八相成道圖畫 ( 八bát 相tướng 成thành 道Đạo 圖đồ 畫họa )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（圖像）有部毘奈耶雜事三十八曰：「爾時世尊纔涅槃後，大地震動，時大迦攝波作是念：此未生怨王，勝身之子，信根初發，彼若聞佛入涅槃者，必嘔熱血而死，我今宜設方便。作是念已，即命城中行雨大臣，仁今知不，佛已涅槃，未生怨王信根初發，彼若聞佛入涅槃者，必嘔熱血而死。我今宜可豫設方便，即依次第而為陳說。仁今疾可詣一園中，於妙堂殿如法圖畫佛本因緣。菩薩昔在覩史天宮，將欲下生，觀其五事，託生母胎。既誕之後，踰城出家，苦行六年，坐金剛座菩提樹下成等正覺。（中略）於諸方國，在處化生，利益既周，將趣圓寂，遂至拘尸那城娑羅雙樹，北首而臥入大涅槃。如來一代所有化迹，既圖畫已，白王觀其圖畫。（中略）行雨大臣一如尊者所教之事，次第作已。（中略）王至園所，見彼堂中圖畫新異，始從誕生，乃至倚臥雙林。王問臣曰：豈可世尊入涅槃耶？是時行雨默然無對。王見是已，知佛涅槃，即便號咷悶絕，宛轉於地。」是為圓通八相成道之濫觴，世之為涅槃像者，基因於此。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 圖đồ 像tượng ） 有hữu 部bộ 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 雜tạp 事sự 三tam 十thập 八bát 曰viết 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 纔tài 涅Niết 槃Bàn 後hậu 大đại 地địa 震chấn 動động 。 時thời 大đại 迦ca 攝nhiếp 波ba 作tác 是thị 念niệm 。 此thử 未vị 生sanh 怨oán 王vương ， 勝thắng 身thân 之chi 子tử ， 信tín 根căn 初sơ 發phát ， 彼bỉ 若nhược 聞văn 佛Phật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 者giả ， 必tất 嘔 熱nhiệt 血huyết 而nhi 死tử ， 我ngã 今kim 宜nghi 設thiết 方phương 便tiện 。 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 即tức 命mạng 城thành 中trung 行hành 雨vũ 大đại 臣thần ， 仁nhân 今kim 知tri 不bất 佛Phật 已dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 未vị 生sanh 怨oán 王vương 信tín 根căn 初sơ 發phát ， 彼bỉ 若nhược 聞văn 佛Phật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 者giả ， 必tất 嘔 熱nhiệt 血huyết 而nhi 死tử 。 我ngã 今kim 宜nghi 可khả 。 豫dự 設thiết 方phương 便tiện ， 即tức 依y 次thứ 第đệ 而nhi 為vi 陳trần 說thuyết 。 仁nhân 今kim 疾tật 可khả 詣nghệ 一nhất 園viên 中trung ， 於ư 妙diệu 堂đường 殿điện 如như 法Pháp 圖đồ 畫họa 佛Phật 本bổn 因nhân 緣duyên 。 菩Bồ 薩Tát 昔tích 在tại 覩đổ 史sử 天thiên 宮cung 將tương 欲dục 下hạ 生sanh 。 觀quán 其kỳ 五ngũ 事sự ， 託thác 生sanh 母mẫu 胎thai 。 既ký 誕đản 之chi 後hậu 踰du 城thành 出xuất 家gia 。 苦khổ 行hạnh 六lục 年niên 。 坐tọa 金kim 剛cang 座tòa 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 （ 中trung 略lược ） 於ư 諸chư 方phương 國quốc ， 在tại 處xứ 化hóa 生sanh ， 利lợi 益ích 既ký 周chu 將tương 趣thú 圓viên 寂tịch ， 遂toại 至chí 拘câu 尸thi 那na 城thành 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 。 北bắc 首thủ 而nhi 臥ngọa 。 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 如Như 來Lai 一nhất 代đại 所sở 有hữu 化hóa 迹tích ， 既ký 圖đồ 畫họa 已dĩ ， 白bạch 王vương 觀quán 其kỳ 圖đồ 畫họa 。 （ 中trung 略lược ） 行hành 雨vũ 大đại 臣thần 一nhất 如như 尊Tôn 者Giả 所sở 教giáo 之chi 事sự 次thứ 第đệ 作tác 已dĩ 。 （ 中trung 略lược ） 王vương 至chí 園viên 所sở ， 見kiến 彼bỉ 堂đường 中trung 圖đồ 畫họa 新tân 異dị ， 始thỉ 從tùng 誕đản 生sanh ， 乃nãi 至chí 倚ỷ 臥ngọa 雙song 林lâm 。 王vương 問vấn 臣thần 曰viết ： 豈khởi 可khả 世Thế 尊Tôn 入nhập 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 是thị 時thời 行hành 雨vũ 。 默mặc 然nhiên 無vô 對đối 。 王vương 見kiến 是thị 已dĩ ， 知tri 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 即tức 便tiện 號hiệu 咷đào 悶muộn 絕tuyệt ， 宛uyển 轉chuyển 於ư 地địa 。 」 是thị 為vi 圓viên 通thông 八bát 相tướng 成thành 道Đạo 之chi 濫lạm 觴thương ， 世thế 之chi 為vi 涅Niết 槃Bàn 像tượng 者giả ， 基cơ 因nhân 於ư 此thử 。