Bố-Tát
Từ Điển Đạo Uyển
布薩; S: upavasatha; P: uposatha; J: fusatsu;
Là ngày thanh tịnh, trai giới, lễ sám hối; một trong những ngày lễ quan
trọng nhất tại các nước theo Phật giáo Nam truyền, Thượng toạ bộ. Ðó là
những ngày 1, 8, 15, 23 âm lịch trong tháng, trong đó các Phật tử tại
gia tưởng niệm đến Phật pháp, giữ nhiều giới luật hơn những ngày khác
như đi thăm viếng chùa chiền, học tập giáo pháp. Trong ngày này nhiều
người giữ tám giới (tám giới đầu của mười giới, xem dưới Giới) hoặc thực
hành thiền định. Ðặc biệt trong hai ngày rằm và ba mươi thì các Thượng
toạ lại thuyết giảng giới luật của Tăng-già trước đại chúng (Ba-la-đề
mộc-xoa).
Các tỉ-khâu bắt buộc phải tham dự các buổi lễ Bố-tát và những buổi lễ
này được tổ chức trong một phòng đặc biệt của một Tinh xá (p: vihāra).
Phòng này phải đủ lớn để chứa được tất cả tăng chúng. Nếu một tỉ-khâu
nào đó mắc bận thì phải tự nói lí do cho một tỉ-khâu khác và bảo đảm
rằng, ông ta không tự biết mình vi phạm cấm giới (Ba-la-đề mộc-xoa). Lễ
này không thể được tổ chức nếu một tỉ-khâu nào đó không tham dự được vì
một lí do khác ngoài bệnh. Các tỉ-khâu nào phạm giới đều phải tự thú với
một tỉ-khâu khác trước buổi lễ. Trong buổi lễ chính, vị trụ trì thuyết
Ba-la-đề mộc-xoa và yêu cầu ba lần các vị phạm giới tự kiểm điểm. Cư sĩ,
Tỉ-khâu-ni, Sa-di và các tỉ-khâu bị trục xuất ra khỏi tăng-già không
được tham dự buổi lễ này.
Trong một Thiền viện tại Nhật thì lễ Bố-tát được thực hành hai lần trong
tháng và trong hai lần này, thiền sinh phải tự phát lộ những hành vi
phạm giới, sám hối và lặp lại Tứ hoằng thệ nguyện.