Đại Bát Niết Bàn Kinh Tập Giải – Quyển 69

Chuẩn
Leave a comment

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 集Tập 解Giải
Quyển 69
梁Lương 寶Bảo 亮Lượng 等Đẳng 集Tập

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。經Kinh 集Tập 解Giải 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 九cửu

辨biện 三tam 種chủng 業nghiệp 謂vị 身thân 口khẩu 意ý 。辨biện 四tứ 種chủng 報báo 謂vị 黑hắc 報báo 白bạch 報báo 雜tạp 報báo 不bất 黑hắc 不bất 白bạch 報báo 。廣quảng 辨biện 煩phiền 惱não 業nghiệp 更cánh 相tương 生sanh 義nghĩa 。論luận 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 義nghĩa 。廣quảng 辨biện 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。作tác 九cửu 種chủng 名danh 說thuyết 謂vị 主chủ 勝thắng 導đạo 等đẳng 。廣quảng 辨biện 十thập 想tưởng 。廣quảng 辨biện 七thất 想tưởng 。

迦Ca 葉Diếp 品phẩm 之chi 第đệ 七thất

善thiện 男nam 子tử 眾chúng 生sanh 觀quán 受thọ 知tri 是thị 一nhất 切thiết (# 至chí )# 斷đoạn 和hòa 合hợp 故cố 則tắc 不bất 生sanh 受thọ 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。釋thích 愛ái 是thị 因nhân 。以dĩ 我ngã 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。則tắc 生sanh 愛ái 著trước 也dã 。十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。所sở 作tác 善thiện 惡ác 者giả 。以dĩ 生sanh 死tử 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。不bất 能năng 離ly 故cố 。名danh 受thọ 時thời 也dã 。何hà 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 。次thứ 觀quán 受thọ 因nhân 。因nhân 復phục 有hữu 因nhân 。從tùng 微vi 至chí 著trước 。明minh 可khả 斷đoạn 也dã 。不bất 因nhân 自tự 在tại 天thiên 生sanh 者giả 。雅nhã 因nhân 要yếu 得đắc 其kỳ 正chánh 也dã 。皆giai 從tùng 緣duyên 合hợp 而nhi 生sanh 者giả 。緣duyên 合hợp 則tắc 非phi 自tự 非phi 他tha 。生sanh 無vô 定định 主chủ 也dã 。即tức 是thị 愛ái 者giả 。樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 生sanh 愛ái 。愛ái 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。互hỗ 為vi 因nhân 果quả 也dã 。是thị 和hòa 合hợp 中trung 者giả 。從tùng 合hợp 故cố 非phi 有hữu 。合hợp 生sanh 故cố 非phi 無vô 。斷đoạn 合hợp 則tắc 不bất 生sanh 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。此thử 下hạ 去khứ 觀quán 六lục 種chủng 法pháp 。謂vị 受thọ 想tưởng 觸xúc 欲dục 業nghiệp 苦khổ 。唯duy 觸xúc 一nhất 法pháp 。無vô 別biệt 觀quán 寄ký 諸chư 門môn 也dã 。所sở 以dĩ 先tiên 觀quán 受thọ 者giả 。一nhất 切thiết 惑hoặc 起khởi 。莫mạc 不bất 由do 受thọ 。故cố 先tiên 觀quán 受thọ 過quá 。就tựu 觀quán 受thọ 中trung 。觀quán 先tiên 受thọ 因nhân 。次thứ 觀quán 受thọ 果quả 報báo 輕khinh 重trọng 。三tam 觀quán 受thọ 之chi 滅diệt 處xứ 也dã 。內nội 外ngoại 漏lậu 因nhân 心tâm 外ngoại 境cảnh 上thượng 生sanh 。漏lậu 盡tận 因nhân 三tam 受thọ 起khởi 也dã 。如như 是thị 受thọ 何hà 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 。次thứ 觀quán 受thọ 因nhân 。如như 是thị 因nhân 緣duyên 。復phục 從tùng 何hà 生sanh 者giả 。為vi 次thứ 第đệ 種chủng 種chủng 觀quán 因nhân 。終chung 非phi 是thị 無vô 因nhân 而nhi 生sanh 。不bất 從tùng 想tưởng 生sanh 者giả 。別biệt 是thị 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 無vô 想tưởng 天thiên 想tưởng 非phi 想tưởng 陰ấm 之chi 想tưởng 也dã 。若nhược 有hữu 此thử 因nhân 生sanh 。應ưng 當đương 先tiên 斷đoạn 此thử 受thọ 因nhân 也dã 。因nhân 緣duyên 即tức 是thị 受thọ 者giả 。從tùng 過quá 去khứ 滅diệt 心tâm 受thọ 作tác 因nhân 生sanh 也dã 。非phi 有hữu 受thọ 者giả 。因nhân 緣duyên 中trung 無vô 有hữu 性tánh 受thọ 。非phi 無vô 受thọ 者giả 。不bất 離ly 因nhân 緣duyên 有hữu 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 智trí 者giả 觀quán 因nhân 已dĩ (# 至chí 是thị 則tắc 名danh 為vi 。清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。若nhược 不bất 觀quán 果quả 苦khổ 。則tắc 不bất 厭yếm 受thọ 。斷đoạn 受thọ 因nhân 故cố 。次thứ 觀quán 果quả 也dã 。受thọ 因nhân 緣duyên 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。樂nhạo 生sanh 則tắc 繫hệ 。樂nhạo/nhạc/lạc 滅diệt 則tắc 脫thoát 也dã 。斷đoạn 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。知tri 無vô 宰tể 主chủ 也dã 。有hữu 少thiểu 滅diệt 處xứ 者giả 。三tam 慧tuệ 斷đoạn 結kết 。以dĩ 聞văn 思tư 斷đoạn 麁thô 。名danh 小tiểu 畢tất 竟cánh 。修tu 慧tuệ 斷đoạn 微vi 。名danh 畢tất 竟cánh 解giải 脫thoát 也dã 。知tri 從tùng 八bát 正chánh 。即tức 便tiện 修tu 集tập 者giả 。八bát 道đạo 無vô 漏lậu 。是thị 修tu 慧tuệ 也dã 。增tăng 長trưởng 身thân 心tâm 者giả 。八bát 道đạo 向hướng 滅diệt 。而nhi 增tăng 長trưởng 違vi 道đạo 也dã 。何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。能năng 增tăng 長trưởng 耶da 。觸xúc 因nhân 緣duyên 者giả 。謂vị 聞văn 思tư 觀quán 遠viễn 因nhân 。修tu 慧tuệ 觀quán 近cận 因nhân 。下hạ 觀quán 果quả 也dã 。非phi 明minh 無vô 明minh 者giả 。有hữu 漏lậu 善thiện 及cập 無vô 記ký 也dã 。雜tạp 食thực 愛ái 者giả 。能năng 令linh 生sanh 死tử 不bất 斷đoạn 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。觀quán 因nhân 既ký 竟cánh 。次thứ 觀quán 果quả 者giả 。得đắc 三tam 惡ác 苦khổ 報báo 。此thử 三tam 惡ác 果quả 。雖tuy 都đô 是thị 四tứ 心tâm 家gia 報báo 。要yếu 不bất 離ly 於ư 受thọ 也dã 。何hà 等đẳng 受thọ 。能năng 作tác 愛ái 因nhân 。何hà 等đẳng 愛ái 。能năng 作tác 受thọ 因nhân 。此thử 明minh 更cánh 互hỗ 相tương 生sanh 義nghĩa 。愛ái 亦diệc 能năng 作tác 受thọ 因nhân 。受thọ 亦diệc 能năng 作tác 愛ái 因nhân 也dã 。觀quán 因nhân 果quả 輕khinh 重trọng 既ký 竟cánh 。故cố 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 受thọ 滅diệt 處xứ 。若nhược 得đắc 信tín 首thủ 五ngũ 根căn 。二nhị 空không 成thành 就tựu 。名danh 作tác 少thiểu 滅diệt 。至chí 正chánh 觀quán 無vô 漏lậu 。名danh 為vi 大đại 滅diệt 也dã 。是thị 道đạo 觀quán 受thọ 有hữu 三tam 相tương/tướng 者giả 。即tức 三tam 受thọ 相tương/tướng 。然nhiên 此thử 三tam 受thọ 。能năng 增tăng 長trưởng 行hành 陰ấm 中trung 身thân 心tâm 煩phiền 惱não 也dã 。何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。能năng 增tăng 長trưởng 者giả 。從tùng 三tam 觸xúc 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 。第đệ 一nhất 無vô 明minh 觸xúc 者giả 。煩phiền 惱não 觸xúc 也dã 。第đệ 二nhị 明minh 觸xúc 者giả 。能năng 生sanh 無vô 漏lậu 八bát 正Chánh 道Đạo 也dã 。第đệ 三tam 非phi 明minh 無vô 明minh 觸xúc 者giả 。世thế 俗tục 善thiện 心tâm 也dã 。如như 是thị 受thọ 亦diệc 名danh 為vi 因nhân 。亦diệc 名danh 為vi 果quả 者giả 。從tùng 觸xúc 生sanh 名danh 果quả 。能năng 生sanh 受thọ 故cố 。亦diệc 名danh 因nhân 也dã 。觀quán 受thọ 作tác 三tam 門môn 既ký 竟cánh 。今kim 次thứ 復phục 觀quán 愛ái 果quả 報báo 者giả 。因nhân 愛ái 而nhi 生sanh 。所sở 以dĩ 須tu 觀quán 也dã 。智trí 者giả 觀quán 愛ái 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 雜tạp 食thực 。愛ái 者giả 四tứ 食thực 也dã 。無vô 食thực 愛ái 者giả 。斷đoạn 四tứ 食thực 得đắc 無vô 漏lậu 也dã 。若nhược 欲dục 斷đoạn 愛ái 。先tiên 斷đoạn 受thọ 因nhân 。近cận 因nhân 是thị 受thọ 。遠viễn 因nhân 是thị 觸xúc 。因nhân 果quả 盡tận 斷đoạn 。所sở 以dĩ 得đắc 八bát 正Chánh 道Đạo 。即tức 名danh 清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。

復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。智trí 者giả 當đương 觀quán (# 至chí )# 想tưởng 受thọ 滅diệt 故cố 。名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。二nhị 事sự 何hà 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 。愛ái 受thọ 是thị 生sanh 死tử 之chi 本bổn 。更cánh 觀quán 近cận 因nhân 也dã 。知tri 因nhân 想tưởng 生sanh 者giả 。想tưởng 取thủ 假giả 名danh 。而nhi 倒đảo 有hữu 輕khinh 重trọng 。重trọng/trùng 為vi 愛ái 因nhân 。輕khinh 為vi 受thọ 因nhân 也dã 。見kiến 色sắc 不bất 生sanh 貪tham 者giả 。釋thích 受thọ 因nhân 。著trước 好hảo/hiếu 生sanh 貪tham 好hảo 相tướng 。是thị 假giả 眼nhãn 識thức 見kiến 色sắc 。未vị 得đắc 假giả 想tưởng 。取thủ 假giả 想tưởng 受thọ 得đắc 好hảo 惡ác 。輕khinh 為vi 受thọ 因nhân 。及cập 觀quán 受thọ 時thời 。亦diệc 不bất 生sanh 貪tham 者giả 。釋thích 愛ái 因nhân 。受thọ 從tùng 倒đảo 生sanh 。受thọ 初sơ 得đắc 好hảo/hiếu 時thời 。未vị 生sanh 倒đảo 想tưởng 。取thủ 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 已dĩ 。乃nãi 至chí 貪tham 愛ái 。重trọng/trùng 為vi 愛ái 因nhân 也dã 。想tưởng 有hữu 三tam 種chủng 者giả 。少thiểu 有hữu 二nhị 種chủng 。一nhất 緣duyên 小tiểu 。二nhị 住trụ 緣duyên 時thời 少thiểu 。至chí 無vô 量lượng 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。未vị 定định 者giả 。散tán 心tâm 緣duyên 不bất 定định 。亦diệc 住trụ 時thời 少thiểu 。欲dục 界giới 定định 麁thô 。亦diệc 爾nhĩ 也dã 。無vô 色sắc 界giới 無vô 色sắc 。不bất 為vi 外ngoại 緣duyên 所sở 動động 。住trụ 定định 久cửu 。云vân 何hà 說thuyết 耶da 。想tưởng 受thọ 滅diệt 名danh 解giải 脫thoát 者giả 。釋thích 佛Phật 所sở 以dĩ 說thuyết 想tưởng 受thọ 。為vi 漏lậu 因nhân 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。智trí 者giả 當đương 觀quán 受thọ 愛ái 二nhị 事sự 。從tùng 何hà 而nhi 生sanh 。知tri 從tùng 想tưởng 生sanh 者giả 。此thử 下hạ 次thứ 第đệ 二nhị 門môn 。觀quán 想tưởng 即tức 假giả 法pháp 相tướng 。故cố 名danh 為vi 想tưởng 。凡phàm 顛điên 倒đảo 妄vọng 緣duyên 。皆giai 不bất 得đắc 法pháp 實thật 。是thị 想tưởng 三tam 種chủng 者giả 。若nhược 想tưởng 像tượng 小tiểu 緣duyên 。名danh 為vi 小tiểu 想tưởng 。想tưởng 像tượng 大đại 緣duyên 。名danh 為vi 大đại 想tưởng 。想tưởng 像tượng 無vô 量lượng 緣duyên 。名danh 無vô 量lượng 想tưởng 也dã 。

復phục 有hữu 小tiểu 想tưởng 。謂vị 未vị 入nhập 定định 者giả 。欲dục 界giới 電điện 光quang 定định 。

復phục 有hữu 大đại 想tưởng 。謂vị 已dĩ 入nhập 定định 者giả 。八bát 禪thiền 地địa 定định 也dã 。

復phục 有hữu 無vô 量lượng 想tưởng 者giả 。十thập 一nhất 切thiết 入nhập 也dã 。若nhược 三tam 想tưởng 滅diệt 故cố 。則tắc 受thọ 滅diệt 。想tưởng 受thọ 既ký 滅diệt 。便tiện 名danh 解giải 脫thoát 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 世Thế 尊Tôn 滅diệt 一nhất 切thiết 法pháp (# 至chí )# 聞văn 者giả 亦diệc 解giải 說thuyết 於ư 眾chúng 生sanh 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。解giải 法pháp 者giả 。法pháp 別biệt 眾chúng 生sanh 總tổng 。總tổng 別biệt 相tướng 因nhân 。說thuyết 一nhất 則tắc 知tri 二nhị 。心tâm 數số 相tương/tướng 因nhân 。受thọ 想tưởng 居cư 要yếu 。受thọ 想tưởng 可khả 斷đoạn 。知tri 餘dư 亦diệc 可khả 斷đoạn 。說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。應ưng 親thân 近cận 者giả 。唯duy 說thuyết 雜tạp 法pháp 解giải 者giả 。亦diệc 雜tạp 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。迦Ca 葉Diếp 因nhân 此thử 語ngữ 後hậu 即tức 問vấn 。若nhược 為vi 說thuyết 想tưởng 受thọ 滅diệt 。名danh 解giải 脫thoát 耶da 。佛Phật 答đáp 言ngôn 。如Như 來Lai 或hoặc 時thời 。因nhân 眾chúng 生sanh 說thuyết 。聞văn 而nhi 解giải 者giả 。如như 先tiên 為vi 大Đại 迦Ca 葉Diếp 。說thuyết 眾chúng 生sanh 滅diệt 時thời 。善thiện 法Pháp 則tắc 滅diệt 。但đãn 法pháp 由do 人nhân 弘hoằng 。若nhược 人nhân 不bất 復phục 行hành 。便tiện 法pháp 不bất 流lưu 轉chuyển 故cố 。以dĩ 以dĩ 言ngôn 眾chúng 生sanh 以dĩ 明minh 法pháp 也dã 。因nhân 法pháp 說thuyết 於ư 眾chúng 生sanh 。聞văn 而nhi 亦diệc 解giải 。說thuyết 於ư 眾chúng 生sanh 者giả 。如như 為vì 阿A 難Nan 說thuyết 。若nhược 有hữu 法pháp 。能năng 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。便tiện 不bất 應ưng 親thân 近cận 。即tức 惡ác 知tri 識thức 。若nhược 有hữu 法pháp 。能năng 生sanh 善thiện 者giả 。便tiện 應ưng 親thân 近cận 。即tức 是thị 善Thiện 知Tri 識Thức 。既ký 說thuyết 可khả 親thân 近cận 法pháp 。不bất 可khả 親thân 近cận 法pháp 。故cố 物vật 即tức 得đắc 因nhân 法pháp 解giải 善thiện 眾chúng 生sanh 。不bất 善thiện 眾chúng 生sanh 。是thị 則tắc 善thiện 者giả 可khả 親thân 。不bất 善thiện 者giả 不bất 可khả 親thân 。

善thiện 男nam 子tử 如Như 來Lai 雖tuy 說thuyết 。想tưởng 受thọ 二nhị 滅diệt (# 至chí )# 雖tuy 有hữu 毒độc 草thảo 亦diệc 有hữu 妙diệu 藥dược 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。無vô 若nhược 想tưởng 者giả 。世thế 諦đế 辨biện 法pháp 名danh 想tưởng 。世thế 所sở 共cộng 傳truyền 。名danh 流lưu 布bố 也dã 。世thế 諦đế 有hữu 二nhị 。一nhất 理lý 。二nhị 倒đảo 。緣duyên 廣quảng 假giả 名danh 是thị 理lý 。計kế 有hữu 一nhất 異dị 是thị 倒đảo 。倒đảo 則tắc 生sanh 著trước 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。雖tuy 說thuyết 想tưởng 受thọ 二nhị 滅diệt 。則tắc 以dĩ 總tổng 明minh 一nhất 切thiết 法pháp 滅diệt 也dã 。想tưởng 因nhân 觸xúc 生sanh 故cố 。次thứ 觀quán 觸xúc 有hữu 二nhị 種chủng 。因nhân 無vô 明minh 識thức 。起khởi 想tưởng 受thọ 煩phiền 惱não 也dã 。因nhân 明minh 識thức 。斷đoạn 煩phiền 惱não 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。觸xúc 本bổn 寄ký 諸chư 門môn 。故cố 不bất 別biệt 觀quán 也dã 。

復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。智trí 者giả 觀quán 欲dục (# 至chí )# 雖tuy 有hữu 毒độc 草thảo 亦diệc 有hữu 妙diệu 藥dược 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。即tức 是thị 色sắc 聲thanh 者giả 。先tiên 觀quán 欲dục 因nhân 。因nhân 有hữu 內nội 外ngoại 。色sắc 等đẳng 是thị 外ngoại 。到đáo 想tưởng 是thị 內nội 也dã 。便tiện 生sanh 於ư 受thọ 者giả 。即tức 欲dục 也dã 。欲dục 無vô 別biệt 法pháp 。倒đảo 想tưởng 多đa 為vi 欲dục 。樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 受thọ 也dã 。十thập 惡ác 後hậu 想tưởng 起khởi 。名danh 十thập 惡ác 想tưởng 也dã 。以dĩ 惡ác 父phụ 母mẫu 者giả 。殺sát 害hại 是thị 行hành 報báo 。地địa 獄ngục 生sanh 報báo 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。次thứ 第đệ 三tam 觀quán 欲dục 。欲dục 即tức 五ngũ 塵trần 。明minh 五ngũ 塵trần 非phi 欲dục 。能năng 生sanh 於ư 欲dục 。因nhân 中trung 說thuyết 果quả 。故cố 名danh 為vi 欲dục 。所sở 以dĩ 觀quán 者giả 。因nhân 五ngũ 塵trần 故cố 。生sanh 識thức 著trước 識thức 。故cố 生sanh 想tưởng 。因nhân 想tưởng 故cố 生sanh 受thọ 。因nhân 受thọ 故cố 生sanh 行hành 陰ấm 中trung 愛ái 欲dục 也dã 。然nhiên 從tùng 五ngũ 塵trần 至chí 受thọ 。皆giai 是thị 欲dục 因nhân 也dã 。但đãn 識thức 過quá 患hoạn 少thiểu 故cố 。不bất 作tác 別biệt 門môn 觀quán 也dã 。

復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。智trí 者giả 如như 是thị 。至chí )# 造tạo 作tác 三tam 種chủng 。身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。次thứ 當đương 觀quán 業nghiệp 者giả 。八bát 苦khổ 以dĩ 生sanh 為vi 本bổn 。煩phiền 惱não 與dữ 業nghiệp 合hợp 行hành 。然nhiên 後hậu 受thọ 生sanh 也dã 。次thứ 觀quán 業nghiệp 。受thọ 想tưởng 觸xúc 欲dục 。即tức 煩phiền 惱não 者giả 。惑hoặc 性tánh 皆giai 是thị 煩phiền 惱não 。以dĩ 始thỉ 末mạt 輕khinh 重trọng 為vi 異dị 。能năng 別biệt 名danh 觸xúc 。無vô 別biệt 門môn 也dã 。以dĩ 通thông 是thị 想tưởng 受thọ 之chi 因nhân 。一nhất 作tác 生sanh 業nghiệp 。二nhị 作tác 受thọ 業nghiệp 者giả 。資tư 業nghiệp 受thọ 生sanh 名danh 生sanh 。能năng 得đắc 生sanh 報báo 名danh 受thọ 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 。身thân 口khẩu 二nhị 業nghiệp 者giả 。造tạo 作tác 是thị 業nghiệp 義nghĩa 。意ý 性tánh 造tạo 作tác 。不bất 作tác 從tùng 生sanh 身thân 口khẩu 具cụ 二nhị 也dã 。以dĩ 因nhân 故cố 得đắc 名danh 為vi 業nghiệp 者giả 。身thân 口khẩu 非phi 作tác 性tánh 。因nhân 意ý 得đắc 名danh 也dã 。正chánh 業nghiệp 是thị 意ý 。期kỳ 業nghiệp 是thị 身thân 口khẩu 者giả 。性tánh 是thị 善thiện 惡ác 名danh 正chánh 也dã 。應ưng 他tha 善thiện 惡ác 名danh 期kỳ 也dã 。先tiên 發phát 故cố 名danh 意ý 。訖ngật 得đắc 名danh 為vi 正chánh 者giả 。此thử 正chánh 釋thích 也dã 。謂vị 先tiên 發phát 為vi 主chủ 。從tùng 他tha 為vi 應ưng 也dã 。即tức 無vô 明minh 觸xúc 者giả 。業nghiệp 能năng 通thông 四tứ 。欲dục 說thuyết 苦khổ 因nhân 。但đãn 說thuyết 無vô 明minh 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。智trí 者giả 觀quán 欲dục 已dĩ 。當đương 觀quán 業nghiệp 者giả 。第đệ 四tứ 門môn 明minh 受thọ 想tưởng 觸xúc 欲dục 。即tức 是thị 煩phiền 惱não 。此thử 煩phiền 惱não 能năng 作tác 業nghiệp 者giả 。即tức 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。中trung 行hành 枝chi 也dã 。不bất 作tác 受thọ 業nghiệp 者giả 。不bất 作tác 潤nhuận 生sanh 結kết 報báo 業nghiệp 。

何hà 以dĩ 故cố 。初sơ 作tác 業nghiệp 時thời 。要yếu 未vị 改cải 報báo 。便tiện 未vị 用dụng 潤nhuận 生sanh 惑hoặc 也dã 。如như 是thị 煩phiền 惱não 共cộng 行hành 。有hữu 二nhị 種chủng 。謂vị 生sanh 業nghiệp 受thọ 業nghiệp 者giả 。欲dục 明minh 煩phiền 惱não 。始thỉ 終chung 不bất 相tương 離ly 。更cánh 互hỗ 得đắc 作tác 因nhân 作tác 業nghiệp 。亦diệc 得đắc 作tác 受thọ 生sanh 業nghiệp 。故cố 還hoàn 來lai 來lai 取thủ 。觀quán 業nghiệp 既ký 竟cánh 。便tiện 次thứ 觀quán 因nhân 。因nhân 即tức 無vô 明minh 觸xúc 。因nhân 此thử 無vô 明minh 癡si 。識thức 於ư 緣duyên 中trung 取thủ 著trước 。乃nãi 至chí 生sanh 行hành 陰ấm 中trung 業nghiệp 也dã 。觀quán 因nhân 亦diệc 竟cánh 。即tức 次thứ 觀quán 業nghiệp 。所sở 得đắc 果quả 報báo 。上thượng 上thượng 善thiện 生sanh 閻Diêm 浮Phù 提Đề 者giả 。此thử 論luận 受thọ 道đạo 邊biên 勝thắng 。異dị 昔tích 教giáo 之chi 說thuyết 。雖tuy 復phục 兩lưỡng 教giáo 不bất 同đồng 。各các 自tự 有hữu 意ý 。餘dư 三tam 天thiên 下hạ 義nghĩa 例lệ 。悉tất 殊thù 昔tích 其kỳ 旨chỉ 。是thị 等đẳng 不bất 復phục 別biệt 釋thích 。

善thiện 男nam 子tử 智trí 者giả 如như 是thị 觀quán 。業nghiệp 因nhân 已dĩ (# 至chí )# 果quả 報báo 者giả 名danh 無vô 漏lậu 業nghiệp 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。作tác 業nghiệp 時thời 垢cấu 者giả 。釋thích 業nghiệp 名danh 也dã 。因nhân 不bất 善thiện 故cố 。果quả 報báo 苦khổ 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。世Thế 尊Tôn 至chí )# 雖tuy 有hữu 毒độc 草thảo 亦diệc 有hữu 妙diệu 藥dược 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。是thị 義nghĩa 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 亦diệc 果quả 亦diệc 報báo 。二nhị 者giả 唯duy 果quả 非phi 報báo 。唯duy 果quả 非phi 報báo 者giả 。果quả 是thị 報báo 因nhân 。此thử 名danh 則tắc 通thông 。以dĩ 因nhân 報báo 因nhân 。此thử 名danh 則tắc 別biệt 。有hữu 漏lậu 具cụ 二nhị 。無vô 漏lậu 唯duy 一nhất 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 。無vô 有hữu 報báo 故cố 者giả 。業nghiệp 從tùng 報báo 制chế 名danh 。為vi 苦khổ 樂lạc 受thọ 是thị 正chánh 報báo 。苦khổ 性tánh 黑hắc 。樂nhạo/nhạc/lạc 性tánh 白bạch 。以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 治trị 苦khổ 。名danh 對đối 治trị 滅diệt 苦khổ 樂lạc 寂tịch 靜tĩnh 也dã 。有hữu 定định 受thọ 報báo 處xứ 者giả 。黑hắc 在tại 三tam 塗đồ 。白bạch 在tại 人nhân 天thiên 也dã 。欝Uất 單Đơn 越Việt 於ư 世thế 樂lạc 為vi 上thượng 。於ư 道đạo 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 下hạ 也dã 。

復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。智trí 者giả 觀quán 業nghiệp 觀quán 煩phiền 惱não 已dĩ (# 至chí )# 苦khổ 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。是thị 二nhị 所sở 得đắc 者giả 。觀quán 苦khổ 二nhị 法pháp 合hợp 行hành 。涅Niết 槃Bàn 得đắc 果quả 名danh 。二nhị 果quả 即tức 苦khổ 也dã 。離ly 一nhất 切thiết 受thọ 生sanh 者giả 。生sanh 是thị 苦khổ 本bổn 。故cố 先tiên 說thuyết 生sanh 也dã 。復phục 觀quán 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 者giả 。次thứ 觀quán 四tứ 道đạo 業nghiệp 及cập 煩phiền 惱não 是thị 因nhân 。苦khổ 道đạo 是thị 果quả 。因nhân 果quả 通thông 名danh 有hữu 道đạo 。四tứ 道đạo 相tương 生sanh 。莫mạc 識thức 其kỳ 次thứ 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。智trí 者giả 觀quán 業nghiệp 已dĩ 。次thứ 觀quán 業nghiệp 煩phiền 惱não 所sở 得đắc 果quả 者giả 。第đệ 五ngũ 門môn 觀quán 苦khổ 。明minh 業nghiệp 煩phiền 惱não 與dữ 苦khổ 。更cánh 互hỗ 相tương 生sanh 。六lục 道đạo 因nhân 緣duyên 。俱câu 無vô 微vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。故cố 聖thánh 人nhân 令linh 斷đoạn 苦khổ 而nhi 修tu 道Đạo 。

善thiện 男nam 子tử 智trí 者giả 能năng 作tác 如như 是thị 。觀quán (# 至chí 當đương 知tri 是thị 人nhân 。能năng 斷đoạn 眾chúng 苦khổ 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。不bất 造tạo 新tân 業nghiệp 。壞hoại 故cố 業nghiệp 者giả 。十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 總tổng 三tam 苦khổ 。見kiến 三tam 苦khổ 。壞hoại 一nhất 切thiết 業nghiệp 也dã 。觀quán 一nhất 切thiết 地địa 獄ngục 者giả 。觀quán 苦khổ 苦khổ 也dã 。復phục 觀quán 人nhân 天thiên 者giả 。別biệt 觀quán 壞hoại 苦khổ 也dã 。深thâm 觀quán 三tam 界giới 諸chư 苦khổ 者giả 。別biệt 觀quán 行hành 苦khổ 也dã 。智trí 者giả 若nhược 能năng 觀quán 苦khổ 八bát 種chủng 者giả 。總tổng 結kết 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 智trí 者giả 深thâm 觀quán 是thị 八bát 苦khổ 已dĩ (# 至chí )# 雖tuy 有hữu 毒độc 草thảo 亦diệc 有hữu 妙diệu 藥dược 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。求cầu 身thân 求cầu 財tài 者giả 。身thân 是thị 內nội 命mạng 。財tài 是thị 外ngoại 命mạng 也dã 。作tác 業nghiệp 者giả 。作tác 善thiện 惡ác 也dã 。增tăng 長trưởng 者giả 。長trường/trưởng 善thiện 惡ác 也dã 。作tác 業nghiệp 。作tác 意ý 業nghiệp 。作tác 果quả 。作tác 身thân 口khẩu 業nghiệp 。即tức 是thị 取thủ 也dã 。愛ái 取thủ 是thị 輕khinh 重trọng 之chi 名danh 。輕khinh 為vi 重trọng/trùng 因nhân 。取thủ 是thị 果quả 也dã 。經Kinh 云vân 。習tập 近cận 五ngũ 欲dục 。是thị 名danh 為vi 愛ái 。內nội 外ngoại 貪tham 求cầu 。是thị 名danh 為vi 取thủ 。知tri 是thị 輕khinh 重trọng 也dã 。愛ái 因nhân 緣duyên 取thủ 。取thủ 因nhân 緣duyên 愛ái 者giả 。愛ái 取thủ 有hữu 增tăng 。次thứ 為vi 因nhân 滅diệt 。以dĩ 為vi 因nhân 性tánh 有hữu 增tăng 減giảm 。明minh 其kỳ 可khả 斷đoạn 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。世Thế 尊Tôn 至chí )# 悉tất 是thị 何hà 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 耶da 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。第đệ 八bát 美mỹ 經kinh 之chi 德đức 也dã 。淨tịnh 則tắc 涅Niết 槃Bàn 。因nhân 即tức 是thị 行hành 。涅Niết 槃Bàn 三tam 法pháp 。皆giai 是thị 因nhân 。無vô 法pháp 非phi 因nhân 。言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 是thị 。而nhi 義nghĩa 不bất 決quyết 定định 。言ngôn 旨chỉ 未vị 顯hiển 。故cố 定định 之chi 也dã 。善thiện 不bất 善thiện 諸chư 法pháp 之chi 本bổn 。以dĩ 本bổn 攝nhiếp 末mạt 。亦diệc 同đồng 一nhất 切thiết 善Thiện 知Tri 識Thức 。攝nhiếp 一nhất 切thiết 梵Phạm 行hạnh 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。大đại 段đoạn 中trung 第đệ 八bát 文văn 。次thứ 明minh 歎thán 經kinh 。若nhược 依y 此thử 學học 。必tất 出xuất 生sanh 死tử 。成thành 清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。昔tích 教giáo 所sở 明minh 理lý 未vị 正chánh 。與dữ 生sanh 死tử 未vị 相tương/tướng 分phân 解giải 。故cố 不bất 成thành 真chân 梵Phạm 行hạnh 。今kim 就tựu 此thử 中trung 讚tán 歎thán 。凡phàm 有hữu 三tam 番phiên 。第đệ 一nhất 總tổng 就tựu 境cảnh 智trí 為vi 嘆thán 。第đệ 二nhị 偏thiên 就tựu 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。無vô 漏lậu 智trí 體thể 為vi 嘆thán 。第đệ 三tam 歷lịch 十thập 想tưởng 取thủ 遠viễn 資tư 發phát 義nghĩa 為vi 嘆thán 。今kim 迦Ca 葉Diếp 既ký 問vấn 。故cố 佛Phật 答đáp 言ngôn 一nhất 切thiết 是thị 。此thử 通thông 就tựu 境cảnh 智trí 為vi 言ngôn 。夫phu 境cảnh 能năng 發phát 解giải 。智trí 生sanh 有hữu 由do 。所sở 以dĩ 通thông 束thúc 為vi 。清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。雖tuy 有hữu 此thử 判phán 。其kỳ 旨chỉ 未vị 顯hiển 。故cố 迦Ca 葉Diếp 更cánh 舉cử 諸chư 法pháp 問vấn 。一nhất 切thiết 法pháp 不bất 定định 。如Như 來Lai 今kim 者giả 。定định 以dĩ 何hà 法pháp 。為vi 一nhất 切thiết 耶da 。佛Phật 又hựu 答đáp 言ngôn 。大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。乃nãi 是thị 一nhất 切thiết 。法pháp 之chi 寶bảo 藏tạng 。故cố 知tri 此thử 經Kinh 理lý 正chánh 具cụ 明minh 六lục 行hành 。能năng 生sanh 人nhân 信tín 慧tuệ 。速tốc 出xuất 生sanh 死tử 。是thị 以dĩ 莫mạc 問vấn 彼bỉ 法pháp 此thử 法pháp 。皆giai 因nhân 涅Niết 槃Bàn 生sanh 。亦diệc 即tức 因nhân 此thử 境cảnh 智trí 。得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。所sở 以dĩ 盡tận 得đắc 作tác 。清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。故cố 下hạ 頻tần 作tác 三tam 十thập 餘dư 事sự 。讚tán 歎thán 此thử 經Kinh 之chi 力lực 用dụng 也dã 。

佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。善thiện 男nam 子tử (# 至chí 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。之chi 父phụ 母mẫu 也dã 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。一nhất 切thiết 法pháp 謂vị 經Kinh 法Pháp 也dã 。能năng 濟tế 窮cùng 乏phạp 。謂vị 之chi 寶bảo 。無vô 寶bảo 不bất 備bị 名danh 藏tạng 也dã 。此thử 經Kinh 說thuyết 佛Phật 性tánh 果quả 。能năng 出xuất 生sanh 死tử 名danh 寶bảo 。說thuyết 果quả 則tắc 無vô 法pháp 不bất 常thường 。說thuyết 因nhân 則tắc 無vô 法pháp 非phi 性tánh 名danh 藏tạng 也dã 。自tự 大đại 海hải 以dĩ 下hạ 譬thí 藏tạng 。猛mãnh 風phong 以dĩ 下hạ 譬thí 寶bảo 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 是thị 故cố 此thử 經Kinh 。攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。至chí )# 即tức 是thị 卅# 七thất 。助Trợ 道Đạo 之chi 法Pháp 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。先tiên 說thuyết 正chánh 因nhân 。更cánh 說thuyết 緣duyên 因nhân 之chi 近cận 者giả 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。上thượng 已dĩ 總tổng 就tựu 境cảnh 智trí 。今kim 正chánh 取thủ 真chân 無vô 漏lậu 體thể 。明minh 真chân 無vô 相tướng 解giải 。不bất 與dữ 惑hoặc 俱câu 故cố 。所sở 以dĩ 得đắc 名danh 清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 也dã 。五ngũ 方phương 便tiện 中trung 。雖tuy 是thị 相tương 似tự 解giải 。要yếu 體thể 未vị 免miễn 惑hoặc 。由do 是thị 顛điên 倒đảo 故cố 。非phi 清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 若nhược 離ly 如như 是thị 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。至chí 是thị 故cố 不bất 得đắc 。名danh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。不bất 說thuyết 有hữu 漏lậu 為vi 梵Phạm 行hạnh 者giả 。道Đạo 品Phẩm 二nhị 種chủng 。為vi 說thuyết 無vô 漏lậu 相tương 續tục 。至chí 涅Niết 槃Bàn 名danh 行hành 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。世Thế 尊Tôn 至chí 是thị 故cố 得đắc 名danh 。清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。舉cử 五ngũ 識thức 無vô 煩phiền 惱não 非phi 倒đảo 。以dĩ 決quyết 之chi 也dã 。非phi 男nam 生sanh 男nam 想tưởng 者giả 。五ngũ 識thức 取thủ 男nam 女nữ 未vị 了liễu 。未vị 成thành 煩phiền 惱não 。非phi 令linh 不bất 取thủ 。取thủ 相tương/tướng 是thị 倒đảo 。能năng 生sanh 貪tham 瞋sân 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。於ư 三tam 十thập 七thất (# 至chí )# 畢tất 竟cánh 名danh 為vi 。大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。此thử 九cửu 句cú 。初sơ 七thất 是thị 因nhân 。後hậu 二nhị 是thị 果quả 也dã 。若nhược 知tri 因nhân 果quả 。功công 用dụng 差sai 別biệt 。則tắc 知tri 梵Phạm 行hạnh 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。轉chuyển 卅# 七thất 名danh 。作tác 九cửu 位vị 說thuyết 也dã 。何hà 故cố 爾nhĩ 。凡phàm 夫phu 無vô 解giải 。謂vị 言ngôn 位vị 定định 不bất 得đắc 作tác 多đa 少thiểu 說thuyết 也dã 。今kim 明minh 法pháp 相tướng 無vô 定định 故cố 。轉chuyển 為vi 九cửu 位vị 。就tựu 九cửu 位vị 中trung 分phần/phân 。唯duy 分phần/phân 定định 慧tuệ 。遺di 於ư 戒giới 。能năng 助trợ 生sanh 定định 慧tuệ 。非phi 正Chánh 道Đạo 體thể 。是thị 故cố 不bất 取thủ 也dã 。分phần/phân 九cửu 名danh 為vi 四tứ 意ý 。第đệ 一nhất 有hữu 四tứ 位vị 。就tựu 上thượng 中trung 下hạ 品phẩm 為vi 名danh 也dã 。第đệ 二nhị 有hữu 三tam 位vị 。據cứ 工công 用dụng 為vi 名danh 也dã 。第đệ 三tam 一nhất 位vị 。就tựu 當đương 分phần/phân 所sở 除trừ 為vi 因nhân 也dã 。第đệ 四tứ 最tối 後hậu 一nhất 位vị 。標tiêu 果quả 受thọ 稱xưng 也dã 。初sơ 四tứ 就tựu 漸tiệm 增tăng 進tiến 受thọ 名danh 者giả 。初sơ 第đệ 一nhất 念niệm 無vô 漏lậu 。能năng 與dữ 後hậu 解giải 作tác 資tư 。故cố 名danh 初sơ 品phẩm 無vô 漏lậu 為vi 根căn 也dã 。第đệ 二nhị 念niệm 無vô 漏lậu 為vi 因nhân 者giả 。能năng 生sanh 後hậu 力lực 轉chuyển 強cường/cưỡng 。故cố 稱xưng 因nhân 也dã 。第đệ 三tam 念niệm 無vô 漏lậu 名danh 受thọ 者giả 。如như 三tam 受thọ 心tâm 後hậu 。即tức 生sanh 煩phiền 惱não 。今kim 此thử 中trung 義nghĩa 亦diệc 同đồng 。既ký 解giải 慧tuệ 稍sảo 深thâm 。轉chuyển 能năng 攝nhiếp 生sanh 後hậu 無vô 漏lậu 。故cố 名danh 為vi 受thọ 也dã 。第đệ 四tứ 念niệm 名danh 增tăng 者giả 。此thử 無vô 漏lậu 念niệm 念niệm 增tăng 明minh 故cố 。所sở 以dĩ 受thọ 增tăng 名danh 。然nhiên 後hậu 從tùng 初sơ 住trụ 以dĩ 上thượng 。次thứ 第đệ 相tương 生sanh 。訖ngật 至chí 金kim 剛cang 心tâm 。地địa 地địa 中trung 。皆giai 有hữu 此thử 四tứ 法pháp 。故cố 知tri 斯tư 四tứ 。就tựu 稍sảo 稍sảo 增tăng 進tiến 受thọ 名danh 也dã 。次thứ 有hữu 三tam 法pháp 就tựu 工công 用dụng 受thọ 名danh 者giả 。明minh 品phẩm 品phẩm 中trung 。盡tận 有hữu 此thử 三tam 。何hà 以dĩ 知tri 之chi 。主chủ 名danh 為vi 念niệm 。能năng 守thủ 境cảnh 也dã 。導đạo 名danh 為vi 定định 者giả 。因nhân 念niệm 守thủ 境cảnh 。於ư 緣duyên 中trung 靜tĩnh 慮lự 。而nhi 得đắc 定định 也dã 。勝thắng 名danh 為vi 慧tuệ 者giả 。定định 雖tuy 能năng 守thủ 境cảnh 。令linh 心tâm 不bất 散tán 。若nhược 無vô 勝thắng 慧tuệ 。或hoặc 無vô 容dung 遣khiển 。此thử 能năng 除trừ 力lực 勝thắng 故cố 。名danh 之chi 為vi 勝thắng 。若nhược 爾nhĩ 從tùng 初sơ 住trụ 以dĩ 上thượng 。金kim 剛cang 以dĩ 還hoàn 。當đương 地địa 於ư 念niệm 念niệm 之chi 中trung 。皆giai 有hữu 此thử 三tam 義nghĩa 。然nhiên 無vô 別biệt 心tâm 也dã 。智trí 實thật 者giả 。此thử 是thị 第đệ 八bát 法pháp 。亦diệc 應ưng 是thị 公công 用dụng 。然nhiên 法pháp 小tiểu 異dị 。何hà 故cố 爾nhĩ 。言ngôn 實thật 名danh 解giải 脫thoát 。從tùng 初sơ 住trụ 解giải 去khứ 。當đương 地địa 中trung 談đàm 無vô 。或hoặc 不bất 論luận 能năng 治trị 。今kim 者giả 明minh 其kỳ 所sở 除trừ 。據cứ 行hành 人nhân 所sở 得đắc 。無vô 為vi 功công 德đức 。就tựu 無vô 縛phược 邊biên 作tác 語ngữ 也dã 。第đệ 九cửu 知tri 畢tất 者giả 。就tựu 極cực 處xứ 為vi 言ngôn 。據cứ 涅Niết 槃Bàn 果quả 體thể 為vi 旨chỉ 。

善thiện 男nam 子tử 善thiện 欲dục 即tức 是thị 初sơ 發phát 道Đạo 心tâm 。至chí )# 畢tất 竟cánh 者giả 。即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。初sơ 發phát 道Đạo 心tâm 者giả 。欲dục 救cứu 眾chúng 生sanh 。能năng 發phát 菩Bồ 提Đề 。欲dục 有hữu 三tam 種chủng 善thiện 為vi 道đạo 根căn 。或hoặc 說thuyết 慧tuệ 說thuyết 信tín 者giả 。欲dục 為vi 發phát 心tâm 之chi 本bổn 。觸xúc 是thị 入nhập 行hành 之chi 始thỉ 。名danh 因nhân 緣duyên 。根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 。利lợi 慧tuệ 在tại 初sơ 信tín 因nhân 緣duyên 。故cố 說thuyết 諸chư 惡ác 煩phiền 惱não 。因nhân 信tín 求cầu 法Pháp 。終chung 斷đoạn 煩phiền 惱não 。皆giai 是thị 信tín 力lực 。至chí 其kỳ 成thành 果quả 。為vi 信tín 解giải 脫thoát 。受thọ 時thời 作tác 善thiện 惡ác 者giả 。受thọ 苦khổ 樂lạc 受thọ 。善thiện 友hữu 說thuyết 道Đạo 。樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 則tắc 進tiến 。攝nhiếp 取thủ 道Đạo 品Phẩm 。不bất 樂nhạo 則tắc 退thoái 。故cố 言ngôn 受thọ 時thời 也dã 。生sanh 諸chư 煩phiền 惱não 者giả 。釋thích 之chi 也dã 。求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 則tắc 生sanh 。樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 能năng 斷đoạn 。因nhân 善thiện 思tư 者giả 。雖tuy 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 道Đạo 。要yếu 識thức 其kỳ 對đối 治trị 。應ưng 善thiện 思tư 惟duy 。宜nghi 修tu 則tắc 修tu 。道Đạo 品Phẩm 日nhật 增tăng 。要yếu 須tu 專chuyên 念niệm 者giả 。宜nghi 修tu 勤cần 修tu 。念niệm 不bất 念niệm 緣duyên 。成thành 定định 之chi 主chủ 。能năng 為vi 善thiện 分phân 別biệt 。說thuyết 智trí 為vi 最tối 勝thắng 。心tâm 定định 見kiến 法pháp 名danh 分phân 別biệt 。究cứu 盡tận 名danh 智trí 。初sơ 得đắc 為vi 導đạo 。轉chuyển 明minh 為vi 勝thắng 。證chứng 解giải 脫thoát 時thời 者giả 。證chứng 有hữu 無vô 也dã 。解giải 脫thoát 者giả 。有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。出xuất 生sanh 死tử 為vi 實thật 。畢tất 竟cánh 者giả 是thị 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。向hướng 者giả 佛Phật 一nhất 往vãng 列liệt 名danh 。今kim 下hạ 去khứ 次thứ 第đệ 。更cánh 作tác 五ngũ 重trùng 來lai 解giải 。今kim 第đệ 一nhất 釋thích 云vân 。根căn 本bổn 是thị 欲dục 。欲dục 者giả 。欲dục 樂lạc 之chi 心tâm 也dã 。因nhân 名danh 明minh 觸xúc 者giả 。觸xúc 對đối 前tiền 理lý 。故cố 名danh 明minh 觸xúc 也dã 。攝nhiếp 取thủ 名danh 受thọ 者giả 。攝nhiếp 受thọ 諸chư 行hành 。故cố 名danh 受thọ 也dã 。增tăng 名danh 善thiện 思tư 者giả 。是thị 得đắc 理lý 之chi 勝thắng 心tâm 也dã 。守thủ 境cảnh 不bất 移di 故cố 。稱xưng 主chủ 名danh 為vi 念niệm 也dã 。導đạo 名danh 定định 者giả 。攝nhiếp 心tâm 一nhất 緣duyên 也dã 。勝thắng 名danh 智trí 慧tuệ 者giả 。謂vị 破phá 煩phiền 惱não 也dã 。實thật 名danh 解giải 脫thoát 者giả 。則tắc 智trí 體thể 無vô 累lũy/lụy/luy 縛phược 也dã 。畢tất 竟cánh 名danh 涅Niết 槃Bàn 者giả 。據cứ 工công 用dụng 都đô 滿mãn 也dã 。從tùng 善thiện 欲dục 即tức 是thị 初sơ 發phát 心tâm 者giả 。下hạ 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 解giải 。從tùng 初sơ 一nhất 念niệm 無vô 漏lậu 。訖ngật 至chí 成thành 佛Phật 。名danh 之chi 善thiện 欲dục 。由do 是thị 善thiện 欲dục 。能năng 得đắc 成thành 佛Phật 。故cố 名danh 為vi 根căn 本bổn 。如Như 來Lai 先tiên 說thuyết 。不bất 放phóng 逸dật 為vi 本bổn 。今kim 乃nãi 說thuyết 欲dục 者giả 。明minh 欲dục 是thị 根căn 本bổn 。以dĩ 不bất 放phóng 逸dật 助trợ 成thành 故cố 。名danh 為vi 緣duyên 因nhân 。若nhược 眾chúng 生sanh 無vô 所sở 知tri 時thời 。依y 佛Phật 得đắc 解giải 故cố 。名danh 佛Phật 為vi 根căn 本bổn 。今kim 者giả 眾chúng 生sanh 有hữu 知tri 。自tự 證chứng 得đắc 之chi 時thời 。要yếu 因nhân 欲dục 心tâm 也dã 。明minh 觸xúc 者giả 。或hoặc 說thuyết 為vi 慧tuệ 。或hoặc 說thuyết 為vi 信tín 。義nghĩa 無vô 所sở 在tại 。從tùng 信tín 得đắc 解giải 故cố 。解giải 來lai 惑hoặc 遣khiển 。謂vị 之chi 明minh 觸xúc 也dã 。受thọ 名danh 攝nhiếp 取thủ 者giả 。能năng 攝nhiếp 生sanh 萬vạn 善thiện 。眾chúng 惡ác 永vĩnh 消tiêu 。如như 受thọ 後hậu 起khởi 業nghiệp 。道đạo 生sanh 必tất 除trừ 也dã 。因nhân 善thiện 思tư 惟duy 。得đắc 理lý 轉chuyển 深thâm 。能năng 破phá 煩phiền 惱não 。故cố 名danh 增tăng 也dã 。然nhiên 觀quán 解giải 治trị 結kết 。要yếu 賴lại 專chuyên 念niệm 。故cố 名danh 念niệm 為vi 主chủ 也dã 。得đắc 定định 之chi 時thời 。能năng 見kiến 萬vạn 法pháp 。故cố 名danh 為vi 導đạo 也dã 。於ư 諸chư 解giải 之chi 中trung 。智trí 慧tuệ 最tối 勝thắng 。故cố 得đắc 勝thắng 名danh 也dã 。雖tuy 得đắc 四tứ 禪thiền 神thần 通thông 安an 樂lạc 。不bất 名danh 為vi 實thật 。若nhược 壞hoại 煩phiền 惱não 證chứng 解giải 脫thoát 時thời 。方phương 是thị 真chân 實thật 。故cố 名danh 知tri 實thật 也dã 。若nhược 斷đoạn 除trừ 少thiểu 苦khổ 。不bất 名danh 畢tất 竟cánh 。要yếu 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。無vô 一nhất 切thiết 苦khổ 。究cứu 竟cánh 無vô 為vi 。方phương 稱xưng 畢tất 竟cánh 也dã 。

復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。善thiện 愛ái 念niệm 心tâm (# 至chí )# 獲hoạch 得đắc 果quả 報báo 名danh 為vi 增tăng 長trưởng 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。厭yếm 苦khổ 欲dục 滅diệt 名danh 善thiện 。是thị 故cố 名danh 觸xúc 者giả 。滅diệt 苦khổ 須tu 法pháp 在tại 善thiện 友hữu 。經kinh 說thuyết 道Đạo 一nhất 心tâm 諦đế 受thọ 。受thọ 則tắc 能năng 善thiện 思tư 惟duy 者giả 。受thọ 已dĩ 思tư 義nghĩa 道Đạo 品Phẩm 增tăng 。白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 。以dĩ 戒giới 為vi 出xuất 家gia 。白bạch 四tứ 得đắc 戒giới 之chi 本bổn 。名danh 觸xúc 。名danh 因nhân 。二nhị 種chủng 戒giới 者giả 。戒giới 為vi 道đạo 根căn 名danh 攝nhiếp 。即tức 是thị 初sơ 發phát 訖ngật 。即tức 是thị 相tương 似tự 不bất 斷đoạn 。譬thí 四tứ 品phẩm 善thiện 根căn 。下hạ 中trung 上thượng 。下hạ 品phẩm 名danh 根căn 。中trung 品phẩm 名danh 因nhân 。中trung 與dữ 下hạ 相tương 似tự 也dã 。增tăng 者giả 。訖ngật 能năng 生sanh 相tương 似tự 上thượng 品phẩm 。滅diệt 中trung 品phẩm 名danh 相tướng 似tự 。能năng 生sanh 上thượng 上thượng 。名danh 生sanh 相tương 似tự 。上thượng 上thượng 似tự 上thượng 也dã 。起khởi 中trung 下hạ 為vi 增tăng 根căn 。即tức 是thị 作tác 訖ngật 。增tăng 即tức 可khả 用dụng 。譬thí 炊xuy 米mễ 為vi 糧lương 。炊xuy 成thành 名danh 因nhân 。飯phạn 時thời 是thị 用dụng 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。下hạ 餘dư 三tam 種chủng 。矚chú 文văn 易dị 見kiến 。然nhiên 凡phàm 天thiên 執chấp 著trước 。謂vị 言ngôn 唯duy 真chân 無vô 漏lậu 。得đắc 作tác 九cửu 名danh 。故cố 今kim 處xứ 處xứ 。施thí 此thử 九cửu 位vị 。高cao 下hạ 無vô 定định 。乃nãi 至chí 十thập 二nhị 因nhân 緣duyên 。名danh 字tự 亦diệc 得đắc 作tác 此thử 。九cửu 說thuyết 既ký 數số 重trọng/trùng 釋thích 竟cánh 。人nhân 由do 未vị 解giải 。故cố 迦Ca 葉Diếp 更cánh 問vấn 。前tiền 知tri 根căn 等đẳng 三tam 法pháp 。云vân 何hà 有hữu 異dị 。佛Phật 還hoàn 作tác 數số 重trọng/trùng 釋thích 。此thử 三tam 法pháp 正chánh 。上thượng 中trung 下hạ 品phẩm 。次thứ 第đệ 相tương 生sanh 。因nhân 果quả 用dụng 異dị 。故cố 得đắc 此thử 三tam 名danh 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。世Thế 尊Tôn 至chí )# 乃nãi 至chí 得đắc 稱xưng 優Ưu 婆Bà 夷Di 義nghĩa 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。上thượng 九cửu 法pháp 說thuyết 道Đạo 品phẩm 次thứ 第đệ 。功công 用dụng 差sai 別biệt 。未vị 說thuyết 行hành 義nghĩa 。說thuyết 十thập 相tương/tướng 是thị 所sở 行hành 之chi 法Pháp 也dã 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。第đệ 三tam 番phiên 歷lịch 十thập 想tưởng 為vi 歎thán 。若nhược 依y 此thử 經Kinh 修tu 十thập 想tưởng 。莫mạc 問vấn 凡phàm 聖thánh 。例lệ 皆giai 通thông 歎thán 。何hà 意ý 爾nhĩ 。昔tích 教giáo 明minh 理lý 不bất 周chu 。修tu 十thập 想tưởng 不bất 成thành 。依y 今kim 所sở 說thuyết 。凡phàm 聖thánh 修tu 行hành 。悉tất 不bất 乖quai 理lý 。所sở 以dĩ 通thông 歎thán 十thập 想tưởng 者giả 。謂vị 厭yếm 離ly 食thực 想tưởng 。世thế 間gian 不bất 可khả 樂lạc 想tưởng 。死tử 想tưởng 。此thử 三tam 是thị 始thỉ 觀quán 。次thứ 有hữu 四tứ 想tưởng 者giả 。無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 多đa 過quá 罪tội 。此thử 四tứ 是thị 涉thiệp 理lý 觀quán 。得đắc 理lý 小tiểu 深thâm 。後hậu 餘dư 三tam 想tưởng 。離ly 想tưởng 滅diệt 想tưởng 無vô 愛ái 想tưởng 。是thị 入nhập 聖thánh 觀quán 也dã 。就tựu 文văn 中trung 。先tiên 觀quán 無vô 常thường 想tưởng 。先tiên 觀quán 麁thô 。後hậu 觀quán 細tế 也dã 。從tùng 遠viễn 離ly 常thường 慢mạn 下hạ 。第đệ 二nhị 次thứ 修tu 苦khổ 想tưởng 也dã 。從tùng 非phi 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。下hạ 第đệ 三tam 次thứ 觀quán 無vô 我ngã 想tưởng 也dã 。從tùng 智trí 者giả 觀quán 無vô 我ngã 已dĩ 以dĩ 下hạ 。第đệ 四tứ 次thứ 觀quán 厭yếm 離ly 食thực 想tưởng 也dã 。從tùng 具cụ 足túc 如như 是thị 四tứ 想tưởng 下hạ 。第đệ 五ngũ 次thứ 修tu 世thế 間gian 不bất 可khả 樂lạc 想tưởng 也dã 。又hựu 從tùng 有hữu 智trí 之chi 人nhân 。已dĩ 修tu 世thế 間gian 不bất 可khả 樂lạc 想tưởng 下hạ 。第đệ 六lục 次thứ 修tu 死tử 想tưởng 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 世Thế 尊Tôn 云vân 何hà 。名danh 為vi (# 至chí 是thị 則tắc 名danh 為vi 。麁thô 無vô 常thường 也dã 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。一nhất 內nội 。二nhị 外ngoại 者giả 。有hữu 情tình 是thị 內nội 。無vô 情tình 是thị 外ngoại 。次thứ 觀quán 聞văn 者giả 。聞văn 賢hiền 聖thánh 所sở 說thuyết 也dã 。無vô 車xa 輪luân 許hứa 者giả 。地địa 肥phì 果quả 實thật 。家gia 內nội 種chủng 殖thực 。皆giai 悉tất 豐phong 足túc 也dã 。

既ký 觀quán 麁thô 已dĩ 次thứ 觀quán 細tế 者giả (# 至chí )# 故cố 受thọ 盛thịnh 法pháp 復phục 是thị 苦khổ 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。十thập 時thời 者giả 。出xuất 胎thai 名danh 現hiện 在tại 。未vị 生sanh 名danh 未vị 來lai 。終chung 不bất 漸tiệm 長trưởng 者giả 。不bất 念niệm 念niệm 滅diệt 也dã 。內nội 外ngoại 各các 二nhị 者giả 內nội 則tắc 飢cơ 渴khát 。外ngoại 則tắc 寒hàn 熱nhiệt 。觀quán 壞hoại 苦khổ 也dã 。無vô 常thường 器khí 。即tức 是thị 行hành 。觀quán 行hành 苦khổ 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 智trí 者giả 復phục 觀quán 生sanh 即tức 是thị 苦khổ (# 至chí 若nhược 一nhất 若nhược 多đa 。二nhị 俱câu 無vô 我ngã 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。有hữu 異dị 和hòa 合hợp 者giả 。說thuyết 法Pháp 異dị 。和hòa 合hợp 異dị 。和hòa 合hợp 即tức 無vô 性tánh 無vô 我ngã 。無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。能năng 為vi 作tác 者giả 。此thử 破phá 作tác 者giả 。和hòa 合hợp 故cố 滅diệt 者giả 。因nhân 滅diệt 果quả 滅diệt 。和hòa 合hợp 滅diệt 也dã 。

智trí 者giả 如như 是thị 觀quán 。無vô 我ngã 已dĩ (# 至chí 是thị 名danh 成thành 就tựu 。厭yếm 離ly 食thực 想tưởng 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。雖tuy 得đắc 無vô 我ngã 等đẳng 觀quán 。今kim 飢cơ 則tắc 須tu 食thực 。寒hàn 欲dục 得đắc 衣y 。故cố 生sanh 煩phiền 惱não 。食thực 生sanh 貪tham 故cố 。先tiên 觀quán 食thực 也dã 。如như 被bị 剝bác 牛ngưu 者giả 。物vật 觸xúc 則tắc 苦khổ 也dã 。如như 火hỏa 聚tụ 者giả 。思tư 願nguyện 後hậu 身thân 。後hậu 身thân 如như 火hỏa 也dã 。三tam 百bách 鉾mâu 者giả 。識thức 本bổn 樂nhạo/nhạc/lạc 緣duyên 。緣duyên 皆giai 是thị 苦khổ 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 世Thế 尊Tôn 智trí 者giả 觀quán 食thực (# 至chí )# 不bất 空không 食thực 於ư 國quốc 中trung 信tín 施thí 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。令linh 與dữ 相tương 似tự 者giả 。觀quán 米mễ 如như 虫trùng 。麨xiểu 如như 骨cốt 末mạt 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 智trí 者giả 具cụ 足túc 如như 是thị 。四tứ 想tưởng (# 至chí 是thị 名danh 智Trí 者Giả 。善thiện 修tu 死tử 想tưởng 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。次thứ 修tu 死tử 想tưởng 。無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。滅diệt 已dĩ 不bất 續tục 。名danh 死tử 也dã 。

智trí 者giả 具cụ 足túc 如như 上thượng 六lục 想tưởng (# 至chí )# 則tắc 得đắc 稱xưng 可khả 沙Sa 門Môn 之chi 相tướng 。

案án 。僧Tăng 亮lượng 曰viết 。又hựu 從tùng 若nhược 具cụ 足túc 如như 上thượng 六lục 想tưởng 即tức 七thất 想tưởng 因nhân 下hạ 。次thứ 第đệ 七thất 修tu 多đa 過quá 罪tội 想tưởng 。不bất 復phục 解giải 多đa 過quá 罪tội 。直trực 作tác 七thất 句cú 來lai 釋thích 。一nhất 常thường 修tu 想tưởng 者giả 。常thường 修tu 上thượng 六lục 想tưởng 也dã 。二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 想tưởng 者giả 。樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 上thượng 六lục 想tưởng 也dã 。三tam 無vô 瞋sân 想tưởng 者giả 。修tu 六lục 想tưởng 時thời 。心tâm 都đô 無vô 瞋sân 也dã 。四tứ 無vô 妬đố 想tưởng 者giả 。修tu 此thử 六lục 想tưởng 時thời 。心tâm 無vô 有hữu 妬đố 也dã 。五ngũ 善thiện 願nguyện 者giả 。修tu 上thượng 六lục 想tưởng 。常thường 非phi 誓thệ 願nguyện 也dã 。六lục 無vô 慢mạn 想tưởng 者giả 。修tu 此thử 六lục 想tưởng 。不bất 懷hoài 慢mạn 心tâm 也dã 。七thất 三tam 昧muội 想tưởng 者giả 。若nhược 修tu 上thượng 六lục 想tưởng 。常thường 求cầu 三tam 昧muội 也dã 。能năng 呵ha 三tam 界giới 者giả 。解giải 第đệ 八bát 遠viễn 離ly 想tưởng 也dã 。滅diệt 除trừ 三tam 界giới 者giả 。解giải 第đệ 九cửu 滅diệt 想tưởng 也dã 。不bất 生sanh 愛ái 著trước 者giả 。解giải 第đệ 十thập 無vô 愛ái 想tưởng 也dã 。

爾nhĩ 時thời 迦Ca 葉Diếp 。菩Bồ 薩Tát 即tức 於ư 佛Phật 前tiền 。至chí )# 解giải 脫thoát 即tức 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。寶bảo 亮lượng 曰viết 。大đại 段đoạn 第đệ 九cửu 歎thán 佛Phật 也dã 。

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。經Kinh 集Tập 解Giải 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 九cửu