八Bát 識Thức 規Quy 矩Củ 直Trực 解Giải
明Minh 智Trí 旭 解Giải
八bát 識thức 規quy 矩củ 直trực 解giải
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 玄huyền 奘tráng 。 作tác 。
蕅# 益ích 沙Sa 門Môn 。 智trí 旭# 。 解giải 。
前tiền 五ngũ 識thức 頌tụng
性tánh 境cảnh 現hiện 量lượng 通thông 三tam 性tánh 。
統thống 論luận 所sở 緣duyên 。 凡phàm 有hữu 三tam 境cảnh 。 一nhất 性tánh 境cảnh 。 二nhị 帶đái 質chất 境cảnh 。 三tam 獨độc 影ảnh 境cảnh 。 一nhất 性tánh 境cảnh 者giả 。 性tánh 是thị 實thật 義nghĩa 。 謂vị 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 從tùng 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 子tử 所sở 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 實thật 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 無vô 本bổn 質chất 。 二nhị 有hữu 本bổn 質chất 。 一nhất 無vô 本bổn 質chất 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 心tâm 王vương 所sở 緣duyên 根căn 身thân 器khí 界giới 及cập 諸chư 種chủng 子tử 。 但đãn 是thị 自tự 變biến 自tự 緣duyên 。 不bất 假giả 外ngoại 質chất 。 然nhiên 約ước 器khí 界giới 及cập 他tha 人nhân 之chi 浮phù 塵trần 根căn 。 既ký 是thị 共cộng 相tương 識thức 種chủng 所sở 變biến 。 亦diệc 得đắc 說thuyết 有hữu 外ngoại 質chất 也dã 。 根căn 本bổn 智trí 親thân 證chứng 真Chân 如Như 。 雖tuy 不bất 變biến 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 亦diệc 名danh 性tánh 境cảnh 。 二nhị 有hữu 本bổn 質chất 者giả 。 即tức 今kim 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 現hiện 在tại 五ngũ 塵trần 。 及cập 明minh 了liễu 意ý 識thức 初sơ 念niệm 并tinh 定định 中trung 獨độc 頭đầu 意ý 識thức 所sở 緣duyên 定định 果quả 色sắc 等đẳng 。 皆giai 托thác 第đệ 八bát 識thức 之chi 相tướng 分phần/phân 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 。 隨tùy 即tức 變biến 為vi 自tự 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 而nhi 為vi 所sở 緣duyên 。 猶do 如như 鏡kính 中trung 所sở 現hiện 群quần 像tượng 。 雖tuy 約ước 真Chân 諦Đế 言ngôn 之chi 則tắc 皆giai 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。 了liễu 無vô 真chân 實thật 。 而nhi 約ước 俗tục 諦đế 言ngôn 之chi 則tắc 五ngũ 塵trần 即tức 是thị 五ngũ 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 。 從tùng 種chủng 子tử 生sanh 還hoàn 熏huân 成thành 種chủng 。 不bất 同đồng 空không 華hoa 鏡kính 像tượng 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 。 亦diệc 復phục 不bất 同đồng 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 之chi 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 名danh 性tánh 境cảnh 也dã 。 帶đái 質chất 。 獨độc 影ảnh 二nhị 境cảnh 下hạ 文văn 方phương 解giải 。 現hiện 量lượng 者giả 。 現hiện 謂vị 顯hiển 現hiện 。 量lượng 謂vị 度độ 量lương 。 五ngũ 根căn 對đối 境cảnh 。 分phân 明minh 顯hiển 現hiện 。 依y 之chi 發phát 識thức 緣duyên 慮lự 度độ 量lương 。 雖tuy 無vô 隨tùy 念niệm 。 計kế 度độ 二nhị 種chủng 分phân 別biệt 。 然nhiên 有hữu 自tự 性tánh 分phân 別biệt 得đắc 彼bỉ 性tánh 境cảnh 。 不bất 錯thác 不bất 謬mậu 。 任nhậm 運vận 了liễu 別biệt 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 也dã 。 三tam 性tánh 者giả 。 善thiện 。 惡ác 。 無vô 記ký 也dã 。 五ngũ 識thức 能năng 助trợ 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 作tác 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 若nhược 與dữ 信tín 等đẳng 相tương 應ứng 則tắc 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 若nhược 與dữ 無vô 慚tàm 等đẳng 相tương 應ứng 則tắc 惡ác 性tánh 攝nhiếp 。 俱câu 不bất 相tương 應ứng 則tắc 屬thuộc 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 故cố 云vân 通thông 三tam 性tánh 也dã 。
眼nhãn 耳nhĩ 身thân 三tam 二nhị 地địa 居cư 。
五ngũ 根căn 通thông 于vu 二nhị 界giới 五ngũ 地địa 。 惟duy 無vô 色sắc 四tứ 天thiên 乃nãi 無vô 五ngũ 根căn 。 今kim 明minh 五ngũ 識thức 則tắc 鼻tị 。 舌thiệt 二nhị 識thức 惟duy 欲dục 界giới 得đắc 行hành 。 初sơ 禪thiền 以dĩ 上thượng 無vô 段đoạn 食thực 雜tạp 氣khí 故cố 不bất 現hiện 行hành 也dã 。 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 身thân 三tam 識thức 唯duy 欲dục 界giới 五ngũ 趣thú 雜tạp 居cư 地địa 及cập 初sơ 禪thiền 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 地địa 此thử 二nhị 地địa 中trung 得đắc 行hành 。 若nhược 二nhị 禪thiền 內nội 淨tịnh 喜hỷ 樂lạc 則tắc 無vô 外ngoại 色sắc 外ngoại 聲thanh 外ngoại 觸xúc 可khả 緣duyên 。 故cố 并tinh 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 身thân 之chi 三tam 識thức 亦diệc 不bất 起khởi 現hiện 行hành 也dã 。 三tam 禪thiền 已dĩ 上thượng 不bất 言ngôn 可khả 知tri 。
徧biến 行hành 別biệt 境cảnh 善thiện 十thập 一nhất 。 中trung 二nhị 大đại 八bát 貪tham 瞋sân 癡si 。
此thử 明minh 五ngũ 識thức 但đãn 與dữ 三tam 十thập 四tứ 心tâm 所sở 得đắc 相tương 應ứng 也dã 。 徧biến 行hành 五ngũ 心tâm 所sở 。 謂vị 作tác 意ý 。 觸xúc 。 受thọ 。 相tương/tướng 。 思tư 。 徧biến 一nhất 切thiết 心tâm 決quyết 相tương 應ứng 故cố 。 別biệt 境cảnh 于vu 心tâm 所sở 謂vị 欲dục 。 解giải 。 念niệm 。 定định 。 慧tuệ 。 由do 同đồng 時thời 意ý 識thức 所sở 引dẫn 。 亦diệc 得đắc 于vu 別biệt 別biệt 境cảnh 生sanh 欲dục 等đẳng 故cố 。 善thiện 十thập 一nhất 謂vị 信tín 。 慚tàm 。 愧quý 。 無vô 貪tham 。 無vô 瞋sân 。 無vô 癡si 。 勤cần 安an 。 不bất 放phóng 逸dật 。 行hành 捨xả 。 不bất 害hại 。 欲dục 界giới 善thiện 。 五ngũ 識thức 得đắc 與dữ 十Thập 善Thiện 相tương 應ứng 。 但đãn 除trừ 輕khinh 安an 。 初sơ 禪thiền 善thiện 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 身thân 識thức 并tinh 得đắc 有hữu 輕khinh 安an 故cố 。 中trung 二nhị 隨tùy 煩phiền 惱não 。 謂vị 無vô 慚tàm 。 無vô 愧quý 。 大đại 八bát 隨tùy 煩phiền 惱não 。 謂vị 掉trạo 舉cử 。 惛hôn 沉trầm 。 不bất 信tín 。 懈giải 怠đãi 。 放phóng 逸dật 。 失thất 念niệm 。 散tán 亂loạn 。 不bất 正chánh 知tri 。 若nhược 惡ác 心tâm 中trung 定định 有hữu 此thử 十thập 。 若nhược 有hữu 覆phú 無vô 記ký 心tâm 中trung 定định 有hữu 掉trạo 舉cử 等đẳng 八bát 。 故cố 貪tham 。 瞋sân 。 癡si 者giả 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 之chi 三tam 癡si 。 即tức 無vô 明minh 。 徧biến 與dữ 一nhất 切thiết 染nhiễm 心tâm 相tương 應ứng 。 五ngũ 識thức 緣duyên 欲dục 界giới 順thuận 情tình 五ngũ 塵trần 有hữu 任nhậm 運vận 貪tham 。 若nhược 緣duyên 違vi 情tình 五ngũ 塵trần 有hữu 任nhậm 運vận 瞋sân 。 故cố 外ngoại 道đạo 凡phàm 夫phu 。 入nhập 初sơ 禪thiền 時thời 。 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 身thân 識thức 唯duy 有hữu 貪tham 癡si 亦diệc 不bất 名danh 惡ác 。 但đãn 名danh 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 若nhược 佛Phật 弟đệ 子tử 。 入nhập 初sơ 禪thiền 者giả 。 有hữu 觀quán 慧tuệ 故cố 。 不bất 味vị 著trước 故cố 。 并tinh 無vô 根căn 本bổn 癡si 。 貪tham 及cập 大đại 隨tùy 八bát 。 但đãn 名danh 為vi 善thiện 也dã 。
五ngũ 識thức 同đồng 依y 淨tịnh 色sắc 根căn 。 九cửu 緣duyên 七thất 八bát 好hảo 相tướng 隣lân 。
淨tịnh 色sắc 根căn 謂vị 勝thắng 義nghĩa 五ngũ 根căn 。 乃nãi 第đệ 八bát 識thức 所sở 執chấp 受thọ 之chi 相tướng 分phần/phân 。 以dĩ 能năng 發phát 識thức 。 比tỉ 知tri 是thị 有hữu 。 雖tuy 是thị 色sắc 法pháp 。 非phi 外ngoại 四tứ 大đại 所sở 造tạo 。 亦diệc 非phi 肉nhục 眼nhãn 可khả 見kiến 。 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 色sắc 根căn 。 依y 此thử 五ngũ 根căn 乃nãi 發phát 五ngũ 識thức 。 此thử 根căn 即tức 名danh 增tăng 上thượng 緣duyên 。 依y 眼nhãn 識thức 則tắc 更cánh 須tu 空không 緣duyên 。 明minh 緣duyên 。 境cảnh 緣duyên 。 作tác 意ý 緣duyên 。 分phân 別biệt 依y 緣duyên 。 染nhiễm 淨tịnh 依y 緣duyên 。 根căn 本bổn 依y 緣duyên 。 種chủng 子tử 依y 緣duyên 方phương 得đắc 生sanh 起khởi 現hiện 行hành 。 故cố 云vân 眼nhãn 識thức 九cửu 緣duyên 生sanh 。 耳nhĩ 識thức 則tắc 除trừ 明minh 緣duyên 。 但đãn 須tu 八bát 緣duyên 。 以dĩ 闇ám 中trung 亦diệc 聞văn 聲thanh 故cố 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 三tam 識thức 則tắc 并tinh 除trừ 空không 緣duyên 。 但đãn 須tu 七thất 緣duyên 。 以dĩ 合hợp 時thời 方phương 知tri 香hương 。 味vị 。 觸xúc 故cố 。
合hợp 三tam 離ly 二nhị 觀quán 塵trần 世thế 。 愚ngu 者giả 難nạn/nan 分phần/phân 識thức 與dữ 根căn 。
鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 三tam 。 合hợp 中trung 取thủ 境cảnh 。 眼nhãn 。 耳nhĩ 二nhị 種chủng 離ly 中trung 取thủ 境cảnh 。 故cố 曰viết 合hợp 三tam 離ly 二nhị 。 觀quán 塵trần 世thế 也dã 。 觀quán 者giả 能năng 緣duyên 之chi 見kiến 分phần/phân 。 塵trần 世thế 者giả 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 分phần/phân 。 五ngũ 根căn 對đối 境cảnh 無vô 緣duyên 慮lự 用dụng 。 故cố 大đại 佛Phật 頂đảnh 經Kinh 云vân 。 但đãn 如như 鏡kính 中trung 。 無vô 別biệt 分phân 析tích 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 其kỳ 光quang 圓viên 滿mãn 。 得đắc 無vô 憎tăng 愛ái 。 五ngũ 識thức 緣duyên 境cảnh 則tắc 有hữu 自tự 性tánh 分phân 別biệt 。 任nhậm 運vận 起khởi 貪tham 。 瞋sân 。 癡si 。 然nhiên 猶do 無vô 有hữu 隨tùy 念niệm 。 計kế 度độ 二nhị 種chủng 分phân 別biệt 。 所sở 以dĩ 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 。 不bất 執chấp 為vi 外ngoại 。 仍nhưng 名danh 現hiện 量lượng 。 同đồng 時thời 率suất 爾nhĩ 意ý 。 識thức 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 直trực 至chí 尋tầm 求cầu 等đẳng 流lưu 心tâm 起khởi 。 方phương 墮đọa 比tỉ 。 非phi 二nhị 量lượng 之chi 中trung 。 然nhiên 此thử 根căn 識thức 不bất 同đồng 之chi 。 致trí 惟duy 有hữu 秉bỉnh 大Đại 乘Thừa 教giáo 以dĩ 智trí 觀quán 察sát 乃nãi 能năng 分phân 之chi 。 若nhược 愚ngu 法pháp 聲Thanh 聞Văn 則tắc 便tiện 難nạn/nan 於ư 分phân 別biệt 。 況huống 凡phàm 外ngoại 乎hồ 。
變biến 相tương/tướng 觀quán 空không 惟duy 後hậu 得đắc 。 果quả 中trung 猶do 自tự 不bất 詮thuyên 真chân 。
圓viên 明minh 初sơ 發phát 成thành 無vô 漏lậu 。 三tam 類loại 分phân 身thân 息tức 苦khổ 輪luân 。
此thử 明minh 五ngũ 識thức 至chí 果quả 位vị 中trung 轉chuyển 為vi 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 之chi 時thời 。 猶do 自tự 不bất 能năng 親thân 證chứng 真Chân 如Như 體thể 性tánh 。 但đãn 於ư 自tự 識thức 變biến 起khởi 真Chân 如Như 相tương/tướng 分phần/phân 以dĩ 觀quán 二nhị 空không 之chi 理lý 。 故cố 非phi 根căn 本bổn 智trí 攝nhiếp 。 惟duy 是thị 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 也dã 。 未vị 成thành 佛Phật 前tiền 一nhất 向hướng 有hữu 漏lậu 。 直trực 俟sĩ 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 異dị 熟thục 識thức 空không 。 轉chuyển 成thành 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 相tương 應ứng 之chi 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 名danh 為vi 圓viên 明minh 初sơ 發phát 。
爾nhĩ 時thời 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 所sở 持trì 五ngũ 根căn 成thành 無vô 漏lậu 故cố 。 依y 根căn 所sở 發phát 五ngũ 識thức 亦diệc 成thành 無vô 漏lậu 。 名danh 為vi 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 能năng 於ư 盡tận 未vị 來lai 時thời 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 示thị 現hiện 三tam 輪luân 不bất 思tư 議nghị 化hóa 。 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 生sanh 死tử 苦khổ 輪luân 也dã 。
第đệ 六lục 識thức 頌tụng
三tam 性tánh 三tam 量lượng 通thông 三tam 境cảnh 。 三tam 界giới 輪luân 時thời 易dị 可khả 知tri 。
三tam 性tánh 即tức 善thiện 。 惡ác 。 無vô 記ký 。 三tam 量lượng 謂vị 現hiện 量lượng 。 比tỉ 量lượng 。 非phi 量lượng 也dã 。 此thử 識thức 若nhược 與dữ 五ngũ 識thức 同đồng 起khởi 。 率suất 爾nhĩ 緣duyên 現hiện 在tại 境cảnh 。 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 。 不bất 執chấp 為vi 外ngoại 。 則tắc 屬thuộc 現hiện 量lượng 。 若nhược 入nhập 禪thiền 定định 。 緣duyên 禪thiền 定định 境cảnh 。 亦diệc 屬thuộc 現hiện 量lượng 。 若nhược 入nhập 二nhị 空không 觀quán 智trí 。 或hoặc 根căn 本bổn 智trí 親thân 證chứng 真Chân 如Như 。 或hoặc 後hậu 得đắc 智trí 變biến 相tương/tướng 觀quán 空không 。 亦diệc 皆giai 現hiện 量lượng 。 若nhược 籍tịch 眾chúng 緣duyên 而nhi 觀quán 于vu 義nghĩa 不bất 倒đảo 不bất 謬mậu 。 如như 見kiến 烟yên 知tri 火hỏa 。 見kiến 角giác 知tri 牛ngưu 等đẳng 。 則tắc 名danh 比tỉ 量lượng 。 若nhược 顛điên 倒đảo 推thôi 求cầu 虗hư 妄vọng 計kế 度độ 不bất 能năng 如như 理lý 而nhi 解giải 。 不bất 能năng 如như 事sự 而nhi 和hòa 。 無vô 我ngã 計kế 我ngã 。 不bất 淨tịnh 謂vị 淨tịnh 等đẳng 。 又hựu 如như 見kiến 杌ngột 疑nghi 人nhân 。 見kiến 繩thằng 疑nghi 蛇xà 等đẳng 。 又hựu 如như 翳ế 覩đổ 空không 華hoa 。 捏niết 觀quán 二nhị 月nguyệt 等đẳng 。 皆giai 名danh 非phi 量lượng 也dã 。 三tam 境cảnh 即tức 性tánh 境cảnh 。 帶đái 質chất 境cảnh 。 獨độc 影ảnh 境cảnh 。 性tánh 境cảnh 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 。 帶đái 質chất 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 以dĩ 心tâm 緣duyên 心tâm 。 名danh 真chân 帶đái 質chất 。 即tức 第đệ 六lục 識thức 通thông 緣duyên 一nhất 切thiết 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 第đệ 七thất 識thức 單đơn 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 之chi 見kiến 分phân 是thị 也dã 。 二nhị 者giả 以dĩ 心tâm 緣duyên 色sắc 。 名danh 似tự 帶đái 質chất 。 謂vị 帶đái 彼bỉ 相tương/tướng 起khởi 。 有hữu 似tự 彼bỉ 質chất 。 如như 依y 經kinh 作tác 觀quán 。 非phi 是thị 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 現hiện 境cảnh 故cố 也dã 。 獨độc 影ảnh 境cảnh 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 無vô 質chất 獨độc 影ảnh 。 如như 緣duyên 龜quy 毛mao 等đẳng 。 二nhị 者giả 有hữu 質chất 獨độc 影ảnh 。 如như 依y 經kinh 作tác 觀quán 。 雖tuy 似tự 托thác 彼bỉ 為vi 質chất 。 終chung 是thị 獨độc 頭đầu 意ý 識thức 所sở 現hiện 影ảnh 故cố 。 今kim 第đệ 六lục 識thức 最tối 為vi 明minh 利lợi 。 故cố 能năng 通thông 緣duyên 三tam 境cảnh 。 而nhi 於ư 三tam 界giới 。 輪luân 轉chuyển 之chi 時thời 最tối 易dị 可khả 知tri 也dã 。
相tương 應ứng 心tâm 所sở 五ngũ 十thập 一nhất 。 善thiện 惡ác 臨lâm 時thời 別biệt 配phối 之chi 。
謂vị 此thử 第đệ 六lục 識thức 心tâm 與dữ 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 皆giai 得đắc 相tương 應ứng 。 所sở 謂vị 徧biến 行hành 五ngũ 。 別biệt 境cảnh 五ngũ 。 善thiện 十thập 一nhất 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 六lục 。 大đại 隨tùy 八bát 。 中trung 隨tùy 二nhị 。 小tiểu 隨tùy 十thập 。 不bất 定định 四tứ 。 隨tùy 其kỳ 所sở 起khởi 。 或hoặc 多đa 或hoặc 少thiểu 。 初sơ 無vô 一nhất 定định 。 故cố 須tu 臨lâm 時thời 別biệt 配phối 。 具cụ 如như 唯duy 識thức 論luận 中trung 諸chư 門môn 分phân 別biệt 也dã 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 即tức 貪tham 。 瞋sân 。 癡si 加gia 慢mạn 。 疑nghi 。 邪tà 見kiến 為vi 六lục 。 小tiểu 隨tùy 十thập 謂vị 忿phẫn 。 恨hận 。 覆phú 。 惱não 。 嫉tật 。 慳san 。 誑cuống 。 謟siểm 。 害hại 。 憍kiêu 。 不bất 定định 四tứ 謂vị 悔hối 。 眠miên 。 尋tầm 。 伺tứ 。
性tánh 界giới 受thọ 三tam 恆hằng 轉chuyển 易dị 。 根căn 隨tùy 信tín 等đẳng 總tổng 相tương 連liên 。
言ngôn 此thử 第đệ 六lục 識thức 心tâm 。 或hoặc 時thời 與dữ 信tín 等đẳng 相tương 連liên 則tắc 為vi 善thiện 性tánh 。 或hoặc 時thời 與dữ 根căn 隨tùy 煩phiền 惱não 相tương 連liên 則tắc 為vi 惡ác 性tánh 。 或hoặc 時thời 不bất 與dữ 善thiện 惡ác 相tướng 連liên 。 但đãn 與dữ 遍biến 行hành 。 別biệt 境cảnh 等đẳng 相tương 連liên 則tắc 便tiện 為vi 無vô 記ký 性tánh 。 故cố 三tam 性tánh 恆hằng 轉chuyển 易dị 也dã 。 或hoặc 緣duyên 欲dục 界giới 。 或hoặc 緣duyên 色sắc 界giới 。 或hoặc 復phục 緣duyên 無vô 色sắc 界giới 。 故cố 三tam 界giới 恆hằng 轉chuyển 易dị 也dã 。 或hoặc 時thời 喜hỷ 受thọ 。 或hoặc 時thời 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 或hoặc 時thời 憂ưu 受thọ 。 或hoặc 時thời 苦khổ 受thọ 。 或hoặc 時thời 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 名danh 為vi 捨xả 受thọ 。 故cố 五ngũ 受thọ 恆hằng 轉chuyển 易dị 也dã 。
動động 身thân 發phát 語ngữ 獨độc 為vi 最tối 。 引dẫn 滿mãn 能năng 招chiêu 業nghiệp 力lực 牽khiên 。
謂vị 身thân 。 語ngữ 二nhị 業nghiệp 皆giai 由do 此thử 第đệ 六lục 識thức 方phương 能năng 動động 發phát 。 由do 第đệ 六lục 識thức 與dữ 發phát 業nghiệp 惑hoặc 相tương 應ứng 。 能năng 造tạo 善thiện 惡ác 引dẫn 業nghiệp 。 此thử 業nghiệp 雖tuy 謝tạ 。 所sở 熏huân 種chủng 子tử 至chí 成thành 熟thục 時thời 能năng 招chiêu 六lục 道đạo 總tổng 報báo 。 由do 第đệ 六lục 識thức 與dữ 潤nhuận 生sanh 惑hoặc 相tương 應ứng 。 能năng 造tạo 善thiện 惡ác 滿mãn 業nghiệp 。 此thử 業nghiệp 雖tuy 謝tạ 。 所sở 熏huân 種chủng 子tử 至chí 成thành 熟thục 位vị 能năng 招chiêu 六lục 道đạo 別biệt 報báo 。 所sở 招chiêu 總tổng 報báo 名danh 真chân 異dị 熟thục 。 所sở 招chiêu 別biệt 報báo 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 若nhược 總tổng 若nhược 別biệt 。 苦khổ 樂lạc 萬vạn 狀trạng 。 皆giai 第đệ 六lục 識thức 造tạo 業nghiệp 。 所sở 牽khiên 感cảm 也dã 。
發phát 起khởi 初sơ 心tâm 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 俱câu 生sanh 猶do 自tự 現hiện 纏triền 眠miên 。
發phát 起khởi 初sơ 心tâm 者giả 謂vị 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 初sơ 發phát 起khởi 時thời 。 在tại 于vu 菩Bồ 薩Tát 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 也dã 。 蓋cái 由do 資tư 糧lương 。 加gia 行hành 位vị 中trung 用dụng 有hữu 漏lậu 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 漸tiệm 伏phục 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 現hiện 行hành 。 亦diệc 復phục 助trợ 黑hắc 無vô 漏lậu 智trí 種chủng 令linh 其kỳ 漸tiệm 漸tiệm 成thành 熟thục 。 故cố 至chí 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 頓đốn 斷đoạn 分phân 別biệt 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 種chủng 子tử 。 得đắc 與dữ 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 相tương 應ứng 。 然nhiên 其kỳ 俱câu 生sanh 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 之chi 現hiện 行hành 纏triền 繞nhiễu 及cập 隨tùy 眠miên 種chủng 子tử 尚thượng 自tự 未vị 斷đoạn 。 猶do 須tu 數sác 數sác 修tu 習tập 。 之chi 力lực 乃nãi 能năng 伏phục 斷đoạn 也dã 。
遠viễn 行hành 地địa 後hậu 純thuần 無vô 漏lậu 。 觀quán 察sát 圓viên 明minh 照chiếu 大Đại 千Thiên 。
此thử 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 七thất 地địa 後hậu 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 永vĩnh 伏phục 。 雖tuy 有hữu 俱câu 生sanh 微vi 細tế 法pháp 執chấp 。 或hoặc 時thời 現hiện 起khởi 而nhi 非phi 有hữu 漏lậu 。 故cố 能năng 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 圓viên 滿mãn 明minh 淨tịnh 。 普phổ 照chiếu 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 機cơ 緣duyên 。 隨tùy 應ứng 說thuyết 法Pháp 化hóa 度độ 也dã 。
第đệ 七thất 識thức 頌tụng
帶đái 質chất 有hữu 覆phú 通thông 情tình 本bổn 。 隨tùy 緣duyên 執chấp 我ngã 量lượng 為vi 非phi 。
此thử 明minh 第đệ 七thất 識thức 所sở 緣duyên 乃nãi 托thác 第đệ 八bát 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 。 是thị 真chân 帶đái 質chất 。 此thử 識thức 雖tuy 非phi 善thiện 惡ác 性tánh 惟duy 無vô 記ký 。 而nhi 由do 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 隱ẩn 真chân 理lý 故cố 名danh 有hữu 覆phú 。 三tam 界giới 有hữu 情tình 所sở 以dĩ 枉uổng 受thọ 輪luân 迴hồi 。 不bất 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 通thông 以dĩ 此thử 執chấp 為vi 本bổn 。 故cố 名danh 為vi 通thông 情tình 本bổn 。 隨tùy 所sở 生sanh 處xứ 。 必tất 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 。 妄vọng 執chấp 為vi 我ngã 。 故cố 名danh 為vi 非phi 量lượng 也dã 。
八bát 大đại 徧biến 行hành 別biệt 境cảnh 慧tuệ 。 貪tham 癡si 我ngã 見kiến 慢mạn 相tương 隨tùy 。
此thử 明minh 第đệ 七thất 識thức 相tương 應ứng 之chi 心tâm 所sở 也dã 。 大đại 隨tùy 有hữu 八bát 。 徧biến 行hành 有hữu 五ngũ 。 別biệt 境cảnh 惟duy 慧tuệ 。 根căn 本bổn 則tắc 我ngã 貪tham 。 我ngã 癡si 。 我ngã 見kiến 。 我ngã 慢mạn 。 惟duy 此thử 十thập 八bát 恆hằng 得đắc 相tương 應ứng 。
恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 我ngã 相tương 隨tùy 。 有hữu 情tình 日nhật 夜dạ 鎮trấn 昏hôn 迷mê 。
四tứ 惑hoặc 八bát 大đại 相tương 應ứng 起khởi 。 六lục 轉chuyển 呼hô 為vi 染nhiễm 淨tịnh 依y 。
第đệ 八bát 則tắc 恆hằng 而nhi 不bất 審thẩm 。 第đệ 六lục 則tắc 審thẩm 而nhi 不bất 恆hằng 。 前tiền 五ngũ 則tắc 不bất 審thẩm 不bất 恆hằng 。 惟duy 此thử 第đệ 七thất 末mạt 那na 于vu 有hữu 漏lậu 位vị 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 。 非phi 我ngã 執chấp 我ngã 。 此thử 妄vọng 執chấp 之chi 我ngã 相tương/tướng 無vô 始thỉ 隨tùy 逐trục 。 無vô 時thời 暫tạm 捨xả 。 所sở 以dĩ 有hữu 情tình 日nhật 夜dạ 昏hôn 迷mê 不bất 能năng 自tự 拔bạt 也dã 。 四tứ 惑hoặc 即tức 我ngã 貪tham 。 我ngã 癡si 。 我ngã 見kiến 。 我ngã 慢mạn 。 八bát 大đại 即tức 掉trạo 舉cử 。 惛hôn 沉trầm 等đẳng 。 前tiền 六lục 轉chuyển 識thức 修tu 施thí 。 戒giới 等đẳng 諸chư 善thiện 行hành 時thời 。 由do 此thử 第đệ 七thất 念niệm 念niệm 執chấp 我ngã 。 令linh 所sở 修tu 善thiện 不bất 能năng 亡vong 相tương/tướng 。 故cố 名danh 染nhiễm 依y 。 若nhược 此thử 識thức 轉chuyển 。 為vi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 則tắc 前tiền 六lục 識thức 所sở 修tu 諸chư 行hành 。 皆giai 成thành 無vô 漏lậu 。 名danh 為vi 淨tịnh 依y 。 所sở 以dĩ 前tiền 六lục 轉chuyển 識thức 呼hô 此thử 第đệ 七thất 識thức 為vi 染nhiễm 淨tịnh 依y 也dã 。
極cực 喜hỷ 初sơ 心tâm 平bình 等đẳng 性tánh 。 無vô 功công 用dụng 行hành 我ngã 恆hằng 摧tồi 。
謂vị 此thử 第đệ 七thất 末mạt 那na 無vô 始thỉ 妄vọng 執chấp 我ngã 法pháp 直trực 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 入nhập 二nhị 空không 觀quán 。 斷đoạn 盡tận 分phân 別biệt 二nhị 執chấp 種chủng 子tử 。 亦diệc 伏phục 俱câu 生sanh 二nhị 執chấp 現hiện 行hành 。 此thử 第đệ 七thất 識thức 方phương 初sơ 得đắc 與dữ 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 相tương 應ứng 。 然nhiên 由do 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 未vị 斷đoạn 。 所sở 以dĩ 出xuất 觀quán 之chi 後hậu 仍nhưng 復phục 執chấp 我ngã 。 直trực 入nhập 八bát 地địa 。 無vô 功công 用dụng 行hành 。 方phương 不bất 復phục 起khởi 現hiện 行hành 我ngã 執chấp 也dã 。
如Như 來Lai 現hiện 起khởi 他tha 受thọ 用dụng 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 所sở 被bị 機cơ 。
謂vị 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 自tự 受thọ 用dụng 執chấp 身thân 所sở 攝nhiếp 。 而nhi 用dụng 各các 不bất 同đồng 。 若nhược 為vi 地địa 上thượng 菩Bồ 提Đề 所sở 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 報báo 身thân 。 則tắc 是thị 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 之chi 用dụng 。 其kỳ 所sở 被bị 機cơ 唯duy 是thị 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 也dã 。
第đệ 八bát 識thức 頌tụng
性tánh 唯duy 無vô 覆phú 五ngũ 徧biến 行hành 。 界giới 地địa 隨tùy 他tha 業nghiệp 力lực 生sanh 。
謂vị 第đệ 八bát 識thức 非phi 善thiện 非phi 惡ác 。 亦diệc 非phi 有hữu 覆phú 。 故cố 其kỳ 性tánh 但đãn 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 但đãn 與dữ 徧biến 行hành 五ngũ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 也dã 。 三tam 界giới 九cửu 地địa 但đãn 隨tùy 夙túc 世thế 善thiện 惡ác 引dẫn 業nghiệp 所sở 牽khiên 受thọ 生sanh 。 分phần/phân 毫hào 不bất 能năng 自tự 作tác 主chủ 張trương 。 豈khởi 可khả 執chấp 為vi 我ngã 哉tai 。
二Nhị 乘Thừa 不bất 了liễu 因nhân 迷mê 執chấp 。 由do 此thử 能năng 興hưng 論luận 主chủ 爭tranh 。
第đệ 八bát 識thức 之chi 行hành 相tương/tướng 甚thậm 為vi 微vi 細tế 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 佛Phật 恐khủng 愚ngu 法pháp 聲Thanh 聞Văn 妄vọng 執chấp 為vi 我ngã 。 故cố 于vu 阿a 含hàm 諸chư 經kinh 姑cô 未vị 顯hiển 說thuyết 。 而nhi 二Nhị 乘Thừa 迷mê 於ư 佛Phật 旨chỉ 。 執chấp 于vu 權quyền 教giáo 。 不bất 了liễu 此thử 識thức 是thị 有hữu 情tình 總tổng 報báo 之chi 主chủ 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 之chi 依y 。 妄vọng 撥bát 為vi 無vô 。 故cố 大Đại 乘Thừa 論luận 主chủ 廣quảng 引dẫn 聖thánh 教giáo 。 備bị 顯hiển 正chánh 理lý 。 以dĩ 與dữ 之chi 爭tranh 。 蓋cái 欲dục 破phá 彼bỉ 妄vọng 執chấp 故cố 也dã 。
浩hạo 浩hạo 三tam 藏tạng 不bất 可khả 窮cùng 。 淵uyên 深thâm 七thất 浪lãng 境cảnh 為vi 風phong 。
受thọ 熏huân 持trì 種chủng 根căn 身thân 器khí 。 去khứ 後hậu 來lai 先tiên 作tác 主chủ 公công 。
此thử 第đệ 八bát 識thức 其kỳ 有hữu 能năng 藏tạng 。 所sở 藏tạng 。 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 所sở 以dĩ 浩hạo 浩hạo 而nhi 不bất 可khả 窮cùng 其kỳ 邊biên 際tế 。 淵uyên 深thâm 而nhi 不bất 可khả 得đắc 。 其kỳ 源nguyên 底để 也dã 。 此thử 識thức 持trì 一nhất 切thiết 轉chuyển 識thức 種chủng 子tử 。 故cố 名danh 能năng 藏tạng 。 受thọ 轉chuyển 識thức 所sở 熏huân 成thành 種chủng 。 故cố 名danh 所sở 藏tạng 。 被bị 第đệ 七thất 識thức 執chấp 之chi 為vi 我ngã 。 故cố 名danh 執chấp 藏tạng 。 此thử 識thức 如như 水thủy 。 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 依y 此thử 得đắc 起khởi 猶do 如như 波ba 浪lãng 。 此thử 識thức 所sở 現hiện 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 能năng 與dữ 轉chuyển 識thức 作tác 增tăng 上thượng 緣duyên 。 猶do 如như 猛mãnh 風phong 。 此thử 識thức 一nhất 味vị 無vô 記ký 恆hằng 時thời 相tương 續tục 。 故cố 受thọ 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 之chi 所sở 熏huân 習tập 。 持trì 一nhất 切thiết 法pháp 之chi 種chủng 子tử 。 持trì 內nội 根căn 身thân 。 持trì 外ngoại 器khí 界giới 。 若nhược 于vu 死tử 位vị 。 此thử 識thức 最tối 後hậu 捨xả 去khứ 。 若nhược 于vu 生sanh 位vị 。 此thử 識thức 最tối 先tiên 來lai 執chấp 。 雖tuy 非phi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 而nhi 一nhất 期kỳ 生sanh 死tử 必tất 以dĩ 此thử 為vi 總tổng 報báo 主chủ 也dã 。
不bất 動động 地địa 前tiền 纔tài 捨xả 藏tạng 。 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 異dị 熟thục 空không 。
大đại 圓viên 無vô 垢cấu 同đồng 時thời 發phát 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 塵trần 剎sát 中trung 。
此thử 識thức 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 。 一nhất 名danh 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 以dĩ 其kỳ 被bị 第đệ 七thất 識thức 。 執chấp 為vi 我ngã 故cố 。 此thử 名danh 至chí 不Bất 動Động 地Địa 。 前tiền 我ngã 執chấp 永vĩnh 伏phục 即tức 便tiện 先tiên 捨xả 。 二nhị 名danh 為vi 異dị 熟thục 識thức 。 以dĩ 是thị 善thiện 惡ác 漏lậu 無vô 漏lậu 業nghiệp 至chí 成thành 熟thục 時thời 所sở 招chiêu 感cảm 故cố 。 此thử 名danh 直trực 至chí 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 圓viên 滿mãn 佛Phật 果Quả 方phương 得đắc 捨xả 之chi 。 三tam 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 。 通thông 于vu 因nhân 果quả 凡phàm 聖thánh 等đẳng 位vị 。 但đãn 至chí 成thành 佛Phật 之chi 後hậu 則tắc 惟duy 持trì 圓viên 滿mãn 無vô 漏lậu 善thiện 種chủng 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 更cánh 不bất 受thọ 熏huân 。 以dĩ 其kỳ 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 種chủng 子tử 及cập 一nhất 分phần/phân 劣liệt 無vô 漏lậu 種chủng 皆giai 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 名danh 之chi 為vi 無vô 垢cấu 淨tịnh 識thức 。 以dĩ 其kỳ 與dữ 極cực 善thiện 無vô 漏lậu 之chi 慧tuệ 心tâm 所sở 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 名danh 之chi 為vi 大Đại 圓viên 鏡kính 智trí 。 此thử 識thức 一nhất 轉chuyển 。 此thử 智trí 一nhất 發phát 。 則tắc 法Pháp 界Giới 洞đỗng 朗lãng 。 真chân 俗tục 等đẳng 觀quán 。 故cố 云vân 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 。 塵trần 剎sát 中trung 也dã 。
八bát 識thức 規quy 矩củ 直trực 解giải (# 終chung )#