côn trùng tác phật
Phật Quang Đại Từ Điển
(蜫蟲作佛) Theo ý chỉ Nhất thừa viên đốn, thì loài côn trùng cũng có tính Phật, cũng có khả năng thành Phật. Trong Phật giáo Đại thừa, như Hoa nghiêm, Thiên thai, Thiền tông, Chân ngôn mật giáo… đều chủ trương các pháp bình đẳng, (chúng) sinh, (chư) Phật chẳng lai, cho đến hết thảy hữu tình, vô tình (núi sông, đất liền, cây cỏ…) đều có tính Phật, đều có thể thành Phật. Cho nên nói, mặc dầu côn trùng khác xa với loài người, thân thể tuy đơn giản nhỏ bé, tác dụng hình thức tuy nông cạn ám muội, song đều đủ tính Phật, đều có khả năng thành Phật. Luận Đại trí độ quyển 93 (Đại 25, 713 trung), nói : Trong tâm Phật, hết thảy chúng sinh, hết thảy pháp đều tất định, (…) Côn trùng bé nhỏ tuy chưa có tâm thiện, nhưng qua các kiếp phát tâm, sau sẽ làm Phật, nhất định biết hết thảy pháp đều như thế. [X. Đại thừa huyền luận Q.3, Q.8 – Chỉ quán phụ hành truyền hoằng quyết Q.1 đoạn 2 – Hoa nghiêm kinh thám huyền kí Q.16 – Hoa nghiêm nhất thừa thành Phật diệu nghĩa].