九方便 ( 九cửu 方phương 便tiện )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（名數）九種之方便也。原出於大日經第七增益守護清淨行品，即胎藏次第修法中所誦九種之頌及其印契真言也。由此九種印明之方便力而成真實，或所修之法前後方便，故稱為九方便一作禮方便，二出罪方便，三歸依方便，四施身方便，五發菩提心方便，六隨喜方便，七勸請方便，八奉請法身方便，九迴向方便是也。作禮方便者，先歸命於十方之三寶，恭敬禮拜之意。其頌有八句曰：「歸命十方正等覺，三世一切具三身，歸命一切大乘法，歸命不退菩提眾，歸命諸明真實言，歸命一切諸密印，以身口意清淨業，殷勤無量恭敬禮。」出罪方便者，欲修萬善，不滅罪業，則善業難生，故懺悔眾罪。其頌有十句曰：「我由無明所積集，身口意業造眾罪，貪欲恚痴覆心故，於佛正法賢聖僧，父母二師善知識，以及無量諸生所，無始生死流轉中，具造極重無盡罪，親對十方現在佛，悉皆懺悔不復作。」歸命方便者，歸依三寶之意。其頌有四句曰：「南無十方三世佛，三種常身正法藏，勝願菩提大心眾，我今皆悉正歸依。」施身方便者，以三業為己有，恐煩惱因惡業得便，故獻身於如來，如教而行。其頌有四句曰：「我淨此身離諸垢，及與三世身口意，過於大海剎塵數，奉獻一切諸如來。」發菩提心方便者，既以身獻佛，則必應有上求菩提下化眾生之所作，故應發菩提心。其頌有六句曰：「淨菩提心勝願寶，我今起發濟群生，生苦等集所纏繞，及與無知所害身，故攝歸依令解脫，常當利益諸含識。」隨喜方便者，菩薩乃至眾生微少之善根，皆可隨意之意。其頌有六句曰：「十方無量世界中，諸正徧知大海眾，種種善巧方便力，及諸佛子為眾生，諸有所修福業等，我今一切盡隨喜。」勸請方便者，眾生之修善，即因佛之說法，故勸諸佛而請法雨。其頌有四句曰：「我今勸請諸如來，菩提大心救世者，唯願普於十方界，恒以大雲降法雨。」奉請法身方便者，佛之說法，在於利益。利益種類雖多，而以轉在纏之苦身使證悟淨妙法身為最。故奉請法身。其頌有四句曰：「願令凡夫所住處，速捨眾苦所集身，當得至於無垢處，安住清淨法界身。」迴向方便者，願以上八善根，並十方三世之諸善萬行，悉迴向於法界，自他皆證得菩提也。其頌有四句曰：「所修一切眾善業，利益一切眾生故，我今盡皆正迴向，除生死苦至菩提。」印契真言，今從略。又要略念誦經九種方便：一虔誠禮拜，二懺悔法，三歸依法，四分身供養，五發勝菩提心，六隨喜功德，七勸請德雲，八請佛住世，九迴向菩薩。其意亦同。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 名danh 數số ） 九cửu 種chủng 之chi 方phương 便tiện 也dã 。 原nguyên 出xuất 於ư 大đại 日nhật 經kinh 第đệ 七thất 增tăng 益ích 守thủ 護hộ 清thanh 淨tịnh 行hạnh 品phẩm ， 即tức 胎thai 藏tạng 次thứ 第đệ 修tu 法pháp 中trung 所sở 誦tụng 九cửu 種chủng 之chi 頌tụng 及cập 其kỳ 印ấn 契khế 真chân 言ngôn 也dã 。 由do 此thử 九cửu 種chủng 印ấn 明minh 之chi 方phương 便tiện 力lực 而nhi 成thành 真chân 實thật ， 或hoặc 所sở 修tu 之chi 法Pháp 。 前tiền 後hậu 方phương 便tiện ， 故cố 稱xưng 為vi 九cửu 方phương 便tiện 一nhất 作tác 禮lễ 方phương 便tiện ， 二nhị 出xuất 罪tội 方phương 便tiện 三Tam 歸Quy 依Y 。 方phương 便tiện ， 四tứ 施thí 身thân 方phương 便tiện ， 五ngũ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 方phương 便tiện ， 六lục 隨tùy 喜hỷ 方phương 便tiện ， 七thất 勸khuyến 請thỉnh 方phương 便tiện ， 八bát 奉phụng 請thỉnh 法Pháp 身thân 方phương 便tiện ， 九cửu 迴hồi 向hướng 方phương 便tiện 是thị 也dã 。 作tác 禮lễ 方phương 便tiện 者giả ， 先tiên 歸quy 命mạng 於ư 十thập 方phương 之chi 三Tam 寶Bảo 恭cung 敬kính 禮lễ 拜bái 之chi 意ý 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 八bát 句cú 曰viết ： 「 歸quy 命mạng 十thập 方phương 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 三tam 世thế 一nhất 切thiết 。 具cụ 三Tam 身Thân 歸quy 命mạng 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 法pháp ， 歸quy 命mạng 不bất 退thoái 菩Bồ 提Đề 。 眾chúng ， 歸quy 命mạng 諸chư 明minh 真chân 實thật 言ngôn ， 歸quy 命mạng 一nhất 切thiết 諸chư 密mật 印ấn 以dĩ 身thân 口khẩu 意ý 。 清thanh 淨tịnh 業nghiệp ， 殷ân 勤cần 無vô 量lượng 恭cung 敬kính 禮lễ 。 」 出xuất 罪tội 方phương 便tiện 者giả ， 欲dục 修tu 萬vạn 善thiện ， 不bất 滅diệt 罪tội 業nghiệp ， 則tắc 善thiện 業nghiệp 難nạn/nan 生sanh ， 故cố 懺sám 悔hối 眾chúng 罪tội 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 十thập 句cú 曰viết ： 「 我ngã 由do 無vô 明minh 所sở 積tích 集tập 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 造tạo 眾chúng 罪tội ， 貪tham 欲dục 恚khuể 痴si 覆phú 心tâm 故cố 於ư 佛Phật 正Chánh 法Pháp 。 賢hiền 聖thánh 僧Tăng ， 父phụ 母mẫu 二nhị 師sư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 以dĩ 及cập 無vô 量lượng 諸chư 生sanh 所sở 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 流lưu 轉chuyển 中trung ， 具cụ 造tạo 極cực 重trọng 無vô 盡tận 罪tội ， 親thân 對đối 十thập 方phương 現hiện 在tại 佛Phật 。 悉tất 皆giai 懺sám 悔hối 不bất 復phục 作tác 。 」 歸quy 命mạng 方phương 便tiện 者giả 歸quy 依y 三Tam 寶Bảo 之chi 意ý 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 四tứ 句cú 曰viết 南Nam 無mô 。 十thập 方phương 三tam 世thế 佛Phật 。 三tam 種chủng 常thường 身thân 正Chánh 法Pháp 藏tạng ， 勝thắng 願nguyện 菩Bồ 提Đề 大đại 心tâm 眾chúng ， 我ngã 今kim 皆giai 悉tất 正chánh 歸quy 依y 。 」 施thí 身thân 方phương 便tiện 者giả ， 以dĩ 三tam 業nghiệp 為vì 己kỷ 有hữu ， 恐khủng 煩phiền 惱não 因nhân 惡ác 業nghiệp 得đắc 便tiện ， 故cố 獻hiến 身thân 於ư 如Như 來Lai 。 如như 教giáo 而nhi 行hành 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 四tứ 句cú 曰viết ： 「 我ngã 淨tịnh 此thử 身thân 離ly 諸chư 垢cấu ， 及cập 與dữ 三tam 世thế 身thân 口khẩu 意ý 。 過quá 於ư 大đại 海hải 。 剎sát 塵trần 數số ， 奉phụng 獻hiến 。 一nhất 切thiết 諸chư 如Như 來Lai 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 方phương 便tiện 者giả ， 既ký 以dĩ 身thân 獻hiến 佛Phật ， 則tắc 必tất 應ưng/ứng 有hữu 上thượng 求cầu 菩Bồ 提Đề 下hạ 化hóa 眾chúng 生sanh 之chi 所sở 作tác ， 故cố 應ưng 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 六lục 句cú 曰viết ： 「 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 心tâm 勝thắng 願nguyện 寶bảo ， 我ngã 今kim 起khởi 發phát 濟tế 群quần 生sanh ， 生sanh 苦khổ 等đẳng 集tập 所sở 纏triền 繞nhiễu ， 及cập 與dữ 無vô 知tri 所sở 害hại 身thân ， 故cố 攝nhiếp 歸quy 依y 令linh 解giải 脫thoát ， 常thường 當đương 。 利lợi 益ích 諸chư 含hàm 識thức 。 」 隨tùy 喜hỷ 方phương 便tiện 者giả 菩Bồ 薩Tát 乃nãi 至chí 眾chúng 生sanh 。 微vi 少thiểu 之chi 善thiện 根căn ， 皆giai 可khả 隨tùy 意ý 之chi 意ý 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 六lục 句cú 曰viết 十thập 方phương 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 中trung ， 諸chư 正Chánh 徧Biến 知Tri 大đại 海hải 眾chúng 種chủng 種chủng 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 力lực ， 及cập 諸chư 佛Phật 子tử 為vi 眾chúng 生sanh ， 諸chư 有hữu 所sở 修tu 福phước 業nghiệp 等đẳng ， 我ngã 今kim 一nhất 切thiết 盡tận 隨tùy 喜hỷ 。 」 勸khuyến 請thỉnh 方phương 便tiện 者giả ， 眾chúng 生sanh 之chi 修tu 善thiện ， 即tức 因nhân 佛Phật 之chi 說thuyết 法Pháp 故cố 勸khuyến 諸chư 佛Phật 而nhi 請thỉnh 法Pháp 雨vũ 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 四tứ 句cú 曰viết ： 「 我ngã 今kim 勸khuyến 請thỉnh 諸chư 如Như 來Lai 。 菩Bồ 提Đề 大đại 心tâm 救cứu 世thế 者giả ， 唯duy 願nguyện 普phổ 於ư 十thập 方phương 。 界giới ， 恒 以dĩ 大đại 雲vân 降giáng/hàng 法Pháp 雨vũ 。 」 奉phụng 請thỉnh 法Pháp 身thân 方phương 便tiện 者giả ， 佛Phật 之chi 說thuyết 法Pháp 在tại 於ư 利lợi 益ích 。 利lợi 益ích 種chủng 類loại 雖tuy 多đa ， 而nhi 以dĩ 轉chuyển 在tại 纏triền 之chi 苦khổ 身thân 使sử 證chứng 悟ngộ 淨tịnh 妙diệu 法Pháp 身thân 為vi 最tối 。 故cố 奉phụng 請thỉnh 法Pháp 身thân 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 四tứ 句cú 曰viết ： 「 願nguyện 令linh 凡phàm 夫phu 所sở 住trú 處xứ 。 速tốc 捨xả 眾chúng 苦khổ 所sở 集tập 。 身thân ， 當đương 得đắc 至chí 於ư 無vô 垢cấu 處xứ ， 安an 住trụ 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 身thân 。 」 迴hồi 向hướng 方phương 便tiện 者giả ， 願nguyện 以dĩ 上thượng 八bát 善thiện 根căn ， 並tịnh 十thập 方phương 三tam 世thế 。 之chi 諸chư 善thiện 萬vạn 行hạnh 悉tất 迴hồi 向hướng 於ư 法Pháp 界Giới 自tự 他tha 皆giai 證chứng 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。 其kỳ 頌tụng 有hữu 四tứ 句cú 曰viết ： 「 所sở 修tu 一nhất 切thiết 眾chúng 善thiện 。 業nghiệp 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 故cố ， 我ngã 今kim 盡tận 皆giai 正chánh 迴hồi 向hướng ， 除trừ 生sanh 死tử 苦khổ 至chí 菩Bồ 提Đề 。 」 印ấn 契khế 真chân 言ngôn ， 今kim 從tùng 略lược 。 又hựu 要yếu 略lược 念niệm 誦tụng 經Kinh 九cửu 種chủng 方phương 便tiện ： 一nhất 虔kiền 誠thành 禮lễ 拜bái ， 二nhị 懺sám 悔hối 法Pháp 。 三Tam 歸Quy 依Y 法pháp ， 四tứ 分phân 身thân 供cúng 養dường 五ngũ 發phát 勝thắng 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 六lục 隨tùy 喜hỷ 功công 德đức 。 七thất 勸khuyến 請thỉnh 德đức 雲vân ， 八bát 請thỉnh 佛Phật 住trụ 世thế 。 九cửu 迴hồi 向hướng 菩Bồ 薩Tát 。 其kỳ 意ý 亦diệc 同đồng 。