大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 疏Sớ
Quyển 6
隋Tùy 灌Quán 頂Đảnh 撰Soạn

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 六lục

隋tùy 章chương 安an 頂Đảnh 法Pháp 師sư 撰soạn

唐đường 天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 再tái 治trị

哀ai 歎thán 品phẩm 下hạ

復phục 次thứ 躡niếp 上thượng 文văn 來lai 。 大đại 地địa 譬thí 佛Phật 寶bảo 。 諸chư 山sơn 藥dược 草thảo 譬thí 法Pháp 寶bảo 。 為vi 眾chúng 生sanh 用dụng 譬thí 僧Tăng 寶bảo 。 次thứ 合hợp 文văn 者giả 我ngã 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 是thị 佛Phật 。 出xuất 生sanh 甘cam 露lộ 是thị 法pháp 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 是thị 僧Tăng 。 三tam 從tùng 何hà 等đẳng 名danh 為vi 下hạ 。 是thị 釋thích 祕bí 密mật 藏tạng 。 先tiên 出xuất 他tha 解giải 。 次thứ 帖# 文văn 。 地địa 人nhân 云vân 阿a 梨lê 耶da 識thức 在tại 妄vọng 惑hoặc 。 內nội 稱xưng 祕bí 密mật 藏tạng 。 成thành 論luận 人nhân 云vân 。 當đương 來lai 果quả 佛Phật 在tại 眾chúng 生sanh 外ngoại 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 當đương 得đắc 佛Phật 果Quả 此thử 理lý 屬thuộc 人nhân 。 是thị 亦diệc 內nội 即tức 時thời 未vị 有hữu 。 是thị 亦diệc 外ngoại 外ngoại 故cố 非phi 內nội 內nội 故cố 非phi 外ngoại 名danh 祕bí 密mật 藏tạng 。 涅Niết 槃Bàn 本bổn 有hữu 。 論luận 云vân 。 眾chúng 生sanh 身thân 內nội 。 有hữu 佛Phật 亦diệc 非phi 密mật 身thân 外ngoại 有hữu 。 非phi 身thân 內nội 非phi 身thân 外ngoại 有hữu 。 非phi 非phi 內nội 非phi 非phi 外ngoại 有hữu 。 並tịnh 非phi 密mật 也dã 。 眾chúng 生sanh 即tức 是thị 故cố 名danh 為vi 密mật 。 前tiền 兩lưỡng 種chủng 解giải 為vi 此thử 論luận 破phá (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 昔tích 教giáo 說thuyết 者giả 。 隱ẩn 故cố 名danh 祕bí 覆phú 故cố 名danh 藏tạng 。 謂vị 無vô 常thường 覆phú 常thường 相tương/tướng 覆phú 無vô 相tướng 。 不bất 了liễu 覆phú 了liễu 。 令linh 常thường 等đẳng 隱ẩn 名danh 祕bí 密mật 藏tạng 。 如như 形hình 殘tàn 人nhân 如như 外ngoại 道đạo 論luận 等đẳng 。 種chủng 種chủng 譬thí 喻dụ 。 下hạ 文văn 廣quảng 說thuyết 是thị 名danh 昔tích 教giáo 。 祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。 今kim 經kinh 開khai 敞sưởng 如như 月nguyệt 處xứ 空không 清thanh 淨tịnh 顯hiển 露lộ 不bất 如như 昔tích 教giáo 。 但đãn 以dĩ 正Chánh 法Pháp 。 微vi 妙diệu 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 絕tuyệt 名danh 離ly 相tương/tướng 眾chúng 生sanh 不bất 解giải 名danh 為vi 祕bí 密mật 。 法Pháp 界Giới 包bao 含hàm 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 用dụng 不bất 可khả 盡tận 。 名danh 之chi 為vi 藏tạng 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 不bất 並tịnh 不bất 別biệt 是thị 祕bí 密mật 義nghĩa 。 三tam 法pháp 具cụ 足túc 無vô 有hữu 缺khuyết 減giảm 。 是thị 其kỳ 藏tạng 義nghĩa 。 文văn 義nghĩa 炳bỉnh 然nhiên 那na 忽hốt 餘dư 解giải 。 舉cử 涅Niết 槃Bàn 論luận 破phá 諸chư 人nhân 師sư 。 舉cử 涅Niết 槃Bàn 經kinh 破phá 方phương 便tiện 教giáo 。 大đại 風phong 卷quyển 霧vụ 清thanh 漢hán 昞# 然nhiên (# 云vân 云vân )# 。 今kim 釋thích 祕bí 密mật 藏tạng 。 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 譬thí 三tam 點điểm 。 二nhị 譬thí 三tam 目mục 。 三tam 合hợp 以dĩ 三tam 德đức 。 此thử 之chi 三tam 文văn 一nhất 往vãng 而nhi 言ngôn 是thị 從tùng 事sự 入nhập 理lý 。 三tam 點điểm 是thị 文văn 字tự 此thử 約ước 言ngôn 教giáo 。 三tam 目mục 是thị 天thiên 眼nhãn 此thử 約ước 修tu 行hành 。 三tam 德đức 是thị 佛Phật 師sư 此thử 即tức 約ước 理lý 。 又hựu 是thị 佛Phật 印ấn 印ấn 於ư 教giáo 行hành 。 凡phàm 有hữu 言ngôn 說thuyết 與dữ 此thử 相tương 應ứng 即tức 祕bí 密mật 教giáo 。 修tu 習tập 相tương 應ứng 是thị 祕bí 密mật 行hành 。 證chứng 得đắc 相tương 應ứng 是thị 祕bí 密mật 理lý 。 故cố 約ước 三tam 釋thích 稱xưng 理lý 教giáo 行hành 。 初sơ 三tam 點điểm 中trung 言ngôn 云vân 何hà 如như 世thế 伊y 字tự 外ngoại 國quốc 有hữu 舊cựu 新tân 兩lưỡng 伊y 。 舊cựu 伊y 橫hoạnh/hoành 豎thụ 斷đoạn 絕tuyệt 相tương 離ly 借tá 此thử 況huống 彼bỉ 橫hoạnh/hoành 如như 列liệt 火hỏa 豎thụ 如như 點điểm 水thủy 各các 不bất 相tương 續tục 不bất 橫hoạnh/hoành 不bất 同đồng 列liệt 火hỏa 不bất 豎thụ 不bất 同đồng 點điểm 水thủy 應ưng 如như 此thử 土thổ/độ 草thảo 下hạ 字tự 相tương/tướng 細tế 畫họa 相tương 連liên 是thị 新tân 伊y 相tương/tướng 。 舊cựu 伊y 可khả 譬thí 昔tích 教giáo 三tam 德đức 。 法Pháp 身thân 本bổn 有hữu 般Bát 若Nhã 修tu 成thành 。 入nhập 無vô 餘dư 已dĩ 方phương 是thị 解giải 脫thoát 無vô 復phục 身thân 智trí 如như 豎thụ 點điểm 水thủy 縱túng/tung 而nhi 相tương 離ly 。 又hựu 約ước 身thân 約ước 智trí 分phần/phân 得đắc 有hữu 餘dư 解giải 脫thoát 橫hoạnh/hoành 一nhất 時thời 有hữu 三tam 法pháp 各các 異dị 如như 橫hoạnh/hoành 列liệt 火hỏa 各các 不bất 相tương 關quan 。 新tân 伊y 字tự 者giả 譬thí 今kim 教giáo 三tam 德đức 。 法Pháp 身thân 即tức 照chiếu 亦diệc 即tức 自tự 在tại 。 名danh 一nhất 為vi 三tam 。 三tam 無vô 別biệt 體thể 故cố 是thị 不bất 橫hoạnh/hoành 。 非phi 前tiền 非phi 後hậu 故cố 是thị 非phi 縱túng/tung 。 一nhất 即tức 三tam 如như 大đại 點điểm 。 三tam 即tức 一nhất 如như 細tế 畫họa 。 而nhi 三tam 而nhi 一nhất 而nhi 一nhất 而nhi 三tam 不bất 可khả 一nhất 三tam 說thuyết 不bất 可khả 一nhất 三tam 思tư 故cố 。 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 者giả 即tức 非phi 三tam 非phi 一nhất 名danh 祕bí 密mật 藏tạng 。 如như 世thế 伊y 字tự 。 此thử 句cú 是thị 茲tư 經kinh 之chi 根căn 本bổn 。 為vi 顯hiển 斯tư 義nghĩa 廣quảng 立lập 問vấn 答đáp 致trí 二nhị 十thập 五ngũ 品phẩm 洋dương 洋dương 無vô 盡tận 。 若nhược 失thất 此thử 意ý 全toàn 迷mê 根căn 本bổn 將tương 何hà 指chỉ 歸quy (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 約ước 三tam 目mục 釋thích 者giả 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 居cư 色sắc 界giới 頂đảnh 。 統thống 領lãnh 大Đại 千Thiên 。 一nhất 面diện 三tam 目mục 三tam 目mục 一nhất 面diện 。 不bất 可khả 單đơn 言ngôn 一nhất 三tam 縱tung 橫hoành 若nhược 並tịnh 若nhược 別biệt 。 能năng 嚴nghiêm 天thiên 顏nhan 作tác 世thế 界giới 主chủ 徹triệt 照chiếu 三tam 千thiên 若nhược 不bất 縱tung 橫hoành 嚴nghiêm 主chủ 照chiếu 世thế 一nhất 切thiết 皆giai 成thành 。 三tam 德đức 亦diệc 爾nhĩ 。 縱tung 橫hoành 並tịnh 別biệt 祕bí 藏tạng 不bất 成thành 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 祕bí 密mật 藏tạng 則tắc 成thành (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 約ước 三tam 德đức 釋thích 祕bí 密mật 藏tạng 者giả 。 果quả 地địa 眾chúng 德đức 但đãn 言ngôn 三tam 者giả 蓋cái 舉cử 略lược 兼kiêm 諸chư 。 法Pháp 身thân 之chi 身thân 非phi 色sắc 非phi 無vô 色sắc 。 非phi 色sắc 故cố 不bất 可khả 形hình 相tướng 見kiến 。 非phi 無vô 色sắc 故cố 不bất 可khả 心tâm 想tưởng 知tri 。 雖tuy 非phi 色sắc 而nhi 色sắc 充sung 滿mãn 十thập 方phương 。 巨cự 細tế 相tương 容dung 不bất 廣quảng 不bất 狹hiệp 。 雖tuy 非phi 非phi 色sắc 亦diệc 可khả 尋tầm 求cầu 。 能năng 發phát 眾chúng 生sanh 。 深thâm 廣quảng 智trí 慧tuệ 。 故cố 曰viết 如Như 來Lai 。 色sắc 無vô 盡tận 等đẳng 即tức 法Pháp 身thân 德đức 。 般Bát 若Nhã 者giả 非phi 知tri 非phi 字tự 。 非phi 知tri 故cố 不bất 可khả 動động 慮lự 分phân 別biệt 。 非phi 字tự 故cố 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 書thư 紳# 。 亦diệc 非phi 不bất 知tri 非phi 不bất 字tự 。 非phi 不bất 知tri 故cố 不bất 同đồng 灰hôi 滅diệt 。 非phi 不bất 字tự 故cố 不bất 同đồng 偏thiên 空không 。 雖tuy 非phi 知tri 無vô 所sở 不bất 照chiếu 。 三tam 諦đế 遍biến 朗lãng 極cực 佛Phật 境cảnh 界giới 。 凡phàm 聖thánh 並tịnh 明minh 。 雖tuy 非phi 字tự 而nhi 半bán 滿mãn 具cụ 足túc 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 。 諸chư 字tự 悉tất 了liễu 法Pháp 界Giới 。 流lưu 注chú 若nhược 懸huyền 河hà 海hải 涌dũng 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 能năng 以dĩ 一nhất 音âm 。 演diễn 說thuyết 法Pháp 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 皆giai 謂vị 世Thế 尊Tôn 同đồng 其kỳ 語ngữ 。 斯tư 則tắc 神thần 力lực 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 即tức 般Bát 若Nhã 德đức 。 解giải 脫thoát 者giả 非phi 喧huyên 非phi 寂tịch 非phi 縛phược 非phi 脫thoát 。 非phi 縛phược 故cố 五ngũ 住trụ 不bất 能năng 繫hệ 。 非phi 脫thoát 故cố 十thập 智trí 不bất 能năng 虛hư 。 非phi 脫thoát 而nhi 脫thoát 。 二nhị 邊biên 之chi 所sở 不bất 拘câu 。 如như 百bách 句cú 解giải 脫thoát 中trung 說thuyết 。 非phi 縛phược 而nhi 縛phược 。 為vi 訥nột 鈍độn 邪tà 癡si 闡xiển 提đề 外ngoại 道đạo 所sở 縛phược 。 故cố 有hữu 病bệnh 行hành 嬰anh 兒nhi 行hành 。 住trụ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 示thị 現hiện 善thiện 惡ác 。 隨tùy 所sở 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 之chi 處xứ 雖tuy 鄙bỉ 必tất 施thí 。 如như 醫y 療liệu 病bệnh 如như 華hoa 在tại 水thủy 無vô 染nhiễm 無vô 著trước 。 名danh 解giải 脫thoát 德đức 。 佛Phật 身thân 業nghiệp 不bất 可khả 思tư 議nghị 法Pháp 身thân 則tắc 攝nhiếp 。 佛Phật 口khẩu 業nghiệp 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 般Bát 若Nhã 則tắc 攝nhiếp 。 佛Phật 意ý 業nghiệp 不bất 可khả 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 則tắc 攝nhiếp 。 故cố 知tri 三tam 德đức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 德đức 。 又hựu 大đại 品phẩm 名danh 為vi 色sắc 淨tịnh 般Bát 若Nhã 淨tịnh 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 淨tịnh 般Bát 若Nhã 淨tịnh 。 法pháp 華hoa 云vân 。 如Như 來Lai 莊trang 嚴nghiêm 。 又hựu 云vân 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 總tổng 諸chư 經kinh 異dị 說thuyết 悉tất 為vi 三tam 德đức 所sở 收thu 。 包bao 含hàm 總tổng 別biệt 囊nang 括quát 事sự 理lý 。 以dĩ 略lược 收thu 廣quảng 不bất 逾du 三tam 德đức 。 若nhược 偏thiên 縱tung 橫hoành 。 並tịnh 別biệt 一nhất 異dị 皆giai 非phi 祕bí 藏tạng 。 文văn 云vân 。 法Pháp 身thân 亦diệc 非phi 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 非phi 解giải 脫thoát 亦diệc 非phi 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 不bất 並tịnh 不bất 別biệt 。 三tam 一nhất 相tương/tướng 即tức 。 一nhất 中trung 無vô 量lượng 無vô 量lượng 中trung 一nhất 。 非phi 一nhất 非phi 無vô 量lượng 者giả 是thị 名danh 祕bí 藏tạng 。 從tùng 我ngã 今kim 安an 住trụ 下hạ 。 第đệ 四tứ 結kết 祕bí 密mật 藏tạng 安an 住trụ 三tam 法pháp 此thử 結kết 三tam 德đức 。 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 結kết 祕bí 密mật 藏tạng 。 如như 世thế 伊y 字tự 是thị 結kết 三tam 點điểm 。 文văn 略lược 不bất 結kết 天thiên 目mục 。 然nhiên 佛Phật 常thường 安an 住trụ 三tam 法pháp 而nhi 言ngôn 我ngã 今kim 者giả 。 蓋cái 隨tùy 緣duyên 宜nghi 故cố 云vân 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 名danh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 即tức 此thử 意ý 也dã 。 第đệ 三tam 從tùng 爾nhĩ 時thời 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 去khứ 。 是thị 疑nghi 執chấp 章chương 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 執chấp 二nhị 請thỉnh 三tam 疑nghi 。 佛Phật 上thượng 斥xích 奪đoạt 。 奪đoạt 是thị 所sở 證chứng 未vị 能năng 即tức 捨xả 是thị 故cố 有hữu 執chấp 。 佛Phật 說thuyết 新tân 伊y 一nhất 聞văn 不bất 解giải 。 欲dục 學học 須tu 請thỉnh 。 今kim 昔tích 兩lưỡng 教giáo 皆giai 是thị 佛Phật 說thuyết 。 何hà 故cố 一nhất 偽ngụy 一nhất 真chân 故cố 有hữu 斯tư 疑nghi 執chấp 。 文văn 為vi 兩lưỡng 。 一nhất 敘tự 悲bi 苦khổ 。 二nhị 正chánh 陳trần 執chấp 。 初sơ 文văn 者giả 其kỳ 聞văn 佛Phật 說thuyết 。 安an 住trụ 三tam 法pháp 。 名danh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 了liễu 不bất 思tư 惟duy 安an 住trụ 之chi 義nghĩa 而nhi 生sanh 去khứ 此thử 住trụ 彼bỉ 之chi 解giải 是thị 名danh 悲bi 苦khổ (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 從tùng 世Thế 尊Tôn 快khoái 說thuyết 去khứ 。 是thị 陳trần 執chấp 。 他tha 云vân 述thuật 上thượng 聞văn 法Pháp 上thượng 未vị 曾tằng 說thuyết 但đãn 執chấp 昔tích 教giáo 。 就tựu 執chấp 為vi 二nhị 。 初sơ 執chấp 後hậu 歎thán 。 執chấp 又hựu 三tam 。 一nhất 約ước 教giáo 執chấp 理lý 。 二nhị 約ước 行hành 執chấp 理lý 。 三tam 正chánh 執chấp 理lý 。 快khoái 說thuyết 者giả 執chấp 昔tích 之chi 教giáo 壯tráng 之chi 言ngôn 快khoái 。 此thử 教giáo 快khoái 能năng 詮thuyên 理lý 故cố 也dã 。 次thứ 譬thí 如như 象tượng 迹tích 者giả 。 執chấp 昔tích 之chi 行hành 。 行hành 是thị 進tiến 趣thú 中trung 勝thắng 故cố 以dĩ 大đại 迹tích 為vi 譬thí 。 行hành 有hữu 智trí 斷đoạn 想tưởng 是thị 智trí 之chi 初sơ 門môn 舉cử 初sơ 為vi 言ngôn 。 從tùng 精tinh 勤cần 去khứ 。 是thị 執chấp 斷đoạn 斷đoạn 思tư 則tắc 知tri 亦diệc 斷đoạn 邪tà 見kiến 。 是thị 故cố 語ngữ 後hậu 不bất 言ngôn 前tiền 耳nhĩ 。 及cập 無vô 常thường 想tưởng 者giả 。 惑hoặc 去khứ 智trí 亡vong 。 從tùng 世Thế 尊Tôn 若nhược 離ly 無vô 常thường 去khứ 。 正chánh 執chấp 理lý 此thử 理lý 中trung 適thích 非phi 離ly 非phi 不bất 離ly 。 若nhược 離ly 無vô 常thường 應ưng 。 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 不bất 離ly 無vô 常thường 猶do 具cụ 諸chư 惑hoặc 。 以dĩ 非phi 離ly 非phi 不bất 離ly 故cố 。 能năng 斷đoạn 諸chư 惑hoặc 。 冥minh 理lý 會hội 真chân 。 豈khởi 復phục 過quá 此thử 斥xích 言ngôn 是thị 偽ngụy (# 云vân 云vân )# 。 他tha 解giải 離ly 者giả 則tắc 昔tích 教giáo 為vi 非phi 。 若nhược 不bất 離ly 者giả 。 則tắc 昔tích 教giáo 為vi 是thị 。 觀quán 文văn 難nan 見kiến 。 次thứ 從tùng 世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 農nông 夫phu 去khứ 。 是thị 歎thán 也dã 。 歎thán 上thượng 三tam 執chấp 。 秋thu 時thời 耕canh 者giả 。 法pháp 有hữu 二nhị 能năng 。 一nhất 草thảo 不bất 生sanh 二nhị 水thủy 地địa 肥phì 。 肥phì 即tức 歎thán 教giáo 草thảo 死tử 歎thán 斷đoạn 。 又hựu 肥phì 即tức 歎thán 行hành 。 農nông 法pháp 歎thán 理lý 。 秋thu 耕canh 歎thán 教giáo 。 象tượng 迹tích 歎thán 行hành 。 無vô 常thường 歎thán 理lý (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 帝đế 王vương 去khứ 。 是thị 請thỉnh 。 上thượng 聞văn 新tân 伊y 欲dục 欣hân 修tu 學học 。 如Như 來Lai 若nhược 去khứ 。 從tùng 誰thùy 稟bẩm 承thừa 因nhân 是thị 則tắc 請thỉnh 。 上thượng 譏cơ 請thỉnh 中trung 多đa 作tác 親thân 譬thí 佛Phật 斥xích 非phi 真chân 。 今kim 不bất 敢cảm 作tác 親thân 譬thí 但đãn 作tác 主chủ 師sư 。 譬thí 正chánh 是thị 統thống 訓huấn 義nghĩa 寬khoan 故cố 也dã 。 合hợp 有hữu 五ngũ 譬thí 。 初sơ 一nhất 請thỉnh 主chủ 譬thí 。 後hậu 四tứ 請thỉnh 師sư 譬thí 。 觀quán 合hợp 譬thí 文văn 是thị 請thỉnh 學học 新tân 伊y 。 何hà 者giả 羅La 漢Hán 已dĩ 破phá 四tứ 住trụ 無vô 知tri 。 無vô 明minh 是thị 所sở 未vị 除trừ 既ký 舉cử 別biệt 惑hoặc 知tri 請thỉnh 新tân 伊y 。 初sơ 恩ân 赦xá 者giả 通thông 為vi 聲Thanh 聞Văn 未vị 除trừ 兩lưỡng 惑hoặc 者giả 作tác 請thỉnh 咒chú 師sư 譬thí 亦diệc 通thông 為vi 聲Thanh 聞Văn 未vị 除trừ 無vô 明minh 者giả 作tác 請thỉnh 。 香hương 象tượng 譬thí 偏thiên 為vi 學học 人nhân 未vị 除trừ 思tư 惑hoặc 者giả 請thỉnh 。 瘧ngược 病bệnh 譬thí 偏thiên 為vi 無Vô 學Học 人nhân 未vị 除trừ 一nhất 邊biên 者giả 作tác 請thỉnh 。 醉túy 人nhân 譬thí 通thông 為vi 一nhất 切thiết 凡phàm 聖thánh 作tác 請thỉnh 。 前tiền 二nhị 譬thí 如như 文văn 。 第đệ 三tam 香hương 象tượng 譬thí 中trung 。 先tiên 譬thí 次thứ 合hợp 。 合hợp 中trung 云vân 。 五ngũ 十thập 七thất 煩phiền 惱não 者giả 。 解giải 者giả 有hữu 三tam 。 五ngũ 五ngũ 蓋cái 也dã 。 十thập 十thập 纏triền 也dã 。 七thất 七thất 漏lậu 也dã 。 數số 人nhân 言ngôn 。 欲dục 界giới 四tứ 鈍độn 。 貪tham 瞋sân 癡si 慢mạn 。 通thông 迷mê 五ngũ 行hành 。 五ngũ 行hành 者giả 見kiến 諦Đế 四tứ 思tư 惟duy 一nhất 。 五ngũ 行hành 上thượng 各các 有hữu 四tứ 四tứ 五ngũ 二nhị 十thập 。 上thượng 兩lưỡng 界giới 各các 除trừ 一nhất 瞋sân 則tắc 五ngũ 行hành 下hạ 各các 三tam 。 三tam 五ngũ 十thập 五ngũ 兩lưỡng 界giới 成thành 三tam 十thập 。 就tựu 欲dục 界giới 二nhị 十thập 成thành 五ngũ 十thập 。 通thông 心tâm 七thất 使sử 即tức 七thất 漏lậu 為vi 根căn 本bổn 。 論luận 人nhân 云vân 。 見kiến 諦Đế 十thập 使sử 迷mê 四Tứ 諦Đế 為vi 四tứ 十thập 。 思tư 惟duy 四tứ 使sử 又hựu 迷mê 四Tứ 諦Đế 四tứ 四tứ 成thành 十thập 六lục 。 合hợp 見kiến 諦Đế 為vi 五ngũ 十thập 六lục 并tinh 無vô 明minh 是thị 為vi 五ngũ 十thập 七thất 。 興hưng 皇hoàng 云vân 。 五ngũ 門môn 觀quán 一nhất 一nhất 有hữu 三tam 倒đảo 。 謂vị 想tưởng 見kiến 心tâm 三tam 五ngũ 十thập 五ngũ 。 約ước 三tam 界giới 成thành 四tứ 十thập 五ngũ 。 又hựu 四Tứ 諦Đế 各các 三tam 倒đảo 。 三tam 四tứ 十thập 二nhị 足túc 前tiền 成thành 五ngũ 十thập 七thất (# 云vân 云vân )# 。 醉túy 譬thí 中trung 行hành 三tam 業nghiệp 惡ác 得đắc 報báo 合hợp 中trung 服phục 藥dược 吐thổ 惑hoặc (# 云vân 云vân )# 。 三tam 從tùng 世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 芭ba 蕉tiêu 樹thụ 去khứ 。 是thị 疑nghi 教giáo 昔tích 教giáo 若nhược 非phi 佛Phật 不bất 應ưng 說thuyết 昔tích 教giáo 。 若nhược 是thị 佛Phật 不bất 應ưng 非phi 。 今kim 教giáo 若nhược 是thị 何hà 不bất 早tảo 說thuyết 。 今kim 教giáo 若nhược 非phi 云vân 何hà 稱xưng 實thật 。 是thị 故cố 致trí 疑nghi 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 明minh 無vô 我ngã 。 次thứ 引dẫn 證chứng 。 三Tam 明Minh 用dụng 。 芭ba 蕉tiêu 約ước 行hành 陰ấm 。 漿tương 滓chỉ 約ước 色sắc 陰ấm 。 七thất 葉diệp 約ước 三tam 陰ấm 。 次thứ 引dẫn 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 。 法pháp 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 三tam 如như 鳥điểu 迹tích 空không 中trung 下hạ 。 明minh 無vô 我ngã 用dụng 者giả 。 昔tích 教giáo 能năng 除trừ 見kiến 思tư 故cố 也dã 。 所sở 以dĩ 明minh 無vô 我ngã 者giả 。 佛Phật 昔tích 教giáo 明minh 無vô 我ngã 我ngã 修tu 無vô 我ngã 。 若nhược 有hữu 我ngã 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 云vân 何hà 今kim 日nhật 。 說thuyết 言ngôn 有hữu 我ngã 。 故cố 舉cử 無vô 我ngã 為vi 疑nghi 教giáo 端đoan 。 第đệ 四tứ 從tùng 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 讚tán 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 去khứ 。 是thị 破phá 執chấp 除trừ 疑nghi 。 文văn 為vi 二nhị 。 先tiên 讚tán 次thứ 破phá 。 初sơ 文văn 者giả 。 上thượng 有hữu 三tam 意ý 。 何hà 故cố 獨độc 讚tán 無vô 我ngã 。 無vô 我ngã 是thị 執chấp 疑nghi 等đẳng 本bổn 故cố 也dã 。 何hà 故cố 讚tán 之chi 。 世thế 間gian 問vấn 答đáp 法pháp 爾nhĩ 故cố 也dã 。 又hựu 初sơ 以dĩ 無vô 我ngã 破phá 邪tà 其kỳ 能năng 服phục 用dụng 。 又hựu 將tương 欲dục 奪đoạt 而nhi 先tiên 與dữ 之chi 。 又hựu 執chấp 劣liệt 感cảm 勝thắng 即tức 四tứ 悉tất 意ý 也dã 。 次thứ 佛Phật 破phá 為vi 三tam 。 初sơ 破phá 其kỳ 偏thiên 理lý 。 下hạ 文văn 云vân 。 是thị 三tam 種chủng 修tu 無vô 有hữu 實thật 義nghĩa 。 二nhị 破phá 其kỳ 偏thiên 行hành 。 下hạ 文văn 云vân 。 先tiên 所sở 修tu 習tập 。 悉tất 是thị 顛điên 倒đảo 。 三tam 破phá 其kỳ 偏thiên 教giáo 。 下hạ 文văn 云vân 。 先tiên 所sở 斷đoạn 乳nhũ 此thử 非phi 實thật 語ngữ 。 此thử 三tam 意ý 各các 二nhị 。 謂vị 騰đằng 執chấp 酬thù 破phá 初sơ 破phá 偏thiên 理lý 。 先tiên 騰đằng 次thứ 酬thù 。 初sơ 騰đằng 為vi 三tam 。 一nhất 接tiếp 讚tán 騰đằng 執chấp 。 二nhị 作tác 譬thí 。 三tam 世Thế 尊Tôn 下hạ 結kết 歎thán 。 醉túy 有hữu 二nhị 過quá 。 一nhất 倒đảo 亂loạn 。 二nhị 乖quai 善thiện 。 三tam 結kết 歎thán 文văn 二nhị 。 初sơ 結kết 醉túy 過quá 與dữ 不bất 修tu 者giả 。 二nhị 歎thán 無vô 過quá 與dữ 善thiện 修tu 者giả 。 次thứ 佛Phật 破phá 者giả 即tức 以dĩ 酬thù 為vi 破phá 。 於ư 中trung 為vi 二nhị 。 初sơ 破phá 不bất 倒đảo 亂loạn 是thị 倒đảo 亂loạn 迴hồi 醉túy 與dữ 之chi 。 次thứ 破phá 善thiện 修tu 非phi 善thiện 修tu 。 迴hồi 不bất 善thiện 修tu 而nhi 與dữ 之chi 。 初sơ 破phá 倒đảo 亂loạn 為vi 四tứ 。 一nhất 誡giới 聽thính 牒điệp 起khởi 。 二nhị 明minh 其kỳ 倒đảo 亂loạn 。 三tam 出xuất 不bất 倒đảo 亂loạn 。 四tứ 結kết 過quá 歸quy 之chi 。 誡giới 聽thính 中trung 言ngôn 牒điệp 起khởi 者giả 。 重trọng/trùng 牒điệp 彼bỉ 計kế 。 但đãn 知tri 文văn 字tự 不bất 知tri 其kỳ 義nghĩa 者giả 。 文văn 是thị 語ngữ 言ngôn 義nghĩa 是thị 理lý 趣thú 。 醉túy 亦diệc 聞văn 語ngữ 不bất 曉hiểu 語ngữ 意ý 。 亦diệc 自tự 有hữu 語ngữ 而nhi 無vô 實thật 錄lục 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 聞văn 他tha 流lưu 轉chuyển 他tha 不bất 流lưu 轉chuyển 。 自tự 言ngôn 善thiện 修tu 實thật 非phi 善thiện 修tu 。 次thứ 倒đảo 亂loạn 中trung 提đề 日nhật 月nguyệt 來lai 者giả 。 正chánh 破phá 倒đảo 亂loạn 譬thí 也dã 。 眾chúng 生sanh 者giả 。 他tha 云vân 。 正chánh 寄ký 比Bỉ 丘Khâu 汎# 指chỉ 眾chúng 生sanh 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 既ký 迴hồi 醉túy 與dữ 之chi 。 當đương 知tri 比Bỉ 丘Khâu 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 我ngã 計kế 無vô 我ngã 者giả 。 破phá 其kỳ 倒đảo 亂loạn 。 亦diệc 是thị 破phá 其kỳ 執chấp 。 於ư 無vô 常thường 無vô 我ngã 為vi 是thị 。 汝nhữ 以dĩ 無vô 常thường 無vô 我ngã 為vi 是thị 。 此thử 是thị 亦diệc 非phi 實thật 非phi 無vô 我ngã 橫hoạnh/hoành 計kế 無vô 我ngã 。 如như 彼bỉ 醉túy 人nhân 於ư 非phi 轉chuyển 處xứ 而nhi 生sanh 轉chuyển 想tưởng (# 云vân 云vân )# 。 三tam 我ngã 者giả 去khứ 出xuất 不bất 倒đảo 亂loạn 者giả 。 即tức 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 汝nhữ 之chi 所sở 非phi 則tắc 不bất 非phi 。 乃nãi 非phi 其kỳ 所sở 是thị 佛Phật 者giả 覺giác 義nghĩa 以dĩ 自tự 在tại 故cố 名danh 我ngã 。 常thường 者giả 法Pháp 身thân 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 常thường 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 受thọ 名danh 為vi 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 淨tịnh 即tức 是thị 法pháp 。 法pháp 即tức 無vô 染nhiễm 。 汝nhữ 所sở 非phi 者giả 而nhi 今kim 則tắc 是thị 。 是thị 義nghĩa 不bất 知tri 良lương 由do 於ư 醉túy (# 云vân 云vân )# 。 四tứ 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 下hạ 結kết 歸quy 者giả 。 即tức 迴hồi 醉túy 還hoàn 之chi 。 比Bỉ 丘Khâu 謂vị 常thường 是thị 倒đảo 無vô 常thường 不bất 倒đảo 。 佛Phật 迴hồi 無vô 常thường 是thị 倒đảo 常thường 是thị 不bất 倒đảo 。 如như 日nhật 月nguyệt 不bất 轉chuyển 醉túy 見kiến 迴hồi 轉chuyển 。 日nhật 月nguyệt 豈khởi 醉túy 醉túy 者giả 過quá 耳nhĩ 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 實thật 非phi 無vô 常thường 。 橫hoạnh/hoành 計kế 無vô 常thường 是thị 倒đảo 者giả 過quá 。 次thứ 從tùng 汝nhữ 等đẳng 若nhược 言ngôn 去khứ 。 破phá 善thiện 修tu 非phi 善thiện 修tu 文văn 為vi 四tứ 。 初sơ 雙song 標tiêu 兩lưỡng 修tu 。 次thứ 雙song 明minh 八bát 倒đảo 。 三tam 雙song 迴hồi 過quá 還hoàn 之chi 。 四tứ 專chuyên 舉cử 勝thắng 修tu 初sơ 中trung 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 若nhược 言ngôn 者giả 。 是thị 標tiêu 其kỳ 善thiện 修tu 無vô 有hữu 實thật 義nghĩa 。 斥xích 善thiện 非phi 善thiện 如như 醉túy 偽ngụy 言ngôn 。 而nhi 無vô 真chân 實thật 。 次thứ 標tiêu 勝thắng 修tu 。 夫phu 相tương 對đối 者giả 義nghĩa 有hữu 廣quảng 略lược 。 或hoặc 作tác 十thập 門môn 八bát 倒đảo 六lục 行hành 等đẳng 不bất 同đồng 。 今kim 但đãn 略lược 對đối 三tam 次thứ 從tùng 苦khổ 者giả 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 去khứ 。 是thị 雙song 明minh 八bát 倒đảo 。 汝nhữ 行hành 八bát 倒đảo 云vân 何hà 自tự 樹thụ 稱xưng 為vi 善thiện 修tu 。 文văn 云vân 。 是thị 人nhân 不bất 知tri 。 正chánh 修tu 諸chư 法pháp 。 三tam 從tùng 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 去khứ 。 是thị 雙song 迴hồi 八bát 倒đảo 而nhi 反phản 歸quy 之chi 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 迴hồi 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 四tứ 倒đảo 歸quy 之chi 。 後hậu 迴hồi 無vô 常thường 四tứ 倒đảo 歸quy 之chi 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。 初sơ 正chánh 迴hồi 倒đảo 。 次thứ 三tam 番phiên 料liệu 簡giản 。 初sơ 如như 文văn 。 次thứ 三tam 番phiên 者giả 。 謂vị 世thế 出xuất 世thế 有hữu 不bất 有hữu 倒đảo 不bất 倒đảo 等đẳng 。 初sơ 世thế 出xuất 世thế 者giả 。 夫phu 至chí 理lý 如như 空không 非phi 世thế 出xuất 世thế 惑hoặc 之chi 者giả 成thành 倒đảo 名danh 為vi 世thế 間gian 。 解giải 之chi 者giả 成thành 德đức 。 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 無vô 明minh 覆phú 汝nhữ 唯duy 倒đảo 非phi 德đức 。 彼bỉ 若nhược 救cứu 云vân 。 若nhược 是thị 倒đảo 者giả 云vân 何hà 名danh 為vi 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 次thứ 世thế 間gian 法pháp 下hạ 。 有hữu 不bất 有hữu 故cố 於ư 世thế 間gian 料liệu 簡giản 字tự 義nghĩa 。 義nghĩa 如như 下hạ 說thuyết 但đãn 有hữu 其kỳ 名danh 是thị 故cố 非phi 德đức 而nhi 無vô 其kỳ 義nghĩa 。 三tam 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 有hữu 倒đảo 無vô 倒đảo 是thị 則tắc 但đãn 有hữu 四tứ 倒đảo 三tam 倒đảo 顯hiển 其kỳ 無vô 義nghĩa 。 舊cựu 云vân 。 三tam 心tâm 無vô 倒đảo 識thức 心tâm 是thị 倒đảo 。 又hựu 云vân 。 識thức 心tâm 無vô 倒đảo 餘dư 三tam 三tam 倒đảo 。 想tưởng 有hữu 想tưởng 倒đảo 。 受thọ 有hữu 心tâm 倒đảo 行hành 有hữu 見kiến 倒đảo 。 又hựu 通thông 別biệt 二nhị 釋thích 三tam 倒đảo 通thông 在tại 四tứ 心tâm 之chi 中trung 。 差sai 別biệt 對đối 者giả 識thức 心tâm 心tâm 倒đảo 想tưởng 受thọ 想tưởng 倒đảo 行hành 心tâm 見kiến 倒đảo 。 又hựu 凡phàm 有hữu 心tâm 緣duyên 境cảnh 即tức 心tâm 倒đảo 。 通thông 是thị 想tưởng 像tượng 即tức 想tưởng 倒đảo 。 通thông 能năng 分phân 別biệt 即tức 見kiến 倒đảo 。 又hựu 初sơ 心tâm 妄vọng 計kế 即tức 心tâm 倒đảo 。 心tâm 緣duyên 成thành 想tưởng 是thị 想tưởng 倒đảo 。 想tưởng 成thành 水thủy 執chấp 是thị 見kiến 倒đảo 。 又hựu 見kiến 倒đảo 在tại 凡phàm 夫phu 。 心tâm 倒đảo 想tưởng 倒đảo 是thị 學học 人nhân 。 無Vô 學Học 則tắc 無vô 倒đảo 。 今kim 謂vị 何hà 故cố 卻khước 以dĩ 倒đảo 還hoàn 比Bỉ 丘Khâu 。 是thị 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 妄vọng 謂vị 心tâm 盡tận 心tâm 實thật 不bất 盡tận 無vô 漏lậu 心tâm 空không 想tưởng 遍biến 見kiến 故cố 。 故cố 成thành 三tam 倒đảo 一nhất 倒đảo 具cụ 四tứ 。 成thành 十thập 二nhị 倒đảo 故cố 結kết 過quá 還hoàn 之chi 。 問vấn 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 出xuất 世thế 亦diệc 爾nhĩ 者giả 亦diệc 應ưng 言ngôn 。 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 無vô 常thường 。 無vô 我ngã 出xuất 世thế 亦diệc 然nhiên 耶da 。 答đáp 例lệ 二Nhị 乘Thừa 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 即tức 是thị 世thế 間gian 。 諸chư 佛Phật 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 無vô 上thượng 方phương 便tiện 。 即tức 出xuất 世thế 間gian 。 問vấn 有hữu 名danh 無vô 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 倒đảo 德đức 非phi 倒đảo 德đức 勝thắng 修tu 劣liệt 修tu 並tịnh 應ưng 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 又hựu 世thế 間gian 唯duy 倒đảo 無vô 德đức 。 出xuất 世thế 唯duy 德đức 無vô 倒đảo 。 即tức 倒đảo 不bất 倒đảo 是thị 世thế 倒đảo 之chi 德đức 。 起khởi 方phương 便tiện 用dụng 是thị 出xuất 世thế 之chi 德đức 。 例lệ 餘dư 一nhất 切thiết 諸chư 義nghĩa 。 悉tất 然nhiên 舊cựu 云vân 。 無vô 常thường 無vô 我ngã 是thị 劣liệt 修tu 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 是thị 勝thắng 修tu 。 又hựu 云vân 。 單đơn 修tu 者giả 劣liệt 。 雙song 修tu 者giả 勝thắng 。 又hựu 非phi 偏thiên 圓viên 修tu 乃nãi 是thị 勝thắng 修tu 。 今kim 問vấn 屬thuộc 當đương 諸chư 修tu 與dữ 誰thùy 分phân 別biệt 云vân 云vân )# 。 單đơn 勝thắng 修tu 者giả 是thị 次thứ 第đệ 人nhân 雙song 勝thắng 修tu 者giả 是thị 不bất 定định 人nhân 。 非phi 偏thiên 非phi 圓viên 者giả 是thị 頓đốn 人nhân (# 云vân 云vân )# 。 四tứ 從tùng 何hà 等đẳng 為vi 義nghĩa 去khứ 。

是thị 專chuyên 明minh 勝thắng 修tu 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 對đối 劣liệt 明minh 勝thắng 。 二nhị 勸khuyến 勝thắng 修tu 。 若nhược 通thông 論luận 其kỳ 劣liệt 備bị 有hữu 諸chư 過quá 。 但đãn 偏thiên 破phá 甚thậm 者giả 生sanh 死tử 有hữu 縛phược 著trước 故cố 無vô 我ngã 。 聲Thanh 聞Văn 更cánh 進tiến 趣thú 故cố 非phi 常thường 。 外ngoại 道đạo 以dĩ 苦khổ 捨xả 苦khổ 故cố 是thị 苦khổ 。 有hữu 為vi 多đa 染nhiễm 是thị 不bất 淨tịnh (# 云vân 云vân )# 。 偏thiên 舉cử 勝thắng 破phá 劣liệt 如như 經kinh 。 今kim 通thông 意ý 者giả 初sơ 文văn 云vân 。 我ngã 者giả 即tức 如Như 來Lai 只chỉ 標tiêu 三Tam 寶Bảo 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 即tức 法Pháp 身thân 。 此thử 標tiêu 三tam 點điểm 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 標tiêu 四tứ 德đức 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 淨tịnh 即tức 無vô 為vi 。 此thử 標tiêu 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 然nhiên 此thử 諸chư 義nghĩa 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。 得đắc 是thị 義nghĩa 故cố 得đắc 是thị 勝thắng 次thứ 若nhược 欲dục 下hạ 。 勸khuyến 修tu 如như 文văn 。 次thứ 從tùng 時thời 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 去khứ 。 是thị 破phá 其kỳ 偏thiên 行hành 亦diệc 名danh 酬thù 請thỉnh 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 騰đằng 請thỉnh 。 後hậu 酬thù 請thỉnh 破phá 行hành 。 初sơ 騰đằng 為vi 三tam 。 一nhất 領lãnh 旨chỉ 歎thán 佛Phật 。 二nhị 因nhân 歎thán 正chánh 請thỉnh 。 三tam 要yếu 命mạng 結kết 請thỉnh 如như 文văn 。 從tùng 爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 去khứ 。 是thị 酬thù 請thỉnh 又hựu 二nhị 。 初sơ 訶ha 不bất 應ưng 。 次thứ 正chánh 酬thù 。 初sơ 訶ha 者giả 如Như 來Lai 去khứ 住trụ 非phi 汝nhữ 境cảnh 界giới 。 汝nhữ 既ký 不bất 能năng 知tri 佛Phật 往vãng 來lai 。 寧ninh 得đắc 隨tùy 去khứ 故cố 言ngôn 不bất 應ưng 。 次thứ 酬thù 請thỉnh 為vi 二nhị 。 初sơ 以dĩ 人nhân 酬thù 。 次thứ 以dĩ 法pháp 酬thù 。 汝nhữ 前tiền 請thỉnh 住trụ 正chánh 欲dục 學học 法pháp 。 今kim 留lưu 人nhân 法pháp 於ư 學học 頓đốn 足túc 更cánh 何hà 所sở 請thỉnh 。 人nhân 酬thù 中trung 為vi 三tam 。 一nhất 標tiêu 付phó 囑chúc 人nhân 。 次thứ 歎thán 人nhân 同đồng 如Như 來Lai 。 三tam 釋thích 歎thán 初sơ 二nhị 如như 文văn 。 第đệ 三tam 釋thích 中trung 意ý 者giả 如như 王vương 委ủy 任nhậm 大đại 臣thần 。 巡tuần 者giả 行hành 也dã 。 佛Phật 欲dục 巡tuần 行hành 餘dư 方phương 故cố 委ủy 任nhậm 迦Ca 葉Diếp 。 從tùng 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 去khứ 。 以dĩ 法pháp 酬thù 請thỉnh 又hựu 二nhị 。 初sơ 酬thù 請thỉnh 。 次thứ 破phá 偏thiên 行hành 。 初sơ 酬thù 中trung 有hữu 法pháp 譬thí 。 合hợp 譬thí 中trung 從tùng 春xuân 時thời 去khứ 為vi 偏thiên 行hành 作tác 譬thí 。 舊cựu 云vân 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 觀quán 文văn 不bất 會hội 。 今kim 隨tùy 河hà 西tây 朗lãng 師sư 。 分phần/phân 文văn 為vi 兩lưỡng 。 先tiên 明minh 起khởi 惑hoặc 失thất 理lý 。 後hậu 修tu 學học 求cầu 理lý 。 初sơ 一nhất 句cú 是thị 起khởi 惑hoặc 。 春xuân 時thời 者giả 年niên 初sơ 。 物vật 生sanh 譬thí 起khởi 惑hoặc 之chi 始thỉ 。 又hựu 因nhân 惑hoặc 生sanh 解giải 故cố 言ngôn 春xuân 時thời 。 有hữu 諸chư 人nhân 等đẳng 。 二nhị 句cú 失thất 珠châu 之chi 處xứ 。 舊cựu 云vân 大đại 池trì 是thị 無vô 常thường 教giáo 。 朗lãng 師sư 云vân 。 是thị 生sanh 死tử 海hải 。 浴dục 字tự 或hoặc 作tác 沼chiểu 多đa 作tác 浴dục 。 乘thừa 船thuyền 游du 戲hí 三tam 句cú 失thất 珠châu 之chi 緣duyên 。 舊cựu 云vân 。 聞văn 慧tuệ 解giải 淺thiển 故cố 云vân 游du 戲hí 。 河hà 西tây 云vân 。 恚khuể 慢mạn 心tâm 如như 乘thừa 船thuyền 五ngũ 欲dục 樂lạc 如như 游du 戲hí 。 失thất 瑠lưu 璃ly 寶bảo 喻dụ 失thất 佛Phật 性tánh 。 舊cựu 或hoặc 言ngôn 。 失thất 理lý 或hoặc 失thất 解giải 。 沒một 深thâm 水thủy 中trung 一nhất 往vãng 沒một 失thất 非phi 永vĩnh 失thất 也dã 。 舊cựu 云vân 。 圓viên 理lý 蘊uẩn 在tại 無vô 常thường 教giáo 下hạ 故cố 言ngôn 沒một 深thâm 水thủy 中trung 。 又hựu 佛Phật 性tánh 理lý 為vi 恚khuể 慢mạn 生sanh 死tử 所sở 沒một 不bất 能năng 得đắc 現hiện 。 次thứ 是thị 時thời 諸chư 人nhân 下hạ 。 習tập 解giải 求cầu 理lý 為vi 二nhị 。 先tiên 依y 昔tích 教giáo 偏thiên 修tu 即tức 是thị 偽ngụy 修tu 。 二nhị 明minh 今kim 教giáo 圓viên 修tu 。 即tức 是thị 勝thắng 修tu 。 初sơ 云vân 競cạnh 捉tróc 者giả 。 即tức 是thị 偏thiên 修tu 無vô 常thường 苦khổ 觀quán 而nhi 習tập 學học 之chi 。 瓦ngõa 石thạch 自tự 傷thương 害hại 譬thí 苦khổ 。 草thảo 木mộc 虛hư 浮phù 譬thí 無vô 我ngã 。 砂sa 礫lịch 水thủy 底để 分phần 分phần 離ly 散tán 譬thí 無vô 常thường 。 各các 各các 自tự 謂vị 。 無vô 非phi 得đắc 理lý 。 次thứ 歡hoan 喜hỷ 持trì 出xuất 下hạ 。 譬thí 今kim 教giáo 圓viên 修tu 。 舊cựu 亦diệc 三tam 慧tuệ 今kim 意ý 不bất 爾nhĩ 。 猶do 是thị 偏thiên 修tu 之chi 未vị 明minh 理lý 未vị 極cực 。 故cố 言ngôn 乃nãi 知tri 非phi 真chân 。 一nhất 往vãng 為vi 四tứ 。 一nhất 悟ngộ 昔tích 非phi 真chân 。 二nhị 由do 佛Phật 性tánh 力lực 令linh 眾chúng 生sanh 悟ngộ 。 三Tam 明Minh 信tín 解giải 。 四tứ 明minh 慧tuệ 見kiến 即tức 是thị 得đắc 理lý 初sơ 文văn 即tức 今kim 教giáo 起khởi 已dĩ 方phương 悟ngộ 昔tích 非phi 。 舊cựu 兩lưỡng 釋thích 歡hoan 喜hỷ 向hướng 前tiền 持trì 出xuất 向hướng 後hậu 。 莊trang 嚴nghiêm 云vân 。 歡hoan 喜hỷ 持trì 向hướng 前tiền 出xuất 非phi 真chân 向hướng 後hậu 。 今kim 皆giai 為vi 一nhất 句cú 。 次thứ 是thị 時thời 寶bảo 珠châu 下hạ 。 由do 佛Phật 性tánh 力lực 始thỉ 明minh 真chân 修tu 。 此thử 聞văn 今kim 教giáo 說thuyết 於ư 佛Phật 性tánh 由do 佛Phật 性tánh 力lực 令linh 眾chúng 生sanh 悟ngộ 。 在tại 水thủy 中trung 者giả 佛Phật 性tánh 非phi 遠viễn 。 只chỉ 在tại 生sanh 死tử 五ngũ 陰ấm 。 身thân 中trung 水thủy 澄trừng 清thanh 者giả 由do 佛Phật 性tánh 力lực 令linh 眾chúng 生sanh 悟ngộ 。 三tam 於ư 是thị 大đại 眾chúng 下hạ 。 明minh 一nhất 往vãng 信tín 解giải 喻dụ 之chi 如như 見kiến 而nhi 未vị 得đắc 取thủ 。 如như 月nguyệt 形hình 者giả 中trung 道đạo 圓viên 理lý 究cứu 竟cánh 無vô 缺khuyết 。 四tứ 是thị 時thời 下hạ 慧tuệ 見kiến 也dã 。 安an 徐từ 者giả 處xử 在tại 生sanh 死tử 。 如như 在tại 涅Niết 槃Bàn 故cố 言ngôn 安an 徐từ 。 次thứ 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 應ưng 下hạ 合hợp 譬thí 。 又hựu 四tứ 。 先tiên 合hợp 偏thiên 修tu 。 次thứ 合hợp 圓viên 修tu 。 三tam 復phục 應ưng 當đương 知tri 下hạ 重trọng/trùng 合hợp 偏thiên 修tu 。 四tứ 欲dục 得đắc 真chân 實thật 下hạ 重trọng/trùng 合hợp 圓viên 修tu 。 此thử 中trung 經kinh 文văn 是thị 留lưu 心tâm 處xứ 故cố 存tồn 舊cựu 解giải 請thỉnh 勿vật 嫌hiềm 煩phiền 。 今kim 釋thích 此thử 章chương 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 雖tuy 聞văn 新tân 伊y 未vị 除trừ 舊cựu 執chấp 。 謂vị 佛Phật 無vô 常thường 所sở 以dĩ 請thỉnh 住trụ 。 雖tuy 信tín 法pháp 常thường 未vị 信tín 佛Phật 常thường 。 口khẩu 雖tuy 請thỉnh 新tân 意ý 猶do 從tùng 舊cựu 。 佛Phật 訶ha 其kỳ 舊cựu 執chấp 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 不bất 應ưng 。 作tác 如như 是thị 語ngữ 。 佛Phật 酬thù 其kỳ 請thỉnh 新tân 故cố 言ngôn 所sở 有hữu 正Chánh 法Pháp 。 悉tất 付phó 迦Ca 葉Diếp 。 如Như 來Lai 緣duyên 謝tạ 故cố 去khứ 迦Ca 葉Diếp 機cơ 興hưng 故cố 付phó 。 內nội 同đồng 佛Phật 德đức 外ngoại 委ủy 大đại 臣thần 秉bỉnh 正Chánh 法Pháp 教giáo 乃nãi 指chỉ 圓viên 伊y 而nhi 作tác 依y 止chỉ 酬thù 其kỳ 所sở 請thỉnh 。 此thử 中trung 為vi 學học 新tân 伊y 者giả 故cố 。 故cố 言ngôn 法pháp 付phó 迦Ca 葉Diếp 。 下hạ 文văn 為vi 不bất 學học 新tân 伊y 者giả 故cố 。 故cố 言ngôn 迦Ca 葉Diếp 無vô 常thường 不bất 堪kham 付phó 囑chúc 各các 各các 為vi 緣duyên 。 今kim 初sơ 以dĩ 法pháp 酬thù 請thỉnh 中trung 為vi 二nhị 。 一nhất 法pháp 說thuyết 破phá 。 二nhị 譬thí 說thuyết 破phá 。 法pháp 說thuyết 者giả 汝nhữ 欲dục 學học 新tân 伊y 。 應ưng 改cải 迷mê 生sanh 信tín 猶do 存tồn 偽ngụy 執chấp 真chân 法pháp 不bất 染nhiễm 故cố 云vân 。 汝nhữ 先tiên 修tu 習tập 無vô 常thường 苦khổ 者giả 。 非phi 是thị 真chân 實thật 。 次thứ 譬thí 中trung 又hựu 二nhị 譬thí 合hợp 。 初sơ 如như 春xuân 時thời 去khứ 先tiên 開khai 。 放phóng 逸dật 失thất 寶bảo 譬thí 。 次thứ 開khai 求cầu 得đắc 不bất 得đắc 譬thí 。 亦diệc 名danh 有hữu 方phương 便tiện 譬thí 無vô 方phương 便tiện 譬thí 。 春xuân 時thời 者giả 年niên 物vật 俱câu 新tân 適thích 悅duyệt 時thời 也dã 。 譬thí 五ngũ 塵trần 六lục 欲dục 是thị 耽đam 湎miện 之chi 境cảnh 。 諸chư 人nhân 者giả 總tổng 譬thí 放phóng 逸dật 之chi 徒đồ 在tại 大đại 池trì 浴dục 者giả 大đại 池trì 譬thí 生sanh 死tử 河hà 。 浴dục 譬thí 恚khuể 慢mạn 愛ái 憎tăng 等đẳng 也dã 。 乘thừa 船thuyền 譬thí 乘thừa 諸chư 業nghiệp 。 游du 戲hí 譬thí 著trước 可khả 愛ái 果quả 失thất 瑠lưu 璃ly 寶bảo 者giả 譬thí 無vô 解giải 。 因nhân 於ư 放phóng 蕩đãng 慧tuệ 解giải 潛tiềm 昏hôn 故cố 言ngôn 失thất 耳nhĩ 。 故cố 此thử 章chương 破phá 行hành 失thất 為vi 便tiện 非phi 先tiên 解giải 。 後hậu 失thất 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 翳ế 解giải 義nghĩa 言ngôn 失thất 耳nhĩ 。 沒một 深thâm 水thủy 中trung 者giả 生sanh 死tử 陰ấm 覆phú 也dã 。 從tùng 是thị 時thời 諸chư 人nhân 。 去khứ 為vi 無vô 方phương 便tiện 求cầu 解giải 不bất 得đắc 作tác 譬thí 。 諸chư 人nhân 者giả 通thông 是thị 迷mê 徒đồ 別biệt 擬nghĩ 三tam 修tu 。 悉tất 共cộng 入nhập 水thủy 者giả 信tín 於ư 初sơ 教giáo 義nghĩa 如như 入nhập 水thủy 求cầu 覓mịch 是thị 寶bảo 者giả 作tác 劣liệt 三tam 修tu 。 競cạnh 捉tróc 瓦ngõa 石thạch 者giả 證chứng 三tam 為vi 真chân 。 自tự 謂vị 得đắc 者giả 。 言ngôn 得đắc 滅diệt 度độ 。 歡hoan 喜hỷ 持trì 出xuất 一nhất 句cú 譬thí 上thượng 稱xưng 歎thán 象tượng 迹tích 。 第đệ 一nhất 善thiện 修tu 無vô 我ngã 內nội 執chấp 在tại 懷hoài 故cố 言ngôn 歡hoan 喜hỷ 。 向hướng 佛Phật 稱xưng 歎thán 故cố 言ngôn 持trì 出xuất 。 譬thí 上thượng 封phong 執chấp 生sanh 疑nghi 之chi 意ý 。 乃nãi 知tri 非phi 真chân 。 者giả 為vi 有hữu 方phương 便tiện 求cầu 解giải 得đắc 者giả 作tác 譬thí 。 譬thí 聞văn 今kim 教giáo 破phá 昔tích 理lý 行hành 非phi 實thật 方phương 知tri 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 偽ngụy 同đồng 瓦ngõa 礫lịch 故cố 言ngôn 。 乃nãi 知tri 非phi 真chân 。 都đô 從tùng 上thượng 來lai 合hợp 作tác 六lục 意ý 。 共cộng 消tiêu 求cầu 得đắc 之chi 文văn 。 夫phu 寶bảo 珠châu 者giả 。 珠châu 是thị 本bổn 有hữu 。 非phi 適thích 今kim 也dã 。 而nhi 眾chúng 生sanh 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 沈trầm 沒một 水thủy 底để 拙chuyết 觀quán 推thôi 求cầu 竟cánh 不bất 能năng 得đắc 。 即tức 理lý 寶bảo 珠châu 。 以dĩ 聞văn 今kim 教giáo 知tri 前tiền 不bất 實thật 知tri 字tự 知tri 義nghĩa 。 始thỉ 自tự 今kim 經kinh 即tức 名danh 字tự 寶bảo 珠châu 。 是thị 時thời 寶bảo 珠châu 猶do 在tại 水thủy 中trung 以dĩ 珠châu 力lực 故cố 。 水thủy 皆giai 澄trừng 清thanh 者giả 觀quán 行hành 寶bảo 珠châu 。 依y 教giáo 觀quán 理lý 。 理lý 為vi 所sở 詮thuyên 故cố 言ngôn 猶do 在tại 水thủy 中trung 能năng 詮thuyên 如như 所sở 詮thuyên 。 所sở 詮thuyên 如như 能năng 詮thuyên 故cố 言ngôn 以dĩ 珠châu 力lực 故cố 。 水thủy 則tắc 澄trừng 清thanh 。 於ư 是thị 大đại 眾chúng 。 乃nãi 見kiến 寶bảo 珠châu 故cố 。 在tại 水thủy 下hạ 猶do 如như 仰ngưỡng 觀quan 虛hư 空không 。 月nguyệt 形hình 者giả 相tương 似tự 寶bảo 珠châu 。 仰ngưỡng 觀quan 於ư 月nguyệt 彷phảng 彿phất 類loại 珠châu 似tự 解giải 隣lân 真chân 故cố 言ngôn 乃nãi 見kiến 。 相tương 似tự 位vị 明minh 矣hĩ 。 虛hư 空không 譬thí 相tương 似tự 常thường 。 月nguyệt 圓viên 譬thí 相tương 似tự 樂nhạo/nhạc/lạc 。 月nguyệt 光quang 譬thí 相tương 似tự 淨tịnh 。 非phi 上thượng 非phi 下hạ 以dĩ 上thượng 比tỉ 下hạ 。 自tự 在tại 無vô 閡ngại 譬thí 相tương 似tự 我ngã (# 云vân 云vân )# 。 是thị 時thời 一nhất 人nhân 譬thí 分phần/phân 證chứng 寶bảo 珠châu 。 以dĩ 一nhất 名danh 人nhân 。 人nhân 得đắc 其kỳ 門môn 故cố 言ngôn 一nhất 人nhân 。 方phương 便tiện 力lực 者giả 。 道đạo 前tiền 圓viên 修tu 。 安an 徐từ 者giả 安an 於ư 生sanh 死tử 作tác 涅Niết 槃Bàn 解giải 。 微vi 妙diệu 正chánh 觀quán 徐từ 詳tường 審thẩm 諦đế 不bất 昏hôn 。 教giáo 水thủy 不bất 動động 心tâm 波ba 。 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 即tức 分phần/phân 得đắc 寶bảo 珠châu 。 此thử 約ước 六lục 位vị 顯hiển 有hữu 方phương 便tiện 勝thắng 修tu 之chi 人nhân 求cầu 得đắc 寶bảo 珠châu 約ước 行hành 義nghĩa 便tiện 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 者giả 合hợp 得đắc 失thất 兩lưỡng 譬thí 又hựu 二nhị 。 而nhi 復phục 兩lưỡng 番phiên 合hợp 者giả 。 初sơ 番phiên 合hợp 三tam 修tu 得đắc 失thất 。 後hậu 番phiên 合hợp 四tứ 修tu 得đắc 失thất 應ứng 用dụng 此thử 意ý 。 遍biến 歷lịch 諸chư 法pháp 皆giai 有hữu 劣liệt 勝thắng 兩lưỡng 種chủng 修tu 也dã 。 故cố 文văn 云vân 。 在tại 在tại 處xứ 處xứ 。 常thường 修tu 我ngã 想tưởng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 想tưởng 。 豈khởi 獨độc 今kim 經kinh 非phi 止chỉ 一nhất 境cảnh 觸xúc 處xứ 成thành 觀quán 思tư 之chi 。 第đệ 三tam 從tùng 爾nhĩ 時thời 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 去khứ 。 是thị 破phá 疑nghi 教giáo 章chương 。 文văn 為vi 兩lưỡng 。 初sơ 騰đằng 後hậu 破phá 。 初sơ 騰đằng 具cụ 昔tích 教giáo 行hành 用dụng 理lý 如như 佛Phật 先tiên 說thuyết 教giáo 也dã 。 而nhi 修tu 學học 者giả 行hành 也dã 。 離ly 我ngã 慢mạn 等đẳng 用dụng 也dã 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 理lý 也dã 行hành 理lý 等đẳng 已dĩ 破phá 竟cánh 。 語ngữ 勢thế 相tương/tướng 成thành 正chánh 意ý 在tại 教giáo 。 昔tích 教giáo 若nhược 是thị 今kim 不bất 應ưng 非phi 。 今kim 教giáo 若nhược 是thị 。 何hà 不bất 早tảo 說thuyết (# 云vân 云vân )# 。 就tựu 破phá 為vi 兩lưỡng 。 先tiên 歎thán 問vấn 。 次thứ 答đáp 。 答đáp 又hựu 二nhị 。 先tiên 譬thí 後hậu 合hợp 。 譬thí 為vi 四tứ 。 一nhất 譬thí 四tứ 倒đảo 病bệnh 。 二nhị 譬thí 三tam 修tu 藥dược 。 三tam 譬thí 三tam 修tu 病bệnh 。 四tứ 譬thí 四tứ 德đức 藥dược 。 就tựu 初sơ 為vi 六lục 。 初sơ 倒đảo 病bệnh 者giả 王vương 是thị 也dã 。 內nội 闇ám 常thường 淨tịnh 外ngoại 舉cử 我ngã 威uy 貪tham 引dẫn 取thủ 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 為vi 病bệnh 者giả 。 次thứ 秉bỉnh 倒đảo 師sư 者giả 外ngoại 道đạo 著trước 常thường 淨tịnh 為vi 頑ngoan 著trước 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 嚚ngân 邪tà 病bệnh 師sư 也dã 。 三tam 信tín 受thọ 邪tà 倒đảo 。 謂vị 厚hậu 賜tứ 俸bổng 祿lộc 信tín 邪tà 術thuật 也dã 。 四tứ 純thuần 用dụng 乳nhũ 藥dược 者giả 倒đảo 藥dược 也dã 。 色sắc 白bạch 是thị 常thường 味vị 甘cam 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 膩nị 潤nhuận 為vi 我ngã 稱xưng 藥dược 是thị 淨tịnh 。 即tức 邪tà 藥dược 也dã 。 五ngũ 亦diệc 復phục 不bất 知tri 。 自tự 是thị 邪tà 也dã 。 六lục 是thị 王vương 下hạ 亦diệc 不bất 自tự 知tri 。 病bệnh 王vương 不bất 別biệt 者giả 是thị 病bệnh 者giả 不bất 知tri 是thị 倒đảo 病bệnh 也dã 。 已dĩ 略lược 對đối 竟cánh 。 重trùng 更cánh 釋thích 文văn 。 王vương 者giả 王vương 領lãnh 為vi 義nghĩa 。 如như 受thọ 化hóa 者giả 亦diệc 有hữu 徒đồ 屬thuộc 。 譬thí 之chi 為vi 王vương 。 無vô 明minh 為vi 闇ám 。 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 鈍độn 。 世thế 智trí 為vi 少thiểu 智trí 。 醫y 譬thí 外ngoại 道đạo 。 其kỳ 實thật 不bất 能năng 治trị 病bệnh 。 而nhi 亦diệc 欲dục 為vì 眾chúng 生sanh 疆cương 請thỉnh 。 春xuân 秋thu 傳truyền 云vân 。 心tâm 不bất 則tắc 德đức 義nghĩa 為vi 頑ngoan 口khẩu 不bất 談đàm 忠trung 信tín 為vi 嚚ngân 。 外ngoại 道đạo 亦diệc 爾nhĩ 。 內nội 無vô 真chân 解giải 。 外ngoại 無vô 巧xảo 說thuyết 。 俸bổng 祿lộc 者giả 受thọ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 供cúng 養dường 外ngoại 道đạo 。 純thuần 用dụng 乳nhũ 藥dược 者giả 。 總tổng 明minh 藥dược 少thiểu 病bệnh 多đa 俱câu 不bất 知tri 藥dược 病bệnh 。 不bất 知tri 病bệnh 起khởi 根căn 源nguyên 者giả 。 眾chúng 生sanh 三tam 毒độc 。 八bát 倒đảo 由do 於ư 取thủ 相tương/tướng 取thủ 相tương/tướng 緣duyên 於ư 無vô 明minh 其kỳ 所sở 不bất 知tri 。 不bất 知tri 病bệnh 也dã 。 雖tuy 知tri 乳nhũ 藥dược 是thị 不bất 知tri 藥dược 。 佛Phật 假giả 說thuyết 我ngã 橫hoạnh/hoành 計kế 即tức 離ly 。 乍sạ 言ngôn 青thanh 白bạch 黃hoàng 黑hắc (# 云vân 云vân )# 。 風phong 冷lãnh 熱nhiệt 病bệnh 者giả 逗đậu 藥dược 失thất 所sở 。 風phong 喻dụ 瞋sân 冷lãnh 喻dụ 癡si 熱nhiệt 喻dụ 愛ái 。 是thị 王vương 不bất 別biệt 者giả 何hà 但đãn 不bất 知tri 藥dược 亦diệc 不bất 知tri 病bệnh 。 次thứ 復phục 有hữu 明minh 醫y 者giả 。 譬thí 三tam 修tu 藥dược 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 說thuyết 明minh 醫y 。 二nhị 治trị 病bệnh 緣duyên 。 三tam 正chánh 治trị 病bệnh 。 初sơ 文văn 明minh 醫y 曉hiểu 八bát 術thuật 。 一nhất 治trị 身thân 。 三tam 治trị 眼nhãn 。 二nhị 治trị 胎thai 。 四tứ 治trị 小tiểu 兒nhi 。 五ngũ 治trị 創sáng/sang 。 六lục 治trị 毒độc 。 七thất 治trị 邪tà 。 八bát 知tri 星tinh 。 內nội 合hợp 佛Phật 知tri 八bát 正Chánh 道Đạo 能năng 治trị 八bát 倒đảo 病bệnh (# 云vân 云vân )# 。 今kim 通thông 論luận 醫y 有hữu 十thập 種chủng 。 一nhất 者giả 治trị 病bệnh 但đãn 增tăng 無vô 損tổn 或hoặc 時thời 致trí 死tử 。 空không 見kiến 外ngoại 道đạo 也dã 。 恣tứ 行hành 惡ác 法pháp 善thiện 法Pháp 。 既ký 亡vong 慧tuệ 命mạng 亦diệc 死tử 。 二nhị 者giả 治trị 病bệnh 不bất 增tăng 不bất 損tổn 。 常thường 見kiến 外ngoại 道đạo 也dã 。 投đầu 巖nham 赴phó 火hỏa 。 不bất 生sanh 禪thiền 定định 不bất 能năng 斷đoạn 結kết 。 三tam 者giả 唯duy 損tổn 無vô 增tăng 即tức 世thế 醫y 所sở 治trị 差sái 已dĩ 還hoàn 發phát 斷đoạn 結kết 外ngoại 道đạo 也dã 。 四tứ 治trị 病bệnh 差sai 已dĩ 不bất 發phát 所sở 治trị 不bất 遍biến 即tức 二Nhị 乘Thừa 也dã 。 五ngũ 者giả 雖tuy 能năng 兼kiêm 遍biến 而nhi 無vô 巧xảo 術thuật 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 六lục 者giả 治trị 無vô 痛thống 惱não 而nhi 不bất 能năng 治trị 必tất 死tử 之chi 人nhân 通thông 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 七thất 者giả 治trị 難nạn/nan 愈dũ 病bệnh 而nhi 不bất 能năng 一nhất 時thời 。 治trị 一nhất 切thiết 病bệnh 別biệt 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 八bát 者giả 能năng 一nhất 時thời 治trị 不bất 能năng 令linh 復phục 本bổn 圓viên 十thập 信tín 也dã 。 九cửu 者giả 能năng 一nhất 時thời 治trị 亦diệc 令linh 復phục 本bổn 而nhi 不bất 能năng 令linh 過quá 本bổn 圓viên 中trung 心tâm 也dã 。 十thập 者giả 能năng 一nhất 時thời 治trị 復phục 令linh 過quá 本bổn 圓viên 後hậu 心tâm 也dã 。 今kim 之chi 明minh 醫y 即tức 第đệ 十thập 醫y 。 通thông 達đạt 常thường 無vô 常thường 等đẳng 二nhị 鳥điểu 雙song 游du 即tức 是thị 八bát 術thuật 。 次thứ 從tùng 是thị 時thời 舊cựu 醫y 去khứ 。 是thị 治trị 病bệnh 緣duyên 為vi 二nhị 。 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 同đồng 為vi 三tam 。 一nhất 同đồng 生sanh 業nghiệp 。 二nhị 同đồng 學học 業nghiệp 。 三tam 同đồng 化hóa 緣duyên 。 初sơ 同đồng 生sanh 業nghiệp 者giả 。 明minh 如Như 來Lai 託thác 生sanh 王vương 宮cung 納nạp 妃phi 生sanh 子tử 而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 咨tư 受thọ 反phản 生sanh 貢cống 高cao 如như 文văn 。 次thứ 同đồng 學học 業nghiệp 者giả 。 乘thừa 羊dương 車xa 。 學học 書thư 後hậu 園viên 講giảng 武võ 脫thoát 冠quan 遣khiển 馬mã 詣nghệ 阿a 羅la 羅la 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 等đẳng 。 四tứ 十thập 八bát 年niên 者giả 。 中trung 阿a 含hàm 云vân 。 就tựu 外ngoại 道đạo 學học 必tất 先tiên 給cấp 使sử 四tứ 十thập 八bát 年niên 。 然nhiên 後hậu 與dữ 法pháp 宗tông 師sư 云vân 。 自tự 佛Phật 出xuất 世thế 凡phàm 五ngũ 十thập 許hứa 年niên 法pháp 華hoa 已dĩ 來lai 至chí 涅Niết 槃Bàn 時thời 始thỉ 明minh 久cửu 本bổn 。 前tiền 三tam 時thời 教giáo 唯duy 明minh 此thử 身thân 成thành 佛Phật 無vô 別biệt 本bổn 身thân 。 然nhiên 師sư 弟đệ 之chi 敬kính 必tất 自tự 終chung 身thân 則tắc 猶do 是thị 外ngoại 道đạo 弟đệ 子tử 故cố 言ngôn 四tứ 十thập 八bát 年niên 。 從tùng 法pháp 華hoa 已dĩ 來lai 別biệt 有hữu 本bổn 身thân 。 所sở 餘dư 二nhị 年niên 始thỉ 非phi 其kỳ 弟đệ 子tử 此thử 解giải 太thái 漫mạn 。 又hựu 開khai 善thiện 云vân 。 四tứ 十thập 即tức 四tứ 禪thiền 。 八bát 年niên 即tức 八bát 定định 。 六lục 卷quyển 云vân 。 四tứ 十thập 八bát 年niên 。 冶dã 城thành 云vân 。 八bát 禪thiền 中trung 各các 有hữu 六lục 行hành 厭yếm 下hạ 苦khổ 麁thô 障chướng 攀phàn 上thượng 勝thắng 妙diệu 出xuất 合hợp 四tứ 十thập 八bát 。 依y 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 中trung 四tứ 見kiến 為vi 根căn 本bổn 。 一nhất 見kiến 三tam 假giả 一nhất 假giả 四tứ 句cú 一nhất 見kiến 十thập 二nhị 句cú 四tứ 見kiến 合hợp 四tứ 十thập 八bát 句cú 。 即tức 是thị 邪tà 法pháp 四tứ 十thập 八bát 年niên 。 三tam 共cộng 入nhập 見kiến 王vương 者giả 是thị 化hóa 緣duyên 同đồng 然nhiên 外ngoại 道đạo 實thật 無vô 觀quán 機cơ 之chi 智trí 邪tà 化hóa 先tiên 出xuất 故cố 言ngôn 是thị 同đồng 。 次thứ 是thị 時thời 客khách 醫y 為vi 王vương 說thuyết 去khứ 。 即tức 是thị 後hậu 異dị 又hựu 為vi 二nhị 。 初sơ 少thiểu 異dị 後hậu 頓đốn 異dị 。 初sơ 文văn 云vân 。 醫y 方phương 者giả 如như 為vi 提đề 謂vị 說thuyết 五Ngũ 戒Giới 文văn 鱗lân 三Tam 歸Quy 技kỹ 藝nghệ 者giả 即tức 是thị 神thần 通thông 。 如như 瑞thụy 應ứng 中trung 明minh 。 治trị 國quốc 療liệu 病bệnh 者giả 三Tam 歸Quy 翻phiên 邪tà 入nhập 正chánh 。 譬thí 如như 治trị 國quốc 。 五Ngũ 戒Giới 治trị 五ngũ 惡ác 譬thí 之chi 療liệu 病bệnh 。 又hựu 歸quy 戒giới 者giả 皆giai 能năng 翻phiên 邪tà 治trị 惡ác 。

時thời 王vương 聞văn 已dĩ 。 即tức 是thị 歸quy 正chánh 驅khu 令linh 出xuất 國quốc 。 即tức 是thị 捨xả 邪tà 從tùng 是thị 。

時thời 客khách 醫y 去khứ 即tức 是thị 頓đốn 異dị 。 又hựu 二nhị 。 先tiên 觀quán 機cơ 頓đốn 異dị 。 次thứ 設thiết 教giáo 頓đốn 異dị 。 初sơ 觀quán 機cơ 中trung 有hữu 問vấn 有hữu 答đáp 。 實thật 非phi 顯hiển 灼chước 二nhị 往vãng 復phục 也dã 。 初sơ 求cầu 願nguyện 者giả 唯duy 觀quán 一nhất 初sơ 教giáo 之chi 機cơ 也dã 。 次thứ 王vương 即tức 答đáp 者giả 根căn 緣duyên 冥minh 對đối 右hữu 臂tý 身thân 分phần/phân 者giả 右hữu 手thủ 動động 便tiện 譬thí 初sơ 教giáo 中trung 無vô 常thường 苦khổ 。 便tiện 餘dư 身thân 分phần/phân 者giả 譬thí 後hậu 機cơ 教giáo 並tịnh 皆giai 隨tùy 順thuận 此thử 。 即tức 已dĩ 有hữu 大đại 機cơ 意ý 也dã 。 又hựu 解giải 右hữu 臂tý 譬thí 我ngã 見kiến 。 餘dư 分phần/phân 譬thí 諸chư 惑hoặc 。 作tác 此thử 解giải 者giả 。 於ư 初sơ 教giáo 便tiện 彼bỉ 客khách 醫y 言ngôn 。 我ngã 不bất 敢cảm 多đa 者giả 此thử 重trọng/trùng 觀quán 機cơ 但đãn 唯duy 須tu 初sơ 教giáo 一nhất 機cơ 多đa 傷thương 損tổn 者giả 我ngã 是thị 生sanh 惑hoặc 妨phương 害hại 事sự 多đa 。 若nhược 聞văn 正chánh 教giáo 猶do 故cố 計kế 我ngã 。 當đương 斷đoạn 善thiện 根căn 之chi 首thủ 。 橫hoạnh 死tử 者giả 以dĩ 解giải 斷đoạn 惑hoặc 。 此thử 是thị 壽thọ 終chung 以dĩ 惑hoặc 障chướng 解giải 此thử 名danh 橫hoạnh 死tử 。

時thời 王vương 答đáp 言ngôn 下hạ 。 眾chúng 生sanh 受thọ 化hóa 。 復phục 傳truyền 未vị 聞văn 即tức 上thượng 中trung 下hạ 皆giai 得đắc 悟ngộ 也dã 。 次thứ 爾nhĩ 時thời 客khách 醫y 去khứ 。 即tức 正chánh 施thí 教giáo 此thử 中trung 舉cử 五ngũ 味vị 者giả 。 即tức 五ngũ 門môn 觀quán 。 辛tân 譬thí 不bất 淨tịnh 。 苦khổ 譬thí 無vô 我ngã 。 醎hàm 譬thí 無vô 常thường 。 甜điềm 譬thí 空không 。 酢tạc 譬thí 苦khổ (# 云vân 云vân )# 。 三tam 其kỳ 後hậu 不bất 久cửu 下hạ 正chánh 治trị 。 眾chúng 生sanh 復phục 起khởi 無vô 常thường 之chi 病bệnh 。 前tiền 破phá 邪tà 常thường 說thuyết 無vô 常thường 教giáo 。 眾chúng 生sanh 不bất 解giải 定định 執chấp 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 無vô 常thường 還hoàn 復phục 成thành 病bệnh 。 譬thí 如như 癡si 人nhân 。 謂vị 鹿lộc 為vi 馬mã 。 智trí 人nhân 語ngữ 言ngôn 。 此thử 鹿lộc 非phi 馬mã 。 雖tuy 知tri 鹿lộc 無vô 馬mã 而nhi 執chấp 無vô 為vi 馬mã 。 何hà 處xứ 復phục 有hữu 無vô 是thị 馬mã 耶da 。 故cố 無vô 馬mã 是thị 病bệnh 。 起khởi 無vô 常thường 倒đảo 。

復phục 有hữu 多đa 種chủng 。 一nhất 謂vị 佛Phật 果Quả 無vô 常thường 此thử 病bệnh 易dị 見kiến 。 二nhị 謂vị 生sanh 死tử 無vô 常thường 。 此thử 病bệnh 難nan 見kiến 。 何hà 者giả 生sanh 死tử 即tức 是thị 真chân 常thường 。 佛Phật 性tánh 既ký 謂vị 無vô 常thường 寧ninh 不bất 是thị 病bệnh 。 文văn 云vân 。 王vương 復phục 得đắc 病bệnh 者giả 眾chúng 生sanh 病bệnh 也dã 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 正chánh 起khởi 病bệnh 。 二nhị 根căn 緣duyên 扣khấu 佛Phật 初sơ 如như 文văn 。 次thứ 即tức 命mạng 是thị 醫y 下hạ 根căn 緣duyên 扣khấu 佛Phật 如như 遣khiển 使sứ 命mạng 醫y 。 古cổ 本bổn 云vân 。 我ngã 今kim 病bệnh 重trọng 困khốn 苦khổ 欲dục 死tử 四tứ 醫y 占chiêm 王vương 病bệnh 下hạ 。 說thuyết 今kim 真chân 常thường 四tứ 德đức 之chi 藥dược 。 文văn 為vi 四tứ 。 一nhất 一nhất 往vãng 為vi 說thuyết 。 二nhị 眾chúng 生sanh 不bất 受thọ 。 三tam 如Như 來Lai 重trùng 說thuyết 。 四tứ 眾chúng 生sanh 方phương 受thọ 。 初sơ 文văn 又hựu 四tứ 。 一nhất 正chánh 說thuyết 。 二nhị 開khai 權quyền 。 三tam 顯hiển 實thật 。 四tứ 病bệnh 藥dược 相tương/tướng 治trị 。 初sơ 即tức 如Như 來Lai 正chánh 為vi 說thuyết 常thường 次thứ 我ngã 於ư 先tiên 時thời 下hạ 開khai 權quyền 。 古cổ 本bổn 云vân 。 所sở 斷đoạn 乳nhũ 藥dược 。 是thị 大đại 妄vọng 語ngữ 。 今kim 經kinh 治trị 定định 止chỉ 言ngôn 昔tích 非phi 實thật 語ngữ 明minh 昔tích 權quyền 宜nghi 說thuyết 非phi 究cứu 竟cánh 。 三tam 今kim 若nhược 服phục 下hạ 。 顯hiển 實thật 即tức 顯hiển 今kim 時thời 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 教giáo 。 四tứ 王vương 今kim 患hoạn 熱nhiệt 下hạ 病bệnh 藥dược 相tương/tướng 治trị 無vô 常thường 譬thí 火hỏa 。 能năng 燒thiêu 世thế 間gian 故cố 言ngôn 患hoạn 熱nhiệt 。 今kim 圓viên 常thường 之chi 藥dược 猶do 如như 乳nhũ 味vị 能năng 治trị 熱nhiệt 病bệnh 。 次thứ 時thời 王vương 語ngữ 醫y 下hạ 。 眾chúng 生sanh 不bất 受thọ 即tức 前tiền 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 疑nghi 執chấp 不bất 受thọ 常thường 住trụ 之chi 言ngôn 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 雙song 驚kinh 雙song 譏cơ 貶biếm 如Như 來Lai 褒bao 外ngoại 道đạo 。 狂cuồng 耶da 是thị 一nhất 驚kinh 。 熱nhiệt 病bệnh 是thị 一nhất 驚kinh 。 故cố 云vân 雙song 驚kinh 。 狂cuồng 謂vị 失thất 心tâm 之chi 病bệnh 。 今kim 驚kinh 如Như 來Lai 為vi 是thị 失thất 本bổn 無vô 常thường 之chi 解giải 。 熱nhiệt 病bệnh 者giả 是thị 驚kinh 如Như 來Lai 為vi 更cánh 起khởi 於ư 邪tà 常thường 惑hoặc 耶da 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 毒độc 。 今kim 云vân 何hà 服phục 。 即tức 是thị 雙song 譏cơ 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 毒độc 。 今kim 云vân 何hà 服phục 。 即tức 是thị 以dĩ 昔tích 譏cơ 今kim 。 今kim 既ký 令linh 服phục 先tiên 那na 言ngôn 毒độc 即tức 是thị 以dĩ 今kim 譏cơ 昔tích 。 迴hồi 互hỗ 此thử 語ngữ 即tức 兩lưỡng 譏cơ 也dã 。 欲dục 欺khi 我ngã 耶da 者giả 還hoàn 成thành 上thượng 意ý 。 三tam 先tiên 醫y 所sở 讚tán 下hạ 。 是thị 貶biếm 咎cữu 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 誤ngộ 我ngã 驅khu 逐trục 舊cựu 醫y 。 四tứ 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 下hạ 。 褒bao 外ngoại 道đạo 如như 文văn 。 三tam 是thị 時thời 客khách 醫y 下hạ 如Như 來Lai 重trùng 說thuyết 即tức 是thị 此thử 中trung 破phá 執chấp 釋thích 疑nghi 。 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 止chỉ 其kỳ 所sở 說thuyết 。 二nhị 正chánh 為vi 釋thích 疑nghi 。 三tam 重trùng 問vấn 。 四tứ 重trọng/trùng 答đáp 。 此thử 初sơ 即tức 一nhất 往vãng 止chỉ 其kỳ 所sở 說thuyết 。 次thứ 如như 蟲trùng 食thực 木mộc 下hạ 正chánh 為vi 解giải 釋thích 。 又hựu 二nhị 。 先tiên 譬thí 後hậu 合hợp 。 此thử 中trung 通thông 體thể 是thị 譬thí 。 今kim 更cánh 為vi 譬thí 。 作tác 譬thí 明minh 外ngoại 道đạo 橫hoạnh/hoành 計kế 之chi 我ngã 。 偶ngẫu 與dữ 正chánh 我ngã 名danh 同đồng 而nhi 非phi 解giải 理lý 如như 蟲trùng 食thực 木mộc 。 次thứ 大đại 王vương 當đương 知tri 。 下hạ 合hợp 譬thí 可khả 尋tầm 。 三tam 時thời 王vương 問vấn 言ngôn 下hạ 重trùng 問vấn 。 四tứ 客khách 醫y 答đáp 言ngôn 下hạ 重trọng/trùng 答đáp 。 又hựu 二nhị 。 先tiên 唱xướng 兩lưỡng 章chương 門môn 。 次thứ 釋thích 兩lưỡng 章chương 門môn 。 初sơ 唱xướng 章chương 門môn 者giả 。 初sơ 即tức 毒độc 藥dược 邪tà 常thường 章chương 門môn 。 二nhị 即tức 甘cam 露lộ 真chân 常thường 章chương 門môn 。 次thứ 云vân 何hà 是thị 乳nhũ 下hạ 釋thích 兩lưỡng 章chương 門môn 。 又hựu 二nhị 。 先tiên 廣quảng 釋thích 甘cam 露lộ 。 後hậu 略lược 解giải 毒độc 藥dược 。 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 既ký 廣quảng 識thức 甘cam 露lộ 反phản 此thử 即tức 毒độc 不bất 勞lao 繁phồn 文văn 。 就tựu 初sơ 釋thích 甘cam 露lộ 章chương 又hựu 三tam 。 牒điệp 釋thích 結kết 初sơ 牒điệp 可khả 見kiến 。 次thứ 若nhược 是thị 乳nhũ 牛ngưu 下hạ 釋thích 章chương 門môn 。 舊cựu 解giải 七thất 事sự 初sơ 事sự 者giả 。 本bổn 明minh 於ư 乳nhũ 而nhi 言ngôn 牛ngưu 者giả 欲dục 明minh 乳nhũ 從tùng 牛ngưu 出xuất 譬thí 教giáo 是thị 佛Phật 說thuyết 。 此thử 言ngôn 牛ngưu 者giả 為vi 犢độc 子tử 時thời 不bất 食thực 酒tửu 糟tao 等đẳng 後hậu 成thành 大đại 牛ngưu 其kỳ 乳nhũ 則tắc 善thiện 。 譬thí 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 已dĩ 不bất 起khởi 斷đoạn 常thường 。 果quả 時thời 多đa 得đắc 。 諸chư 法Pháp 師sư 云vân 。 酒tửu 糟tao 能năng 令linh 荒hoang 醉túy 以dĩ 譬thí 五ngũ 欲dục 之chi 愛ái 。 滑hoạt 草thảo 滑hoạt 利lợi 則tắc 譬thí 利lợi 使sử 。 麥mạch 䴬# 麁thô 澁sáp 以dĩ 譬thí 鈍độn 使sử 。 興hưng 皇hoàng 云vân 。 酒tửu 是thị 真chân 味vị 糟tao 糠khang 則tắc 無vô 譬thí 橫hoạnh/hoành 說thuyết 求cầu 真chân 無vô 復phục 真chân 味vị 。 又hựu 云vân 。 酒tửu 清thanh 浮phù 在tại 上thượng 。 糟tao 沈trầm 濁trược 在tại 下hạ 。 譬thí 斷đoạn 常thường 高cao 下hạ 。 滑hoạt 草thảo 譬thí 貪tham 欲dục 。 麥mạch 䴬# 譬thí 瞋sân 恚khuể 。 次thứ 其kỳ 犢độc 調điều 善thiện 下hạ 第đệ 二nhị 事sự 明minh 復phục 有hữu 善thiện 好hảo/hiếu 眷quyến 屬thuộc 放phóng 牧mục 之chi 處xứ 。 第đệ 三tam 事sự 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 不bất 高cao 不bất 下hạ 。 二nhị 解giải 一nhất 云vân 。 慢mạn 心tâm 為vi 高cao 。 愛ái 心tâm 為vi 下hạ 。 又hựu 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 高cao 。 凡phàm 夫phu 在tại 下hạ 。 飲ẩm 以dĩ 清thanh 水thủy 下hạ 。 第đệ 四tứ 事sự 明minh 唯duy 有hữu 般Bát 若Nhã 清thanh 水thủy 無vô 戲hí 論luận 馳trì 動động 不bất 與dữ 特đặc 牛ngưu 下hạ 。 第đệ 五ngũ 事sự 外ngoại 譬thí 特đặc 牛ngưu 是thị 無vô 乳nhũ 之chi 牛ngưu 內nội 合hợp 。 諸chư 惡ác 知tri 識thức 。 斷đoạn 常thường 之chi 人nhân 不bất 受thọ 中trung 道đạo 圓viên 常thường 之chi 教giáo 。 即tức 是thị 特đặc 牛ngưu 飲ẩm 食thực 調điều 適thích 下hạ 。 第đệ 六lục 事sự 舊cựu 云vân 。 禪thiền 定định 之chi 水thủy 譬thí 之chi 如như 飲ẩm 。 智trí 慧tuệ 資tư 糧lương 。 喻dụ 之chi 如như 食thực 。 明minh 定định 慧tuệ 二nhị 事sự 並tịnh 得đắc 所sở 宜nghi 。 又hựu 云vân 。 正chánh 以dĩ 此thử 慧tuệ 方phương 便tiện 自tự 資tư 不bất 令linh 失thất 所sở 故cố 言ngôn 調điều 適thích 行hành 住trụ 得đắc 所sở 第đệ 七thất 事sự 。 舊cựu 云vân 。 精tinh 進tấn 勤cần 策sách 名danh 為vi 行hành 取thủ 捨xả 調điều 停đình 故cố 言ngôn 住trụ 。 又hựu 云vân 。 常thường 在tại 中trung 道đạo 平bình 正chánh 故cố 言ngôn 行hạnh 住trụ 得đắc 所sở 。 次thứ 除trừ 是thị 乳nhũ 已dĩ 下hạ 釋thích 毒độc 藥dược 章chương 門môn 。 今kim 明minh 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 何hà 者giả 既ký 舉cử 甘cam 露lộ 破phá 於ư 毒độc 乳nhũ 應ưng 辨biện 常thường 義nghĩa 破phá 於ư 無vô 常thường 。 何hà 用dụng 利lợi 鈍độn 兩lưỡng 使sử 釋thích 滑hoạt 草thảo 麥mạch 䴬# 。 復phục 將tương 矜căng 己kỷ 以dĩ 蔑miệt 人nhân 。 解giải 高cao 原nguyên 下hạ 濕thấp 此thử 與dữ 聲Thanh 聞Văn 斷đoạn 。 見kiến 思tư 何hà 異dị 。 共cộng 二Nhị 乘Thừa 無vô 我ngã 我ngã 所sở 何hà 殊thù 。 同đồng 於ư 無vô 常thường 如như 何hà 破phá 病bệnh 今kim 所sở 不bất 用dụng 。 今kim 釋thích 七thất 事sự 牛ngưu 譬thí 教giáo 主chủ 。 即tức 喻dụ 法Pháp 身thân 常thường 身thân 舍xá 那na 尊tôn 特đặc 異dị 於ư 無vô 常thường 丈trượng 六lục 。 乳nhũ 譬thí 常thường 教giáo 。 此thử 乳nhũ 亦diệc 名danh 醍đề 醐hồ 。 下hạ 文văn 云vân 。 牛ngưu 食thực 。 忍nhẫn 草thảo 即tức 出xuất 醍đề 醐hồ 。 是thị 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 酒tửu 糟tao 者giả 酒tửu 清thanh 譬thí 無vô 為vi 定định 。 糟tao 濁trược 譬thí 有hữu 為vi 定định 。 佛Phật 不bất 耽đam 染nhiễm 真Chân 諦Đế 三tam 昧muội 如như 不bất 食thực 酒tửu 。 不bất 味vị 者giả 俗tục 諦đế 三tam 昧muội 如như 不bất 食thực 糟tao 。 滑hoạt 草thảo 麥mạch 䴬# 者giả 泥Nê 洹Hoàn 智trí 易dị 得đắc 如như 滑hoạt 。 分phân 別biệt 智trí 難nạn/nan 生sanh 如như 䴬# 。 佛Phật 智trí 非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 非phi 道đạo 種chủng 智trí 。 其kỳ 犢độc 調điều 善thiện 者giả 得đắc 中trung 道Đạo 理lý 。 柔nhu 和hòa 善thiện 順thuận 。 不bất 處xứ 高cao 原nguyên 下hạ 。 濕thấp 者giả 不bất 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 證chứng 不bất 以dĩ 生sanh 死tử 可khả 住trụ 。 飲ẩm 以dĩ 清thanh 水thủy 者giả 非phi 五ngũ 欲dục 淤ứ 泥nê 。 非phi 無vô 明minh 闇ám 濁trược 離ly 此thử 二nhị 邊biên 。 即tức 佛Phật 性tánh 清thanh 水thủy 不bất 馳trì 空không 真chân 不bất 驟sậu 俗tục 假giả 。 不bất 與dữ 特đặc 牛ngưu 同đồng 群quần 者giả 特đặc 牛ngưu 無vô 乳nhũ 。 譬thí 無vô 慈từ 悲bi 明minh 佛Phật 有hữu 不bất 共cộng 慈từ 悲bi 。 飲ẩm 食thực 調điều 適thích 者giả 入nhập 空không 為vi 饑cơ 出xuất 假giả 為vi 飽bão 。 中trung 道đạo 不bất 入nhập 不bất 出xuất 。 即tức 不bất 饑cơ 不bất 飽bão 。 行hành 住trụ 得đắc 所sở 者giả 住trụ 祕bí 密mật 藏tạng 是thị 住trụ 得đắc 所sở 。 二nhị 鳥điểu 雙song 游du 是thị 行hành 得đắc 所sở 。 如như 此thử 釋thích 者giả 。 符phù 經kinh 合hợp 義nghĩa 。 常thường 破phá 無vô 常thường 文văn 理lý 俱câu 會hội 豈khởi 與dữ 他tha 同đồng 。 四tứ 從tùng 爾nhĩ 時thời 大đại 王vương 。 下hạ 眾chúng 生sanh 受thọ 化hóa 又hựu 四tứ 。 一nhất 受thọ 教giáo 傳truyền 化hóa 。 二nhị 餘dư 人nhân 不bất 受thọ 。 三tam 重trọng/trùng 為vi 說thuyết 。 四tứ 方phương 信tín 受thọ 。 初sơ 文văn 前tiền 自tự 信tín 受thọ 後hậu 更cánh 傳truyền 化hóa 。 即tức 上thượng 根căn 人nhân 自tự 得đắc 解giải 已dĩ 傳truyền 化hóa 中trung 下hạ 皆giai 令linh 得đắc 悟ngộ 。 次thứ 國quốc 人nhân 聞văn 之chi 。 下hạ 中trung 下hạ 不bất 受thọ 。 三tam 王vương 言ngôn 下hạ 重trùng 復phục 傳truyền 化hóa 。 四tứ 爾nhĩ 時thời 大đại 王vương 。 下hạ 上thượng 中trung 下hạ 根căn 。 俱câu 時thời 領lãnh 悟ngộ 次thứ 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 下hạ 。 合hợp 譬thí 。 上thượng 本bổn 有hữu 兩lưỡng 藥dược 兩lưỡng 病bệnh 。 今kim 此thử 合hợp 中trung 但đãn 合hợp 兩lưỡng 藥dược 不bất 合hợp 兩lưỡng 病bệnh 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 本bổn 疑nghi 經kinh 教giáo 有hữu 說thuyết 不bất 說thuyết 。 若nhược 昔tích 非phi 者giả 即tức 不bất 須tu 說thuyết 。 今kim 若nhược 是thị 者giả 何hà 不bất 早tảo 說thuyết 。 今kim 用dụng 此thử 意ý 除trừ 疑nghi 為vi 邪tà 常thường 故cố 不bất 得đắc 早tảo 說thuyết 。 今kim 常thường 復phục 破phá 邪tà 常thường 病bệnh 故cố 只chỉ 得đắc 說thuyết 於ư 昔tích 空không 無vô 常thường 今kim 直trực 合hợp 。 兩lưỡng 藥dược 令linh 於ư 教giáo 門môn 可khả 解giải 故cố 不bất 復phục 言ngôn 病bệnh 文văn 中trung 。 初sơ 合hợp 無vô 常thường 之chi 藥dược 。 後hậu 合hợp 真chân 常thường 之chi 藥dược 。 上thượng 譬thí 中trung 先tiên 明minh 始thỉ 同đồng 後hậu 明minh 末mạt 異dị 。 今kim 亦diệc 偏thiên 合hợp 此thử 先tiên 合hợp 始thỉ 同đồng 。 今kim 言ngôn 如Như 來Lai 為vi 大đại 醫y 王vương 。 正chánh 合hợp 前tiền 時thời 有hữu 明minh 醫y 曉hiểu 八bát 種chủng 術thuật 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 者giả 今kim 合hợp 從tùng 遠viễn 方phương 來lai 。 次thứ 降hàng 伏phục 一nhất 切thiết 。 下hạ 合hợp 末mạt 異dị 。 初sơ 合hợp 漸tiệm 異dị 即tức 合hợp 共cộng 入nhập 見kiến 王vương 說thuyết 種chủng 種chủng 醫y 方phương 及cập 餘dư 技kỹ 藝nghệ 治trị 國quốc 療liệu 病bệnh 等đẳng 。 次thứ 欲dục 伏phục 外ngoại 道đạo 下hạ 合hợp 頓đốn 異dị 。 即tức 此thử 教giáo 意ý 無vô 我ngã 無vô 常thường 合hợp 前tiền 。 和hòa 合hợp 諸chư 藥dược 。 謂vị 辛tân 苦khổ 鹹hàm 五ngũ 味vị 。 次thứ 比Bỉ 丘Khâu 當đương 知tri 。 下hạ 合hợp 此thử 教giáo 意ý 前tiền 結kết 外ngoại 道đạo 之chi 非phi 。 後hậu 結kết 今kim 教giáo 為vi 是thị 。 為vì 調điều 眾chúng 生sanh 。 為vi 知tri 時thời 故cố 須tu 說thuyết 此thử 無vô 。 三tam 如như 是thị 無vô 我ngã 一nhất 句cú 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 此thử 語ngữ 向hướng 後hậu 。 二nhị 云vân 此thử 猶do 屬thuộc 前tiền 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 合hợp 前tiền 真chân 常thường 之chi 教giáo 。 合hợp 後hậu 又hựu 三tam 。 第đệ 一nhất 正chánh 說thuyết 。 二nhị 簡giản 外ngoại 道đạo 之chi 非phi 。 三tam 說thuyết 如Như 來Lai 之chi 是thị 。

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 六lục