大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 集Tập 解Giải
Quyển 1
梁Lương 寶Bảo 亮Lượng 等Đẳng 集Tập

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經Kinh 集Tập 解Giải 卷quyển 第đệ 一nhất (# 序tự 經kinh 題đề )#

皇hoàng 帝đế 為vi 靈linh 味vị 寺tự 釋thích 寶bảo 亮lượng 法Pháp 師sư 製chế 義nghĩa 疏sớ/sơ 序tự 。

道đạo 生sanh 法Pháp 師sư 。 僧Tăng 亮lượng 法Pháp 師sư 。 法pháp 瑤dao 法Pháp 師sư 。 曇đàm 濟tế 法Pháp 師sư 。 僧Tăng 宗tông 法Pháp 師sư 。 寶bảo 亮lượng 法Pháp 師sư 。 智trí 秀tú 法Pháp 師sư 。 法pháp 智trí 法Pháp 師sư 。 法pháp 安an 法Pháp 師sư 。 曇đàm 准chuẩn 法Pháp 師sư 。

此thử 十thập 法Pháp 師sư 經kinh 題đề 序tự 。 今kim 具cụ 載tái 略lược 標tiêu 。 序tự 中trung 要yếu 義nghĩa 。 八bát 科khoa 如như 左tả 。

釋thích 名danh 第đệ 一nhất 。 辨biện 體thể 第đệ 二nhị 。 敘tự 本bổn 有hữu 第đệ 三tam 。 談đàm 絕tuyệt 名danh 第đệ 四tứ 。 釋thích 大đại 字tự 第đệ 五ngũ 。 解giải 經Kinh 字tự 第đệ 六lục 。 覈# 教giáo 意ý 第đệ 七thất 。 判phán 科khoa 段đoạn 第đệ 八bát 。

大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經kinh 義nghĩa 疏sớ/sơ 序tự (# 明minh 駿tuấn 案án 謹cẩn 寫tả 。 皇hoàng 帝đế 為vi 靈linh 味vị 釋thích 寶bảo 亮lượng 法Pháp 師sư 製chế )# 。

非phi 言ngôn 無vô 以dĩ 寄ký 言ngôn 。 言ngôn 即tức 無vô 言ngôn 之chi 累lũy/lụy/luy 。 累lũy/lụy/luy 言ngôn 則tắc 可khả 以dĩ 息tức 言ngôn 。 言ngôn 息tức 則tắc 諸chư 見kiến 競cạnh 起khởi 。 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 乘thừa 本bổn 願nguyện 以dĩ 託thác 生sanh 。 現hiện 慈từ 力lực 以dĩ 應ứng 化hóa 。 離ly 文văn 字tự 以dĩ 設thiết 教giáo 。 忘vong 心tâm 相tương/tướng 以dĩ 通thông 道đạo 。 欲dục 使sử 珉# 玉ngọc 異dị 價giá 涇kính 渭# 分phần/phân 流lưu 。 制chế 六lục 師sư 而nhi 正chánh 四tứ 倒đảo 。 反phản 八bát 邪tà 而nhi 歸quy 一nhất 味vị 。 析tích 世thế 智trí 之chi 角giác 。 杜đỗ 異dị 人nhân 之chi 口khẩu 。 導đạo 求cầu 珠châu 之chi 心tâm 。 開khai 觀quán 豢# 之chi 日nhật 。 救cứu 燒thiêu 灼chước 於ư 火hỏa 宅trạch 。 拯chửng 沈trầm 溺nịch 於ư 浪lãng 海hải 。 故cố 法Pháp 雨vũ 降giáng/hàng 而nhi 燋tiều 種chủng 受thọ 榮vinh 。 慧tuệ 日nhật 升thăng 而nhi 長trường 夜dạ 蒙mông 曉hiểu 。 發phát 迦Ca 葉Diếp 之chi 悱# 憤phẫn 。 吐thổ 真chân 實thật 之chi 誠thành 言ngôn 。 雖tuy 復phục 二nhị 施thí 等đẳng 於ư 前tiền 。 五ngũ 大đại 陳trần 於ư 後hậu 。 卅# 四tứ 問vấn 。 參tham 差sai 異dị 辨biện 。 方phương 便tiện 勸khuyến 引dẫn 。 各các 隨tùy 意ý 答đáp 。 舉cử 要yếu 論luận 經kinh 。 不bất 出xuất 兩lưỡng 途đồ 。 佛Phật 性tánh 開khai 其kỳ 有hữu 本bổn 之chi 源nguyên 。 涅Niết 槃Bàn 明minh 其kỳ 歸quy 極cực 之chi 宗tông 。 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 不bất 起khởi 不bất 作tác 。 義nghĩa 高cao 萬vạn 善thiện 。 事sự 絕tuyệt 百bách 非phi 。 空không 空không 不bất 能năng 測trắc 其kỳ 真chân 際tế 。 玄huyền 玄huyền 不bất 能năng 窮cùng 其kỳ 妙diệu 門môn 。 自tự 非phi 德đức 均quân 平bình 等đẳng 。 心tâm 合hợp 無vô 生sanh 。 金kim 牆tường 玉ngọc 室thất 。 豈khởi 易dị 入nhập 哉tai 。 有hữu 青thanh 州châu 沙Sa 門Môn 釋thích 寶bảo 亮lượng 者giả 。 氣khí 調điều 爽sảng 拔bạt 。 神thần 用dụng 俊# 舉cử 。 少thiểu 負phụ 苦khổ 節tiết 。 長trường/trưởng 安an 法Pháp 忍Nhẫn 。 耆kỳ 年niên 愈dũ 篤đốc 。 倪nghê 齒xỉ 不bất 衰suy 。 流lưu 通thông 先tiên 覺giác 。 孳# 孳# 如như 也dã 。 後hậu 生sanh 晚vãn 進tiến 。 莫mạc 不bất 依y 仰ngưỡng 。 以dĩ 天thiên 監giám 八bát 年niên 五ngũ 月nguyệt 八bát 日nhật 。 勅sắc 亮lượng 撰soạn 大đại 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 以dĩ 九cửu 月nguyệt 廿# 日nhật 訖ngật 。 光quang 表biểu 微vi 言ngôn 。 讚tán 揚dương 正Chánh 道Đạo 。 連liên 環hoàn 既ký 解giải 。 疑nghi 網võng 云vân 除trừ 。 條điều 流lưu 明minh 悉tất 。 可khả 得đắc 略lược 言ngôn 。 朕trẫm 縱túng/tung 名danh 暇hạ 日nhật 。 將tương 欲dục 覽lãm 焉yên 。 聊liêu 書thư 數số 行hành 。 以dĩ 為vi 記ký 莂biệt 云vân 。

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 夫phu 真chân 理lý 自tự 然nhiên 。 悟ngộ 亦diệc 冥minh 符phù 。 真chân 則tắc 無vô 差sai 。 悟ngộ 豈khởi 容dung 易dị 。 不bất 易dị 之chi 體thể 。 為vi 湛trạm 然nhiên 常thường 照chiếu 。 但đãn 從tùng 迷mê 乖quai 之chi 。 事sự 未vị 在tại 我ngã 耳nhĩ 。 苟cẩu 能năng 涉thiệp 求cầu 。 便tiện 反phản 迷mê 歸quy 極cực 。 歸quy 極cực 得đắc 本bổn 。 而nhi 似tự 始thỉ 起khởi 。 始thỉ 則tắc 必tất 終chung 。 常thường 以dĩ 之chi 昧muội 。 若nhược 尋tầm 其kỳ 趣thú 。 乃nãi 是thị 我ngã 始thỉ 會hội 之chi 。 非phi 照chiếu 今kim 有hữu 。 有hữu 不bất 在tại 今kim 。 則tắc 是thị 莫mạc 先tiên 為vi 大đại 。 既ký 云vân 大đại 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 為vi 常thường 。 常thường 必tất 滅diệt 累lũy/lụy/luy 。 復phục 曰viết 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 也dã 。 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 者giả 。 正chánh 名danh 云vân 滅diệt 。 取thủ 其kỳ 義nghĩa 訓huấn 。 自tự 復phục 多đa 方phương 。 今kim 此thử 經Kinh 明minh 常thường 。 使sử 伏phục 其kỳ 迷mê 。 其kỳ 迷mê 永vĩnh 伏phục 。 然nhiên 後hậu 得đắc 悟ngộ 。 悟ngộ 則tắc 眾chúng 迷mê 斯tư 滅diệt 。 以dĩ 之chi 歸quy 名danh 其kỳ 唯duy 常thường 說thuyết 乎hồ 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 住trụ 斯tư 經kinh 者giả 。 則tắc 已dĩ 伏phục 滅diệt 諸chư 累lũy/lụy/luy 。 雖tuy 未vị 造tạo 極cực 。 便tiện 能năng 示thị 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 。 眾chúng 示thị 無vô 妙diệu 泥Nê 洹Hoàn 。 復phục 以dĩ 無vô 不bất 示thị 為vi 大đại 也dã 。 更cánh 用dụng 茲tư 稱xưng 經kinh 。 蓋cái 是thị 重trọng/trùng 美mỹ 盡tận 善thiện 矣hĩ 。

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 神thần 道đạo 之chi 極cực 號hiệu 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 八bát 味vị 之chi 都đô 名danh 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 異dị 俗tục 之chi 音âm 。 音âm 有hữu 楚sở 夏hạ 。 前tiền 後hậu 互hỗ 出xuất 。 乃nãi 有hữu 三tam 名danh 。 謂vị 泥Nê 洹Hoàn 。 涅Niết 槃Bàn 。 泥Nê 曰Viết 。 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 中trung 正chánh 天Thiên 竺Trúc 之chi 音âm 也dã 。 名danh 含hàm 眾chúng 義nghĩa 。 此thử 方phương 無vô 一nhất 名danh 譯dịch 之chi 。 存tồn 其kỳ 胡hồ 本bổn 焉yên 。 般bát 涅niết 言ngôn 不phủ 。 亦diệc 名danh 為vi 無vô 。 槃bàn 者giả 名danh 生sanh 。 名danh 滅diệt 。 名danh 因nhân 。 名danh 相tướng 也dã 。 生sanh 是thị 八bát 苦khổ 之chi 本bổn 。 佛Phật 既ký 無vô 之chi 。 不bất 生sanh 也dã 。 壽thọ 與dữ 太thái 虛hư 等đẳng 量lượng 。 不bất 滅diệt 也dã 。 不bất 從tùng 作tác 因nhân 得đắc 。 故cố 無vô 因nhân 也dã 。 體thể 無vô 十thập 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 也dã 。 無Vô 學Học 地địa 法pháp 。 皆giai 是thị 其kỳ 體thể 。 略lược 說thuyết 三tam 相tương/tướng 。 以dĩ 標tiêu 神thần 道đạo 。 一nhất 般ban 若nhược 。 二nhị 法Pháp 身thân 。 三tam 解giải 脫thoát 談đàm 般Bát 若Nhã 。 則tắc 三Tam 達Đạt 之chi 功công 顯hiển 。 論luận 法Pháp 身thân 。 則tắc 應ứng 化hóa 之chi 理lý 同đồng 。 言ngôn 解giải 脫thoát 。 則tắc 眾chúng 德đức 所sở 以dĩ 備bị 也dã 。 語ngữ 此thử 三tam 法pháp 。 足túc 明minh 神thần 道đạo 之chi 極cực 矣hĩ 。 大đại 者giả 明minh 其kỳ 常thường 故cố 。 亦diệc 以dĩ 大đại 我ngã 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 大đại 淨tịnh 故cố 。 後hậu 有hữu 釋thích 也dã 。 如Như 來Lai 始thỉ 自tự 道Đạo 場Tràng 。 終chung 於ư 雙song 樹thụ 。 凡phàm 三tam 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 是thị 方phương 便tiện 。 一nhất 真chân 實thật 也dã 。 初sơ 開khai 三tam 究cứu 竟cánh 。 是thị 一nhất 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 解giải 脫thoát 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 身thân 智trí 是thị 有hữu 為vi 也dã 。 二nhị 方phương 便tiện 中trung 。 說thuyết 法Pháp 華hoa 破phá 三tam 究cứu 竟cánh 。 而nhi 身thân 智trí 故cố 。 是thị 有hữu 為vi 耳nhĩ 。 今kim 雙song 樹thụ 之chi 說thuyết 。 身thân 智trí 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 究cứu 竟cánh 無vô 餘dư 之chi 說thuyết 也dã 。 經kinh 者giả 。 胡hồ 音âm 脩tu 多đa 羅la 。 脩tu 多đa 羅la 名danh 含hàm 五ngũ 義nghĩa 也dã 。

案án 。 法pháp 瑤dao 。 夫phu 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 蓋cái 窮cùng 原nguyên 之chi 宗tông 會hội 。 數số 盡tận 之chi 大đại 歸quy 。 其kỳ 為vi 體thể 也dã 。 妙diệu 絕tuyệt 於ư 有hữu 無vô 之chi 域vực 。 玄huyền 越việt 於ư 名danh 數số 之chi 分phần 。 言ngôn 之chi 不bất 能năng 盡tận 稱xưng 之chi 不bất 能năng 訖ngật 。 然nhiên 非phi 稱xưng 無vô 以dĩ 擬nghĩ 極cực 。 故cố 寄ký 稱xưng 以dĩ 擬nghĩ 之chi 非phi 言ngôn 無vô 以dĩ 顯hiển 實thật 。 故cố 因nhân 言ngôn 以dĩ 顯hiển 之chi 。 其kỳ 為vi 目mục 也dã 。 總tổng 莫mạc 之chi 大đại 。 故cố 稱xưng 苞bao 眾chúng 理lý 。 名danh 冠quan 眾chúng 義nghĩa 。 故cố 曰viết 一nhất 名danh 之chi 中trung 。 有hữu 無vô 量lượng 名danh 也dã 。 是thị 則tắc 宗tông 音âm 。 無vô 以dĩ 譯dịch 其kỳ 稱xưng 。 晉tấn 言ngôn 無vô 以dĩ 代đại 其kỳ 號hiệu 。 故cố 欲dục 以dĩ 此thử 音âm 而nhi 當đương 者giả 。 失thất 其kỳ 旨chỉ 。 此thử 名danh 而nhi 對đối 者giả 。 乖quai 其kỳ 致trí 。 是thị 為vi 有hữu 稱xưng 之chi 極cực 言ngôn 。 猶do 不bất 能năng 究cứu 。 況huống 無vô 稱xưng 之chi 極cực 乎hồ 。 是thị 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 至chí 號hiệu 。 其kỳ 義nghĩa 贍thiệm 博bác 。 折chiết 而nhi 辨biện 之chi 。 則tắc 彌di 論luận 無vô 窮cùng 。 豈khởi 唯duy 般Bát 若Nhã 等đẳng 三tam 。 以dĩ 極cực 其kỳ 致trí 。 但đãn 略lược 而nhi 舉cử 其kỳ 要yếu 者giả 。 是thị 以dĩ 徑kính 此thử 三tam 名danh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 伊y 字tự 之chi 譬thí 。 不bất 亦diệc 宜nghi 手thủ 。 然nhiên 則tắc 此thử 三tam 。 名danh 殊thù 而nhi 實thật 同đồng 。 非phi 體thể 異dị 者giả 也dã 。 如như 其kỳ 體thể 別biệt 。 則tắc 涅Niết 槃Bàn 同đồng 於ư 因nhân 成thành 假giả 名danh 法pháp 也dã 。 虛hư 而nhi 非phi 實thật 。 豈khởi 得đắc 稱xưng 曰viết 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 哉tai 。

案án 。 曇đàm 濟tế 。 夫phu 大đại 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 蓋cái 是thị 大đại 聖thánh 神thần 道đạo 之chi 極cực 號hiệu 。 八bát 味vị 之chi 都đô 名danh 。 此thử 是thị 垂thùy 終chung 之chi 道Đạo 教giáo 。 放phóng 言ngôn 異dị 唱xướng 。 故cố 制chế 名danh 不bất 同đồng 。 成thành 天Thiên 竺Trúc 之chi 音âm 。 義nghĩa 有hữu 苞bao 含hàm 。 此thử 方phương 無vô 一nhất 言ngôn 以dĩ 當đương 之chi 。 故cố 推thôi 義nghĩa 不bất 一nhất 。 亦diệc 言ngôn 無vô 生sanh 。 復phục 云vân 無vô 滅diệt 。 亦diệc 言ngôn 無vô 為vi 。 亦diệc 言ngôn 無vô 相tướng 。 所sở 以dĩ 言ngôn 無vô 生sanh 者giả 。 永vĩnh 絕tuyệt 於ư 四tứ 生sanh 。 所sở 以dĩ 言ngôn 無vô 滅diệt 者giả 。 量lượng 齊tề 太thái 虛hư 。 故cố 稱xưng 無vô 滅diệt 。 所sở 以dĩ 言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 不bất 為vi 生sanh 滅diệt 之chi 所sở 為vi 。 故cố 言ngôn 無vô 為vi 所sở 以dĩ 言ngôn 無vô 相tướng 者giả 。 體thể 絕tuyệt 十thập 相tương/tướng 。 故cố 言ngôn 無vô 相tướng 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 敢cảm 無Vô 學Học 地địa 諸chư 功công 德đức 。 盡tận 為vi 涅Niết 槃Bàn 體thể 也dã 。 略lược 舉cử 三tam 事sự 。 以dĩ 稱xưng 遂toại 焉yên 。 三tam 事sự 者giả 。 般Bát 若Nhã 法Pháp 身thân 解giải 脫thoát 。 語ngữ 般Bát 若Nhã 。 明minh 智trí 周chu 萬vạn 境cảnh 。 辨biện 法Pháp 身thân 。 明minh 備bị 應ưng 萬vạn 形hình 。 稱xưng 解giải 脫thoát 。 明minh 眾chúng 累lũy/lụy/luy 不bất 生sanh 。 智trí 周chu 萬vạn 境cảnh 。 故cố 三Tam 達Đạt 之chi 功công 顯hiển 。 備bị 應ưng 萬vạn 形hình 。 故cố 能năng 殊thù 方phương 並tịnh 應ưng 。 眾chúng 累lũy/lụy/luy 不bất 生sanh 。 明minh 神thần 道đạo 苞bao 含hàm 。 所sở 以dĩ 成thành 也dã 。 所sở 言ngôn 大đại 者giả 。 有hữu 大đại 我ngã 故cố 。 下hạ 有hữu 文văn 言ngôn 。 譬thí 如như 有hữu 一nhất 祕bí 方phương 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 方phương 。 此thử 經Kinh 亦diệc 爾nhĩ 。 多đa 有hữu 苞bao 含hàm 。 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 從tùng 於ư 鹿lộc 野dã 。 終chung 於ư 雙song 樹thụ 。 凡phàm 三tam 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 明minh 初sơ 鹿lộc 野dã 說thuyết 。 三tam 乘thừa 各các 有hữu 別biệt 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 明minh 三tam 乘thừa 同đồng 一nhất 涅Niết 槃Bàn 。 三Tam 明Minh 真chân 教giáo 。 破phá 二nhị 方phương 便tiện 。 說thuyết 身thân 智trí 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 是thị 故cố 。 多đa 有hữu 所sở 含hàm 。 故cố 稱xưng 為vi 大đại 。 經kinh 者giả 。 胡hồ 言ngôn 脩tu 多đa 羅la 。 含hàm 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 能năng 生sanh 。 二nhị 微vi 發phát 。 三tam 湧dũng 泉tuyền 。 四tứ 繩thằng 墨mặc 。 五ngũ 華hoa 鬘man 。 或hoặc 以dĩ 文văn 為vi 經kinh 。 或hoặc 以dĩ 理lý 為vi 經kinh 。 或hoặc 四tứ 十thập 卷quyển 文văn 字tự 。 盡tận 為vi 經kinh 體thể 。 所sở 以dĩ 言ngôn 能năng 生sanh 者giả 。 此thử 文văn 行hành 者giả 尋tầm 求cầu 。 能năng 生sanh 善thiện 根căn 也dã 。 所sở 以dĩ 言ngôn 微vi 發phát 者giả 。 善thiện 根căn 漸tiệm 增tăng 。 如như 初sơ 以dĩ 三Tam 歸Quy 。 次thứ 以dĩ 五Ngũ 戒Giới 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 得đắc 道Đạo 。 故cố 有hữu 微vi 發phát 之chi 義nghĩa 也dã 。 所sở 以dĩ 言ngôn 湧dũng 泉tuyền 者giả 。 譬thí 文văn 表biểu 理lý 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 故cố 如như 泉tuyền 也dã 。 所sở 以dĩ 言ngôn 繩thằng 墨mặc 者giả 。 繩thằng 本bổn 辨biện 木mộc 曲khúc 直trực 。 明minh 此thử 經Kinh 辨biện 耶da 正chánh 之chi 理lý 。 依y 文văn 可khả 知tri 。 故cố 知tri 繩thằng 墨mặc 也dã 。 所sở 以dĩ 言ngôn 結kết 鬘man 者giả 。 華hoa 散tán 在tại 地địa 。 不bất 為vi 人nhân 用dụng 。 以dĩ 綖diên 貫quán 穿xuyên 。 以dĩ 成thành 人nhân 首thủ 飾sức 。 若nhược 不bất 以dĩ 綖diên 貫quán 。 不bất 為vi 人nhân 用dụng 。 明minh 若nhược 不bất 以dĩ 文văn 辨biện 理lý 。 於ư 人nhân 無vô 用dụng 。 以dĩ 文văn 辨biện 理lý 。 於ư 人nhân 有hữu 用dụng 。 故cố 如như 綖diên 也dã 。 雖tuy 有hữu 此thử 義nghĩa 。 今kim 言ngôn 經kinh 。 五ngũ 義nghĩa 之chi 中trung 一nhất 也dã 。 得đắc 結kết 鬘man 義nghĩa 也dã 。

案án 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 此thử 累lũy/lụy/luy 盡tận 之chi 都đô 名danh 。 萬vạn 善thiện 之chi 極cực 稱xưng 也dã 。 大đại 者giả 一nhất 謂vị 教giáo 大đại 。 二nhị 謂vị 理lý 大đại 。 何hà 者giả 。 始thỉ 於ư 鹿lộc 園viên 。 訖ngật 至chí 法pháp 華hoa 。 辨biện 因nhân 果quả 未vị 滿mãn 。 明minh 境cảnh 行hành 不bất 周chu 。 所sở 以dĩ 為vi 小tiểu 。 此thử 教giáo 圓viên 備bị 。 所sở 以dĩ 稱xưng 大đại 也dã 。 昔tích 三tam 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 實thật 究cứu 竟cánh 。 是thị 道Đạo 理lý 中trung 小tiểu 。 今kim 明minh 法Pháp 身thân 般Bát 若Nhã 。 在tại 乎hồ 眾chúng 累lũy/lụy/luy 之chi 外ngoại 。 是thị 道Đạo 理lý 中trung 大đại 。 所sở 以dĩ 言ngôn 大đại 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 天Thiên 竺Trúc 正chánh 音âm 。 此thử 言ngôn 解giải 脫thoát 。 謂vị 脫thoát 於ư 萬vạn 累lũy/lụy/luy 者giả 也dã 。 累lũy/lụy/luy 患hoạn 既ký 息tức 。 體thể 備bị 眾chúng 德đức 。 今kim 略lược 舉cử 有hữu 三tam 。 可khả 以dĩ 貫quán 眾chúng 。 一nhất 法Pháp 身thân 。 二nhị 般Bát 若Nhã 。 三tam 解giải 脫thoát 也dã 。 妙diệu 有hữu 清thanh 淨tịnh 。 體thể 無vô 非phi 法pháp 。 故cố 言ngôn 法pháp 也dã 。 妙diệu 體thể 介giới 然nhiên 。 異dị 於ư 太thái 虛hư 。 故cố 曰viết 身thân 也dã 。 澄trừng 神thần 虛hư 照chiếu 。 鑒giám 無vô 不bất 周chu 。 故cố 曰viết 般Bát 若Nhã 。 道đạo 高cao 萬vạn 惑hoặc 之chi 表biểu 。 體thể 無vô 垢cấu 累lũy/lụy/luy 。 故cố 稱xưng 解giải 脫thoát 也dã 。 此thử 三tam 德đức 者giả 。 體thể 一nhất 而nhi 義nghĩa 異dị 。 一nhất 體thể 之chi 上thượng 。 義nghĩa 目mục 有hữu 三tam 。 而nhi 今kim 所sở 以dĩ 唯duy 錄lục 取thủ 解giải 脫thoát 。 以dĩ 標tiêu 經kinh 者giả 。 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 明minh 理lý 在tại 萬vạn 惑hoặc 之chi 外ngoại 。 二nhị 者giả 斥xích 昔tích 解giải 脫thoát 。 何hà 者giả 。 以dĩ 昔tích 日nhật 小Tiểu 乘Thừa 。 患hoạn 身thân 智trí 起khởi 動động 。 求cầu 滅diệt 此thử 患hoạn 。 情tình 憑bằng 解giải 脫thoát 。 以dĩ 身thân 智trí 俱câu 盡tận 。 是thị 孤cô 解giải 脫thoát 。 故cố 知tri 小tiểu 也dã 。 今kim 日nhật 所sở 明minh 。 體thể 備bị 眾chúng 德đức 。 帶đái 法Pháp 身thân 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 常thường 存tồn 故cố 。 以dĩ 稱xưng 大đại 也dã 。 經kinh 者giả 。 謂vị 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 從tùng 凡phàm 至chí 聖thánh 。 莫mạc 不bất 經kinh 由do 於ư 此thử 也dã 。

案án 。 寶bảo 亮lượng 。 夫phu 至chí 靈linh 幽u 寂tịch 。 體thể 踰du 有hữu 無vô 。 凝ngưng 照chiếu 虛hư 湛trạm 。 妙diệu 過quá 數số 表biểu 。 其kỳ 旨chỉ 絕tuyệt 於ư 生sanh 死tử 。 超siêu 有hữu 為vi 於ư 言ngôn 境cảnh 。 故cố 大đại 覺giác 垂thùy 悲bi 。 以dĩ 被bị 苦khổ 為vi 本bổn 。 但đãn 群quần 品phẩm 根căn 異dị 。 則tắc 教giáo 成thành 五ngũ 別biệt 。 猶do 物vật 迷mê 障chướng 重trọng 。 未vị 能năng 安an 深thâm 。 所sở 以dĩ 先tiên 開khai 方phương 便tiện 之chi 說thuyết 。 資tư 今kim 圓viên 常thường 之chi 旨chỉ 也dã 。 眾chúng 生sanh 既ký 蒙mông 昔tích 教giáo 以dĩ 習tập 心tâm 。 便tiện 稍sảo 涉thiệp 虛hư 以dĩ 入nhập 道đạo 。 體thể 常thường 無vô 常thường 。 二nhị 輪luân 雙song 徹triệt 。 鑒giám 生sanh 死tử 為vi 不bất 有hữu 之chi 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 不bất 無vô 之chi 無vô 。 既ký 安an 真chân 而nhi 悟ngộ 理lý 。 識thức 苦khổ 空không 而nhi 斷đoạn 迷mê 。 自tự 非phi 修tu 行hành 入nhập 道đạo 發phát 理lý 緣duyên 之chi 知tri 。 則tắc 煩phiền 惑hoặc 不bất 遣khiển 。 生sanh 死tử 難nạn 除trừ 。 故cố 今kim 教giáo 之chi 興hưng 。 開khai 神thần 明minh 之chi 妙diệu 體thể 也dã 。 辨biện 生sanh 死tử 。 以dĩ 二nhị 苦khổ 為vi 本bổn 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 源nguyên 。 妙diệu 質chất 恆hằng 而nhi 不bất 動động 。 用dụng 常thường 改cải 而nhi 不bất 毀hủy 。 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 百bách 非phi 不bất 辨biện 。 今kim 涅Niết 槃Bàn 之chi 音âm 。 就tựu 用dụng 而nhi 得đắc 稱xưng 。 是thị 出xuất 世thế 法pháp 之chi 總tổng 名danh 。 貫quán 眾chúng 德đức 之chi 通thông 號hiệu 。 代đại 生sanh 死tử 之chi 要yếu 目mục 。 美mỹ 無vô 餘dư 之chi 極cực 說thuyết 。 障chướng 累lũy/lụy/luy 既ký 盡tận 。 萬vạn 行hạnh 歸quy 真chân 。 無vô 德đức 不bất 滿mãn 。 眾chúng 用dụng 皆giai 足túc 。 轉chuyển 因nhân 字tự 果quả 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 下hạ 文văn 言ngôn 。 若nhược 一nhất 德đức 不bất 脩tu 。 則tắc 不bất 得đắc 稱xưng 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 然nhiên 斯tư 之chi 語ngữ 。 乃nãi 是thị 方phương 土thổ/độ 之chi 音âm 。 聖thánh 既ký 出xuất 於ư 彼bỉ 國quốc 。 此thử 亦diệc 無vô 名danh 以dĩ 正chánh 翻phiên 。 但đãn 文văn 中trung 訓huấn 況huống 指chỉ 義nghĩa 釋thích 而nhi 已dĩ 也dã 。 然nhiên 其kỳ 德đức 淵uyên 曠khoáng 。 難nan 可khả 備bị 舉cử 。 今kim 略lược 陳trần 其kỳ 樞xu 要yếu 。 理lý 可khả 有hữu 三tam 。 故cố 哀ai 歎thán 品phẩm 明minh 。 謂vị 正Chánh 法Pháp 寶bảo 城thành 。 及cập 祕bí 密mật 藏tạng 也dã 。 二nhị 標tiêu 別biệt 德đức 。 三tam 寄ký 功công 用dụng 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 夫phu 涅Niết 槃Bàn 無vô 體thể 。 為vi 眾chúng 德đức 所sở 成thành 。 故cố 取thủ 況huống 寶bảo 城thành 。 喻dụ 於ư 斯tư 旨chỉ 。 非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 守thủ 。 瓦ngõa 礫lịch 而nhi 非phi 寶bảo 也dã 。 既ký 體thể 備bị 萬vạn 工công 。 亦diệc 何hà 寶bảo 不bất 滿mãn 。 但đãn 昔tích 教giáo 未vị 明minh 。 今kim 說thuyết 始thỉ 彰chương 。 隱ẩn 實thật 顯hiển 權quyền 。 非phi 祕bí 密mật 如như 何hà 。 二nhị 舉cử 別biệt 德đức 者giả 。 功công 德đức 品phẩm 云vân 。 謂vị 大đại 常thường 大đại 我ngã 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 等đẳng 。 此thử 是thị 成thành 涅Niết 槃Bàn 之chi 勝thắng 因nhân 。 故cố 據cứ 別biệt 而nhi 標tiêu 美mỹ 也dã 。 體thể 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 稱xưng 曰viết 常thường 。 八bát 用dụng 自tự 在tại 。 謂vị 之chi 為vi 我ngã 。 寂tịch 然nhiên 無vô 苦khổ 。 目mục 之chi 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 塵trần 穢uế 永vĩnh 盡tận 。 名danh 之chi 為vi 淨tịnh 。 體thể 相tướng 無vô 邊biên 。 便tiện 名danh 為vi 大đại 。 此thử 乃nãi 是thị 讚tán 嘆thán 之chi 辭từ 。 裒# 美mỹ 之chi 稱xưng 也dã 。 三tam 歎thán 其kỳ 工công 用dụng 者giả 。 故cố 師sư 子tử 吼hống 品phẩm 稱xưng 謂vị 。 歸quy 依y 洲châu 渚chử 也dã 。 能năng 使sử 物vật 免miễn 苦khổ 而nhi 永vĩnh 安an 。 離ly 河hà 而nhi 登đăng 洲châu 。 越việt 四tứ 流lưu 之chi 淵uyên 海hải 到đáo 無vô 為vi 。 之chi 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 若nhược 尋tầm 其kỳ 名danh 用dụng 理lý 數số 忘vong 言ngôn 。 故cố 聖thánh 化hóa 獎tưởng 被bị 談đàm 德đức 萬vạn 端đoan 。 是thị 以dĩ 就tựu 開khai 宗tông 之chi 始thỉ 。 借tá 喻dụ 於ư 伊y 字tự 云vân 。 三tam 點điểm 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 異dị 昔tích 有hữu 餘dư 無vô 德đức 之chi 說thuyết 。 明minh 具cụ 法Pháp 身thân 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 也dã 。 然nhiên 此thử 三tam 乃nãi 化hóa 道đạo 邊biên 要yếu 。 復phục 貫quán 通thông 於ư 諸chư 德đức 。 亦diệc 表biểu 異dị 因nhân 中trung 之chi 色sắc 心tâm 。 顯hiển 佛Phật 果Quả 之chi 勝thắng 用dụng 。 無vô 感cảm 不bất 應ưng 。 稱xưng 曰viết 法Pháp 身thân 。 囑chúc 境cảnh 皆giai 明minh 。 謂vị 之chi 般Bát 若Nhã 。 即tức 體thể 無vô 累lũy/lụy/luy 。 便tiện 名danh 解giải 脫thoát 。 明minh 一nhất 一nhất 之chi 德đức 。 皆giai 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 要yếu 總tổng 為vi 其kỳ 體thể 。 故cố 下hạ 名danh 字tự 功công 德đức 品phẩm 中trung 。 借tá 八bát 味vị 甜điềm 蘇tô 為vi 嘆thán 也dã 。 談đàm 真chân 俗tục 。 兩lưỡng 體thể 本bổn 同đồng 。 用dụng 不bất 相tương 乖quai 。 而nhi 闇ám 去khứ 俗tục 盡tận 。 偽ngụy 謝tạ 真chân 彰chương 。 朗lãng 然nhiên 洞đỗng 照chiếu 故cố 稱xưng 為vi 佛Phật 。 此thử 經Kinh 既ký 於ư 出xuất 世thế 法pháp 之chi 中trung 。 開khai 出xuất 世thế 之chi 教giáo 。 引dẫn 外ngoại 凡phàm 之chi 近cận 資tư 。 接tiếp 下hạ 愚ngu 之chi 要yếu 道đạo 。 斯tư 理lý 圓viên 而nhi 益ích 人nhân 。 體thể 無vô 為vi 而nhi 進tiến 德đức 。 但đãn 文văn 博bác 而nhi 旨chỉ 幽u 。 乃nãi 寄ký 述thuật 於ư 後hậu 釋thích 也dã 。 經kinh 者giả 以dĩ 經kinh 由do 為vi 義nghĩa 。 凡phàm 學học 者giả 若nhược 不bất 由do 此thử 理lý 教giáo 。 則tắc 無vô 容dung 得đắc 解giải 。 故cố 以dĩ 經kinh 之chi 一nhất 字tự 。 貫quán 斯tư 一nhất 部bộ 之chi 文văn 理lý 也dã 。

案án 。 智trí 秀tú 曰viết 。 斯tư 蓋cái 圓viên 極cực 至chí 德đức 之chi 總tổng 名danh 也dã 。 若nhược 備bị 稱xưng 舊cựu 本bổn 。 應ưng 云vân 摩ma 訶ha 般bát 涅Niết 槃Bàn 那na 。 夫phu 道đạo 絕tuyệt 百bách 非phi 。 而nhi 理lý 歸quy 一nhất 致trí 。 歸quy 一nhất 致trí 故cố 。 則tắc 有hữu 識thức 斯tư 成thành 。 絕tuyệt 百bách 非phi 故cố 。 則tắc 無vô 言ngôn 可khả 極cực 。 然nhiên 既ký 因nhân 迹tích 見kiến 名danh 。 亦diệc 尋tầm 名danh 知tri 本bổn 。 但đãn 名danh 迹tích 之chi 興hưng 。 乃nãi 肇triệu 自tự 天Thiên 竺Trúc 。 在tại 我ngã 大đại 梁lương 。 亦diệc 理lý 應ưng 有hữu 稱xưng 。 而nhi 弘hoằng 道đạo 之chi 近cận 。 既ký 發phát 彰chương 西tây 域vực 。 未vị 測trắc 此thử 方phương 。 何hà 以dĩ 譯dịch 翻phiên 。 是thị 以dĩ 先tiên 賢hiền 後hậu 哲triết 。 皆giai 脩tu 舊cựu 本bổn 。 述thuật 而nhi 無vô 作tác 。 故cố 題đề 之chi 經kinh 首thủ 。 體thể 德đức 名danh 也dã 。 夫phu 名danh 以dĩ 名danh 體thể 。 體thể 故cố 有hữu 德đức 。 體thể 者giả 圓viên 極cực 妙diệu 有hữu 之chi 本bổn 也dã 。 德đức 者giả 波Ba 若Nhã 解giải 脫thoát 之chi 流lưu 也dã 。 談đàm 德đức 乃nãi 眾chúng 。 論luận 體thể 唯duy 一nhất 。 名danh 雖tuy 有hữu 殊thù 。 實thật 則tắc 無vô 異dị 。 何hà 者giả 。 即tức 圓viên 極cực 之chi 體thể 有hữu 可khả 軌quỹ 之chi 義nghĩa 。 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 有hữu 靜tĩnh 照chiếu 之chi 功công 號hiệu 為vi 般Bát 若Nhã 。 有hữu 無vô 累lũy/lụy/luy 之chi 德đức 。 稱xưng 之chi 解giải 脫thoát 。 是thị 則tắc 解giải 脫thoát 。 之chi 體thể 能năng 照chiếu 。 亦diệc 能năng 照chiếu 之chi 體thể 解giải 脫thoát 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể 。 而nhi 有hữu 眾chúng 德đức 也dã 。 故cố 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 總tổng 名danh 冠quan 目mục 。 圓viên 體thể 名danh 總tổng 。 體thể 圓viên 故cố 。 備bị 含hàm 眾chúng 義nghĩa 矣hĩ 。 下hạ 經kinh 文văn 名danh 字tự 功công 德đức 品phẩm 。 以dĩ 眾chúng 義nghĩa 釋thích 於ư 名danh 云vân 。 八bát 味vị 具cụ 足túc 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 八bát 味vị 者giả 。 一nhất 常thường 。 二nhị 恆hằng 。 三tam 安an 。 四tứ 清thanh 涼lương 。 五ngũ 不bất 老lão 。 六lục 不bất 死tử 。 七thất 無vô 垢cấu 。 八bát 快khoái 樂lạc 也dã 尋tầm 此thử 經Kinh 致trí 教giáo 之chi 意ý 。 如Như 來Lai 化hóa 始thỉ 鹿lộc 園viên 。 旨chỉ 窮cùng 鷲thứu 岳nhạc 。 唯duy 明minh 道đạo 極cực 灰hôi 盡tận 。 善thiện 必tất 菩Bồ 提Đề 。 未vị 辨biện 含hàm 情tình 抱bão 氣khí 。 悉tất 成thành 無vô 等đẳng 。 但đãn 說thuyết 壽thọ 量lượng 長trường 遠viễn 。 復phục 倍bội 上thượng 數số 。 未vị 明minh 正chánh 覺giác 虛hư 凝ngưng 。 湛trạm 焉yên 不bất 滅diệt 。 今kim 此thử 經Kinh 者giả 。 以dĩ 至chí 極cực 妙diệu 有hữu 為vi 指chỉ 南nam 。 常thường 住trụ 佛Phật 性tánh 為vi 宗tông 致trí 。 明minh 闡xiển 提đề 。 則tắc 正chánh 因nhân 無vô 改cải 。 辨biện 法Pháp 身thân 。 則tắc 圓viên 果quả 嶷# 然nhiên 。 所sở 謂vị 無vô 餘dư 之chi 至chí 教giáo 。 究cứu 竟cánh 之chi 極cực 說thuyết 也dã 。 經kinh 者giả 經kinh 由do 義nghĩa 也dã 。 天Thiên 竺Trúc 以dĩ 詮thuyên 理lý 文văn 。 總tổng 曰viết 脩tu 多đa 羅la 。 脩tu 多đa 羅la 者giả 。 備bị 含hàm 眾chúng 義nghĩa 。 何hà 者giả 。 如như 出xuất 生sanh 微vi 發phát 涌dũng 泉tuyền 繩thằng 墨mặc 之chi 流lưu 也dã 。 至chí 於ư 經kinh 由do 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 其kỳ 一nhất 耳nhĩ 。 但đãn 梁lương 之chi 墳phần 籍tịch 。 皆giai 以dĩ 經kinh 為vi 目mục 。 是thị 以dĩ 通thông 方phương 之chi 士sĩ 。 簡giản 繁phồn 從tùng 略lược 。 舉cử 要yếu 而nhi 稱xưng 焉yên 。 進tiến 不bất 乖quai 含hàm 總tổng 之chi 一nhất 義nghĩa 。 退thoái 且thả 循tuần 俗tục 而nhi 得đắc 簡giản 也dã 。

案án 。 法pháp 智trí 曰viết 。 夫phu 言ngôn 象tượng 生sanh 。 自tự 數số 內nội 形hình 名danh 。 起khởi 於ư 累lũy/lụy/luy 中trung 。 至chí 人nhân 神thần 道đạo 。 既ký 無vô 象tượng 無vô 言ngôn 。 豈khởi 復phục 有hữu 其kỳ 形hình 名danh 者giả 哉tai 。 圓viên 道đạo 不bất 可khả 以dĩ 遍biến 稱xưng 。 故cố 以dĩ 該cai 德đức 總tổng 名danh 。 強cường/cưỡng 謂vị 之chi 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 天Thiên 竺Trúc 之chi 音âm 也dã 。 具cụ 存tồn 胡hồ 名danh 。 應ưng 言ngôn 般bát 涅Niết 槃Bàn 那na 。 外ngoại 國quốc 此thử 名danh 有hữu 多đa 義nghĩa 。 茲tư 土thổ/độ 無vô 音âm 以dĩ 反phản 之chi 。 故cố 存tồn 胡hồ 而nhi 名danh 焉yên 。 既ký 寄ký 名danh 為vi 其kỳ 名danh 。 寄ký 有hữu 言ngôn 乎hồ 而nhi 以dĩ 言ngôn 。 言ngôn 理lý 者giả 。 亦diệc 是thị 寄ký 言ngôn 也dã 。 若nhược 可khả 寄ký 言ngôn 。 請thỉnh 試thí 言ngôn 之chi 。 源nguyên 涅Niết 槃Bàn 為vi 理lý 。 超siêu 注chú 數số 之chi 表biểu 。 絕tuyệt 冥minh 朕trẫm 之chi 外ngoại 。 語ngữ 其kỳ 幽u 徹triệt 。 斯tư 在tại 於ư 本bổn 有hữu 者giả 也dã 。 所sở 言ngôn 本bổn 有hữu 。 乃nãi 是thị 玄huyền 指chỉ 未vị 來lai 隔cách 世thế 為vi 有hữu 耳nhĩ 。 不bất 言ngôn 現hiện 在tại 同đồng 世thế 有hữu 也dã 。 若nhược 以dĩ 未vị 來lai 為vi 有hữu 。 則tắc 稟bẩm 識thức 之chi 類loại 。 源nguyên 本bổn 未vị 造tạo 因nhân 時thời 。 已dĩ 自tự 有hữu 之chi 。 故cố 言ngôn 本bổn 有hữu 也dã 。 若nhược 未vị 造tạo 因nhân 時thời 。 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 則tắc 不bất 待đãi 業nghiệp 緣duyên 為vi 其kỳ 始thỉ 。 故cố 非phi 始thỉ 造tạo 矣hĩ 。 既ký 非phi 始thỉ 造tạo 。 故cố 說thuyết 此thử 未vị 來lai 。 不bất 同đồng 三tam 世thế 。 要yếu 待đãi 造tạo 業nghiệp 。 方phương 得đắc 為vi 有hữu 也dã 。 雖tuy 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 然nhiên 未vị 來lai 未vị 起khởi 。 已dĩ 來lai 用dụng 故cố 。 故cố 須tu 了liễu 因nhân 。 然nhiên 方phương 應ưng 欲dục 顯hiển 其kỳ 果quả 體thể 。 圓viên 滿mãn 具cụ 足túc 。 故cố 為vi 之chi 置trí 名danh 。 是thị 則tắc 萬vạn 德đức 之chi 義nghĩa 。 無vô 非phi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 也dã 。 故cố 始thỉ 開khai 伊y 字tự 。 便tiện 寄ký 三tam 德đức 。 以dĩ 明minh 涅Niết 槃Bàn 。 表biểu 異dị 昔tích 說thuyết 也dã 。 何hà 者giả 。 昔tích 教giáo 以dĩ 身thân 智trí 是thị 有hữu 為vi 。 未vị 脫thoát 果quả 縛phược 。 須tu 滅diệt 身thân 智trí 。 始thỉ 是thị 無vô 為vi 說thuyết 此thử 滅diệt 法pháp 。 為vi 無vô 為vi 解giải 脫thoát 也dã 。 若nhược 此thử 滅diệt 法pháp 。 可khả 得đắc 說thuyết 為vi 解giải 脫thoát 滅diệt 度độ 無vô 為vi 。 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 諸chư 義nghĩa 。 故cố 對đối 生sanh 死tử 即tức 說thuyết 之chi 。 為vi 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 是thị 為vi 昔tích 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 有hữu 多đa 義nghĩa 。 但đãn 不bất 得đắc 說thuyết 身thân 智trí 耳nhĩ 。 所sở 以dĩ 三tam 事sự 俱câu 無vô 也dã 。 今kim 既ký 無vô 餘dư 極cực 教giáo 。 有hữu 異dị 於ư 昔tích 。 必tất 須tu 存tồn 三tam 德đức 。 即tức 身thân 智trí 而nhi 為vi 解giải 脫thoát 矣hĩ 。 存tồn 三tam 德đức 者giả 。 顯hiển 三tam 德đức 一nhất 體thể 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 法pháp 皆giai 有hữu 德đức 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 也dã 。 三tam 德đức 體thể 為vi 涅Niết 槃Bàn 法pháp 者giả 。 經kinh 言ngôn 法pháp 名danh 自tự 體thể 故cố 。 以dĩ 體thể 為vi 法pháp 也dã 。 三tam 德đức 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 三tam 德đức 在tại 法pháp 。 則tắc 法pháp 有hữu 三tam 義nghĩa 。 故cố 三tam 德đức 義nghĩa 。 皆giai 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 法Pháp 身thân 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 者giả 。 法pháp 以dĩ 法pháp 則tắc 為vi 用dụng 。 身thân 是thị 體thể 之chi 異dị 名danh 。 良lương 以dĩ 。 其kỳ 體thể 可khả 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 今kim 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 有hữu 體thể 可khả 法pháp 。 故cố 以dĩ 法Pháp 身thân 義nghĩa 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 也dã 。 般Bát 若Nhã 義nghĩa 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 者giả 。 般Bát 若Nhã 以dĩ 鑒giám 解giải 為vi 功công 。 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 言ngôn 有hữu 體thể 。 則tắc 無vô 知tri 而nhi 無vô 不bất 知tri 。 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 故cố 以dĩ 般Bát 若Nhã 義nghĩa 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 也dã 。 解giải 脫thoát 義nghĩa 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 者giả 。 解giải 脫thoát 以dĩ 脫thoát 縛phược 為vi 義nghĩa 。 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 其kỳ 體thể 雖tuy 在tại 。 然nhiên 因nhân 縛phược 果quả 縛phược 。 二nhị 俱câu 解giải 脫thoát 。 故cố 以dĩ 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 也dã 。 昔tích 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 言ngôn 身thân 智trí 二nhị 俱câu 盡tận 滅diệt 。 所sở 以dĩ 二nhị 俱câu 明minh 之chi 。 其kỳ 餘dư 諸chư 義nghĩa 。 二nhị 教giáo 通thông 有hữu 。 事sự 同đồng 解giải 脫thoát 。 略lược 而nhi 不bất 辨biện 也dã 。 唯duy 我ngã 義nghĩa 功công 在tại 覺giác 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 法Pháp 寶bảo 。 人nhân 法pháp 既ký 殊thù 。 無vô 俟sĩ 有hữu 釋thích 也dã 。 若nhược 凡phàm 是thị 萬vạn 德đức 義nghĩa 。 皆giai 為vi 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。 則tắc 法pháp 是thị 圓viên 法pháp 。 名danh 亦diệc 圓viên 名danh 。 名danh 法pháp 兩lưỡng 圓viên 。 始thỉ 盡tận 至chí 人nhân 神thần 道đạo 之chi 極cực 致trí 。 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 復phục 以dĩ 大đại 大đại 之chi 者giả 。 顯hiển 其kỳ 名danh 理lý 俱câu 極cực 也dã 。 昔tích 二nhị 事sự 盡tận 滅diệt 。 未vị 是thị 所sở 以dĩ 大đại 。 今kim 明minh 涅Niết 槃Bàn 。 其kỳ 體thể 圓viên 滿mãn 。 理lý 既ký 應ưng 名danh 。 名danh 不bất 失thất 理lý 。 名danh 理lý 俱câu 極cực 。 始thỉ 是thị 所sở 以dĩ 大đại 也dã 。 經kinh 者giả 。 唯duy 金kim 口khẩu 所sở 吐thổ 言ngôn 理lý 。 乃nãi 得đắc 稱xưng 經kinh 。 弟đệ 子tử 製chế 作tác 。 非phi 佛Phật 印ấn 可khả 。 不bất 得đắc 稱xưng 也dã 。 何hà 者giả 。 經kinh 之chi 字tự 訓huấn 。 略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 訓huấn 言ngôn 常thường 。 其kỳ 二nhị 言ngôn 由do 。 常thường 者giả 。 夫phu 至chí 人nhân 智trí 極cực 而nhi 後hậu 言ngôn 。 言ngôn 必tất 稱xưng 理lý 矣hĩ 。 眾chúng 聖thánh 莫mạc 能năng 改cải 言ngôn 。 故cố 言ngôn 常thường 也dã 。 出xuất 凡phàm 入nhập 聖thánh 。 靡mĩ 不bất 由do 之chi 。 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 既ký 窮cùng 茲tư 二nhị 。 故cố 得đắc 稱xưng 為vi 經kinh 也dã 。 弟đệ 子tử 所sở 說thuyết 。 理lý 有hữu 所sở 未vị 鑒giám 。 言ngôn 有hữu 所sở 未vị 真chân 。 既ký 於ư 常thường 由do 二nhị 義nghĩa 。 有hữu 所sở 未vị 極cực 。 故cố 不bất 得đắc 稱xưng 為vi 經kinh 。 是thị 以dĩ 維duy 摩ma 勝thắng 鬘man 。 雖tuy 有hữu 所sở 說thuyết 。 要yếu 須tu 佛Phật 印ấn 可khả 。 方phương 得đắc 稱xưng 經kinh 。

案án 。 法pháp 安an 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 為vi 名danh 言ngôn 乎hồ 。 至chí 極cực 果quả 也dã 。 此thử 極cực 果quả 者giả 。 微vi 過quá 形hình 聲thanh 。 妙diệu 絕tuyệt 筌thuyên 寄ký 。 有hữu 累lũy/lụy/luy 斯tư 遣khiển 。 是thị 德đức 必tất 備bị 。 故cố 能năng 超siêu 踰du 生sanh 滅diệt 。 凝ngưng 然nhiên 常thường 存tồn 。 何hà 以dĩ 言ngôn 之chi 。 夫phu 照chiếu 法pháp 未vị 窮cùng 。 新tân 知tri 移di 其kỳ 神thần 。 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 為vi 因nhân 。 故cố 其kỳ 起khởi 必tất 謝tạ 。 今kim 此thử 極cực 果quả 。 體thể 無vô 塵trần 翳ế 。 為vi 明minh 因nhân 所sở 生sanh 。 嶷# 爾nhĩ 而nhi 常thường 。 不bất 其kỳ 宜nghi 乎hồ 。 將tương 以dĩ 汲cấp 物vật 。 乃nãi 寄ký 言ngôn 三tam 德đức 。 以dĩ 其kỳ 唯duy 法pháp 為vi 體thể 。 號hiệu 曰viết 法Pháp 身thân 。 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 斯tư 亡vong 。 稱xưng 為vi 解giải 脫thoát 。 所sở 照chiếu 靡mĩ 遺di 。 謂vị 之chi 般Bát 若Nhã 。 法Pháp 身thân 一nhất 名danh 。 標tiêu 其kỳ 妙diệu 體thể 。 智trí 斷đoạn 兩lưỡng 稱xưng 。 舉cử 其kỳ 勝thắng 德đức 。 略lược 言ngôn 此thử 三tam 。 則tắc 已dĩ 總tổng 攝nhiếp 眾chúng 美mỹ 矣hĩ 。 天Thiên 竺Trúc 一nhất 名danh 。 合hợp 此thử 三tam 訓huấn 。 此thử 出xuất 一nhất 稱xưng 。 不bất 窮cùng 其kỳ 致trí 。 故cố 仍nhưng 彼bỉ 胡hồ 音âm 。 用dụng 標tiêu 經kinh 首thủ 也dã 。 大đại 者giả 。 夫phu 涅Niết 槃Bàn 之chi 名danh 。 名danh 總tổng 眾chúng 義nghĩa 。 從tùng 因Nhân 地Địa 未vị 滿mãn 。 預dự 有hữu 斯tư 稱xưng 。 故cố 加gia 一nhất 大đại 字tự 。 使sử 宗tông 致trí 曉hiểu 然nhiên 也dã 。

案án 。 曇đàm 准chuẩn 曰viết 。 蓋cái 是thị 吉cát 祥tường 之chi 靈linh 府phủ 。 生sanh 白bạch 之chi 虛hư 室thất 也dã 。 撿kiểm 因nhân 則tắc 行hành 逾du 十Thập 地Địa 。 覈# 果quả 則tắc 妙diệu 極cực 摳# 始thỉ 。 冥minh 造tạo 弗phất 能năng 移di 。 玄huyền 運vận 莫mạc 之chi 動động 。 一nhất 寂tịch 孔khổng 神thần 。 此thử 以dĩ 常thường 為vi 宗tông 也dã 。 然nhiên 群quần 美mỹ 不bất 可khả 盡tận 言ngôn 。 故cố 偏thiên 寄ký 三tam 德đức 。 取thủ 其kỳ 洞đỗng 照chiếu 虛hư 明minh 。 目mục 之chi 般Bát 若Nhã 。 應ưng 不bất 搖dao 寂tịch 。 字tự 曰viết 法Pháp 身thân 。 結kết 惑hoặc 都đô 亡vong 。 謂vị 之chi 解giải 脫thoát 。 三tam 義nghĩa 既ký 彰chương 。 涅Niết 槃Bàn 稱xưng 在tại 。 大đại 是thị 梁lương 方phương 之chi 言ngôn 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 西tây 域vực 通thông 語ngữ 。 彼bỉ 訓huấn 多đa 含hàm 。 此thử 方phương 無vô 以dĩ 偏thiên 譯dịch 。 故cố 直trực 存tồn 胡hồ 本bổn 。 以dĩ 為vi 題đề 目mục 。

標tiêu 出xuất 敘tự 中trung 要yếu 義nghĩa 。

釋thích 名danh 第đệ 一nhất 。 辨biện 體thể 第đệ 二nhị 。 敘tự 本bổn 有hữu 第đệ 三tam 。 談đàm 絕tuyệt 名danh 第đệ 四tứ 。 釋thích 大đại 字tự 第đệ 五ngũ 。 解giải 經Kinh 字tự 第đệ 六lục 。 覈# 教giáo 意ý 第đệ 七thất 。 判phán 科khoa 段đoạn 第đệ 八bát 。

右hữu 八bát 例lệ 。

釋thích 名danh 第đệ 一nhất

案án 。 僧Tăng 亮lượng 敘tự 曰viết 。 如Như 來Lai 神thần 道đạo 之chi 極cực 號hiệu 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 八bát 味vị 之chi 都đô 名danh 。 而nhi 此thử 異dị 俗tục 之chi 音âm 。 有hữu 楚sở 夏hạ 之chi 別biệt 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 泥Nê 洹Hoàn 泥Nê 曰Viết 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 乃nãi 中trung 正chánh 天Thiên 竺Trúc 音âm 也dã 。 名danh 含hàm 眾chúng 義nghĩa 。 此thử 方phương 無vô 以dĩ 為vi 譯dịch 。 法pháp 瑤dao 。 曇đàm 濟tế 。 寶bảo 亮lượng 。 曇đàm 愛ái 。 智trí 秀tú 。 法pháp 智trí 。 法pháp 安an 。 曇đàm 准chuẩn 悉tất 同đồng 。 而nhi 法pháp 瑤dao 所sở 敘tự 。 如như 有hữu 不bất 同đồng 云vân 。 故cố 曰viết 一nhất 名danh 之chi 中trung 。 有hữu 無vô 量lượng 名danh 也dã 。 案án 尋tầm 此thử 而nhi 言ngôn 是thị 。 則tắc 涅Niết 槃Bàn 之chi 名danh 。 非phi 直trực 止chỉ 含hàm 眾chúng 義nghĩa 。 亦diệc 含hàm 眾chúng 名danh 也dã 。 又hựu 寶bảo 亮lượng 云vân 。 雖tuy 復phục 同đồng 無vô 翻phiên 譯dịch 。 不bất 云vân 名danh 含hàm 眾chúng 義nghĩa 。 乃nãi 云vân 訓huấn 況huống 指chỉ 釋thích 義nghĩa 也dã 。 敘tự 曰viết 。 聖thánh 既ký 出xuất 彼bỉ 。 此thử 方phương 無vô 以dĩ 正chánh 翻phiên 。 但đãn 文văn 中trung 訓huấn 況huống 指chỉ 義nghĩa 釋thích 而nhi 已dĩ 也dã 。 法pháp 安an 亦diệc 曰viết 。 訓huấn 出xuất 眾chúng 義nghĩa 也dã 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 正chánh 名danh 云vân 滅diệt 。 取thủ 其kỳ 義nghĩa 訓huấn 。 自tự 復phục 多đa 方phương 。 今kim 此thử 經Kinh 明minh 常thường 。 使sử 伏phục 其kỳ 迷mê 。 其kỳ 迷mê 永vĩnh 伏phục 。 然nhiên 後hậu 得đắc 悟ngộ 。 悟ngộ 則tắc 眾chúng 迷mê 斯tư 滅diệt 。 以dĩ 之chi 歸quy 名danh 。 其kỳ 唯duy 常thường 說thuyết 乎hồ 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 住trụ 斯tư 經kinh 者giả 。 則tắc 已dĩ 伏phục 滅diệt 諸chư 累lũy/lụy/luy 。 雖tuy 未vị 造tạo 極cực 。 便tiện 能năng 示thị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 眾chúng 示thị 無vô 妙diệu 涅Niết 槃Bàn 。 復phục 以dĩ 無vô 不bất 示thị 為vi 大đại 也dã 。 更cánh 用dụng 茲tư 稱xưng 經kinh 。 蓋cái 是thị 重trọng/trùng 美mỹ 盡tận 善thiện 矣hĩ 。 慧tuệ 朗lãng 述thuật 法pháp 瑤dao 曰viết 。 此thử 言ngôn 寂tịch 滅diệt 。 謂vị 即tức 心tâm 識thức 不bất 可khả 得đắc 之chi 名danh 也dã 。 又hựu 述thuật 曇đàm 纖tiêm 曰viết 。 此thử 言ngôn 無vô 累lũy/lụy/luy 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 此thử 言ngôn 解giải 脫thoát 。 尋tầm 無vô 累lũy/lụy/luy 之chi 與dữ 解giải 脫thoát 。 名danh 殊thù 而nhi 義nghĩa 一nhất 。 故cố 是thị 離ly 縛phược 之chi 謂vị 耳nhĩ 。 然nhiên 而nhi 解giải 之chi 與dữ 脫thoát 。 俱câu 是thị 德đức 名danh 。 無vô 累lũy/lụy/luy 之chi 稱xưng 。 兼kiêm 所sở 去khứ 也dã 。 案án 僧Tăng 肇triệu 論luận 曰viết 。 此thử 言ngôn 滅diệt 度độ 。 亦diệc 曰viết 無vô 為vi 。 蓋cái 是thị 滅diệt 生sanh 死tử 度độ 彼bỉ 岸ngạn 。 寂tịch 怕phạ 之chi 謂vị 也dã 。 會hội 稽khể 慧tuệ 基cơ 。 同đồng 彼bỉ 云vân 此thử 言ngôn 無vô 為vi 。 智trí 藏tạng 法pháp 雲vân 。 同đồng 彼bỉ 云vân 此thử 言ngôn 滅diệt 度độ 。 明minh 駿tuấn 案án 。 雖tuy 無vô 正chánh 翻phiên 譯dịch 。 而nhi 非phi 眾chúng 德đức 之chi 都đô 名danh 。 乃nãi 是thị 無vô 累lũy/lụy/luy 之chi 總tổng 稱xưng 也dã 。 何hà 者giả 。 下hạ 文văn 曰viết 。 般bát 涅niết 言ngôn 不phủ 。 亦diệc 言ngôn 無vô 。 槃bàn 那na 言ngôn 生sanh 。 亦diệc 言ngôn 滅diệt 。 於ư 是thị 。 具cụ 列liệt 無vô 累lũy/lụy/luy 之chi 名danh 。 以dĩ 為vi 訓huấn 釋thích 也dã 。

辨biện 體thể 第đệ 二nhị

案án 。 道đạo 生sanh 曰viết 。 夫phu 真chân 理lý 自tự 然nhiên 。 悟ngộ 亦diệc 冥minh 符phù 。 真chân 則tắc 無vô 差sai 。 悟ngộ 豈khởi 容dung 易dị 。 不bất 易dị 之chi 體thể 。 為vi 湛trạm 然nhiên 常thường 照chiếu 。 但đãn 從tùng 迷mê 乖quai 之chi 。 事sự 未vị 在tại 我ngã 耳nhĩ 。 苟cẩu 能năng 涉thiệp 求cầu 。 便tiện 反phản 迷mê 歸quy 極cực 。 僧Tăng 亮lượng 敘tự 曰viết 。 無Vô 學Học 地địa 法pháp 。 皆giai 是thị 其kỳ 體thể 。 佛Phật 略lược 說thuyết 三tam 。 以dĩ 標tiêu 神thần 道đạo 。 一nhất 曰viết 般Bát 若Nhã 。 二nhị 曰viết 法Pháp 身thân 。 三tam 曰viết 解giải 脫thoát 也dã 。 法pháp 瑤dao 敘tự 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 至chí 號hiệu 。 其kỳ 義nghĩa 贍thiệm 博bác 。 豈khởi 唯duy 般Bát 若Nhã 等đẳng 三tam 。 以dĩ 極cực 其kỳ 致trí 。 但đãn 略lược 舉cử 其kỳ 要yếu 。 然nhiên 則tắc 此thử 三tam 。 名danh 殊thù 而nhi 實thật 同đồng 。 非phi 體thể 異dị 者giả 也dã 。 如như 其kỳ 體thể 別biệt 。 則tắc 同đồng 因nhân 成thành 假giả 名danh 之chi 法pháp 。 虛hư 而nhi 不bất 實thật 。 豈khởi 得đắc 稱xưng 常thường 。 僧Tăng 宗tông 敘tự 曰viết 。 累lũy/lụy/luy 患hoạn 既ký 息tức 。 體thể 備bị 眾chúng 德đức 。 略lược 舉cử 其kỳ 三tam 。 可khả 以dĩ 貫quán 眾chúng 。 然nhiên 此thử 三tam 德đức 。 體thể 一nhất 而nhi 義nghĩa 異dị 。 就tựu 一nhất 體thể 之chi 上thượng 。 義nghĩa 目mục 有hữu 三tam 也dã 。 寶bảo 亮lượng 敘tự 曰viết 。 障chướng 累lũy/lụy/luy 既ký 盡tận 。 萬vạn 行hạnh 歸quy 真chân 。 無vô 德đức 不bất 滿mãn 。 眾chúng 用dụng 皆giai 足túc 。 轉chuyển 因nhân 字tự 果quả 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 然nhiên 其kỳ 德đức 淵uyên 曠khoáng 。 難nan 可khả 備bị 舉cử 。 略lược 陳trần 其kỳ 要yếu 。 理lý 可khả 有hữu 三tam 。 一nhất 謂vị 正Chánh 法Pháp 寶bảo 城thành 。 二nhị 標tiêu 別biệt 德đức 。 三tam 寄ký 工công 用dụng 。 何hà 者giả 。 夫phu 涅Niết 槃Bàn 無vô 體thể 。 為vi 眾chúng 德đức 所sở 成thành 。 取thủ 況huống 寶bảo 城thành 。 以dĩ 喻dụ 斯tư 旨chỉ 也dã 。 別biệt 德đức 者giả 。 謂vị 大đại 常thường 大đại 我ngã 等đẳng 。 此thử 是thị 成thành 涅Niết 槃Bàn 之chi 勝thắng 因nhân 也dã 。 工công 用dụng 者giả 。 謂vị 歸quy 依y 洲châu 渚chử 。 能năng 使sử 物vật 免miễn 苦khổ 。 而nhi 獲hoạch 安an 也dã 。 智trí 秀tú 敘tự 曰viết 。 體thể 者giả 。 圓viên 極cực 妙diệu 有hữu 之chi 本bổn 也dã 。 德đức 者giả 。 般Bát 若Nhã 法Pháp 身thân 解giải 脫thoát 之chi 流lưu 也dã 。 談đàm 德đức 雖tuy 眾chúng 。 論luận 體thể 唯duy 一nhất 。 何hà 者giả 。 即tức 圓viên 極cực 有hữu 可khả 軌quỹ 之chi 義nghĩa 。 曰viết 法Pháp 身thân 。 有hữu 靜tĩnh 照chiếu 之chi 功công 。 曰viết 般Bát 若Nhã 。 有hữu 無vô 累lũy/lụy/luy 之chi 德đức 。 曰viết 解giải 脫thoát 。 是thị 則tắc 即tức 解giải 脫thoát 之chi 體thể 可khả 軌quỹ 。 亦diệc 可khả 軌quỹ 之chi 體thể 能năng 照chiếu 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể 。 而nhi 有hữu 德đức 也dã 。 案án 舊cựu 所sở 詳tường 習tập 。 有hữu 二nhị 種chủng 解giải 釋thích 。 一nhất 謂vị 。 圓viên 極cực 果quả 體thể 。 真chân 實thật 妙diệu 有hữu 。 非phi 如như 假giả 名danh 。 但đãn 以dĩ 有hữu 用dụng 而nhi 無vô 體thể 也dã 。 一nhất 謂vị 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 體thể 。 假giả 眾chúng 德đức 以dĩ 成thành 。 豈khởi 得đắc 不bất 空không 耶da 。 慧tuệ 朗lãng 述thuật 法pháp 瑤dao 曰viết 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 義nghĩa 分phân 為vi 二nhị 謂vị 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 顛điên 倒đảo 故cố 有hữu 。 即tức 因nhân 緣duyên 無vô 性tánh 。 是thị 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 豈khởi 待đãi 離ly 煩phiền 惱não 已dĩ 。 有hữu 妙diệu 有hữu 可khả 得đắc 而nhi 不bất 空không 乎hồ 。 故cố 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 設thiết 有hữu 法pháp 。 過quá 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 說thuyết 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 矣hĩ 。 又hựu 述thuật 纖tiêm 愛ái 宗tông 等đẳng 舊cựu 釋thích 云vân 。 萬vạn 行hạnh 得đắc 圓viên 極cực 之chi 果quả 。 果quả 體thể 是thị 實thật 。 而nhi 隨tùy 德đức 立lập 義nghĩa 。 非phi 假giả 眾chúng 義nghĩa 共cộng 成thành 一nhất 體thể 也dã 。 法pháp 安an 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 假giả 眾chúng 德đức 為vi 體thể 。 而nhi 異dị 五ngũ 陰ấm 成thành 人nhân 也dã 。 何hà 者giả 。 人nhân 及cập 五ngũ 陰ấm 。 假giả 實thật 斯tư 空không 。 今kim 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 空không 。 而nhi 眾chúng 德đức 是thị 實thật 也dã 。

敘tự 本bổn 有hữu 第đệ 三tam

案án 。 道đạo 生sanh 敘tự 曰viết 。 歸quy 極cực 得đắc 本bổn 。 而nhi 似tự 始thỉ 起khởi 。 始thỉ 則tắc 必tất 終chung 。 常thường 以dĩ 之chi 昧muội 。 若nhược 尋tầm 其kỳ 趣thú 。 乃nãi 是thị 我ngã 始thỉ 會hội 之chi 。 非phi 照chiếu 今kim 有hữu 。 僧Tăng 亮lượng 敘tự 曰viết 。 般bát 涅niết 言ngôn 不phủ 。 亦diệc 名danh 為vi 無vô 。 槃bàn 者giả 名danh 生sanh 。 亦diệc 名danh 為vi 因nhân 。 不bất 從tùng 作tác 因nhân 所sở 得đắc 。 故cố 無vô 因nhân 也dã 。 寶bảo 亮lượng 敘tự 曰viết 。 辨biện 生sanh 死tử 。 以dĩ 八bát 苦khổ 為vi 本bổn 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 源nguyên 。 妙diệu 質chất 恆hằng 而nhi 不bất 動động 。 用dụng 常thường 改cải 而nhi 不bất 毀hủy 。 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 百bách 非phi 不bất 辨biện 。 今kim 涅Niết 槃Bàn 之chi 旨chỉ 。 就tựu 用dụng 而nhi 得đắc 稱xưng 也dã 。 若nhược 談đàm 真chân 俗tục 。 兩lưỡng 體thể 本bổn 同đồng 。 用dụng 不bất 相tương 乖quai 。 而nhi 闇ám 去khứ 俗tục 盡tận 。 偽ngụy 謝tạ 真chân 彰chương 。 朗lãng 然nhiên 為vi 佛Phật 也dã 。 法pháp 智trí 敘tự 曰viết 。 幽u 微vi 難nan 解giải 。 在tại 乎hồ 本bổn 有hữu 也dã 。 所sở 言ngôn 本bổn 有hữu 者giả 。 乃nãi 是thị 玄huyền 指chỉ 未vị 來lai 隔cách 世thế 為vi 有hữu 耳nhĩ 。 不bất 言ngôn 現hiện 在tại 世thế 有hữu 也dã 。 稟bẩm 識thức 之chi 類loại 。 源nguyên 本bổn 未vị 造tạo 因nhân 時thời 。 已dĩ 自tự 有hữu 之chi 。 故cố 言ngôn 本bổn 有hữu 。 是thị 則tắc 不bất 待đãi 業nghiệp 緣duyên 為vi 其kỳ 始thỉ 。 故cố 非phi 始thỉ 造tạo 矣hĩ 。 故cố 說thuyết 此thử 未vị 來lai 。 不bất 同đồng 三tam 世thế 。 要yếu 待đãi 造tạo 業nghiệp 。 方phương 得đắc 為vi 有hữu 也dã 。 雖tuy 然nhiên 未vị 來lai 未vị 起khởi 。 未vị 為vi 已dĩ 用dụng 。 故cố 須tu 了liễu 因nhân 。 然nhiên 後hậu 方phương 應ưng 也dã 。 慧tuệ 朗lãng 述thuật 法pháp 瑤dao 曰viết 。 生sanh 死tử 不bất 斷đoạn 。 由do 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 因nhân 緣duyên 無vô 性tánh 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 豈khởi 是thị 始thỉ 有hữu 也dã 。

談đàm 絕tuyệt 名danh 第đệ 四tứ

案án 。 眾chúng 議nghị 曰viết 。 舊cựu 所sở 詳tường 習tập 。 有hữu 五ngũ 種chủng 解giải 釋thích 。 第đệ 一nhất 妙diệu 極cực 法Pháp 身thân 。 寂tịch 怕phạ 無vô 為vi 。 與dữ 真Chân 如Như 等đẳng 際tế 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 豈khởi 言ngôn 德đức 所sở 能năng 及cập 。 雖tuy 復phục 寄ký 言ngôn 以dĩ 往vãng 辨biện 。 雖tuy 辨biện 而nhi 絕tuyệt 言ngôn 。 猶do 因nhân 指chỉ 以dĩ 得đắc 月nguyệt 。 月nguyệt 非phi 指chỉ 也dã 。 第đệ 二nhị 夫phu 言ngôn 方phương 而nhi 理lý 圓viên 。 難nan 以dĩ 辨biện 述thuật 。 神thần 道đạo 冥minh 漠mạc 。 可khả 會hội 而nhi 不bất 可khả 言ngôn 也dã 。 譬thí 輪luân 扁# 之chi 斲# 輪luân 。 不bất 能năng 傳truyền 妙diệu 於ư 所sở 授thọ 。 世thế 諦đế 麁thô 淺thiển 。 尚thượng 難nan 可khả 言ngôn 。 況huống 真Chân 諦Đế 深thâm 妙diệu 。 而nhi 可khả 名danh 乎hồ 。 第đệ 三tam 所sở 謂vị 絕tuyệt 言ngôn 者giả 。 法Pháp 身thân 之chi 地địa 。 絕tuyệt 凡phàm 累lũy/lụy/luy 之chi 名danh 耳nhĩ 。 體thể 是thị 妙diệu 有hữu 尊tôn 勝thắng 。 云vân 何hà 以dĩ 尊tôn 勝thắng 之chi 名danh 。 而nhi 不bất 得đắc 耶da 。 第đệ 四tứ 夫phu 名danh 字tự 是thị 相tương/tướng 累lũy/lụy/luy 之chi 法pháp 。 若nhược 召triệu 相tương/tướng 累lũy/lụy/luy 之chi 地địa 。 則tắc 與dữ 所sở 召triệu 相tương 稱xứng 。 若nhược 無vô 相tướng 之chi 地địa 。 雖tuy 因nhân 召triệu 而nhi 得đắc 。 終chung 絕tuyệt 於ư 召triệu 也dã 。 第đệ 五ngũ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 本bổn 絕tuyệt 名danh 字tự 。 以dĩ 此thử 而nhi 談đàm 。 豈khởi 直trực 法Pháp 身thân 。 亦diệc 可khả 目mục 生sanh 死tử 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 目mục 涅Niết 槃Bàn 為vi 生sanh 死tử 。 今kim 名danh 字tự 已dĩ 定định 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 絕tuyệt 於ư 生sanh 死tử 之chi 名danh 。 為vi 可khả 貴quý 耳nhĩ 。

釋thích 大đại 字tự 第đệ 五ngũ

案án 。 道đạo 生sanh 敘tự 曰viết 。 有hữu 不bất 在tại 今kim 。 則tắc 是thị 莫mạc 先tiên 為vi 大đại 。 既ký 云vân 大đại 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 為vi 常thường 。 常thường 必tất 滅diệt 累lũy/lụy/luy 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 大đại 者giả 。 明minh 其kỳ 常thường 故cố 。 亦diệc 謂vị 大đại 我ngã 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 後hậu 文văn 自tự 有hữu 釋thích 也dã 。 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 謂vị 教giáo 大đại 理lý 大đại 也dã 。 教giáo 大đại 者giả 。 此thử 說thuyết 之chi 前tiền 辨biện 因nhân 果quả 境cảnh 行hành 。 並tịnh 未vị 周chu 圓viên 。 今kim 日nhật 所sở 明minh 究cứu 竟cánh 了liễu 義nghĩa 。 故cố 言ngôn 大đại 也dã 。 理lý 大đại 者giả 。 昔tích 日nhật 三tam 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 實thật 究cứu 竟cánh 。 理lý 中trung 為vi 小tiểu 。 今kim 日nhật 身thân 智trí 解giải 脫thoát 。 在tại 乎hồ 累lũy/lụy/luy 外ngoại 。 理lý 中trung 為vi 大đại 。 故cố 言ngôn 大đại 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 體thể 相tướng 無vô 邊biên 。 名danh 之chi 為vi 大Đại 也dã 。 法pháp 智trí 曰viết 。 理lý 既ký 應ưng 名danh 。 名danh 不bất 失thất 理lý 。 名danh 理lý 俱câu 極cực 。 故cố 言ngôn 大đại 也dã 。 法pháp 安an 曰viết 。 昔tích 日nhật 雖tuy 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 體thể 德đức 未vị 圓viên 。 不bất 得đắc 稱xưng 大đại 。 今kim 日nhật 體thể 圓viên 德đức 備bị 。 故cố 稱xưng 大đại 也dã 。

釋thích 經Kinh 字tự 第đệ 六lục

案án 。 僧Tăng 亮lượng 敘tự 曰viết 。 經kinh 者giả 。 胡hồ 音âm 修tu 多đa 羅la 。 名danh 含hàm 五ngũ 義nghĩa 也dã 。 僧Tăng 宗tông 敘tự 曰viết 。 從tùng 凡phàm 至chí 聖thánh 。 經kinh 由do 此thử 理lý 也dã 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 學học 者giả 所sở 由do 得đắc 解giải 也dã 。 以dĩ 此thử 一nhất 字tự 。 貫quán 一nhất 部bộ 之chi 文văn 理lý 也dã 。 智trí 秀tú 曰viết 。 天Thiên 竺Trúc 以dĩ 詮thuyên 理lý 之chi 文văn 。 總tổng 曰viết 脩tu 多đa 羅la 。 備bị 含hàm 眾chúng 義nghĩa 。 如như 出xuất 生sanh 微vi 發phát 涌dũng 泉tuyền 繩thằng 墨mặc 華hoa 鬘man 之chi 流lưu 也dã 。 至chí 於ư 經kinh 由do 之chi 義nghĩa 。 蓋cái 其kỳ 一nhất 也dã 。 法pháp 智trí 曰viết 。 有hữu 二nhị 訓huấn 。 一nhất 曰viết 常thường 。 謂vị 稱xưng 理lý 之chi 言ngôn 。 眾chúng 聖thánh 莫mạc 能năng 改cải 也dã 。 二nhị 曰viết 由do 。 謂vị 出xuất 凡phàm 入nhập 聖thánh 之chi 所sở 由do 也dã 。 法pháp 安an 曰viết 。 經kinh 者giả 。 訓huấn 釋thích 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 曰viết 常thường 。 二nhị 曰viết 法pháp 也dã 。 外ngoại 國quốc 脩tu 多đa 羅la 。 有hữu 眾chúng 多đa 義nghĩa 。 亦diệc 曰viết 涌dũng 泉tuyền 。 亦diệc 曰viết 繩thằng 墨mặc 。 今kim 以dĩ 常thường 義nghĩa 。 代đại 彼bỉ 涌dũng 泉tuyền 。 明minh 流lưu 注chú 而nhi 不bất 竭kiệt 也dã 。 以dĩ 法pháp 義nghĩa 。 化hóa 彼bỉ 繩thằng 墨mặc 。 明minh 規quy 矩củ 暮mộ 則tắc 軌quỹ 靶# 不bất 沒một 也dã 。

覈# 教giáo 意ý 第đệ 七thất

案án 。 僧Tăng 亮lượng 敘tự 曰viết 。 如Như 來Lai 始thỉ 自tự 道Đạo 場Tràng 。 終chung 於ư 雙song 樹thụ 。 三tam 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 二nhị 是thị 方phương 便tiện 。 一nhất 是thị 真chân 實thật 。 何hà 者giả 。 初sơ 開khai 三tam 究cứu 竟cánh 。 謂vị 一nhất 方phương 便tiện 也dã 。 但đãn 說thuyết 解giải 脫thoát 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 身thân 智trí 。 是thị 有hữu 為vi 也dã 。 二nhị 方phương 便tiện 中trung 。 雖tuy 說thuyết 法Pháp 華hoa 破phá 三tam 究cứu 竟cánh 。 而nhi 身thân 智trí 故cố 。 是thị 有hữu 為vi 也dã 。 今kim 雙song 樹thụ 之chi 說thuyết 。 身thân 智trí 即tức 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 謂vị 究cứu 竟cánh 無vô 餘dư 之chi 說thuyết 也dã 。 寶bảo 亮lượng 敘tự 曰viết 。 群quần 品phẩm 根căn 異dị 則tắc 教giáo 成thành 五ngũ 別biệt 。 猶do 物vật 迷mê 障chướng 重trọng 。 未vị 能năng 安an 深thâm 。 所sở 以dĩ 先tiên 開khai 方phương 便tiện 之chi 說thuyết 。 資tư 今kim 圓viên 常thường 之chi 旨chỉ 。 蒙mông 昔tích 教giáo 以dĩ 習tập 心tâm 。 稍sảo 涉thiệp 虛hư 以dĩ 入nhập 道đạo 。 體thể 常thường 無vô 常thường 。 二nhị 輪luân 雙song 徹triệt 。 鑒giám 生sanh 死tử 為vi 不bất 有hữu 之chi 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 不bất 無vô 之chi 無vô 。 既ký 安an 真chân 而nhi 悟ngộ 理lý 。 識thức 苦khổ 空không 而nhi 斷đoạn 迷mê 。 自tự 非phi 脩tu 行hành 八bát 道đạo 發phát 理lý 緣duyên 之chi 知tri 。 則tắc 煩phiền 惑hoặc 不bất 遣khiển 。 生sanh 死tử 難nạn 除trừ 。 故cố 今kim 教giáo 之chi 興hưng 。 開khai 神thần 明minh 之chi 妙diệu 體thể 也dã 。 故cố 開khai 宗tông 之chi 始thỉ 。 借tá 喻dụ 伊y 字tự 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 異dị 昔tích 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 也dã 。 僧Tăng 宗tông 敘tự 曰viết 。 今kim 所sở 以dĩ 唯duy 錄lục 取thủ 解giải 脫thoát 以dĩ 標tiêu 經kinh 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 明minh 理lý 在tại 萬vạn 惑hoặc 之chi 外ngoại 。 二nhị 者giả 斥xích 昔tích 解giải 脫thoát 之chi 執chấp 。 昔tích 日nhật 小Tiểu 乘Thừa 。 患hoạn 身thân 智trí 起khởi 動động 求cầu 滅diệt 此thử 患hoạn 。 而nhi 憑bằng 解giải 脫thoát 。 是thị 故cố 用dụng 今kim 之chi 勝thắng 。 以dĩ 代đại 昔tích 也dã 。 智trí 秀tú 敘tự 曰viết 。 如Như 來Lai 化hóa 始thỉ 鹿lộc 園viên 。 旨chỉ 窮cùng 鷲thứu 岳nhạc 。 唯duy 明minh 道đạo 極cực 灰hôi 盡tận 。 善thiện 必tất 菩Bồ 提Đề 。 未vị 辨biện 含hàm 情tình 抱bão 氣khí 。 悉tất 成thành 無vô 等đẳng 。 但đãn 說thuyết 壽thọ 量lượng 長trường 遠viễn 。 復phục 倍bội 上thượng 數số 。 未vị 明minh 正chánh 覺giác 虛hư 凝ngưng 。 湛trạm 焉yên 不bất 滅diệt 。 今kim 此thử 經Kinh 者giả 。 以dĩ 至chí 極cực 妙diệu 有hữu 為vi 指chỉ 南nam 。 常thường 住trụ 佛Phật 性tánh 為vi 宗tông 致trí 。 明minh 闡xiển 提đề 。 則tắc 正chánh 因nhân 無vô 改cải 。 辨biện 法Pháp 身thân 。 則tắc 圓viên 果quả 嶷# 然nhiên 。 所sở 謂vị 無vô 餘dư 之chi 至chí 教giáo 。 究cứu 竟cánh 之chi 極cực 說thuyết 也dã 。

判phán 科khoa 段đoạn 第đệ 八bát

案án 。 僧Tăng 亮lượng 曰viết 。 經kinh 出xuất 未vị 盡tận 。 現hiện 分phần/phân 可khả 為vi 四tứ 別biệt 。 第đệ 一nhất 勸khuyến 問vấn 。 第đệ 二nhị 問vấn 。 第đệ 三tam 答đáp 問vấn 。 第đệ 四tứ 法Pháp 輪luân 證chứng 也dã 。 案án 曇đàm 愛ái 曰viết 。 大đại 分phần/phân 有hữu 十thập 別biệt 。 第đệ 一nhất 序tự 說thuyết 。 即tức 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 正chánh 說thuyết 。 從tùng 純thuần 陀đà 品phẩm 。 訖ngật 金kim 剛cang 身thân 品phẩm 也dã 。 第đệ 三tam 流lưu 通thông 說thuyết 。 從tùng 名danh 字tự 功công 德đức 品phẩm 。 訖ngật 四tứ 倒đảo 品phẩm 也dã 。 第đệ 四tứ 佛Phật 性tánh 說thuyết 。 從tùng 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 。 訖ngật 月nguyệt 喻dụ 品phẩm 也dã 。 第đệ 五ngũ 歎thán 經kinh 功công 能năng 。 從tùng 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 。 訖ngật 現hiện 病bệnh 品phẩm 也dã 。 第đệ 六lục 明minh 依y 經kinh 修tu 行hành 。 即tức 五ngũ 行hành 也dã 。 第đệ 七thất 出xuất 行hành 體thể 。 有hữu 功công 德đức 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 向hướng 佛Phật 果Quả 為vi 行hành 義nghĩa 。 由do 功công 而nhi 德đức 為vi 功công 德đức 義nghĩa 也dã 。 第đệ 八bát 料liệu 簡giản 。 上thượng 所sở 明minh 佛Phật 性tánh 。 即tức 師sư 子tử 吼hống 品phẩm 也dã 。 第đệ 九cửu 猶do 是thị 料liệu 簡giản 佛Phật 性tánh 。 廣quảng 辨biện 樹thụ 王vương 下hạ 以dĩ 來lai 。 及cập 今kim 日nhật 所sở 明minh 之chi 旨chỉ 。 舉cử 彼bỉ 善thiện 星tinh 斷đoạn 根căn 之chi 事sự 。 即tức 迦Ca 葉Diếp 品phẩm 也dã 。 第đệ 十thập 明minh 流lưu 通thông 。 命mạng 憍kiêu 陳trần 如như 。 度độ 十thập 外ngoại 道đạo 。 從tùng 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 訖ngật 經kinh 也dã 。 案án 曇đàm 纖tiêm 曰viết 。 大đại 分phần/phân 此thử 經Kinh 為vi 兩lưỡng 別biệt 。 前tiền 略lược 後hậu 廣quảng 。 就tựu 略lược 門môn 中trung 。 分phân 為vi 五ngũ 段đoạn 。 第đệ 一nhất 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 開khai 宗tông 。 明minh 常thường 住trụ 因nhân 果quả 。 從tùng 陀đà 品phẩm 。 訖ngật 哀ai 歎thán 品phẩm 。 第đệ 三tam 問vấn 。 從tùng 長trường 壽thọ 品phẩm 訖ngật 問vấn 也dã 。 第đệ 四tứ 答đáp 。 從tùng 讚tán 迦Ca 葉Diếp 。 入nhập 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 後hậu 也dã 。 第đệ 五ngũ 付phó 囑chúc 。 從tùng 爾nhĩ 時thời 大đại 眾chúng 。 白bạch 佛Phật 訖ngật 品phẩm 也dã 。 就tựu 廣quảng 門môn 中trung 。 分phân 為vi 五ngũ 段đoạn 。 第đệ 一nhất 廣quảng 果quả 。 即tức 現hiện 病bệnh 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 廣quảng 因nhân 。 即tức 五ngũ 行hành 也dã 。 第đệ 三tam 廣quảng 流lưu 通thông 。 即tức 十thập 功công 德đức 品phẩm 也dã 。 所sở 以dĩ 流lưu 離ly 光quang 遠viễn 來lai 。 正chánh 為vi 明minh 弘hoằng 通thông 故cố 也dã 。 第đệ 四tứ 廣quảng 佛Phật 性tánh 即tức 師sư 子tử 吼hống 迦Ca 葉Diếp 兩lưỡng 品phẩm 也dã 。 第đệ 五ngũ 廣quảng 付phó 囑chúc 。 從tùng 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 。 訖ngật 經kinh 文văn 也dã 。 案án 曇đàm 濟tế 曰viết 。 大đại 判phán 凡phàm 有hữu 三tam 段đoạn 。 第đệ 一nhất 勸khuyến 分phần/phân 。 第đệ 二nhị 問vấn 分phần/phân 。 第đệ 三tam 答đáp 分phần/phân 。 從tùng 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 至chí 迦Ca 葉Diếp 發phát 問vấn 。 勸khuyến 分phần/phân 也dã 。 從tùng 答đáp 問vấn 。 訖ngật 憍kiêu 陳trần 如như 。 答đáp 分phần/phân 也dã 。 案án 僧Tăng 宗tông 曰viết 。 經kinh 之chi 始thỉ 末mạt 。 凡phàm 有hữu 五ngũ 別biệt 。 第đệ 一nhất 由do 序tự 。 即tức 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 略lược 開khai 常thường 宗tông 。 從tùng 純thuần 陀đà 品phẩm 。 訖ngật 新tân 舊cựu 醫y 也dã 。 第đệ 三tam 廣quảng 明minh 常thường 住trụ 。 從tùng 長trường 壽thọ 品phẩm 。 訖ngật 迦Ca 葉Diếp 品phẩm 也dã 。 所sở 明minh 因nhân 果quả 境cảnh 行hành 。 粗thô 已dĩ 周chu 矣hĩ 。 將tương 欲dục 付phó 囑chúc 。 第đệ 四tứ 先tiên 破phá 外ngoại 道đạo 。 從tùng 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 。 至chí 阿A 難Nan 何hà 在tại 也dã 。 文văn 旨chỉ 既ký 畢tất 。 應ưng 須tu 付phó 囑chúc 。 是thị 以dĩ 。 第đệ 五ngũ 顧cố 命mạng 受thọ 持trì 之chi 人nhân 。 從tùng 阿A 難Nan 比Bỉ 丘Khâu 今kim 何hà 在tại 。 訖ngật 經kinh 也dã 。

案án 。 寶bảo 亮lượng 曰viết 。 此thử 經Kinh 大đại 致trí 有hữu 四tứ 別biệt 。 有hữu 一nhất 從tùng 此thử 訖ngật 老lão 少thiếu 二nhị 人nhân 譬thí 。 勸khuyến 問vấn 也dã 。 第đệ 二nhị 從tùng 多Đa 羅La 聚Tụ 落Lạc 迦Ca 葉Diếp 。 以dĩ 下hạ 。 發phát 問vấn 也dã 。 第đệ 三tam 從tùng 佛Phật 讚tán 迦Ca 葉Diếp 以dĩ 下hạ 。 竟cánh 迦Ca 葉Diếp 。 答đáp 問vấn 也dã 。 第đệ 四tứ 從tùng 憍kiêu 陳trần 如như 訖ngật 經kinh 。 付phó 囑chúc 流lưu 通thông 也dã 所sở 以dĩ 第đệ 一nhất 通thông 為vi 勸khuyến 問vấn 者giả 。 此thử 經Kinh 正chánh 以dĩ 問vấn 答đáp 為vi 宗tông 。 自tự 雙song 樹thụ 以dĩ 前tiền 所sở 說thuyết 半bán 字tự 。 皆giai 不bất 了liễu 義nghĩa 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 有hữu 疑nghi 應ưng 問vấn 也dã 。

案án 。 道đạo 慧tuệ 記ký 曰viết 。 大đại 判phán 此thử 經Kinh 有hữu 十thập 別biệt 。 第đệ 一nhất 序tự 說thuyết 。 即tức 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 正chánh 說thuyết 。 從tùng 純thuần 陀đà 。 訖ngật 金kim 剛cang 身thân 也dã 。 第đệ 三tam 流lưu 通thông 說thuyết 。 從tùng 名danh 字tự 功công 德đức 。 訖ngật 四tứ 倒đảo 也dã 。 第đệ 四tứ 佛Phật 性tánh 說thuyết 。 從tùng 如Như 來Lai 性tánh 。 訖ngật 月nguyệt 喻dụ 也dã 。 明minh 所sở 以dĩ 得đắc 常thường 者giả 。 以dĩ 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 故cố 也dã 。 第đệ 五ngũ 歎thán 經kinh 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 一nhất 品phẩm 也dã 。 第đệ 六lục 證chứng 成thành 常thường 住trụ 。 明minh 不bất 食thực 而nhi 現hiện 食thực 。 不bất 病bệnh 而nhi 現hiện 病bệnh 。 不bất 滅diệt 而nhi 現hiện 滅diệt 。 即tức 現hiện 病bệnh 品phẩm 也dã 。 第đệ 七thất 明minh 所sở 得đắc 。 無vô 病bệnh 者giả 由do 行hành 故cố 也dã 。 即tức 五ngũ 行hành 十thập 功công 德đức 也dã 。 第đệ 八bát 境cảnh 界giới 明minh 義nghĩa 為vi 成thành 於ư 行hành 。 即tức 師sư 子tử 吼hống 迦Ca 葉Diếp 也dã 。 第đệ 九cửu 破phá 外ngoại 道đạo 說thuyết 。 即tức 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 也dã 。 第đệ 十thập 囑chúc 累lụy 說thuyết 。 從tùng 阿A 難Nan 何hà 在tại 。 竟cánh 經kinh 文văn 也dã 。

案án 。 道đạo 慧tuệ 又hựu 撰soạn 曰viết 。 此thử 經Kinh 有hữu 十thập 別biệt 。 第đệ 一nhất 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 開khai 宗tông 。 即tức 純thuần 陀đà 品phẩm 也dã 。 第đệ 三tam 會hội 通thông 。 即tức 哀ai 歎thán 品phẩm 也dã 。 第đệ 四tứ 流lưu 通thông 。 從tùng 長trường 壽thọ 品phẩm 。 訖ngật 現hiện 病bệnh 品phẩm 也dã 。 第đệ 五ngũ 明minh 因nhân 。 即tức 五ngũ 行hành 也dã 。 第đệ 六lục 明minh 果quả 。 即tức 十thập 功công 德đức 也dã 。 第đệ 七thất 明minh 佛Phật 性tánh 。 即tức 師sư 子tử 吼hống 品phẩm 也dã 。 第đệ 八bát 辨biện 始thỉ 終chung 。 即tức 迦Ca 葉Diếp 品phẩm 也dã 。 第đệ 九cửu 破phá 外ngoại 道đạo 。 即tức 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 也dã 。 第đệ 十thập 囑chúc 累lụy 。 即tức 顧cố 問vấn 阿A 難Nan 也dã 。 案án 。 法pháp 安an 曰viết 。 此thử 經Kinh 分phân 為vi 二nhị 別biệt 。 初sơ 訖ngật 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 。 為vi 前tiền 說thuyết 也dã 。 末mạt 從tùng 現hiện 病bệnh 品phẩm 訖ngật 經kinh 。 為vi 後hậu 說thuyết 也dã 。 就tựu 前tiền 說thuyết 中trung 有hữu 五ngũ 段đoạn 。 第đệ 一nhất 經kinh 之chi 由do 序tự 。 從tùng 序tự 品phẩm 。 訖ngật 卅# 五ngũ 問vấn 。 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 經kinh 體thể 。 從tùng 答đáp 問vấn 始thỉ 。 訖ngật 名danh 字tự 功công 德đức 也dã 第đệ 三Tam 明Minh 流lưu 通thông 人nhân 法pháp 。 從tùng 四tứ 相tương/tướng 品phẩm 。 訖ngật 四tứ 倒đảo 品phẩm 也dã 。 第đệ 四tứ 明minh 佛Phật 性tánh 。 從tùng 佛Phật 性tánh 品phẩm 。 訖ngật 月nguyệt 喻dụ 品phẩm 也dã 。 第đệ 五ngũ 歎thán 經kinh 囑chúc 累lụy 。 從tùng 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 。 訖ngật 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 也dã 。 就tựu 後hậu 說thuyết 中trung 。 分phân 為vi 五ngũ 分phần 。 第đệ 一nhất 由do 序tự 。 即tức 現hiện 病bệnh 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 明minh 。 涅Niết 槃Bàn 因nhân 果quả 。 即tức 五ngũ 行hành 也dã 。 第đệ 三Tam 明Minh 流lưu 通thông 功công 德đức 。 即tức 十thập 功công 德đức 也dã 。 第đệ 四tứ 重trọng/trùng 明minh 佛Phật 性tánh 。 即tức 師sư 子tử 吼hống 迦Ca 葉Diếp 也dã 。 第đệ 五ngũ 重trùng 更cánh 囑chúc 累lụy 。 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 竟cánh 經kinh 也dã 。

案án 。 智trí 秀tú 曰viết 。 此thử 經Kinh 廣quảng 略lược 有hữu 二nhị 別biệt 。 第đệ 一nhất 略lược 門môn 。 從tùng 序tự 品phẩm 。 訖ngật 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 廣quảng 門môn 。 從tùng 現hiện 病bệnh 品phẩm 。 訖ngật 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 。 就tựu 略lược 門môn 中trung 有hữu 三tam 段đoạn 。 第đệ 一nhất 由do 序tự 。 即tức 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 正chánh 說thuyết 。 從tùng 純thuần 陀đà 入nhập 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 也dã 。 第đệ 三tam 付phó 囑chúc 。 從tùng 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 中trung 。

爾nhĩ 時thời 大đại 眾chúng 白bạch 佛Phật 。 訖ngật 品phẩm 也dã 。 就tựu 廣quảng 門môn 中trung 有hữu 兩lưỡng 段đoạn 。 第đệ 一nhất 廣quảng 前tiền 正chánh 說thuyết 。 從tùng 現hiện 病bệnh 品phẩm 。 訖ngật 迦Ca 葉Diếp 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 廣quảng 前tiền 付phó 囑chúc 。 從tùng 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 。 訖ngật 經kinh 也dã 。

案án 。 法pháp 智trí 曰viết 。 此thử 經Kinh 大đại 判phán 有hữu 兩lưỡng 別biệt 。 第đệ 一nhất 經kinh 家gia 序tự 說thuyết 。 即tức 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 正chánh 說thuyết 。 從tùng 純thuần 陀đà 品phẩm 。 訖ngật 經kinh 也dã 。 所sở 以dĩ 無vô 付phó 囑chúc 者giả 。 傳truyền 譯dịch 未vị 盡tận 。 就tựu 正chánh 說thuyết 中trung 。 分phân 為vi 六lục 段đoạn 。 第đệ 一nhất 純thuần 陀đà 哀ai 歎thán 兩lưỡng 品phẩm 。 為vi 開khai 宗tông 。 第đệ 二nhị 從tùng 長trường 壽thọ 品phẩm 。 訖ngật 現hiện 病bệnh 品phẩm 。 可khả 為vi 隨tùy 問vấn 說thuyết 也dã 。 第đệ 三tam 說thuyết 五ngũ 行hành 。 示thị 聞văn 經Kinh 人nhân 脩tu 行hành 之chi 法pháp 也dã 。 第đệ 四tứ 說thuyết 十thập 功công 德đức 。 明minh 行hành 人nhân 所sở 得đắc 。 之chi 功công 德đức 也dã 。 第đệ 五ngũ 師sư 子tử 吼hống 迦Ca 葉Diếp 。 明minh 因nhân 果quả 佛Phật 性tánh 也dã 。 第đệ 六lục 憍kiêu 陳trần 如như 。 化hóa 外ngoại 道đạo 說thuyết 也dã 。

案án 。 曇đàm 准chuẩn 曰viết 。 此thử 經Kinh 不bất 出xuất 三tam 別biệt 。 第đệ 一nhất 序tự 。 即tức 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 正chánh 說thuyết 。 從tùng 純thuần 陀đà 品phẩm 。 至chí 阿A 難Nan 何hà 在tại 也dã 。 第đệ 三tam 流lưu 通thông 。 從tùng 顧cố 命mạng 阿A 難Nan 。 訖ngật 經kinh 也dã 。 又hựu 撰soạn 曰viết 。 此thử 經Kinh 有hữu 八bát 別biệt 。 第đệ 一nhất 序tự 。 即tức 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 開khai 宗tông 。 即tức 純thuần 陀đà 哀ai 歎thán 二nhị 品phẩm 也dã 。 第đệ 三Tam 明Minh 緣duyên 因nhân 境cảnh 及cập 經kinh 功công 德đức 。 從tùng 長trường 壽thọ 品phẩm 。 訖ngật 四tứ 倒đảo 品phẩm 也dã 。 第đệ 四tứ 明minh 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 從tùng 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 。 訖ngật 現hiện 病bệnh 品phẩm 也dã 。 第đệ 五ngũ 廣quảng 緣duyên 因nhân 行hành 。 從tùng 五ngũ 行hành 訖ngật 十thập 功công 德đức 也dã 。 第đệ 六lục 廣quảng 正chánh 因nhân 性tánh 。 從tùng 師sư 子tử 吼hống 。 訖ngật 迦Ca 葉Diếp 品phẩm 也dã 。 第đệ 七thất 廣quảng 明minh 果quả 相tương/tướng 。 即tức 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 也dã 。 故cố 云vân 因nhân 滅diệt 無vô 常thường 色sắc 。 獲hoạch 得đắc 常thường 住trụ 解giải 脫thoát 色sắc 也dã 。 第đệ 八bát 付phó 囑chúc 。 從tùng 阿A 難Nan 何hà 在tại 。 竟cánh 經kinh 也dã 。

明minh 駿tuấn 案án 。 大đại 分phần/phân 此thử 經Kinh 。 可khả 為vi 三tam 別biệt 。 第đệ 一nhất 敘tự 述thuật 。 即tức 序tự 品phẩm 也dã 。 第đệ 二nhị 略lược 說thuyết 。 從tùng 純thuần 陀đà 。 訖ngật 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 也dã 。 第đệ 三tam 廣quảng 說thuyết 。 從tùng 現hiện 病bệnh 品phẩm 。 訖ngật 經kinh 文văn 也dã 。 就tựu 略lược 說thuyết 中trung 有hữu 三tam 段đoạn 。 第đệ 一nhất 開khai 宗tông 勸khuyến 問vấn 。 從tùng 純thuần 陀đà 。 訖ngật 老lão 少thiếu 二nhị 人nhân 譬thí 。 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 。 從tùng 多Đa 羅La 聚Tụ 落Lạc 。 迦Ca 葉Diếp 發phát 問vấn 。 入nhập 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 也dã 。 第đệ 三tam 略lược 付phó 囑chúc 。 從tùng 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 中trung 。

爾nhĩ 時thời 大đại 眾chúng 白bạch 佛Phật 。 訖ngật 品phẩm 也dã 。 就tựu 廣quảng 說thuyết 中trung 有hữu 三tam 段đoạn 。 第đệ 一nhất 廣quảng 前tiền 開khai 宗tông 。 即tức 現hiện 病bệnh 品phẩm 也dã 。 夫phu 食thực 為vi 生sanh 本bổn 。 病bệnh 為vi 滅diệt 因nhân 。 前tiền 純thuần 陀đà 品phẩm 。 因nhân 食thực 以dĩ 明minh 現hiện 生sanh 。 此thử 品phẩm 因nhân 病bệnh 以dĩ 明minh 示thị 滅diệt 。 第đệ 二nhị 廣quảng 前tiền 問vấn 答đáp 之chi 旨chỉ 。 從tùng 五ngũ 行hành 。 訖ngật 憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm 也dã 。 此thử 經Kinh 所sở 明minh 。 常thường 住trụ 因nhân 果quả 。 境cảnh 之chi 與dữ 行hành 。 今kim 以dĩ 五ngũ 行hành 十thập 功công 德đức 。 廣quảng 行hành 廣quảng 因nhân 也dã 。 師sư 子tử 吼hống 迦Ca 葉Diếp 。 廣quảng 境cảnh 也dã 。 憍kiêu 陳trần 如như 以dĩ 廣quảng 常thường 果quả 。 故cố 云vân 因nhân 滅diệt 無vô 常thường 色sắc 。 獲hoạch 得đắc 解giải 脫thoát 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 色sắc 也dã 。 廣quảng 略lược 所sở 明minh 因nhân 果quả 境cảnh 行hành 。 粗thô 已dĩ 周chu 悉tất 。 將tương 欲dục 教giáo 洽hiệp 未vị 來lai 。 化hóa 傳truyền 永vĩnh 劫kiếp 。 若nhược 不bất 摧tồi 彼bỉ 異dị 學học 。 挫tỏa 伏phục 迷mê 元nguyên 。 千thiên 載tái 之chi 下hạ 。 終chung 為vi 流lưu 通thông 之chi 病bệnh 。 是thị 以dĩ 第đệ 三tam 度độ 諸chư 外ngoại 道đạo 以dĩ 滅diệt 邪tà 群quần 。 使sử 弘hoằng 通thông 大Đại 士Sĩ 。 身thân 心tâm 無vô 礙ngại 。 故cố 曰viết 廣quảng 前tiền 付phó 囑chúc 從tùng 爾nhĩ 時thời 諸chư 外ngoại 道đạo 以dĩ 下hạ 。 訖ngật 經kinh 文văn 也dã 。

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經Kinh 集Tập 解Giải 卷quyển 第đệ 一nhất