九有情居 ( 九cửu 有hữu 情tình 居cư )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（名數）有情樂住之處有九種也。又曰九眾生居，亦曰九居：一欲界之人天，二梵眾天，三極光淨天，四徧淨天，五無想天，六空無邊處，七識無邊處，八無所有處，九非想非非想處。長阿含經九曰：「云何九覺法？謂九眾生居。或有眾生若干種身，若干種想，天及人是，是初眾生居。或有眾生若干種身而一想者，梵光音天，最初生時是，是二眾生居。或有眾生一身若干種想，光音天是，是三眾生居。或有眾生一身一想，徧淨天是，是四眾生居。或有眾生無想無所覺知，無想天是，是五眾生居。復有眾生空處住，是六眾生居。復有眾生識處住，是七眾生居。復有眾生不用處住，是八眾生居。復有眾生有想無想處住，是九眾生居。」此於七識住，加無想天與非想非非想處也。俱舍論八曰：「諸有情類唯於此九欣樂住故，立有情居。餘處皆非，不樂住故。言餘處者，謂諸惡處，非有情類自樂居中。惡業羅剎，逼之令住故。彼如牢獄，不立有情居。第四靜慮，除無想天，餘非有情居。」又大乘義章八末，謂「九眾生居如經中所說。何故說之？則以破外道之總計故也。有諸外道，總計以眾生為神我，擇善而居。佛為破之，故說斯九。是眾生之居，非我之居也。」諸經說此者甚多。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 名danh 數số ） 有hữu 情tình 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 之chi 處xứ 有hữu 九cửu 種chủng 也dã 。 又hựu 曰viết 九cửu 眾chúng 生sanh 居cư 。 亦diệc 曰viết 九cửu 居cư ： 一nhất 欲dục 界giới 之chi 人nhân 天thiên ， 二nhị 梵Phạm 眾Chúng 天Thiên 。 三tam 極cực 光quang 淨tịnh 天thiên ， 四tứ 徧Biến 淨Tịnh 天Thiên 。 五ngũ 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 六lục 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 七thất 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 八bát 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 九cửu 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 長Trường 阿A 含Hàm 經kinh 九cửu 曰viết ： 「 云vân 何hà 九cửu 覺giác 法pháp ？ 謂vị 。 九cửu 眾chúng 生sanh 居cư 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 若nhược 干can 種chủng 身thân 若nhược 干can 種chủng 。 想tưởng 天thiên 及cập 人nhân 。 是thị ， 是thị 初sơ 眾chúng 生sanh 居cư 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 若nhược 干can 種chủng 身thân 而nhi 一nhất 想tưởng 者giả ， 梵Phạm 光Quang 音Âm 天Thiên 。 最tối 初sơ 生sanh 時thời 是thị ， 是thị 二nhị 眾chúng 生sanh 居cư 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 一nhất 身thân 若nhược 干can 種chủng 想tưởng 光Quang 音Âm 天Thiên 。 是thị ， 是thị 三tam 眾chúng 生sanh 居cư 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 一nhất 身thân 一nhất 想tưởng 。 徧Biến 淨Tịnh 天Thiên 是thị ， 是thị 四tứ 眾chúng 生sanh 居cư 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 無vô 想tưởng 無vô 所sở 覺giác 知tri 。 無Vô 想Tưởng 天Thiên 是thị ， 是thị 五ngũ 眾chúng 生sanh 居cư 。 復phục 有hữu 眾chúng 生sanh 。 空không 處xứ 住trụ ， 是thị 六lục 眾chúng 生sanh 居cư 。 復phục 有hữu 眾chúng 生sanh 。 識thức 處xứ 住trụ ， 是thị 七thất 眾chúng 生sanh 居cư 。 復phục 有hữu 眾chúng 生sanh 。 不Bất 用Dụng 處Xứ 住trụ ， 是thị 八bát 眾chúng 生sanh 居cư 。 復phục 有hữu 眾chúng 生sanh 。 有hữu 想tưởng 無vô 想tưởng 處xứ 。 住trụ ， 是thị 九cửu 眾chúng 生sanh 居cư 。 」 此thử 於ư 七thất 識thức 住trú 。 加gia 無Vô 想Tưởng 天Thiên 與dữ 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 也dã 。 俱câu 舍xá 論luận 八bát 曰viết 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 唯duy 於ư 此thử 九cửu 欣hân 樂nhạo 住trụ 故cố ， 立lập 有hữu 情tình 居cư 。 餘dư 處xứ 皆giai 非phi 不bất 樂nhạo 住trụ 故cố 。 言ngôn 餘dư 處xứ 者giả ， 謂vị 諸chư 惡ác 處xứ ， 非phi 有hữu 情tình 類loại 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 居cư 中trung 。 惡ác 業nghiệp 羅la 剎sát ， 逼bức 之chi 令linh 住trụ 故cố 。 彼bỉ 如như 牢lao 獄ngục ， 不bất 立lập 有hữu 情tình 居cư 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 除trừ 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 餘dư 非phi 有hữu 情tình 居cư 。 」 又hựu 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 章chương 八bát 末mạt ， 謂vị 九cửu 眾chúng 生sanh 居cư 。 如như 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 何hà 故cố 說thuyết 之chi ？ 則tắc 以dĩ 破phá 外ngoại 道đạo 之chi 總tổng 計kế 故cố 也dã 。 有hữu 諸chư 外ngoại 道đạo 。 總tổng 計kế 以dĩ 眾chúng 生sanh 為vi 神thần 我ngã ， 擇trạch 善thiện 而nhi 居cư 。 佛Phật 為vi 破phá 之chi ， 故cố 說thuyết 斯tư 九cửu 。 是thị 眾chúng 生sanh 之chi 居cư ， 非phi 我ngã 之chi 居cư 也dã 。 」 諸chư 經kinh 說thuyết 此thử 者giả 甚thậm 多đa 。