bát xúc
Phật Quang Đại Từ Điển
(八觸) Tám xúc. Tức tám thứ cảm xúc sinh ra ở trong mình, lúc sắp được định đầu tiên. Đó là: 1. Động xúc, khi ngồi thiền, bỗng thấy trong mình có trạng thái động loạn. 2. Dưỡng xúc, bỗng chốc cảm thấy mình ngứa ngáy, không yên. 3. Khinh xúc, thình lình thấy mình nhẹ như mây, như bụi, có cảm giác như bay đi. 4. Trọng xúc, bỗng chốc thấy mình nặng như tảng đá, không nhúc nhích được. 5. Lãnh xúc, tự nhiên chợt thấy mình lạnh toát như băng giá. 6. Noãn xúc, thình lình thấy mình nóng rực như lửa. 7. Sáp xúc, thi thoảng thấy mình ráp, sít như vỏ cây. 8. Hoạt xúc, chốc lát lại thấy mình trơn trượt như sữa. Nguyên nhân phát sinh tám xúc này, là khi sắp được định Thiền đầu tiên, cực vi ở cõi trên vào cực vi ở cõi Dục, trạng thái giao tiếp và thay thế nhau của hai cõi khiến cho đất nước lửa gió trong mình rối loạn phát động. Người không rõ tướng pháp này bỗng thấy sợ hãi, cho là phát bệnh, tâm rong ruổi không ngừng, đường khí huyết lưu thông rối loạn, trở thành điên khùng. [X. Ma ha chỉ quán Q.8, Q.9].