大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 集Tập 解Giải
Quyển 6
梁Lương 寶Bảo 亮Lượng 等Đẳng 集Tập

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經Kinh 集Tập 解Giải 卷quyển 第đệ 六lục (# 哀ai 歎thán 品phẩm 卷quyển 上thượng )#

釋thích 地địa 動động 。 出xuất 空không 不bất 空không 空không 等đẳng 十thập 五ngũ 法Pháp 門môn 。 合hợp 正Chánh 法Pháp 寶bảo 城thành 譬thí 。 釋thích 伊y 字tự 釋thích 槃bàn 。 釋thích 若nhược 離ly 若nhược 不bất 離ly 無vô 常thường 想tưởng 義nghĩa 。 釋thích 五ngũ 十thập 七thất 煩phiền 惱não 義nghĩa 。

哀Ai 歎Thán 品Phẩm 第đệ 三tam

案án 。 慧tuệ 朗lãng 述thuật 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 從tùng 前tiền 品phẩm 末mạt 放phóng 口khẩu 光quang 催thôi 供cung 。 訖ngật 珠châu 譬thí 。 猶do 是thị 請thỉnh 門môn 明minh 常thường 。 此thử 為vi 下hạ 根căn 說thuyết 也dã 。 有hữu 六lục 段đoạn 。 第đệ 一nhất 放phóng 光quang 催thôi 供cung 。 第đệ 二nhị 動động 地địa 大đại 眾chúng 哀ai 歎thán 。 第đệ 三tam 說thuyết 五ngũ 譬thí 譏cơ 請thỉnh 佛Phật 也dã 。 第đệ 四tứ 佛Phật 勸khuyến 問vấn 又hựu 奪đoạt 其kỳ 所sở 得đắc 也dã 。 第đệ 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 歎thán 昔tích 教giáo 。 第đệ 六lục 說thuyết 勝thắng 修tu 也dã 。 敬kính 遺di 記ký 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 哀ai 歎thán 品phẩm 初sơ 。 猶do 屬thuộc 前tiền 品phẩm 純thuần 陀đà 騰đằng 大đại 眾chúng 請thỉnh 。 是thị 第đệ 二nhị 請thỉnh 門môn 明minh 常thường 也dã 。 從tùng 復phục 次thứ 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 有hữu 疑nghi 惑hoặc 以dĩ 下hạ 。 是thị 開khai 宗tông 中trung 。 第đệ 三tam 勸khuyến 奪đoạt 門môn 明minh 常thường 也dã 。 有hữu 四tứ 別biệt 。 第đệ 一nhất 奪đoạt 果quả 。 第đệ 二nhị 奪đoạt 因nhân 。 第đệ 三tam 舉cử 寶bảo 珠châu 譬thí 。 成thành 昔tích 果quả 所sở 以dĩ 虛hư 也dã 。 第đệ 四tứ 結kết 會hội 二nhị 教giáo 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 大đại 分phần/phân 此thử 品phẩm 有hữu 七thất 段đoạn 。 第đệ 一nhất 說thuyết 偈kệ 及cập 長trường/trưởng 行hành 。 陳trần 己kỷ 之chi 苦khổ 譏cơ 請thỉnh 佛Phật 也dã 。 第đệ 二nhị 佛Phật 即tức 勸khuyến 捨xả 昔tích 之chi 所sở 得đắc 修tu 也dã 。 第đệ 三tam 比Bỉ 丘Khâu 還hoàn 更cánh 。 請thỉnh 佛Phật 住trụ 世thế 。 教giáo 我ngã 修tu 方phương 也dã 。 第đệ 四tứ 佛Phật 復phục 勸khuyến 令linh 但đãn 隨tùy 佛Phật 教giáo 。 修tu 三tam 勝thắng 修tu 。 必tất 獲hoạch 常thường 果quả 也dã 。 第đệ 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 復phục 請thỉnh 若nhược 佛Phật 果Quả 是thị 常thường 者giả 。 何hà 不bất 住trụ 世thế 。 示thị 我ngã 勝thắng 修tu 耶da 。 第đệ 六lục 更cánh 勸khuyến 明minh 今kim 日nhật 滅diệt 度độ 。 為vì 汝nhữ 有hữu 偏thiên 執chấp 之chi 病bệnh 。 汝nhữ 但đãn 莫mạc 保bảo 昔tích 日nhật 所sở 行hành 為vi 實thật 也dã 。 既ký 三tam 勸khuyến 三tam 請thỉnh 竟cánh 。 眾chúng 人nhân 始thỉ 懷hoài 一nhất 疑nghi 云vân 。 理lý 若nhược 果quả 然nhiên 者giả 。 佛Phật 初sơ 出xuất 生sanh 。 何hà 不bất 早tảo 為vi 我ngã 說thuyết 。 第đệ 七thất 便tiện 會hội 通thông 古cổ 今kim 也dã 。 道đạo 慧tuệ 記ký 曰viết 。 大đại 分phần/phân 此thử 品phẩm 為vi 四tứ 段đoạn 。 第đệ 一nhất 大đại 眾chúng 哀ai 歎thán 。 第đệ 二nhị 佛Phật 開khai 涅Niết 槃Bàn 宗tông 。 第đệ 三tam 說thuyết 勝thắng 修tu 。 第đệ 四tứ 會hội 通thông 也dã 。 又hựu 曰viết 。 分phân 為vi 九cửu 段đoạn 。 第đệ 一nhất 將tương 欲dục 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 以dĩ 動động 地địa 。 第đệ 二nhị 大đại 眾chúng 說thuyết 偈kệ 及cập 譬thí 請thỉnh 佛Phật 。 第đệ 三tam 佛Phật 說thuyết 兩lưỡng 偈kệ 。 止chỉ 其kỳ 悲bi 請thỉnh 。 第đệ 四tứ 若nhược 有hữu 疑nghi 惑hoặc 。 開khai 常thường 無vô 常thường 之chi 端đoan 。 發phát 於ư 眾chúng 疑nghi 。 勸khuyến 其kỳ 令linh 問vấn 。 即tức 說thuyết 三tam 點điểm 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 第đệ 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 未vị 能năng 受thọ 故cố 。 所sở 以dĩ 還hoàn 歎thán 昔tích 教giáo 為vi 是thị 也dã 。 第đệ 六lục 佛Phật 為vi 說thuyết 勝thắng 三tam 修tu 法pháp 也dã 。 第đệ 七thất 比Bỉ 丘Khâu 更cánh 請thỉnh 佛Phật 住trụ 。 佛Phật 以dĩ 迦Ca 葉Diếp 。 當đương 為vi 依y 止chỉ 。 止chỉ 其kỳ 兩lưỡng 請thỉnh 也dã 。 第đệ 八bát 還hoàn 以dĩ 珠châu 譬thí 。 勸khuyến 其kỳ 令linh 捨xả 昔tích 之chi 所sở 修tu 。 修tu 今kim 勝thắng 修tu 也dã 。 第đệ 九cửu 會hội 通thông 昔tích 日nhật 不bất 得đắc 即tức 說thuyết 。 今kim 日nhật 得đắc 說thuyết 之chi 意ý 也dã 。 後hậu 六lục 段đoạn 自tự 相tương/tướng 屬thuộc 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 從tùng 此thử 入nhập 長trường 壽thọ 品phẩm 。 至chí 童Đồng 子tử 迦Ca 葉Diếp 問vấn 。 正chánh 說thuyết 之chi 第đệ 二nhị 也dã 。 大đại 意ý 有hữu 六lục 段đoạn 。 第đệ 一nhất 現hiện 動động 地địa 。 表biểu 佛Phật 必tất 至chí 。 第đệ 二nhị 時thời 眾chúng 說thuyết 偈kệ 及cập 五ngũ 譬thí 。 請thỉnh 佛Phật 住trụ 世thế 。 第đệ 三tam 佛Phật 舉cử 諸chư 法pháp 以dĩ 勸khuyến 問vấn 。 第đệ 四tứ 說thuyết 勝thắng 修tu 以dĩ 奪đoạt 執chấp 也dã 。 第đệ 五ngũ 說thuyết 醫y 譬thí 。 會hội 通thông 古cổ 今kim 。 第đệ 六lục 段đoạn 重trọng/trùng 作tác 六lục 翻phiên 。 舉cử 法pháp 以dĩ 勸khuyến 也dã 。 法pháp 安an 曰viết 。 此thử 品phẩm 是thị 開khai 宗tông 之chi 第đệ 二nhị 段đoạn 。 有hữu 三tam 別biệt 。 第đệ 一nhất 譏cơ 請thỉnh 。 從tùng 品phẩm 初sơ 。 訖ngật 伊y 字tự 涅Niết 槃Bàn 。 第đệ 二nhị 執chấp 昔tích 教giáo 請thỉnh 。 從tùng 快khoái 說thuyết 無vô 常thường 。 訖ngật 三tam 修tu 也dã 。 第đệ 三tam 舉cử 今kim 教giáo 為vi 請thỉnh 。 從tùng 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 離ly 四tứ 倒đảo 者giả 。 訖ngật 品phẩm 也dã 。 三tam 列liệt 之chi 中trung 各các 有hữu 兩lưỡng 翻phiên 。 從tùng 始thỉ 訖ngật 五ngũ 譬thí 。 是thị 請thỉnh 體thể 。 次thứ 從tùng 佛Phật 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 以dĩ 下hạ 。 答đáp 所sở 請thỉnh 也dã 。 就tựu 第đệ 二nhị 請thỉnh 中trung 。 初sơ 從tùng 快khoái 說thuyết 以dĩ 下hạ 。 執chấp 昔tích 教giáo 以dĩ 請thỉnh 也dã 。 我ngã 既ký 不bất 解giải 。 願nguyện 住trụ 世thế 為vi 說thuyết 也dã 。 次thứ 從tùng 佛Phật 讚tán 比Bỉ 丘Khâu 以dĩ 下hạ 。 詶thù 己kỷ 所sở 請thỉnh 。 云vân 但đãn 習tập 今kim 教giáo 。 得đắc 離ly 四tứ 倒đảo 也dã 。 就tựu 第đệ 三tam 請thỉnh 中trung 。 初sơ 從tùng 離ly 四tứ 倒đảo 者giả 。 訖ngật 隨tùy 佛Phật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 若nhược 佛Phật 是thị 常thường 。 常thường 則tắc 不bất 滅diệt 。 云vân 何hà 不bất 住trụ 。 教giáo 導đạo 我ngã 耶da 。 次thứ 從tùng 我ngã 以dĩ 正Chánh 法Pháp 付phó 囑chúc 迦Ca 葉Diếp 。 以dĩ 詶thù 己kỷ 請thỉnh 也dã 。 明minh 駿tuấn 案án 。 此thử 品phẩm 大đại 分phân 為vi 五ngũ 段đoạn 。 第đệ 一nhất 大đại 眾chúng 見kiến 地địa 動động 。 知tri 是thị 表biểu 滅diệt 。 乃nãi 哀ai 歎thán 說thuyết 五ngũ 譬thí 。 以dĩ 邀yêu 請thỉnh 佛Phật 也dã 。 第đệ 二nhị 佛Phật 說thuyết 兩lưỡng 偈kệ 。 止chỉ 其kỳ 哀ai 歎thán 也dã 。 第đệ 三tam 舉cử 法pháp 勸khuyến 問vấn 。 訖ngật 珠châu 譬thí 也dã 。 第đệ 四tứ 時thời 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 聞văn 說thuyết 珠châu 譬thí 。 始thỉ 悟ngộ 於ư 理lý 。 是thị 以dĩ 發phát 問vấn 。 昔tích 日nhật 何hà 以dĩ 不bất 即tức 說thuyết 耶da 。 第đệ 五ngũ 佛Phật 以dĩ 新tân 舊cựu 醫y 譬thí 。 會hội 通thông 古cổ 今kim 也dã 。 就tựu 初sơ 段đoạn 中trung 。 有hữu 三tam 章chương 。 第đệ 一nhất 經kinh 家gia 敘tự 地địa 動động 事sự 。 第đệ 二nhị 大đại 眾chúng 說thuyết 偈kệ 自tự 陳trần 。 第đệ 三tam 以dĩ 五ngũ 譬thí 譏cơ 請thỉnh 也dã 。 就tựu 第đệ 二nhị 段đoạn 中trung 。 有hữu 兩lưỡng 章chương 。 第đệ 一nhất 寄ký 言ngôn 激kích 切thiết 。 謂vị 莫mạc 如như 凡phàm 夫phu 也dã 。 第đệ 二nhị 以dĩ 偈kệ 說thuyết 法Pháp 。 止chỉ 其kỳ 哀ai 情tình 也dã 。 就tựu 第đệ 三tam 段đoạn 中trung 。 有hữu 五ngũ 翻phiên 。 第đệ 一nhất 舉cử 法pháp 勸khuyến 問vấn 。 第đệ 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 。 執chấp 昔tích 所sở 得đắc 。 不bất 解giải 今kim 旨chỉ 。 第đệ 三tam 佛Phật 說thuyết 勝thắng 修tu 。 奪đoạt 己kỷ 所sở 執chấp 。 第đệ 四tứ 比Bỉ 丘Khâu 聞văn 勝thắng 聞văn 奪đoạt 。 此thử 則tắc 已dĩ 昔tích 為vi 非phi 佛Phật 今kim 為vi 是thị 也dã 。 以dĩ 己kỷ 未vị 解giải 。 仍nhưng 復phục 致trí 請thỉnh 。 謂vị 佛Phật 正chánh 應ưng 住trụ 世thế 。 教giáo 我ngã 令linh 解giải 勝thắng 修tu 。 乃nãi 以dĩ 命mạng 要yếu 請thỉnh 也dã 。 第đệ 五ngũ 佛Phật 以dĩ 珠châu 譬thí 。 曉hiểu 其kỳ 迷mê 也dã 。 第đệ 四tứ 第đệ 五ngũ 段đoạn 。 不bất 復phục 開khai 也dã 。

純thuần 陀đà 去khứ 已dĩ 未vị 久cửu 之chi 頃khoảnh 。 至chí 是thị 故cố 此thử 地địa 。 如như 是thị 大đại 動động 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 佛Phật 與dữ 純thuần 陀đà 。 說thuyết 常thường 住trụ 感cảm 應ứng 之chi 義nghĩa 。 備bị 於ư 上thượng 文văn 。 純thuần 陀đà 既ký 去khứ 之chi 後hậu 。 疑nghi 者giả 應ưng 發phát 。 而nhi 未vị 即tức 問vấn 者giả 。 冀ký 佛Phật 稽khể 延diên 也dã 。 故cố 現hiện 必tất 去khứ 之chi 徵trưng 催thôi 令linh 問vấn 也dã 。 六lục 種chủng 動động 義nghĩa 。 備bị 之chi 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 也dã 。 此thử 中trung 有hữu 兩lưỡng 意ý 。 前tiền 訖ngật 眾chúng 生sanh 心tâm 動động 。 動động 中trung 有hữu 聲thanh 。 說thuyết 大đại 小tiểu 之chi 相tướng 也dã 。 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 下hạ 。 至chí 如như 是thị 大đại 動động 。 明minh 必tất 有hữu 大đại 事sự 也dã 。 學học 地địa 有hữu 三tam 種chủng 。 無Vô 學Học 地địa 有hữu 三tam 種chủng 。 而nhi 五ngũ 種chủng 已dĩ 過quá 。 此thử 第đệ 六lục 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 大Đại 士Sĩ 既ký 去khứ 。 無vô 人nhân 扣khấu 發phát 。 是thị 故cố 動động 地địa 。 以dĩ 表biểu 涅Niết 槃Bàn 。 速tốc 其kỳ 勸khuyến 請thỉnh 之chi 端đoan 也dã 。 伊y 字tự 涅Niết 槃Bàn 。 因nhân 斯tư 而nhi 唱xướng 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 第đệ 七thất 相tương/tướng 也dã 。 此thử 端đoan 來lai 意ý 。 非phi 為vi 召triệu 眾chúng 。 但đãn 時thời 人nhân 見kiến 佛Phật 威uy 光quang 恬điềm 然nhiên 。 情tình 意ý 小tiểu 惰nọa 。 更cánh 現hiện 此thử 相tương/tướng 。 以dĩ 表biểu 必tất 去khứ 也dã 。 此thử 下hạ 訖ngật 老lão 少thiếu 二nhị 人nhân 譬thí 。 第đệ 一nhất 自tự 陳trần 己kỷ 苦khổ 請thỉnh 。 而nhi 譏cơ 佛Phật 也dã 。 有hữu 三tam 意ý 。 第đệ 一nhất 說thuyết 十thập 一nhất 行hành 偈kệ 半bán 。 正chánh 陳trần 苦khổ 而nhi 請thỉnh 也dã 。 第đệ 二nhị 後hậu 兩lưỡng 行hành 偈kệ 。 明minh 佛Phật 若nhược 在tại 世thế 。 有hữu 除trừ 苦khổ 之chi 益ích 也dã 。 請thỉnh 竟cánh 佛Phật 默mặc 然nhiên 故cố 。 第đệ 三tam 更cánh 引dẫn 事sự 譏cơ 佛Phật 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 此thử 第đệ 一nhất 段đoạn 也dã 。 地địa 中trung 有hữu 此thử 聲thanh 者giả 。 表biểu 兩lưỡng 義nghĩa 。 一nhất 者giả 令linh 知tri 今kim 是thị 大đại 動động 。 二nhị 者giả 令linh 知tri 此thử 動động 為vi 涅Niết 槃Bàn 相tướng 也dã 。 慧tuệ 朗lãng 曰viết 。 前tiền 品phẩm 末mạt 放phóng 口khẩu 光quang 。 此thử 品phẩm 初sơ 動động 也dã 。 皆giai 是thị 欲dục 為vi 下hạ 根căn 人nhân 。 重trùng 說thuyết 常thường 故cố 也dã 。 從tùng 放phóng 口khẩu 光quang 訖ngật 偈kệ 。 六lục 段đoạn 中trung 。 第đệ 一nhất 現hiện 涅Niết 槃Bàn 相tương/tướng 也dã 。 有hữu 三tam 章chương 。 此thử 第đệ 一nhất 章chương 。

時thời 諸chư 天thiên 龍long 乾càn 闥thát 婆bà (# 至chí 如Như 來Lai 見kiến 放phóng 捨xả 猶do 。 如như 棄khí 涕thế 唾thóa 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 明minh 佛Phật 去khứ 之chi 苦khổ 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 此thử 下hạ 訖ngật 五ngũ 譬thí 。 第đệ 二nhị 段đoạn 。 自tự 陳trần 哀ai 歎thán 。 以dĩ 請thỉnh 佛Phật 也dã 。

譬thí 如như 日nhật 初sơ 出xuất 。 光quang 明minh 甚thậm 暉huy 炎diễm (# 至chí 。 譬thí 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 佛Phật 若nhược 住trụ 世thế 。 有hữu 如như 是thị 之chi 益ích 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 生sanh 育dục 諸chư 子tử (# 至chí 唯duy 願nguyện 久cửu 住trụ 。 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 上thượng 兩lưỡng 章chương 。 備bị 陳trần 去khứ 留lưu 之chi 損tổn 益ích 。 申thân 己kỷ 苦khổ 以dĩ 請thỉnh 佛Phật 。 而nhi 不bất 蒙mông 慈từ 顧cố 。 此thử 下hạ 訖ngật 長trường/trưởng 行hành 。 以dĩ 五ngũ 譬thí 過quá 佛Phật 也dã 。 第đệ 一nhất 明minh 無vô 善thiện 始thỉ 令linh 終chung 之chi 美mỹ 。 第đệ 二nhị 明minh 以dĩ 有hữu 為vi 為vi 苦khổ 。 無vô 為vi 為vi 樂lạc 。 畏úy 有hữu 為vi 故cố 。 佛Phật 非phi 無vô 為vi 也dã 。 第đệ 三tam 說thuyết 無vô 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 子tử 在tại 獄ngục 。 父phụ 不bất 得đắc 樂lạc 為vi 譬thí 也dã 。 第đệ 四tứ 慈từ 而nhi 不bất 等đẳng 。 第đệ 五ngũ 都đô 無vô 慈từ 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 此thử 譬thí 自tự 言ngôn 雖tuy 得đắc 正chánh 見kiến 。 而nhi 般Bát 若Nhã 未vị 具cụ 。 請thỉnh 佛Phật 住trụ 世thế 。 成thành 我ngã 般Bát 若Nhã 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 四tứ 部bộ 不bất 一nhất 譬thí 諸chư 子tử 。 明minh 慧tuệ 不phủ 耶da 。 喻dụ 端đoan 正chánh 也dã 。 初sơ 教giáo 定định 慧tuệ 。 令linh 我ngã 修tu 學học 。 生sanh 我ngã 慧tuệ 命mạng 應ưng 追truy 勝thắng 慧tuệ 。 教giáo 以dĩ 深thâm 理lý 。 則tắc 慧tuệ 命mạng 不bất 斷đoạn 。 佛Phật 今kim 既ký 去khứ 。 勝thắng 慧tuệ 不bất 續tục 。 非phi 殺sát 如như 何hà 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 我ngã 未vị 免miễn 四tứ 魔ma 。 而nhi 佛Phật 見kiến 捨xả 。 豈khởi 非phi 以dĩ 子tử 付phó 旃chiên 陀đà 羅la 耶da 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 善thiện 學học 諸chư 論luận (# 至chí )# 則tắc 不bất 復phục 畏úy 。 墮đọa 於ư 地địa 獄ngục 。

案án 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 此thử 譬thí 謂vị 佛Phật 具cụ 足túc 。 若nhược 應ưng 住trụ 世thế 。 為vì 我ngã 說thuyết 之chi 。 如như 其kỳ 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 諸chư 法pháp 畏úy 而nhi 不bất 說thuyết 也dã 。 曇đàm 濟tế 曰viết 。 如Như 來Lai 如như 似tự 畏úy 有hữu 為vi 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 初sơ 學học 作tác 務vụ (# 至chí 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 得đắc 受thọ 安an 樂lạc 。

案án 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 此thử 譬thí 明minh 我ngã 。 未vị 得đắc 解giải 脫thoát 。 請thỉnh 佛Phật 住trụ 世thế 。 教giáo 我ngã 令linh 得đắc 也dã 。 曇đàm 濟tế 曰viết 。 喻dụ 小Tiểu 乘Thừa 初sơ 業nghiệp 也dã 。 囹linh 圄ngữ 者giả 無vô 明minh 也dã 。 有hữu 人nhân 問vấn 者giả 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 敬kính 遺di 記ký 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 教giáo 修tu 行hành 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 為vi 初sơ 作tác 也dã 。 彼bỉ 人nhân 以dĩ 能năng 勤cần 故cố 。 得đắc 罪tội 於ư 囹linh 圄ngữ 。 今kim 明minh 雖tuy 斷đoạn 麁thô 惑hoặc 。 而nhi 細tế 者giả 不bất 傾khuynh 。 故cố 為vi 陰ấm 果quả 之chi 所sở 籠lung 樊phàn 也dã 。 有hữu 人nhân 問vấn 之chi 。 受thọ 何hà 罪tội 者giả 。 天thiên 下hạ 有hữu 無vô 事sự 。 傍bàng 人nhân 為vi 復phục 顧cố 問vấn 。 不bất 能năng 為vi 益ích 。 若nhược 世Thế 尊Tôn 果quả 去khứ 。 則tắc 同đồng 傍bàng 人nhân 泛phiếm 爾nhĩ 無vô 慈từ 者giả 也dã 。 又hựu 釋thích 。 以dĩ 慈từ 悲bi 為vi 官quan 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 謂vị 佛Phật 不bất 應ưng 負phụ 誓thệ 者giả 。 昔tích 發phát 四tứ 弘hoằng 願nguyện 。 處xử 生sanh 死tử 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 云vân 眾chúng 生sanh 病bệnh 愈dũ 。 我ngã 病bệnh 乃nãi 除trừ 。 今kim 我ngã 幸hạnh 是thị 可khả 度độ 之chi 數số 。 而nhi 佛Phật 息tức 化hóa 。 豈khởi 不bất 違vi 誓thệ 耶da 。 慧tuệ 朗lãng 述thuật 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 初sơ 學học 菩Bồ 薩Tát 。 懷hoài 大đại 慈từ 悲bi 。 誓thệ 為vi 眾chúng 生sanh 。 不bất 捨xả 生sanh 死tử 。 生sanh 死tử 之chi 應ưng 。 必tất 不bất 可khả 免miễn 。 如như 官quan 所sở 收thu 。 若nhược 眾chúng 生sanh 得đắc 度độ 。 佛Phật 乃nãi 安an 樂lạc 。 云vân 何hà 今kim 日nhật 。 獨độc 離ly 苦khổ 惱não 耶da 。 有hữu 人nhân 問vấn 者giả 。 餘dư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 始thỉ 行hành 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 醫y 王vương 善thiện 解giải 方phương 藥dược 。 至chí 唯duy 願nguyện 久cửu 住trụ 。 莫mạc 般bát 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 佛Phật 若nhược 不bất 住trụ 。 教giáo 我ngã 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 則tắc 有hữu 祕bí 悋lận 。 如như 彼bỉ 醫y 也dã 。 曇đàm 濟tế 曰viết 。 雖tuy 謂vị 有hữu 慈từ 。 而nhi 心tâm 存tồn 勝thắng 負phụ 傷thương 平bình 等đẳng 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 老lão 少thiếu 病bệnh 苦khổ 之chi 人nhân (# 至chí 久cửu 住trụ 於ư 世thế 。 勿vật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 此thử 譬thí 明minh 己kỷ 習tập 學học 始thỉ 。 爾nhĩ 未vị 成thành 法Pháp 身thân 。 請thỉnh 佛Phật 住trụ 世thế 。 諮tư 問vấn 修tu 學học 。 法Pháp 身thân 可khả 成thành 。 曇đàm 濟tế 曰viết 。 若nhược 有hữu 慈từ 者giả 。 則tắc 應ưng 救cứu 苦khổ 。 今kim 既ký 捨xả 苦khổ 。 豈khởi 謂vị 有hữu 慈từ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 至chí )# 遠viễn 離ly 諸chư 非phi 法pháp 。 自tự 慰úy 受thọ 歡hoan 樂lạc 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 以dĩ 慈từ 愍mẫn 故cố 。 是thị 以dĩ 現hiện 滅diệt 。 備bị 之chi 前tiền 文văn 。 但đãn 凡phàm 夫phu 愛ái 緣duyên 悲bi 重trọng/trùng 。 不bất 可khả 理lý 悟ngộ 。 今kim 偏thiên 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 。 以dĩ 厲lệ 諸chư 人nhân 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 下hạ 第đệ 二nhị 勸khuyến 也dã 。 有hữu 三tam 意ý 。 第đệ 一nhất 戒giới 時thời 眾chúng 。 第đệ 二nhị 總tổng 因nhân 果quả 中trung 勸khuyến 。 第đệ 三tam 勸khuyến 捨xả 昔tích 日nhật 所sở 得đắc 。 修tu 今kim 伊y 字tự 也dã 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 對đối 比Bỉ 丘Khâu 。 戒giới 凡phàm 夫phu 也dã 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 爾nhĩ 者giả 。 有hữu 感cảm 則tắc 應ưng 。 感cảm 盡tận 歸quy 真chân 也dã 。 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 放phóng 逸dật 者giả 。 教giáo 令linh 持trì 戒giới 守thủ 心tâm 。 正chánh 憶ức 念niệm 者giả 。 其kỳ 修tu 定định 。 下hạ 句cú 修tu 慧tuệ 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 此thử 下hạ 第đệ 三tam 段đoạn 。 正chánh 舉cử 諸chư 法pháp 。 述thuật 佛Phật 本bổn 意ý 。 勸khuyến 令linh 問vấn 也dã 。 有hữu 三tam 別biệt 。 第đệ 一nhất 將tương 欲dục 使sử 問vấn 。 先tiên 兩lưỡng 偈kệ 。 止chỉ 其kỳ 亂loạn 心tâm 也dã 。 第đệ 二nhị 廣quảng 舉cử 諸chư 法pháp 勸khuyến 問vấn 。 第đệ 三tam 更cánh 舉cử 異dị 緣duyên 勸khuyến 問vấn 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 。 止chỉ 其kỳ 哀ai 亂loạn 也dã 。

復phục 次thứ 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 有hữu 疑nghi 惑hoặc 。 至chí )# 我ngã 當đương 隨tùy 順thuận 為vì 汝nhữ 斷đoạn 之chi 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 佛Phật 雖tuy 為vi 純thuần 陀đà 。 說thuyết 不bất 滅diệt 之chi 義nghĩa 。 而nhi 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 執chấp 昔tích 教giáo 不bất 已dĩ 。 今kim 將tương 釋thích 之chi 。 以dĩ 明minh 今kim 昔tích 之chi 教giáo 。 則tắc 妙diệu 善thiện 同đồng 也dã 。 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 者giả 。 本bổn 為vi 眾chúng 生sanh 著trước 三tam 界giới 之chi 惑hoặc 。 以dĩ 遣khiển 不bất 空không 之chi 病bệnh 耳nhĩ 。 言ngôn 迹tích 既ký 漫mạn 。 理lý 應ưng 致trí 疑nghi 。 今kim 許hứa 其kỳ 疑nghi 問vấn 。 微vi 言ngôn 得đắc 顯hiển 。 引dẫn 背bối/bội 歸quy 宗tông 也dã 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 開khai 宗tông 有hữu 略lược 有hữu 廣quảng 。 此thử 廣quảng 勸khuyến 問vấn 也dã 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 觀quán 四tứ 非phi 常thường 。 斷đoạn 疑nghi 成thành 道Đạo 。 聞văn 佛Phật 常thường 住trụ 。 應ưng 於ư 此thử 果quả 生sanh 疑nghi 。 則tắc 應ưng 問vấn 而nhi 無vô 問vấn 者giả 。 必tất 以dĩ 昔tích 說thuyết 是thị 實thật 。 若nhược 以dĩ 昔tích 說thuyết 為vi 實thật 終chung 不bất 悟ngộ 今kim 教giáo 也dã 。 是thị 故cố 稱xưng 名danh 。 發phát 其kỳ 疑nghi 端đoan 。 昔tích 說thuyết 一nhất 切thiết 空không 。 今kim 言ngôn 不bất 空không 。 是thị 可khả 疑nghi 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 此thử 開khai 宗tông 之chi 中trung 。 第đệ 三tam 也dã 。 前tiền 第đệ 一nhất 因nhân 施thí 明minh 常thường 。 第đệ 二nhị 純thuần 陀đà 騰đằng 大đại 眾chúng 請thỉnh 明minh 常thường 。 今kim 此thử 第đệ 三tam 勸khuyến 奪đoạt 門môn 明minh 常thường 也dã 。 所sở 以dĩ 將tương 奪đoạt 而nhi 先tiên 勸khuyến 問vấn 者giả 。 向hướng 以dĩ 五ngũ 譬thí 譏cơ 佛Phật 。 或hoặc 言ngôn 悋lận 法pháp 。 或hoặc 謂vị 慈từ 偏thiên 。 今kim 勸khuyến 其kỳ 令linh 問vấn 上thượng 開khai 宗tông 之chi 旨chỉ 。 發phát 今kim 昔tích 二nhị 教giáo 。 顯hiển 二nhị 種chủng 不bất 可khả 請thỉnh 。 既ký 所sở 未vị 達đạt 。 今kim 應ưng 疑nghi 問vấn 也dã 。 生sanh 死tử 虛hư 假giả 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。 涅Niết 槃Bàn 圓viên 極cực 。 湛trạm 然nhiên 常thường 存tồn 。 為vi 不bất 空không 也dã 。 昔tích 說thuyết 無vô 常thường 。 止chỉ 於ư 三tam 界giới 。 今kim 言ngôn 無vô 常thường 。 三tam 界giới 外ngoại 也dã 。 昔tích 以dĩ 三tam 無vô 為vi 為vi 常thường 。 今kim 明minh 妙diệu 有hữu 以dĩ 為vi 常thường 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 下hạ 第đệ 二nhị 舉cử 因nhân 果quả 。 總tổng 勸khuyến 問vấn 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 第đệ 二nhị 廣quảng 舉cử 諸chư 法pháp 。 以dĩ 勸khuyến 問vấn 也dã 。

亦diệc 當đương 為vì 汝nhữ 先tiên 說thuyết 甘cam 露lộ 然nhiên 後hậu 乃nãi 當đương 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 如như 必tất 不bất 疑nghi 不bất 知tri 問vấn 者giả 。 亦diệc 當đương 自tự 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 終chung 不bất 使sử 汝nhữ 。 遂toại 墮đọa 疑nghi 惑hoặc 也dã 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 謂vị 汝nhữ 自tự 有hữu 疑nghi 。 而nhi 不bất 能năng 問vấn 。 我ngã 當đương 為vi 說thuyết 。 然nhiên 後hậu 涅Niết 槃Bàn 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 總tổng 答đáp 前tiền 五ngũ 譬thí 譏cơ 請thỉnh 意ý 。 自tự 出xuất 世thế 以dĩ 來lai 。 說thuyết 苦khổ 無vô 常thường 。 除trừ 餘dư 四tứ 倒đảo 。 今kim 說thuyết 常thường 樂nhạc 具cụ 足túc 入nhập 道đạo 。 何hà 致trí 終chung 始thỉ 之chi 譏cơ 耶da 。 今kim 昔tích 所sở 說thuyết 。 窮cùng 幽u 微vi 之chi 理lý 。 豈khởi 有hữu 畏úy 法pháp 過quá 耶da 。 今kim 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 廣quảng 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 甘cam 露lộ 極cực 理lý 。 令linh 得đắc 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 之chi 法pháp 。 有hữu 何hà 乖quai 願nguyện 耶da 。 今kim 欲dục 令linh 汝nhữ 識thức 常thường 。 與dữ 文Văn 殊Thù 等đẳng 。 豈khởi 謂vị 慈từ 偏thiên 耶da 。 出xuất 世thế 已dĩ 來lai 。 教giáo 爾nhĩ 正chánh 路lộ 。 今kim 復phục 示thị 汝nhữ 甘cam 露lộ 妙diệu 道đạo 。 豈khởi 曰viết 無vô 慈từ 耶da 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu 佛Phật 出xuất 世thế 難nan 。 人nhân 身thân 難nan 得đắc 。 至chí )# 如như 求cầu 金kim 沙sa 優ưu 曇đàm 鉢bát 華hoa 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 所sở 謂vị 將tương 欲dục 奪đoạt 之chi 。 必tất 固cố 與dữ 之chi 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 向hướng 來lai 勸khuyến 問vấn 。 從tùng 此thử 下hạ 奪đoạt 也dã 。 有hữu 四tứ 段đoạn 。 第đệ 一nhất 奪đoạt 果quả 。 第đệ 二nhị 奪đoạt 因nhân 。 第đệ 三tam 舉cử 寶bảo 珠châu 譬thí 。 明minh 昔tích 果quả 所sở 以dĩ 是thị 虛hư 第đệ 四tứ 結kết 會hội 二nhị 教giáo 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 下hạ 第đệ 三tam 偏thiên 勸khuyến 捨xả 昔tích 所sở 得đắc 果quả 也dã 。 有hữu 四tứ 意ý 。 第đệ 一nhất 先tiên 歎thán 比Bỉ 丘Khâu 能năng 離ly 五ngũ 難nạn/nan 。 并tinh 勸khuyến 也dã 。 第đệ 二nhị 正chánh 奪đoạt 果quả 。 第đệ 三tam 奪đoạt 昔tích 所sở 行hành 因nhân 。 第đệ 四tứ 勸khuyến 脩tu 取thủ 今kim 常thường 果quả 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 此thử 下hạ 訖ngật 如như 世thế 伊y 字tự 。 第đệ 三tam 別biệt 更cánh 舉cử 異dị 緣duyên 勸khuyến 問vấn 也dã 。 有hữu 三tam 章chương 。 一nhất 舉cử 比Bỉ 丘Khâu 德đức 。 第đệ 二nhị 舉cử 比Bỉ 丘Khâu 失thất 。 第đệ 三tam 舉cử 佛Phật 真chân 實thật 教giáo 勅sắc 。 以dĩ 勸khuyến 問vấn 。

諸chư 比Bỉ 丘Khâu 離ly 於ư 八bát 難nạn 。 得đắc 人nhân 身thân 難nan 。 至chí 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 不bất 應ưng 放phóng 逸dật 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 向hướng 與dữ 今kim 奪đoạt 也dã 。 昔tích 偏thiên 執chấp 以dĩ 為vi 足túc 。 更cánh 不bất 進tiến 求cầu 。 豈khởi 非phi 空không 過quá 放phóng 逸dật 人nhân 耶da 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 比Bỉ 丘Khâu 既ký 勤cần 勤cần 請thỉnh 住trụ 。 佛Phật 不bất 許hứa 住trụ 。 而nhi 乃nãi 勸khuyến 問vấn 。 所sở 舉cử 之chi 理lý 。 非phi 其kỳ 境cảnh 界giới 。 絕tuyệt 諮tư 啟khải 之chi 方phương 。 乃nãi 退thoái 保bảo 所sở 得đắc 。 息tức 進tiến 向hướng 之chi 路lộ 。 承thừa 其kỳ 此thử 念niệm 。 故cố 有hữu 空không 過quá 之chi 責trách 。 舉cử 昔tích 苦khổ 行hạnh 。 以dĩ 顯hiển 大đại 慈từ 之chi 難nạn/nan 負phụ 。

汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 云vân 何hà 莊trang 嚴nghiêm 。 至chí )# 值trị 遇ngộ 寶bảo 城thành 取thủ 虛hư 偽ngụy 物vật 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 此thử 譬thí 廣quảng 上thượng 事sự 也dã 。 城thành 喻dụ 涅Niết 槃Bàn 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 佛Phật 果Quả 排bài 遣khiển 累lũy/lụy/luy 。 喻dụ 城thành 之chi 防phòng 非phi 也dã 。 戒giới 防phòng 身thân 口khẩu 外ngoại 失thất 。 如như 墻tường 也dã 。 定định 水thủy 為vi 塹tiệm 也dã 。 慧tuệ 能năng 決quyết 斷đoán 除trừ 惡ác 。 如như 俾tỉ 倪nghê 也dã 。 保bảo 其kỳ 所sở 得đắc 。 謂vị 取thủ 虛hư 偽ngụy 物vật 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 第đệ 二nhị 奪đoạt 果quả 也dã 。 寶bảo 城thành 無vô 體thể 。 為vi 眾chúng 寶bảo 所sở 成thành 。 若nhược 一nhất 德đức 不bất 備bị 。 不bất 得đắc 稱xưng 為vi 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 昔tích 之chi 所sở 說thuyết 。 乃nãi 是thị 涅Niết 槃Bàn 因nhân 緣duyên 中trung 說thuyết 耳nhĩ 。

汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 勿vật 以dĩ 下hạ 心tâm (# 至chí )# 未vị 為vi 正Chánh 法Pháp 。 除trừ 諸chư 結kết 使sử 。

案án 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 第đệ 三tam 奪đoạt 已dĩ 昔tích 日nhật 所sở 因nhân 也dã 。 有hữu 四tứ 句cú 。 唯duy 勸khuyến 令linh 忘vong 懷hoài 兩lưỡng 修tu 而nhi 德đức 也dã 。 雖tuy 服phục 袈ca 裟sa 者giả 。 此thử 乃nãi 始thỉ 學học 之chi 初sơ 門môn 非phi 涉thiệp 真chân 之chi 極cực 路lộ 也dã 。

汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 今kim 當đương 真chân 實thật (# 至chí 種chủng 種chủng 煩phiền 惱não 。 病bệnh 之chi 良lương 藥dược 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 真chân 實thật 事sự 者giả 。 謂vị 常thường 理lý 也dã 。 常thường 理lý 難nan 解giải 。 既ký 非phi 散tán 心tâm 怯khiếp 弱nhược 所sở 知tri 。 故cố 須tu 攝nhiếp 心tâm 也dã 。 唯duy 有hữu 佛Phật 日nhật 能năng 照chiếu 。 佛Phật 日nhật 沒một 已dĩ 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 為vi 。 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 云vân 何hà 能năng 見kiến 耶da 。 大đại 地địa 是thị 眾chúng 生sanh 共cộng 報báo 。 佛Phật 法Pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 本bổn 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 求cầu 此thử 。 即tức 眾chúng 生sanh 法pháp 已dĩ 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 十Thập 力Lực 慧tuệ 日nhật 沒một 者giả 。 謂vị 時thời 機cơ 難nạn/nan 差sai 也dã 。 草thảo 木mộc 為vi 眾chúng 生sanh 用dụng 者giả 。 資tư 益ích 法pháp 藥dược 。 以dĩ 除trừ 患hoạn 也dã 。 既ký 有hữu 法pháp 藥dược 。 所sở 以dĩ 時thời 不bất 可khả 失thất 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 第đệ 四tứ 勸khuyến 修tu 今kim 因nhân 。 取thủ 今kim 果quả 也dã 。 將tương 欲dục 勸khuyến 修tu 。 先tiên 以dĩ 一nhất 句cú 誡giới 勅sắc 竟cánh 。 略lược 出xuất 常thường 住trụ 體thể 相tướng 云vân 。 如Như 來Lai 法pháp 性tánh 。 真chân 實thật 不bất 倒đảo 也dã 。 昔tích 日nhật 亦diệc 云vân 法pháp 性tánh 。 而nhi 是thị 斷đoạn 滅diệt 之chi 教giáo 。 今kim 日nhật 所sở 明minh 常thường 果quả 體thể 。 百bách 非phi 所sở 不bất 得đắc 。 無vô 有hữu 亦diệc 無vô 無vô 。 謂vị 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 如như 此thử 心tâm 緣duyên 。 豈khởi 是thị 顛điên 倒đảo 耶da 。 即tức 生sanh 三tam 法pháp 。 為vi 修tu 因nhân 之chi 方phương 。 謂vị 精tinh 進tấn 攝nhiếp 心tâm 勇dũng 猛mãnh 也dã 。

我ngã 今kim 當đương 令linh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 至chí )# 悉tất 皆giai 安an 住trụ 祕bí 密mật 藏tạng 中trung 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 入nhập 者giả 常thường 住trụ 之chi 理lý 。 昔tích 為vi 無vô 常thường 所sở 覆phú 。 眾chúng 生sanh 不bất 見kiến 。 今kim 得đắc 見kiến 故cố 。 名danh 之chi 為vi 入nhập 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 上thượng 略lược 開khai 常thường 。 未vị 出xuất 常thường 體thể 。 今kim 既ký 奪đoạt 彼bỉ 所sở 得đắc 。 宜nghi 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 也dã 。 祕bí 密mật 者giả 。 謂vị 十Thập 地Địa 所sở 不bất 見kiến 。 唯duy 佛Phật 能năng 了liễu 也dã 。 眾chúng 德đức 蘊uẩn 在tại 圓viên 果quả 之chi 中trung 。 義nghĩa 和hòa 藏tạng 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 住trụ 者giả 有hữu 三tam 位vị 。 謂vị 信tín 見kiến 得đắc 也dã 。 何hà 者giả 。 從tùng 外ngoại 凡phàm 至chí 九cửu 地địa 。 通thông 名danh 信tín 住trụ 。 第đệ 十Thập 地Địa 者giả 。 名danh 為vi 見kiến 住trụ 。 唯duy 佛Phật 乃nãi 居cư 得đắc 住trụ 位vị 也dã 。

我ngã 亦diệc 復phục 當đương 。 安an 住trụ 是thị 中trung 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 佛Phật 得đắc 常thường 故cố 。 名danh 為vi 住trụ 也dã 。 為vi 物vật 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 不bất 滅diệt 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 向hướng 指chỉ 大đại 眾chúng 。 今kim 指chỉ 如Như 來Lai 。 明minh 同đồng 得đắc 不bất 異dị 耳nhĩ 。 入nhập 者giả 。 謂vị 丈trượng 六lục 之chi 迹tích 。 緣duyên 盡tận 。 反phản 真chân 。 約ước 應ưng 不bất 現hiện 。 故cố 言ngôn 入nhập 也dã 。

何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。 至chí )# 名danh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 如như 世thế 伊y 字tự 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 夫phu 照chiếu 極cực 自tự 然nhiên 。 居cư 宗tông 在tại 上thượng 。 上thượng 不bất 可khả 並tịnh 。 故cố 橫hoạnh/hoành 必tất 非phi 矣hĩ 。 所sở 除trừ 累lũy/lụy/luy 。 近cận 則tắc 解giải 脫thoát 。 於ư 下hạ 無vô 不bất 應ưng 。 兼kiêm 則tắc 色sắc 身thân 是thị 俱câu 。 非phi 先tiên 後hậu 故cố 。 縱túng/tung 亦diệc 非phi 也dã 。 三tam 無vô 離ly 理lý 故cố 。 別biệt 之chi 尤vưu 非phi 。 是thị 以dĩ 湛trạm 然nhiên 弗phất 差sai 。 猶do 如như 伊y 字tự 。 既ký 云vân 常thường 矣hĩ 。 豈khởi 有hữu 今kim 滅diệt 。 今kim 滅diệt 非phi 實thật 。 色sắc 身thân 則tắc 存tồn 也dã 。 一nhất 言ngôn 蔽tế 諸chư 。 伊y 字tự 之chi 喻dụ 也dã 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 若nhược 竝tịnh 者giả 。 身thân 能năng 發phát 智trí 。 智trí 用dụng 滿mãn 故cố 。 三tam 法pháp 俱câu 常thường 。 智trí 功công 既ký 勝thắng 。 故cố 不bất 竝tịnh 也dã 。 縱túng/tung 亦diệc 不bất 成thành 者giả 。 身thân 智trí 之chi 滅diệt 。 無vô 優ưu 劣liệt 故cố 也dã 。 面diện 上thượng 三tam 目mục 者giả 。 般Bát 若Nhã 居cư 上thượng 。 身thân 及cập 解giải 脫thoát 。 二nhị 無vô 勝thắng 故cố 。 竝tịnh 列liệt 在tại 下hạ 。 此thử 釋thích 三tam 德đức 相tương/tướng 緣duyên 。 得đắc 常thường 之chi 所sở 由do 也dã 。 若nhược 別biệt 者giả 不bất 相tương 因nhân 也dã 。 身thân 得đắc 智trí 。 不bất 由do 智trí 得đắc 滅diệt 。 是thị 則tắc 俱câu 無vô 也dã 。 具cụ 此thử 三tam 法Pháp 。 所sở 以dĩ 謂vị 安an 住trụ 也dã 。 名danh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 謂vị 常thường 法pháp 無vô 滅diệt 。 為vi 物vật 故cố 滅diệt 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 三tam 法pháp 各các 異dị 者giả 。 體thể 異dị 則tắc 有hữu 分phần/phân 。 有hữu 分phần/phân 則tắc 無vô 常thường 。 豈khởi 宜nghi 各các 異dị 而nhi 合hợp 成thành 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 又hựu 雖tuy 云vân 一nhất 一nhất 非phi 耳nhĩ 。 然nhiên 離ly 此thử 之chi 外ngoại 。 亦diệc 更cánh 無vô 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 竝tịnh 不bất 成thành 者giả 。 明minh 功công 用dụng 不bất 同đồng 。 縱túng/tung 不bất 成thành 者giả 。 明minh 義nghĩa 無vô 勝thắng 負phụ 也dã 。 別biệt 不bất 成thành 者giả 。 明minh 無vô 異dị 體thể 也dã 。 解giải 脫thoát 亦diệc 非phi 者giả 。 此thử 總tổng 合hợp 前tiền 兩lưỡng 句cú 。 若nhược 言ngôn 解giải 脫thoát 功công 用dụng 即tức 法Pháp 身thân 功công 用dụng 者giả 非phi 也dã 。 三tam 法pháp 各các 異dị 者giả 。 合hợp 第đệ 三tam 若nhược 別biệt 句cú 也dã 。 言ngôn 解giải 脫thoát 亦diệc 非phi 有hữu 。 唯duy 主chủ 滅diệt 累lũy/lụy/luy 一nhất 義nghĩa 。 不bất 收thu 圓viên 德đức 。 文văn 句cú 隱ẩn 略lược 。 得đắc 意ý 者giả 。 應ưng 云vân 解giải 脫thoát 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 所sở 成thành 圓viên 體thể 已dĩ 。 何hà 者giả 。 以dĩ 三tam 德đức 成thành 祕bí 密mật 藏tạng 。 此thử 收thu 佛Phật 地Địa 功công 德đức 斯tư 盡tận 。 向hướng 者giả 三tam 德đức 。 各các 收thu 一nhất 義nghĩa 。 是thị 為vi 捉tróc 別biệt 。 云vân 何hà 收thu 盡tận 。 故cố 言ngôn 非phi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 竝tịnh 者giả 。 以dĩ 一nhất 時thời 俱câu 有hữu 。 以dĩ 為vi 譬thí 也dã 。 何hà 者giả 。 昔tích 以dĩ 事sự 斷đoạn 無vô 為vi 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 此thử 無vô 為vi 。 與dữ 身thân 智trí 竝tịnh 故cố 。 非phi 今kim 日nhật 伊y 字tự 也dã 。 縱túng/tung 者giả 。 以dĩ 前tiền 後hậu 為vi 目mục 。 亦diệc 譬thí 昔tích 日nhật 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 謂vị 先tiên 有hữu 身thân 。 次thứ 有hữu 智trí 。 後hậu 有hữu 滅diệt 。 故cố 言ngôn 非phi 也dã 。 如như 三tam 目mục 者giả 。 上thượng 以dĩ 二nhị 句cú 非phi 昔tích 。 此thử 句cú 正chánh 是thị 於ư 今kim 。 謂vị 萬vạn 德đức 之chi 上thượng 。 總tổng 明minh 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 三tam 點điểm 若nhược 別biệt 者giả 。 謂vị 三tam 德đức 之chi 上thượng 。 一nhất 一nhất 偏thiên 取thủ 。 亦diệc 不bất 得đắc 也dã 。 下hạ 句cú 云vân 。 法Pháp 身thân 亦diệc 非phi 等đẳng 也dã 。 三tam 法pháp 各các 異dị 亦diệc 非phi 者giả 。 謂vị 各các 有hữu 別biệt 體thể 也dã 。

爾nhĩ 時thời 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 聞văn 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 至chí )# 於ư 諸chư 想tưởng 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 既ký 聞văn 涅Niết 槃Bàn 如như 世thế 伊y 字tự 。 始thỉ 悟ngộ 昔tích 說thuyết 無vô 常thường 之chi 旨chỉ 。 止chỉ 於ư 三tam 界giới 。 而nhi 遠viễn 表biểu 於ư 常thường 也dã 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 受thọ 解giải 請thỉnh 也dã 。 聞văn 今kim 伊y 字tự 之chi 譬thí 。 解giải 佛Phật 昔tích 說thuyết 。 一nhất 切thiết 無vô 常thường 。 是thị 方phương 便tiện 也dã 。 而nhi 此thử 方phương 便tiện 。 能năng 斷đoạn 三tam 界giới 實thật 結kết 。 何hà 快khoái 如như 之chi 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 佛Phật 說thuyết 伊y 字tự 涅Niết 槃Bàn 之chi 常thường 。 是thị 則tắc 已dĩ 說thuyết 非phi 涅Niết 槃Bàn 者giả 無vô 常thường 也dã 。 又hựu 自tự 因nhân 今kim 解giải 悟ngộ 昔tích 說thuyết 無vô 常thường 旨chỉ 在tại 非phi 佛Phật 。 乃nãi 所sở 以dĩ 表biểu 佛Phật 是thị 常thường 。 可khả 謂vị 快khoái 說thuyết 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 向hướng 釋thích 三tam 義nghĩa 。 旨chỉ 趣thú 幽u 深thâm 。 求cầu 之chi 於ư 心tâm 。 冥minh 然nhiên 分phần/phân 外ngoại 。 交giao 聞văn 唱xướng 滅diệt 。 捨xả 應ưng 歸quy 本bổn 。 長trường/trưởng 與dữ 物vật 隔cách 。 故cố 愁sầu 憂ưu 也dã 。 快khoái 說thuyết 無vô 常thường 者giả 。 伊y 字tự 之chi 說thuyết 。 非phi 情tình 所sở 解giải 。 前tiền 塗đồ 難nạn/nan 涉thiệp 。 退thoái 保bảo 先tiên 教giáo 。 何hà 以dĩ 示thị 耶da 。 如Như 來Lai 昔tích 教giáo 。 令linh 我ngã 修tu 學học 無vô 常thường 等đẳng 觀quán 。 離ly 三tam 界giới 惑hoặc 。 依y 教giáo 修tu 行hành 。 果quả 得đắc 出xuất 苦khổ 。 所sở 以dĩ 不bất 難nan 。 今kim 日nhật 教giáo 者giả 。 今kim 雖tuy 言ngôn 常thường 。 而nhi 我ngã 未vị 得đắc 。 我ngã 既ký 未vị 得đắc 。 事sự 在tại 如Như 來Lai 。 交giao 見kiến 滅diệt 度độ 。 雖tuy 有hữu 常thường 言ngôn 。 不bất 覩đổ 其kỳ 事sự 。 如như 其kỳ 不bất 住trụ 。 則tắc 昔tích 說thuyết 可khả 憑bằng 。 是thị 以dĩ 歎thán 也dã 。 象tượng 跡tích 為vi 上thượng 者giả 。 上thượng 句cú 歎thán 教giáo 。 此thử 句cú 歎thán 從tùng 教giáo 生sanh 解giải 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 從tùng 此thử 以dĩ 下hạ 。 請thỉnh 中trung 第đệ 二nhị 文văn 也dã 。 若nhược 為vi 凡phàm 請thỉnh 。 大đại 旨chỉ 有hữu 二nhị 。 第đệ 一nhất 者giả 。 佛Phật 說thuyết 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 作tác 五ngũ 門môn 觀quán 。 而nhi 佛Phật 故cố 是thị 常thường 。 得đắc 知tri 金kim 剛cang 以dĩ 還hoàn 是thị 生sanh 死tử 。 而nhi 後hậu 心tâm 是thị 常thường 也dã 。 我ngã 是thị 可khả 教giáo 人nhân 。 佛Phật 應ưng 住trụ 世thế 也dã 。 第đệ 二nhị 佛Phật 雖tuy 為vi 我ngã 說thuyết 伊y 字tự 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 知tri 云vân 何hà 而nhi 得đắc 也dã 。 就tựu 此thử 第đệ 二nhị 請thỉnh 中trung 。 有hữu 三tam 段đoạn 。 第đệ 一nhất 明minh 我ngã 是thị 可khả 教giáo 之chi 人nhân 。 略lược 有hữu 所sở 解giải 。 故cố 先tiên 以dĩ 二nhị 譬thí 。 歎thán 今kim 苦khổ 空không 無vô 常thường 。 五ngũ 門môn 除trừ 惑hoặc 。 勝thắng 於ư 昔tích 日nhật 也dã 。 第đệ 二nhị 從tùng 帝đế 王vương 。 訖ngật 醉túy 人nhân 譬thí 。 正chánh 請thỉnh 辭từ 也dã 。 第đệ 三tam 從tùng 歎thán 芭ba 蕉tiêu 已dĩ 下hạ 。 執chấp 昔tích 教giáo 。 以dĩ 要yếu 佛Phật 若nhược 不bất 住trụ 世thế 。 我ngã 當đương 尋tầm 昔tích 所sở 習tập 。 通thông 於ư 佛Phật 上thượng 。 脩tu 苦khổ 無vô 常thường 也dã 。 快khoái 者giả 。 快khoái 上thượng 純thuần 陀đà 品phẩm 中trung 五ngũ 門môn 觀quán 也dã 。 純thuần 陀đà 品phẩm 中trung 。 說thuyết 常thường 無vô 常thường 。 今kim 但đãn 歎thán 無vô 常thường 之chi 理lý 。 昔tích 來lai 所sở 觀quán 常thường 理lý 。 本bổn 所sở 未vị 達đạt 。 且thả 留lưu 此thử 理lý 。 以dĩ 為vi 請thỉnh 辭từ 。 謂vị 我ngã 未vị 解giải 。 應ưng 住trụ 世thế 教giáo 我ngã 也dã 。 我ngã 若nhược 已dĩ 解giải 今kim 日nhật 常thường 旨chỉ 。 用dụng 請thỉnh 何hà 為vi 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 此thử 下hạ 第đệ 四tứ 段đoạn 奪đoạt 執chấp 也dã 。 有hữu 四tứ 別biệt 。 第đệ 一nhất 正chánh 執chấp 。 第đệ 二nhị 奪đoạt 執chấp 。 第đệ 三tam 請thỉnh 住trụ 。 第đệ 四tứ 佛Phật 答đáp 。 從tùng 此thử 訖ngật 而nhi 有hữu 諸chư 見kiến 其kỳ 無vô 是thị 處xứ 。 第đệ 一nhất 快khoái 昔tích 教giáo 。 擬nghĩ 為vi 反phản 請thỉnh 也dã 。 明minh 駿tuấn 曰viết 。 此thử 下hạ 訖ngật 無vô 我ngã 想tưởng 勸khuyến 問vấn 中trung 。 第đệ 二nhị 翻phiên 上thượng 舉cử 勝thắng 法Pháp 勸khuyến 問vấn 。 既ký 非phi 己kỷ 所sở 解giải 。 乃nãi 還hoàn 執chấp 昔tích 教giáo 也dã 。 有hữu 三tam 階giai 。 第đệ 一nhất 勸khuyến 昔tích 無vô 常thường 教giáo 。 於ư 我ngã 已dĩ 解giải 。 第đệ 二nhị 舉cử 帝đế 王vương 等đẳng 譬thí 。 明minh 所sở 未vị 解giải 者giả 。 在tại 乎hồ 今kim 教giáo 。 而nhi 佛Phật 不bất 住trụ 。 教giáo 我ngã 令linh 解giải 耶da 。 第đệ 三tam 舉cử 歎thán 無vô 我ngã 等đẳng 教giáo 也dã 。

若nhược 有hữu 精tinh 勤cần 。 脩tu 集tập 之chi 者giả (# 至chí 無vô 明minh 憍kiêu 慢mạn 。 及cập 無vô 常thường 想tưởng 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 舉cử 三tam 界giới 實thật 結kết 。 顯hiển 無vô 常thường 教giáo 之chi 力lực 能năng 也dã 。 不bất 說thuyết 瞋sân 者giả 。 以dĩ 易dị 斷đoạn 故cố 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 若nhược 能năng 勤cần 脩tu 。 無vô 常thường 想tưởng 者giả 。 則tắc 不bất 離ly 三tam 界giới 惑hoặc 及cập 佛Phật 上thượng 無vô 常thường 想tưởng 倒đảo 。 快khoái 說thuyết 之chi 義nghĩa 。 其kỳ 在tại 此thử 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 想tưởng 有hữu 二nhị 種chủng 。 若nhược 習tập 觀quán 觀quán 空không 前tiền 方phương 便tiện 者giả 。 不bất 能năng 除trừ 結kết 。 今kim 取thủ 空không 觀quán 。 恊# 解giải 無vô 常thường 。 即tức 是thị 空không 慧tuệ 。 作tác 想tưởng 名danh 說thuyết 也dã 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 還hoàn 取thủ 空không 前tiền 方phương 便tiện 伏phục 結kết 。 由do 伏phục 後hậu 斷đoạn 。 故cố 通thông 言ngôn 斷đoạn 也dã 。 及cập 無vô 常thường 想tưởng 者giả 。 斷đoạn 見kiến 無vô 常thường 耳nhĩ 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 是thị 思tư 惟duy 門môn 中trung 。 最tối 後hậu 所sở 斷đoạn 者giả 。 故cố 偏thiên 舉cử 。 非phi 不bất 先tiên 斷đoạn 麁thô 也dã 。 及cập 無vô 常thường 想tưởng 者giả 。 兼kiêm 除trừ 佛Phật 上thượng 倒đảo 也dã 。

世Thế 尊Tôn 如Như 來Lai 若nhược 離ly 無vô 常thường 想tưởng 者giả 。 至chí 無vô 明minh 憍kiêu 慢mạn 。 及cập 無vô 常thường 想tưởng 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 上thượng 云vân 脩tu 無vô 常thường 。 能năng 除trừ 無vô 常thường 想tưởng 。 想tưởng 是thị 慧tuệ 名danh 。 似tự 若nhược 鉾mâu 楯thuẫn 。 宜nghi 更cánh 明minh 之chi 也dã 。 若nhược 離ly 者giả 。 謂vị 不bất 脩tu 無vô 常thường 想tưởng 。 則tắc 無vô 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 既ký 無vô 。 則tắc 無vô 解giải 脫thoát 。 今kim 日nhật 豈khởi 得đắc 入nhập 涅Niết 槃Bàn 乎hồ 。 若nhược 不bất 離ly 者giả 。 取thủ 昔tích 說thuyết 相tương/tướng 。 為vi 無vô 常thường 想tưởng 。 則tắc 是thị 顛điên 倒đảo 。 豈khởi 得đắc 言ngôn 與dữ 慢mạn 等đẳng 俱câu 離ly 耶da 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 請thỉnh 也dã 。 得đắc 理lý 觀quán 者giả 。 境cảnh 智trí 不bất 相tương 離ly 。 如Như 來Lai 若nhược 常thường 。 則tắc 離ly 無vô 常thường 想tưởng 。 若nhược 離ly 無vô 常thường 想tưởng 。 為vi 物vật 則tắc 不bất 應ưng 涅Niết 槃Bàn 。 上thượng 既ký 有hữu 為vi 眾chúng 生sanh 之chi 言ngôn 。 因nhân 之chi 得đắc 有hữu 請thỉnh 也dã 。 若nhược 不bất 離ly 者giả 。 若nhược 佛Phật 不bất 住trụ 理lý 數số 。 自tự 滅diệt 無vô 常thường 之chi 觀quán 。 竟cánh 不bất 離ly 佛Phật 。 伊y 字tự 之chi 譬thí 。 更cánh 增tăng 惑hoặc 倒đảo 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 向hướng 美mỹ 快khoái 說thuyết 無vô 常thường 想tưởng 。 能năng 除trừ 三tam 界giới 常thường 見kiến 等đẳng 惑hoặc 。 及cập 佛Phật 上thượng 無vô 常thường 想tưởng 倒đảo 。 今kim 次thứ 歎thán 此thử 想tưởng 亦diệc 能năng 得đắc 常thường 也dã 。 何hà 以dĩ 然nhiên 耶da 。 如Như 來Lai 本bổn 若nhược 不bất 脩tu 。 無vô 常thường 想tưởng 者giả 。 則tắc 不bất 知tri 無vô 常thường 。 在tại 於ư 非phi 佛Phật 。 常thường 在tại 於ư 佛Phật 。 云vân 何hà 得đắc 脩tu 不bất 濫lạm 之chi 無vô 常thường 。 入nhập 伊y 字tự 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 此thử 論luận 今kim 日nhật 所sở 解giải 。 不bất 談đàm 昔tích 日nhật 也dã 。 若nhược 不bất 離ly 者giả 。 此thử 言ngôn 昔tích 解giải 也dã 。 若nhược 果quả 脩tu 昔tích 。 無vô 常thường 想tưởng 者giả 。 此thử 無vô 常thường 想tưởng 。 濫lạm 該cai 於ư 佛Phật 。 非phi 唯duy 不bất 識thức 於ư 常thường 。 亦diệc 未vị 深thâm 識thức 無vô 常thường 。 豈khởi 得đắc 能năng 除trừ 三tam 界giới 之chi 惑hoặc 。 及cập 佛Phật 上thượng 無vô 常thường 想tưởng 倒đảo 耶da 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 說thuyết 此thử 得đắc 失thất 二nhị 句cú 。 自tự 陳trần 已dĩ 解giải 悟ngộ 無vô 常thường 之chi 旨chỉ 。 成thành 向hướng 所sở 言ngôn 快khoái 說thuyết 之chi 意ý 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 比Bỉ 丘Khâu 意ý 言ngôn 。 我ngã 未vị 造tạo 極cực 。 事sự 須tu 滅diệt 身thân 然nhiên 後hậu 免miễn 苦khổ 。 今kim 高cao 推thôi 如Như 來Lai 。 不bất 同đồng 我ngã 者giả 。 既ký 曰viết 常thường 住trụ 。 豈khởi 待đãi 滅diệt 身thân 。 方phương 稱xưng 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 若nhược 不bất 離ly 者giả 。 懸huyền 取thủ 佛Phật 意ý 。 若nhược 言ngôn 我ngã 亦diệc 不bất 離ly 者giả 。 即tức 猥ổi 與dữ 我ngã 同đồng 。 則tắc 不bất 應ưng 言ngôn 脩tu 無vô 常thường 想tưởng 為vi 非phi 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 請thỉnh 辭từ 也dã 。 捉tróc 前tiền 品phẩm 中trung 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 二nhị 偈kệ 。 已dĩ 離ly 無vô 常thường 句cú 。 若nhược 尋tầm 此thử 語ngữ 。 佛Phật 便tiện 是thị 離ly 無vô 常thường 想tưởng 也dã 。 不bất 應ưng 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 此thử 應ưng 身thân 乃nãi 是thị 法Pháp 身thân 。 之chi 未vị 自tự 在tại 無vô 為vi 。 若nhược 果quả 不bất 自tự 在tại 。 云vân 何hà 言ngôn 我ngã 是thị 常thường 住trụ 。 若nhược 不bất 離ly 者giả 。 佛Phật 今kim 果quả 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 便tiện 是thị 未vị 離ly 無vô 常thường 想tưởng 。 那na 得đắc 言ngôn 我ngã 已dĩ 離ly 無vô 常thường 也dã 。 智trí 藏tạng 曰viết 。 離ly 者giả 。 滅diệt 之chi 異dị 稱xưng 。 想tưởng 者giả 。 空không 慧tuệ 之chi 別biệt 名danh 。 佛Phật 向hướng 云vân 欲dục 入nhập 三tam 點điểm 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 滅diệt 空không 慧tuệ 。 則tắc 無vô 般Bát 若Nhã 。 豈khởi 有hữu 三tam 點điểm 涅Niết 槃Bàn 可khả 入nhập 耶da 。 若nhược 不bất 離ly 者giả 。 取thủ 佛Phật 意ý 。 若nhược 言ngôn 不bất 滅diệt 此thử 慧tuệ 者giả 。 云vân 何hà 昔tích 言ngôn 滅diệt 無vô 常thường 想tưởng 。 是thị 則tắc 空không 慧tuệ 不bất 得đắc 不bất 滅diệt 。 三tam 點điểm 安an 在tại 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 農nông 夫phu 。 於ư 秋thu 月nguyệt 時thời (# 至chí )# 於ư 諸chư 想tưởng 中trung 無vô 常thường 為vi 最tối 。

案án 。 曇đàm 濟tế 曰viết 。 此thử 因nhân 譏cơ 而nhi 致trí 請thỉnh 也dã 。 佛Phật 若nhược 果quả 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 知tri 無vô 常thường 想tưởng 勝thắng 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 帝đế 王vương 知tri 命mạng 將tương 終chung (# 至chí )# 便tiện 欲dục 放phóng 捨xả 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 帝đế 王vương 之chi 慈từ 。 慈từ 及cập 一nhất 國quốc 。 尚thượng 行hành 恩ân 赦xá 。 佛Phật 慈từ 一nhất 切thiết 。 而nhi 不bất 見kiến 矜căng 耶da 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 雖tuy 說thuyết 昔tích 非phi 今kim 是thị 。 然nhiên 未vị 為vi 心tâm 用dụng 。 猶do 為vi 無vô 明minh 所sở 縛phược 。 未vị 得đắc 解giải 脫thoát 。 須tu 佛Phật 見kiến 教giáo 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 第đệ 二nhị 章chương 。 請thỉnh 辭từ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 為vi 鬼quỷ 所sở 持trì (# 至chí )# 解giải 脫thoát 等đẳng 法pháp 如như 世thế 伊y 字tự 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 世thế 醫y 慈từ 淺thiển 。 尚thượng 不bất 捨xả 病bệnh 人nhân 。 況huống 出xuất 世thế 良lương 醫y 。 而nhi 不bất 救cứu 我ngã 等đẳng 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 上thượng 譬thí 明minh 未vị 得đắc 解giải 脫thoát 。 此thử 譬thí 明minh 未vị 得đắc 般Bát 若Nhã 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 雖tuy 斷đoạn 麁thô 結kết 。 而nhi 細tế 者giả 猶do 在tại 。 佛Phật 為vi 良lương 咒chú 師sư 。 前tiền 譬thí 明minh 果quả 患hoạn 。 此thử 譬thí 明minh 因nhân 患hoạn 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 香hương 象tượng 為vi 人nhân 所sở 縛phược (# 至chí )# 便tiện 欲dục 放phóng 捨xả 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 如như 香hương 象tượng 。 聲Thanh 聞Văn 則tắc 未vị 然nhiên 。 云vân 何hà 可khả 捨xả 耶da 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 為vi 佛Phật 作tác 過quá 也dã 。 謂vị 如Như 來Lai 慈từ 等đẳng 。 不bất 得đắc 獨độc 為vi 聲Thanh 聞Văn 現hiện 身thân 。 亦diệc 復phục 餘dư 方phương 化hóa 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 慈từ 本bổn 濟tế 急cấp 。 我ngã 既ký 不bất 能năng 自tự 解giải 。 故cố 苦khổ 重trọng/trùng 為vi 急cấp 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 解giải 。 故cố 苦khổ 輕khinh 非phi 急cấp 也dã 。 五ngũ 十thập 七thất 者giả 。 依y 上thượng 結kết 名danh 愛ái 慢mạn 無vô 明minh 。 橫hoạnh/hoành 通thông 五ngũ 行hành 。 為vi 十thập 五ngũ 也dã 。 竪thụ 通thông 三tam 界giới 。 合hợp 為vi 四tứ 十thập 五ngũ 也dã 。 無vô 常thường 是thị 見kiến 。 四Tứ 諦Đế 亦diệc 通thông 三tam 界giới 。 四Tứ 諦Đế 十thập 二nhị 。 合hợp 五ngũ 十thập 七thất 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 此thử 譬thí 明minh 未vị 如như 大đại 法Pháp 身thân 自tự 在tại 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 羅La 漢Hán 斷đoạn 煩phiền 惱não 盡tận 。 不bất 無vô 習tập 氣khí 相tương/tướng 承thừa 。 故cố 言ngôn 有hữu 五ngũ 十thập 七thất 在tại 耳nhĩ 。 又hựu 釋thích 。 不bất 以dĩ 斷đoạn 見kiến 觀quán 照chiếu 智trí 。 約ước 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 為vi 十thập 二nhị 也dã 。 智trí 為vi 細tế 惑hoặc 所sở 闇ám 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 亦diệc 稱xưng 煩phiền 惱não 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 於ư 佛Phật 上thượng 起khởi 三tam 倒đảo 。 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 。 此thử 三tam 煩phiền 惱não 。 顯hiển 見kiến 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 來lai 治trị 也dã 。 一nhất 諦đế 下hạ 有hữu 三tam 為vi 十thập 二nhị 。 并tinh 為vi 四tứ 十thập 五ngũ 也dã 。 四tứ 倒đảo 不bất 取thủ 空không 者giả 。 空không 即tức 無vô 我ngã 。 更cánh 無vô 別biệt 義nghĩa 。 不bất 淨tịnh 本bổn 非phi 理lý 觀quán 。 故cố 不bất 取thủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 如như 人nhân 病bệnh 瘧ngược 值trị 遇ngộ 良lương 醫y (# 至chí )# 便tiện 欲dục 放phóng 捨xả 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 縱túng/tung 依y 昔tích 教giáo 得đắc 解giải 。 而nhi 於ư 餘dư 教giáo 未vị 了liễu 也dã 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 更cánh 為vi 佛Phật 作tác 過quá 也dã 。 若nhược 慈từ 必tất 救cứu 重trọng/trùng 。 應ưng 捨xả 聖thánh 從tùng 凡phàm 者giả 。 凡phàm 夫phu 計kế 常thường 。 故cố 佛Phật 應ưng 現hiện 滅diệt 。 若nhược 爾nhĩ 我ngã 有hữu 半bán 病bệnh 。 故cố 以dĩ 瘧ngược 為vi 譬thí 。 佛Phật 應ưng 救cứu 之chi 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 此thử 譬thí 明minh 無vô 常thường 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 雖tuy 免miễn 分phân 段đoạn 。 而nhi 變biến 易dị 猶do 在tại 。 為vi 半bán 日nhật 病bệnh 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 瘧ngược 是thị 寒hàn 熱nhiệt 之chi 病bệnh 。 明minh 我ngã 等đẳng 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 都đô 未vị 除trừ 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 佛Phật 除trừ 我ngã 麁thô 煩phiền 惱não 。 即tức 日nhật 不bất 發phát 。 而nhi 細tế 者giả 。 根căn 本bổn 猶do 在tại 未vị 去khứ 。 如như 瘧ngược 之chi 未vị 發phát 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 醉túy 人nhân 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 至chí )# 便tiện 欲dục 放phóng 捨xả 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 半bán 解giải 尚thượng 應ưng 更cánh 教giáo 。 況huống 全toàn 未vị 了liễu 耶da 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 之chi 病bệnh 。 全toàn 同đồng 凡phàm 夫phu 。 非phi 半bán 日nhật 病bệnh 也dã 。 何hà 者giả 。 若nhược 了liễu 三tam 界giới 無vô 常thường 。 於ư 佛Phật 不bất 應ưng 。 起khởi 無vô 常thường 想tưởng 。 說thuyết 言ngôn 佛Phật 是thị 無vô 常thường 。 則tắc 不bất 了liễu 因nhân 緣duyên 。 具cụ 三tam 界giới 常thường 見kiến 。 理lý 與dữ 凡phàm 夫phu 同đồng 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 此thử 譬thí 明minh 上thượng 所sở 以dĩ 未vị 得đắc 四tứ 義nghĩa 者giả 。 良lương 由do 凡phàm 夫phu 時thời 。 醉túy 醉túy 五ngũ 欲dục 。 情tình 重trọng/trùng 根căn 鈍độn 。 是thị 以dĩ 今kim 日nhật 髣phảng 髴phất 有hữu 解giải 。 然nhiên 猶do 未vị 醒tỉnh 。 云vân 何hà 捨xả 棄khí 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 上thượng 四tứ 譬thí 為vi 聖thánh 人nhân 作tác 譬thí 。 此thử 通thông 為vi 凡phàm 聖thánh 也dã 。 智trí 勇dũng 曰viết 。 此thử 譬thí 與dữ 上thượng 瘧ngược 譬thí 。 事sự 異dị 而nhi 意ý 同đồng 。 同đồng 以dĩ 惑hoặc 未vị 盡tận 為ví 喻dụ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 歎thán 芭ba 蕉tiêu 樹thụ (# 至chí )# 而nhi 有hữu 諸chư 見kiến 。 亦diệc 無vô 是thị 處xứ 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 昔tích 亦diệc 佛Phật 說thuyết 。 今kim 亦diệc 佛Phật 說thuyết 。 昔tích 解giải 既ký 非phi 。 今kim 何hà 必tất 是thị 。 是thị 故cố 還hoàn 執chấp 昔tích 解giải 。 乃nãi 取thủ 判phán 於ư 佛Phật 也dã 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 謂vị 如Như 來Lai 是thị 常thường 。 推thôi 理lý 而nhi 言ngôn 。 理lý 應ưng 自tự 在tại 。 而nhi 我ngã 今kim 日nhật 。 請thỉnh 不bất 得đắc 住trụ 。 便tiện 是thị 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 是thị 即tức 昔tích 說thuyết 無vô 我ngã 是thị 實thật 。 今kim 說thuyết 自tự 在tại 應ưng 虛hư 也dã 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 者giả 。 今kim 昔tích 皆giai 是thị 佛Phật 說thuyết 。 今kim 說thuyết 何hà 必tất 全toàn 是thị 。 故cố 引dẫn 昔tích 取thủ 判phán 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 從tùng 快khoái 說thuyết 以dĩ 來lai 。 比Bỉ 丘Khâu 雖tuy 自tự 說thuyết 解giải 。 猶do 未vị 自tự 審thẩm 。 今kim 欲dục 取thủ 定định 於ư 佛Phật 。 故cố 先tiên 呈trình 昔tích 解giải 。 歎thán 無vô 我ngã 想tưởng 為vi 真chân 也dã 。 佛Phật 若nhược 非phi 之chi 。 則tắc 今kim 解giải 是thị 也dã 。 如như 其kỳ 不bất 非phi 。 今kim 解giải 何hà 必tất 是thị 耶da 。 芭ba 蕉tiêu 譬thí 明minh 解giải 無vô 我ngã 也dã 。 漿tương 澤trạch 譬thí 真chân 言ngôn 其kỳ 身thân 。 理lý 自tự 無vô 我ngã 。 不bất 假giả 言ngôn 其kỳ 心tâm 解giải 。 七thất 葉diệp 華hoa 。 美mỹ 脩tu 無vô 我ngã 得đắc 入nhập 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 第đệ 三tam 章chương 。 欲dục 還hoàn 脩tu 昔tích 教giáo 也dã 。

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經Kinh 集Tập 解Giải 卷quyển 第đệ 六lục