大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 集Tập 解Giải
Quyển 23
梁Lương 寶Bảo 亮Lượng 等Đẳng 集Tập
大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經Kinh 集Tập 解Giải 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 三Tam
廣quảng 舉cử 十thập 二nhị 種chủng 醫y 譬thí 明minh 經Kinh 力lực 。 釋thích 船thuyền 師sư 譬thí 。 釋thích 蛇xà 脫thoát 皮bì 譬thí 釋thích 先tiên 陀đà 一nhất 。 名danh 四tứ 實thật 義nghĩa 。 明minh 改cải 定định 經kinh 文văn 失thất 義nghĩa 旨chỉ 事sự 。 釋thích 賣mại 乳nhũ 加gia 水thủy 譬thí 。
菩Bồ 薩Tát 品Phẩm 第đệ 二nhị
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 至chí )# 唯duy 除trừ 必tất 死tử 一nhất 闡xiển 提đề 輩bối 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 答đáp 問vấn 云vân 何hà 處xứ 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 不bất 能năng 染nhiễm 。 如như 醫y 療liệu 眾chúng 病bệnh 。 不bất 為vi 病bệnh 所sở 污ô 也dã 。 自tự 下hạ 為vi 經kinh 作tác 譬thí 也dã 。 八bát 術thuật 者giả 。 一nhất 治trị 身thân 。 二nhị 治trị 眼nhãn 。 三tam 治trị 瘡sang 。 四tứ 治trị 小tiểu 兒nhi 。 五ngũ 治trị 耶da 。 六lục 治trị 毒độc 。 七thất 治trị 胎thai 。 八bát 占chiêm 星tinh 宿tú 。 知tri 所sở 屬thuộc 可khả 治trị 不bất 可khả 治trị 也dã 。 一nhất 方phương 有hữu 二nhị 千thiên 偈kệ 。 阿a 薩tát 闍xà 病bệnh 。 不bất 可khả 治trị 者giả 。 喻dụ 二nhị 重trọng 罪tội 。 於ư 昔tích 契Khế 經Kinh 。 不bất 治trị 之chi 病bệnh 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 難nạn/nan 治trị 能năng 治trị 也dã 。 唯duy 不bất 能năng 治trị 必tất 死tử 病bệnh 者giả 。 不bất 可khả 加gia 治trị 。 非phi 難nạn/nan 治trị 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 餘dư 契Khế 經Kinh 譬thí 良lương 醫y 。 經kinh 有hữu 八bát 種chủng 藥dược 。 謂vị 苦khổ 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 不bất 淨tịnh 慈từ 心tâm 因nhân 緣duyên 觀quán 佛Phật 。 滅diệt 八bát 種chủng 病bệnh 。 四tứ 倒đảo 三tam 毒độc 及cập 等đẳng 分phần/phân 也dã 。 此thử 下hạ 有hữu 十thập 譬thí 。 悉tất 明minh 經kinh 有hữu 勝thắng 力lực 。 能năng 拔bạt 重trọng 罪tội 。 八bát 藥dược 者giả 。 謂vị 八Bát 正Chánh 道Đạo 也dã 。 過quá 八bát 藥dược 者giả 。 此thử 經Kinh 理lý 圓viên 。 功công 德đức 力lực 勝thắng 。 故cố 言ngôn 過quá 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 答đáp 第đệ 十thập 七thất 問vấn 也dã 。 此thử 第đệ 一nhất 譬thí 。 昔tích 法pháp 華hoa 以dĩ 前tiền 經kinh 教giáo 也dã 。 至chí 後hậu 凡phàm 十thập 二nhị 譬thí 。 至chí 文văn 自tự 述thuật 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 至chí )# 唯duy 除trừ 生sanh 盲manh 一nhất 闡xiển 提đề 輩bối 。
案án 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 前tiền 言ngôn 滅diệt 八bát 倒đảo 。 此thử 言ngôn 生sanh 八bát 解giải 。 開khai 二Nhị 乘Thừa 常thường 住trụ 慧tuệ 眼nhãn 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 至chí )# 若nhược 丸hoàn 若nhược 散tán 一nhất 切thiết 諸chư 藥dược 。
案án 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 八bát 藥dược 譬thí 除trừ 八bát 倒đảo 病bệnh 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 吐thổ 下hạ 者giả 。 明minh 罪tội 報báo 相tương/tướng 也dã 。 塗đồ 身thân 者giả 。 身thân 意ý 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 灌quán 鼻tị 者giả 。 謂vị 數sổ 息tức 也dã 。 薰huân 身thân 者giả 。 即tức 薰huân 禪thiền 也dã 。 洗tẩy 者giả 不bất 淨tịnh 觀quán 也dã 。 丸hoàn 者giả 總tổng 觀quán 也dã 。 散tán 者giả 別biệt 觀quán 也dã 。
而nhi 貧bần 愚ngu 人nhân 不bất 欲dục 服phục 之chi 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 白bạch 。 重trọng 罪tội 既ký 重trọng 障chướng 發phát 心tâm 。 故cố 不bất 肯khẳng 服phục 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 前tiền 明minh 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 滅diệt 八bát 倒đảo 生sanh 八bát 解giải 。 此thử 明minh 凡phàm 夫phu 及cập 犯phạm 重trọng/trùng 者giả 不bất 信tín 。
良lương 醫y 愍mẫn 念niệm 即tức 將tương 是thị 人nhân 。 至chí 以dĩ 藥dược 力lực 故cố 。 所sở 患hoạn 得đắc 除trừ 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 地địa 獄ngục 是thị 其kỳ 歸quy 處xứ 。 譬thí 舍xá 宅trạch 也dã 。 畏úy 苦khổ 發phát 心tâm 。 譬thí 強cường/cưỡng 服phục 也dã 。 應ưng 障chướng 不bất 障chướng 。 譬thí 患hoạn 除trừ 也dã 。 夫phu 不bất 信tín 者giả 。 以dĩ 不bất 顧cố 無vô 常thường 。 不bất 懼cụ 罪tội 對đối 。 誹phỉ 謗báng 以dĩ 之chi 而nhi 生sanh 。 臨lâm 終chung 之chi 時thời 。 謗báng 罪tội 對đối 現hiện 。 懼cụ 而nhi 改cải 悔hối 。 於ư 是thị 息tức 謗báng 生sanh 信tín 也dã 。 無vô 常thường 罪tội 對đối 。 是thị 思tư 善thiện 之chi 堂đường 。 為vi 舍xá 宅trạch 也dã 。 生sanh 必tất 歸quy 死tử 為vi 還hoàn 也dã 。 苦khổ 相tương/tướng 切thiết 迫bách 。 然nhiên 後hậu 始thỉ 信tín 。 為vi 強cường/cưỡng 與dữ 服phục 。
女nữ 人nhân 產sản 者giả 兒nhi 衣y 不bất 出xuất (# 至chí 悉tất 令linh 發phát 心tâm 。 除trừ 一nhất 闡xiển 提đề 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 犯phạm 重trọng/trùng 之chi 人nhân 。 有hữu 微vi 善thiện 根căn 。 能năng 生sanh 發phát 心tâm 。 譬thí 女nữ 也dã 。 未vị 發phát 心tâm 時thời 。 罪tội 所sở 纏triền 裹khỏa 。 譬thí 兒nhi 衣y 也dã 。 地địa 獄ngục 之chi 報báo 未vị 除trừ 。 譬thí 衣y 不bất 出xuất 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 明minh 今kim 之chi 信tín 。 皆giai 由do 昔tích 善thiện 。 昔tích 善thiện 為vi 母mẫu 。 今kim 信tín 為vi 子tử 也dã 。 解giải 不bất 即tức 現hiện 。 猶do 兒nhi 衣y 也dã 。 煩phiền 惱não 未vị 斷đoạn 。 為vi 不bất 出xuất 也dã 。 聞văn 經Kinh 則tắc 無vô 惑hoặc 不bất 除trừ 。 猶do 子tử 衣y 即tức 出xuất 也dã 。
迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 云vân 何hà 能năng 與dữ 。 作tác 菩Bồ 提Đề 因nhân 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 昔tích 經kinh 所sở 明minh 。 是thị 二nhị 重trọng 罪tội 人nhân 。 聞văn 經Kinh 不bất 生sanh 道Đạo 果Quả 。 云vân 何hà 今kim 日nhật 。 能năng 令linh 作tác 因nhân 。 更cánh 申thân 向hướng 旨chỉ 也dã 。
佛Phật 言ngôn 善thiện 男nam 子tử 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 至chí 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 我ngã 命mạng 得đắc 全toàn 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 二nhị 重trọng 罪tội 人nhân 。 聞văn 經Kinh 得đắc 悟ngộ 。 因nhân 果quả 轉chuyển 明minh 。 歎thán 此thử 經Kinh 恩ân 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 知tri 今kim 之chi 解giải 。 藉tạ 昔tích 微vi 善thiện 。 譬thí 處xứ 胎thai 也dã 。 由do 經Kinh 力lực 故cố 生sanh 信tín 。 除trừ 不bất 信tín 之chi 病bệnh 。 與dữ 母mẫu 藥dược 也dã 。 以dĩ 母mẫu 善thiện 不bất 朽hủ 。 所sở 以dĩ 子tử 解giải 得đắc 生sanh 。 譬thí 我ngã 命mạng 得đắc 全toàn 也dã 。
奇kỳ 哉tai 我ngã 母mẫu 受thọ 大đại 苦khổ 惱não 。 至chí )# 作tác 菩Bồ 提Đề 因nhân 。 除trừ 一nhất 闡xiển 提đề 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 為vị 罪tội 所sở 纏triền 。 譬thí 受thọ 苦khổ 時thời 也dã 。 罪tội 既ký 已dĩ 久cửu 。 譬thí 十thập 月nguyệt 。 善thiện 根căn 不bất 斷đoạn 。 譬thí 懷hoài 抱bão 也dã 。 今kim 得đắc 發phát 心tâm 。 譬thí 生sanh 後hậu 也dã 。 脩tu 行hành 無vô 漏lậu 。 譬thí 推thôi 乾can/kiền/càn 也dã 。 除trừ 斷đoạn 結kết 惑hoặc 。 譬thí 去khứ 濕thấp 也dã 。 制chế 身thân 口khẩu 惡ác 。 譬thí 除trừ 便tiện 利lợi 也dã 。 受thọ 持trì 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 譬thí 乳nhũ 餔bô 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 行hành 者giả 為vi 母mẫu 也dã 。 方Phương 等Đẳng 為vi 藥dược 。 常thường 解giải 喻dụ 子tử 。 令linh 人nhân 受thọ 持trì 。 譬thí 與dữ 母mẫu 藥dược 也dã 。 由do 經kinh 故cố 有hữu 慧tuệ 。 譬thí 命mạng 全toàn 也dã 。 脩tu 十Thập 地Địa 行hành 。 譬thí 十thập 月nguyệt 也dã 。 除trừ 愛ái 慢mạn 故cố 。 譬thí 推thôi 乾can 去khứ 濕thấp 也dã 。 得đắc 果quả 之chi 日nhật 。 酬thù 於ư 本bổn 期kỳ 。 譬thí 報báo 恩ân 也dã 。 力lực 者giả 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 乃nãi 至chí 十Thập 力Lực 也dã 。 四tứ 部bộ 弟đệ 子tử 。 如như 侍thị 衛vệ 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 至chí )# 唯duy 除trừ 大đại 龍long 一nhất 闡xiển 提đề 輩bối 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 醫y 譬thí 佛Phật 也dã 。 子tử 譬thí 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 無vô 上thượng 況huống 術thuật 。 譬thí 佛Phật 性tánh 常thường 也dã 。 若nhược 龍long 若nhược 蝮phúc 。 譬thí 二nhị 重trọng 罪tội 也dã 。 藥dược 譬thí 名danh 味vị 句cú 身thân 也dã 。 革cách 履lý 譬thí 書thư 之chi 於ư 紙chỉ 墨mặc 也dã 。 觸xúc 諸chư 虫trùng 者giả 。 譬thí 讀đọc 誦tụng 也dã 。 毒độc 為vi 之chi 消tiêu 。 譬thí 發phát 心tâm 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 良lương 醫y 譬thí 經kinh 文văn 。 子tử 譬thí 常thường 住trụ 二nhị 字tự 也dã 。 欲dục 明minh 但đãn 聞văn 二nhị 字tự 。 已dĩ 是thị 滅diệt 惡ác 。 況huống 具cụ 聞văn 經Kinh 耶da 。 滅diệt 四tứ 重trọng 五ngũ 逆nghịch 。 故cố 譬thí 塗đồ 革cách 履lý 。 觸xúc 諸chư 毒độc 虫trùng 。 毒độc 即tức 消tiêu 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 至chí )# 除trừ 不bất 橫hoạnh 死tử 一nhất 闡xiển 提đề 輩bối 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 毒độc 藥dược 譬thí 佛Phật 性tánh 。 以dĩ 始thỉ 聞văn 故cố 。 譬thí 新tân 也dã 。 大đại 眾chúng 譬thí 有hữu 為vi 行hành 也dã 。 聲thanh 者giả 譬thí 讀đọc 誦tụng 也dã 。 死tử 者giả 譬thí 煩phiền 惱não 滅diệt 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 常thường 理lý 如như 藥dược 。 文văn 字tự 如như 鼓cổ 。 以dĩ 藥dược 毒độc 故cố 。 聞văn 鼓cổ 則tắc 死tử 。 其kỳ 理lý 深thâm 故cố 。 聽thính 之chi 者giả 罪tội 滅diệt 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 闇ám 夜dạ 。 至chí 於ư 諸chư 善thiện 法Pháp 。 無vô 所sở 營doanh 作tác 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 餘dư 經kinh 所sở 說thuyết 。 理lý 不bất 同đồng 故cố 。 譬thí 闇ám 也dã 。 日nhật 譬thí 此thử 經Kinh 也dã 。 重trọng/trùng 舉cử 兩lưỡng 者giả 。 聞văn 此thử 經Kinh 。 如như 天thiên 之chi 澤trạch 萬vạn 物vật 滋tư 長trưởng 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 如như 法Pháp 華hoa 中trung 八bát 十thập 聲Thanh 聞Văn 者giả 誤ngộ 也dã 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 八bát 千thiên 聲Thanh 聞Văn 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 至chí )# 其kỳ 餘dư 皆giai 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 醫y 譬thí 此thử 經Kinh 也dã 。 非phi 人nhân 譬thí 犯phạm 重trọng/trùng 也dã 。 妙diệu 藥dược 譬thí 常thường 住trụ 二nhị 字tự 也dã 。 使sứ 者giả 譬thí 受thọ 持trì 此thử 二nhị 字tự 者giả 也dã 。 速tốc 與dữ 彼bỉ 人nhân 。 譬thí 為vi 說thuyết 此thử 二nhị 字tự 也dã 。 自tự 往vãng 譬thí 具cụ 足túc 得đắc 聞văn 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 凡phàm 四tứ 部bộ 之chi 中trung 。 未vị 聞văn 常thường 住trụ 者giả 。 及cập 外ngoại 道đạo 犯phạm 重trọng/trùng 五ngũ 逆nghịch 非phi 法pháp 之chi 徒đồ 。 為vi 他tha 人nhân 子tử 也dã 。 經kinh 為vi 良lương 醫y 。 理lý 為vi 妙diệu 藥dược 。 文văn 存tồn 傳truyền 理lý 。 為vi 遣khiển 使sứ 送tống 藥dược 也dã 。 理lý 貴quý 流lưu 通thông 。 流lưu 通thông 要yếu 由do 文văn 字tự 。 為vi 勅sắc 語ngữ 使sử 言ngôn 卿khanh 持trì 此thử 藥dược 送tống 與dữ 彼bỉ 人nhân 也dã 。 聞văn 經Kinh 之chi 理lý 。 眾chúng 魔ma 惡ác 友hữu 。 不bất 能năng 為vi 患hoạn 。 猶do 人nhân 有hữu 藥dược 力lực 。 鬼quỷ 神thần 遠viễn 去khứ 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 犯phạm 四tứ 重trọng 五ngũ 逆nghịch 者giả 。 一nhất 往vãng 聞văn 經Kinh 。 為vi 見kiến 使sử 也dã 。 思tư 惟duy 於ư 理lý 。 為vi 吾ngô 威uy 德đức 也dã 。 以dĩ 此thử 二nhị 事sự 。 其kỳ 罪tội 得đắc 滅diệt 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 第đệ 八bát 譬thí 。 明minh 經Kinh 力lực 彼bỉ 及cập 外ngoại 道đạo 也dã 。 醫y 譬thí 佛Phật 也dã 。 使sử 譬thí 菩Bồ 薩Tát 。 藥dược 譬thí 此thử 經Kinh 也dã 。 為vì 彼bỉ 解giải 說thuyết 。 如như 送tống 與dữ 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 聾lung 人nhân (# 至chí 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 無vô 因nhân 緣duyên 故cố 。
案án 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 第đệ 九cửu 偏thiên 為vi 闡xiển 提đề 作tác 譬thí 也dã 。 聞văn 經Kinh 不bất 能năng 生sanh 信tín 。 如như 聾lung 之chi 不bất 聞văn 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 至chí )# 終chung 不bất 能năng 治trị 一nhất 闡xiển 提đề 輩bối 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 犯phạm 重trọng 戒giới 人nhân 。 不bất 斷đoạn 善thiện 根căn 。 方phương 之chi 闡xiển 提đề 。 微vi 為vi 勝thắng 故cố 。 譬thí 王vương 也dã 。 必tất 入nhập 地địa 獄ngục 。 譬thí 必tất 死tử 病bệnh 也dã 。 報báo 在tại 未vị 來lai 。 於ư 今kim 不bất 現hiện 。 譬thí 腹phúc 內nội 也dã 。 律luật 能năng 治trị 罪tội 。 譬thí 下hạ 藥dược 也dã 。 勸khuyến 令linh 看khán 律luật 。 而nhi 不bất 肯khẳng 信tín 。 譬thí 不bất 肯khẳng 服phục 也dã 。 經Kinh 力lực 發phát 夢mộng 。 使sử 地địa 獄ngục 受thọ 苦khổ 。 獄ngục 是thị 下hạ 道đạo 。 譬thí 糞phẩn 門môn 生sanh 皰pháo 也dã 。 亦diệc 受thọ 畜súc 生sanh 之chi 報báo 。 譬thí 虫trùng 血huyết 雜tạp 出xuất 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 卿khanh 不bất 見kiến 我ngã 腹phúc 內nội 事sự 者giả 。 不bất 信tín 斷đoạn 善thiện 根căn 。 受thọ 地địa 獄ngục 報báo 也dã 。 應ưng 服phục 下hạ 藥dược 者giả 。 闡xiển 提đề 初sơ 入nhập 地địa 獄ngục 。 便tiện 有hữu 三tam 念niệm 。 為vi 自tự 知tri 也dã 。 經kinh 說thuyết 勝thắng 理lý 。 如như 醫y 白bạch 王vương 也dã 。 良lương 醫y 術thuật 力lực 者giả 。 譬thí 常thường 理lý 也dã 。 隱ẩn 處xứ 譬thí 地địa 獄ngục 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 第đệ 十thập 譬thí 。 諸chư 佛Phật 善thiện 說thuyết 五ngũ 時thời 經kinh 教giáo 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 至chí )# 必tất 死tử 之chi 人nhân 一nhất 闡xiển 提đề 輩bối 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 此thử 語ngữ 勢thế 及cập 之chi 。 非phi 義nghĩa 宗tông 也dã 。 謂vị 其kỳ 罪tội 既ký 重trọng 。 法pháp 不bất 能năng 救cứu 耳nhĩ 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 上thượng 來lai 八bát 譬thí 。 悉tất 以dĩ 咒chú 經kinh 也dã 。 此thử 兩lưỡng 譬thí 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 第đệ 十thập 一nhất 譬thí 。 由do 以dĩ 除trừ 八bát 倒đảo 為ví 喻dụ 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 至chí 最tối 尊tôn 最tối 勝thắng 。 眾chúng 經Kinh 中trung 王vương 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 如Như 來Lai 教giáo 法Pháp 。 先tiên 淺thiển 後hậu 深thâm 。 唯duy 涅Niết 槃Bàn 究cứu 竟cánh 。 無vô 惑hoặc 不bất 除trừ 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 第đệ 十thập 二nhị 譬thí 。 與dữ 法pháp 華hoa 之chi 前tiền 經kinh 作tác 喻dụ 也dã 。 除trừ 三tam 毒độc 并tinh 等đẳng 分phần/phân 。 及cập 四tứ 倒đảo 故cố 。 故cố 言ngôn 八bát 術thuật 。 復phục 能năng 博bác 達đạt 過quá 八bát 種chủng 者giả 。 譬thí 涅Niết 槃Bàn 經kinh 教giáo 。 有hữu 十thập 二nhị 術thuật 也dã 。 此thử 兩lưỡng 譬thí 所sở 以dĩ 就tựu 人nhân 為ví 喻dụ 者giả 。 遣khiển 物vật 疑nghi 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 大đại 船thuyền (# 至chí 化hóa 度độ 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 次thứ 答đáp 船thuyền 師sư 問vấn 也dã 。 生sanh 死tử 苦khổ 海hải 。 人nhân 皆giai 求cầu 度độ 。 而nhi 經kinh 能năng 勸khuyến 人nhân 脩tu 學học 。 佛Phật 度độ 生sanh 死tử 。 更cánh 無vô 餘dư 道đạo 。 乘thừa 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 救cứu 苦khổ 人nhân 也dã 。 下hạ 二nhị 風phong 譬thí 。 初sơ 譬thí 速tốc 度độ 。 後hậu 譬thí 自tự 慶khánh 。 皆giai 勸khuyến 美mỹ 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 自tự 前tiền 四tứ 問vấn 。 明minh 因nhân 中trung 利lợi 益ích 。 此thử 明minh 果quả 中trung 利lợi 益ích 也dã 。 有hữu 三tam 意ý 。 此thử 第đệ 一nhất 先tiên 明minh 諸chư 佛Phật 得đắc 度độ 已dĩ 還hoàn 濟tế 眾chúng 生sanh 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 答đáp 第đệ 十thập 八bát 問vấn 。 此thử 下hạ 三tam 問vấn 。 皆giai 明minh 經Kinh 力lực 能năng 為vi 外ngoại 物vật 作tác 緣duyên 。 船thuyền 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 為vi 眾chúng 生sanh 作tác 境cảnh 界giới 。 正chánh 以dĩ 信tín 教giáo 。 故cố 便tiện 能năng 生sanh 善thiện 也dã 。 二nhị 者giả 妙diệu 佛Phật 住trụ 果quả 地địa 。 還hoàn 度độ 生sanh 死tử 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 至chí 墮đọa 於ư 地địa 獄ngục 。 畜súc 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。
案án 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 第đệ 二nhị 意ý 。 度độ 生sanh 死tử 所sở 以dĩ 速tốc 者giả 。 經kinh 之chi 力lực 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 有hữu 。 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 欲dục 度độ 大đại 海hải 。 若nhược 住trụ 此thử 善thiện 。 則tắc 不bất 離ly 生sanh 死tử 。 聞văn 此thử 經Kinh 則tắc 超siêu 越việt 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 諸chư 行hành 為vi 船thuyền 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 風phong 。 脩tu 行hành 萬vạn 行hạnh 。 必tất 須tu 圓viên 解giải 常thường 教giáo 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 至chí )# 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 生sanh 清thanh 淨tịnh 信tín 。
案án 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 第đệ 三tam 意ý 自tự 慶khánh 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 眾chúng 生sanh 為vi 苦khổ 所sở 切thiết 。 思tư 善thiện 反phản 惡ác 之chi 時thời 。 惑hoặc 經kinh 脩tu 行hành 。 日nhật 進tiến 無vô 退thoái 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 厲lệ 物vật 情tình 也dã 。 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 。 所sở 以dĩ 不bất 息tức 。 正chánh 由do 不bất 值trị 涅Niết 槃Bàn 之chi 風phong 。 豈khởi 不bất 深thâm 發phát 增tăng 上thượng 之chi 心tâm 耶da 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 如như 蛇xà 脫thoát 皮bì 。 至chí )# 亦diệc 名danh 常thường 住trụ 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 上thượng 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 能năng 度độ 生sanh 死tử 。 非phi 餘dư 契Khế 經Kinh 。 以dĩ 此thử 釋thích 之chi 也dã 。 佛Phật 之chi 真chân 身thân 是thị 實thật 。 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 實thật 。 見kiến 實thật 則tắc 生sanh 死tử 盡tận 也dã 。 應ưng 身thân 非phi 實thật 。 契Khế 經Kinh 以dĩ 之chi 為vi 實thật 。 不bất 見kiến 實thật 故cố 。 生sanh 死tử 不bất 盡tận 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 蛇xà 脫thoát 皮bì 者giả 。 止chỉ 明minh 雙song 樹thụ 一nhất 迹tích 耳nhĩ 。 雖tuy 現hiện 捨xả 生sanh 死tử 。 而nhi 迹tích 無vô 生sanh 滅diệt 。 法Pháp 身thân 常thường 一nhất 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 答đáp 第đệ 十thập 九cửu 問vấn 。 向hướng 云vân 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 船thuyền 。 濟tế 度độ 眾chúng 生sanh 。 實thật 無vô 生sanh 滅diệt 。 物vật 以dĩ 王vương 宮cung 之chi 生sanh 。 雙song 樹thụ 之chi 滅diệt 為vi 疑nghi 。 故cố 以dĩ 此thử 譬thí 拂phất 滯trệ 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 如như 菴am 羅la 樹thụ (# 至chí 如Như 來Lai 常thường 住trụ 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 次thứ 答đáp 問vấn 云vân 何hà 觀quán 三Tam 寶Bảo 。 猶do 如như 天thiên 意ý 樹thụ 也dã 。 上thượng 勸khuyến 脩tu 經kinh 。 今kim 說thuyết 脩tu 經kinh 之chi 法pháp 。 有hữu 二nhị 意ý 。 先tiên 解giải 如Như 來Lai 身thân 密mật 。 猶do 如như 無vô 意ý 樹thụ 也dã 。 次thứ 解giải 口khẩu 密mật 。 如như 先tiên 陀đà 婆bà 也dã 。 法pháp 瑤dao 曰viết 。 天thiên 樹thụ 隨tùy 意ý 感cảm 變biến 。 人nhân 樹thụ 逐trục 時thời 而nhi 遷thiên 。 遷thiên 變biến 雖tuy 異dị 。 而nhi 樹thụ 實thật 常thường 存tồn 。 舉cử 人nhân 樹thụ 。 則tắc 天thiên 樹thụ 可khả 知tri 也dã 。 故cố 近cận 取thủ 此thử 樹thụ 。 遠viễn 況huống 三Tam 寶Bảo 也dã 。 此thử 譬thí 與dữ 船thuyền 師sư 蛇xà 脫thoát 皮bì 。 通thông 明minh 一nhất 身thân 始thỉ 終chung 之chi 示thị 現hiện 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 答đáp 第đệ 二nhị 十thập 問vấn 。 向hướng 舉cử 蛇xà 譬thí 。 一nhất 往vãng 但đãn 明minh 非phi 實thật 滅diệt 也dã 。 今kim 寄ký 樹thụ 譬thí 有hữu 三tam 時thời 之chi 變biến 。 廣quảng 明minh 初sơ 生sanh 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 應ưng 之chi 跡tích 也dã 。 此thử 下hạ 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 明minh 義nghĩa 。 第đệ 一nhất 舉cử 樹thụ 譬thí 。 雖tuy 有hữu 三tam 時thời 之chi 變biến 。 實thật 則tắc 不bất 滅diệt 。 第đệ 二nhị 明minh 口khẩu 密mật 。 能năng 以dĩ 非phi 常thường 之chi 言ngôn 。 密mật 詮thuyên 常thường 旨chỉ 。 第đệ 三tam 因nhân 明minh 三Tam 寶Bảo 。 興hưng 衰suy 之chi 相tướng 。 以dĩ 人nhân 不bất 行hành 故cố 。 義nghĩa 言ngôn 滅diệt 也dã 。 第đệ 四tứ 勸khuyến 立lập 丈trượng 夫phu 之chi 志chí 。 既ký 理lý 由do 人nhân 弘hoằng 。 故cố 抑ức 抗kháng 其kỳ 辭từ 也dã 。 第đệ 五ngũ 更cánh 出xuất 末Mạt 法Pháp 三Tam 寶Bảo 衰suy 滅diệt 時thời 節tiết 之chi 處xứ 所sở 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 開khai 此thử 答đáp 中trung 。 有hữu 三tam 意ý 。 第đệ 一nhất 明minh 三Tam 寶Bảo 有hữu 衰suy 盛thịnh 之chi 相tướng 。 第đệ 二nhị 明minh 法pháp 滅diệt 。 之chi 相tướng 貌mạo 也dã 。 第đệ 三tam 教giáo 行hành 者giả 作tác 業nghiệp 也dã 。 從tùng 此thử 下hạ 。 先tiên 明minh 佛Phật 寶bảo 現hiện 有hữu 滅diệt 也dã 。
善thiện 男nam 子tử 如Như 來Lai 密mật 語ngữ 甚thậm 深thâm 難nan 解giải 。 至chí )# 凡phàm 夫phu 品phẩm 類loại 所sở 能năng 信tín 也dã 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 次thứ 顯hiển 口khẩu 密mật 也dã 。 如như 彼bỉ 智trí 臣thần 善thiện 解giải 密mật 語ngữ 。 可khả 以dĩ 類loại 求cầu 脩tu 經kinh 之chi 法pháp 也dã 。 以dĩ 先tiên 陀đà 婆bà 譬thí 四tứ 非phi 常thường 。 一nhất 名danh 四tứ 實thật 。 脩tu 心tâm 常thường 法pháp 者giả 。 知tri 有hữu 常thường 因nhân 。 能năng 得đắc 常thường 果quả 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 口khẩu 密mật 也dã 。 彼bỉ 以dĩ 一nhất 名danh 。 表biểu 四tứ 種chủng 之chi 實thật 。 此thử 一nhất 偏thiên 教giáo 。 亦diệc 表biểu 常thường 我ngã 四tứ 實thật 理lý 也dã 。 有hữu 智trí 之chi 人nhân 。 因nhân 四tứ 非phi 常thường 。 悟ngộ 於ư 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 事sự 同đồng 應ưng 身thân 。 雖tuy 有hữu 三tam 時thời 。 而nhi 識thức 法Pháp 身thân 是thị 常thường 存tồn 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 如như 波ba 羅la 奢xa 樹thụ (# 至chí 以dĩ 是thị 眾chúng 生sanh 。 薄bạc 福phước 德đức 故cố 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 更cánh 以dĩ 三tam 樹thụ 。 譬thí 涅Niết 槃Bàn 衰suy 滅diệt 之chi 時thời 。 不bất 解giải 密mật 語ngữ 。 常thường 雨vũ 不bất 降giáng/hàng 。 不bất 得đắc 常thường 果quả 也dã 。 水thủy 陸lục 枯khô 悴tụy 。 譬thí 無vô 人nhân 天thiên 善thiện 也dã 。 藥dược 無vô 勢thế 力lực 。 譬thí 餘dư 契Khế 經Kinh 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 此thử 第đệ 三tam 炎diễm 明minh 三Tam 寶Bảo 衰suy 滅diệt 之chi 相tướng 。 言ngôn 末mạt 代đại 不bất 能năng 流lưu 傳truyền 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 至chí 隨tùy 順thuận 不bất 逆nghịch 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 上thượng 言ngôn 滅diệt 後hậu 者giả 。 此thử 明minh 法Pháp 欲dục 盡tận 時thời 。 不bất 解giải 密mật 語ngữ 。 受thọ 學học 經kinh 者giả 。 抄sao 略lược 前tiền 後hậu 。 分phân 作tác 多đa 部bộ 。 唯duy 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 解giải 密mật 語ngữ 者giả 。 不bất 違vi 經kinh 旨chỉ 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 如như 牧mục 牛ngưu 女nữ (# 至chí )# 復phục 加gia 二nhị 分phần 。 詣nghệ 市thị 賣mại 之chi 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 譬thí 行hành 經kinh 之chi 人nhân 。 廣quảng 上thượng 懶lãn 墮đọa 求cầu 利lợi 之chi 事sự 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 加gia 二nhị 不bất 已dĩ 。 乃nãi 至chí 於ư 八bát 。 無vô 復phục 乳nhũ 味vị 。 諸chư 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 。 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 安an 置trí 浮phù 辭từ 。 使sử 理lý 味vị 難nan 解giải 也dã 。
時thời 有hữu 一nhất 人nhân 。 為vi 子tử 納nạp 婦phụ (# 至chí )# 乳nhũ 之chi 為vi 味vị 諸chư 味vị 中trung 最tối 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 一nhất 人nhân 者giả 。 譬thí 密mật 語ngữ 菩Bồ 薩Tát 。 將tương 使sử 弟đệ 子tử 為vi 化hóa 。 紹thiệu 嗣tự 不bất 絕tuyệt 。 譬thí 之chi 納nạp 婦phụ 也dã 。 化hóa 必tất 須tu 法pháp 。 譬thí 求cầu 乳nhũ 也dã 。 求cầu 法Pháp 為vi 物vật 。 譬thí 待đãi 客khách 也dã 。 有hữu 法pháp 之chi 處xứ 。 譬thí 之chi 市thị 也dã 。 得đắc 財tài 乃nãi 說thuyết 。 譬thí 索sách 價giá 也dã 。 讀đọc 誦tụng 受thọ 持trì 。 譬thí 用dụng 作tác 糜mi 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 復phục 改cải 換hoán 文văn 辭từ 。 故cố 是thị 筌thuyên 常thường 比tỉ 之chi 。 餘dư 教giáo 不bất 可khả 譬thí 。
善thiện 男nam 子tử 我ngã 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 正Chánh 法Pháp 未vị 滅diệt (# 至chí )# 能năng 滅diệt 正Chánh 法Pháp 。 色sắc 香hương 美mỹ 味vị 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 合hợp 第đệ 一nhất 加gia 水thủy 也dã 。
是thị 諸chư 惡ác 人nhân 。 雖tuy 復phục 讀đọc 誦tụng 。 至chí 莊trang 嚴nghiêm 文văn 飾sức 。 無vô 義nghĩa 之chi 語ngữ 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 合hợp 第đệ 二nhị 加gia 。
抄sao 前tiền 著trước 後hậu 抄sao 後hậu 著trước 前tiền 。 至chí 諸chư 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 。 是thị 魔ma 伴bạn 侶lữ 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 合hợp 第đệ 三tam 加gia 。
受thọ 畜súc 一nhất 切thiết 不bất 淨tịnh 。 之chi 物vật (# 至chí )# 如như 牧mục 牛ngưu 女nữ 多đa 加gia 水thủy 乳nhũ 。
案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 合hợp 第đệ 四tứ 加gia 也dã 。 曇đàm 纖tiêm 曰viết 。 止chỉ 取thủ 抄sao 前tiền 著trước 後hậu 。 為vi 一nhất 加gia 。 抄sao 後hậu 著trước 前tiền 。 為vi 二nhị 加gia 。 前tiền 著trước 中trung 後hậu 。 為vi 三tam 加gia 。 中trung 後hậu 著trước 前tiền 。 為vi 四tứ 加gia 。
諸chư 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 至chí 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。
案án 。 智trí 秀tú 曰viết 。 通thông 舉cử 上thượng 譬thí 略lược 合hợp 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 。 至chí )# 如như 蜂phong 採thải 味vị 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。
案án 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 第đệ 四tứ 勸khuyến 立lập 丈trượng 夫phu 志chí 也dã 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 如như 蚊văn 子tử 澤trạch (# 至chí 無vô 上thượng 正Chánh 法Pháp 。 將tương 滅diệt 不bất 久cửu 。
案án 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 第đệ 五ngũ 更cánh 出xuất 末Mạt 法Pháp 三Tam 寶Bảo 衰suy 滅diệt 時thời 節tiết 之chi 處xứ 所sở 也dã 。
大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經Kinh 集Tập 解Giải 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 三Tam