Đại Bát Niết Bàn Kinh Sớ – Quyển 26

Chuẩn
Leave a comment

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 疏Sớ
Quyển 26
隋Tùy 灌Quán 頂Đảnh 撰Soạn

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập 六lục

隋tùy 章chương 安an 頂Đảnh 法Pháp 師sư 撰soạn

唐đường 天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 再tái 治trị

師sư 子tử 吼hống 品phẩm 之chi 三tam

起khởi 卷quyển 。第đệ 三Tam 明Minh 縛phược 解giải 。眾chúng 生sanh 雖tuy 有hữu 佛Phật 性tánh 。為vi 惑hoặc 所sở 覆phú 。不bất 能năng 得đắc 見kiến 。須tu 修tu 萬vạn 行hạnh 解giải 生sanh 惑hoặc 盡tận 。佛Phật 性tánh 理lý 彰chương 故cố 明minh 縛phược 解giải 。文văn 有hữu 五ngũ 番phiên 問vấn 答đáp 。初sơ 問vấn 答đáp 中trung 初sơ 問vấn 為vi 二nhị 。先tiên 領lãnh 旨chỉ 唱xướng 無vô 。次thứ 是thị 五ngũ 陰ấm 下hạ 。生sanh 滅diệt 為vi 難nạn/nan 。若nhược 正chánh 性tánh 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 無vô 縛phược 解giải 。緣duyên 性tánh 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。又hựu 無vô 縛phược 解giải 。此thử 惑hoặc 體thể 性tánh 即tức 起khởi 即tức 滅diệt 。云vân 何hà 此thử 惑hoặc 能năng 縛phược 眾chúng 生sanh 。既ký 其kỳ 無vô 縛phược 即tức 亦diệc 無vô 解giải 。有hữu 法pháp 有hữu 譬thí 有hữu 合hợp 。答đáp 為vi 二nhị 。初sơ 誡giới 許hứa 次thứ 正chánh 答đáp 又hựu 二nhị 。初sơ 明minh 縛phược 後hậu 明minh 解giải 。就tựu 初sơ 縛phược 為vi 三tam 。一nhất 死tử 陰ấm 二nhị 中trung 陰ấm 三tam 生sanh 陰ấm 。就tựu 初sơ 死tử 陰ấm 中trung 三tam 。有hữu 法pháp 譬thí 合hợp 。初sơ 法pháp 如như 文văn 。次thứ 譬thí 中trung 云vân 。日nhật 既ký 西tây 沒một 。雖tuy 殘tàn 光quang 東đông 照chiếu 終chung 不bất 歸quy 東đông 。人nhân 命mạng 將tương 盡tận 。雖tuy 有hữu 餘dư 氣khí 終chung 不bất 更cánh 生sanh 。此thử 陰ấm 滅diệt 已dĩ 彼bỉ 陰ấm 續tục 生sanh 。此thử 乃nãi 即tức 死tử 明minh 生sanh 。眾chúng 生sanh 下hạ 合hợp 又hựu 二nhị 。先tiên 正chánh 合hợp 。次thứ 如như 燈đăng 生sanh 闇ám 滅diệt 重trùng 更cánh 引dẫn 譬thí 。次thứ 如như 蠟lạp 印ấn 印ấn 泥nê 下hạ 。第đệ 二nhị 明minh 中trung 陰ấm 又hựu 二nhị 。先tiên 譬thí 後hậu 合hợp 。蠟lạp 譬thí 死tử 陰ấm 。泥nê 譬thí 中trung 陰ấm 。印ấn 滅diệt 文văn 成thành 者giả 。譬thí 死tử 陰ấm 若nhược 滅diệt 中trung 陰ấm 即tức 起khởi 。文văn 非phi 泥nê 出xuất 者giả 。此thử 身thân 非phi 是thị 中trung 陰ấm 所sở 出xuất 。又hựu 非phi 無vô 因nhân 亦diệc 不bất 餘dư 來lai 。藉tạ 於ư 死tử 陰ấm 而nhi 得đắc 現hiện 也dã 。不bất 可khả 求cầu 其kỳ 處xứ 所sở 。但đãn 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 。問vấn 亦diệc 有hữu 不bất 受thọ 中trung 陰ấm 者giả 不phủ 。答đáp 通thông 論luận 皆giai 受thọ 。如như 大đại 理lý 獄ngục 責trách 定định 行hành 刑hình 。中trung 陰ấm 亦diệc 爾nhĩ 。覈# 定định 善thiện 惡ác 惡ác 墜trụy 善thiện 升thăng 。若nhược 有hữu 別biệt 從tùng 猛mãnh 利lợi 善thiện 惡ác 。如như 五ngũ 逆nghịch 者giả 徑kính 墜trụy 。十Thập 善Thiện 者giả 徑kính 升thăng 。 toàn 矛mâu 離ly 手thủ 遂toại 到đáo 彼bỉ 方phương 。則tắc 不bất 論luận 中trung 陰ấm 。現hiện 在tại 陰ấm 滅diệt 下hạ 。第đệ 二nhị 合hợp 譬thí 。初sơ 正chánh 合hợp 次thứ 二nhị 眼nhãn 三tam 食thực 。初sơ 又hựu 二nhị 。初sơ 正chánh 合hợp 次thứ 舉cử 譬thí 帖# 合hợp 。二nhị 料liệu 簡giản 二nhị 眼nhãn 三tam 食thực 者giả 。自tự 無vô 摶đoàn 食thực 既ký 是thị 改cải 報báo 。寧ninh 得đắc 有hữu 飯phạn 而nhi 摶đoàn 。既ký 有hữu 想tưởng 陰ấm 則tắc 有hữu 思tư 食thực 。有hữu 身thân 故cố 則tắc 有hữu 觸xúc 食thực 。以dĩ 有hữu 意ý 故cố 則tắc 有hữu 識thức 食thực 。俱câu 舍xá 中trung 廣quảng 明minh 中trung 陰ấm 等đẳng 。古cổ 人nhân 有hữu 四tứ 食thực 章chương 等đẳng 。於ư 此thử 非phi 要yếu 。父phụ 母mẫu 交giao 會hội 下hạ 。第đệ 三Tam 明Minh 生sanh 陰ấm 。通thông 論luận 六lục 道đạo 並tịnh 有hữu 生sanh 陰ấm 。且thả 就tựu 人nhân 道đạo 。初sơ 明minh 起khởi 三tam 煩phiền 惱não 。次thứ 明minh 具cụ 四tứ 顛điên 倒đảo 。所sở 以dĩ 為vi 縛phược 。不bất 得đắc 難nạn/nan 言ngôn 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 故cố 無vô 有hữu 縛phược 。三tam 煩phiền 惱não 者giả 。一nhất 愛ái 二nhị 瞋sân 三tam 謂vị 己kỷ 有hữu 。此thử 是thị 我ngã 見kiến 亦diệc 即tức 是thị 癡si 。是thị 人nhân 若nhược 得đắc 下hạ 。第đệ 二nhị 明minh 解giải 又hựu 四tứ 。初sơ 明minh 近cận 聽thính 思tư 行hành 。皆giai 如như 文văn 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。空không 中trung 無vô 刺thứ 下hạ 。第đệ 二nhị 番phiên 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。初sơ 問vấn 又hựu 二nhị 。初sơ 作tác 逆nghịch 喻dụ 舉cử 空không 中trung 無vô 刺thứ 。後hậu 舉cử 陰ấm 無vô 繫hệ 者giả 。云vân 何hà 繫hệ 縛phược 。上thượng 德đức 王vương 云vân 。心tâm 本bổn 無vô 貪tham 。云vân 何hà 貪tham 欲dục 能năng 繫hệ 於ư 心tâm 。即tức 是thị 此thử 義nghĩa 。答đáp 為vi 二nhị 。謂vị 法pháp 譬thí 。初sơ 法pháp 者giả 就tựu 理lý 為vi 論luận 。謂vị 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。壞hoại 故cố 不bất 常thường 。不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。非phi 縛phược 非phi 解giải 。若nhược 未vị 達đạt 斯tư 理lý 即tức 有hữu 縛phược 解giải 。舉cử 屋ốc 舉cử 拳quyền 。約ước 掌chưởng 合hợp 時thời 論luận 縛phược 。掌chưởng 離ly 時thời 論luận 開khai 。本bổn 不bất 合hợp 時thời 論luận 不bất 縛phược 不bất 開khai 。繫hệ 縛phược 等đẳng 三tam 即tức 此thử 意ý 也dã 。縛phược 即tức 論luận 假giả 。脫thoát 即tức 論luận 真chân 。不bất 縛phược 不bất 脫thoát 即tức 論luận 中trung 道đạo 。乃nãi 是thị 三tam 諦đế 相tướng 即tức 之chi 相tướng 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 如như 眼nhãn 下hạ 。第đệ 三tam 番phiên 先tiên 問vấn 次thứ 答đáp 。此thử 問vấn 躡niếp 前tiền 答đáp 文văn 作tác 難nạn/nan 。前tiền 云vân 名danh 色sắc 縛phược 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 縛phược 名danh 色sắc 。名danh 色sắc 只chỉ 是thị 眾chúng 生sanh 。云vân 何hà 自tự 縛phược 。如như 刀đao 不bất 自tự 割cát 。故cố 後hậu 復phục 難nạn/nan 。若nhược 其kỳ 眾chúng 生sanh 只chỉ 是thị 名danh 色sắc 者giả 。還hoàn 是thị 名danh 色sắc 縛phược 於ư 名danh 色sắc 。云vân 何hà 名danh 色sắc 能năng 縛phược 眾chúng 生sanh 。答đáp 如như 文văn 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。若nhược 有hữu 名danh 色sắc 是thị 繫hệ 縛phược 下hạ 。第đệ 四tứ 番phiên 問vấn 答đáp 。問vấn 如như 文văn 。答đáp 中trung 有hữu 法pháp 譬thí 合hợp 。初sơ 法pháp 說thuyết 中trung 。羅La 漢Hán 子tử 爛lạn 故cố 無vô 縛phược 。報báo 在tại 故cố 有hữu 縛phược 。而nhi 言ngôn 未vị 見kiến 佛Phật 性tánh 者giả 。大Đại 乘Thừa 望vọng 之chi 子tử 果quả 俱câu 縛phược 。小Tiểu 乘Thừa 不bất 爾nhĩ 。次thứ 譬thí 合hợp 如như 文văn 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。燈đăng 之chi 與dữ 油du 下hạ 。第đệ 五ngũ 番phiên 亦diệc 先tiên 問vấn 次thứ 答đáp 。初sơ 問vấn 意ý 者giả 。佛Phật 前tiền 言ngôn 燈đăng 喻dụ 眾chúng 生sanh 油du 喻dụ 煩phiền 惱não 。今kim 難nạn/nan 此thử 語ngữ 有hữu 兩lưỡng 解giải 。一nhất 云vân 。燈đăng 覽lãm 眾chúng 法pháp 。明minh 油du 器khí 等đẳng 共cộng 成thành 一nhất 燈đăng 。明minh 名danh 燈đăng 明minh 器khí 名danh 燈đăng 器khí 。二nhị 云vân 。明minh 與dữ 油du 異dị 正chánh 取thủ 明minh 為vi 燈đăng 。燈đăng 是thị 火hỏa 性tánh 油du 是thị 濕thấp 性tánh 。正chánh 取thủ 後hậu 意ý 為vi 難nạn/nan 。燈đăng 之chi 與dữ 油du 二nhị 性tánh 各các 異dị 。眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。本bổn 來lai 不bất 異dị 。云vân 何hà 為ví 喻dụ 。佛Phật 答đáp 為vi 二nhị 。初sơ 舉cử 八bát 喻dụ 。後hậu 合hợp 燈đăng 喻dụ 。八bát 喻dụ 為vi 二nhị 。初sơ 列liệt 章chương 次thứ 解giải 釋thích 。從tùng 小tiểu 向hướng 大đại 為vi 順thuận 喻dụ 。從tùng 大đại 向hướng 小tiểu 為vi 逆nghịch 喻dụ 。現hiện 者giả 取thủ 現hiện 事sự 為vi 現hiện 喻dụ 。前tiền 逆nghịch 順thuận 亦diệc 是thị 現hiện 事sự 。除trừ 逆nghịch 順thuận 邊biên 取thủ 餘dư 現hiện 事sự 。非phi 者giả 都đô 非phi 其kỳ 類loại 。先tiên 者giả 先tiên 喻dụ 後hậu 合hợp 。後hậu 者giả 先tiên 法pháp 後hậu 譬thí 。渧đế 此thử 是thị 帝đế 音âm 。滴tích 此thử 是thị 的đích 音âm 。先tiên 後hậu 可khả 解giải 。此thử 中trung 應ưng 作tác 養dưỡng 音âm 上thượng 。看khán 下hạ 為vi 養dưỡng 。下hạ 看khán 上thượng 為vi 樣# 音âm 。遍biến 喻dụ 者giả 盡tận 其kỳ 始thỉ 末mạt 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。眾chúng 生sanh 五ngũ 陰ấm 下hạ 。大đại 段đoạn 第đệ 四tứ 明minh 修tu 道Đạo 。既ký 其kỳ 有hữu 縛phược 云vân 何hà 得đắc 脫thoát 。故cố 論luận 修tu 道Đạo 而nhi 脫thoát 其kỳ 縛phược 。文văn 有hữu 四tứ 問vấn 答đáp 。初sơ 明minh 道đạo 可khả 修tu 。二nhị 正chánh 明minh 修tu 道Đạo 。三tam 修tu 道Đạo 之chi 用dụng 。四tứ 勸khuyến 修tu 。此thử 四tứ 次thứ 第đệ 者giả 。諸chư 法pháp 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 而nhi 道đạo 可khả 修tu 。是thị 故cố 正chánh 修tu 。修tu 能năng 斷đoạn 惑hoặc 是thị 故cố 有hữu 勸khuyến 。初sơ 番phiên 有hữu 三tam 問vấn 答đáp 。初sơ 問vấn 五ngũ 陰ấm 眾chúng 生sanh 人nhân 法pháp 皆giai 空không 何hà 故cố 有hữu 修tu 。佛Phật 答đáp 。諸chư 心tâm 念niệm 念niệm 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。雖tuy 念niệm 念niệm 滅diệt 煩phiền 惱não 連liên 接tiếp 。所sở 以dĩ 有hữu 修tu 。是thị 故cố 第đệ 二nhị 更cánh 問vấn 。心tâm 念niệm 念niệm 滅diệt 何hà 有hữu 修tu 道Đạo 。佛Phật 答đáp 。雖tuy 念niệm 念niệm 滅diệt 得đắc 論luận 修tu 道Đạo 。如như 燈đăng 雖tuy 念niệm 念niệm 滅diệt 而nhi 能năng 破phá 闇ám 。汝nhữ 言ngôn 念niệm 念niệm 滅diệt 下hạ 。更cánh 復phục 取thủ 意ý 解giải 。汝nhữ 言ngôn 無vô 增tăng 長trưởng 者giả 不bất 爾nhĩ 。後hậu 舉cử 六lục 譬thí 皆giai 明minh 有hữu 增tăng 長trưởng 。如như 文văn 。第đệ 三tam 番phiên 問vấn 更cánh 躡niếp 前tiền 六lục 譬thí 為vi 難nạn/nan 。雖tuy 念niệm 念niệm 滅diệt 而nhi 能năng 破phá 闇ám 等đẳng 。修tu 道Đạo 亦diệc 爾nhĩ 。初sơ 雖tuy 未vị 圓viên 久cửu 能năng 破phá 惑hoặc 。師sư 子tử 吼hống 承thừa 此thử 更cánh 難nan 。如như 初sơ 果quả 人nhân 善thiện 法Pháp 五ngũ 陰ấm 。亦diệc 應ưng 相tương 似tự 相tương 續tục 生sanh 淨tịnh 國quốc 土độ 。那na 忽hốt 至chí 於ư 惡ác 國quốc 生sanh 殺sát 羊dương 家gia 。佛Phật 答đáp 。雖tuy 生sanh 惡ác 國quốc 不bất 失thất 名danh 者giả 。名danh 謂vị 無vô 漏lậu 無vô 漏lậu 恆hằng 在tại 。陰ấm 則tắc 不bất 爾nhĩ 。善thiện 陰ấm 惡ác 陰ấm 由do 業nghiệp 所sở 得đắc 。非phi 無vô 漏lậu 法pháp 之chi 取thủ 招chiêu 也dã 。故cố 佛Phật 答đáp 不bất 相tương 似tự 。雖tuy 生sanh 惡ác 國quốc 不bất 作tác 惡ác 者giả 。由do 無vô 漏lậu 力lực 持trì 故cố 。答đáp 中trung 先tiên 法pháp 兼kiêm 出xuất 六lục 譬thí 。香hương 山sơn 譬thí 初sơ 身thân 。師sư 子tử 譬thí 見kiến 諦Đế 無vô 漏lậu 。雪Tuyết 山Sơn 譬thí 惡ác 五ngũ 陰ấm 。飛phi 鳥điểu 走tẩu 獸thú 。譬thí 諸chư 惡ác 法pháp 。又hựu 香hương 山sơn 譬thí 善thiện 陰ấm 。雪Tuyết 山Sơn 譬thí 惡ác 陰ấm 。雪Tuyết 山Sơn 鳥điểu 獸thú 並tịnh 不bất 敢cảm 住trụ 。譬thí 在tại 善thiện 惡ác 兩lưỡng 國quốc 之chi 中trung 皆giai 不bất 生sanh 惡ác 法pháp 。此thử 關quan 習tập 報báo 兩lưỡng 因nhân 之chi 義nghĩa 。習tập 因nhân 種chủng 類loại 相tương 似tự 常thường 生sanh 。終chung 不bất 為vi 惡ác 。報báo 因nhân 牽khiên 於ư 異dị 類loại 之chi 果quả 故cố 生sanh 惡ác 國quốc 。有hữu 人nhân 譬thí 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 身thân 。貲ti 產sản 巨cự 富phú 譬thí 見kiến 諦Đế 無vô 漏lậu 斷đoạn 惑hoặc 之chi 功công 。唯duy 有hữu 一nhất 子tử 者giả 。四Tứ 果Quả 中trung 之chi 初sơ 果quả 也dã 。又hựu 見kiến 思tư 兩lưỡng 道đạo 中trung 。唯duy 是thị 見kiến 道đạo 故cố 言ngôn 一nhất 子tử 。先tiên 已dĩ 終chung 亡vong 者giả 。見kiến 諦Đế 無vô 漏lậu 而nhi 不bất 現hiện 前tiền 。出xuất 觀quán 則tắc 無vô 。其kỳ 子tử 等đẳng 者giả 。思tư 惟duy 無vô 漏lậu 因nhân 見kiến 諦Đế 生sanh 。故cố 言ngôn 其kỳ 子tử 有hữu 子tử 。復phục 在tại 他tha 土thổ/độ 者giả 。思tư 惟duy 無vô 漏lậu 望vọng 於ư 見kiến 諦Đế 名danh 為vi 他tha 土thổ/độ 。奄yểm 便tiện 終chung 亡vong 者giả 。須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。七thất 生sanh 終chung 沒một 。孫tôn 聞văn 是thị 已dĩ 還hoàn 收thu 產sản 業nghiệp 者giả 。思tư 惟duy 道đạo 中trung 還hoàn 承thừa 接tiếp 前tiền 見kiến 諦Đế 之chi 功công 。雖tuy 知tri 財tài 貨hóa 非phi 其kỳ 所sở 有hữu 者giả 。見kiến 諦Đế 無vô 漏lậu 非phi 思tư 惟duy 中trung 無vô 漏lậu 。無vô 遮già 護hộ 者giả 。見kiến 思tư 雖tuy 別biệt 同đồng 一nhất 無vô 漏lậu 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。如như 佛Phật 說thuyết 偈kệ 下hạ 。第đệ 二nhị 正chánh 明minh 修tu 道Đạo 又hựu 二nhị 。初sơ 明minh 修tu 道Đạo 。次thứ 明minh 修tu 道Đạo 因nhân 緣duyên 。初sơ 又hựu 二nhị 。先tiên 釋thích 次thứ 論luận 義nghĩa 。初sơ 舉cử 偈kệ 問vấn 者giả 。上thượng 兩lưỡng 句cú 修tu 道Đạo 。下hạ 兩lưỡng 句cú 得đắc 果quả 。能năng 修tu 三tam 品phẩm 不bất 退thoái 得đắc 果quả 。三tam 品phẩm 是thị 因nhân 近cận 大đại 涅Niết 槃Bàn 是thị 果quả 。初sơ 牒điệp 偈kệ 問vấn 。次thứ 一nhất 一nhất 請thỉnh 答đáp 。答đáp 中trung 三tam 番phiên 解giải 釋thích 。初sơ 番phiên 真chân 偽ngụy 對đối 辨biện 。次thứ 番phiên 偏thiên 為vi 破phá 惡ác 。後hậu 番phiên 偏thiên 為vi 生sanh 善thiện 。就tựu 真chân 偽ngụy 為vi 二nhị 。先tiên 偽ngụy 次thứ 真chân 。初sơ 偽ngụy 為vi 三tam 品phẩm 。下hạ 下hạ 一nhất 向hướng 。不bất 能năng 持trì 戒giới 。下hạ 中trung 畏úy 於ư 惡ác 道đạo 之chi 苦khổ 。是thị 故cố 持trì 戒giới 。下hạ 上thượng 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。苦khổ 惱não 是thị 故cố 持trì 戒giới 。此thử 三tam 並tịnh 偽ngụy 。今kim 取thủ 此thử 人nhân 。尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。次thứ 真chân 者giả 知tri 諸chư 法pháp 空không 。而nhi 能năng 持trì 戒giới 。為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。而nhi 求cầu 佛Phật 果Quả 。果quả 不bất 可khả 得đắc 眾chúng 生sanh 尚thượng 無vô 。況huống 有hữu 佛Phật 果Quả 。名danh 真chân 持trì 戒giới 。次thứ 能năng 破phá 十thập 六lục 惡ác 律luật 儀nghi 者giả 。此thử 就tựu 滅diệt 惡ác 更cánh 釋thích 三tam 品phẩm 。魁khôi 儈quái 者giả 。舊cựu 云vân 。是thị 販phán 魚ngư 肉nhục 典điển 軍quân 之chi 人nhân 。又hựu 云vân 是thị 行hành 杖trượng 者giả 。無vô 身thân 三tam 昧muội 者giả 。空không 定định 滅diệt 色sắc 故cố 言ngôn 無vô 身thân 。無vô 邊biên 心tâm 者giả 即tức 識thức 處xứ 定định 。淨tịnh 聚tụ 者giả 即tức 不bất 用dụng 處xứ 。世thế 邊biên 者giả 非phi 想tưởng 。此thử 定định 能năng 知tri 八bát 萬vạn 劫kiếp 以dĩ 此thử 為vi 邊biên 。又hựu 非phi 想tưởng 在tại 三tam 界giới 表biểu 故cố 言ngôn 世thế 邊biên 。世thế 斷đoạn 者giả 八bát 萬vạn 劫kiếp 外ngoại 。既ký 不bất 能năng 知tri 。便tiện 謂vị 為vi 斷đoạn 。世thế 性tánh 者giả 即tức 是thị 冥minh 初sơ 。是thị 世thế 之chi 本bổn 性tánh 。世thế 丈trượng 夫phu 者giả 。以dĩ 此thử 定định 力lực 。能năng 見kiến 劫kiếp 初sơ 水thủy 中trung 丈trượng 夫phu 。即tức 韋vi 紐nữu 天thiên 。非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 者giả 。即tức 是thị 存tồn 亡vong 觀quán 為vi 定định 體thể 。修tu 習tập 戒giới 者giả 為vi 身thân 寂tịch 靜tĩnh 下hạ 。第đệ 三tam 就tựu 生sanh 善thiện 釋thích 三tam 品phẩm 。諸chư 有hữu 者giả 即tức 是thị 三tam 有hữu 。二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。諸chư 界giới 者giả 即tức 是thị 三tam 界giới 及cập 。十thập 八bát 界giới 等đẳng 。諸chư 諦đế 者giả 即tức 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 及cập 以dĩ 六lục 諦đế 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 下hạ 。第đệ 二nhị 論luận 義nghĩa 。因nhân 前tiền 修tu 道Đạo 故cố 見kiến 佛Phật 性tánh 。得đắc 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。今kim 難nạn/nan 涅Niết 槃Bàn 及cập 以dĩ 佛Phật 性tánh 。凡phàm 七thất 番phiên 問vấn 答đáp 。初sơ 三tam 番phiên 難nạn/nan 涅Niết 槃Bàn 。次thứ 四tứ 番phiên 難nạn/nan 佛Phật 性tánh 。初sơ 云vân 若nhược 不bất 生sanh 滅diệt 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。只chỉ 凡phàm 夫phu 人nhân 亦diệc 不bất 生sanh 滅diệt 。應ưng 是thị 涅Niết 槃Bàn 。凡phàm 人nhân 一nhất 期kỳ 從tùng 生sanh 至chí 老lão 。不bất 更cánh 生sanh 故cố 。故cố 名danh 不bất 生sanh 。而nhi 復phục 未vị 滅diệt 亦diệc 是thị 不bất 滅diệt 。此thử 不bất 生sanh 滅diệt 是thị 涅Niết 槃Bàn 不phủ 。又hựu 云vân 。若nhược 以dĩ 三tam 相tương/tướng 中trung 生sanh 相tương/tướng 為vi 難nạn/nan 。只chỉ 此thử 一nhất 念niệm 生sanh 已dĩ 生sanh 故cố 故cố 是thị 不bất 生sanh 。復phục 未vị 滅diệt 故cố 故cố 是thị 不bất 滅diệt 。是thị 涅Niết 槃Bàn 不phủ 。答đáp 中trung 先tiên 印ấn 述thuật 之chi 。後hậu 解giải 。既ký 非phi 涅Niết 槃Bàn 為vi 始thỉ 終chung 故cố 。亦diệc 須tu 更cánh 通thông 上thượng 之chi 兩lưỡng 解giải 成thành 始thỉ 終chung 義nghĩa 。初sơ 生sanh 為vi 始thỉ 命mạng 盡tận 為vi 終chung 。一nhất 念niệm 三tam 相tương 生sanh 相tương/tướng 亦diệc 爾nhĩ 。初sơ 起khởi 為vi 始thỉ 念niệm 滅diệt 為vi 終chung 。世Thế 尊Tôn 下hạ 第đệ 二nhị 難nạn/nan 。明minh 生sanh 死tử 法pháp 亦diệc 無vô 始thỉ 終chung 。十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。輪luân 轉chuyển 不bất 住trụ 。何hà 有hữu 始thỉ 終chung 。佛Phật 答đáp 者giả 。生sanh 死tử 之chi 法pháp 。有hữu 因nhân 有hữu 果quả 。十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。輪luân 轉chuyển 不bất 住trụ 。過quá 去khứ 二nhị 因nhân 現hiện 在tại 五ngũ 果quả 故cố 非phi 涅Niết 槃Bàn 。第đệ 三tam 番phiên 難nạn/nan 。明minh 涅Niết 槃Bàn 之chi 中trung 亦diệc 有hữu 因nhân 果quả 。戒giới 定định 慧tuệ 等đẳng 。能năng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。豈khởi 非phi 因nhân 果quả 。佛Phật 答đáp 涅Niết 槃Bàn 有hữu 因nhân 而nhi 非phi 果quả 。又hựu 復phục 是thị 果quả 而nhi 非phi 所sở 得đắc 。又hựu 佛Phật 性tánh 為vi 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。復phục 不bất 能năng 生sanh 涅Niết 槃Bàn 之chi 果quả (# 云vân 云vân )# 。第đệ 二nhị 有hữu 四tứ 番phiên 問vấn 答đáp 論luận 佛Phật 性tánh 義nghĩa 。初sơ 番phiên 就tựu 共cộng 有hữu 不bất 共cộng 有hữu 為vi 難nạn/nan 。先tiên 標tiêu 兩lưỡng 章chương 門môn 。後hậu 釋thích 如như 文văn 。佛Phật 答đáp 又hựu 二nhị 。先tiên 法pháp 。次thứ 譬thí 。初sơ 法pháp 中trung 言ngôn 。不bất 一nhất 不bất 二nhị 。不bất 一nhất 故cố 非phi 共cộng 。不bất 二nhị 故cố 非phi 各các 。雖tuy 爾nhĩ 終chung 是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。同đồng 共cộng 有hữu 之chi 。地địa 人nhân 云vân 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。同đồng 梨lê 耶da 識thức 。法Pháp 界Giới 體thể 性tánh 。若nhược 爾nhĩ 一nhất 人nhân 得đắc 時thời 應ưng 多đa 人nhân 得đắc 。成thành 論luận 師sư 云vân 。眾chúng 生sanh 各các 有hữu 佛Phật 性tánh 。但đãn 成thành 佛Phật 時thời 權quyền 智trí 齊tề 等đẳng 。同đồng 一nhất 法Pháp 身thân 。力Lực 、無Vô 畏Úy 等đẳng 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。若nhược 爾nhĩ 佛Phật 性tánh 可khả 數số 。即tức 是thị 無vô 常thường 。正chánh 當đương 此thử 難nạn/nan 。然nhiên 佛Phật 性tánh 平bình 等đẳng 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。非phi 共cộng 非phi 各các 。亦diệc 如như 今kim 之chi 持trì 戒giới 。修tu 行hành 之chi 人nhân 。不bất 可khả 一nhất 不bất 可khả 異dị 。人nhân 人nhân 各các 修tu 豈khởi 得đắc 是thị 一nhất 。我ngã 解giải 彼bỉ 解giải 彼bỉ 解giải 我ngã 解giải 。是thị 故cố 不bất 異dị 。又hựu 如như 五ngũ 種chủng 佛Phật 性tánh 並tịnh 不bất 一nhất 異dị 。眾chúng 生sanh 等đẳng 有hữu 豈khởi 可khả 異dị 。五ngũ 種chủng 不bất 同đồng 豈khởi 可khả 一nhất (# 云vân 云vân )# 。問vấn 眾chúng 生sanh 於ư 五ngũ 佛Phật 性tánh 中trung 為vi 具cụ 幾kỷ 許hứa 。答đáp 盡tận 有hữu 盡tận 無vô 。眾chúng 生sanh 無vô 觀quán 智trí 之chi 了liễu 則tắc 不bất 能năng 發phát 境cảnh 。發phát 境cảnh 之chi 智trí 既ký 無vô 亦diệc 無vô 觀quán 境cảnh 。因nhân 既ký 無vô 因nhân 。寧ninh 別biệt 得đắc 果quả 及cập 以dĩ 果quả 果quả 。既ký 無vô 因nhân 果quả 云vân 何hà 。非phi 因nhân 非phi 果quả 。盡tận 有hữu 者giả 必tất 當đương 得đắc 故cố 。從tùng 緣duyên 現hiện 故cố 。故cố 言ngôn 盡tận 有hữu 。今kim 時thời 雖tuy 無vô 必tất 當đương 有hữu 之chi 。次thứ 譬thí 如như 文văn 。第đệ 二nhị 番phiên 難nan 忍nhẫn 辱nhục 草thảo 譬thí 。若nhược 一nhất 者giả 一nhất 人nhân 修tu 已dĩ 。餘dư 人nhân 亦diệc 得đắc 佛Phật 答đáp 。佛Phật 性tánh 是thị 一nhất 隨tùy 多đa 人nhân 修tu 。各các 各các 得đắc 之chi 不bất 相tương 妨phương 閡ngại 。第đệ 三tam 番phiên 問vấn 。如như 多đa 人nhân 在tại 路lộ 於ư 後hậu 為vi 妨phương 。佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。前tiền 人nhân 修tu 時thời 亦diệc 妨phương 後hậu 者giả 。佛Phật 答đáp 者giả 如như 路lộ 橋kiều 醫y 並tịnh 是thị 少thiểu 分phần 。聖thánh 道Đạo 之chi 路lộ 則tắc 不bất 如như 是thị 。橋kiều 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。第đệ 四tứ 難nạn/nan 。天thiên 人nhân 六lục 道đạo 其kỳ 相tương/tướng 非phi 一nhất 。云vân 何hà 共cộng 有hữu 一nhất 佛Phật 性tánh 耶da 。佛Phật 答đáp 。置trí 毒độc 乳nhũ 中trung 。隨tùy 其kỳ 五ngũ 味vị 毒độc 能năng 遍biến 殺sát 。佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 偏thiên 一nhất 切thiết 處xứ (# 云vân 云vân )# 。十thập 六lục 大đại 國quốc 下hạ 。第đệ 二nhị 明minh 修tu 道Đạo 因nhân 緣duyên 又hựu 二nhị 。初sơ 明minh 道đạo 緣duyên 。二nhị 明minh 道đạo 因nhân 。初sơ 道đạo 緣duyên 又hựu 三tam 。一nhất 處xứ 緣duyên 。二nhị 時thời 緣duyên 。三tam 人nhân 緣duyên 。非phi 處xứ 非phi 時thời 非phi 善Thiện 知Tri 識Thức 。皆giai 不bất 能năng 得đắc 。故cố 云vân 待đãi 處xứ 待đãi 時thời 待đãi 伴bạn 。就tựu 處xứ 又hựu 二nhị 。先tiên 城thành 處xứ 。二nhị 樹thụ 處xứ 。城thành 處xứ 又hựu 二nhị 。先tiên 問vấn 。次thứ 答đáp 。問vấn 意ý 。言ngôn 十thập 六lục 大đại 國quốc 。有hữu 六lục 大đại 城thành 。如Như 來Lai 何hà 故cố 。在tại 此thử 小tiểu 城thành 。答đáp 為vi 二nhị 先tiên 。訶ha 次thứ 。正chánh 釋thích 。初sơ 訶ha 問vấn 者giả 。佛Phật 所sở 居cư 處xứ 。不bất 應ưng 言ngôn 小tiểu 。舉cử 三tam 譬thí 況huống 。如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 。是thị 人nhân 中trung 之chi 尊tôn 。居cư 止chỉ 之chi 處xứ 其kỳ 處xứ 則tắc 尊tôn 。君quân 子tử 居cư 之chi 何hà 陋lậu 之chi 有hữu 。我ngã 念niệm 往vãng 昔tích 下hạ 。第đệ 二nhị 正chánh 釋thích 又hựu 二nhị 。一nhất 報báo 地địa 恩ân 。二nhị 驅khu 邪tà 黨đảng 。初sơ 報báo 恩ân 又hựu 三tam 。一nhất 報báo 發phát 心tâm 。二nhị 報báo 四tứ 無vô 量lượng 。三tam 報báo 弘hoằng 誓thệ 如như 文văn 。次thứ 驅khu 邪tà 黨đảng 又hựu 二nhị 。初sơ 遍biến 六lục 大đại 城thành 。後hậu 明minh 至chí 此thử 降hàng 伏phục 。既ký 了liễu 邪tà 窮cùng 正chánh 盡tận 。即tức 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。六lục 城thành 為vi 六lục 。初sơ 即tức 至chí 王vương 城thành 。然nhiên 外ngoại 道đạo 潰hội 亂loạn 誘dụ 引dẫn 眾chúng 生sanh 令linh 墮đọa 三tam 惡ác 。故cố 須tu 來lai 此thử 而nhi 驅khu 遣khiển 之chi 。又hựu 國quốc 主chủ 有hữu 請thỉnh 。佛Phật 不bất 違vi 言ngôn 故cố 往vãng 王vương 城thành 。外ngoại 道đạo 自tự 知tri 其kỳ 術thuật 淺thiển 薄bạc 仍nhưng 奔bôn 舍Xá 衛Vệ 。佛Phật 因nhân 化hóa 三tam 迦Ca 葉Diếp 及cập 通thông 慧tuệ 二nhị 人nhân 。

時thời 彼bỉ 城thành 中trung 。有hữu 一nhất 長trưởng 者giả 下hạ 。是thị 第đệ 二nhị 往vãng 舍Xá 衛Vệ 逐trục 外ngoại 道đạo 。就tựu 文văn 為vi 三tam 。一nhất 明minh 往vãng 之chi 緣duyên 起khởi 。二nhị 共cộng 試thí 神thần 力lực 。正chánh 論luận 往vãng 彼bỉ 。然nhiên 諸chư 外ngoại 道đạo 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 。不bất 敢cảm 拒cự 抗kháng 。行hành 至chí 舍Xá 衛Vệ 仍nhưng 求cầu 面diện 論luận 。珊san 檀đàn 那na 者giả 是thị 王vương 舍xá 城thành 人nhân 。此thử 翻phiên 護hộ 彌di 。祇kỳ 陀đà 。此thử 翻phiên 勝thắng 氏thị 。須tu 達đạt 多đa 者giả 是thị 舍Xá 衛Vệ 人nhân 。此thử 翻phiên 善thiện 溫ôn 。問vấn 佛Phật 名danh 聞văn 十thập 方phương 。須tu 達đạt 亦diệc 是thị 六lục 大đại 居cư 士sĩ 。何hà 以dĩ 聘sính 婚hôn 夜dạ 宿túc 始thỉ 聞văn 佛Phật 名danh 。答đáp 初sơ 非phi 不bất 聞văn 孟# 浪lãng 飄phiêu 瞥miết 。今kim 道đạo 機cơ 時thời 熟thục 。聞văn 則tắc 毛mao 衣y 遍biến 竪thụ 。

師sư 子tử 吼hống 品phẩm 之chi 四tứ

起khởi 卷quyển 是thị 第đệ 二nhị 至chí 城thành 共cộng 試thí 神thần 力lực 。文văn 為vi 三tam 。一nhất 試thí 緣duyên 。二nhị 正chánh 試thí 。三tam 眾chúng 益ích 。初sơ 又hựu 四tứ 。一nhất 求cầu 試thí 。二nhị 王vương 不bất 許hứa 。三tam 重trọng/trùng 求cầu 。四tứ 王vương 許hứa 。所sở 以dĩ 求cầu 者giả 。前tiền 於ư 王vương 城thành 已dĩ 被bị 斥xích 逐trục 。今kim 復phục 更cánh 來lai 。舍Xá 衛Vệ 城Thành 中trung 。奪đoạt 名danh 失thất 利lợi 不bất 可khả 容dung 忍nhẫn 。訴tố 王vương 求cầu 試thí 。就tựu 初sơ 為vi 二nhị 。一nhất 褒bao 美mỹ 於ư 王vương 巧xảo 言ngôn 令linh 色sắc 。二nhị 貶biếm 挫tỏa 於ư 佛Phật 動động 容dung 劇kịch 謗báng 。年niên 既ký 幼ấu 穉# 者giả 。佛Phật 既ký 三tam 十thập 成thành 道Đạo 。于vu 時thời 只chỉ 可khả 年niên 三tam 十thập 餘dư 。苦khổ 行hạnh 止chỉ 六lục 年niên 而nhi 已dĩ 故cố 言ngôn 學học 淺thiển 。真chân 實thật 不bất 生sanh 王vương 種chủng 中trung 者giả 。彼bỉ 言ngôn 佛Phật 是thị 幻huyễn 化hóa 必tất 非phi 王vương 種chủng 。劫kiếp 奪đoạt 他tha 人nhân 父phụ 母mẫu 者giả 。佛Phật 教giáo 令linh 人nhân 離ly 俗tục 出xuất 家gia 。即tức 是thị 劫kiếp 奪đoạt 父phụ 母mẫu 之chi 兒nhi 。亦diệc 是thị 斷đoạn 他tha 父phụ 母mẫu 子tử 胤dận 。不bất 許hứa 妻thê 娶thú 。亦diệc 是thị 劫kiếp 奪đoạt 家gia 他tha 父phụ 母mẫu (# 云vân 云vân )# 。王vương 言ngôn 大đại 德đức 下hạ 。二nhị 是thị 王vương 不bất 許hứa 。六lục 師sư 答đáp 言ngôn 云vân 何hà 無vô 妨phương 。是thị 第đệ 三tam 重trọng 求cầu 。王vương 言ngôn 善thiện 哉tai 下hạ 。是thị 第đệ 四tứ 王vương 許hứa 。王vương 雖tuy 私tư 許hứa 又hựu 須tu 咨tư 佛Phật 。佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 下hạ 。是thị 第đệ 二nhị 正chánh 試thí 又hựu 二nhị 。初sơ 命mạng 王vương 多đa 造tạo 。二nhị 正chánh 現hiện 神thần 變biến 。如như 賢hiền 愚ngu 經Kinh 云vân 云vân )# 。三tam 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。此thử 中trung 不bất 明minh 交giao 論luận 往vãng 復phục 。直trực 爾nhĩ 示thị 於ư 希hy 有hữu 奇kỳ 異dị 。外ngoại 道đạo 覩đổ 變biến 自tự 知tri 不bất 逮đãi 。仍nhưng 奔bôn 至chí 於ư 婆bà 枳chỉ 多đa 城thành 。問vấn 何hà 不bất 交giao 論luận 。答đáp 三tam 輪luân 之chi 中trung 宜nghi 神thần 通thông 輪luân 。當đương 是thị 時thời 也dã 。

時thời 眾chúng 及cập 以dĩ 外ngoại 道đạo 。徒đồ 屬thuộc 得đắc 益ích 。其kỳ 外ngoại 道đạo 師sư 。猶do 未vị 信tín 伏phục 。

爾nhĩ 時thời 六lục 師sư 內nội 心tâm 下hạ 。是thị 第đệ 三tam 佛Phật 復phục 向hướng 彼bỉ 城thành 。問vấn 佛Phật 有hữu 大đại 悲bi 。不bất 惱não 眾chúng 生sanh 。云vân 何hà 處xứ 處xứ 追truy 逐trục 六lục 師sư 不bất 得đắc 停đình 足túc 。答đáp 欲dục 摧tồi 異dị 見kiến 救cứu 無vô 量lượng 人nhân 。令linh 出xuất 邪tà 濟tế 除trừ 生sanh 死tử 縛phược 。得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。此thử 非phi 哀ai 憫mẫn 更cánh 以dĩ 何hà 等đẳng 為vi 慈từ 悲bi 耶da 。

於ư 是thị 六lục 師sư 。復phục 相tương/tướng 集tập 下hạ 。是thị 第đệ 四tứ 向hướng 毘Tỳ 舍Xá 離Ly 。如Như 來Lai 復phục 往vãng 為vi 菴am 羅la 女nữ 。及cập 離Ly 車Xa 等đẳng 。種chủng 種chủng 說thuyết 法Pháp 。此thử 即tức 耆kỳ 婆bà 之chi 母mẫu 瓶bình 沙sa 夫phu 人nhân 。既ký 有hữu 麗lệ 色sắc 誡giới 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。觀quán 身thân 念niệm 處xứ 。次thứ 為vi 離ly 車xa 說thuyết 不bất 放phóng 逸dật 。破phá 其kỳ 憍kiêu 慢mạn 。國quốc 法pháp 每mỗi 選tuyển 智trí 能năng 為vi 主chủ 。餘dư 者giả 參tham 議nghị 。是thị 故cố 翻phiên 之chi 為vi 邊biên 地địa 主chủ 。亦diệc 云vân 傳truyền 參tham 國quốc 事sự 。是thị 時thời 六lục 師sư 下hạ 。第đệ 五ngũ 復phục 至chí 波Ba 羅La 奈Nại 城thành 。六lục 師sư 聞văn 已dĩ 下hạ 。第đệ 六lục 復phục 至chí 瞻chiêm 婆bà 城thành 。

爾nhĩ 時thời 六lục 師sư 。周chu 遍biến 六lục 城thành 下hạ 。二nhị 明minh 至chí 拘câu 尸thi 皆giai 被bị 追truy 逐trục 不bất 知tri 何hà 去khứ 。正chánh 言ngôn 拘câu 尸thi 陜# 小tiểu 且thả 自tự 保bảo 而nhi 住trụ 不bất 意ý 佛Phật 來lai 。就tựu 此thử 文văn 為vi 三tam 。一nhất 邪tà 教giáo 。二nhị 正chánh 教giáo 三tam 邪tà 正chánh 論luận 義nghĩa 。初sơ 是thị 外ngoại 道đạo 至chí 拘câu 尸thi 城thành 。廣quảng 談đàm 佛Phật 過quá 令linh 人nhân 起khởi 邪tà 。文văn 云vân 。母mẫu 既ký 是thị 幻huyễn 子tử 不bất 得đắc 非phi 。此thử 有hữu 何hà 意ý 。意ý 言ngôn 。人nhân 之chi 生sanh 法pháp 自tự 有hữu 常thường 儀nghi 。何hà 因nhân 乃nãi 從tùng 右hữu 腋dịch 而nhi 生sanh 。豈khởi 非phi 幻huyễn 母mẫu 而nhi 生sanh 幻huyễn 子tử 。二nhị 佛Phật 至chí 說thuyết 正chánh 撥bát 邪tà 。歸quy 正chánh 則tắc 邪tà 正chánh 各các 行hành 。

爾nhĩ 時thời 六lục 師sư 復phục 作tác 下hạ 。第đệ 三tam 邪tà 正chánh 合hợp 論luận 。凡phàm 七thất 番phiên 問vấn 答đáp 。前tiền 六lục 番phiên 正chánh 論luận 。後hậu 一nhất 番phiên 降hàng 伏phục 。此thử 即tức 初sơ 番phiên 。先tiên 立lập 邪tà 義nghĩa 。以dĩ 見kiến 者giả 為vi 我ngã 。即tức 十thập 六lục 知tri 見kiến 中trung 一nhất 。佛Phật 破phá 有hữu 三tam 。初sơ 令linh 六lục 根căn 俱câu 用dụng 。其kỳ 上thượng 舉cử 向hướng 為vi 譬thí 今kim 還hoàn 難nạn/nan 之chi 。人nhân 在tại 向hướng 中trung 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 俱câu 取thủ 六lục 塵trần 。汝nhữ 以dĩ 我ngã 在tại 眼nhãn 中trung 只chỉ 能năng 見kiến 色sắc 不bất 能năng 遍biến 取thủ 諸chư 塵trần 者giả 。當đương 知tri 汝nhữ 非phi 。次thứ 令linh 老lão 少thiếu 不bất 殊thù 。如như 在tại 向hướng 中trung 。乃nãi 至chí 一nhất 百bách 。年niên 見kiến 外ngoại 分phân 明minh 。我ngã 在tại 眼nhãn 中trung 百bách 年niên 見kiến 物vật 亦diệc 應ưng 分phân 明minh 。若nhược 老lão 我ngã 在tại 眼nhãn 不bất 及cập 少thiểu 者giả 。何hà 得đắc 用dụng 向hướng 而nhi 為vi 譬thí 耶da 。第đệ 三tam 令linh 內nội 外ngoại 俱câu 見kiến 。人nhân 在tại 向hướng 中trung 內nội 外ngoại 俱câu 見kiến 。我ngã 在tại 眼nhãn 中trung 何hà 不bất 見kiến 內nội 。六lục 師sư 復phục 言ngôn 若nhược 無vô 我ngã 者giả 下hạ 。第đệ 二nhị 番phiên 進tiến 問vấn 此thử 非phi 正chánh 難nạn/nan 。為vi 前tiền 難nạn/nan 甚thậm 故cố 更cánh 問vấn 我ngã 。佛Phật 言ngôn 有hữu 色sắc 下hạ 答đáp 又hựu 三tam 。一nhất 示thị 因nhân 緣duyên 。二nhị 破phá 邪tà 我ngã 。三tam 結kết 正chánh 我ngã 。此thử 即tức 初sơ 示thị 藉tạ 諸chư 因nhân 緣duyên 而nhi 得đắc 見kiến 色sắc 曾tằng 非phi 我ngã 見kiến 但đãn 橫hoạnh/hoành 見kiến 言ngôn 有hữu 。六lục 師sư 若nhược 言ngôn 下hạ 。第đệ 二nhị 破phá 其kỳ 邪tà 我ngã 又hựu 三tam 。初sơ 標tiêu 唱xướng 不bất 然nhiên 。次thứ 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 別biệt 出xuất 諸chư 過quá 。我ngã 以dĩ 自tự 在tại 為vi 義nghĩa 。只chỉ 應ưng 唯duy 作tác 婆Bà 羅La 門Môn 種chủng 。何hà 故cố 復phục 受thọ 六lục 道đạo 不bất 同đồng 。色sắc 既ký 無vô 我ngã 。受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。悉tất 無vô 有hữu 我ngã 。以dĩ 無vô 我ngã 下hạ 三tam 結kết 過quá 。六lục 師sư 如Như 來Lai 下hạ 。第đệ 三tam 結kết 示thị 正chánh 我ngã 又hựu 二nhị 。初sơ 略lược 示thị 。次thứ 對đối 辨biện 。初sơ 文văn 意ý 者giả 。前tiền 既ký 破phá 色sắc 受thọ 等đẳng 無vô 我ngã 。其kỳ 即tức 更cánh 問vấn 如Như 來Lai 為vi 是thị 色sắc 等đẳng 已dĩ 不bất 今kim 懸huyền 取thủ 其kỳ 意ý 答đáp 云vân 。如Như 來Lai 我ngã 者giả 。無vô 復phục 色sắc 縛phược 。亦diệc 無vô 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。之chi 縛phược 具cụ 於ư 四tứ 德đức 。汝nhữ 所sở 言ngôn 我ngã 不bất 免miễn 四tứ 縛phược 。次thứ 更cánh 結kết 。亦diệc 與dữ 外ngoại 對đối 辨biện 。外ngoại 道đạo 言ngôn 我ngã 從tùng 因nhân 緣duyên 故cố 。是thị 故cố 無vô 常thường 。如Như 來Lai 我ngã 者giả 。非phi 因nhân 緣duyên 得đắc 故cố 。常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。六lục 師sư 言ngôn 瞿Cù 曇Đàm 下hạ 。第đệ 三tam 番phiên 外ngoại 道đạo 改cải 宗tông 。或hoặc 云vân 部bộ 別biệt 。以dĩ 偏thiên 一nhất 切thiết 處xứ 為vi 我ngã 。不bất 取thủ 色sắc 為vi 我ngã 。佛Phật 言ngôn 下hạ 如Như 來Lai 破phá 之chi 有hữu 二nhị 意ý 。初sơ 直trực 就tựu 遍biến 破phá 。後hậu 更cánh 就tựu 一nhất 異dị 檢kiểm 。初sơ 文văn 又hựu 兩lưỡng 。

復phục 次thứ 初sơ 復phục 次thứ 責trách 遍biến 。我ngã 既ký 遍biến 者giả 。不bất 應ưng 初sơ 不bất 見kiến 應ưng 常thường 見kiến 也dã 。次thứ 責trách 我ngã 遍biến 者giả 。應ưng 遍biến 五ngũ 道đạo 何hà 故cố 畏úy 三tam 惡ác 道đạo 。為vi 人nhân 天thiên 身thân 持trì 於ư 戒giới 善thiện 。次thứ 就tựu 一nhất 異dị 者giả 又hựu 二nhị 。初sơ 先tiên 唱xướng 兩lưỡng 章chương 門môn 。次thứ 一nhất 一nhất 釋thích 。就tựu 一nhất 責trách 如như 文văn 。就tựu 多đa 責trách 者giả 。一nhất 一nhất 身thân 中trung 。各các 有hữu 一nhất 我ngã 。我ngã 是thị 自tự 在tại 。云vân 何hà 利lợi 鈍độn 愚ngu 智trí 不bất 等đẳng 。瞿Cù 曇Đàm 眾chúng 生sanh 我ngã 下hạ 。第đệ 四tứ 番phiên 外ngoại 道đạo 重trọng/trùng 救cứu 。我ngã 則tắc 是thị 一nhất 又hựu 亦diệc 恆hằng 遍biến 。眾chúng 生sanh 修tu 業nghiệp 自tự 有hữu 差sai 別biệt 。業nghiệp 果quả 不bất 同đồng 。佛Phật 破phá 云vân 。我ngã 既ký 遍biến 而nhi 且thả 常thường 。豈khởi 得đắc 善thiện 惡ác 迭điệt 謝tạ 。便tiện 應ưng 罪tội 福phước 俱câu 有hữu 。故cố 言ngôn 行hạnh 惡ác 應ưng 有hữu 善thiện 。行hành 善thiện 應ưng 有hữu 惡ác 。若nhược 不bất 俱câu 有hữu 即tức 是thị 不bất 遍biến 。又hựu 我ngã 是thị 自tự 在tại 應ưng 善thiện 惡ác 自tự 行hành (# 云vân 云vân )# 。瞿Cù 曇Đàm 譬thí 如như 一nhất 室thất 下hạ 。是thị 第đệ 五ngũ 番phiên 外ngoại 道đạo 復phục 救cứu 以dĩ 然nhiên 燈đăng 譬thí 。雖tuy 同đồng 一nhất 明minh 而nhi 燈đăng 體thể 各các 異dị 。我ngã 終chung 是thị 遍biến 但đãn 善thiện 惡ác 用dụng 異dị 。如như 一nhất 室thất 中trung 然nhiên 百bách 千thiên 燈đăng 云vân 云vân )# 。佛Phật 破phá 又hựu 二nhị 。先tiên 唱xướng 不bất 然nhiên 。次thứ 三tam 種chủng 破phá 。一nhất 從tùng 緣duyên 破phá 。二nhị 就tựu 明minh 出xuất 異dị 處xứ 破phá 。三tam 就tựu 明minh 闇ám 共cộng 住trú 破phá 。初sơ 破phá 云vân 。汝nhữ 燈đăng 譬thí 於ư 法pháp 明minh 譬thí 我ngã 者giả 。明minh 由do 於ư 燈đăng 。多đa 油du 炷chú 者giả 燈đăng 則tắc 明minh 盛thịnh 。若nhược 爾nhĩ 我ngã 由do 於ư 業nghiệp 業nghiệp 滅diệt 我ngã 死tử 。業nghiệp 既ký 陜# 小tiểu 我ngã 則tắc 不bất 遍biến 。第đệ 二nhị 責trách 處xứ 者giả 。明minh 從tùng 燈đăng 出xuất 。若nhược 爾nhĩ 者giả 我ngã 從tùng 業nghiệp 出xuất 。則tắc 業nghiệp 有hữu 我ngã 非phi 我ngã 有hữu 業nghiệp 。第đệ 三Tam 明Minh 初sơ 燈đăng 時thời 與dữ 闇ám 共cộng 住trú 。若nhược 爾nhĩ 汝nhữ 之chi 常thường 我ngã 。皆giai 應ưng 在tại 於ư 無vô 常thường 我ngã 中trung 。無vô 常thường 之chi 我ngã 亦diệc 應ưng 在tại 於ư 常thường 我ngã 之chi 中trung 。瞿Cù 曇Đàm 若nhược 無vô 我ngã 者giả 下hạ 。第đệ 六lục 番phiên 外ngoại 更cánh 請thỉnh 問vấn 。佛Phật 答đáp 又hựu 二nhị 。一nhất 破phá 邪tà 我ngã 。我ngã 既ký 是thị 常thường 云vân 何hà 能năng 作tác 。常thường 何hà 有hữu 作tác 。設thiết 令linh 有hữu 作tác 何hà 不bất 作tác 善thiện 而nhi 或hoặc 作tác 惡ác 。既ký 善thiện 惡ác 不bất 定định 則tắc 無vô 常thường 也dã 。次thứ 明minh 正chánh 我ngã 。即tức 是thị 如Như 來Lai 。常thường 住trụ 無vô 閡ngại 。第đệ 七thất 一nhất 番phiên 外ngoại 道đạo 歸quy 伏phục 如Như 來Lai 結kết 章chương 如như 文văn 。善thiện 男nam 子tử 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 下hạ 。第đệ 二nhị 明minh 樹thụ 處xứ 又hựu 二nhị 。先tiên 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。次thứ 正chánh 明minh 處xứ 。初sơ 如như 文văn 。東đông 方phương 雙song 者giả 下hạ 。第đệ 二nhị 正chánh 明minh 樹thụ 處xứ 為vi 三tam 。一nhất 表biểu 理lý 。二nhị 護hộ 法Pháp 。三tam 法Pháp 味vị 利lợi 益ích 。初sơ 表biểu 理lý 理lý 即tức 四tứ 德đức 。何hà 意ý 以dĩ 東đông 譬thí 常thường 無vô 常thường 等đẳng 。一nhất 解giải 云vân 。趣thú 取thủ 一nhất 事sự 無vô 的đích 所sở 在tại 。亦diệc 可khả 以dĩ 東đông 譬thí 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。二nhị 河hà 西tây 云vân 。二nhị 株chu 枯khô 乾can 表biểu 應ứng 化hóa 身thân 滅diệt 。二nhị 株chu 敷phu 榮vinh 表biểu 。法Pháp 身thân 常thường 存tồn 。然nhiên 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。亦diệc 一nhất 觚cô 生sanh 一nhất 觚cô 枯khô 。至chí 佛Phật 法Pháp 滅diệt 二nhị 株chu 皆giai 枯khô 。若nhược 爾nhĩ 何hà 必tất 定định 破phá 常thường 無vô 常thường 等đẳng 。然nhiên 佛Phật 隨tùy 緣duyên 化hóa 應ưng 有hữu 所sở 以dĩ 。河hà 西tây 云vân 。東đông 方phương 雙song 表biểu 常thường 無vô 常thường 者giả 。外ngoại 道đạo 所sở 事sự 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。在tại 東đông 方phương 住trụ 。教giáo 行hành 於ư 西tây 。今kim 佛Phật 法Pháp 常thường 破phá 其kỳ 無vô 常thường 。故cố 言ngôn 東đông 方phương 雙song 者giả 表biểu 常thường 無vô 常thường 。南nam 方phương 表biểu 我ngã 者giả 。南nam 是thị 右hữu 方phương 右hữu 手thủ 作tác 便tiện 。譬thí 我ngã 用dụng 自tự 在tại 。西tây 方phương 表biểu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。西tây 方phương 行hành 佛Phật 教giáo 即tức 得đắc 樂lạc 。表biểu 佛Phật 法Pháp 樂nhạo/nhạc/lạc 。北bắc 是thị 淨tịnh 方phương 又hựu 是thị 出xuất 家gia 之chi 處xứ 。故cố 表biểu 佛Phật 法Pháp 中trung 淨tịnh 。又hựu 云vân 。自tự 在tại 天thiên 面diện 向hướng 東đông 。則tắc 右hữu 手thủ 在tại 南nam 。皆giai 是thị 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 四tứ 倒đảo 。表biểu 佛Phật 法Pháp 四tứ 德đức 。故cố 作tác 此thử 配phối 。此thử 中trung 眾chúng 生sanh 。為vi 雙song 樹thụ 故cố 下hạ 。第đệ 二nhị 護hộ 法Pháp 。先tiên 舉cử 事sự 後hậu 明minh 理lý 。事sự 者giả 佛Phật 在tại 樹thụ 下hạ 。入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。四Tứ 天Thiên 大Đại 王Vương 。常thường 護hộ 此thử 樹thụ 。不bất 令linh 外ngoại 人nhân 侵xâm 毀hủy 其kỳ 枝chi 葉diệp 。昔tích 召triệu 伯bá 治trị 理lý 有hữu 善thiện 政chánh 。常thường 聽thính 訟tụng 於ư 小tiểu 棠# 之chi 下hạ 。及cập 其kỳ 既ký 沒một 百bá 姓tánh 思tư 其kỳ 仁nhân 愛ái 其kỳ 樹thụ 而nhi 作tác 勿vật 剪tiễn 勿vật 伐phạt 之chi 詩thi 。況huống 復phục 如Như 來Lai 。娑sa 羅la 樹thụ 耶da 。從tùng 華hoa 果quả 常thường 茂mậu 下hạ 。第đệ 三Tam 明Minh 法Pháp 味vị 利lợi 益ích 。先tiên 譬thí 。次thứ 合hợp 釋thích 。華hoa 果quả 者giả 。華hoa 敷phu 嚴nghiêm 飾sức 見kiến 者giả 生sanh 愛ái 。譬thí 法Pháp 身thân 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 無vô 變biến 。故cố 用dụng 華hoa 表biểu 我ngã 果quả 表biểu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。其kỳ 味vị 甘cam 甜điềm 。色sắc 香hương 具cụ 足túc 。見kiến 聞văn 嗅khứu 觸xúc 嘗thường 食thực 遍biến 樂nhạo/nhạc/lạc 。法Pháp 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。皆giai 同đồng 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。如Như 來Lai 何hà 故cố 下hạ 。第đệ 二nhị 時thời 緣duyên 又hựu 二nhị 。初sơ 二nhị 月nguyệt 時thời 。次thứ 十thập 五ngũ 日nhật 時thời 。前tiền 二nhị 月nguyệt 時thời 有hữu 問vấn 答đáp 。答đáp 為vi 二nhị 。初sơ 舉cử 喻dụ 明minh 事sự 。次thứ 合hợp 譬thí 明minh 理lý 。初sơ 文văn 者giả 。若nhược 依y 夏hạ 時thời 即tức 是thị 二nhị 月nguyệt 。若nhược 依y 周chu 時thời 即tức 是thị 四tứ 月nguyệt 。眾chúng 生sanh 悅duyệt 時thời 皆giai 保bảo 常thường 故cố 。破phá 著trước 悟ngộ 道đạo 。又hựu 云vân 。六lục 時thời 中trung 者giả 二nhị 解giải 。河hà 西tây 云vân 。外ngoại 國quốc 二nhị 月nguyệt 為vi 一nhất 時thời 。年niên 有hữu 六lục 時thời 。是thị 則tắc 春xuân 夏hạ 冬đông 三tam 時thời 各các 有hữu 前tiền 後hậu 。金kim 光quang 明minh 云vân 。若nhược 二nhị 二nhị 說thuyết 。足túc 滿mãn 六lục 時thời 。三tam 三tam 而nhi 說thuyết 。一nhất 歲tuế 四tứ 時thời 。今kim 此thử 正chánh 取thủ 二nhị 二nhị 。足túc 滿mãn 六lục 時thời 。招chiêu 提đề 云vân 。舉cử 春xuân 冬đông 兩lưỡng 時thời 各các 有hữu 孟# 仲trọng 季quý 故cố 言ngôn 六lục 時thời 。文văn 中trung 舉cử 孟# 冬đông 對đối 陽dương 春xuân (# 云vân 云vân )# 。言ngôn 二nhị 月nguyệt 者giả 下hạ 。第đệ 二nhị 合hợp 譬thí 明minh 理lý 。二nhị 法Pháp 身thân 者giả 即tức 是thị 真chân 應ưng 。河hà 西tây 云vân 。常thường 身thân 無vô 常thường 身thân 俱câu 為vi 照chiếu 世thế 。果quả 喻dụ 四Tứ 果Quả 。一nhất 云vân 。是thị 小Tiểu 乘Thừa 四Tứ 果Quả 。大đại 能năng 兼kiêm 小tiểu 故cố 也dã 。二nhị 云vân 。是thị 四tứ 德đức 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 下hạ 。第đệ 二nhị 明minh 日nhật 時thời 。亦diệc 先tiên 問vấn 。次thứ 答đáp 。問vấn 者giả 長trường/trưởng 阿a 含hàm 說thuyết 。八bát 日nhật 出xuất 家gia 八bát 日nhật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。此thử 云vân 。十thập 五ngũ 日nhật 蓋cái 由do 感cảm 見kiến 不bất 同đồng 。亦diệc 是thị 如Như 來Lai 。身thân 密mật 自tự 在tại 。次thứ 佛Phật 答đáp 為vi 二nhị 。初sơ 就tựu 本bổn 。次thứ 就tựu 迹tích 。初sơ 本bổn 者giả 。欲dục 明minh 妙diệu 本bổn 圓viên 極cực 故cố 。以dĩ 十thập 五ngũ 日nhật 為vi 譬thí 。如như 十thập 五ngũ 日nhật 。下hạ 即tức 是thị 就tựu 迹tích 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。何hà 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 下hạ 。是thị 第đệ 三Tam 明Minh 人nhân 緣duyên 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。先tiên 出xuất 人nhân 。次thứ 論luận 義nghĩa 。初sơ 明minh 人nhân 中trung 有hữu 問vấn 答đáp 。言ngôn 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。此thử 人nhân 具cụ 德đức 具cụ 行hành 多đa 知tri 多đa 見kiến 。巧xảo 示thị 巧xảo 說thuyết 故cố 能năng 莊trang 嚴nghiêm 雙song 樹thụ 。亦diệc 是thị 德đức 行hạnh 具cụ 足túc 。堪kham 可khả 依y 憑bằng 。故cố 得đắc 是thị 緣duyên 。佛Phật 答đáp 為vi 二nhị 。初sơ 明minh 因nhân 中trung 六lục 人nhân 。六lục 人nhân 者giả 。或hoặc 是thị 略lược 說thuyết 或hoặc 是thị 物vật 宜nghi 。或hoặc 是thị 對đối 上thượng 六lục 師sư 故cố 舉cử 六lục 耳nhĩ 。問vấn 何hà 不bất 取thủ 菩Bồ 薩Tát 莊trang 嚴nghiêm 雙song 樹thụ 。答đáp 菩Bồ 薩Tát 游du 化hóa 無vô 定định 不bất 常thường 隨tùy 佛Phật 。此thử 六lục 人nhân 者giả 常thường 隨tùy 侍thị 佛Phật 。得đắc 是thị 人nhân 緣duyên 。又hựu 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 云vân 云vân )# 。文văn 云vân 。身thân 子tử 聞văn 涅Niết 槃Bàn 不bất 憂ưu 。聞văn 常thường 住trụ 不bất 喜hỷ 者giả 。阿a 含hàm 中trung 云vân 。身thân 子tử 聞văn 佛Phật 欲dục 涅Niết 槃Bàn 。不bất 忍nhẫn 見kiến 佛Phật 。去khứ 世thế 乃nãi 前tiền 入nhập 滅diệt 。云vân 何hà 言ngôn 聞văn 涅Niết 槃Bàn 不bất 憂ưu 。佛Phật 答đáp 中trung 述thuật 其kỳ 德đức 果quả 。知tri 正chánh 是thị 菩Bồ 薩Tát 之chi 義nghĩa 。不bất 可khả 作tác 小Tiểu 乘Thừa 意ý 釋thích 。若nhược 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 能năng 說thuyết 下hạ 。第đệ 二nhị 明minh 果quả 人nhân 。即tức 如Như 來Lai 是thị 前tiền 出xuất 人nhân 竟cánh 。次thứ 惟duy 願nguyện 下hạ 是thị 論luận 義nghĩa 。有hữu 三tam 番phiên 問vấn 答đáp 。初sơ 雖tuy 非phi 正chánh 難nạn/nan 亦diệc 得đắc 稱xưng 問vấn 。佛Phật 言ngôn 下hạ 答đáp 為vi 二nhị 。先tiên 明minh 本bổn 。次thứ 辨biện 迹tích 。本bổn 為vi 兩lưỡng 。一nhất 略lược 無vô 住trụ 。二nhị 廣quảng 無vô 住trụ 又hựu 二nhị 。先tiên 法pháp 。次thứ 譬thí 。初sơ 法pháp 中trung 二nhị 。先tiên 釋thích 住trụ 。此thử 釋thích 無vô 住trụ 於ư 中trung 。云vân 名danh 虛hư 空không 者giả 。妙diệu 體thể 非phi 有hữu 故cố 言ngôn 虛hư 空không 。金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。即tức 是thị 如Như 來Lai 者giả 。舊cựu 解giải 云vân 。十Thập 地Địa 窮cùng 學học 乃nãi 未vị 是thị 佛Phật 。相tương 續tục 道đạo 中trung 轉chuyển 金kim 剛cang 心tâm 即tức 名danh 為vi 佛Phật 。今kim 依y 此thử 文văn 云vân 是thị 如Như 來Lai 。此thử 名danh 通thông 於ư 因nhân 果quả 。例lệ 如như 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 通thông 因nhân 果quả 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 者giả 。非phi 謂vị 六lục 行hành 能năng 成thành 於ư 果quả 。上thượng 文văn 云vân 。六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。滿mãn 足túc 之chi 身thân 。道Đạo 品Phẩm 亦diệc 然nhiên 。譬thí 如như 虛hư 空không 下hạ 。二nhị 就tựu 譬thí 說thuyết 無vô 住trụ 又hựu 二nhị 。先tiên 譬thí 。次thứ 合hợp 。初sơ 譬thí 。如như 文văn 。次thứ 合hợp 中trung 反phản 以dĩ 差sai 別biệt 簡giản 空không 。空không 即tức 無vô 住trụ 。於ư 中trung 云vân 。六Lục 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。墮đọa 三tam 惡ác 道đạo 者giả 。或hoặc 言ngôn 六lục 心tâm 或hoặc 言ngôn 六lục 地địa 。私tư 云vân 。恐khủng 是thị 六lục 地địa 。善thiện 男nam 子tử 如Như 來Lai 今kim 於ư 此thử 下hạ 。第đệ 二nhị 明minh 迹tích 。方phương 便tiện 道đạo 中trung 還hoàn 歸quy 寂tịch 定định 。眾chúng 生sanh 不bất 見kiến 謂vị 。佛Phật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。師sư 子tử 吼hống 下hạ 。第đệ 二nhị 番phiên 問vấn 答đáp 。如Như 來Lai 何hà 故cố 。不bất 常thường 利lợi 生sanh 而nhi 入nhập 寂tịch 耶da 。佛Phật 廣quảng 答đáp 其kỳ 意ý 。不bất 共cộng 法Pháp 藏tạng 者giả 不bất 與dữ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 共cộng 。其kỳ 中trung 或hoặc 為vi 滅diệt 惡ác 或hoặc 為vi 生sanh 善thiện 。即tức 四tứ 悉tất 意ý 須tu 入nhập 寂tịch 定định 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 下hạ 。第đệ 三tam 番phiên 問vấn 答đáp 。問vấn 云vân 何hà 名danh 涅Niết 槃Bàn 為vi 無vô 相tướng 耶da 。佛Phật 答đáp 為vi 三tam 。初sơ 直trực 明minh 十thập 無vô 相tướng 。次thứ 明minh 有hữu 相tương/tướng 之chi 失thất 。三Tam 明Minh 無vô 相tướng 之chi 得đắc 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。何hà 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 下hạ 。第đệ 三Tam 明Minh 修tu 道Đạo 之chi 用dụng 文văn 為vi 三tam 。初sơ 明minh 三tam 法pháp 。次thứ 辨biện 二nhị 法pháp 相tướng 資tư 。三Tam 明Minh 力lực 用dụng 。初sơ 文văn 前tiền 略lược 問vấn 答đáp 。後hậu 廣quảng 問vấn 答đáp 。略lược 問vấn 答đáp 如như 文văn 。然nhiên 三tam 法pháp 不bất 同đồng 。若nhược 聖thánh 行hành 以dĩ 戒giới 定định 慧tuệ 為vi 三tam 法pháp 。今kim 文văn 以dĩ 定định 慧tuệ 捨xả 為vi 三tam 法pháp 。定định 慧tuệ 為vi 正chánh 捨xả 是thị 調điều 停đình 。而nhi 言ngôn 時thời 時thời 者giả 非phi 專chuyên 一nhất 品phẩm 。應ứng 時thời 時thời 調điều 均quân 。令linh 得đắc 自tự 在tại 。師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。云vân 何hà 名danh 下hạ 。第đệ 二nhị 廣quảng 問vấn 答đáp 。問vấn 中trung 二nhị 。初sơ 通thông 問vấn 云vân 何hà 為vi 定định 慧tuệ 捨xả 相tương/tướng 耶da 。次thứ 別biệt 問vấn 三tam 法pháp 為vi 二nhị 。初sơ 廣quảng 約ước 定định 問vấn 。次thứ 以dĩ 慧tuệ 捨xả 例lệ 。初sơ 問vấn 定định 為vi 三tam 初sơ 據cứ 本bổn 有hữu 。次thứ 就tựu 一nhất 境cảnh 。三tam 就tựu 一nhất 行hành 。初sơ 本bổn 有hữu 中trung 言ngôn 皆giai 有hữu 者giả 。謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。皆giai 有hữu 三tam 昧muội 。數số 師sư 明minh 。十thập 大đại 地địa 中trung 有hữu 三tam 摩ma 提đề 是thị 定định 數số 。此thử 定định 本bổn 有hữu 何hà 須tu 修tu 習tập 。河hà 西tây 云vân 。取thủ 造tạo 事sự 心tâm 專chuyên 。不bất 必tất 十thập 大đại 地địa 中trung 定định 數số 。次thứ 心tâm 在tại 一nhất 境cảnh 者giả 。若nhược 但đãn 行hành 一nhất 境cảnh 為vi 定định 者giả 。更cánh 復phục 緣duyên 餘dư 便tiện 非phi 是thị 定định 。若nhược 不bất 餘dư 緣duyên 云vân 何hà 得đắc 名danh 。一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。三tam 就tựu 一nhất 行hành 為vi 問vấn 者giả 。若nhược 一nhất 行hành 是thị 三tam 昧muội 行hành 。餘dư 行hành 時thời 即tức 非phi 三tam 昧muội 。若nhược 不bất 行hành 餘dư 行hành 。非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。次thứ 慧tuệ 捨xả 二nhị 事sự 例lệ 亦diệc 如như 是thị 。問vấn 佛Phật 答đáp 中trung 。先tiên 答đáp 別biệt 問vấn 。次thứ 答đáp 通thông 問vấn 。先tiên 答đáp 別biệt 問vấn 中trung 二nhị 。先tiên 答đáp 定định 。次thứ 答đáp 慧tuệ 捨xả 。先tiên 答đáp 定định 中trung 前tiền 問vấn 定định 有hữu 三tam 。今kim 先tiên 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。以dĩ 第đệ 三tam 問vấn 例lệ 。次thứ 追truy 答đáp 第đệ 一nhất 本bổn 有hữu 之chi 問vấn 。今kim 初sơ 第đệ 二nhị 。云vân 如như 是thị 餘dư 緣duyên 亦diệc 是thị 一nhất 境cảnh 。謂vị 心tâm 專chuyên 一nhất 緣duyên 此thử 是thị 定định 境cảnh 。以dĩ 定định 緣duyên 之chi 無vô 境cảnh 不bất 定định 。非phi 謂vị 猶do 是thị 問vấn 境cảnh 之chi 一nhất 。蓋cái 是thị 定định 心tâm 緣duyên 境cảnh 非phi 是thị 散tán 心tâm 。以dĩ 定định 一nhất 於ư 一nhất 切thiết 。名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。若nhược 是thị 散tán 心tâm 緣duyên 境cảnh 為vi 境cảnh 所sở 牽khiên 。若nhược 定định 心tâm 緣duyên 境cảnh 設thiết 改cải 緣duyên 易dị 觀quán 。非phi 境cảnh 牽khiên 心tâm 故cố 得đắc 是thị 定định 。行hành 亦diệc 如như 是thị 者giả 。即tức 兼kiêm 答đáp 第đệ 三tam 一nhất 行hành 之chi 問vấn 。若nhược 以dĩ 散tán 心tâm 而nhi 行hành 諸chư 行hành 。行hành 牽khiên 於ư 心tâm 若nhược 以dĩ 定định 心tâm 行hành 於ư 諸chư 行hành 。令linh 諸chư 行hành 一nhất 。又hựu 言ngôn 眾chúng 生sanh 下hạ 。追truy 答đáp 第đệ 一nhất 本bổn 有hữu 之chi 問vấn 。善thiện 三tam 昧muội 者giả 不phủ 取thủ 大đại 地địa 。通thông 三tam 性tánh 定định 乃nãi 取thủ 善thiện 修tu 之chi 定định 。次thứ 以dĩ 住trụ 如như 是thị 下hạ 。答đáp 慧tuệ 捨xả 又hựu 二nhị 。先tiên 答đáp 其kỳ 慧tuệ 相tương/tướng 。不bất 見kiến 三tam 昧muội 慧tuệ 異dị 答đáp 其kỳ 捨xả 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 若nhược 取thủ 色sắc 相tướng 下hạ 。第đệ 二nhị 答đáp 前tiền 通thông 問vấn 文văn 為vi 四tứ 。一nhất 略lược 標tiêu 三tam 法pháp 體thể 。二nhị 釋thích 三tam 法pháp 名danh 。三tam 更cánh 廣quảng 三tam 法pháp 體thể 。四tứ 明minh 功công 用dụng 。初sơ 略lược 標tiêu 體thể 為vi 三tam 。先tiên 標tiêu 定định 體thể 。言ngôn 取thủ 色sắc 相tướng 者giả 。非phi 定định 執chấp 色sắc 相tướng 之chi 心tâm 。乃nãi 是thị 禪thiền 定định 門môn 戶hộ 入nhập 住trụ 出xuất 相tương/tướng 。不bất 能năng 觀quán 色sắc 常thường 無vô 常thường 者giả 。正chánh 作tác 靜tĩnh 攝nhiếp 不bất 作tác 照chiếu 知tri 故cố 不bất 能năng 觀quán 。次thứ 若nhược 能năng 觀quán 色sắc 下hạ 。出xuất 於ư 慧tuệ 體thể 。常thường 無vô 常thường 俱câu 照chiếu 故cố 非phi 偏thiên 慧tuệ 。三tam 三tam 昧muội 慧tuệ 等đẳng 下hạ 明minh 捨xả 體thể 。二nhị 事sự 合hợp 調điều 故cố 云vân 平bình 等đẳng 。又hựu 三tam 。先tiên 法pháp 。次thứ 譬thí 。三tam 合hợp 法pháp 如như 文văn 。次thứ 譬thí 者giả 。偏thiên 定định 是thị 遲trì 偏thiên 慧tuệ 是thị 疾tật 。二nhị 法pháp 均quân 平bình 故cố 以dĩ 駕giá 駟tứ 為ví 喻dụ 。三tam 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 下hạ 合hợp 。合hợp 中trung 云vân 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。智trí 慧tuệ 多đa 三tam 昧muội 少thiểu 者giả 。河hà 西tây 云vân 。十thập 住trụ 進tiến 求cầu 勝thắng 地địa 。方phương 建kiến 大Đại 乘Thừa 嚴nghiêm 土thổ/độ 化hóa 人nhân 。智trí 用dụng 偏thiên 起khởi 故cố 不bất 見kiến 性tánh 。二Nhị 乘Thừa 自tự 調điều 自tự 淨tịnh 志chí 求cầu 證chứng 得đắc 。定định 多đa 智trí 少thiểu 亦diệc 不bất 見kiến 性tánh 。於ư 二nhị 平bình 等đẳng 則tắc 能năng 見kiến 性tánh 。今kim 明minh 入nhập 空không 多đa 則tắc 是thị 遲trì 相tương/tướng 。入nhập 假giả 多đa 是thị 疾tật 相tương/tướng 。空không 假giả 雙song 亡vong 是thị 平bình 等đẳng 相tương/tướng 。能năng 見kiến 性tánh 者giả 是thị 別biệt 教giáo 意ý 。即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 乃nãi 。不bất 遲trì 不bất 疾tật 。是thị 善thiện 駕giá 駟tứ 即tức 圓viên 教giáo 意ý 。乃nãi 能năng 見kiến 性tánh 。奢xa 摩ma 他tha 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 名danh 。先tiên 釋thích 定định 名danh 。一nhất 本bổn 云vân 陀đà 。亦diệc 云vân 舍xá 皆giai 梵Phạm 音âm 輕khinh 重trọng 。翻phiên 名danh 不bất 同đồng 。一nhất 翻phiên 為vi 止chỉ 止chỉ 息tức 惡ác 緣duyên 。或hoặc 名danh 為vi 定định 。此thử 名danh 多đa 訓huấn 故cố 留lưu 本bổn 音âm 不bất 可khả 偏thiên 判phán 。毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。此thử 翻phiên 為vi 觀quán 。亦diệc 云vân 見kiến 。憂ưu 畢tất 差sai 翻phiên 為vi 捨xả 相tương/tướng 。亦diệc 平bình 等đẳng 不bất 爭tranh 等đẳng 。奢xa 摩ma 他tha 有hữu 二nhị 種chủng 下hạ 。第đệ 三tam 更cánh 廣quảng 三tam 法pháp 體thể 。皆giai 增tăng 數số 辨biện 之chi 。初sơ 廣quảng 定định 中trung 增tăng 至chí 十thập 法pháp 。能năng 大đại 利lợi 益ích 者giả 。百bách 論luận 云vân 達đạt 分phần/phân 三tam 昧muội 。因nhân 果quả 俱câu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。河hà 西tây 云vân 。謂vị 佛Phật 所sở 得đắc 定định 。入nhập 出xuất 自tự 在tại 始thỉ 終chung 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。念niệm 覺giác 觀quán 者giả 。善thiện 惡ác 覺giác 觀quán 俱câu 是thị 過quá 患hoạn 。觀quán 生sanh 滅diệt 者giả 。人nhân 多đa 於ư 生sanh 滅diệt 起khởi 斷đoạn 常thường 觀quán 。十thập 一nhất 切thiết 處xứ 者giả 。但đãn 列liệt 地địa 水thủy 風phong 不bất 明minh 火hỏa 者giả 。有hữu 人nhân 言ngôn 。經kinh 本bổn 誤ngộ 失thất 火hỏa 字tự 。河hà 西tây 云vân 。行hành 人nhân 觀quán 身thân 內nội 四tứ 大đại 。非phi 觀quán 外ngoại 四tứ 大đại 。身thân 內nội 三tam 大đại 顯hiển 。骨cốt 肉nhục 等đẳng 是thị 地địa 。洟di 唾thóa 等đẳng 是thị 水thủy 。氣khí 息tức 是thị 風phong 。此thử 三tam 顯hiển 現hiện 。火hỏa 大đại 劣liệt 有hữu 少thiểu 煖noãn 。所sở 以dĩ 但đãn 三tam 。而nhi 言ngôn 不bất 用dụng 處xứ 者giả 。明minh 自tự 下hạ 地địa 至chí 不bất 用dụng 處xứ 。招chiêu 提đề 云vân 。火hỏa 大đại 不bất 恆hằng 。假giả 薪tân 而nhi 有hữu 無vô 薪tân 不bất 發phát 。三tam 大đại 恆hằng 有hữu 所sở 以dĩ 用dụng 之chi 。不bất 用dụng 處xứ 者giả 。明minh 此thử 觀quán 成thành 窮cùng 不bất 用dụng 處xứ 。故cố 數số 為vi 一nhất 。慧tuệ 有hữu 二nhị 種chủng 者giả 下hạ 。廣quảng 出xuất 慧tuệ 體thể 。般Bát 若Nhã 正chánh 是thị 慧tuệ 。毘tỳ 婆bà 正chánh 是thị 觀quán 亦diệc 名danh 見kiến 。闍xà 那na 正chánh 是thị 智trí 。釋thích 般Bát 若Nhã 云vân 。名danh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 者giả 。顯hiển 般Bát 若Nhã 是thị 慧tuệ 。能năng 知tri 一nhất 切thiết 。眾chúng 生sanh 數số 故cố 。又hựu 釋thích 毘tỳ 婆bà 是thị 總tổng 相tương/tướng 。亦diệc 言ngôn 是thị 三tam 昧muội 。所sở 以dĩ 三tam 昧muội 慧tuệ 能năng 總tổng 知tri 也dã 。常thường 塗đồ 解giải 云vân 。慧tuệ 是thị 不bất 癡si 故cố 在tại 凡phàm 夫phu 見kiến 名danh 小tiểu 。勝thắng 故cố 在tại 聖thánh 人nhân 智trí 是thị 決quyết 斷đoán 最tối 勝thắng 。在tại 諸chư 佛Phật 別biệt 相tướng 總tổng 相tương 破phá 相tương/tướng 。亦diệc 據cứ 優ưu 劣liệt 。興hưng 皇hoàng 云vân 。凡phàm 夫phu 分phân 別biệt 是thị 別biệt 相tướng 。二Nhị 乘Thừa 聖thánh 人nhân 總tổng 。前tiền 諸chư 法pháp 無vô 常thường 是thị 總tổng 相tương/tướng 。諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 皆giai 破phá 此thử 。故cố 是thị 破phá 相tương/tướng 。今kim 明minh 不bất 然nhiên 。斯tư 乃nãi 論luận 一nhất 心tâm 三tam 智trí 。破phá 相tương/tướng 是thị 照chiếu 空không 。別biệt 相tướng 是thị 照chiếu 假giả 。總tổng 相tương/tướng 是thị 照chiếu 中trung 。三tam 智trí 一nhất 心tâm 中trung 得đắc 論luận 。不bất 思tư 議nghị 慧tuệ 。不bất 云vân 捨xả 者giả 異dị 體thể 非phi 故cố 。四tứ 功công 用dụng 如như 文văn 。

大Đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập 六lục