂vị 行hành 人nhân 於ư 欲dục 界giới 後hậu 已dĩ 除trừ 棄khí 自tự 身thân 不bất 淨tịnh 之chi 色sắc 初sơ 背bối/bội 捨xả 後hậu 又hựu 除trừ 棄khí 內nội 身thân 白bạch 骨cốt 之chi 色sắc 第đệ 二nhị 背bối/bội 捨xả 後hậu 又hựu 除trừ 棄khí 外ngoại 身thân 一nhất 切thiết 不bất 淨tịnh 。 之chi 色sắc 尚thượng 餘dư 八bát 種chủng 淨tịnh 色sắc 皆giai 依y 心tâm 住trụ 若nhược 心tâm 捨xả 色sắc 色sắc 即tức 謝tạ 滅diệt 一nhất 心tâm 緣duyên 空không 與dữ 空không 相tướng 應ưng 即tức 入nhập 無vô 邊biên 虛hư 空không 。 處xử 定định 故cố 云vân 虛hư 空không 處xứ 背bối/bội 捨xả 此thử 即tức 第đệ 四tứ 背bối/bội 捨xả 位vị 在tại 四tứ 禪thiền 天thiên 定định 。

【# 五ngũ 識thức 處xứ 背bối/bội 捨xả 】# 謂vị 行hành 人nhân 若nhược 捨xả 虛hư 空không 處xứ 一nhất 心tâm 緣duyên 識thức 入nhập 定định 時thời 即tức 觀quán 此thử 定định 依y 五ngũ 陰ấm 等đẳng 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 心tâm 生sanh 厭yếm 背bối/bội 而nhi 不bất 受thọ 著trước 故cố 云vân 識thức 處xứ 背bối/bội 捨xả (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã 無vô 常thường 者giả 謂vị 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。 終chung 歸quy 壞hoại 滅diệt 。 也dã 苦khổ 者giả 謂vị 身thân 有hữu 生sanh 死tử 逼bức 迫bách 等đẳng 苦khổ 也dã 空không 者giả 謂vị 身thân 由do 四tứ 大đại 假giả 合hợp 。 而nhi 成thành 本bổn 來lai 空không 也dã 無vô 我ngã 者giả 謂vị 四tứ 大đại 各các 離ly 。 誰thùy 是thị 我ngã 耶da )# 。

【# 六lục 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 背bối/bội 捨xả 】# 謂vị 行hành 人nhân 若nhược 捨xả 識thức 處xứ 一nhất 心tâm 緣duyên 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 入nhập 定định 時thời 即tức 觀quán 此thử 定định 依y 五ngũ 陰ấm 等đẳng 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 心tâm 生sanh 厭yếm 背bối/bội 而nhi 不bất 受thọ 著trước 故cố 名danh 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 背bối/bội 捨xả 。

【# 七thất 非Phi 有Hữu 想Tưởng 非Phi 無Vô 想Tưởng 處Xứ 。 背bối/bội 捨xả 】# 謂vị 行hành 人nhân 若nhược 捨xả 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 一nhất 心tâm 緣duyên 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 入nhập 定định 時thời 即tức 觀quán 此thử 定định 依y 五ngũ 陰ấm 等đẳng 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 心tâm 生sanh 厭yếm 背bối/bội 而nhi 不bất 愛ái 著trước 。 故cố 名danh 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 背bối/bội 捨xả 。

【# 八bát 滅diệt 受thọ 想tưởng 背bối/bội 捨xả 】# 受thọ 即tức 領lãnh 納nạp 想tưởng 即tức 思tư 想tưởng 即tức 五ngũ 陰ấm 中trung 受thọ 想tưởng 二nhị 心tâm 也dã 謂vị 行hành 人nhân 厭yếm 患hoạn 此thử 心tâm 散tán 亂loạn 欲dục 入nhập 定định 休hưu 息tức 故cố 背bối/bội 滅diệt 受thọ 想tưởng 諸chư 心tâm 是thị 名danh 滅diệt 受thọ 想tưởng 背bối/bội 捨xả 。

八bát 勝thắng 處xứ (# 出xuất 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật )#

八bát 勝thắng 處xứ 者giả 謂vị 修tu 八bát 背bối/bội 捨xả 後hậu 觀quán 心tâm 純thuần 熟thục 轉chuyển 變biến 自tự 在tại 。 若nhược 淨tịnh 若nhược 不bất 淨tịnh 隨tùy 意ý 能năng 破phá 也dã 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 初sơ 二nhị 勝thắng 處xứ 位vị 在tại 初sơ 禪thiền 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 勝thắng 處xứ 位vị 在tại 二nhị 禪thiền 第đệ 五ngũ 至chí 第đệ 八bát 勝thắng 處xứ 位vị 在tại 四tứ 禪thiền 三tam 禪thiền 不bất 立lập 勝thắng 處xứ 者giả 以dĩ 三tam 禪thiền 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 多đa 心tâm 鈍độn 故cố 不bất 立lập 也dã 。

【# 一nhất 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 少thiểu 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 】# 謂vị 行hành 人nhân 先tiên 觀quán 自tự 己kỷ 色sắc 身thân 相tướng 狀trạng 壞hoại 爛lạn 不bất 淨tịnh 不bất 可khả 愛ái 樂nhạo 。 一nhất 心tâm 靜tĩnh 定định 更cánh 想tưởng 皮bì 肉nhục 脫thoát 落lạc 但đãn 見kiến 白bạch 骨cốt 。 有hữu 八bát 色sắc 光quang 明minh 故cố 云vân 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 又hựu 以dĩ 觀quán 道đạo 未vị 增tăng 若nhược 觀quán 多đa 色sắc 恐khủng 難nạn 攝nhiếp 持trì 故cố 觀quán 少thiểu 色sắc 是thị 以dĩ 自tự 觀quan 己kỷ 身thân 。 不bất 淨tịnh 亦diệc 觀quán 所sở 愛ái 之chi 人nhân 身thân 亦diệc 不bất 淨tịnh 故cố 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 少thiểu 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 者giả 謂vị 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 善thiện 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 。 名danh 好hảo 惡ác 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 。 名danh 醜xú 或hoặc 時thời 繫hệ 心tâm 一nhất 處xứ 。 觀quán 欲dục 界giới 中trung 。 色sắc 能năng 生sanh 貪tham 欲dục 者giả 是thị 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 好hảo/hiếu 能năng 生sanh 瞋sân 恚khuể 者giả 。 是thị 不bất 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 醜xú 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 者giả 謂vị 觀quán 心tâm 純thuần 熟thục 於ư 好hảo/hiếu 色sắc 中trung 心tâm 不bất 貪tham 愛ái 於ư 醜xú 色sắc 中trung 心tâm 不bất 瞋sân 恚khuể 。 也dã (# 八bát 色sắc 光quang 明minh 者giả 謂vị 見kiến 地địa 色sắc 如như 黃hoàng 白bạch 淨tịnh 地địa 見kiến 水thủy 色sắc 如như 淵uyên 中trung 澄trừng 清thanh 之chi 水thủy 見kiến 火hỏa 色sắc 如như 無vô 烟yên 薪tân 清thanh 淨tịnh 之chi 火hỏa 見kiến 風phong 色sắc 如như 無vô 塵trần 清thanh 風phong 見kiến 青thanh 色sắc 如như 金kim 精tinh 山sơn 見kiến 黃hoàng 色sắc 如như 薝chiêm 蔔bặc 華hoa 見kiến 赤xích 色sắc 如như 春xuân 朝triêu 霞hà 見kiến 白bạch 色sắc 如như 珂kha 雪tuyết 也dã )# 。

【# 二nhị 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 多đa 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 】# 謂vị 行hành 人nhân 先tiên 觀quán 自tự 己kỷ 色sắc 身thân 相tướng 狀trạng 壞hoại 爛lạn 不bất 淨tịnh 不bất 可khả 愛ái 樂nhạo 。 一nhất 心tâm 靜tĩnh 定định 更cánh 想tưởng 皮bì 肉nhục 脫thoát 落lạc 但đãn 見kiến 白bạch 骨cốt 。 有hữu 八bát 色sắc 光quang 明minh 故cố 云vân 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 觀quán 於ư 內nội 身thân 色sắc 相tướng 既ký 熟thục 則tắc 觀quán 外ngoại 色sắc 雖tuy 多đa 亦diệc 無vô 妨phương 礙ngại 所sở 謂vị 諦đế 觀quán 一nhất 死tử 屍thi 至chí 十thập 百bách 千thiên 萬vạn 。 等đẳng 死tử 屍thi 若nhược 觀quán 一nhất 肨# 脹trướng 時thời 悉tất 見kiến 一nhất 切thiết 。 肨# 脹trướng 乃nãi 至chí 壞hoại 爛lạn 青thanh 瘀ứ 剝bác 落lạc 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 多đa 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 者giả 謂vị 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 善thiện 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 。 名danh 好hảo 惡ác 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 。 名danh 醜xú 或hoặc 時thời 繫hệ 心tâm 一nhất 處xứ 。 觀quán 欲dục 界giới 中trung 。 色sắc 能năng 生sanh 貪tham 欲dục 者giả 是thị 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 好hảo/hiếu 能năng 生sanh 瞋sân 恚khuể 者giả 。 是thị 不bất 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 醜xú 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 者giả 謂vị 觀quán 心tâm 純thuần 熟thục 於ư 好hảo/hiếu 色sắc 中trung 心tâm 不bất 貪tham 愛ái 於ư 醜xú 色sắc 中trung 心tâm 不bất 瞋sân 恚khuể 也dã 。

【# 三tam 內nội 無vô 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 少thiểu 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 】# 謂vị 行hành 人nhân 入nhập 二nhị 禪thiền 已dĩ 滅diệt 內nội 心tâm 色sắc 相tướng 故cố 云vân 內nội 無vô 色sắc 相tướng 又hựu 以dĩ 觀quán 道đạo 未vị 增tăng 若nhược 觀quán 多đa 色sắc 恐khủng 難nạn 攝nhiếp 持trì 故cố 觀quán 少thiểu 色sắc 是thị 以dĩ 自tự 觀quan 己kỷ 身thân 。 不bất 淨tịnh 亦diệc 觀quán 所sở 愛ái 之chi 人nhân 身thân 亦diệc 不bất 淨tịnh 故cố 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 少thiểu 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 者giả 謂vị 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 善thiện 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 。 名danh 好hảo 惡ác 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 。 名danh 醜xú 或hoặc 時thời 繫hệ 心tâm 一nhất 處xứ 。 觀quán 欲dục 界giới 中trung 。 色sắc 能năng 生sanh 貪tham 欲dục 者giả 是thị 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 好hảo/hiếu 能năng 生sanh 瞋sân 恚khuể 者giả 。 是thị 不bất 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 醜xú 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 者giả 謂vị 觀quán 心tâm 純thuần 熟thục 於ư 好hảo/hiếu 色sắc 中trung 心tâm 不bất 貪tham 愛ái 於ư 醜xú 色sắc 中trung 心tâm 不bất 瞋sân 恚khuể 也dã 。

【# 四tứ 內nội 無vô 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 多đa 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 】# 謂vị 行hành 人nhân 入nhập 二nhị 禪thiền 已dĩ 滅diệt 內nội 身thân 色sắc 相tướng 故cố 云vân 內nội 無vô 色sắc 相tướng 觀quán 內nội 身thân 色sắc 相tướng 既ký 無vô 。 則tắc 外ngoại 觀quán 色sắc 相tướng 雖tuy 多đa 亦diệc 無vô 妨phương 礙ngại 所sở 謂vị 諦đế 觀quán 一nhất 死tử 屍thi 至chí 千thiên 萬vạn 死tử 屍thi 若nhược 觀quán 一nhất 肨# 脹trướng 悉tất 見kiến 一nhất 切thiết 。 肨# 脹trướng 乃nãi 至chí 壞hoại 爛lạn 剝bác 落lạc 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 者giả 謂vị 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 善thiện 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 。 名danh 好hảo 惡ác 業nghiệp 果quả 報báo 故cố 。 名danh 醜xú 或hoặc 時thời 繫hệ 心tâm 一nhất 處xứ 。 觀quán 欲dục 界giới 中trung 。 色sắc 能năng 生sanh 貪tham 欲dục 者giả 是thị 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 好hảo/hiếu 能năng 生sanh 瞋sân 恚khuể 者giả 。 是thị 不bất 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 醜xú 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 者giả 謂vị 觀quán 心tâm 純thuần 熟thục 於ư 好hảo/hiếu 色sắc 中trung 心tâm 不bất 貪tham 愛ái 於ư 醜xú 色sắc 中trung 心tâm 不bất 瞋sân 恚khuể 。 也dã 蓋cái 行hạnh 人nhân 為vi 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 難nạn/nan 破phá 故cố 於ư 第đệ 二nhị 禪thiền 中trung 重trọng/trùng 修tu 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 勝thắng 處xứ 除trừ 滅diệt 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 令linh 無vô 遺di 餘dư 。 亦diệc 令linh 觀quán 道đạo 增tăng 進tiến 牢lao 固cố 不bất 失thất 工công 力lực 轉chuyển 勝thắng 也dã 。

【# 五ngũ 青thanh 勝thắng 處xứ 】# 謂vị 行hành 人nhân 觀quán 青thanh 色sắc 照chiếu 耀diệu 勝thắng 於ư 背bối/bội 捨xả 八bát 色sắc 光quang 明minh 中trung 所sở 見kiến 青thanh 相tương/tướng 不bất 起khởi 法pháp 愛ái 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

【# 六lục 黃hoàng 勝thắng 處xứ 】# 謂vị 行hành 人nhân 觀quán 黃hoàng 色sắc 照chiếu 耀diệu 勝thắng 於ư 背bối/bội 捨xả 八bát 色sắc 光quang 明minh 中trung 所sở 見kiến 黃hoàng 相tương/tướng 亦diệc 不bất 起khởi 法pháp 愛ái 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

【# 七thất 赤xích 勝thắng 處xứ 】# 謂vị 行hành 人nhân 觀quán 赤xích 色sắc 照chiếu 耀diệu 勝thắng 於ư 背bối/bội 捨xả 八bát 色sắc 光quang 明minh 中trung 所sở 見kiến 赤xích 相tương/tướng 亦diệc 不bất 起khởi 法pháp 愛ái 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

【# 八bát 白bạch 勝thắng 處xứ 】# 謂vị 行hành 人nhân 觀quán 白bạch 色sắc 照chiếu 耀diệu 勝thắng 於ư 背bối/bội 捨xả 八bát 色sắc 光quang 明minh 中trung 所sở 見kiến 白bạch 相tương/tướng 亦diệc 不bất 起khởi 法pháp 愛ái 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

八bát 正Chánh 道Đạo (# 出xuất 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ )#

謂vị 此thử 八bát 法pháp 不bất 依y 偏thiên 邪tà 而nhi 行hành 故cố 名danh 為vi 正chánh 復phục 能năng 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 名danh 為vi 道đạo (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 一nhất 正chánh 見kiến 】# 謂vị 人nhân 修tu 無vô 漏lậu 道Đạo 見kiến 四Tứ 諦Đế 分phân 明minh 破phá 外ngoại 道đạo 有hữu 無vô 等đẳng 種chủng 種chủng 邪tà 見kiến 。 是thị 為vi 正chánh 見kiến 。 (# 無vô 漏lậu 道Đạo 者giả 。 即tức 戒giới 定định 慧tuệ 修tu 此thử 道đạo 者giả 能năng 斷đoạn 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 生sanh 死tử 也dã 四Tứ 諦Đế 者giả 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 諦Đế 也dã )# 。

【# 二nhị 正chánh 思tư 惟duy 】# 謂vị 人nhân 見kiến 四Tứ 諦Đế 時thời 正chánh 念niệm 思tư 惟duy 。 觀quán 察sát 籌trù 量lượng 令linh 觀quán 增tăng 長trưởng 。 是thị 為vi 正chánh 思tư 惟duy 。

【# 三tam 正chánh 語ngữ 】# 謂vị 人nhân 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 慧tuệ 常thường 攝nhiếp 口khẩu 業nghiệp 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 虛hư 妄vọng 不bất 實thật 。 之chi 語ngữ 是thị 為vi 正chánh 語ngữ 。

【# 四tứ 正chánh 業nghiệp 】# 謂vị 人nhân 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 慧tuệ 修tu 攝nhiếp 其kỳ 心tâm 。 住trụ 於ư 清thanh 淨tịnh 。 正chánh 業nghiệp 斷đoạn 除trừ 一nhất 切thiết 。 邪tà 妄vọng 之chi 行hành 是thị 為vi 正chánh 業nghiệp 。 (# 清thanh 淨tịnh 正chánh 業nghiệp 者giả 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 等đẳng 。 出xuất 世thế 之chi 善thiện 業nghiệp 也dã )# 。

【# 五ngũ 正chánh 命mạng 】# 謂vị 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 當đương 離ly 五ngũ 種chủng 邪tà 命mạng 利lợi 養dưỡng 常thường 以dĩ 乞khất 食thực 自tự 活hoạt 。 其kỳ 命mạng 是thị 為vi 正chánh 命mạng 。 (# 五ngũ 種chủng 邪tà 命mạng 者giả 一nhất 詐trá 現hiện 異dị 相tướng 。 二nhị 自tự 說thuyết 功công 能năng 三tam 占chiêm 相tướng 吉cát 凶hung 。 四tứ 高cao 聲thanh 現hiện 威uy 五ngũ 說thuyết 所sở 得đắc 利lợi 以dĩ 動động 人nhân 心tâm 也dã )# 。

【# 六lục 正chánh 精tinh 進tấn 】# 不bất 雜tạp 名danh 精tinh 無vô 間gian 名danh 進tiến 謂vị 人nhân 勤cần 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 之chi 道đạo 一nhất 心tâm 專chuyên 精tinh 。 無vô 有hữu 間gian 歇hiết 。 是thị 名danh 正chánh 精tinh 進tấn 。

【# 七thất 正chánh 念niệm 】# 謂vị 人nhân 思tư 念niệm 戒giới 定định 慧tuệ 正Chánh 道Đạo 及cập 五ngũ 停đình 心tâm 助Trợ 道Đạo 之chi 法Pháp 。 堪kham 能năng 進tiến 至chí 涅Niết 槃Bàn 是thị 名danh 正chánh 念niệm 。 (# 五ngũ 停đình 心tâm 者giả 多đa 散tán 眾chúng 生sanh 數sổ 息tức 觀quán 多đa 貪tham 眾chúng 生sanh 不bất 淨tịnh 觀quán 多đa 嗔sân 眾chúng 生sanh 慈từ 悲bi 觀quán 愚ngu 癡si 眾chúng 生sanh 。 因nhân 緣duyên 觀quán 多đa 障chướng 眾chúng 生sanh 念niệm 佛Phật 觀quán 也dã )# 。

【# 八bát 正chánh 定định 】# 謂vị 人nhân 攝nhiếp 諸chư 散tán 亂loạn 身thân 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 正chánh 住trụ 真chân 空không 之chi 理lý 决# 定định 不bất 移di 。 是thị 名danh 正chánh 定định 。

八bát 智trí (# 出xuất 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

【# 一nhất 苦khổ 法pháp 智trí 】# 苦khổ 是thị 欲dục 界giới 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 法pháp 是thị 所sở 證chứng 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 智trí 是thị 能năng 證chứng 之chi 智trí 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 真chân 智trí 發phát 而nhi 證chứng 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 是thị 名danh 苦khổ 法pháp 智trí 。

【# 二nhị 苦khổ 類loại 智trí 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 之chi 後hậu 復phục 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 苦Khổ 諦Đế 真chân 智trí 明minh 發phát 是thị 欲dục 界giới 苦khổ 法pháp 智trí 之chi 流lưu 類loại 是thị 名danh 苦khổ 類loại 智trí (# 上thượng 二nhị 界giới 者giả 謂vị 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 三tam 集tập 法pháp 智trí 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 集Tập 諦Đế 見kiến 惑hoặc 真chân 智trí 明minh 發phát 而nhi 證chứng 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 是thị 名danh 集tập 法pháp 智trí 。

【# 四tứ 集tập 類loại 智trí 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 集Tập 諦Đế 之chi 後hậu 復phục 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 集Tập 諦Đế 真chân 智trí 明minh 發phát 是thị 欲dục 界giới 集tập 法pháp 智trí 之chi 流lưu 類loại 是thị 名danh 集tập 類loại 智trí 。

【# 五ngũ 滅diệt 法pháp 智trí 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 滅Diệt 諦Đế 滅diệt 前tiền 苦khổ 集tập 真chân 智trí 明minh 發phát 而nhi 證chứng 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 是thị 名danh 滅diệt 法pháp 智trí 。

【# 六lục 滅diệt 類loại 智trí 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 滅Diệt 諦Đế 之chi 後hậu 復phục 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 滅Diệt 諦Đế 真chân 智trí 明minh 發phát 是thị 欲dục 界giới 滅diệt 法pháp 智trí 之chi 流lưu 類loại 是thị 名danh 滅diệt 類loại 智trí 。

【# 七thất 道Đạo 法Pháp 智trí 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 道Đạo 諦Đế 修tu 三tam 十thập 七thất 。 道Đạo 品Phẩm 真chân 智trí 明minh 發phát 而nhi 證chứng 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 是thị 名danh 道Đạo 法Pháp 智trí (# 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 者giả 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 是thị 四tứ 念niệm 處xứ 已dĩ 生sanh 惡ác 令linh 永vĩnh 斷đoạn 未vị 生sanh 惡ác 令linh 不bất 生sanh 已dĩ 生sanh 喜hỷ 今kim 增tăng 長trưởng 未vị 生sanh 善thiện 令linh 得đắc 生sanh 是thị 四tứ 正chánh 勤cần 欲dục 如như 意ý 足túc 念niệm 如như 意ý 足túc 精tinh 進tấn 如như 意ý 。 足túc 思tư 惟duy 如như 意ý 。 足túc 是thị 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 信tín 根căn 進tiến 根căn 念niệm 根căn 定định 根căn 慧tuệ 根căn 是thị 五ngũ 根căn 信tín 力lực 進tiến 力lực 念niệm 力lực 定định 力lực 慧tuệ 力lực 。 是thị 五Ngũ 力Lực 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 。 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 除trừ 覺giác 分phần/phân 捨xả 覺giác 分phần/phân 定định 覺giác 分phần/phân 念niệm 覺giác 分phân 是thị 七thất 覺giác 分phần/phân 正chánh 見kiến 正chánh 思tư 惟duy 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 是thị 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 已dĩ 上thượng 諸chư 法pháp 總tổng 為vi 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 也dã )# 。

【# 八bát 道đạo 類loại 智trí 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 道Đạo 諦Đế 之chi 後hậu 復phục 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 道Đạo 諦Đế 真chân 智trí 明minh 發phát 是thị 欲dục 界giới 道Đạo 法Pháp 智trí 之chi 流lưu 類loại 是thị 名danh 道đạo 類loại 智trí 。

八bát 念niệm (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

念niệm 者giả 內nội 心tâm 存tồn 憶ức 也dã 論luận 云vân 佛Phật 諸chư 弟đệ 子tử 。 於ư 閑nhàn 靜tĩnh 處xứ 。 乃nãi 至chí 山sơn 林lâm 曠khoáng 野dã 。 善thiện 修tu 不bất 淨tịnh 等đẳng 觀quán 厭yếm 患hoạn 其kỳ 身thân 忽hốt 生sanh 驚kinh 怖bố 及cập 為vi 惡ác 魔ma 作tác 種chủng 種chủng 惡ác 事sự 惱não 亂loạn 其kỳ 心tâm 。 憂ưu 懼cụ 轉chuyển 增tăng 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 為vi 說thuyết 八bát 念niệm 法pháp 若nhược 存tồn 心tâm 於ư 此thử 恐khủng 怖bố 即tức 除trừ 也dã 。

【# 一nhất 念niệm 佛Phật 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 之chi 人nhân 若nhược 遭tao 恐khủng 怖bố 障chướng 難nạn 之chi 時thời 應ưng 念niệm 諸chư 佛Phật 慈từ 悲bi 。 救cứu 濟tế 眾chúng 生sanh 。 功công 德đức 無vô 量lượng 。 如như 是thị 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 不bất 捨xả 怖bố 障chướng 即tức 除trừ 也dã 。

【# 二nhị 念niệm 法pháp 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 之chi 人nhân 若nhược 遭tao 恐khủng 怖bố 障chướng 難nạn 之chi 時thời 應ưng 當đương 念niệm 法pháp 法pháp 力lực 廣quảng 大đại 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。 能năng 滅diệt 煩phiền 惱não 如như 是thị 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 不bất 捨xả 怖bố 障chướng 即tức 除trừ 也dã 。

【# 三tam 念niệm 僧Tăng 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 之chi 人nhân 若nhược 遭tao 恐khủng 怖bố 障chướng 難nạn 之chi 時thời 應ưng 當đương 念niệm 僧Tăng 僧Tăng 是thị 佛Phật 之chi 弟đệ 子tử 。 能năng 修tu 正Chánh 道Đạo 能năng 證chứng 聖thánh 果Quả 為vi 世thế 福phước 田điền 。 如như 是thị 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 不bất 捨xả 怖bố 障chướng 即tức 除trừ 也dã 。

【# 四tứ 念niệm 戒giới 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 之chi 人nhân 若nhược 遭tao 恐khủng 怖bố 障chướng 難nạn 之chi 時thời 應ưng 當đương 念niệm 戒giới 戒giới 是thị 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 之chi 本bổn 能năng 遮già 諸chư 惡ác 。 得đắc 安an 隱ẩn 處xứ 。 如như 是thị 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 不bất 捨xả 怖bố 障chướng 即tức 除trừ 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

【# 五ngũ 念niệm 捨xả 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 之chi 人nhân 若nhược 遭tao 恐khủng 怖bố 之chi 時thời 應ưng 當đương 念niệm 捨xả 捨xả 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 捨xả 施thí 能năng 生sanh 大đại 功công 德đức 。 二nhị 捨xả 煩phiền 惱não 因nhân 此thử 得đắc 大đại 智trí 慧tuệ 。 如như 是thị 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 不bất 已dĩ 怖bố 障chướng 即tức 除trừ 也dã 。

【# 六lục 念niệm 天thiên 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 之chi 人nhân 若nhược 遭tao 恐khủng 怖bố 障chướng 難nạn 之chi 時thời 應ưng 當đương 念niệm 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 乃nãi 至chí 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 如như 是thị 等đẳng 天thiên 。 果quả 報báo 清thanh 淨tịnh 利lợi 安an 一nhất 切thiết 如như 是thị 。 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 不bất 捨xả 怖bố 障chướng 即tức 除trừ 也dã (# 四Tứ 天Thiên 王Vương 者giả 東đông 方phương 持Trì 國Quốc 天Thiên 王Vương 。 南nam 方phương 增Tăng 長Trưởng 天Thiên 王Vương 。 西tây 方Phương 廣Quảng 目mục 天thiên 王vương 。 北bắc 方phương 多Đa 聞Văn 天Thiên 王Vương 。 也dã 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 即tức 欲dục 界giới 第đệ 六lục 天thiên 也dã )# 。

【# 七thất 念niệm 出xuất 入nhập 息tức 】# 息tức 即tức 鼻tị 中trung 出xuất 入nhập 之chi 氣khí 念niệm 出xuất 入nhập 息tức 者giả 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 之chi 人nhân 若nhược 遭tao 恐khủng 怖bố 之chi 時thời 應ưng 當đương 念niệm 息tức 息tức 是thị 治trị 散tán 亂loạn 之chi 良lương 藥dược 入nhập 禪thiền 定định 之chi 捷tiệp 徑kính 如như 是thị 念niệm 念niệm 。 不bất 已dĩ 則tắc 心tâm 不bất 馳trì 散tán 怖bố 障chướng 即tức 除trừ 也dã 。

【# 八bát 念niệm 死tử 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 之chi 人nhân 若nhược 遭tao 恐khủng 怖bố 障chướng 難nạn 之chi 時thời 應ưng 當đương 念niệm 死tử 死tử 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 自tự 死tử 謂vị 報báo 盡tận 而nhi 死tử 二nhị 者giả 他tha 緣duyên 死tử 謂vị 遇ngộ 惡ác 緣duyên 而nhi 死tử 此thử 二nhị 種chủng 死tử 從tùng 生sanh 以dĩ 來lai 。 常thường 與dữ 身thân 俱câu 無vô 可khả 避tị 處xứ 如như 是thị 一nhất 心tâm 念niệm 念niệm 不bất 已dĩ 怖bố 障chướng 即tức 除trừ 也dã 。

大Đại 人Nhân 八Bát 念Niệm (# 出Xuất 中Trung 阿A 含Hàm 經Kinh )#

阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 在tại 枝chi 提đề 瘦sấu 水thủy 渚chử 林lâm 中trung 宴yến 坐tọa 思tư 惟duy 心tâm 作tác 是thị 念niệm 。 道đạo 從tùng 無vô 欲dục 非phi 有hữu 欲dục 得đắc 乃nãi 至chí 道đạo 從tùng 智trí 慧tuệ 非phi 愚ngu 癡si 得đắc 於ư 是thị 世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 他Tha 心Tâm 智Trí 。 知tri 彼bỉ 心tâm 中trung 所sở 念niệm 。 而nhi 現hiện 其kỳ 前tiền 。 為vi 說thuyết 大đại 人nhân 八bát 念niệm 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 華hoa 言ngôn 無vô 滅diệt 佛Phật 之chi 弟đệ 子tử )# 。

【# 一nhất 道đạo 從tùng 無vô 欲dục 非phi 有hữu 欲dục 得đắc 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 當đương 於ư 一nhất 切thiết 塵trần 境cảnh 不bất 生sanh 希hy 欲dục 之chi 心tâm 雖tuy 自tự 得đắc 無vô 欲dục 而nhi 不bất 令linh 他tha 知tri 。 此thử 所sở 以dĩ 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 是thị 名danh 道đạo 從tùng 無vô 欲dục 非phi 有hữu 欲dục 得đắc 。

【# 二nhị 道đạo 從tùng 知tri 足túc 非phi 無vô 厭yếm 得đắc 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 衣y 但đãn 覆phú 形hình 食thực 但đãn 支chi 命mạng 一nhất 切thiết 所sở 需# 悉tất 當đương 知tri 足túc 此thử 所sở 以dĩ 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 是thị 名danh 道đạo 從tùng 知tri 足túc 非phi 無vô 厭yếm 得đắc 。

【# 三tam 道đạo 從tùng 遠viễn 離ly 非phi 聚tụ 會hội 得đắc 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 於ư 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 及cập 己kỷ 身thân 心tâm 俱câu 當đương 遠viễn 離ly 此thử 所sở 以dĩ 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 是thị 名danh 道đạo 從tùng 遠viễn 離ly 非phi 聚tụ 會hội 得đắc 。

【# 四tứ 道đạo 從tùng 精tinh 勤cần 非phi 懈giải 怠đãi 得đắc 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 當đương 常thường 行hành 精tinh 進tấn 。 斷đoạn 惡ác 不bất 善thiện 修tu 諸chư 善thiện 法Pháp 。 恆hằng 自tự 起khởi 意ý 專chuyên 一nhất 堅kiên 固cố 不bất 捨xả 。 方phương 便tiện 此thử 所sở 以dĩ 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 是thị 名danh 道đạo 從tùng 精tinh 進tấn 非phi 懈giải 怠đãi 得đắc 。

【# 五ngũ 道đạo 從tùng 正chánh 念niệm 非phi 邪tà 念niệm 得đắc 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 當đương 觀quán 察sát 身thân 心tâm 。 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp 悉tất 皆giai 空không 寂tịch 。 無vô 有hữu 邪tà 念niệm 。 此thử 所sở 以dĩ 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 是thị 名danh 道đạo 從tùng 正chánh 念niệm 非phi 邪tà 念niệm 得đắc 。

【# 六lục 道đạo 從tùng 定định 意ý 非phi 亂loạn 意ý 得đắc 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 當đương 遠viễn 離ly 諸chư 惡ác 。 之chi 法pháp 凝ngưng 心tâm 禪thiền 定định 無vô 有hữu 散tán 亂loạn 。 此thử 所sở 以dĩ 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 是thị 名danh 道đạo 從tùng 定định 意ý 非phi 亂loạn 意ý 得đắc 。

【# 七thất 道đạo 從tùng 智trí 慧tuệ 非phi 愚ngu 癡si 得đắc 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 當đương 觀quan 察sát 世thế 間gian 。 興hưng 衰suy 之chi 法pháp 。 而nhi 得đắc 智trí 慧tuệ 。 明minh 達đạt 分phân 別biệt 曉hiểu 了liễu 。 悉tất 除trừ 惑hoặc 業nghiệp 盡tận 生sanh 死tử 苦khổ 此thử 所sở 以dĩ 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 是thị 名danh 道đạo 從tùng 智trí 慧tuệ 非phi 愚ngu 癡si 得đắc 。

【# 八bát 道đạo 從tùng 不bất 戲hí 樂lạc 非phi 戲hí 行hành 得đắc 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 當đương 常thường 寂tịch 靜tĩnh 遠viễn 離ly 嬉hi 戲hí 之chi 樂lạc 遊du 觀quan 之chi 行hành 安an 住trụ 無vô 為vi 。 之chi 理lý 正chánh 意ý 而nhi 解giải 此thử 所sở 以dĩ 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 是thị 名danh 道đạo 從tùng 不bất 戲hí 樂lạc 非phi 戲hí 行hành 得đắc 。

八Bát 覺Giác (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

覺giác 猶do 念niệm 也dã 因nhân 此thử 八bát 種chủng 引dẫn 起khởi 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 即tức 惡ác 覺giác 也dã 。

【# 一nhất 欲dục 覺giác 】# 欲dục 即tức 貪tham 欲dục 謂vị 貪tham 欲dục 心tâm 起khởi 常thường 念niệm 可khả 意ý 之chi 事sự 故cố 名danh 欲dục 覺giác 。

【# 二nhị 瞋sân 覺giác 】# 瞋sân 即tức 瞋sân 恨hận 謂vị 瞋sân 恚khuể 心tâm 起khởi 。 常thường 念niệm 忿phẫn 恨hận 於ư 他tha 故cố 名danh 瞋sân 覺giác 。

【# 三tam 惱não 覺giác 】# 惱não 即tức 惱não 害hại 謂vị 憎tăng 嫉tật 心tâm 起khởi 常thường 念niệm 惱não 害hại 於ư 他tha 故cố 名danh 惱não 覺giác 。

【# 四tứ 親thân 里lý 覺giác 】# 謂vị 常thường 憶ức 念niệm 親thân 戚thích 鄉hương 里lý 故cố 名danh 親thân 里lý 覺giác 。

【# 五ngũ 國quốc 土độ 覺giác 】# 謂vị 常thường 念niệm 國quốc 土thổ 安an 危nguy 。 故cố 名danh 國quốc 土độ 覺giác 。

【# 六lục 不bất 死tử 覺giác 】# 謂vị 因nhân 多đa 財tài 資tư 養dưỡng 常thường 念niệm 不bất 死tử 故cố 名danh 不bất 死tử 覺giác 。

【# 七thất 族tộc 姓tánh 覺giác 】# 族tộc 即tức 姓tánh 族tộc 姓tánh 即tức 種chủng 姓tánh 謂vị 矜căng 誕đản 心tâm 起khởi 常thường 念niệm 世thế 族tộc 種chủng 姓tánh 有hữu 高cao 有hữu 下hạ 故cố 名danh 族tộc 姓tánh 覺giác (# 矜căng 誕đản 者giả 誇khoa 大đại 之chi 謂vị 也dã )# 。

【# 八bát 輕khinh 侮vũ 覺giác 】# 侮vũ 即tức 慢mạn 也dã 謂vị 恃thị 己kỷ 才tài 德đức 常thường 念niệm 輕khinh 慢mạn 於ư 人nhân 故cố 名danh 輕khinh 侮vũ 覺giác 。

八bát 忍nhẫn (# 出xuất 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

【# 一nhất 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 】# 苦khổ 即tức 欲dục 界giới 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 法pháp 即tức 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 忍nhẫn 即tức 忍nhẫn 可khả 亦diệc 印ấn 證chứng 之chi 義nghĩa 也dã 謂vị 於ư 四tứ 善thiện 根căn 位vị 中trung 因nhân 觀quán 欲dục 界giới 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 至chí 世thế 第đệ 一nhất 後hậu 心tâm 真Chân 如Như 理lý 顯hiển 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 名danh 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn (# 四tứ 善thiện 根căn 者giả 即tức 四tứ 加gia 行hành 暖noãn 位vị 頂đảnh 位vị 忍nhẫn 位vị 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 也dã 無vô 漏lậu 者giả 謂vị 不bất 漏lậu 落lạc 三tam 界giới 生sanh 死tử 也dã )# 。

【# 二nhị 苦khổ 類loại 忍nhẫn 】# 苦khổ 即tức 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 類loại 即tức 流lưu 類loại 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 之chi 後hậu 復phục 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 苦Khổ 諦Đế 亦diệc 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 欲dục 界giới 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 之chi 流lưu 類loại 是thị 名danh 苦khổ 類loại 忍nhẫn (# 上thượng 二nhị 界giới 者giả 即tức 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 三tam 集tập 法Pháp 忍Nhẫn 】# 集tập 即tức 招chiêu 集tập 之chi 義nghĩa 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 集Tập 諦Đế 見kiến 思tư 之chi 惑hoặc 真Chân 如Như 理lý 顯hiển 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 名danh 集tập 法Pháp 忍Nhẫn (# 見kiến 惑hoặc 者giả 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 起khởi 諸chư 分phân 別biệt 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 對đối 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 起khởi 諸chư 貪tham 愛ái 思tư 惑hoặc 者giả 謂vị 曰viết 思tư 惑hoặc 也dã )# 。

【# 四tứ 集tập 類loại 忍nhẫn 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 集Tập 諦Đế 之chi 後hậu 復phục 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 集Tập 諦Đế 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 欲dục 界giới 集tập 法Pháp 忍Nhẫn 之chi 流lưu 類loại 是thị 名danh 集tập 類loại 忍nhẫn 。

【# 五ngũ 滅diệt 法Pháp 忍Nhẫn 】# 滅diệt 即tức 滅diệt 無vô 之chi 義nghĩa 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 滅Diệt 諦Đế 滅diệt 前tiền 苦khổ 集tập 真Chân 如Như 理lý 顯hiển 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 名danh 滅diệt 法pháp 忍nhẫn 。

【# 六lục 滅diệt 類loại 忍nhẫn 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 滅Diệt 諦Đế 之chi 後hậu 復phục 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 滅Diệt 諦Đế 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 欲dục 界giới 滅diệt 法Pháp 忍Nhẫn 之chi 流lưu 類loại 是thị 名danh 滅diệt 類loại 忍nhẫn 。

【# 七thất 道Đạo 法Pháp 忍nhẫn 】# 道đạo 即tức 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 道Đạo 諦Đế 修tu 此thử 道Đạo 品Phẩm 真Chân 如Như 理lý 顯hiển 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 名danh 道Đạo 法Pháp 忍nhẫn (# 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 者giả 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 是thị 四tứ 念niệm 處xứ 已dĩ 生sanh 惡ác 令linh 永vĩnh 斷đoạn 未vị 生sanh 惡ác 令linh 不bất 生sanh 已dĩ 生sanh 善thiện 令linh 增tăng 長trưởng 未vị 生sanh 善thiện 令linh 得đắc 生sanh 是thị 四tứ 正chánh 勤cần 欲dục 如như 意ý 足túc 念niệm 如như 意ý 足túc 精tinh 進tấn 如như 意ý 。 足túc 思tư 惟duy 如như 意ý 。 足túc 是thị 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 信tín 根căn 進tiến 根căn 念niệm 根căn 定định 根căn 慧tuệ 根căn 是thị 五ngũ 根căn 信tín 力lực 進tiến 力lực 念niệm 力lực 定định 力lực 慧tuệ 力lực 。 是thị 五Ngũ 力Lực 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 。 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 除trừ 覺giác 分phần/phân 捨xả 覺giác 分phần/phân 定định 覺giác 分phần/phân 念niệm 覺giác 分phân 是thị 七thất 覺giác 分phần/phân 正chánh 見kiến 正chánh 思tư 惟duy 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 是thị 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 已dĩ 上thượng 諸chư 法pháp 總tổng 為vi 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 也dã )# 。

【# 八bát 道đạo 類loại 忍nhẫn 】# 謂vị 觀quán 欲dục 界giới 道Đạo 諦Đế 之chi 後hậu 復phục 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 道Đạo 諦Đế 生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 欲dục 界giới 道Đạo 法Pháp 忍nhẫn 之chi 流lưu 類loại 是thị 名danh 道đạo 類loại 忍nhẫn 。

八Bát 大Đại 人Nhân 覺Giác 。 (# 出Xuất 佛Phật 遺Di 教Giáo 經Kinh 論Luận )#

覺giác 即tức 覺giác 悟ngộ 謂vị 此thử 八bát 法pháp 乃nãi 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 緣Duyên 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 。 大đại 力lực 量lượng 人nhân 之chi 所sở 覺giác 悟ngộ 。 故cố 名danh 八bát 大đại 人nhân 覺giác 。 (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 一nhất 少thiểu 欲dục 覺giác 】# 謂vị 人nhân 寡quả 欲dục 乃nãi 得đắc 心tâm 安an 是thị 則tắc 臥ngọa 覺giác 一nhất 榻tháp 之chi 寬khoan 覆phú 覺giác 一nhất 衾khâm 之chi 溫ôn 食thực 覺giác 一nhất 餐xan 之chi 飽bão 處xứ 覺giác 容dung 膝tất 之chi 適thích 心tâm 無vô 過quá 想tưởng 是thị 名danh 少thiểu 欲dục 覺giác 。

【# 二nhị 知tri 足túc 覺giác 】# 謂vị 人nhân 雖tuy 貧bần 乏phạp 常thường 知tri 止chỉ 足túc 。 是thị 則tắc 雖tuy 服phục 粗thô 弊tệ 而nhi 有hữu 狐hồ 狢# 之chi 溫ôn 雖tuy 食thực 藜# 糗# 而nhi 有hữu 膏cao 梁lương 之chi 美mỹ 雖tuy 居cư 蓬bồng 蓽tất 而nhi 有hữu 廈hạ 屋ốc 之chi 安an 是thị 名danh 知tri 足túc 覺giác 。

【# 三tam 寂tịch 靜tĩnh 覺giác 】# 謂vị 人nhân 離ly 眾chúng 憒hội 閙náo 閒nhàn 居cư 獨độc 處xứ 厭yếm 世thế 纏triền 縛phược 思tư 滅diệt 貪tham 欲dục 之chi 苦khổ 本bổn 而nhi 能năng 斷đoạn 除trừ 。 煩phiền 惱não 寂tịch 靜tĩnh 其kỳ 心tâm 是thị 名danh 寂tịch 靜tĩnh 覺giác 。

【# 四tứ 正chánh 念niệm 覺giác 】# 謂vị 人nhân 思tư 念niệm 正Chánh 道Đạo 一nhất 心tâm 專chuyên 注chú 無vô 有hữu 間gian 雜tạp 。 不bất 起khởi 邪tà 想tưởng 。 是thị 名danh 正chánh 念niệm 覺giác 。

【# 五ngũ 正chánh 定định 覺giác 】# 謂vị 人nhân 修tu 習tập 禪thiền 定định 。 攝nhiếp 諸chư 亂loạn 想tưởng 。 而nhi 得đắc 身thân 心tâm 。 寂Tịch 靜Tĩnh 三Tam 昧Muội 。 現hiện 前tiền 是thị 名danh 正chánh 定định 。 覺giác (# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định )# 。

【# 六lục 精tinh 進tấn 覺giác 】# 謂vị 人nhân 勇dũng 猛mãnh 精tinh 勤cần 。 修tu 習tập 善thiện 法Pháp 。 不bất 令linh 間gian 斷đoạn 則tắc 道đạo 業nghiệp 日nhật 進tiến 無vô 有hữu 退thoái 失thất 。 是thị 名danh 精tinh 進tấn 覺giác 。

【# 七thất 正chánh 慧tuệ 覺giác 】# 謂vị 人nhân 欲dục 入nhập 道đạo 者giả 必tất 須tu 從tùng 聞văn 而nhi 思tư 從tùng 思tư 而nhi 修tu 以dĩ 此thử 三tam 者giả 而nhi 自tự 增tăng 益ích 。 則tắc 智trí 慧tuệ 真chân 正chánh 離ly 諸chư 邪tà 見kiến 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 果Quả 是thị 名danh 正chánh 慧tuệ 覺giác 。

【# 八bát 無vô 戲hí 論luận 覺giác 】# 以dĩ 言ngôn 嘲# 謔hước 名danh 為vi 戲hí 論luận 謂vị 人nhân 欲dục 得đắc 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 。 之chi 樂lạc 必tất 須tu 清thanh 淨tịnh 口khẩu 業nghiệp 。 捨xả 諸chư 戲hí 論luận 一nhất 循tuần 正chánh 語ngữ 是thị 名danh 無vô 戲hí 論luận 覺giác (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

八bát 識thức (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 眼nhãn 識thức 】# 謂vị 眼nhãn 以dĩ 色sắc 為vi 緣duyên 而nhi 生sanh 眼nhãn 識thức 。 眼nhãn 識thức 依y 根căn 而nhi 生sanh 眼nhãn 根căn 因nhân 識thức 能năng 見kiến 而nhi 能năng 見kiến 者giả 。 是thị 名danh 眼nhãn 識thức 。

【# 二nhị 耳nhĩ 識thức 】# 謂vị 耳nhĩ 以dĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 而nhi 生sanh 耳nhĩ 識thức 耳nhĩ 識thức 依y 根căn 而nhi 生sanh 耳nhĩ 根căn 因nhân 識thức 能năng 聴# 而nhi 能năng 聴# 者giả 是thị 名danh 耳nhĩ 識thức 。

【# 三tam 鼻tị 識thức 】# 謂vị 鼻tị 以dĩ 香hương 為vi 緣duyên 而nhi 生sanh 鼻tị 識thức 鼻tị 識thức 依y 根căn 而nhi 生sanh 鼻tị 根căn 因nhân 識thức 能năng 齅khứu 而nhi 能năng 齅khứu 者giả 是thị 名danh 鼻tị 識thức 。

【# 四tứ 舌thiệt 識thức 】# 謂vị 舌thiệt 以dĩ 味vị 為vi 緣duyên 而nhi 生sanh 舌thiệt 識thức 舌thiệt 識thức 依y 根căn 而nhi 生sanh 舌thiệt 識thức 因nhân 識thức 能năng 嘗thường 而nhi 能năng 嘗thường 者giả 是thị 名danh 舌thiệt 識thức 。

【# 五ngũ 身thân 識thức 】# 謂vị 身thân 以dĩ 觸xúc 為vi 緣duyên 而nhi 生sanh 身thân 識thức 身thân 識thức 依y 根căn 而nhi 生sanh 身thân 根căn 因nhân 識thức 能năng 覺giác 而nhi 能năng 覺giác 者giả 是thị 名danh 身thân 識thức 。

【# 六lục 意ý 識thức 】# 謂vị 意ý 以dĩ 法pháp 為vi 緣duyên 而nhi 生sanh 意ý 識thức 意ý 識thức 依y 根căn 而nhi 生sanh 意ý 根căn 。 因nhân 識thức 而nhi 能năng 分phân 別biệt 以dĩ 能năng 分phân 別biệt 前tiền 五ngũ 根căn 所sở 緣duyên 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 境cảnh 界giới 是thị 名danh 意ý 識thức (# 五ngũ 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 也dã 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

【# 七thất 末mạt 那na 識thức 】# 梵Phạn 語ngữ 末mạt 那na 華hoa 言ngôn 意ý 亦diệc 名danh 相tướng 續tục 識thức 又hựu 名danh 分phân 別biệt 識thức 此thử 識thức 本bổn 無vô 定định 體thể 即tức 第đệ 八bát 識thức 之chi 染nhiễm 分phần/phân 依y 第đệ 八bát 識thức 自tự 證chứng 分phần/phân 而nhi 生sanh 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 而nhi 執chấp 為vi 我ngã 為vi 第đệ 六lục 識thức 之chi 主chủ 執chấp 轉chuyển 第đệ 六lục 識thức 。 所sở 緣duyên 善thiện 惡ác 。 之chi 境cảnh 而nhi 為vi 染nhiễm 淨tịnh 皆giai 由do 此thử 識thức 也dã 前tiền 第đệ 六lục 識thức 名danh 意ý 識thức 今kim 此thử 識thức 亦diệc 名danh 意ý 者giả 謂vị 第đệ 六lục 識thức 依y 根căn 而nhi 得đắc 名danh 此thử 識thức 當đương 體thể 而nhi 立lập 號hiệu 第đệ 六lục 識thức 雖tuy 能năng 分phân 別biệt 五ngũ 。 塵trần 好hảo 惡ác 而nhi 由do 此thử 識thức 傳truyền 送tống 相tương 續tục 執chấp 取thủ 也dã (# 依y 根căn 者giả 根căn 即tức 意ý 根căn 也dã 當đương 體thể 者giả 即tức 分phân 別biệt 之chi 體thể 也dã )# 。

【# 八bát 阿a 頼# 耶da 識thức 】# 梵Phạn 語ngữ 阿a 頼# 耶da 華hoa 言ngôn 藏tạng 識thức 以dĩ 其kỳ 無vô 法pháp 不bất 含hàm 無vô 事sự 不bất 攝nhiếp 故cố 也dã 此thử 識thức 染nhiễm 淨tịnh 同đồng 源nguyên 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 而nhi 具cụ 有hữu 四tứ 分phần/phân 如như 摩ma 尼ni 珠châu 。 體thể 本bổn 清thanh 淨tịnh 又hựu 如như 明minh 鏡kính 能năng 含hàm 萬vạn 像tượng 若nhược 以dĩ 染nhiễm 分phần/phân 言ngôn 之chi 無vô 明minh 依y 之chi 而nhi 起khởi 結kết 業nghiệp 由do 之chi 而nhi 生sanh 具cụ 足túc 煩phiền 惱não 。 塵trần 勞lao 變biến 現hiện 根căn 身thân 世thế 界giới 即tức 前tiền 七thất 種chủng 識thức 境cảnh 皆giai 是thị 也dã 若nhược 以dĩ 淨tịnh 體thể 言ngôn 之chi 即tức 本bổn 覺giác 心tâm 源nguyên 離ly 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 在tại 聖thánh 不bất 增tăng 在tại 凢# 不bất 減giảm 也dã (# 四tứ 分phần/phân 者giả 一nhất 相tương/tướng 分phần/phân 即tức 形hình 相tướng 謂vị 此thử 識thức 能năng 變biến 現hiện 根căn 身thân 世thế 界giới 及cập 諸chư 法pháp 名danh 義nghĩa 相tương/tướng 伏phục 皆giai 由do 第đệ 八bát 識thức 此thử 分phần/phân 而nhi 生sanh 如như 鏡kính 中trung 所sở 現hiện 之chi 影ảnh 像tượng 也dã 二nhị 見kiến 分phần/phân 見kiến 即tức 照chiếu 了liễu 之chi 義nghĩa 謂vị 此thử 識thức 能năng 照chiếu 燭chúc 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 及cập 解giải 了liễu 諸chư 法pháp 。 義nghĩa 理lý 如như 鏡kính 中trung 之chi 明minh 能năng 照chiếu 萬vạn 像tượng 也dã 三tam 自tự 證chứng 分phần/phân 自tự 證chứng 所sở 具cụ 之chi 法pháp 謂vị 此thử 識thức 能năng 持trì 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 親thân 證chứng 無vô 礙ngại 如như 鏡kính 之chi 圓viên 體thể 能năng 持trì 其kỳ 明minh 能năng 含hàm 眾chúng 像tượng 也dã 四tứ 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 證chứng 即tức 能năng 證chứng 之chi 體thể 自tự 證chứng 即tức 所sở 具cụ 之chi 法pháp 能năng 持trì 前tiền 自tự 證chứng 分phần/phân 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 皆giai 不bất 離ly 此thử 分phân 是thị 第đệ 八bát 識thức 本bổn 體thể 如như 鏡kính 之chi 背bối/bội 也dã 梵Phạn 語ngữ 摩ma 尼ni 華hoa 言ngôn 離ly 垢cấu 根căn 身thân 者giả 即tức 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 也dã )# 。

八bát 識thức 緣duyên 境cảnh 廣quảng 狹hiệp (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục 并tinh 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 眼nhãn 識thức 緣duyên 唯duy 實thật 唯duy 量lượng 境cảnh 】# 謂vị 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 時thời 即tức 有hữu 識thức 生sanh 能năng 緣duyên 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 實thật 有hữu 之chi 色sắc 名danh 為vi 性tánh 境cảnh 此thử 識thức 對đối 境cảnh 名danh 為vi 現hiện 量lượng 以dĩ 其kỳ 但đãn 能năng 見kiến 色sắc 未vị 起khởi 分phân 別biệt 是thị 故cố 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 狹hiệp 也dã (# 性tánh 境cảnh 者giả 謂vị 現hiện 前tiền 所sở 有hữu 實thật 見kiến 之chi 境cảnh 也dã 現hiện 量lượng 者giả 謂vị 見kiến 現hiện 前tiền 之chi 色sắc 而nhi 能năng 量lượng 度độ 也dã )# 。

【# 二nhị 耳nhĩ 識thức 緣duyên 唯duy 實thật 唯duy 量lượng 境cảnh 】# 謂vị 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 時thời 即tức 有hữu 識thức 生sanh 能năng 聞văn 言ngôn 語ngữ 等đẳng 實thật 有hữu 之chi 聲thanh 名danh 為vi 性tánh 境cảnh 此thử 識thức 對đối 境cảnh 名danh 為vi 現hiện 量lượng 以dĩ 其kỳ 但đãn 能năng 聞văn 聲thanh 未vị 起khởi 分phân 別biệt 是thị 故cố 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 狹hiệp 也dã 。

【# 三tam 鼻tị 識thức 緣duyên 唯duy 實thật 唯duy 量lượng 境cảnh 】# 謂vị 鼻tị 齅khứu 香hương 時thời 即tức 有hữu 識thức 生sanh 能năng 齅khứu 好hảo 惡ác 實thật 有hữu 之chi 香hương 名danh 為vi 性tánh 境cảnh 此thử 識thức 對đối 境cảnh 名danh 為vi 現hiện 量lượng 以dĩ 其kỳ 但đãn 能năng 齅khứu 香hương 未vị 起khởi 分phân 別biệt 是thị 故cố 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 狹hiệp 也dã 。

【# 四tứ 舌thiệt 識thức 緣duyên 唯duy 實thật 唯duy 量lượng 境cảnh 】# 謂vị 舌thiệt 嘗thường 味vị 時thời 即tức 有hữu 識thức 生sanh 能năng 嘗thường 鹹hàm 酸toan 苦khổ 淡đạm 實thật 有hữu 之chi 味vị 名danh 為vi 性tánh 境cảnh 此thử 識thức 對đối 境cảnh 名danh 為vi 現hiện 量lượng 以dĩ 其kỳ 但đãn 能năng 嘗thường 味vị 未vị 起khởi 分phân 別biệt 是thị 故cố 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 狹hiệp 也dã 。

【# 五ngũ 身thân 識thức 緣duyên 唯duy 實thật 唯duy 量lượng 境cảnh 】# 謂vị 身thân 覺giác 觸xúc 時thời 即tức 有hữu 識thức 生sanh 能năng 緣duyên 細tế 滑hoạt 麤thô 強cường/cưỡng 實thật 有hữu 之chi 觸xúc 名danh 為vi 性tánh 境cảnh 此thử 識thức 所sở 緣duyên 名danh 為vi 現hiện 量lượng 以dĩ 其kỳ 但đãn 能năng 覺giác 觸xúc 未vị 起khởi 分phân 別biệt 是thị 故cố 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 狹hiệp 也dã 。

【# 六lục 意ý 識thức 徧biến 緣duyên 一nhất 切thiết 通thông 徹triệt 假giả 實thật 三tam 量lượng 】# 謂vị 此thử 識thức 心tâm 徧biến 緣duyên 現hiện 前tiền 實thật 有hữu 之chi 境cảnh 於ư 實thật 境cảnh 上thượng 分phân 別biệt 長trường 短đoản 方phương 圓viên 等đẳng 相tương/tướng 名danh 為vi 假giả 是thị 則tắc 此thử 識thức 三tam 境cảnh 皆giai 緣duyên 三tam 量lượng 皆giai 具cụ 以dĩ 其kỳ 徧biến 能năng 分phân 別biệt 假giả 實thật 諸chư 境cảnh 是thị 以dĩ 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 廣quảng 也dã (# 三tam 境cảnh 者giả 一nhất 性tánh 境cảnh 說thuyết 見kiến 上thượng 二nhị 獨độc 影ảnh 境cảnh 謂vị 思tư 量lượng 過quá 去khứ 之chi 境cảnh 唯duy 有hữu 影ảnh 現hiện 於ư 心tâm 三tam 本bổn 質chất 境cảnh 謂vị 於ư 現hiện 身thân 境cảnh 上thượng 分phân 別biệt 質chất 相tương/tướng 三tam 量lượng 者giả 一nhất 現hiện 量lượng 說thuyết 見kiến 上thượng 二nhị 比tỉ 量lượng 謂vị 於ư 現hiện 前tiền 物vật 上thượng 比tỉ 度độ 而nhi 知tri 如như 隔cách 墻tường 見kiến 烟yên 知tri 彼bỉ 有hữu 火hỏa 三tam 非phi 量lượng 謂vị 追truy 緣duyên 過quá 去khứ 未vị 來lai 之chi 事sự )# 。

【# 七thất 第đệ 七thất 識thức 見kiến 分phần/phân 唯duy 假giả 唯duy 實thật 】# 謂vị 此thử 識thức 無vô 別biệt 體thể 相tướng 依y 第đệ 八bát 識thức 為vi 因nhân 而nhi 起khởi 復phục 緣duyên 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 而nhi 為vi 相tương/tướng 分phần 分phần 別biệt 思tư 量lượng 常thường 執chấp 第đệ 八bát 為vi 我ngã 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 是thị 假giả 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 是thị 實thật 以dĩ 其kỳ 唯duy 起khởi 我ngã 執chấp 生sanh 諸chư 氣khí 習tập 不bất 能năng 徧biến 緣duyên 諸chư 境cảnh 是thị 故cố 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 最tối 狹hiệp 也dã (# 第đệ 八bát 識thức 者giả 即tức 藏tạng 識thức 也dã 見kiến 分phần/phân 者giả 謂vị 能năng 見kiến 之chi 識thức 也dã 相tương/tướng 分phần/phân 者giả 謂vị 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 相tướng 也dã 生sanh 諸chư 氣khí 習tập 者giả 謂vị 我ngã 見kiến 等đẳng 惑hoặc 氣khí 分phần/phân 熏huân 習tập 而nhi 生sanh 也dã )# 。

【# 八bát 第đệ 八bát 識thức 緣duyên 根căn 身thân 器khí 界giới 唯duy 實thật 唯duy 量lượng 】# 根căn 身thân 者giả 即tức 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 也dã 器khí 界giới 者giả 以dĩ 世thế 界giới 如như 器khí 也dã 謂vị 此thử 根căn 本bổn 之chi 識thức 染nhiễm 淨tịnh 同đồng 源nguyên 一nhất 切thiết 根căn 身thân 器khí 界giới 依y 之chi 而nhi 生sanh 而nhi 此thử 根căn 界giới 是thị 八bát 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 皆giai 為vi 所sở 緣duyên 是thị 實thật 有hữu 現hiện 前tiền 之chi 量lượng 是thị 故cố 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 最tối 廣quảng 也dã (# 根căn 本bổn 識thức 即tức 第đệ 八bát 藏tạng 識thức 也dã )# 。

八bát 義nghĩa 證chứng 有hữu 本bổn 識thức (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

謂vị 第đệ 八bát 識thức 是thị 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 。 善thiện 惡ác 諸chư 法pháp 。 之chi 根căn 本bổn 故cố 名danh 本bổn 識thức 今kim 論luận 以dĩ 此thử 八bát 義nghĩa 證chứng 第đệ 八bát 識thức 之chi 相tướng 也dã 。

【# 一nhất 依y 止chỉ 執chấp 受thọ 】# 謂vị 此thử 識thức 能năng 為vi 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 之chi 所sở 依y 。 止chỉ 執chấp 持trì 不bất 失thất 是thị 名danh 依y 止chỉ 執chấp 受thọ 。

【# 二nhị 最tối 初sơ 生sanh 起khởi 】# 謂vị 此thử 識thức 最tối 初sơ 於ư 母mẫu 腹phúc 託thác 胎thai 之chi 時thời 如như 礠# 石thạch 吸hấp 鐵thiết 是thị 名danh 最tối 初sơ 。 生sanh 起khởi (# 礠# 石thạch 喻dụ 識thức 鐵thiết 喻dụ 父phụ 精tinh 母mẫu 血huyết )# 。

【# 三tam 有hữu 明minh 了liễu 性tánh 】# 謂vị 此thử 識thức 於ư 一nhất 切thiết 善thiện 。 惡ác 無vô 記ký 三tam 性tánh 。 諸chư 法pháp 皆giai 悉tất 明minh 了liễu 。 分phân 別biệt 無vô 有hữu 暗ám 昧muội 是thị 名danh 有hữu 明minh 了liễu 性tánh (# 無vô 記ký 性tánh 者giả 謂vị 不bất 善thiện 不bất 惡ác 之chi 性tánh 也dã )# 。

【# 四tứ 有hữu 種chủng 子tử 性tánh 】# 謂vị 此thử 識thức 能năng 任nhậm 持trì 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 令linh 不bất 散tán 失thất 。 是thị 名danh 有hữu 種chủng 子tử 性tánh 。

【# 五ngũ 業nghiệp 用dụng 差sai 別biệt 】# 謂vị 此thử 識thức 隨tùy 染nhiễm 緣duyên 而nhi 造tạo 惡ác 業nghiệp 隨tùy 淨tịnh 緣duyên 而nhi 造tạo 善thiện 業nghiệp 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 是thị 名danh 業nghiệp 用dụng 差sai 別biệt 。

【# 六lục 身thân 受thọ 差sai 別biệt 】# 身thân 以dĩ 積tích 聚tụ 為vi 義nghĩa 謂vị 此thử 能năng 含hàm 藏tạng 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 身thân 由do 能năng 領lãnh 受thọ 第đệ 七thất 末mạt 那na 識thức 染nhiễm 淨tịnh 之chi 緣duyên 所sở 熏huân 而nhi 於ư 善thiện 惡ác 諸chư 法pháp 。 不bất 相tương 混hỗn 濫lạm 是thị 名danh 身thân 受thọ 差sai 別biệt (# 梵Phạn 語ngữ 末mạt 那na 華hoa 言ngôn 意ý )# 。

【# 七thất 處xứ 無vô 心tâm 定định 】# 謂vị 入nhập 無vô 想tưởng 定định 或hoặc 滅diệt 盡tận 定định 雖tuy 受thọ 想tưởng 心tâm 滅diệt 出xuất 入nhập 息tức 。 斷đoạn 而nhi 此thử 識thức 不bất 滅diệt 是thị 名danh 處xứ 無vô 心tâm 定định (# 無vô 心tâm 定định 者giả 即tức 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 定định 也dã 滅diệt 盡tận 定định 者giả 謂vị 受thọ 想tưởng 心tâm 滅diệt 身thân 證chứng 此thử 定định 即tức 阿A 羅La 漢Hán 所sở 證chứng 之chi 定định 也dã )# 。

【# 八bát 命mạng 終chung 時thời 識thức 】# 謂vị 命mạng 將tương 終chung 時thời 冷lãnh 觸xúc 漸tiệm 起khởi 唯duy 有hữu 此thử 識thức 能năng 執chấp 持trì 身thân 此thử 識thức 若nhược 捨xả 四tứ 大đại 分phân 散tán 。 是thị 名danh 命mạng 終chung 時thời 識thức (# 四tứ 大đại 者giả 也dã 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã )# 。

八bát 犍kiền 度độ (# 出xuất 八bát 犍kiền 度độ 論luận )#

梵Phạn 語ngữ 犍kiền 度độ 華hoa 言ngôn 法pháp 聚tụ 謂vị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 迦ca 旃chiên 延diên 以dĩ 諸chư 法Pháp 門môn 各các 從tùng 其kỳ 類loại 。 分phân 為vi 八bát 聚tụ 故cố 名danh 八bát 犍kiền 度độ 論luận (# 梵Phạn 語ngữ 迦ca 旃chiên 延diên 華hoa 言ngôn 不bất 定định 佛Phật 十thập 大đại 弟đệ 子tử 中trung 之chi 一nhất 也dã )# 。

【# 一nhất 雜tạp 犍kiền 度độ 】# 如như 經kinh 為vi 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 四tứ 善thiện 根căn 及cập 四tứ 聖thánh 果Quả 有hữu 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 等đẳng 法pháp 不bất 一nhất 故cố 名danh 雜tạp 犍kiền 度độ (# 四tứ 善thiện 根căn 者giả 煖noãn 位vị 頂đảnh 位vị 忍nhẫn 位vị 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 即tức 四tứ 加gia 行hành 也dã 四tứ 聖thánh 果Quả 者giả 謂vị 初sơ 果quả 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 二nhị 果quả 斯Tư 陀Đà 含Hàm 三tam 果quả 阿A 那Na 含Hàm 四Tứ 果Quả 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 謂vị 四Tứ 果Quả 羅La 漢Hán 雖tuy 煩phiền 惱não 惑hoặc 盡tận 尚thượng 餘dư 身thân 智trí 未vị 滅diệt 也dã 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 謂vị 惑hoặc 障chướng 既ký 盡tận 身thân 智trí 亦diệc 滅diệt 無vô 有hữu 餘dư 也dã )# 。

【# 二nhị 雜tạp 使sử 犍kiền 度độ 】# 結kết 即tức 纏triền 縛phược 使sử 即tức 驅khu 役dịch 也dã 謂vị 三tam 結kết 五ngũ 盖# 上thượng 五ngũ 分phần/phân 下hạ 五ngũ 分phần/phân 等đẳng 惑hoặc 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 出xuất 百bách 八bát 煩phiền 惱não 。 也dã 因nhân 此thử 煩phiền 惱não 惑hoặc 業nghiệp 纏triền 縛phược 驅khu 役dịch 行hành 人nhân 心tâm 神thần 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。 故cố 名danh 結kết 使sử 犍kiền 度độ (# 三tam 結kết 者giả 身thân 見kiến 結kết 成thành 取thủ 結kết 疑nghi 結kết 也dã 五ngũ 盖# 者giả 貪tham 盖# 瞋sân 盖# 睡thụy 眠miên 盖# 掉trạo 悔hối 盖# 疑nghi 盖# 也dã 上thượng 五ngũ 分phần/phân 者giả 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 之chi 惑hoặc 也dã 一nhất 色sắc 愛ái 二nhị 無vô 色sắc 愛ái 三tam 掉trạo 四tứ 慢mạn 五ngũ 無vô 明minh 也dã 下hạ 五ngũ 分phần/phân 者giả 欲dục 界giới 之chi 惑hoặc 也dã 一nhất 貪tham 二nhị 嗔sân 三Tam 身Thân 見kiến 四tứ 戒giới 取thủ 五ngũ 疑nghi 也dã 百bách 八bát 煩phiền 惱não 。 者giả 謂vị 眼nhãn 等đẳng 六lục 根căn 。 對đối 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 於ư 六lục 塵trần 中trung 。 名danh 分phần/phân 好hảo 惡ác 平bình 三tam 種chủng 則tắc 成thành 十thập 八bát 此thử 好hảo 惡ác 平bình 三tam 種chủng 於ư 六lục 根căn 中trung 各các 生sanh 三tam 受thọ 復phục 成thành 十thập 八bát 是thị 則tắc 六lục 根căn 六lục 塵trần 共cộng 成thành 三tam 十thập 六lục 更cánh 約ước 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 三tam 世thế 各các 有hữu 上thượng 之chi 三tam 十thập 六lục 種chủng 。 總tổng 成thành 一nhất 百bách 八bát 煩phiền 惱não 也dã )# 。

【# 三tam 智trí 犍kiền 度độ 】# 智trí 即tức 智trí 慧tuệ 謂vị 初sơ 果quả 二nhị 果quả 三tam 果quả 四Tứ 果Quả 之chi 人nhân 因nhân 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 道Đạo 品Phẩm 斷đoạn 除trừ 惑hoặc 障chướng 所sở 發phát 無vô 漏lậu 之chi 智trí 慧tuệ 也dã (# 初sơ 果quả 梵Phạn 語ngữ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 華hoa 言ngôn 預dự 流lưu 二nhị 果quả 梵Phạn 語ngữ 斯Tư 陀Đà 含Hàm 華hoa 言ngôn 一nhất 來lai 三tam 果quả 梵Phạn 語ngữ 阿A 那Na 含Hàm 華hoa 言ngôn 不bất 來lai 四Tứ 果Quả 梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 華hoa 言ngôn 無Vô 學Học 無vô 漏lậu 者giả 不bất 漏lậu 落lạc 三tam 界giới 生sanh 死tử 也dã )# 。

【# 四tứ 行hành 犍kiền 度độ 】# 行hành 即tức 身thân 口khẩu 意ý 。 三tam 業nghiệp 所sở 起khởi 善thiện 惡ác 諸chư 行hành 也dã 善thiện 行hành 者giả 身thân 不bất 殺sát 盜đạo [婬-壬+(工/山)]# 口khẩu 不bất 妄vọng 語ngữ 。 綺ỷ 語ngữ 兩lưỡng 舌thiệt 惡ác 口khẩu 。 意ý 不bất 貪tham 嗔sân 癡si 惡ác 行hành 者giả 身thân 行hành 殺sát 盜đạo [婬-壬+(工/山)]# 口khẩu 起khởi 妄vọng 語ngữ 綺ỷ 語ngữ 。 兩lưỡng 舌thiệt 惡ác 口khẩu 。 意ý 起khởi 貪tham 嗔sân 癡si 故cố 名danh 行hành 犍kiền 度độ 。

【# 五ngũ 四tứ 大đại 犍kiền 度độ 】# 四tứ 大đại 即tức 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 也dã 。 以dĩ 其kỳ 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 稱xưng 之chi 為vi 大đại 約ước 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 三tam 世thế 論luận 四tứ 大đại 所sở 造tạo 。 善thiện 色sắc 惡ác 色sắc 。 故cố 名danh 四tứ 大đại 犍kiền 度độ 。

【# 六lục 根căn 犍kiền 度độ 】# 根căn 即tức 六lục 根căn 五ngũ 根căn 等đẳng 法pháp 約ước 四Tứ 果Quả 及cập 三tam 世thế 而nhi 說thuyết 故cố 名danh 根căn 犍kiền 度độ (# 六lục 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 意ý 根căn 也dã 五ngũ 根căn 者giả 信tín 根căn 進tiến 根căn 念niệm 根căn 定định 根căn 慧tuệ 根căn 即tức 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 所sở 修tu 之chi 法Pháp 也dã )# 。

【# 七thất 定định 犍kiền 度độ 】# 定định 即tức 欲dục 界giới 天thiên 定định 色sắc 界giới 天thiên 定định 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 定định 及cập 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 所sở 修tu 之chi 定định 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 定định 犍kiền 度độ 。

【# 八bát 見kiến 犍kiền 度độ 】# 見kiến 即tức 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 及cập 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 等đẳng 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 見kiến 犍kiền 度độ (# 斷đoạn 見kiến 者giả 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 此thử 身thân 滅diệt 已dĩ 更cánh 不bất 再tái 生sanh 也dã 常thường 見kiến 者giả 妄vọng 計kế 此thử 身thân 雖tuy 滅diệt 後hậu 報báo 復phục 生sanh 也dã 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 者giả 外ngoại 道đạo 於ư 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 五ngũ 陰ấm 法pháp 中trung 每mỗi 一nhất 陰ấm 起khởi 四tứ 種chủng 邪tà 見kiến 五ngũ 陰ấm 各các 四tứ 則tắc 成thành 二nhị 十thập 見kiến 約ước 三tam 世thế 論luận 之chi 則tắc 成thành 六lục 十thập 見kiến 此thử 六lục 十thập 見kiến 以dĩ 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 為vi 根căn 本bổn 總tổng 成thành 六lục 十thập 二nhị 也dã )# 。

立Lập 頌Tụng 八Bát 意Ý (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 少thiểu 字tự 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 】# 謂vị 於ư 一nhất 字tự 中trung 包bao 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 也dã 如như 圓viên 覺giác 經kinh 長trường/trưởng 行hành 文văn 中trung 佛Phật 為vi 普Phổ 眼Nhãn 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 各các 離ly 之chi 相tướng 文văn 義nghĩa 甚thậm 長trường/trưởng 至chí 於ư 重trọng/trùng 頌tụng 則tắc 以dĩ 四tứ 句cú 收thu 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 偈kệ 云vân 身thân 相tướng 屬thuộc 四tứ 大đại 。 心tâm 性tánh 歸quy 六lục 塵trần 。 四tứ 大đại 體thể 各các 離ly 。 誰thùy 為vi 和hòa 合hợp 者giả 。 等đẳng 是thị 也dã (# 長trường/trưởng 行hành 者giả 經kinh 之chi 散tán 文văn 重trọng/trùng 頌tụng 者giả 經kinh 之chi 偈kệ 文văn 也dã 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 讚tán 歎thán 多đa 以dĩ 偈kệ 頌tụng 】# 謂vị 諸chư 經kinh 中trung 凡phàm 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 稱xưng 讚tán 歎thán 美mỹ 佛Phật 之chi 功công 德đức 。 多đa 以dĩ 偈kệ 頌tụng 也dã 。

【# 三tam 為vi 鈍độn 根căn 重trùng 說thuyết 】# 謂vị 佛Phật 為vì 弟đệ 子tử 。 說thuyết 長trường/trưởng 行hành 經kinh 竟cánh 有hữu 根căn 鈍độn 不bất 能năng 解giải 悟ngộ 更cánh 為vi 重trùng 說thuyết 偈kệ 頌tụng 也dã 。

【# 四tứ 為vi 後hậu 來lai 之chi 徒đồ 】# 謂vị 佛Phật 為vì 弟đệ 子tử 。 說thuyết 長trường/trưởng 行hành 經kinh 竟cánh 或hoặc 有hữu 新tân 來lai 之chi 眾chúng 未vị 聞văn 前tiền 說thuyết 佛Phật 則tắc 更cánh 為vi 重trùng 說thuyết 偈kệ 頌tụng 也dã 。

【# 五ngũ 為vi 隨tùy 喜hỷ 樂lạc 】# 謂vị 佛Phật 隨tùy 眾chúng 機cơ 有hữu 喜hỷ 樂lạc 偈kệ 頌tụng 者giả 即tức 為vì 演diễn 說thuyết 偈kệ 頌tụng 也dã 。

【# 六lục 為vi 易dị 受thọ 持trì 】# 謂vị 佛Phật 因nhân 長trường/trưởng 行hành 文văn 句cú 繁phồn 多đa 恐khủng 難nạn 受thọ 持trì 故cố 說thuyết 偈kệ 頌tụng 令linh 人nhân 記ký 憶ức 如như 為vi 槃bàn 特đặc 說thuyết 偈kệ 云vân 守thủ 口khẩu 攝nhiếp 意ý 。 身thân 莫mạc 犯phạm 如như 是thị 行hành 者giả 。 得đắc 度độ 世thế 等đẳng 是thị 也dã (# 槃bàn 特đặc 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 槃bàn 陀đà 伽già 華hoa 言ngôn 繼kế 道đạo )# 。

【# 七thất 增tăng 明minh 前tiền 說thuyết 】# 謂vị 初sơ 於ư 長trường/trưởng 行hành 文văn 中trung 說thuyết 義nghĩa 未vị 盡tận 後hậu 於ư 重trọng/trùng 頌tụng 廣quảng 明minh 其kỳ 義nghĩa 也dã 。

【# 八bát 長trường/trưởng 行hành 未vị 說thuyết 】# 謂vị 不bất 說thuyết 長trường/trưởng 行hành 而nhi 直trực 說thuyết 偈kệ 頌tụng 如như 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。 空không 品phẩm 是thị 也dã 。

大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ