迦蘭陀竹林 ( 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 竹trúc 林lâm )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（地名）Kāraṇḍa－veṇūvana，又云迦蘭陀竹園，迦藍陀竹園，迦陵竹園，迦鄰竹園等。迦蘭陀鳥所棲之竹林。又迦蘭陀長者所有之竹林也。在摩竭陀國王舍城與上茅城之間。係迦蘭陀長者所有，本與尼犍外道，後奉佛為僧園，是為印度僧園之初，所謂竹林精舍是也。慧琳音義四十一曰：「迦蘭多迦，古云迦蘭陀夷，或云羯蘭鐸迦，訛也。正云羯嬾駄迦，大竹園名也，在王舍城。」西域記九曰：「初此城中（言上茅城）有大長者迦蘭陀，時稱豪貴。以大竹園，施諸外道。及見如來聞法淨信，追惜竹園居彼異眾。今天人師，以無館舍。時諸鬼神，感其誠心，斥逐外道。而告之曰：長者迦蘭陀，當以竹園起佛精舍，汝宜速去得免危厄。外道忿恚，含瞋而去。長者於此建立精舍，功成事畢。躬往請佛，如來是時遂受其施。」玄應音義五曰：「迦蘭陀，鳥名也，其形似鵲。鞞紐婆那，此云竹林。謂大竹林也，此鳥多栖此林。」竹園精舍之緣起，詳於中本起經上。然依因果經，四分律，則為瓶沙王所施與。四分律五十（房舍犍度）曰：「爾時世尊，在王舍城。摩竭王瓶沙，作如是念：世尊若初來所入園，便當布施作僧伽藍。時王舍城，有迦蘭陀竹園，最為第一。時世尊知王心念，即往迦蘭陀竹園。王遙見世尊來，即自下象，取象上褥，疊為四重。敷已，白佛言：願坐此座。世尊即就座而坐。時瓶沙王，操金澡瓶，授水與佛。白言：此王舍城，迦蘭陀竹園，最為第一。今奉施世尊，願慈愍故為納受。（中略）王瓶沙，聞世尊聽眾僧作房舍，欲於迦蘭陀竹園，作大講堂如王住殿，一切所須，供給具足，佛言聽作。」因果經四曰：「時頻毘娑羅王，知佛受請住竹園已，頂禮佛足，辭退而去。王還城已，即勅諸臣，令於竹園，起諸堂舍。種種莊飾，極令嚴麗，懸繒幡蓋，散花燒香，悉皆辦已。即便嚴駕，往至佛所。頭面禮足，而白佛言：竹園僧伽藍，修理已畢。唯願世尊，與比丘僧，哀愍我故，往住彼也。」以上竹林精舍施與者雖有二說，然是混雜園林之寄附者與精舍之施與者。蓋竹園係長者迦蘭陀所寄附，其園中精舍為頻婆沙羅王建立奉佛也。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 地địa 名danh ） Kāra ṇ ḍ a － ve ṇ ūvana ， 又hựu 云vân 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 竹Trúc 園Viên 。 迦ca 藍lam 陀đà 竹trúc 園viên ， 迦ca 陵lăng 竹trúc 園viên ， 迦ca 鄰lân 竹trúc 園viên 等đẳng 。 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 鳥điểu 所sở 棲tê 之chi 竹trúc 林lâm 。 又hựu 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 長trưởng 者giả 所sở 有hữu 。 之chi 竹trúc 林lâm 也dã 。 在tại 摩Ma 竭Kiệt 陀đà 國quốc 王Vương 舍Xá 城Thành 與dữ 上thượng 茅mao 城thành 之chi 間gian 。 係hệ 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 長trưởng 者giả 所sở 有hữu 。 本bổn 與dữ 尼ni 犍kiền 外ngoại 道đạo ， 後hậu 奉phụng 佛Phật 為vi 僧Tăng 園viên ， 是thị 為vi 印ấn 度độ 僧Tăng 園viên 之chi 初sơ ， 所sở 謂vị 竹Trúc 林Lâm 精Tinh 舍Xá 是thị 也dã 。 慧tuệ 琳 音âm 義nghĩa 四tứ 十thập 一nhất 曰viết ： 「 迦ca 蘭lan 多đa 迦ca ， 古cổ 云vân 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 夷di ， 或hoặc 云vân 羯yết 蘭lan 鐸đạc 迦ca ， 訛ngoa 也dã 。 正chánh 云vân 羯yết 嬾lãn 駄đà 迦ca ， 大đại 竹trúc 園viên 名danh 也dã 。 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 。 」 西tây 域vực 記ký 九cửu 曰viết ： 「 初sơ 此thử 城thành 中trung （ 言ngôn 上thượng 茅mao 城thành ） 有hữu 大đại 長trưởng 者giả 。 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 。 時thời 稱xưng 豪hào 貴quý 。 以dĩ 大đại 竹trúc 園viên ， 施thí 諸chư 外ngoại 道đạo 。 及cập 見kiến 如Như 來Lai 聞văn 法Pháp 淨tịnh 信tín ， 追truy 惜tích 竹trúc 園viên 居cư 彼bỉ 異dị 眾chúng 。 今kim 天Thiên 人Nhân 師Sư 。 以dĩ 無vô 館quán 舍xá 。 時thời 諸chư 鬼quỷ 神thần 。 感cảm 其kỳ 誠thành 心tâm ， 斥xích 逐trục 外ngoại 道đạo 。 而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 長trưởng 者giả 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 。 當đương 以dĩ 竹trúc 園viên 起khởi 佛Phật 精tinh 舍xá 汝nhữ 宜nghi 速tốc 去khứ 。 得đắc 免miễn 危nguy 厄ách 。 外ngoại 道đạo 忿phẫn 恚khuể ， 含hàm 瞋sân 而nhi 去khứ 。 長trưởng 者giả 於ư 此thử 建kiến 立lập 精tinh 舍xá 。 功công 成thành 事sự 畢tất 。 躬cung 往vãng 請thỉnh 佛Phật 如Như 來Lai 。 是thị 時thời 遂toại 受thọ 其kỳ 施thí 。 」 玄huyền 應ưng/ứng 音âm 義nghĩa 五ngũ 曰viết 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 。 鳥điểu 名danh 也dã ， 其kỳ 形hình 似tự 鵲thước 。 鞞bệ 紐nữu 婆bà 那na ， 此thử 云vân 竹trúc 林lâm 。 謂vị 大đại 竹trúc 林lâm 也dã ， 此thử 鳥điểu 多đa 栖tê 此thử 林lâm 。 竹Trúc 園Viên 精Tinh 舍Xá 。 之chi 緣duyên 起khởi ， 詳tường 於ư 中trung 本bổn 起khởi 經kinh 上thượng 。 然nhiên 依y 因nhân 果quả 經kinh ， 四tứ 分phần 律luật ， 則tắc 為vi 瓶Bình 沙Sa 王Vương 所sở 施thí 與dữ 。 四tứ 分phần 律luật 五ngũ 十thập （ 房phòng 舍xá 犍kiền 度độ ） 曰viết 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 。 摩Ma 竭Kiệt 王vương 瓶bình 沙sa 作tác 如như 是thị 念niệm 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 初sơ 來lai 所sở 入nhập 園viên ， 便tiện 當đương 布bố 施thí 作tác 僧Tăng 伽già 藍lam 。 時thời 王Vương 舍Xá 城Thành 。 有hữu 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 竹Trúc 園Viên 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 時thời 世Thế 尊Tôn 知tri 王vương 心tâm 念niệm 。 即tức 往vãng 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 竹Trúc 園Viên 。 王vương 遙diêu 見kiến 世Thế 尊Tôn 來lai 。 即tức 自tự 下hạ 象tượng ， 取thủ 象tượng 上thượng 褥nhục ， 疊điệp 為vi 四tứ 重trọng 。 敷phu 已dĩ 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 願nguyện 坐tọa 此thử 座tòa 。 世Thế 尊Tôn 即tức 就tựu 座tòa 而nhi 坐tọa 。 時thời 瓶Bình 沙Sa 王Vương 。 操thao 金kim 澡táo 瓶bình ， 授thọ 水thủy 與dữ 佛Phật 。 白bạch 言ngôn ： 此thử 王Vương 舍Xá 城Thành 。 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 竹Trúc 園Viên 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 今kim 奉phụng 施thí 世Thế 尊Tôn 願nguyện 慈từ 愍mẫn 故cố 為vi 納nạp 受thọ 。 （ 中trung 略lược ） 王vương 瓶bình 沙sa 聞văn 世Thế 尊Tôn 。 聽thính 眾chúng 僧Tăng 作tác 房phòng 舍xá ， 欲dục 於ư 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 竹Trúc 園Viên 。 作tác 大đại 講giảng 堂đường 如như 王vương 住trụ 殿điện 一nhất 切thiết 所sở 須tu 。 供cung 給cấp 具cụ 足túc ， 佛Phật 言ngôn 聽thính 作tác 。 」 因nhân 果quả 經kinh 四tứ 曰viết ： 「 時thời 頻Tần 毘Tỳ 娑Sa 羅La 王Vương 。 知tri 佛Phật 受thọ 請thỉnh 。 住trụ 竹trúc 園viên 已dĩ 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 辭từ 退thoái 而nhi 去khứ 。 王vương 還hoàn 城thành 已dĩ ， 即tức 勅sắc 諸chư 臣thần ， 令linh 於ư 竹trúc 園viên ， 起khởi 諸chư 堂đường 舍xá 。 種chủng 種chủng 莊trang 飾sức 。 極cực 令linh 嚴nghiêm 麗lệ 懸huyền 繒tăng 幡phan 蓋cái 。 散tán 花hoa 燒thiêu 香hương 。 悉tất 皆giai 辦biện 已dĩ 。 即tức 便tiện 嚴nghiêm 駕giá 。 往vãng 至chí 佛Phật 所sở 。 頭đầu 面diện 禮lễ 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 竹trúc 園viên 僧Tăng 伽già 藍lam ， 修tu 理lý 已dĩ 畢tất 。 唯duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 。 與dữ 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 。 哀ai 愍mẫn 我ngã 故cố 。 往vãng 住trụ 彼bỉ 也dã 。 」 以dĩ 上thượng 竹Trúc 林Lâm 精Tinh 舍Xá 。 施thí 與dữ 者giả 雖tuy 有hữu 二nhị 說thuyết ， 然nhiên 是thị 混hỗn 雜tạp 園viên 林lâm 之chi 寄ký 附phụ 者giả 與dữ 精tinh 舍xá 之chi 施thí 與dữ 者giả 。 蓋cái 竹trúc 園viên 係hệ 長trưởng 者giả 迦Ca 蘭Lan 陀Đà 所sở 寄ký 附phụ ， 其kỳ 園viên 中trung 精tinh 舍xá 為vi 頻tần 婆bà 沙sa 羅la 王vương 建kiến 立lập 奉phụng 佛Phật 也dã 。