根本枝末二無明 ( 根căn 本bổn 枝chi 末mạt 二nhị 無vô 明minh )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（名數）起信論分無明為根本枝末之二、迷於法界理之原始一念，為根本無明，因根本無明而起三細六麤之惑業，為枝末無明。依此判，則小乘之無明局於枝末無明，不問根本無明也。以彼不會真如不斷法執故也。根本無明一名無始無明，真言稱之為無始間隔，台家號之為微細無明與障中無明，勝鬘所說五住地中之無明住地，即謂此也。而此障中微細無明之品數雖為無量，姑分為四十二品，於初住已上至佛果之四十二位斷之，其中第四十二之無明為始覺之智最後所斷者，謂之最後品無明，迷於真如之原始無明，謂之元品無明，是台家圓教之判也。參照無始無明條。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 名danh 數số ） 起khởi 信tín 論luận 分phần 無vô 明minh 為vi 根căn 本bổn 。 枝chi 末mạt 之chi 二nhị 、 迷mê 於ư 法Pháp 界Giới 理lý 之chi 原nguyên 始thỉ 一nhất 念niệm ， 為vi 根căn 本bổn 無vô 明minh ， 因nhân 根căn 本bổn 無vô 明minh 而nhi 起khởi 三tam 細tế 六lục 麤thô 之chi 惑hoặc 業nghiệp ， 為vi 枝chi 末mạt 無vô 明minh 。 依y 此thử 判phán ， 則tắc 小Tiểu 乘Thừa 之chi 無vô 明minh 局cục 於ư 枝chi 末mạt 無vô 明minh ， 不bất 問vấn 根căn 本bổn 無vô 明minh 也dã 。 以dĩ 彼bỉ 不bất 會hội 真Chân 如Như 不bất 斷đoạn 法pháp 執chấp 故cố 也dã 。 根căn 本bổn 無vô 明minh 一nhất 名danh 無vô 始thỉ 無vô 明minh ， 真chân 言ngôn 稱xưng 之chi 為vi 無vô 始thỉ 間gian 隔cách ， 台thai 家gia 號hiệu 之chi 為vi 微vi 細tế 無vô 明minh 與dữ 障chướng 中trung 無vô 明minh ， 勝thắng 鬘man 所sở 說thuyết 五ngũ 住trụ 地địa 中trung 之chi 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 即tức 謂vị 此thử 也dã 。 而nhi 此thử 障chướng 中trung 微vi 細tế 無vô 明minh 之chi 品phẩm 數số 雖tuy 為vi 無vô 量lượng ， 姑cô 分phân 為vi 四tứ 十thập 二nhị 品phẩm ， 於ư 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 至chí 佛Phật 果quả 之chi 四tứ 十thập 二nhị 位vị 斷đoạn 之chi ， 其kỳ 中trung 第đệ 四tứ 十thập 二nhị 之chi 無vô 明minh 為vi 始thỉ 覺giác 之chi 智trí 最tối 後hậu 所sở 斷đoạn 者giả ， 謂vị 之chi 最tối 後hậu 品phẩm 無vô 明minh ， 迷mê 於ư 真Chân 如Như 之chi 原nguyên 始thỉ 無vô 明minh ， 謂vị 之chi 元nguyên 品phẩm 無vô 明minh ， 是thị 台thai 家gia 圓viên 教giáo 之chi 判phán 也dã 。 參tham 照chiếu 無vô 始thỉ 無vô 明minh 條điều 。