俱胝一指 ( 俱câu 胝chi 一nhất 指chỉ )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（公案）碧嚴十九則曰：「俱胝指頭禪。」從容錄八十四則曰：「俱胝一指。」無門關三則曰：「俱胝竪指。」五燈會元四曰：「杭州天龍和尚法嗣婺州金華山俱胝和尚，初住菴時，有尼名實際來，戴笠子，執錫遶師三匝，曰：道得即下笠子。如是三問，師皆無對，尼便去。師曰：日勢稍晚，何不且住？尼曰：道得即住。師父又無對。尼去後，師歎曰：我雖處丈夫形，而無丈夫氣。不如棄庵往諸方，參尋知識去。其夜山神告曰：不須離此，將有肉身菩薩來為和尚說法。逾旬，果天龍和尚到庵。師即迎禮，具陳前事。龍竪一指示之。師當下大悟。自此凡有學者參問，師唯舉一指無別提唱。有一童子，每見人問事，亦竪指。人謂師曰：和尚，童子亦會佛法，凡有問，皆如和尚竪指。師一日潛袖刀子問童曰：聞汝會佛法，是否？童曰是。師曰如何是佛？童堅起指頭。師以刀斷其指。童叫喚走出。師召童子，童回首。師曰：如何是佛？童舉手不見指頭，豁然大悟。師將入寂，謂眾曰：吾得天龍一指禪，一生用不盡。言訖示滅。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 公công 案án ） 碧bích 嚴nghiêm 十thập 九cửu 則tắc 曰viết ： 「 俱câu 胝chi 指chỉ 頭đầu 禪thiền 。 」 從tùng 容dung 錄lục 八bát 十thập 四tứ 則tắc 曰viết ： 「 俱câu 胝chi 一nhất 指chỉ 。 」 無vô 門môn 關quan 三tam 則tắc 曰viết ： 「 俱câu 胝chi 竪thụ 指chỉ 。 」 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên 四tứ 曰viết ： 「 杭 州châu 天thiên 龍long 和hòa 尚thượng 法pháp 嗣tự 婺 州châu 金kim 華hoa 山sơn 俱câu 胝chi 和hòa 尚thượng ， 初sơ 住trụ 菴am 時thời ， 有hữu 尼ni 名danh 實thật 際tế 來lai ， 戴đái 笠 子tử ， 執chấp 錫tích 遶nhiễu 師sư 三tam 匝táp ， 曰viết ： 道đạo 得đắc 即tức 下hạ 笠 子tử 。 如như 是thị 三tam 問vấn 。 師sư 皆giai 無vô 對đối ， 尼ni 便tiện 去khứ 。 師sư 曰viết ： 日nhật 勢thế 稍sảo 晚vãn ， 何hà 不bất 且thả 住trụ ？ 尼ni 曰viết ： 道đạo 得đắc 即tức 住trụ 。 師sư 父phụ 又hựu 無vô 對đối 。 尼ni 去khứ 後hậu ， 師sư 歎thán 曰viết ： 我ngã 雖tuy 處xứ 丈trượng 夫phu 形hình ， 而nhi 無vô 丈trượng 夫phu 氣khí 。 不bất 如như 棄khí 庵am 往vãng 諸chư 方phương ， 參tham 尋tầm 知tri 識thức 去khứ 。 其kỳ 夜dạ 山sơn 神thần 告cáo 曰viết ： 不bất 須tu 離ly 此thử ， 將tương 有hữu 肉nhục 身thân 菩Bồ 薩Tát 來lai 為vi 和hòa 尚thượng 說thuyết 法Pháp 。 逾du 旬tuần ， 果quả 天thiên 龍long 和hòa 尚thượng 到đáo 庵am 。 師sư 即tức 迎nghênh 禮lễ ， 具cụ 陳trần 前tiền 事sự 。 龍long 竪thụ 一nhất 指chỉ 示thị 之chi 。 師sư 當đương 下hạ 大đại 悟ngộ 。 自tự 此thử 凡phàm 有Hữu 學Học 者giả 參tham 問vấn ， 師sư 唯duy 舉cử 一nhất 指chỉ 無vô 別biệt 提đề 唱xướng 。 有hữu 一nhất 童đồng 子tử 。 每mỗi 見kiến 人nhân 問vấn 事sự ， 亦diệc 竪thụ 指chỉ 。 人nhân 謂vị 師sư 曰viết ： 和hòa 尚thượng ， 童đồng 子tử 亦diệc 會hội 佛Phật 法Pháp 凡phàm 有hữu 問vấn ， 皆giai 如như 和hòa 尚thượng 竪thụ 指chỉ 。 師sư 一nhất 日nhật 潛tiềm 袖tụ 刀đao 子tử 問vấn 童đồng 曰viết ： 聞văn 汝nhữ 會hội 佛Phật 法Pháp 是thị 否phủ ？ 童đồng 曰viết 是thị 。 師sư 曰viết 如như 何hà 是thị 佛Phật ？ 童đồng 堅kiên 起khởi 指chỉ 頭đầu 。 師sư 以dĩ 刀đao 斷đoạn 其kỳ 指chỉ 。 童đồng 叫khiếu 喚hoán 走tẩu 出xuất 。 師sư 召triệu 童đồng 子tử ， 童đồng 回hồi 首thủ 。 師sư 曰viết ： 如như 何hà 是thị 佛Phật ？ 童đồng 舉cử 手thủ 不bất 見kiến 指chỉ 頭đầu 。 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 師sư 將tương 入nhập 寂tịch ， 謂vị 眾chúng 曰viết ： 吾ngô 得đắc 天thiên 龍long 一nhất 指chỉ 禪thiền ， 一nhất 生sanh 用dụng 不bất 盡tận 。 言ngôn 訖ngật 示thị 滅diệt 。 」 。