俱Câu 舍Xá 論Luận 實Thật 義Nghĩa 疏Sớ
Quyển 1
尊Tôn 者Giả 安An 惠Huệ 造Tạo
俱Câu 舍Xá 論Luận 實Thật 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 一nhất (# 惣# 二nhị 萬vạn 八bát 千thiên 偈kệ )#
尊tôn 者giả 悉tất 地địa 羅la 末mạt 底để 造tạo (# 唐đường 言ngôn 安an 惠huệ )#
稽khể 首thủ 薄bạc 伽già 眾chúng 德đức 山sơn 。 稽khể 首thủ 達đạt 磨ma 大đại 智trí 海hải 。
稽khể 首thủ 僧Tăng 伽già 和hòa 合hợp 眾chúng 。 掣xiết 斯tư 論luận 主chủ 及cập 吾ngô 師sư 。
我ngã 將tương 螢huỳnh 耀diệu 助trợ 陽dương 光quang 。 隨tùy 力lực 弘hoằng 宣tuyên 對đối 法Pháp 藏tạng 。
為vi 利lợi 群quần 生sanh 法pháp 久cửu 住trụ 。 願nguyện 以dĩ 威uy 神thần 見kiến 護hộ 持trì 。
分Phân 別Biệt 界Giới 品Phẩm 第đệ 一nhất
七thất 義nghĩa 。 謂vị 智trí 圓viên 滿mãn 。 斷đoạn 圓viên 滿mãn 。 利lợi 他tha 圓viên 滿mãn 。 方phương 便tiện 圓viên 滿mãn 。 應Ứng 供Cúng 圓viên 滿mãn 。 期kỳ 心tâm 圓viên 滿mãn 。 方phương 便tiện 圓viên 滿mãn 。
由do 敬kính 法pháp 故cố 。 常thường 樂nhạo 聽thính 聞văn 。 由do 聽thính 聞văn 故cố 發phát 生sanh 聞văn 惠huệ 。 由do 聞văn 惠huệ 故cố 發phát □# 思tư 惠huệ 故cố 。 發phát 起khởi 修tu 惠huệ 故cố 生sanh 無vô 漏lậu 惠huệ 。 由do 無vô 漏lậu 惠huệ 。 能năng 斷đoạn 諸chư 惑hoặc 。 為vi 諸chư 惑hoặc 斷đoạn 故cố 即tức 證chứng # 。 故cố 名danh 所sở 為vi 之chi 利lợi 益ích 。
七thất 義nghĩa 者giả 。 頌tụng 言ngôn 一nhất 切thiết 種chủng 冥minh 滅diệt 。 是thị 知tri 圓viên 滿mãn 。 諸chư 滅diệt 是thị 斷đoạn 圓viên 滿mãn 。 拔bạt 眾chúng 生sanh 出xuất 生sanh 死tử 泥nê 者giả 。 利lợi 他tha 圓viên 滿mãn 。 敬kính 禮lễ 如như 是thị 者giả 。 應Ứng 供Cúng 圓viên 滿mãn 。 如như 理lý 師sư 者giả 。 方phương 便tiện 圓viên 滿mãn 。 由do 佛Phật 世Thế 尊Tôn 有hữu 勝thắng 方phương 便tiện 說thuyết 如như 理lý 教giáo 利lợi 有hữu 情tình 故cố 。 論luận 我ngã 者giả 當đương 說thuyết 者giả 。 期kỳ 心tâm 圓viên 滿mãn 。 欲dục 造tạo 論luận 故cố 。 對đối 法Pháp 藏tạng 者giả 。 立lập 名danh 圓viên 滿mãn 。 惣# 攝nhiếp 七thất 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
智trí 斷đoạn 及cập 利lợi 他tha 。 方phương 便tiện 期kỳ 造tạo 論luận 。
立lập 名danh 對đối 法Pháp 藏tạng 。 惣# 七thất 義nghĩa 應ưng 知tri 。
色sắc 法pháp 。 心tâm 法pháp 。 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 於ư 此thử 五ngũ 法pháp 所sở 知tri 境cảnh 中trung 。 世thế 皆giai 不bất 了liễu 。 唯duy 佛Phật 獨độc 悟ngộ 。 永vĩnh 斷đoạn 諸chư 惑hoặc 故cố 。 極cực 遠viễn 時thời 者giả 。 謂vị 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 外ngoại 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 不bất 能năng 知tri 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 。 如như 昔tích 有hữu 一nhất 人nhân 。 於ư 舍Xá 利Lợi 子Tử 邊biên 求cầu 出xuất 家gia 。
時thời 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 觀quán 二nhị 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 此thử 人nhân 無vô 出xuất 家gia 善thiện 根căn 。 遂toại 不bất 許hứa 。 此thử 人nhân 詣nghệ 佛Phật 以dĩ 求cầu 出xuất 家gia 。 世Thế 尊Tôn 觀quán 之chi 。 出xuất 僧Tăng 祇kỳ 外ngoại 此thử 人nhân 。 有hữu 少thiểu 善thiện 根căn 。 遂toại 許hứa 出xuất 家gia 。 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
彼bỉ 人nhân 解giải 脫thoát 種chủng 。 我ngã 觀quán 極cực 微vi 細tế 。
猶do 如như 諸chư 礦quáng 中trung 。 真chân 金kim 隱ẩn 茲tư 住trụ 。
目Mục 連Liên 觀quán 其kỳ 母mẫu 。 不bất 知tri 生sanh 處xứ 。 往vãng 問vấn 佛Phật 。
佛Phật 告cáo 。
汝nhữ 母mẫu 生sanh 在tại 摩ma 利lợi 支chi 世thế 界giới 三Tam 千Thiên 界Giới 外ngoại 。 如như 是thị 多đa 種chủng 分phân 別biệt 中trung 。 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 智trí 皆giai 不bất 了liễu 達đạt 。
修tu 福phước 及cập 智trí 所sở 得đắc 果quả 。 皆giai 為vi 利lợi 他tha 非phi 自tự 利lợi 。 猶do 月nguyệt 光quang 淨tịnh 照chiếu 十thập 方phương 。 世Thế 尊Tôn 悲bi 願nguyện 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 頌tụng 云vân 。
迴hồi 施thí 之chi 福phước 及cập 利lợi 己kỷ 。 自tự 修tu 迴hồi 施thí 二nhị 福phước 德đức 。
復phục 因nhân 利lợi 樂lạc 諸chư 有hữu 情tình 。 如như 上thượng 眾chúng 多đa 福phước 智trí 聚tụ 。
果quả 證chứng 非phi 他tha 遂toại 自tự 得đắc 。 行hạnh 願nguyện 福phước 及cập 迴hồi 施thí 福phước 。
自tự 他tha 俱câu 利lợi 不bất 唐đường 捐quyên 。
如như 是thị 雖tuy 說thuyết 自tự 利lợi 從tùng 因nhân 及cập 果quả 亦diệc 能năng 利lợi 他tha 人nhân 。 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
乳nhũ 母mẫu 甘cam 饍thiện 用dụng 資tư 身thân 。 為vi 子tử 獲hoạch 安an 非phi 為vì 己kỷ 。
佛Phật 修tu 福phước 智trí 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 本bổn 為vi 利lợi 生sanh 非phi 為vi 自tự 。
頌tụng 云vân 。
時thời 雨vũ 雖tuy 普phổ 降giáng/hàng 。 無vô 種chủng 芽nha 不bất 生sanh 。
佛Phật 雖tuy 化hóa 世thế 間gian 。 緣duyên 闕khuyết 不bất 得đắc 果quả 。
又hựu 頌tụng 。
善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 誰thùy 。 謂vị 佛Phật 令linh 生sanh 智trí 。
離ly 放phóng 逸dật 惡ác 行hành 。 違vi 此thử 即tức 捨xả 離ly 。
對đối 法pháp 宜nghi 如như 生sanh 得đắc 惠huệ 與dữ 聞văn 惠huệ 為vi 因nhân 。 聞văn 惠huệ 與dữ 思tư 為vi 因nhân 。 思tư 惠huệ 與dữ 修tu 惠huệ 為vi 因nhân 。 修tu 惠huệ 與dữ 漏lậu 惠huệ 為vi 因nhân 。 漏lậu 惠huệ 與dữ 涅Niết 槃Bàn 為vi 因nhân 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 得đắc 名danh 對đối 法pháp 。 以dĩ 能năng 增tăng 長trưởng 聞văn 等đẳng 惠huệ 故cố 。 或hoặc 諸chư 有hữu 為vi 。 悉tất 皆giai 棄khí 捨xả 。 唯duy 樂nhạo/nhạc/lạc 涅Niết 槃Bàn 故cố 名danh 殊thù 勝thắng 。 苦khổ 集tập 道Đạo 諦Đế 為vi 涅Niết 槃Bàn 惠huệ 。 佛Phật 教giáo 依y 法pháp 不bất 依y 人nhân 。 頌tụng 曰viết 。
若nhược 離ly 擇trạch 法pháp 定định 無vô 餘dư 。 能năng 滅diệt 諸chư 惑hoặc 勝thắng 方phương 便tiện 。
由do 惑hoặc 世thế 間gian 漂phiêu 有hữu 海hải 。 因nhân 此thử 德đức 佛Phật 說thuyết 對đối 法pháp 。
論luận 曰viết 。 若nhược 離ly 擇trạch 法pháp 無vô 勝thắng 方phương 便tiện 能năng 滅diệt 諸chư 惑hoặc 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
我ngã 在tại 依y 於ư 我ngã 。 我ngã 滅diệt 度độ 無vô 別biệt 所sở 依y 。 應ưng 依y 杖trượng 經kinh 。 勿vật 令linh 忘vong 失thất 。
佛Phật 云vân 。 老lão 耄mạo 出xuất 家gia 持trì 吾ngô 三tam 藏tạng 。 甚thậm 為vi 難nan 得đắc 。 三tam 藏tạng 一nhất 經kinh 二nhị 律luật 三tam 雜tạp 藏tạng 。
昔tích 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 有hữu 一nhất 苾Bật 芻Sô 。 聰thông 明minh 博bác 學học 具cụ 閑nhàn 三tam 藏tạng 。 嘗thường 以dĩ 語ngữ 業nghiệp 毀hủy 罵mạ 出xuất 家gia 在tại 家gia 人nhân 等đẳng 。 為vi 鵄si 鵂hưu 魚ngư 狗cẩu 。 諸chư 禽cầm 獸thú 等đẳng 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 承thừa 此thử 業nghiệp 報báo 。 生sanh 於ư 海hải 中trung 。 受thọ 大đại 魚ngư 身thân 。 其kỳ 形hình 甚thậm 大đại 。 有hữu 十thập 八bát 頭đầu 。 具cụ 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 世Thế 尊Tôn 出xuất 世thế 。 猶do 未vị 得đắc 脫thoát 。 後hậu 有hữu 漁ngư 人nhân 。 其kỳ 數số 一nhất 千thiên 。 困khốn 捕bộ 魚ngư 次thứ 。 網võng 著trước 此thử 魚ngư 。 曳duệ 之chi 不bất 出xuất 。 後hậu 數số 千thiên 人nhân 同đồng 共cộng 曳duệ 出xuất 。 見kiến 其kỳ 異dị 類loại 多đa 頭đầu 形hình 貌mạo 可khả 怖bố 。 世Thế 尊Tôn 觀quán 見kiến 知tri 具cụ 報báo 終chung 。 遂toại 將tương 大đại 眾chúng 至chí 彼bỉ 海hải 岸ngạn 敷phu 座tòa 。 坐tọa 已dĩ 呼hô 彼bỉ 魚ngư 云vân 。 三tam 藏tạng 。 汝nhữ 豈khởi 不bất 是thị 過quá 去khứ 佛Phật 時thời 。 三tam 藏tạng 苾Bật 芻Sô 。 彼bỉ 魚ngư 聞văn 已dĩ 涕thế 淚lệ 盈doanh 目mục 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 為vi 說thuyết 宿túc 因nhân 。 其kỳ 魚ngư 生sanh 悔hối 更cánh 不bất 飲ẩm 噉đạm 。 因nhân 茲tư 命mạng 終chung 生sanh 於ư 天thiên 上thượng 。 於ư 彼bỉ 時thời 中trung 。 聞văn 法Pháp 之chi 眾chúng 各các 於ư 自tự 乘thừa 獲hoạch 大đại 法pháp 利lợi 。
五ngũ 蘊uẩn 不bất 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 依y 五ngũ 蘊uẩn 而nhi 說thuyết 先tiên 有hữu 染nhiễm 後hậu 要yếu 其kỳ 淨tịnh 。 淨tịnh 彼bỉ 染nhiễm 故cố 以dĩ 先tiên 說thuyết 有hữu 漏lậu 之chi 法pháp 後hậu 說thuyết 無vô 漏lậu 。 無vô 為vi 頌tụng 。
苾Bật 芻Sô 意ý 寂tịch 靜tĩnh 。 於ư 事sự 得đắc 永vĩnh 斷đoạn 。
能năng 盡tận 生sanh 死tử 際tế 。 更cánh 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。