Bát Thức Quy Củ Toản Thích –

八Bát 識Thức 規Quy 矩Củ 纂Toản 釋Thích

明Minh 廣Quảng 益Ích 纂Toản 釋Thích

此thử 規quy 矩củ 纂toản 釋thích 者giả 以dĩ 古cổ 解giải 。 單đơn 用dụng 論luận 文văn 。 故cố 學học 者giả 難nan 入nhập 。 今kim 時thời 有hữu 證chứng 義nghĩa 。 集tập 解giải 。 亦diệc 互hỗ 有hữu 出xuất 入nhập 。 故cố 學học 者giả 猶do 難nạn/nan 取thủ 裁tài 。 今kim 此thử 纂toản 以dĩ 古cổ 補bổ 註chú 為vi 主chủ 。 互hỗ 取thủ 二nhị 家gia 及cập 本bổn 論luận 釋thích 文văn 。 融dung 成thành 一nhất 貫quán 而nhi 參tham 以dĩ 直trực 解giải 。 詳tường 略lược 相tương/tướng 因nhân 遞đệ 相tương 發phát 明minh 。 但đãn 專chuyên 境cảnh 量lượng 。 以dĩ 心tâm 所sở 行hành 相tương/tướng 已dĩ 備bị 於ư 百bách 法pháp 纂toản 中trung 。 故cố 此thử 不bất 重trọng/trùng 出xuất 。 頗phả 省tỉnh 繁phồn 厭yếm 。 然nhiên 字tự 々# 有hữu 本bổn 全toàn 非phi 己kỷ 意ý 。 妄vọng 竊thiết 為vì 己kỷ 見kiến 也dã 。 此thử 乃nãi 侍thị 者giả 廣quảng 益ích 初sơ 入nhập 唯duy 識thức 法Pháp 門môn 。 老lão 人nhân 教giáo 以dĩ 研nghiên 窮cùng 下hạ 手thủ 處xứ 。 使sử 探thám 討thảo 一nhất 過quá 便tiện 見kiến 穩ổn 當đương 。 若nhược 字tự 字tự 經kinh 心tâm 則tắc 見kiến 解giải 不bất 謬mậu 。 故cố 精tinh 心tâm 參tham 考khảo 以dĩ 備bị 遺di 忘vong 。 非phi 為vi 呈trình 之chi 大đại 方phương 也dã 。

天thiên 啟khải 壬nhâm 戌tuất 夏hạ 日nhật 七thất 十thập 七thất 翁ông 憨# 山sơn 老lão 人nhân 手thủ 批#

八bát 識thức 規quy 矩củ 頌tụng

明minh 。 匡khuông 山sơn 五ngũ 乳nhũ 。 廣quảng 益ích 。 纂toản 釋thích 。

八bát 識thức 者giả 。 一nhất 眼nhãn 識thức 。 二nhị 耳nhĩ 識thức 。 三tam 鼻tị 識thức 。 四tứ 舌thiệt 識thức 。 五ngũ 身thân 識thức 。 六lục 意ý 識thức 。 七thất 末mạt 那na 識thức 。 八bát 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 前tiền 六lục 從tùng 依y 得đắc 名danh 。 第đệ 七thất 相tương 應ứng 立lập 號hiệu 。 第đệ 八bát 功công 能năng 受thọ 稱xưng 。 如như 百bách 法pháp 中trung 解giải 。 規quy 矩củ 者giả 。 初sơ 玄huyền 奘tráng 大đại 師sư 糅nhữu 成thành 唯duy 識thức 論luận 就tựu 。 窺khuy 基cơ 法Pháp 師sư 乃nãi 奘tráng 師sư 弟đệ 子tử 。 因nhân 見kiến 本bổn 論luận 十thập 卷quyển 文văn 廣quảng 義nghĩa 幽u 。 遂toại 請thỉnh 奘tráng 師sư 集tập 此thử 要yếu 義nghĩa 名danh 集tập 施thí 頌tụng 。 集tập 諸chư 法pháp 義nghĩa 。 惠huệ 施thí 眾chúng 生sanh 。 將tương 八bát 箇cá 識thức 分phân 為vi 四tứ 章chương 。 每mỗi 章chương 作tác 頌tụng 一nhất 十thập 二nhị 句cú 。 將tương 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 各các 派phái 本bổn 識thức 位vị 下hạ 。 有hữu 多đa 寡quả 之chi 不bất 同đồng 。 條điều 然nhiên 不bất 紊# 故cố 稱xưng 規quy 矩củ 。 然nhiên 論luận 雖tuy 十thập 卷quyển 。 其kỳ 義nghĩa 盡tận 此thử 四tứ 十thập 八bát 句cú 包bao 括quát 無vô 遺di 。 可khả 謂vị 最tối 簡giản 最tối 要yếu 。 為vi 一nhất 大đại 藏tạng 教giáo 之chi 關quan 鑰thược 。 不bất 唯duy 講giảng 者giả 不bất 明minh 難nạn/nan 通thông 教giáo 綱cương 。 即tức 參tham 禪thiền 之chi 士sĩ 若nhược 不bất 明minh 此thử 亦diệc 不bất 知tri 自tự 心tâm 起khởi 滅diệt 頭đầu 數số 。 所sở 謂vị 佛Phật 法Pháp 。 之chi 精tinh 髓tủy 也dã 。 良lương 以dĩ 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 圓viên 明minh 妙diệu 心tâm 。 本bổn 無vô 一nhất 物vật 了liễu 無vô 身thân 心tâm 世thế 界giới 之chi 相tướng 。 又hựu 何hà 有hữu 根căn 境cảnh 對đối 待đãi 妄vọng 想tưởng 分phân 別biệt 。 之chi 緣duyên 影ảnh 乎hồ 。 原nguyên 此thử 心tâm 境cảnh 皆giai 因nhân 無vô 明minh 不bất 覺giác 。 迷mê 此thử 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 真chân 心tâm 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 變biến 為vi 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 依y 此thử 識thức 變biến 起khởi 見kiến 。 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 故cố 見kiến 為vi 心tâm 。 相tương/tướng 為vi 境cảnh 。 故cố 緣duyên 塵trần 分phân 別biệt 好hảo 醜xú 取thủ 捨xả 者giả 。 皆giai 妄vọng 識thức 耳nhĩ 。 若nhược 了liễu 心tâm 境cảnh 唯duy 識thức 則tắc 分phân 別biệt 不bất 生sanh 。 一nhất 心tâm 圓viên 明minh 永vĩnh 離ly 諸chư 相tướng 矣hĩ 。 今kim 以dĩ 未vị 悟ngộ 一nhất 心tâm 。 故cố 須tu 先tiên 了liễu 唯duy 識thức 心tâm 境cảnh 。 則tắc 生sanh 滅diệt 心tâm 行hành 當đương 下hạ 消tiêu 亡vong 。 一nhất 心tâm 可khả 入nhập 耳nhĩ 。 此thử 頌tụng 大đại 綱cương 單đơn 舉cử 八bát 識thức 心tâm 王vương 緣duyên 境cảnh 之chi 時thời 。 境cảnh 有hữu 好hảo 醜xú 故cố 心tâm 所sở 從tùng 之chi 執chấp 取thủ 。 起khởi 憎tăng 愛ái 取thủ 捨xả 。 故cố 作tác 善thiện 作tác 惡ác 。 善thiện 惡ác 為vi 因nhân 故cố 感cảm 苦khổ 樂lạc 二nhị 報báo 為vi 果quả 。 然nhiên 此thử 八bát 識thức 心tâm 王vương 本bổn 無vô 善thiện 惡ác 。 而nhi 能năng 造tạo 業nghiệp 者giả 乃nãi 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 助trợ 成thành 心tâm 王vương 以dĩ 造tạo 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 則tắc 業nghiệp 力lực 牽khiên 引dẫn 受thọ 苦khổ 受thọ 樂lạc 。 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 之chi 法pháp 唯duy 此thử 而nhi 已dĩ 。 此thử 中trung 開khai 列liệt 八bát 識thức 。 各các 具cụ 心tâm 所sở 多đa 寡quả 之chi 不bất 同đồng 。 造tạo 業nghiệp 有hữu 強cường 弱nhược 之chi 不bất 一nhất 。 分phân 別biệt 皎hiệu 然nhiên 。 使sử 學học 者giả 究cứu 心tâm 了liễu 知tri 起khởi 滅diệt 下hạ 落lạc 。 易dị 於ư 調điều 治trị 耳nhĩ 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 日nhật 用dụng 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 不bất 離ly 心tâm 境cảnh 。 其kỳ 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 具cụ 有hữu 三tam 量lượng 。 謂vị 現hiện 量lượng 。 比tỉ 量lượng 。 非phi 量lượng 。 言ngôn 現hiện 量lượng 者giả 。 現hiện 謂vị 顯hiển 現hiện 。 量lượng 謂vị 量lượng 度độ 。 以dĩ 第đệ 一nhất 念niệm 現hiện 前tiền 明minh 了liễu 。 不bất 起khởi 分phân 別biệt 。 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 。 無vô 籌trù 度độ 心tâm 。 親thân 得đắc 法Pháp 體thể 。 如như 鏡kính 現hiện 像tượng 。 又hựu 如như 見kiến 山sơn 便tiện 知tri 是thị 山sơn 。 見kiến 水thủy 便tiện 知tri 是thị 水thủy 。 不bất 假giả 分phân 別biệt 。 故cố 名danh 現hiện 量lượng 。 言ngôn 比tỉ 量lượng 者giả 。 比tỉ 擬nghĩ 量lượng 度độ 而nhi 知tri 其kỳ 然nhiên 。 如như 隔cách 墻tường 見kiến 角giác 知tri 彼bỉ 有hữu 牛ngưu 。 隔cách 山sơn 見kiến 烟yên 知tri 彼bỉ 有hữu 火hỏa 。 以dĩ 同đồng 時thời 率suất 爾nhĩ 意ý 識thức 隨tùy 見kiến 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。 即tức 屬thuộc 比tỉ 量lượng 。 以dĩ 有hữu 比tỉ 度độ 故cố 名danh 比tỉ 量lượng 。 言ngôn 非phi 量lượng 者giả 。 若nhược 心tâm 緣duyên 境cảnh 時thời 。 於ư 境cảnh 錯thác 謬mậu 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 不bất 能năng 正chánh 知tri 。 境cảnh 不bất 稱xưng 心tâm 名danh 為vi 非phi 量lượng 。 此thử 三tam 量lượng 乃nãi 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 也dã 。 而nhi 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 亦diệc 有hữu 三tam 。 謂vị 性tánh 境cảnh 。 帶đái 質chất 境cảnh 。 獨độc 影ảnh 境cảnh 。 性tánh 境cảnh 者giả 。 乃nãi 現hiện 量lượng 所sở 緣duyên 。 言ngôn 性tánh 者giả 實thật 也dã 。 謂vị 根căn 塵trần 實thật 法pháp 本bổn 是thị 真Chân 如Như 妙diệu 性tánh 。 無vô 美mỹ 無vô 惡ác 。 以dĩ 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 境cảnh 無vô 美mỹ 惡ác 是thị 為vi 性tánh 境cảnh 。 頌tụng 云vân 。 性tánh 境cảnh 不bất 隨tùy 心tâm 。 謂vị 此thử 根căn 塵trần 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 皆giai 有hữu 實thật 種chủng 生sanh 。 不bất 隨tùy 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 種chủng 生sanh 。 故cố 此thử 性tánh 境cảnh 以dĩ 實thật 五ngũ 塵trần 為vi 體thể 。 具cụ 能năng 所sở 八bát 法pháp 成thành 故cố 。 帶đái 質chất 境cảnh 者giả 。 乃nãi 比tỉ 量lượng 所sở 緣duyên 。 其kỳ 帶đái 質chất 境cảnh 有hữu 真chân 有hữu 似tự 。 以dĩ 六lục 七thất 二nhị 識thức 各các 有hữu 所sở 緣duyên 故cố 。 若nhược 六lục 識thức 外ngoại 緣duyên 五ngũ 塵trần 。 比tỉ 度độ 長trường 短đoản 方phương 圓viên 美mỹ 惡ác 等đẳng 相tương/tướng 。 屬thuộc 第đệ 二nhị 念niệm 意ý 識thức 分phân 別biệt 。 故cố 為vi 比tỉ 量lượng 。 以dĩ 此thử 長trường 短đoản 等đẳng 相tương/tướng 是thị 帶đái 彼bỉ 外ngoại 境cảnh 本bổn 質chất 。 變biến 帶đái 生sanh 起khởi 。 名danh 似tự 帶đái 質chất 。 以dĩ 是thị 假giả 故cố 。 故cố 云vân 以dĩ 心tâm 緣duyên 色sắc 似tự 帶đái 質chất 。 中trung 間gian 相tương/tướng 分phần/phân 一nhất 頭đầu 生sanh 。 謂vị 單đơn 從tùng 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 起khởi 故cố 。 獨độc 影ảnh 有hữu 二nhị 。 謂vị 有hữu 質chất 。 無vô 質chất 。 其kỳ 意ý 識thức 緣duyên 五ngũ 塵trần 過quá 去khứ 落lạc 謝tạ 影ảnh 子tử 。 名danh 有hữu 質chất 獨độc 影ảnh 。 亦diệc 名danh 似tự 帶đái 質chất 。 若nhược 意ý 識thức 緣duyên 空không 華hoa 兔thố 角giác 等đẳng 事sự 。 名danh 無vô 質chất 獨độc 影ảnh 。 此thử 似tự 帶đái 質chất 。 并tinh 有hữu 無vô 質chất 獨độc 影ảnh 皆giai 從tùng 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 所sở 變biến 假giả 相tương/tướng 分phần/phân 。 故cố 曰viết 獨độc 影ảnh 唯duy 從tùng 見kiến 。 此thử 三tam 以dĩ 第đệ 六lục 識thức 見kiến 分phần/phân 所sở 變biến 假giả 相tương/tướng 分phân 為vi 體thể 故cố 。 真chân 帶đái 質chất 境cảnh 者giả 。 即tức 以dĩ 心tâm 緣duyên 心tâm 。 故cố 云vân 。 以dĩ 心tâm 緣duyên 心tâm 真chân 帶đái 質chất 。 中trung 間gian 相tương/tướng 分phần/phân 兩lưỡng 頭đầu 生sanh 。 謂vị 七thất 識thức 緣duyên 八bát 識thức 見kiến 分phân 為vi 我ngã 時thời 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 無vô 別biệt 種chủng 生sanh 。 一nhất 半bán 與dữ 第đệ 八bát 所sở 緣duyên 本bổn 質chất 同đồng 種chủng 生sanh 。 一nhất 半bán 與dữ 第đệ 七thất 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 同đồng 種chủng 生sanh 。 從tùng 本bổn 質chất 生sanh 者giả 即tức 無vô 覆phú 性tánh 。 從tùng 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 生sanh 者giả 即tức 有hữu 覆phú 性tánh 。 以dĩ 兩lưỡng 頭đầu 攝nhiếp 不bất 定định 。 故cố 曰viết 。 帶đái 質chất 通thông 情tình 。 本bổn 以dĩ 能năng 所sở 同đồng 一nhất 見kiến 分phần/phân 所sở 變biến 故cố 。 名danh 真chân 帶đái 質chất 。 此thử 心tâm 境cảnh 之chi 辨biện 也dã 。 以dĩ 心tâm 境cảnh 對đối 待đãi 。 境cảnh 有hữu 逆nghịch 順thuận 好hảo 醜xú 。 則tắc 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 依y 之chi 而nhi 起khởi 憎tăng 愛ái 取thủ 捨xả 等đẳng 。 故cố 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 染nhiễm 成thành 善thiện 惡ác 二nhị 性tánh 。 所sở 感cảm 將tương 來lai 受thọ 苦khổ 樂lạc 二nhị 報báo 。 故cố 心tâm 王vương 則tắc 有hữu 苦khổ 受thọ 樂lạc 受thọ 。 若nhược 不bất 起khởi 善thiện 惡ác 屬thuộc 無vô 記ký 性tánh 。 則tắc 平bình 平bình 受thọ 。 因nhân 此thử 受thọ 亦diệc 有hữu 三tam 。 所sở 以dĩ 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 。 上thượng 下hạ 升thăng 沉trầm 輪luân 迴hồi 苦khổ 樂lạc 不bất 忘vong 者giả 。 皆giai 由do 唯duy 識thức 內nội 習tập 熏huân 變biến 發phát 起khởi 心tâm 境cảnh 。 由do 是thị 三tam 量lượng 。 三tam 境cảnh 。 三tam 性tánh 。 三tam 受thọ 故cố 。 不bất 能năng 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 皆giai 心tâm 意ý 識thức 之chi 過quá 也dã 。 故cố 論luận 云vân 。 眾chúng 生sanh 依y 心tâm 意ý 意ý 識thức 轉chuyển 。 今kim 唯duy 識thức 宗tông 因nhân 凡phàm 夫phu 日nhật 用dụng 。 不bất 知tri 苦khổ 樂lạc 誰thùy 作tác 誰thùy 受thọ 。 外ngoại 道đạo 妄vọng 立lập 神thần 我ngã 。 二Nhị 乘Thừa 心tâm 外ngoại 取thủ 法pháp 。 故cố 佛Phật 說thuyết 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 。 使sử 知tri 唯duy 識thức 則tắc 不bất 出xuất 自tự 心tâm 。 以dĩ 心tâm 不bất 見kiến 心tâm 。 無vô 相tướng 可khả 取thủ 。 正chánh 是thị 要yếu 學học 者giả 直trực 達đạt 自tự 心tâm 本bổn 無vô 此thử 事sự 耳nhĩ 。 今kim 八bát 識thức 頌tụng 而nhi 稱xưng 規quy 矩củ 者giả 。 只chỉ 是thị 發phát 明minh 心tâm 境cảnh 。 其kỳ 所sở 作tác 善thiện 作tác 惡ác 。 皆giai 是thị 心tâm 所sở 助trợ 成thành 。 以dĩ 各các 具cụ 多đa 寡quả 之chi 不bất 一nhất 。 故cố 力lực 有hữu 強cường 弱nhược 之chi 。 等đẳng 。 此thử 唯duy 識thức 之chi 大đại 綱cương 也dã 。 其kỳ 心tâm 所sở 法pháp 已dĩ 見kiến 百bách 法pháp 。 今kim 預dự 列liệt 心tâm 境cảnh 。 則tắc 臨lâm 文văn 不bất 必tất 繁phồn 解giải 。 恐khủng 礙ngại 觀quán 心tâm 耳nhĩ 。

○# 五ngũ 識thức 頌tụng

性tánh 境cảnh 現hiện 量lượng 通thông 三tam 性tánh 。

此thử 下hạ 十thập 二nhị 句cú 。 頌tụng 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 等đẳng 五ngũ 轉chuyển 識thức 也dã 。 首thủ 句cú 先tiên 頌tụng 五ngũ 識thức 境cảnh 量lượng 與dữ 三tam 性tánh 。 問vấn 。 前tiền 五ngũ 轉chuyển 識thức 未vị 轉chuyển 依y 位vị 。 於ư 三tam 量lượng 中trung 定định 屬thuộc 何hà 量lượng 。 於ư 三tam 境cảnh 中trung 定định 屬thuộc 何hà 境cảnh 。 答đáp 。 前tiền 五ngũ 識thức 量lượng 屬thuộc 現hiện 量lượng 。 境cảnh 屬thuộc 性tánh 境cảnh 。 以dĩ 五ngũ 識thức 與dữ 八bát 同đồng 體thể 故cố 。 緣duyên 境cảnh 之chi 時thời 單đơn 屬thuộc 現hiện 量lượng 。 前tiền 五ngũ 轉chuyển 識thức 乃nãi 八bát 識thức 精tinh 明minh 之chi 體thể 映ánh 在tại 五ngũ 根căn 門môn 頭đầu 。 了liễu 境cảnh 之chi 用dụng 。 以dĩ 初sơ 映ánh 境cảnh 時thời 當đương 第đệ 一nhất 念niệm 。 未vị 起khởi 分phân 別biệt 。 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 。 無vô 籌trù 度độ 心tâm 。 故cố 名danh 現hiện 量lượng 。 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 即tức 屬thuộc 性tánh 境cảnh 。 性tánh 者giả 實thật 也dã 。 即tức 實thật 根căn 塵trần 相tương/tướng 分phần/phân 境cảnh 有hữu 實thật 種chủng 生sanh 。 以dĩ 現hiện 量lượng 具cụ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 現hiện 在tại 簡giản 過quá 未vị 。 二nhị 顯hiển 現hiện 簡giản 種chủng 子tử 。 三tam 現hiện 有hữu 簡giản 無vô 體thể 。 法pháp 護hộ 法Pháp 云vân 。 五ngũ 識thức 唯duy 緣duyên 實thật 五ngũ 塵trần 境cảnh 。 即tức 不bất 緣duyên 假giả 相tương/tướng 分phần/phân 。 故cố 名danh 性tánh 境cảnh 。 但đãn 任nhậm 運vận 緣duyên 。 不bất 作tác 行hành 解giải 。 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 。 得đắc 法Pháp 自tự 相tương/tướng 。 故cố 名danh 現hiện 量lượng 。 且thả 如như 眼nhãn 識thức 緣duyên 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 四tứ 般bát 實thật 色sắc 時thời 。 其kỳ 實thật 色sắc 上thượng 長trường 短đoản 方phương 圓viên 假giả 色sắc 雖tuy 不bất 離ly 實thật 色sắc 。 有hữu 眼nhãn 識thức 但đãn 緣duyên 青thanh 等đẳng 實thật 色sắc 不bất 緣duyên 長trường 短đoản 假giả 色sắc 。 長trường 短đoản 假giả 色sắc 唯duy 意ý 識thức 作tác 長trường 短đoản 分phân 別biệt 緣duyên 。 俱câu 舍xá 云vân 。 眼nhãn 色sắc 但đãn 能năng 了liễu 青thanh 。 不bất 能năng 了liễu 是thị 青thanh 。 意ý 識thức 了liễu 青thanh 亦diệc 能năng 了liễu 是thị 青thanh 故cố 。 又hựu 眼nhãn 識thức 緣duyên 青thanh 境cảnh 自tự 相tương/tướng 時thời 。 得đắc 青thanh 色sắc 之chi 自tự 相tương/tướng 。 若nhược 後hậu 念niệm 分phân 別biệt 意ý 識thức 。 纔tài 作tác 解giải 心tâm 。 即tức 帶đái 名danh 言ngôn 。 便tiện 是thị 共cộng 相tương 。 屬thuộc 比tỉ 量lượng 也dã 。 故cố 假giả 智trí 詮thuyên 不bất 得đắc 自tự 相tương/tướng 。 唯duy 於ư 諸chư 法pháp 共cộng 相tương 而nhi 轉chuyển 。 唯duy 五ngũ 識thức 緣duyên 五ngũ 境cảnh 時thời 。 具cụ 四tứ 義nghĩa 故cố 。 得đắc 法Pháp 自tự 相tương/tướng 。 一nhất 任nhậm 運vận 。 二nhị 現hiện 量lượng 。 三tam 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 。 四tứ 唯duy 緣duyên 現hiện 在tại 境cảnh 。 故cố 名danh 得đắc 法Pháp 自tự 相tương/tướng 也dã 。 問vấn 。 五ngũ 根căn 依y 何hà 教giáo 理lý 證chứng 是thị 現hiện 量lượng 。 答đáp 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 眼nhãn 光quang 。 照chiếu 了liễu 前tiền 境cảnh 。 其kỳ 光quang 圓viên 滿mãn 。 得đắc 無vô 憎tăng 愛ái 。 可khả 證chứng 五ngũ 根căn 現hiện 量lượng 。 不bất 生sanh 分phân 別biệt 。 其kỳ 眼nhãn 光quang 到đáo 處xứ 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 。 終chung 不bất 捨xả 怨oán 取thủ 親thân 愛ái 妍nghiên 憎tăng 醜xú 。 例lệ 如như 耳nhĩ 根căn 不bất 分phân 毀hủy 讚tán 之chi 聲thanh 。 鼻tị 根căn 不bất 避tị 香hương 臭xú 之chi 氣khí 。 舌thiệt 根căn 不bất 揀giản 甜điềm 苦khổ 之chi 味vị 。 身thân 根căn 不bất 隔cách 澀sáp 滑hoạt 之chi 觸xúc 。 以dĩ 率suất 爾nhĩ 心tâm 時thời 。 不bất 分phân 別biệt 故cố 。 若nhược 剎sát 那na 流lưu 入nhập 意ý 地địa 。 纔tài 起khởi 尋tầm 求cầu 。 則tắc 是thị 同đồng 時thời 意ý 識thức 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 。 便tiện 落lạc 比tỉ 量lượng 。 則tắc 染nhiễm 淨tịnh 心tâm 生sanh 。 取thủ 舍xá 情tình 起khởi 。 以dĩ 五ngũ 識thức 唯duy 緣duyên 現hiện 在tại 。 不bất 緣duyên 過quá 未vị 。 但đãn 只chỉ 一nhất 度độ 。 故cố 云vân 性tánh 境cảnh 現hiện 量lượng 。 言ngôn 三tam 性tánh 者giả 。 乃nãi 善thiện 。 惡ác 。 無vô 記ký 三tam 性tánh 。 問vấn 。 五ngũ 識thức 現hiện 量lượng 本bổn 無vô 善thiện 惡ác 。 與dữ 八bát 同đồng 體thể 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 何hà 與dữ 第đệ 六Lục 通Thông 不bất 善thiện 性tánh 耶da 。 答đáp 。 此thử 約ước 同đồng 時thời 意ý 識thức 而nhi 引dẫn 自tự 類loại 種chủng 子tử 。 同đồng 時thời 而nhi 起khởi 則tắc 三tam 性tánh 皆giai 通thông 。 此thử 指chỉ 意ý 識thức 任nhậm 運vận 而nhi 言ngôn 。 非phi 專chuyên 指chỉ 五ngũ 識thức 也dã 。 又hựu 曰viết 。 五ngũ 六lục 相tương/tướng 須tu 。 以dĩ 隨tùy 念niệm 分phân 別biệt 時thời 與dữ 嗔sân 等đẳng 惡ác 所sở 俱câu 起khởi 。 故cố 成thành 不bất 善thiện 。 問vấn 。 何hà 為vi 相tương/tướng 須tu 。 曰viết 。 五ngũ 由do 六lục 而nhi 方phương 生sanh 。 六lục 由do 五ngũ 而nhi 明minh 了liễu 。 前tiền 五ngũ 與dữ 六lục 為vi 明minh 了liễu 門môn 。 六lục 與dữ 五ngũ 為vi 分phân 別biệt 依y 。 是thị 相tương/tướng 須tu 理lý 。

眼nhãn 耳nhĩ 身thân 三tam 二nhị 地địa 居cư 。

此thử 言ngôn 三tam 界giới 五ngũ 識thức 行hành 止chỉ 之chi 地địa 也dã 。 三tam 界giới 分phân 為vi 九cửu 地địa 。 欲dục 界giới 一nhất 地địa 。 名danh 五ngũ 趣thú 雜tạp 居cư 地địa 。 具cụ 有hữu 八bát 種chủng 識thức 。 色sắc 界giới 四tứ 地địa 。 謂vị 初sơ 禪thiền 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 地địa 。 二nhị 禪thiền 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 地địa 。 三tam 禪thiền 離ly 喜hỷ 妙diệu 樂lạc 地địa 。 四tứ 禪thiền 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 地địa 。 今kim 言ngôn 二nhị 地địa 者giả 。 謂vị 色sắc 界giới 初sơ 禪thiền 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 地địa 也dã 。 以dĩ 欲dục 界giới 五ngũ 識thức 全toàn 具cụ 。 初sơ 禪thiền 天thiên 人nhân 以dĩ 。 禪thiền 悅duyệt 為vi 食thực 。 不bất 食thực 段đoạn 食thực 故cố 離ly 舌thiệt 識thức 。 既ký 不bất 受thọ 食thực 亦diệc 不bất 聞văn 香hương 故cố 亦diệc 離ly 鼻tị 識thức 。 但đãn 有hữu 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 身thân 三tam 識thức 而nhi 已dĩ 。 居cư 者giả 止chỉ 也dã 。 謂vị 此thử 三tam 識thức 亦diệc 止chỉ 於ư 初sơ 禪thiền 。 若nhược 至chí 二nhị 禪thiền 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 地địa 。 則tắc 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 。 耳nhĩ 不bất 聞văn 聲thanh 。 身thân 不bất 知tri 觸xúc 。 以dĩ 入nhập 定định 中trung 而nhi 此thử 三tam 識thức 亦diệc 無vô 。 故cố 云vân 居cư 止chỉ 於ư 此thử 耳nhĩ 。

徧biến 行hành 別biệt 境cảnh 善thiện 十thập 一nhất 。 中trung 二nhị 大đại 八bát 貪tham 嗔sân 癡si 。

此thử 頌tụng 五ngũ 識thức 具cụ 三tam 十thập 四tứ 相tương 應ứng 心tâm 所sở 也dã 。 識thức 論luận 云vân 。 恆hằng 依y 心tâm 起khởi 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 繫hệ 屬thuộc 於ư 心tâm 。 故cố 名danh 心tâm 所sở 。 如như 屬thuộc 我ngã 物vật 立lập 我ngã 所sở 名danh 。 心tâm 王vương 於ư 所sở 緣duyên 唯duy 取thủ 總tổng 相tương/tướng 。 心tâm 所sở 於ư 彼bỉ 亦diệc 取thủ 別biệt 相tướng 。 助trợ 成thành 心tâm 事sự 得đắc 心tâm 所sở 名danh 。 雖tuy 諸chư 心tâm 所sở 名danh 義nghĩa 無vô 異dị 。 而nhi 有hữu 六lục 位vị 。 種chủng 類loại 差sai 別biệt 。 謂vị 徧biến 行hành 有hữu 五ngũ 。 別biệt 境cảnh 有hữu 五ngũ 。 善thiện 有hữu 十thập 一nhất 。 根căn 本bổn 惑hoặc 有hữu 六lục 。 隨tùy 惑hoặc 有hữu 二nhị 十thập 。 不bất 定định 有hữu 四tứ 。 合hợp 五ngũ 十thập 一nhất 。 此thử 五ngũ 識thức 於ư 六lục 位vị 中trung 唯duy 闕khuyết 不bất 定định 。 言ngôn 徧biến 行hành 五ngũ 者giả 。 徧biến 。 周chu 圓viên 義nghĩa 。 行hành 是thị 遊du 履lý 義nghĩa 。 緣duyên 境cảnh 義nghĩa 。 徧biến 行hành 一nhất 位vị 具cụ 四tứ 一nhất 切thiết 。 謂vị 一nhất 切thiết 性tánh 。 即tức 善thiện 惡ác 無vô 記ký 三tam 性tánh 也dã 。 一nhất 切thiết 地địa 。 即tức 三tam 界giới 中trung 九cửu 地địa 也dã 。 一nhất 切thiết 時thời 。 即tức 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 及cập 一nhất 剎sát 那na 時thời 也dã 。 一nhất 切thiết 俱câu 。 即tức 八bát 識thức 俱câu 通thông 也dã 。 問vấn 曰viết 。 何hà 以dĩ 前tiền 五ngũ 具cụ 徧biến 行hành 五ngũ 所sở 耶da 。 答đáp 。 五ngũ 八bát 同đồng 體thể 。 本bổn 識thức 具cụ 此thử 五ngũ 法pháp 。 又hựu 能năng 徧biến 一nhất 切thiết 識thức 。 然nhiên 此thử 五ngũ 法pháp 。 心tâm 起khởi 必tất 有hữu 。 故cố 前tiền 五ngũ 亦diệc 具cụ 此thử 耳nhĩ 。 別biệt 境cảnh 者giả 。 謂vị 別biệt 別biệt 緣duyên 境cảnh 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 以dĩ 欲dục 等đẳng 五ngũ 法pháp 不bất 徧biến 心tâm 故cố 。 唯duy 徧biến 三tam 性tánh 九cửu 地địa 。 以dĩ 四tứ 境cảnh 別biệt 名danh 為vi 別biệt 境cảnh 也dã 。 四tứ 境cảnh 者giả 。 謂vị 欲dục 所sở 樂lạc 境cảnh 。 所sở 決quyết 定định 境cảnh 。 於ư 慣quán 習tập 境cảnh 。 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 。 慧tuệ 則tắc 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 揀giản 擇trạch 斷đoạn 疑nghi 。 是thị 其kỳ 體thể 用dụng 也dã 。 問vấn 曰viết 。 何hà 以dĩ 前tiền 五ngũ 具cụ 別biệt 境cảnh 五ngũ 心tâm 所sở 耶da 。 答đáp 。 前tiền 五ngũ 任nhậm 運vận 緣duyên 境cảnh 。 率suất 爾nhĩ 同đồng 時thời 。 俱câu 意ý 識thức 隨tùy 見kiến 。 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。 各các 引dẫn 自tự 類loại 種chủng 子tử 。 各các 各các 緣duyên 境cảnh 不bất 同đồng 。 且thả 如như 眼nhãn 根căn 緣duyên 色sắc 則tắc 不bất 同đồng 耳nhĩ 根căn 緣duyên 聲thanh 等đẳng 。 以dĩ 各các 各các 不bất 同đồng 故cố 。 識thức 具cụ 此thử 別biệt 境cảnh 五ngũ 法pháp 也dã 。 具cụ 十thập 一nhất 善thiện 法Pháp 者giả 。 以dĩ 五ngũ 識thức 是thị 性tánh 境cảnh 現hiện 量lượng 。 故cố 具cụ 此thử 耳nhĩ 。 問vấn 曰viết 。 五ngũ 識thức 既ký 是thị 性tánh 境cảnh 現hiện 量lượng 。 如như 何hà 有hữu 根căn 惑hoặc 三tam 隨tùy 惑hoặc 中trung 二nhị 大đại 八bát 十thập 染nhiễm 心tâm 所sở 耶da 。 答đáp 。 五ngũ 識thức 本bổn 無vô 染nhiễm 法pháp 。 緣duyên 五ngũ 識thức 起khởi 時thời 。 以dĩ 第đệ 六lục 為vi 分phân 別biệt 依y 。 第đệ 七thất 為vi 染nhiễm 淨tịnh 依y 。 故cố 挾hiệp 帶đái 染nhiễm 法pháp 與dữ 之chi 俱câu 起khởi 也dã 。 若nhược 小tiểu 隨tùy 十thập 法pháp 各các 專chuyên 有hữu 主chủ 。 故cố 不bất 具cụ 耳nhĩ 。 以dĩ 五ngũ 識thức 任nhậm 運vận 無vô 矜căng 恃thị 執chấp 持trì 之chi 力lực 。 故cố 無vô 根căn 惑hoặc 之chi 見kiến 。 慢mạn 。 以dĩ 了liễu 境cảnh 分phân 明minh 。 故cố 無vô 疑nghi 與dữ 不bất 定định 。 故cố 五ngũ 識thức 但đãn 具cụ 三tam 十thập 四tứ 耳nhĩ 。

五ngũ 識thức 同đồng 依y 淨tịnh 色sắc 根căn 。

此thử 頌tụng 五ngũ 識thức 依y 根căn 得đắc 名danh 也dã 。 五ngũ 識thức 隨tùy 依y 色sắc 根căn 立lập 名danh 。 具cụ 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 曰viết 依y 根căn 之chi 識thức 。 根căn 所sở 發phát 識thức 。 屬thuộc 根căn 之chi 識thức 。 助trợ 根căn 之chi 識thức 。 如như 根căn 之chi 識thức 言ngôn 依y 者giả 。 五ngũ 義nghĩa 之chi 一nhất 也dã 。 言ngôn 淨tịnh 色sắc 者giả 。 揀giản 非phi 浮phù 塵trần 。 又hựu 言ngôn 依y 根căn 擇trạch 非phi 依y 境cảnh 。 境cảnh 但đãn 為vi 所sở 緣duyên 。 無vô 發phát 識thức 用dụng 。 如như 根căn 壞hoại 時thời 。 設thiết 若nhược 有hữu 境cảnh 。 識thức 亦diệc 不bất 起khởi 。 唯duy 根căn 能năng 發phát 。 故cố 曰viết 依y 根căn 。 非phi 浮phù 塵trần 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 虗hư 假giả 有hữu 損tổn 壞hoại 故cố 。 故cố 名danh 為vi 浮phù 。 又hựu 無vô 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 之chi 用dụng 。 名danh 之chi 為vi 塵trần 。 故cố 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 浮phù 塵trần 根căn 眼nhãn 如như 蒲bồ 桃đào 朵đóa 耳nhĩ 。 如như 新tân 卷quyển 葉diệp 鼻tị 。 如như 雙song 垂thùy 瓜qua 舌thiệt 。 如như 初sơ 偃yển 月nguyệt 身thân 。 如như 腰yêu 鼓cổ 顙tảng 是thị 也dã 。 以dĩ 有hữu 損tổn 壞hoại 。 故cố 非phi 五ngũ 識thức 之chi 所sở 依y 耳nhĩ 。 言ngôn 依y 淨tịnh 色sắc 根căn 者giả 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 元nguyên 依y 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 以dĩ 見kiến 精tinh 映ánh 色sắc 。 結kết 色sắc 成thành 根căn 等đẳng 。 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 故cố 名danh 淨tịnh 色sắc 。 以dĩ 此thử 淨tịnh 色sắc 即tức 無vô 明minh 殻# 也dã 。 亦diệc 名danh 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 謂vị 於ư 眼nhãn 等đẳng 一nhất 八bát 淨tịnh 色sắc 如như 淨tịnh 醍đề 醐hồ 。 有hữu 此thử 性tánh 故cố 。 眼nhãn 等đẳng 識thức 生sanh 。 無vô 即tức 不bất 生sanh 。 照chiếu 境cảnh 發phát 識thức 以dĩ 成thành 根căn 用dụng 。 故cố 名danh 勝thắng 義nghĩa 。 不bất 同đồng 浮phù 塵trần 虗hư 假giả 損tổn 壞hoại 。 此thử 無vô 損tổn 壞hoại 。 故cố 亦diệc 名danh 勝thắng 義nghĩa 。 不bất 同đồng 浮phù 塵trần 無vô 見kiến 聞văn 等đẳng 。 此thử 能năng 覺giác 知tri 。 故cố 亦diệc 名danh 勝thắng 。 如như 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 。 耳nhĩ 能năng 聞văn 聲thanh 。 鼻tị 能năng 嗅khứu 香hương 。 舌thiệt 能năng 嘗thường 味vị 。 身thân 能năng 覺giác 觸xúc 是thị 也dã 。 問vấn 。 淨tịnh 色sắc 根căn 畢tất 竟cánh 是thị 何hà 物vật 。 答đáp 。 此thử 無vô 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 。 雖tuy 有hữu 質chất 礙ngại 而nhi 非phi 眼nhãn 所sở 得đắc 見kiến 。 比tỉ 量lượng 所sở 知tri 。 非phi 現hiện 量lượng 得đắc 。 如như 何hà 可khả 指chỉ 。 然nhiên 此thử 識thức 精tinh 圓viên 映ánh 五ngũ 門môn 。 隨tùy 浮phù 根căn 之chi 照chiếu 用dụng 。 是thị 知tri 浮phù 根căn 則tắc 有hữu 五ngũ 而nhi 淨tịnh 色sắc 唯duy 一nhất 。 故cố 曰viết 元nguyên 依y 一nhất 精tinh 明minh 耳nhĩ 。

九cửu 緣duyên 十thập 八bát 好hảo 相tướng 隣lân 。

此thử 頌tụng 生sanh 識thức 之chi 緣duyên 也dã 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 必tất 仗trượng 緣duyên 生sanh 。 今kim 生sanh 八bát 識thức 之chi 緣duyên 大đại 槩# 有hữu 九cửu 。 但đãn 各các 識thức 全toàn 闕khuyết 之chi 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 故cố 曰viết 。 眼nhãn 識thức 九cửu 緣duyên 生sanh 。 耳nhĩ 識thức 唯duy 從tùng 八bát 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 七thất 。 後hậu 三tam 五ngũ 三tam 四tứ 。 九cửu 緣duyên 者giả 。 一nhất 空không 緣duyên 。 即tức 根căn 境cảnh 相tướng 離ly 。 中trung 間gian 無vô 礙ngại 。 空không 隙khích 之chi 空không 也dã 。 二nhị 明minh 緣duyên 。 即tức 日nhật 月nguyệt 燈đăng 等đẳng 照chiếu 燭chúc 之chi 明minh 也dã 。 三tam 根căn 緣duyên 。 即tức 發phát 識thức 之chi 根căn 也dã 。 四tứ 境cảnh 緣duyên 。 即tức 諸chư 識thức 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 也dã 。 五ngũ 作tác 意ý 緣duyên 。 即tức 徧biến 行hành 中trung 之chi 作tác 意ý 也dã 。 六lục 分phần 別biệt 依y 。 即tức 第đệ 六lục 識thức 也dã 。 七thất 染nhiễm 淨tịnh 依y 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 也dã 。 八bát 根căn 本bổn 依y 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 也dã 。 九cửu 種chủng 子tử 緣duyên 。 即tức 是thị 諸chư 識thức 各các 有hữu 自tự 類loại 親thân 種chủng 子tử 也dã 。 此thử 中trung 九cửu 緣duyên 。 於ư 四tứ 緣duyên 中trung 三tam 緣duyên 所sở 攝nhiếp 。 種chủng 子tử 即tức 因nhân 緣duyên 也dã 。 境cảnh 緣duyên 即tức 所sở 緣duyên 也dã 。 餘dư 七thất 緣duyên 即tức 增tăng 上thượng 緣duyên 也dã 。 諸chư 識thức 從tùng 緣duyên 。 唯duy 眼nhãn 識thức 全toàn 具cụ 。 耳nhĩ 闇ám 亦diệc 聞văn 。 除trừ 明minh 唯duy 從tùng 八bát 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 合hợp 中trung 取thủ 境cảnh 。 暗ám 亦diệc 能năng 知tri 。 故cố 除trừ 空không 明minh 。 若nhược 根căn 境cảnh 中trung 間gian 空không 隙khích 不bất 相tương 合hợp 者giả 。 即tức 身thân 不bất 覺giác 觸xúc 。 舌thiệt 不bất 知tri 味vị 。 鼻tị 不bất 知tri 香hương 。 故cố 後hậu 三tam 五ngũ 三tam 四tứ 者giả 。 謂vị 六lục 識thức 具cụ 五ngũ 緣duyên 。 七thất 識thức 具cụ 三tam 緣duyên 八bát 識thức 具cụ 四tứ 緣duyên 。 六lục 識thức 五ngũ 緣duyên 者giả 。 根căn 。 境cảnh 。 作tác 意ý 。 根căn 本bổn 。 種chủng 子tử 。 於ư 空không 。 明minh 之chi 外ngoại 又hựu 除trừ 分phân 別biệt 。 即tức 自tự 體thể 故cố 。 不bất 言ngôn 染nhiễm 淨tịnh 即tức 根căn 緣duyên 故cố 。 七thất 識thức 三tam 緣duyên 者giả 。 根căn 本bổn 依y 。 作tác 意ý 。 種chủng 子tử 。 不bất 言ngôn 根căn 境cảnh 者giả 。 謂vị 依y 彼bỉ 轉chuyển 緣duyên 。 彼bỉ 即tức 根căn 境cảnh 故cố 。 八bát 識thức 四tứ 緣duyên 者giả 。 根căn 。 境cảnh 。 作tác 意ý 。 種chủng 子tử 。 不bất 言ngôn 根căn 本bổn 。 即tức 自tự 體thể 故cố 。 不bất 言ngôn 染nhiễm 淨tịnh 。 即tức 根căn 緣duyên 故cố 。 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 不bất 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 若nhược 從tùng 頭đầu 各các 增tăng 一nhất 等đẳng 無vô 間gian 。 則tắc 眼nhãn 等đẳng 即tức 十thập 緣duyên 。 等đẳng 無vô 間gian 者giả 。 乃nãi 各các 識thức 前tiền 念niệm 已dĩ 滅diệt 。 即tức 開khai 闢tịch 處xứ 所sở 引dẫn 後hậu 念niệm 令linh 生sanh 。 中trung 間gian 無vô 隔cách 者giả 。 即tức 相tương 續tục 心tâm 也dã 。 前tiền 念niệm 不bất 去khứ 。 後hậu 念niệm 不bất 生sanh 。 為vi 前tiền 念niệm 自tự 體thể 占chiêm 自tự 路lộ 故cố 。 故cố 識thức 生sanh 時thời 須tu 用dụng 此thử 緣duyên 耳nhĩ 。

合hợp 三tam 離ly 二nhị 觀quán 塵trần 世thế 。

此thử 頌tụng 五ngũ 識thức 取thủ 境cảnh 不bất 同đồng 也dã 。 眼nhãn 耳nhĩ 二nhị 識thức 離ly 中trung 取thủ 境cảnh 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 合hợp 中trung 取thủ 境cảnh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 曰viết 。 知tri 處xứ 不bất 知tri 處xứ 。 異dị 壞hoại 根căn 不bất 壞hoại 。 根căn 別biệt 以dĩ 識thức 從tùng 。 緣duyên 生sanh 因nhân 緣duyên 顯hiển 。 識thức 以dĩ 從tùng 緣duyên 義nghĩa 知tri 有hữu 離ly 合hợp 。 謂vị 九cửu 緣duyên 中trung 空không 。 明minh 二nhị 緣duyên 是thị 顯hiển 根căn 離ly 義nghĩa 。 眼nhãn 耳nhĩ 二nhị 識thức 既ký 具cụ 空không 緣duyên 。 是thị 離ly 中trung 知tri 也dã 。 若nhược 無vô 空không 緣duyên 。 境cảnh 逼bức 附phụ 根căn 。 不bất 唯duy 無vô 知tri 而nhi 且thả 損tổn 根căn 。 如như 纖tiêm 塵trần 入nhập 眼nhãn 即tức 壞hoại 其kỳ 目mục 。 大đại 聲thanh 附phụ 耳nhĩ 即tức 使sử 人nhân 聾lung 。 故cố 曰viết 壞hoại 根căn 不bất 壞hoại 根căn 別biệt 也dã 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 不bất 具cụ 空không 緣duyên 。 是thị 合hợp 中trung 知tri 也dã 。 若nhược 具cụ 空không 緣duyên 。 根căn 境cảnh 遠viễn 離ly 。 香hương 味vị 觸xúc 塵trần 俱câu 不bất 知tri 故cố 。 今kim 三tam 識thức 不bất 具cụ 空không 緣duyên 。 故cố 香hương 臭xú 入nhập 鼻tị 。 酸toan 醎hàm 上thượng 舌thiệt 。 寒hàn 熱nhiệt 著trước 身thân 。 三tam 根căn 宛uyển 然nhiên 分phân 明minh 了liễu 境cảnh 。 即tức 知tri 不bất 壞hoại 故cố 。 又hựu 如như 眼nhãn 即tức 知tri 色sắc 境cảnh 在tại 何hà 方phương 。 耳nhĩ 即tức 知tri 聲thanh 。 從tùng 何hà 方phương 來lai 。 而nhi 鼻tị 舌thiệt 身thân 則tắc 不bất 知tri 境cảnh 之chi 處xứ 所sở 。 故cố 知tri 來lai 處xứ 者giả 表biểu 為vi 離ly 知tri 。 不bất 知tri 境cảnh 處xứ 者giả 表biểu 是thị 合hợp 取thủ 也dã 。 觀quán 者giả 即tức 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 及cập 諸chư 心tâm 所sở 。 塵trần 世thế 者giả 即tức 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 乃nãi 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 也dã 。

愚ngu 者giả 難nạn/nan 分phần/phân 識thức 與dữ 根căn 。

此thử 頌tụng 小Tiểu 乘Thừa 不bất 知tri 八bát 識thức 根căn 本bổn 種chủng 子tử 為vi 生sanh 識thức 之chi 緣duyên 。 以dĩ 為vi 根căn 。 識thức 互hỗ 生sanh 也dã 。 淨tịnh 色sắc 根căn 行hành 相tương/tướng 微vi 細tế 。 其kỳ 與dữ 識thức 最tối 易dị 淆# 濫lạm 。 故cố 難nạn/nan 分phân 別biệt 。 愚ngu 法pháp 者giả 謂vị 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 但đãn 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 未vị 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 故cố 名danh 為vi 愚ngu 。 何hà 謂vị 難nạn/nan 分phần/phân 。 曰viết 。 由do 根căn 與dữ 識thức 生sanh 必tất 同đồng 境cảnh 。 五ngũ 識thức 於ư 境cảnh 任nhậm 運vận 現hiện 緣duyên 。 不bất 起khởi 分phân 別biệt 。 是thị 現hiện 量lượng 性tánh 境cảnh 。 五ngũ 根căn 於ư 境cảnh 亦diệc 任nhậm 運vận 緣duyên 隨tùy 。 因nhân 境cảnh 勢thế 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 故cố 說thuyết 難nạn/nan 分phần/phân 。 既ký 實thật 難nạn/nan 分phần/phân 。 根căn 。 識thức 何hà 別biệt 。 曰viết 。 五ngũ 根căn 於ư 境cảnh 如như 鏡kính 對đối 相tương/tướng 。 雖tuy 有hữu 物vật 對đối 。 略lược 無vô 作tác 意ý 樂nhạo 欲dục 念niệm 起khởi 。 故cố 無vô 分phân 別biệt 。 五ngũ 識thức 於ư 境cảnh 如như 鏡kính 現hiện 相tướng 。 雖tuy 似tự 像tượng 現hiện 。 亦diệc 有hữu 隨tùy 時thời 俱câu 意ý 識thức 樂nhạo 欲dục 念niệm 起khởi 。 而nhi 無vô 計kế 度độ 名danh 言ngôn 種chủng 類loại 。 名danh 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 二nhị 別biệt 義nghĩa 。 小Tiểu 乘Thừa 不bất 知tri 根căn 之chi 與dữ 識thức 各các 有hữu 種chủng 子tử 。 現hiện 行hành 。 以dĩ 為vi 根căn 。 識thức 互hỗ 生sanh 。 根căn 之chi 種chủng 現hiện 但đãn 能năng 導đạo 識thức 之chi 種chủng 現hiện 。 謂vị 根căn 為vi 生sanh 識thức 之chi 緣duyên 則tắc 可khả 。 謂vị 生sanh 識thức 則tắc 不bất 可khả 。 以dĩ 識thức 自tự 有hữu 能năng 生sanh 之chi 種chủng 子tử 故cố 。 葢# 識thức 乃nãi 心tâm 法pháp 。 即tức 八bát 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 。 根căn 乃nãi 色sắc 法pháp 。 即tức 八bát 識thức 之chi 相tướng 分phần/phân 。 此thử 色sắc 心tâm 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 根căn 能năng 照chiếu 境cảnh 。 識thức 能năng 緣duyên 境cảnh 。 此thử 根căn 。 識thức 之chi 用dụng 不bất 同đồng 也dã 。 所sở 言ngôn 難nạn/nan 分phần/phân 者giả 。 乃nãi 論luận 主chủ 謂vị 愚ngu 者giả 之chi 不bất 能năng 分phần/phân 耳nhĩ 。 故cố 世Thế 尊Tôn 為vi 愚ngu 心tâm 者giả 開khai 心tâm 說thuyết 蘊uẩn 。 為vi 愚ngu 色sắc 者giả 開khai 色sắc 說thuyết 處xứ 。 為vi 心tâm 色sắc 俱câu 愚ngu 者giả 俱câu 開khai 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。 豈khởi 非phi 根căn 。 識thức 之chi 實thật 難nạn/nan 分phần/phân 耶da 。 如như 此thử 又hựu 何hà 謂vị 難nạn/nan 分phần/phân 耶da 。 曰viết 。 始thỉ 自tự 華hoa 嚴nghiêm 至chí 於ư 楞lăng 嚴nghiêm 。 演diễn 此thử 三tam 科khoa 不bất 知tri 幾kỷ 百bách 千thiên 過quá 。 多đa 聞văn 如như 阿A 難Nan 尚thượng 以dĩ 心tâm 知tri 眼nhãn 見kiến 為vi 言ngôn 。 佛Phật 以dĩ 門môn 能năng 見kiến 否phủ/bĩ 詰cật 之chi 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 則tắc 根căn 。 識thức 難nạn/nan 分phần/phân 可khả 知tri 矣hĩ 。 有hữu 漏lậu 章chương 竟cánh 。

變biến 相tương/tướng 觀quán 空không 唯duy 後hậu 得đắc 。 果quả 中trung 猶do 自tự 不bất 詮thuyên 真chân 。

前tiền 八bát 句cú 乃nãi 有hữu 為vi 法pháp 。 此thử 四tứ 句cú 頌tụng 五ngũ 識thức 轉chuyển 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 乃nãi 出xuất 世thế 無vô 為vi 法pháp 也dã 。 先tiên 頌tụng 前tiền 五ngũ 轉chuyển 智trí 必tất 不bất 能năng 親thân 緣duyên 真Chân 如Như 義nghĩa 。 謂vị 安an 慧tuệ 師sư 執chấp 前tiền 五ngũ 因nhân 中trung 既ký 成thành 無vô 漏lậu 變biến 相tương/tướng 緣duyên 如như 。 以dĩ 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 是thị 徧biến 計kế 性tánh 。 自tự 證chứng 分phân 是thị 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 至chí 佛Phật 果Quả 位vị 中trung 自tự 證chứng 分phần/phân 親thân 緣duyên 真Chân 如Như 。 以dĩ 無vô 相tướng 見kiến 徧biến 計kế 性tánh 故cố 。 護hộ 法Pháp 師sư 以dĩ 見kiến 。 相tương/tướng 二nhị 分phần 為vi 依y 他tha 起khởi 。 六lục 七thất 二nhị 識thức 為vi 徧biến 計kế 執chấp 。 自tự 證chứng 分phân 為vi 圓viên 成thành 實thật 。 以dĩ 此thử 為vi 正chánh 義nghĩa 。 故cố 論luận 主chủ 以dĩ 此thử 二nhị 句cú 破phá 之chi 。 變biến 謂vị 變biến 帶đái 。 相tương 謂vị 己kỷ 相tương/tướng 。 即tức 能năng 緣duyên 心tâm 變biến 帶đái 起khởi 本bổn 質chất 家gia 相tướng 狀trạng 之chi 相tướng 。 而nhi 緣duyên 名danh 疎sơ 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。 觀quán 謂vị 能năng 緣duyên 之chi 見kiến 分phần/phân 。 空không 乃nãi 所sở 緣duyên 之chi 真Chân 如Như 。 以dĩ 彼bỉ 執chấp 前tiền 五ngũ 因nhân 中trung 帶đái 相tương/tướng 緣duyên 如như 。 故cố 曰viết 觀quán 空không 。 唯duy 後hậu 得đắc 者giả 。 簡giản 非phi 根căn 本bổn 。 既ký 非phi 本bổn 智trí 則tắc 不bất 能năng 親thân 緣duyên 真Chân 如Như 。 果quả 中trung 猶do 自tự 不bất 詮thuyên 真chân 者giả 。 果quả 中trung 乃nãi 佛Phật 果Quả 位vị 中trung 也dã 。 詮thuyên 者giả 具cụ 也dã 。 意ý 謂vị 前tiền 五ngũ 轉chuyển 智trí 不bất 唯duy 因nhân 中trung 不bất 緣duyên 真Chân 如Như 。 縱túng/tung 在tại 佛Phật 果Quả 位vị 中trung 亦diệc 不bất 能năng 親thân 緣duyên 真Chân 如Như 。 以dĩ 五ngũ 八bát 果quả 上thượng 圓viên 。 安an 慧tuệ 計kế 五ngũ 識thức 因nhân 中trung 成thành 無vô 漏lậu 。 一nhất 錯thác 也dã 。 又hựu 以dĩ 自tự 證chứng 分phân 為vi 依y 他tha 起khởi 。 乃nãi 依y 他tha 真Chân 如Như 而nhi 起khởi 者giả 。 則tắc 所sở 成thành 之chi 智trí 乃nãi 依y 他tha 根căn 本bổn 修tu 而nhi 後hậu 得đắc 者giả 。 故cố 名danh 後hậu 得đắc 智trí 。 則tắc 不bất 能năng 親thân 緣duyên 真Chân 如Như 。 又hựu 計kế 至chí 佛Phật 果Quả 位vị 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 如như 。 既ký 以dĩ 自tự 證chứng 為vi 依y 他tha 。 若nhược 是thị 依y 他tha 即tức 屬thuộc 後hậu 得đắc 。 後hậu 得đắc 豈khởi 能năng 緣duyên 如như 。 又hựu 一nhất 錯thác 也dã 。 故cố 此thử 二nhị 句cú 乃nãi 破phá 異dị 師sư 計kế 耳nhĩ 。 三tam 藏tạng 釋thích 帶đái 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 挾hiệp 帶đái 。 二nhị 變biến 帶đái 。 然nhiên 相tương/tướng 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 體thể 相tướng 之chi 相tướng 。 二nhị 相tướng 狀trạng 之chi 相tướng 。 言ngôn 挾hiệp 帶đái 者giả 。 謂vị 根căn 本bổn 智trí 親thân 挾hiệp 真Chân 如Như 相tương/tướng 而nhi 緣duyên 。 則tắc 以dĩ 體thể 相tướng 為vi 相tương/tướng 也dã 。 變biến 帶đái 者giả 。 謂vị 後hậu 得đắc 智trí 緣duyên 根căn 身thân 器khí 界giới 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 必tất 帶đái 相tướng 狀trạng 變biến 為vi 空không 體thể 。 雖tuy 觀quán 諸chư 法pháp 空không 。 未vị 離ly 空không 相tướng 。 此thử 但đãn 能năng 外ngoại 緣duyên 諸chư 法pháp 。 不bất 能năng 親thân 緣duyên 真Chân 如Như 故cố 。

圓viên 明minh 初sơ 發phát 成thành 無vô 漏lậu 。 三tam 類loại 分phân 身thân 息tức 苦khổ 輪luân 。

此thử 頌tụng 五ngũ 識thức 果quả 上thượng 轉chuyển 也dã 。 圓viên 明minh 即tức 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 以dĩ 五ngũ 八bát 果quả 上thượng 圓viên 。 謂vị 佛Phật 果Quả 位vị 第đệ 八bát 之chi 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 一nhất 開khai 發phát 時thời 。 而nhi 第đệ 五ngũ 之chi 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 倐thúc 然nhiên 現hiện 前tiền 。 故cố 成thành 無vô 漏lậu 也dã 。 問vấn 。 前tiền 五ngũ 轉chuyển 智trí 何hà 云vân 第đệ 八bát 圓viên 明minh 初sơ 發phát 耶da 。 答đáp 。 以dĩ 前tiền 五ngũ 根căn 是thị 第đệ 八bát 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 。 能năng 變biến 之chi 第đệ 八bát 有hữu 漏lậu 。 而nhi 所sở 變biến 之chi 五ngũ 根căn 亦diệc 有hữu 漏lậu 故cố 。 根căn 能năng 發phát 識thức 。 根căn 既ký 有hữu 漏lậu 。 識thức 亦diệc 有hữu 漏lậu 。 以dĩ 五ngũ 八bát 同đồng 體thể 故cố 。 待đãi 第đệ 八bát 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 初sơ 現hiện 前tiền 時thời 。 則tắc 前tiền 五ngũ 根căn 。 五ngũ 識thức 俱câu 成thành 無vô 漏lậu 而nhi 即tức 轉chuyển 成thành 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 矣hĩ 。 三tam 類loại 分phân 身thân 者giả 。 謂vị 一nhất 大đại 化hóa 身thân 。 即tức 千thiên 丈trượng 盧lô 舍xá 那na 。 為vi 應ưng 十Thập 地Địa 之chi 所sở 現hiện 也dã 。 二nhị 小tiểu 化hóa 身thân 。 即tức 丈trượng 六lục 金kim 身thân 。 為vi 應ưng 二Nhị 乘Thừa 凡phàm 夫phu 。 之chi 所sở 現hiện 也dã 。 三tam 隨tùy 類loại 不bất 定định 化hóa 。 謂vị 如Như 來Lai 誓thệ 願nguyện 弘hoằng 深thâm 慈từ 悲bi 普phổ 覆phú 。 隨tùy 諸chư 種chủng 類loại 有hữu 感cảm 即tức 應ưng 。 或hoặc 現hiện 大đại 身thân 。 滿mãn 虗hư 空không 中trung 。 或hoặc 現hiện 小tiểu 身thân 。 種chủng 種chủng 不bất 等đẳng 。 以dĩ 在tại 因nhân 中trung 有hữu 外ngoại 作tác 用dụng 。 故cố 果quả 上thượng 成thành 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 示thị 現hiện 神thần 道đạo 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 出xuất 生sanh 死tử 苦khổ 。 故cố 云vân 息tức 苦khổ 輪luân 也dã 。

○# 六lục 識thức 頌tụng

三tam 性tánh 三tam 量lượng 通thông 三tam 境cảnh 。

此thử 頌tụng 六lục 識thức 三tam 性tánh 。 三tam 量lượng 。 三tam 境cảnh 皆giai 通thông 也dã 。 意ý 識thức 緣duyên 境cảnh 。 分phân 別biệt 最tối 強cường/cưỡng 。 所sở 以dĩ 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 。 皆giai 以dĩ 意ý 為vi 先tiên 導đạo 。 意ý 起khởi 速tốc 疾tật 。 意ý 在tại 言ngôn 前tiền 。 意ý 善thiện 則tắc 法pháp 正chánh 。 意ý 惡ác 則tắc 境cảnh 邪tà 。 如như 一nhất 氣khí 。 噓hư 之chi 即tức 溫ôn 。 吹xuy 之chi 即tức 冷lãnh 。 似tự 一nhất 水thủy 。 寒hàn 之chi 即tức 結kết 。 暖noãn 之chi 即tức 融dung 。 但đãn 依y 一nhất 心tâm 隨tùy 緣duyên 轉chuyển 變biến 。 故cố 三tam 性tánh 。 三tam 量lượng 。 三tam 境cảnh 但đãn 通thông 。 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 全toàn 具cụ 也dã 。 以dĩ 通thông 字tự 貫quán 於ư 上thượng 下hạ 讀đọc 之chi 。 言ngôn 三tam 性tánh 者giả 。 善thiện 性tánh 則tắc 順thuận 益ích 義nghĩa 。 順thuận 於ư 正chánh 理lý 。 益ích 於ư 自tự 他tha 。 不bất 善thiện 性tánh 則tắc 違vi 損tổn 義nghĩa 。 違vi 於ư 正chánh 理lý 。 損tổn 於ư 自tự 他tha 。 無vô 記ký 性tánh 則tắc 於ư 善thiện 惡ác 品phẩm 無vô 所sở 記ký 錄lục 故cố 。 言ngôn 三tam 量lượng 者giả 。 一nhất 現hiện 量lượng 。 現hiện 謂vị 顯hiển 現hiện 。 明minh 證chứng 眾chúng 境cảnh 。 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 。 無vô 籌trù 度độ 心tâm 。 親thân 得đắc 法Pháp 體thể 。 故cố 名danh 現hiện 量lượng 。 二nhị 比tỉ 量lượng 。 比tỉ 謂vị 比tỉ 類loại 。 以dĩ 於ư 前tiền 境cảnh 比tỉ 度độ 方phương 知tri 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 比tỉ 量lượng 有hữu 三tam 。 一nhất 如như 本bổn 。 如như 先tiên 見kiến 火hỏa 有hữu 烟yên 。 後hậu 見kiến 烟yên 即tức 知tri 有hữu 火hỏa 。 二nhị 如như 殘tàn 。 如như 炊xuy 飯phạn 一nhất 粒lạp 熟thục 。 餘dư 皆giai 知tri 熟thục 。 三tam 共cộng 見kiến 。 如như 眼nhãn 見kiến 人nhân 從tùng 東đông 去khứ 西tây 。 定định 知tri 彼bỉ 去khứ 。 又hựu 如như 日nhật 出xuất 處xứ 則tắc 知tri 是thị 東đông 。 日nhật 落lạc 處xứ 則tắc 知tri 是thị 西tây 。 以dĩ 比tỉ 類loại 而nhi 知tri 故cố 。 三tam 非phi 量lượng 。 謂vị 心tâm 。 心tâm 所sở 於ư 緣duyên 境cảnh 時thời 。 錯thác 謬mậu 分phân 別biệt 不bất 稱xưng 境cảnh 知tri 。 名danh 為vi 非phi 量lượng 。 言ngôn 三tam 境cảnh 者giả 。 一nhất 性tánh 境cảnh 。 即tức 實thật 根căn 。 塵trần 及cập 定định 果quả 色sắc 。 自tự 有hữu 實thật 種chủng 生sanh 。 乃nãi 前tiền 五ngũ 與dữ 第đệ 八bát 所sở 緣duyên 。 及cập 第đệ 六lục 緣duyên 諸chư 實thật 色sắc 。 不bất 帶đái 名danh 言ngôn 。 無vô 籌trù 度độ 心tâm 。 亦diệc 名danh 性tánh 境cảnh 。 及cập 根căn 本bổn 智trí 緣duyên 真Chân 如Như 時thời 。 亦diệc 是thị 性tánh 境cảnh 。 以dĩ 現hiện 證chứng 故cố 。 二nhị 帶đái 質chất 境cảnh 。 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 真chân 帶đái 質chất 。 即tức 以dĩ 心tâm 緣duyên 心tâm 。 中trung 間gian 相tương/tướng 分phần/phân 兩lưỡng 頭đầu 生sanh 。 挾hiệp 帶đái 本bổn 質chất 爍thước 起khởi 。 乃nãi 體thể 相tướng 之chi 相tướng 。 以dĩ 能năng 所sở 同đồng 一nhất 見kiến 分phần/phân 。 故cố 名danh 真chân 帶đái 質chất 。 二nhị 似tự 帶đái 質chất 。 即tức 以dĩ 心tâm 緣duyên 色sắc 。 中trung 間gian 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 從tùng 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 一nhất 頭đầu 變biến 帶đái 生sanh 起khởi 。 乃nãi 相tướng 狀trạng 之chi 相tướng 。 名danh 似tự 帶đái 質chất 。 三tam 獨độc 影ảnh 境cảnh 。 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 質chất 獨độc 影ảnh 。 即tức 第đệ 六lục 緣duyên 五ngũ 塵trần 落lạc 謝tạ 影ảnh 子tử 。 以dĩ 托thác 彼bỉ 外ngoại 質chất 變biến 起khởi 影ảnh 相tương/tướng 。 故cố 名danh 有hữu 質chất 。 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 亦diệc 與dữ 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 同đồng 種chủng 生sanh 故cố 。 名danh 真chân 獨độc 影ảnh 。 亦diệc 名danh 似tự 帶đái 質chất 。 二nhị 無vô 質chất 獨độc 影ảnh 。 即tức 第đệ 六lục 識thức 緣duyên 空không 花hoa 兔thố 角giác 及cập 過quá 未vị 等đẳng 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 第đệ 六lục 同đồng 種chủng 生sanh 。 以dĩ 本bổn 無vô 空không 華hoa 等đẳng 質chất 。 故cố 名danh 無vô 質chất 。 唯duy 從tùng 識thức 變biến 。 故cố 名danh 無vô 質chất 獨độc 影ảnh 。 問vấn 。 第đệ 六lục 云vân 何hà 通thông 緣duyên 三tam 境cảnh 耶da 。 答đáp 。 第đệ 六lục 明minh 了liễu 意ý 識thức 緣duyên 前tiền 五ngũ 塵trần 實thật 境cảnh 時thời 。 率suất 爾nhĩ 同đồng 時thời 。 名danh 為vi 性tánh 境cảnh 。 纔tài 落lạc 意ý 地địa 分phân 別biệt 是thị 青thanh 是thị 黃hoàng 。 即tức 名danh 似tự 帶đái 質chất 。 若nhược 意ý 識thức 緣duyên 五ngũ 塵trần 過quá 去khứ 落lạc 謝tạ 影ảnh 子tử 。 即tức 名danh 有hữu 質chất 獨độc 影ảnh 境cảnh 。

三tam 界giới 輪luân 時thời 易dị 可khả 知tri 。

以dĩ 第đệ 六lục 識thức 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 輪luân 轉chuyển 三tam 界giới 。 行hành 相tương/tướng 顯hiển 勝thắng 。 故cố 曰viết 易dị 可khả 知tri 也dã 。

相tương 應ứng 心tâm 所sở 五ngũ 十thập 一nhất 。

此thử 頌tụng 六lục 識thức 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 全toàn 具cụ 也dã 。 相tương 應ứng 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 時thời 。 謂vị 王vương 所sở 同đồng 時thời 而nhi 起khởi 。 二nhị 依y 。 謂vị 王vương 所sở 同đồng 一nhất 所sở 依y 根căn 。 三tam 緣duyên 。 即tức 王vương 所sở 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 境cảnh 。 四tứ 行hành 。 謂vị 王vương 所sở 三tam 量lượng 行hành 相tương/tướng 俱câu 同đồng 。 心tâm 所sở 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 恆hằng 依y 心tâm 起khởi 。 要yếu 心tâm 為vi 依y 方phương 得đắc 起khởi 故cố 。 二nhị 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 謂vị 徧biến 行hành 等đẳng 恆hằng 與dữ 心tâm 王vương 相tương 應ứng 。 一nhất 類loại 起khởi 故cố 。 三tam 繫hệ 屬thuộc 於ư 心tâm 。 以dĩ 徧biến 行hành 等đẳng 看khán 與dữ 何hà 心tâm 生sanh 時thời 便tiện 屬thuộc 彼bỉ 心tâm 之chi 作tác 意ý 等đẳng 故cố 。 言ngôn 五ngũ 十thập 一nhất 者giả 。 謂vị 此thử 第đệ 六lục 識thức 。 六lục 位vị 心tâm 所sở 俱câu 相tương 應ứng 故cố 。 所sở 以dĩ 能năng 取thủ 。 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 以dĩ 業nghiệp 力lực 殊thù 勝thắng 故cố 也dã 。

善thiện 惡ác 臨lâm 時thời 別biệt 配phối 之chi 。

此thử 頌tụng 第đệ 六lục 識thức 與dữ 善thiện 惡ác 心tâm 所sở 隨tùy 時thời 逐trục 境cảnh 。 遇ngộ 善thiện 則tắc 善thiện 。 心tâm 所sở 與dữ 之chi 相tướng 應ưng 。 遇ngộ 惡ác 則tắc 染nhiễm 心tâm 所sở 與dữ 之chi 相tướng 應ưng 。 邪tà 正chánh 條điều 然nhiên 不bất 相tương 混hỗn 濫lạm 。 但đãn 就tựu 善thiện 惡ác 一nhất 念niệm 起khởi 時thời 則tắc 心tâm 所sở 齊tề 集tập 。 以dĩ 類loại 相tương 從tùng 。 故cố 曰viết 分phân 別biệt 配phối 之chi 。

性tánh 界giới 受thọ 三tam 恆hằng 轉chuyển 易dị 。 根căn 隨tùy 信tín 等đẳng 總tổng 相tương 連liên 。

此thử 頌tụng 第đệ 六lục 識thức 於ư 三tam 性tánh 。 三tam 界giới 。 三tam 受thọ 之chi 中trung 恆hằng 常thường 轉chuyển 變biến 改cải 易dị 。 正chánh 如như 善thiện 時thời 忽hốt 生sanh 一nhất 惡ác 念niệm 。 喜hỷ 時thời 忽hốt 生sanh 一nhất 憂ưu 念niệm 。 改cải 易dị 不bất 定định 。 識thức 論luận 云vân 。 此thử 六lục 轉chuyển 識thức 易dị 脫thoát 不bất 定định 。 故cố 容dung 與dữ 三tam 受thọ 相tương 應ứng 。 皆giai 領lãnh 違vi 順thuận 。 俱câu 非phi 境cảnh 故cố 。 領lãnh 順thuận 境cảnh 相tướng 。 適thích 悅duyệt 身thân 心tâm 說thuyết 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 領lãnh 違vi 境cảnh 相tướng 。 逼bức 迫bách 身thân 心tâm 。 說thuyết 名danh 苦khổ 受thọ 。 領lãnh 俱câu 非phi 境cảnh 。 於ư 身thân 心tâm 非phi 逼bức 非phi 悅duyệt 名danh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 或hoặc 名danh 五ngũ 受thọ 。 以dĩ 苦khổ 分phần/phân 憂ưu 。 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 分phần/phân 喜hỷ 。 故cố 如như 是thị 三tam 受thọ 與dữ 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 說thuyết 名danh 身thân 受thọ 。 與dữ 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 說thuyết 名danh 心tâm 受thọ 。 若nhược 惡ác 念niệm 起khởi 時thời 。 則tắc 根căn 本bổn 惑hoặc 與dữ 隨tùy 惑hoặc 相tương 連liên 而nhi 起khởi 。 若nhược 善thiện 念niệm 起khởi 時thời 。 信tín 等đẳng 善thiện 法Pháp 亦diệc 相tương 連liên 而nhi 起khởi 。 以dĩ 此thử 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 心tâm 所sở 法pháp 相tướng 連liên 意ý 識thức 。 於ư 性tánh 。 界giới 。 受thọ 三tam 恆hằng 常thường 轉chuyển 易dị 耳nhĩ 。

動động 身thân 發phát 語ngữ 獨độc 為vi 最tối 。

此thử 頌tụng 第đệ 六lục 識thức 行hành 相tương/tướng 最tối 勝thắng 。 於ư 八bát 識thức 中trung 獨độc 此thử 識thức 最tối 強cường/cưỡng 。 以dĩ 具cụ 三tam 種chủng 思tư 故cố 。 一nhất 審thẩm 慮lự 思tư 。 謂vị 籌trù 量lượng 時thời 無vô 造tạo 作tác 故cố 。 名danh 審thẩm 慮lự 思tư 。 二nhị 決quyết 定định 思tư 。 意ý 既ký 決quyết 定định 。 有hữu 所sở 作tác 故cố 。 名danh 決quyết 定định 思tư 。 三tam 動động 發phát 思tư 。 動động 謂vị 動động 身thân 。 發phát 謂vị 發phát 語ngữ 。 動động 身thân 之chi 思tư 名danh 為vi 身thân 業nghiệp 。 發phát 語ngữ 之chi 思tư 名danh 為vi 語ngữ 業nghiệp 。 思tư 即tức 是thị 業nghiệp 。 故cố 動động 發phát 思tư 為vi 身thân 語ngữ 業nghiệp 。 則tắc 前tiền 二nhị 思tư 為vi 意ý 業nghiệp 也dã 。 具cụ 此thử 三tam 種chủng 思tư 故cố 。 造tạo 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 此thử 識thức 強cường/cưỡng 於ư 諸chư 識thức 耳nhĩ 。

引dẫn 滿mãn 能năng 招chiêu 業nghiệp 力lực 牽khiên 。

此thử 頌tụng 上thượng 三tam 業nghiệp 能năng 招chiêu 引dẫn 。 滿mãn 二nhị 果quả 。 牽khiên 引dẫn 八bát 識thức 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 也dã 。 引dẫn 者giả 謂vị 此thử 識thức 能năng 引dẫn 諸chư 識thức 造tạo 業nghiệp 。 滿mãn 者giả 謂vị 此thử 識thức 能năng 引dẫn 前tiền 五ngũ 滿mãn 八bát 識thức 異dị 熟thục 果quả 報báo 。 故cố 云vân 。 一nhất 業nghiệp 引dẫn 一nhất 果quả 。 多đa 業nghiệp 能năng 圓viên 滿mãn 也dã 。 能năng 招chiêu 業nghiệp 力lực 牽khiên 者giả 。 如như 與dữ 善thiện 位vị 十thập 一nhất 相tương 應ứng 則tắc 為vi 善thiện 業nghiệp 牽khiên 之chi 而nhi 往vãng 人nhân 天thiên 。 與dữ 根căn 隨tùy 染nhiễm 位vị 相tương 應ứng 則tắc 為vi 惡ác 業nghiệp 牽khiên 之chi 而nhi 往vãng 三tam 途đồ 。 如như 影ảnh 隨tùy 形hình 故cố 曰viết 牽khiên 。 然nhiên 其kỳ 引dẫn 業nghiệp 乃nãi 能năng 造tạo 之chi 思tư 。 要yếu 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 所sở 起khởi 。 若nhược 其kỳ 滿mãn 業nghiệp 能năng 造tạo 之chi 思tư 從tùng 五ngũ 識thức 起khởi 。 然nhiên 五ngũ 無vô 執chấp 不bất 能năng 造tạo 業nghiệp 。 雖tuy 造tạo 滿mãn 業nghiệp 亦diệc 非phi 自tự 能năng 。 但đãn 由do 意ý 引dẫn 方phương 能năng 造tạo 作tác 。 故cố 五ngũ 亦diệc 具cụ 善thiện 惡ác 二nhị 性tánh 。 七thất 八bát 二nhị 識thức 皆giai 不bất 能năng 造tạo 。 無vô 記ký 性tánh 故cố 。 有hữu 漏lậu 章chương 竟cánh 。

發phát 起khởi 初sơ 心tâm 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 俱câu 生sanh 猶do 自tự 現hiện 纏triền 眠miên 。

此thử 頌tụng 六lục 識thức 轉chuyển 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 初sơ 下hạ 品phẩm 轉chuyển 也dã 。 以dĩ 第đệ 六lục 識thức 。 順thuận 生sanh 死tử 流lưu 。 具cụ 有hữu 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 我ngã 。 法pháp 二nhị 執chấp 。 若nhược 逆nghịch 流lưu 還hoàn 源nguyên 亦diệc 仗trượng 此thử 識thức 作tác 我ngã 。 法pháp 二nhị 空không 觀quán 。 今kim 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 從tùng 觀quán 行hành 位vị 入nhập 生sanh 空không 觀quán 。 至chí 七thất 信tín 位vị 方phương 破phá 分phân 別biệt 我ngã 執chấp 。 從tùng 八bát 信tín 起khởi 作tác 法pháp 空không 觀quán 。 歷lịch 三tam 賢hiền 位vị 至chí 初Sơ 地Địa 初sơ 心tâm 方phương 斷đoạn 分phân 別biệt 法pháp 執chấp 。 故cố 云vân 。 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 極cực 喜hỷ 無vô 。 頌tụng 言ngôn 歡hoan 喜hỷ 即tức 初Sơ 地Địa 也dã 。 發phát 起khởi 者giả 初sơ 轉chuyển 智trí 也dã 。 以dĩ 第đệ 六lục 識thức 三tam 品phẩm 轉chuyển 智trí 。 初Sơ 地Địa 下hạ 品phẩm 轉chuyển 八bát 地địa 。 中trung 品phẩm 轉chuyển 等đẳng 覺giác 。 上thượng 品phẩm 轉chuyển 初sơ 心tâm 者giả 。 以dĩ 一nhất 地địa 中trung 有hữu 三tam 種chủng 心tâm 。 謂vị 入nhập 。 住trụ 。 出xuất 。 初sơ 入nhập 地địa 時thời 名danh 初sơ 心tâm 耳nhĩ 。 分phân 別biệt 二nhị 執chấp 已dĩ 破phá 。 俱câu 生sanh 二nhị 執chấp 方phương 現hiện 。 故cố 云vân 現hiện 纏triền 眠miên 。 纏triền 即tức 現hiện 行hành 。 眠miên 即tức 種chủng 子tử 。 以dĩ 登đăng 地địa 時thời 俱câu 生sanh 種chủng 現hiện 未vị 純thuần 伏phục 滅diệt 。 故cố 云vân 猶do 自tự 現hiện 纏triền 眠miên 耳nhĩ 。

遠viễn 行hành 地địa 後hậu 純thuần 無vô 漏lậu 。 觀quán 察sát 圓viên 明minh 照chiếu 大Đại 千Thiên 。

此thử 頌tụng 第đệ 六lục 識thức 中trung 品phẩm 上thượng 品phẩm 轉chuyển 智trí 義nghĩa 也dã 。 遠viễn 行hành 即tức 第đệ 七thất 地địa 。 後hậu 字tự 即tức 八bát 九cửu 十Thập 地Địa 至chí 等đẳng 覺giác 位vị 也dã 。 謂vị 登đăng 八bát 地địa 中trung 品phẩm 。 轉chuyển 智trí 猶do 未vị 最tối 極cực 。 直trực 至chí 等đẳng 覺giác 後hậu 心tâm 方phương 為vi 最tối 上thượng 品phẩm 轉chuyển 。 故cố 曰viết 圓viên 明minh 。 以dĩ 究cứu 竟cánh 位vị 中trung 。 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 無vô 漏lậu 隨tùy 增tăng 性tánh 淨tịnh 圓viên 明minh 。 到đáo 此thử 地địa 位vị 六lục 識thức 方phương 得đắc 純thuần 淨tịnh 無vô 漏lậu 。 即tức 轉chuyển 成thành 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 而nhi 圓viên 明minh 普phổ 照chiếu 大Đại 千Thiên 之chi 界giới 矣hĩ 。 謂vị 如Như 來Lai 善thiện 能năng 。 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 圓viên 融dung 次thứ 第đệ 。 復phục 知tri 眾chúng 生sanh 。 根căn 性tánh 樂nhạo 欲dục 。 以dĩ 無vô 礙ngại 辨biện 才tài 。 說thuyết 諸chư 妙diệu 法Pháp 。 令linh 其kỳ 開khai 悟ngộ 。 獲hoạch 大đại 安an 樂lạc 。 皆giai 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 之chi 用dụng 也dã 。

○# 七thất 識thức 頌tụng

帶đái 質chất 有hữu 覆phú 通thông 情tình 本bổn 。 隨tùy 緣duyên 執chấp 我ngã 量lượng 為vi 非phi 。

此thử 頌tụng 七thất 識thức 境cảnh 性tánh 量lượng 也dã 。 此thử 識thức 於ư 三tam 境cảnh 中trung 唯duy 緣duyên 真chân 帶đái 質chất 境cảnh 。 謂vị 以dĩ 心tâm 緣duyên 心tâm 。 中trung 間gian 相tương/tướng 分phần/phân 兩lưỡng 頭đầu 生sanh 。 以dĩ 挾hiệp 帶đái 本bổn 質chất 己kỷ 相tương/tướng 而nhi 起khởi 。 名danh 真chân 帶đái 質chất 。 言ngôn 通thông 情tình 本bổn 者giả 。 揀giản 前tiền 六lục 識thức 乃nãi 以dĩ 心tâm 緣duyên 色sắc 為vi 似tự 帶đái 質chất 境cảnh 也dã 。 謂vị 此thử 帶đái 質chất 又hựu 通thông 七thất 識thức 能năng 緣duyên 心tâm 。 以dĩ 恆hằng 起khởi 執chấp 故cố 。 即tức 情tình 也dã 。 又hựu 通thông 八bát 識thức 見kiến 分phân 是thị 所sở 緣duyên 。 即tức 本bổn 也dã 。 本bổn 者giả 謂vị 七thất 識thức 依y 此thử 見kiến 分phần/phân 而nhi 立lập 。 故cố 以dĩ 此thử 七thất 識thức 緣duyên 第đệ 八bát 見kiến 分phân 為vi 我ngã 中trung 間gian 相tương/tướng 分phần/phân 。 乃nãi 體thể 相tướng 之chi 相tướng 以dĩ 。 七thất 識thức 與dữ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 本bổn 質chất 交giao 帶đái 挾hiệp 起khởi 故cố 名danh 為vi 真chân 。 以dĩ 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 一nhất 半bán 與dữ 所sở 緣duyên 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 同đồng 一nhất 種chủng 生sanh 。 一nhất 半bán 與dữ 能năng 緣duyên 第đệ 七thất 見kiến 分phần/phân 同đồng 一nhất 種chủng 生sanh 。 以dĩ 八bát 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 一nhất 半bán 作tác 前tiền 七thất 識thức 。 即tức 有hữu 覆phú 性tánh 。 一nhất 半bán 乃nãi 內nội 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 體thể 。 即tức 無vô 覆phú 性tánh 。 今kim 七thất 識thức 恆hằng 起khởi 徧biến 計kế 執chấp 。 第đệ 八bát 見kiến 分phân 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 故cố 曰viết 依y 彼bỉ 轉chuyển 緣duyên 彼bỉ 。 故cố 四tứ 性tánh 之chi 中trung 唯duy 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 若nhược 無vô 覆phú 無vô 記ký 則tắc 屬thuộc 第đệ 八bát 識thức 。 以dĩ 非phi 善thiện 不bất 善thiện 無vô 可khả 記ký 錄lục 。 故cố 名danh 無vô 記ký 。 謂vị 此thử 識thức 雖tuy 無vô 善thiện 惡ác 而nhi 恆hằng 與dữ 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 葢# 覆phú 真chân 性tánh 故cố 名danh 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 隨tùy 緣duyên 執chấp 我ngã 量lượng 為vi 非phi 者giả 。 此thử 句cú 乃nãi 揀giản 量lượng 也dã 。 若nhược 言ngôn 帶đái 質chất 境cảnh 則tắc 屬thuộc 比tỉ 量lượng 所sở 緣duyên 。 今kim 因nhân 與dữ 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 隨tùy 緣duyên 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 執chấp 之chi 為vi 我ngã 。 本bổn 非phi 是thị 我ngã 謬mậu 執chấp 為vi 我ngã 。 故cố 名danh 非phi 量lượng 。

八bát 大đại 徧biến 行hành 別biệt 境cảnh 慧tuệ 。 貪tham 癡si 我ngã 見kiến 慢mạn 相tương 隨tùy 。

此thử 頌tụng 七thất 識thức 所sở 具cụ 相tương 應ứng 心tâm 所sở 也dã 。 謂vị 大đại 隨tùy 八bát 。 徧biến 行hành 五ngũ 。 別biệt 境cảnh 中trung 之chi 慧tuệ 。 根căn 本bổn 惑hoặc 中trung 貪tham 。 癡si 。 見kiến 。 慢mạn 。 共cộng 十thập 八bát 心tâm 所sở 也dã 。 問vấn 。 此thử 識thức 何hà 與dữ 八bát 大đại 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 若nhược 無vô 昏hôn 沉trầm 應ưng 不bất 定định 有hữu 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 掉trạo 舉cử 若nhược 無vô 應ưng 無vô 囂hiêu 動động 。 便tiện 是thị 善thiện 等đẳng 。 非phi 染nhiễm 污ô 位vị 。 若nhược 染nhiễm 心tâm 中trung 無vô 散tán 亂loạn 者giả 。 應ưng 非phi 流lưu 蕩đãng 非phi 染nhiễm 污ô 心tâm 。 若nhược 無vô 失thất 念niệm 不bất 正chánh 知tri 者giả 。 如như 何hà 能năng 起khởi 煩phiền 惱não 現hiện 前tiền 。 若nhược 無vô 不bất 信tín 。 懈giải 怠đãi 放phóng 逸dật 。 如như 何hà 論luận 說thuyết 此thử 三tam 心tâm 所sở 染nhiễm 心tâm 相tương 應ứng 。 故cố 染nhiễm 污ô 意ý 決quyết 定định 皆giai 與dữ 八bát 大đại 隨tùy 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 而nhi 生sanh 。 問vấn 。 此thử 識thức 何hà 與dữ 五ngũ 徧biến 行hành 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 此thử 五ngũ 法pháp 徧biến 一nhất 切thiết 識thức 與dữ 諸chư 心tâm 等đẳng 。 故cố 七thất 識thức 應ưng 具cụ 也dã 。 問vấn 。 何hà 與dữ 別biệt 境cảnh 中trung 之chi 慧tuệ 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 慧tuệ 與dữ 我ngã 見kiến 為vi 體thể 性tánh 故cố 。 故cố 亦diệc 宜nghi 有hữu 。 問vấn 。 何hà 與dữ 根căn 惑hoặc 中trung 之chi 貪tham 。 癡si 。 見kiến 。 慢mạn 。 四tứ 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 一nhất 我ngã 貪tham 者giả 。 謂vị 此thử 識thức 一nhất 向hướng 貪tham 愛ái 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 。 執chấp 之chi 以dĩ 為vi 我ngã 則tắc 躭đam 染nhiễm 愛ái 著trước 不bất 暫tạm 捨xả 故cố 。 二nhị 我ngã 癡si 者giả 。 即tức 無vô 明minh 。 謂vị 此thử 識thức 不bất 了liễu 第đệ 八bát 之chi 體thể 本bổn 無vô 實thật 我ngã 。 妄vọng 計kế 為vi 實thật 。 迷mê 無vô 我ngã 理lý 。 故cố 名danh 我ngã 癡si 。 三tam 我ngã 見kiến 者giả 。 謂vị 不bất 了liễu 第đệ 八bát 本bổn 非phi 是thị 彼bỉ 之chi 我ngã 。 而nhi 起khởi 我ngã 見kiến 。 妄vọng 認nhận 為vi 我ngã 故cố 。 四tứ 我ngã 慢mạn 者giả 。 由do 執chấp 為vi 我ngã 。 遂toại 令linh 驕kiêu 倨# 自tự 大đại 貢cống 高cao 飛phi 舉cử 故cố 。 問vấn 。 根căn 本bổn 六lục 中trung 開khai 見kiến 成thành 十thập 。 此thử 識thức 何hà 獨độc 具cụ 四tứ 耶da 。 答đáp 。 以dĩ 有hữu 我ngã 見kiến 故cố 餘dư 諸chư 見kiến 不bất 生sanh 。 問vấn 。 何hà 故cố 此thử 識thức 不bất 與dữ 疑nghi 。 瞋sân 二nhị 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 由do 我ngã 見kiến 故cố 。 審thẩm 詳tường 明minh 決quyết 疑nghi 無vô 容dung 起khởi 。 故cố 不bất 與dữ 疑nghi 相tương 應ứng 。 由do 我ngã 愛ái 故cố 。 深thâm 生sanh 躭đam 著trước 。 瞋sân 不bất 得đắc 生sanh 。 故cố 不bất 與dữ 瞋sân 相tương 應ứng 。 問vấn 。 何hà 故cố 不bất 與dữ 別biệt 境cảnh 四tứ 法pháp 相tướng 應ưng 耶da 。 答đáp 。 謂vị 欲dục 是thị 希hy 望vọng 。 未vị 遂toại 合hợp 事sự 。 此thử 識thức 恆hằng 與dữ 第đệ 八bát 和hòa 合hợp 。 緣duyên 以dĩ 為vi 境cảnh 。 更cánh 無vô 希hy 望vọng 。 故cố 不bất 與dữ 欲dục 相tương 應ưng 。 解giải 者giả 。 於ư 事sự 尚thượng 在tại 未vị 定định 。 起khởi 決quyết 定định 解giải 印ấn 證chứng 持trì 守thủ 。 此thử 識thức 決quyết 定định 恆hằng 執chấp 第đệ 八bát 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 更cánh 無vô 異dị 念niệm 不bất 煩phiền 印ấn 持trì 。 故cố 不bất 與dữ 勝thắng 解giải 相tương 應ứng 。 念niệm 唯duy 記ký 憶ức 過quá 去khứ 所sở 習tập 事sự 業nghiệp 。 此thử 識thức 恆hằng 緣duyên 第đệ 八bát 現hiện 境cảnh 。 不bất 煩phiền 記ký 憶ức 。 故cố 不bất 與dữ 念niệm 相tương 應ứng 。 定định 唯duy 一nhất 意ý 專chuyên 注chú 境cảnh 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 。 剎sát 那na 念niệm 念niệm 別biệt 緣duyên 。 不bất 專chuyên 不bất 一nhất 。 故cố 不bất 與dữ 定định 相tương 應ứng 也dã 。 問vấn 。 何hà 故cố 此thử 識thức 不bất 與dữ 善thiện 十thập 一nhất 心tâm 所sở 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 善thiện 是thị 淨tịnh 故cố 。 此thử 識thức 染nhiễm 污ô 。 故cố 不bất 與dữ 善thiện 相tương 應ứng 。 問vấn 。 何hà 故cố 不bất 與dữ 十thập 小tiểu 隨tùy 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 以dĩ 忿phẫn 等đẳng 十thập 法pháp 行hành 相tương/tướng 麤thô 動động 。 此thử 識thức 審thẩm 細tế 。 故cố 不bất 與dữ 相tương 應ứng 。 又hựu 無vô 慚tàm 。 無vô 愧quý 唯duy 是thị 不bất 善thiện 。 此thử 識thức 唯duy 無vô 記ký 。 故cố 亦diệc 不bất 與dữ 相tương 應ứng 。 問vấn 。 何hà 故cố 不bất 與dữ 四tứ 不bất 定định 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 惡ác 作tác 是thị 追truy 悔hối 過quá 去khứ 。 所sở 作tác 事sự 業nghiệp 。 此thử 識thức 恆hằng 緣duyên 第đệ 八bát 。 無vô 有hữu 疑nghi 悔hối 。 故cố 不bất 與dữ 惡ác 作tác 相tương 應ứng 。 睡thụy 眠miên 是thị 藉tạ 外ngoại 緣duyên 辛tân 苦khổ 勤cần 勞lao 。 身thân 不bất 自tự 在tại 。 心tâm 睡thụy 昧muội 劣liệt 。 有hữu 時thời 暫tạm 現hiện 。 此thử 識thức 一nhất 類loại 內nội 執chấp 第đệ 八bát 為vi 我ngã 。 不bất 假giả 外ngoại 緣duyên 。 故cố 不bất 與dữ 睡thụy 眠miên 相tương 應ứng 。 尋tầm 伺tứ 者giả 。 尋tầm 謂vị 尋tầm 求cầu 。 令linh 心tâm 匇# 遽cự 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 麤thô 轉chuyển 為vi 性tánh 。 伺tứ 謂vị 伺tứ 察sát 。 令linh 心tâm 匇# 遽cự 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 細tế 轉chuyển 為vi 性tánh 。 此thử 識thức 唯duy 依y 內nội 門môn 而nhi 轉chuyển 一nhất 類loại 執chấp 我ngã 。 不bất 假giả 尋tầm 伺tứ 。 故cố 非phi 七thất 識thức 所sở 具cụ 耳nhĩ 。

恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 我ngã 相tương 隨tùy 。 有hữu 情tình 日nhật 夜dạ 鎮trấn 昏hôn 迷mê 。

此thử 頌tụng 七thất 識thức 自tự 性tánh 行hành 相tương/tướng 皆giai 是thị 思tư 量lượng 。 故cố 恆hằng 相tương 隨tùy 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 執chấp 之chi 為vi 我ngã 。 論luận 云vân 。 思tư 量lượng 為vi 性tánh 相tướng 者giả 。 雙song 顯hiển 此thử 識thức 自tự 性tánh 行hành 相tương/tướng 也dã 。 意ý 以dĩ 思tư 量lượng 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 即tức 復phục 用dụng 彼bỉ 為vi 行hành 相tương/tướng 故cố 。 由do 斯tư 兼kiêm 釋thích 所sở 立lập 別biệt 名danh 。 以dĩ 能năng 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 名danh 末mạt 那na 故cố 。 未vị 轉chuyển 依y 位vị 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 所sở 執chấp 我ngã 相tương/tướng 。 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 亦diệc 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 。 無vô 我ngã 相tướng 故cố 。 恆hằng 之chi 與dữ 審thẩm 於ư 八bát 識thức 中trung 有hữu 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 八bát 識thức 恆hằng 而nhi 非phi 審thẩm 。 謂vị 不bất 執chấp 我ngã 。 無vô 間gián 斷đoạn 故cố 。 六lục 識thức 審thẩm 而nhi 非phi 恆hằng 。 謂vị 執chấp 我ngã 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 五ngũ 識thức 非phi 恆hằng 非phi 審thẩm 。 不bất 執chấp 我ngã 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 七thất 識thức 亦diệc 恆hằng 亦diệc 審thẩm 。 執chấp 我ngã 。 無vô 間gián 斷đoạn 故cố 。 不bất 恆hằng 則tắc 與dữ 八bát 識thức 血huyết 脈mạch 斷đoạn 矣hĩ 。 不bất 審thẩm 則tắc 與dữ 六lục 識thức 血huyết 脈mạch 斷đoạn 矣hĩ 。 以dĩ 七thất 識thức 無vô 本bổn 位vị 。 故cố 護hộ 法Pháp 云vân 。 五ngũ 八bát 無vô 法pháp 亦diệc 無vô 人nhân 。 六lục 七thất 二nhị 識thức 甚thậm 均quân 平bình 。 五ngũ 八bát 無vô 執chấp 。 六lục 七thất 有hữu 執chấp 。 是thị 均quân 平bình 義nghĩa 。 五ngũ 八bát 一nhất 恆hằng 一nhất 非phi 恆hằng 。 六lục 七thất 一nhất 恆hằng 一nhất 非phi 恆hằng 。 亦diệc 是thị 均quân 平bình 也dã 。 有hữu 情tình 日nhật 夜dạ 鎮trấn 昏hôn 迷mê 者giả 。 鎮trấn 。 常thường 也dã 。 謂vị 第đệ 七thất 識thức 恆hằng 常thường 思tư 量lượng 審thẩm 察sát 。 一nhất 向hướng 執chấp 我ngã 。 故cố 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 恆hằng 處xứ 生sanh 死tử 之chi 中trung 。 常thường 於ư 長trường 夜dạ 昏hôn 迷mê 而nhi 不bất 自tự 覺giác 者giả 。 以dĩ 七thất 識thức 執chấp 我ngã 之chi 過quá 也dã 。

四tứ 惑hoặc 八bát 大đại 相tương 應ứng 起khởi 。 六lục 轉chuyển 呼hô 為vi 染nhiễm 淨tịnh 依y 。

此thử 牒điệp 前tiền 染nhiễm 所sở 與dữ 識thức 相tương 應ứng 。 故cố 令linh 有hữu 情tình 日nhật 夜dạ 昏hôn 迷mê 。 障chướng 真chân 義nghĩa 智trí 。 蔽tế 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 。 其kỳ 由do 煩phiền 惱não 為vi 害hại 耳nhĩ 。 轉chuyển 者giả 不bất 定định 義nghĩa 。 即tức 三tam 性tánh 。 三tam 量lượng 。 三tam 境cảnh 易dị 脫thoát 不bất 定định 。 名danh 為vi 轉chuyển 識thức 。 前tiền 七thất 皆giai 名danh 轉chuyển 識thức 。 唯duy 第đệ 八bát 名danh 不bất 轉chuyển 識thức 。 第đệ 六lục 轉chuyển 識thức 呼hô 第đệ 七thất 為vi 染nhiễm 淨tịnh 依y 者giả 。 謂vị 此thử 識thức 有hữu 漏lậu 。 內nội 常thường 執chấp 我ngã 。 故cố 令linh 第đệ 六lục 念niệm 念niệm 成thành 染nhiễm 。 由do 此thử 識thức 無vô 漏lậu 。 恆hằng 思tư 無vô 我ngã 。 故cố 令linh 第đệ 六lục 念niệm 念niệm 成thành 淨tịnh 。 七thất 識thức 為vi 所sở 依y 。 六lục 識thức 為vi 能năng 依y 。 依y 即tức 根căn 也dã 。 是thị 以dĩ 第đệ 六lục 成thành 染nhiễm 成thành 淨tịnh 皆giai 由do 第đệ 七thất 識thức 。 故cố 云vân 六lục 轉chuyển 呼hô 為vi 染nhiễm 淨tịnh 依y 。 有hữu 漏lậu 章chương 竟cánh 。

極cực 喜hỷ 初sơ 心tâm 平bình 等đẳng 性tánh 。 無vô 功công 用dụng 行hành 我ngã 恆hằng 摧tồi 。

此thử 頌tụng 七thất 識thức 下hạ 品phẩm 中trung 品phẩm 轉chuyển 智trí 義nghĩa 也dã 。 凡phàm 一nhất 地địa 具cụ 初sơ 中trung 後hậu 三tam 心tâm 。 即tức 入nhập 。 住trụ 。 出xuất 。 故cố 有hữu 三tam 品phẩm 。 今kim 謂vị 末mạt 那na 識thức 於ư 初Sơ 地Địa 初sơ 心tâm 即tức 當đương 轉chuyển 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 以dĩ 地địa 前tiền 六lục 識thức 作tác 生sanh 空không 觀quán 。 到đáo 初Sơ 地Địa 初sơ 心tâm 即tức 破phá 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 。 故cố 曰viết 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 極cực 喜hỷ 無vô 。 而nhi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 方phương 纔tài 現hiện 前tiền 。 此thử 乃nãi 下hạ 品phẩm 初sơ 轉chuyển 也dã 。 以dĩ 俱câu 生sanh 二nhị 執chấp 全toàn 未vị 破phá 故cố 。 曰viết 六lục 七thất 俱câu 生sanh 地địa 地địa 除trừ 。 故cố 從tùng 二nhị 地địa 作tác 雙song 空không 觀quán 斷đoạn 俱câu 生sanh 二nhị 執chấp 起khởi 。 至chí 第đệ 七thất 無vô 功công 用dụng 行hành 。 破phá 藏tạng 識thức 方phương 斷đoạn 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 。 故cố 云vân 我ngã 恆hằng 摧tồi 。 良lương 由do 第đệ 六lục 識thức 入nhập 生sanh 空không 觀quán 。 礙ngại 此thử 七thất 識thức 。 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 不bất 生sanh 。 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 猶do 存tồn 。 故cố 云vân 單đơn 執chấp 末mạt 那na 居cư 種chủng 位vị 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 不bất 現hiện 前tiền 。 不bất 現hiện 前tiền 者giả 但đãn 未vị 圓viên 滿mãn 。 乃nãi 中trung 品phẩm 轉chuyển 也dã 。 故cố 曰viết 第đệ 七thất 修tu 道Đạo 除trừ 種chủng 現hiện 。 由do 第đệ 六lục 識thức 入nhập 生sanh 法pháp 二nhị 空không 觀quán 故cố 。 礙ngại 此thử 七thất 識thức 俱câu 生sanh 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 不bất 起khởi 。 故cố 云vân 雙song 執chấp 末mạt 那na 歸quy 種chủng 位vị 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 方phương 現hiện 前tiền 。 直trực 至chí 等đẳng 覺giác 後hậu 心tâm 。 二nhị 執chấp 方phương 纔tài 破phá 淨tịnh 。 此thử 智trí 方phương 得đắc 圓viên 滿mãn 。 乃nãi 上thượng 品phẩm 轉chuyển 也dã 。 故cố 曰viết 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 總tổng 皆giai 無vô 。 言ngôn 居cư 者giả 居cư 住trụ 。 歸quy 者giả 歸quy 藏tạng 。 問vấn 。 第đệ 七thất 轉chuyển 智trí 何hà 由do 第đệ 六lục 入nhập 雙song 空không 觀quán 耶da 。 答đáp 。 第đệ 七thất 乃nãi 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 唯duy 俱câu 生sanh 無vô 分phân 別biệt 惑hoặc 。 故cố 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 於ư 緣duyên 境cảnh 時thời 。 唯duy 任nhậm 運vận 轉chuyển 。 無vô 力lực 斷đoạn 惑hoặc 。 故cố 登đăng 地địa 時thời 自tự 不bất 能năng 轉chuyển 。 由do 六lục 識thức 斷đoạn 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 。 轉chuyển 二nhị 空không 智trí 。 故cố 第đệ 七thất 仗trượng 之chi 得đắc 初sơ 下hạ 品phẩm 轉chuyển 也dã 。 至chí 八bát 地địa 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 乃nãi 破phá 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 。 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 猶do 存tồn 。 故cố 云vân 我ngã 恆hằng 摧tồi 。 此thử 但đãn 我ngã 執chấp 摧tồi 落lạc 。 乃nãi 中trung 品phẩm 轉chuyển 耳nhĩ 。

如Như 來Lai 現hiện 起khởi 他tha 受thọ 用dụng 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 所sở 被bị 機cơ 。

此thử 頌tụng 七thất 識thức 上thượng 品phẩm 轉chuyển 智trí 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 前tiền 初Sơ 地Địa 初sơ 心tâm 但đãn 下hạ 品phẩm 轉chuyển 。 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 但đãn 伏phục 而nhi 未vị 斷đoạn 。 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 猶do 存tồn 。 至chí 七thất 地địa 無vô 功công 用dụng 行hành 。 名danh 中trung 品phẩm 轉chuyển 。 但đãn 我ngã 恆hằng 摧tồi 。 從tùng 八bát 地địa 起khởi 但đãn 伏phục 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 而nhi 猶do 間gian 起khởi 。 皆giai 非phi 最tối 極cực 。 直trực 至chí 如Như 來Lai 究cứu 竟cánh 位vị 中trung 。 煩phiền 惱não 。 所sở 知tri 二nhị 障chướng 種chủng 現hiện 俱câu 盡tận 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 方phương 得đắc 圓viên 滿mãn 。 名danh 上thượng 品phẩm 轉chuyển 也dã 。 故cố 此thử 智trí 圓viên 時thời 則tắc 能năng 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 微vi 妙diệu 報báo 身thân 。 住trụ 華hoa 藏tạng 界giới 。 為vì 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 大đại 法pháp 也dã 。 此thử 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 二Nhị 乘Thừa 絕tuyệt 分phần/phân 。 故cố 言ngôn 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 被bị 機cơ 耳nhĩ 。 故cố 曰viết 於ư 如Như 來Lai 究cứu 竟cánh 位vị 中trung 轉chuyển 成thành 無vô 漏lậu 。 則tắc 能năng 現hiện 前tiền 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 能năng 被bị 之chi 佛Phật 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 所sở 被bị 之chi 機cơ 也dã 。 報báo 身thân 有hữu 二nhị 。 一nhất 自tự 受thọ 用dụng 。 乃nãi 自tự 受thọ 用dụng 。 廣quảng 大đại 法Pháp 樂lạc 。 與dữ 法Pháp 身thân 同đồng 體thể 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 可khả 見kiến 者giả 。 乃nãi 他tha 受thọ 用dụng 耳nhĩ 。

○# 八bát 識thức 頌tụng

性tánh 唯duy 無vô 覆phú 五ngũ 徧biến 行hành 。

此thử 頌tụng 八bát 識thức 性tánh 與dữ 心tâm 所sở 也dã 。 此thử 識thức 於ư 四tứ 性tánh 中trung 唯duy 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 。 問vấn 。 何hà 以dĩ 知tri 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 耶da 。 答đáp 。 以dĩ 此thử 識thức 是thị 異dị 熟thục 性tánh 故cố 。 異dị 熟thục 者giả 。 異dị 謂vị 別biệt 異dị 。 即tức 因nhân 果quả 性tánh 別biệt 。 熟thục 謂vị 成thành 熟thục 。 此thử 唯duy 屬thuộc 果quả 。 因nhân 果quả 合hợp 說thuyết 名danh 為vi 異dị 熟thục 。 既ký 是thị 異dị 熟thục 。 定định 非phi 善thiện 染nhiễm 二nhị 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 若nhược 此thử 識thức 是thị 善thiện 染nhiễm 者giả 。 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 。 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 以dĩ 非phi 善thiện 染nhiễm 故cố 。 能năng 隨tùy 善thiện 染nhiễm 而nhi 成thành 。 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 。 此thử 約ước 異dị 熟thục 顯hiển 無vô 記ký 也dã 。 此thử 識thức 是thị 善thiện 染nhiễm 依y 而nhi 非phi 善thiện 染nhiễm 。 此thử 若nhược 是thị 善thiện 。 應ưng 非phi 染nhiễm 依y 。 此thử 若nhược 是thị 染nhiễm 。 應ưng 非phi 善thiện 依y 。 由do 非phi 善thiện 染nhiễm 。 故cố 能năng 為vi 善thiện 染nhiễm 依y 。 此thử 約ước 善thiện 染nhiễm 所sở 依y 顯hiển 無vô 記ký 也dã 。 此thử 識thức 是thị 所sở 熏huân 性tánh 。 以dĩ 非phi 善thiện 染nhiễm 而nhi 能năng 受thọ 善thiện 染nhiễm 熏huân 。 若nhược 是thị 善thiện 染nhiễm 應ưng 非phi 受thọ 熏huân 。 若nhược 不bất 受thọ 熏huân 則tắc 應ưng 善thiện 染nhiễm 。 因nhân 果quả 皆giai 成thành 斷đoạn 滅diệt 。 此thử 約ước 所sở 熏huân 顯hiển 無vô 記ký 也dã 。 具cụ 上thượng 三tam 義nghĩa 。 證chứng 知tri 第đệ 八bát 唯duy 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 言ngôn 無vô 覆phú 者giả 。 覆phú 謂vị 染nhiễm 法pháp 。 有hữu 障chướng 礙ngại 義nghĩa 。 有hữu 葢# 蔽tế 義nghĩa 。 障chướng 礙ngại 聖thánh 道Đạo 。 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 葢# 蔽tế 真chân 心tâm 。 不bất 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 此thử 識thức 無vô 此thử 二nhị 義nghĩa 。 故cố 名danh 無vô 覆phú 。 言ngôn 無vô 記ký 者giả 。 謂vị 善thiện 因nhân 感cảm 可khả 愛ái 之chi 果quả 。 惡ác 因nhân 感cảm 非phi 愛ái 之chi 果quả 。 彼bỉ 二nhị 皆giai 有hữu 殊thù 勝thắng 。 強cường 盛thịnh 之chi 體thể 可khả 記ký 可khả 別biệt 。 此thử 識thức 無vô 此thử 二nhị 義nghĩa 。 故cố 名danh 無vô 記ký 。 如như 鏡kính 體thể 光quang 明minh 。 本bổn 非phi 青thanh 黃hoàng 。 故cố 能năng 現hiện 青thanh 黃hoàng 耳nhĩ 。 問vấn 。 此thử 識thức 與dữ 幾kỷ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 恆hằng 與dữ 作tác 意ý 。 觸xúc 。 受thọ 。 想tưởng 。 思tư 相tương 應ứng 。 識thức 論luận 云vân 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 乃nãi 至chí 未vị 轉chuyển 於ư 一nhất 切thiết 位vị 。 恆hằng 與dữ 此thử 五ngũ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 以dĩ 是thị 遍biến 行hành 攝nhiếp 故cố 。 正chánh 是thị 楞lăng 伽già 經kinh 中trung 流lưu 注chú 生sanh 住trụ 滅diệt 也dã 。 問vấn 。 此thử 識thức 何hà 故cố 不bất 與dữ 別biệt 境cảnh 。 五ngũ 法pháp 相tương 應ưng 。 答đáp 。 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 曰viết 如như 何hà 相tương 違vi 。 謂vị 別biệt 境cảnh 之chi 欲dục 希hy 望vọng 所sở 好hiếu 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 。 此thử 識thức 任nhậm 彼bỉ 善thiện 惡ác 業nghiệp 轉chuyển 。 無vô 所sở 好hiếu 樂lạc 。 故cố 不bất 與dữ 欲dục 相tương 應ưng 。 勝thắng 解giải 是thị 印ấn 證chứng 守thủ 持trì 決quyết 定định 之chi 事sự 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 不bất 能năng 印ấn 持trì 亦diệc 無vô 決quyết 定định 。 故cố 不bất 與dữ 勝thắng 解giải 相tương 應ứng 。 念niệm 是thị 明minh 記ký 過quá 去khứ 曾tằng 習tập 之chi 事sự 。 使sử 不bất 忘vong 失thất 。 此thử 識thức 昧muội 劣liệt 不bất 能năng 明minh 記ký 。 故cố 不bất 與dữ 念niệm 相tương 應ứng 。 定định 能năng 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 無vô 有hữu 異dị 緣duyên 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 剎sát 那na 別biệt 緣duyên 三tam 類loại 。 故cố 不bất 與dữ 定định 相tương 應ứng 。 慧tuệ 唯duy 簡giản 擇trạch 得đắc 。 非phi 得đắc 事sự 。 此thử 識thức 微vi 細tế 昧muội 略lược 不bất 能năng 簡giản 擇trạch 。 故cố 不bất 與dữ 慧tuệ 相tương 應ứng 。 且thả 別biệt 境cảnh 者giả 別biệt 別biệt 緣duyên 境cảnh 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 此thử 識thức 唯duy 是thị 一nhất 類loại 相tương 續tục 。 故cố 不bất 與dữ 別biệt 境cảnh 相tướng 應ưng 也dã 。 問vấn 。 此thử 識thức 何hà 故cố 不bất 與dữ 善thiện 所sở 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 此thử 識thức 唯duy 是thị 異dị 熟thục 無vô 記ký 。 非phi 善thiện 性tánh 故cố 。 故cố 不bất 與dữ 善thiện 十thập 一nhất 相tương 應ứng 。 問vấn 。 此thử 識thức 何hà 不bất 具cụ 染nhiễm 所sở 耶da 。 答đáp 。 此thử 識thức 非phi 惡ác 性tánh 故cố 。 故cố 不bất 與dữ 根căn 。 隨tùy 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 。 問vấn 。 此thử 識thức 何hà 不bất 具cụ 四tứ 不bất 定định 耶da 。 答đáp 。 惡ác 作tác 等đẳng 四tứ 雖tuy 通thông 無vô 記ký 。 非phi 一nhất 切thiết 時thời 常thường 相tương 續tục 。 故cố 不bất 與dữ 異dị 熟thục 相tương 應ứng 。 是thị 故cố 第đệ 八bát 。 識thức 唯duy 具cụ 徧biến 行hành 五ngũ 心tâm 所sở 耳nhĩ 。

界giới 地địa 隨tùy 他tha 業nghiệp 力lực 生sanh 。

此thử 頌tụng 第đệ 八bát 識thức 本bổn 無vô 生sanh 死tử 。 但đãn 隨tùy 業nghiệp 力lực 而nhi 轉chuyển 也dã 。 謂vị 由do 前tiền 六lục 所sở 造tạo 善thiện 惡ác 業nghiệp 力lực 。 牽khiên 引dẫn 此thử 識thức 往vãng 來lai 於ư 三tam 界giới 九cửu 地địa 五ngũ 趣thú 四tứ 生sanh 九cửu 中trung 受thọ 異dị 熟thục 果quả 。 為vi 總tổng 報báo 主chủ 。 以dĩ 為vi 體thể 故cố 。 以dĩ 與dữ 前tiền 七thất 色sắc 心tâm 等đẳng 法Pháp 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 問vấn 。 何hà 偏thiên 為vi 體thể 。 答đáp 。 具cụ 三tam 義nghĩa 故cố 名danh 真chân 異dị 熟thục 。 一nhất 徧biến 義nghĩa 。 謂vị 此thử 識thức 徧biến 三tam 界giới 。 簡giản 前tiền 五ngũ 識thức 不bất 遍biến 。 無vô 色sắc 界giới 等đẳng 。 二nhị 常thường 相tương 續tục 。 簡giản 第đệ 六lục 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 三tam 業nghiệp 招chiêu 。 簡giản 第đệ 七thất 全toàn 無vô 業nghiệp 招chiêu 。 自tự 是thị 有hữu 覆phú 。 非phi 他tha 業nghiệp 故cố 。 具cụ 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 能năng 為vi 體thể 。 言ngôn 受thọ 異dị 熟thục 果quả 者giả 。 謂vị 由do 前tiền 六lục 。 造tạo 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 牽khiên 引dẫn 第đệ 八bát 受thọ 善thiện 惡ác 報báo 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 名danh 異dị 熟thục 果quả 。 言ngôn 引dẫn 業nghiệp 者giả 。 引dẫn 謂vị 牽khiên 引dẫn 。 謂vị 業nghiệp 有hữu 力lực 能năng 引dẫn 第đệ 八bát 受thọ 總tổng 報báo 故cố 。 滿mãn 業nghiệp 者giả 。 滿mãn 謂vị 滿mãn 足túc 。 謂vị 滿mãn 別biệt 報báo 。 即tức 前tiền 六lục 識thức 。 造tạo 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 能năng 滿mãn 第đệ 八bát 善thiện 惡ác 二nhị 果quả 。 以dĩ 一nhất 業nghiệp 引dẫn 一nhất 果quả 。 多đa 業nghiệp 能năng 圓viên 滿mãn 故cố 。 第đệ 八bát 名danh 總tổng 報báo 主chủ 。 而nhi 前tiền 六lục 名danh 別biệt 報báo 主chủ 也dã 。 然nhiên 前tiền 轉chuyển 識thức 之chi 無vô 記ký 性tánh 者giả 。 乃nãi 從tùng 異dị 熟thục 識thức 起khởi 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 非phi 真chân 異dị 熟thục 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 以dĩ 此thử 第đệ 八bát 當đương 體thể 雖tuy 無vô 善thiện 惡ác 。 而nhi 被bị 他tha 六lục 識thức 造tạo 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 力lực 而nhi 牽khiên 引dẫn 於ư 三tam 界giới 九cửu 地địa 受thọ 生sanh 死tử 者giả 。 乃nãi 前tiền 六lục 識thức 之chi 過quá 也dã 。 故cố 前tiền 六lục 識thức 頌tụng 云vân 。 引dẫn 滿mãn 能năng 招chiêu 業nghiệp 力lực 牽khiên 者giả 。 此thử 也dã 。

二Nhị 乘Thừa 不bất 了liễu 因nhân 迷mê 執chấp 。 由do 此thử 能năng 興hưng 論luận 主chủ 諍tranh 。

此thử 頌tụng 第đệ 八bát 深thâm 密mật 義nghĩa 。 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 簡giản 非phi 大Đại 乘Thừa 。 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 不bất 知tri 者giả 。 以dĩ 世Thế 尊Tôn 一nhất 向hướng 未vị 曾tằng 顯hiển 說thuyết 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 不bất 信tín 有hữu 此thử 識thức 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 者giả 。 以dĩ 此thử 識thức 甚thậm 深thâm 微vi 細tế 。 非phi 思tư 量lượng 所sở 知tri 。 非phi 二Nhị 乘Thừa 智trí 慧tuệ 所sở 覺giác 。 在tại 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 亦diệc 不bất 能năng 盡tận 知tri 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 故cố 不bất 說thuyết 耳nhĩ 。 故cố 云vân 。 陀đà 那na 微vi 細tế 識thức 。 習tập 氣khí 成thành 暴bạo 流lưu 。 真chân 非phi 真chân 恐khủng 迷mê 。 我ngã 常thường 不bất 開khai 演diễn 。 陀đà 那na 此thử 云vân 執chấp 持trì 。 此thử 識thức 之chi 體thể 深thâm 隱ẩn 精tinh 微vi 。 故cố 曰viết 微vi 細tế 識thức 。 習tập 氣khí 即tức 所sở 持trì 種chủng 子tử 。 謂vị 識thức 中trung 無vô 始thỉ 微vi 細tế 生sanh 滅diệt 念niệm 念niệm 受thọ 熏huân 。 以dĩ 此thử 習tập 種chủng 能năng 發phát 現hiện 行hành 引dẫn 生sanh 諸chư 趣thú 。 於ư 根căn 身thân 器khí 界giới 流lưu 轉chuyển 無vô 停đình 。 故cố 如như 暴bạo 流lưu 。 真chân 非phi 真chân 恐khủng 迷mê 。 言ngôn 我ngã 若nhược 說thuyết 為vi 真chân 。 其kỳ 奈nại 帶đái 持trì 種chủng 子tử 妄vọng 習tập 不bất 除trừ 。 眾chúng 生sanh 將tương 迷mê 妄vọng 為vi 真chân 。 未vị 免miễn 瀑bộc 流lưu 漂phiêu 轉chuyển 。 我ngã 若nhược 說thuyết 為vi 非phi 真chân 。 其kỳ 奈nại 體thể 即tức 真Chân 如Như 。 離ly 此thử 無vô 真chân 。 眾chúng 生sanh 將tương 棄khí 真chân 為vi 妄vọng 。 未vị 免miễn 向hướng 外ngoại 馳trì 求cầu 。 由do 此thử 真chân 與dữ 非phi 真chân 二nhị 俱câu 難nạn/nan 言ngôn 。 是thị 故cố 非phi 時thời 非phi 機cơ 故cố 。 我ngã 常thường 不bất 開khai 演diễn 。 以dĩ 不bất 令linh 眾chúng 生sanh 。 墮đọa 彼bỉ 二nhị 種chủng 之chi 迷mê 故cố 也dã 。 以dĩ 世Thế 尊Tôn 尋tầm 常thường 但đãn 為vi 小tiểu 根căn 說thuyết 六lục 識thức 。 建kiến 立lập 染nhiễm 淨tịnh 根căn 本bổn 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 一nhất 向hướng 未vị 聞văn 。 以dĩ 淺thiển 智trí 難nan 知tri 故cố 不bất 了liễu 耳nhĩ 。 又hựu 云vân 我ngã 於ư 凡phàm 愚ngu 不bất 開khai 演diễn 。 恐khủng 彼bỉ 分phân 別biệt 執chấp 為vi 我ngã 。 故cố 曰viết 因nhân 迷mê 執chấp 。 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 不bất 信tín 有hữu 此thử 識thức 故cố 。 大Đại 乘Thừa 論luận 師sư 引dẫn 三tam 經kinh 四tứ 頌tụng 四tứ 教giáo 十thập 理lý 證chứng 有hữu 此thử 識thức 。 故cố 云vân 由do 此thử 能năng 興hưng 論luận 主chủ 諍tranh 。 引dẫn 證chứng 之chi 義nghĩa 。 識thức 論luận 廣quảng 明minh 。 文văn 繁phồn 不bất 引dẫn 。

浩hạo 浩hạo 三tam 藏tạng 不bất 可khả 窮cùng 。 淵uyên 深thâm 七thất 浪lãng 境cảnh 為vi 風phong 。

此thử 頌tụng 八bát 識thức 體thể 性tánh 淵uyên 微vi 隨tùy 緣duyên 生sanh 識thức 之chi 義nghĩa 也dã 。 浩hạo 浩hạo 者giả 。 廣quảng 大đại 無vô 涯nhai 之chi 貌mạo 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 海hải 由do 不bất 思tư 議nghị 熏huân 變biến 而nhi 為vi 業nghiệp 海hải 。 故cố 此thử 識thức 體thể 廣quảng 大đại 無vô 涯nhai 。 以dĩ 具cụ 三tam 藏tạng 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 藏tạng 識thức 。 三tam 藏tạng 者giả 。 一nhất 能năng 藏tạng 。 即tức 是thị 能năng 持trì 義nghĩa 。 猶do 如như 庫khố 藏tạng 。 能năng 藏tạng 一nhất 切thiết 寶bảo 貝bối 等đẳng 物vật 。 謂vị 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 所sở 作tác 一nhất 切thiết 。 善thiện 惡ác 種chủng 子tử 。 唯duy 此thử 識thức 能năng 藏tạng 。 此thử 約ước 持trì 種chủng 邊biên 說thuyết 。 二nhị 所sở 藏tạng 。 即tức 是thị 所sở 依y 義nghĩa 。 猶do 如như 庫khố 藏tạng 是thị 寶bảo 貝bối 等đẳng 所sở 依y 故cố 。 此thử 識thức 是thị 一nhất 切thiết 善thiện 染nhiễm 法pháp 所sở 依y 處xứ 。 故cố 名danh 所sở 藏tạng 。 此thử 約ước 受thọ 熏huân 邊biên 說thuyết 。 又hựu 能năng 藏tạng 義nghĩa 者giả 。 謂vị 根căn 身thân 等đẳng 法pháp 唯duy 此thử 識thức 能năng 含hàm 藏tạng 故cố 。 如như 像tượng 在tại 珠châu 。 故cố 曰viết 。 欲dục 滅diệt 一nhất 切thiết 法pháp 。 總tổng 在tại 賴lại 耶da 中trung 。 欲dục 覔# 一nhất 切thiết 像tượng 。 總tổng 在tại 摩ma 尼ni 內nội 。 次thứ 所sở 藏tạng 義nghĩa 者giả 。 謂vị 此thử 識thức 體thể 即tức 以dĩ 色sắc 心tâm 等đẳng 為vi 所sở 藏tạng 處xứ 。 以dĩ 色sắc 心tâm 等đẳng 是thị 此thử 識thức 之chi 相tướng 見kiến 二nhị 分phần 。 故cố 如như 珠châu 在tại 像tượng 內nội 。 故cố 曰viết 欲dục 覔# 賴lại 耶da 識thức 只chỉ 在tại 色sắc 心tâm 中trung 。 欲dục 覔# 摩ma 尼ni 珠châu 只chỉ 在tại 青thanh 黃hoàng 內nội 。 所sở 謂vị 能năng 藏tạng 自tự 體thể 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 又hựu 能năng 藏tạng 諸chư 法pháp 於ư 自tự 體thể 內nội 也dã 。 三tam 執chấp 藏tạng 。 即tức 堅kiên 守thủ 不bất 捨xả 義nghĩa 。 猶do 如như 金kim 銀ngân 等đẳng 藏tạng 為vi 人nhân 堅kiên 守thủ 。 此thử 識thức 為vi 染nhiễm 污ô 末mạt 那na 堅kiên 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 故cố 名danh 執chấp 藏tạng 。 以dĩ 有hữu 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 。 令linh 積tích 劫kiếp 因nhân 果quả 。 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 故cố 云vân 不bất 可khả 窮cùng 。 此thử 識thức 本bổn 是thị 湛trạm 淵uyên 之chi 心tâm 。 為vi 四tứ 緣duyên 等đẳng 境cảnh 風phong 皷cổ 動động 故cố 。 生sanh 起khởi 七thất 識thức 波ba 浪lãng 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 故cố 經Kinh 云vân 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 。 境cảnh 界giới 風phong 所sở 動động 。 洪hồng 波ba 鼓cổ 冥minh 壑hác 。 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 時thời 。 故cố 云vân 淵uyên 深thâm 七thất 浪lãng 境cảnh 為vi 風phong 也dã 。

受thọ 熏huân 持trì 種chủng 根căn 身thân 器khí 。 去khứ 後hậu 來lai 先tiên 作tác 主chủ 公công 。

此thử 頌tụng 八bát 識thức 之chi 力lực 用dụng 也dã 。 言ngôn 此thử 識thức 既ký 能năng 受thọ 熏huân 。 復phục 能năng 執chấp 持trì 種chủng 子tử 根căn 身thân 器khí 界giới 。 以dĩ 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 故cố 能năng 受thọ 善thiện 染nhiễm 熏huân 。 以dĩ 其kỳ 體thể 廣quảng 大đại 。 故cố 能năng 持trì 種chủng 。 又hựu 能năng 持trì 根căn 身thân 器khí 界giới 令linh 一nhất 期kỳ 不bất 散tán 壞hoại 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 以dĩ 此thử 故cố 能năng 為vi 三tam 界giới 總tổng 報báo 主chủ 也dã 。 故cố 往vãng 來lai 六lục 道đạo 。 死tử 時thời 後hậu 去khứ 。 投đầu 胎thai 先tiên 來lai 。 為vi 眾chúng 生sanh 之chi 命mạng 根căn 。 故cố 云vân 作tác 主chủ 公công 。 依y 經kinh 論luận 而nhi 辨biện 此thử 識thức 捨xả 出xuất 之chi 處xứ 。 瑜du 伽già 云vân 。 善thiện 業nghiệp 從tùng 下hạ 冷lãnh 。 惡ác 業nghiệp 從tùng 上thượng 冷lãnh 。 二nhị 皆giai 至chí 於ư 心tâm 。 一nhất 處xứ 同đồng 時thời 捨xả 。 雜tạp 寶bảo 藏tạng 經Kinh 云vân 。 頂đảnh 聖thánh 眼nhãn 生sanh 天thiên 。 人nhân 心tâm 餓ngạ 鬼quỷ 腹phúc 。 旁bàng 生sanh 膝tất 葢# 離ly 。 地địa 獄ngục 脚cước 板bản 出xuất 。 然nhiên 經kinh 論luận 異dị 者giả 。 經kinh 明minh 六lục 趣thú 差sai 別biệt 。 論luận 明minh 善thiện 惡ác 兩lưỡng 途đồ 。 其kỳ 義nghĩa 一nhất 也dã 。 有hữu 漏lậu 章chương 竟cánh 。

不bất 動động 地địa 前tiền 纔tài 捨xả 藏tạng 。 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 異dị 熟thục 空không 。

大đại 圓viên 無vô 垢cấu 同đồng 時thời 發phát 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 塵trần 剎sát 中trung 。

此thử 頌tụng 八bát 識thức 次thứ 第đệ 捨xả 名danh 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 轉chuyển 智trí 之chi 義nghĩa 也dã 。 此thử 第đệ 八bát 識thức 具cụ 三tam 種chủng 名danh 。 一nhất 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 二nhị 異dị 熟thục 識thức 。 三tam 庵am 摩ma 羅la 識thức 。 一nhất 名danh 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 云vân 無vô 沒một 。 以dĩ 真Chân 如Như 隨tùy 生sanh 死tử 而nhi 。 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 故cố 云vân 無vô 沒một 。 又hựu 云vân 藏tạng 識thức 。 以dĩ 具cụ 三tam 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 謂vị 此thử 識thức 因nhân 七thất 識thức 念niệm 念niệm 。 執chấp 為vi 我ngã 故cố 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 長trường/trưởng 劫kiếp 相tương 續tục 沉trầm 淪luân 生sanh 死tử 。 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 修tu 行hành 。 歷lịch 過quá 三tam 賢hiền 登đăng 地địa 以dĩ 去khứ 。 至chí 第đệ 七Thất 地Địa 。 破phá 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 。 煩phiền 惱não 永vĩnh 斷đoạn 不bất 受thọ 彼bỉ 熏huân 。 七thất 識thức 不bất 執chấp 我ngã 。 三tam 藏tạng 之chi 名danh 從tùng 此thử 纔tài 捨xả 。 顯hiển 過quá 最tối 重trọng 。 故cố 云vân 不bất 動động 地địa 前tiền 纔tài 捨xả 藏tạng 也dã 。 二nhị 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 謂vị 八bát 地địa 以dĩ 後hậu 尚thượng 有hữu 微vi 細tế 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 及cập 有hữu 漏lậu 善thiện 種chủng 。 尚thượng 引dẫn 後hậu 果quả 。 亦diệc 從tùng 無vô 始thỉ 至chí 等đẳng 覺giác 位vị 。 名danh 異dị 熟thục 識thức 亦diệc 具cụ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 變biến 異dị 而nhi 熟thục 。 因nhân 種chủng 變biến 異dị 果quả 方phương 熟thục 故cố 。 二nhị 異dị 時thời 而nhi 熟thục 。 因nhân 滅diệt 果quả 生sanh 定định 異dị 時thời 故cố 。 三tam 異dị 類loại 而nhi 熟thục 。 以dĩ 善thiện 惡ác 因nhân 至chí 果quả 方phương 熟thục 故cố 。 具cụ 此thử 三tam 義nghĩa 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 至chí 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 等đẳng 覺giác 後hậu 心tâm 證chứng 解giải 脫thoát 道đạo 。 異dị 熟thục 方phương 空không 。 一nhất 念niệm 頓đốn 斷đoạn 最tối 初sơ 生sanh 相tương/tướng 無vô 明minh 。 為vi 入nhập 妙diệu 覺giác 。 因nhân 亡vong 果quả 喪táng 。 此thử 異dị 熟thục 識thức 方phương 斷đoạn 。 故cố 云vân 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 異dị 熟thục 空không 也dã 。 三tam 名danh 菴am 摩ma 羅la 。 此thử 云vân 白bạch 淨tịnh 無vô 垢cấu 識thức 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 清thanh 淨tịnh 真chân 心tâm 。 雖tuy 在tại 生sanh 死tử 。 本bổn 來lai 無vô 染nhiễm 。 返phản 流lưu 還hoàn 淨tịnh 。 從tùng 證chứng 佛Phật 果Quả 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 名danh 無vô 垢cấu 識thức 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 以dĩ 有hữu 鑒giám 機cơ 照chiếu 用dụng 無vô 思tư 而nhi 應ưng 。 故cố 亦diệc 名danh 識thức 。 此thử 識thức 與dữ 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 同đồng 時thời 發phát 起khởi 。 相tương 續tục 執chấp 持trì 無vô 漏lậu 種chủng 故cố 。 故cố 云vân 大đại 圓viên 無vô 垢cấu 同đồng 時thời 發phát 。 到đáo 此thử 境cảnh 智trí 相tương 應ứng 法Pháp 身thân 顯hiển 現hiện 。 圓viên 明minh 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 塵trần 剎sát 。 故cố 云vân 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 。 塵trần 剎sát 中trung 也dã 。 良lương 由do 始thỉ 以dĩ 一nhất 念niệm 不bất 覺giác 之chi 無vô 明minh 。 迷mê 此thử 一nhất 心tâm 。 遂toại 將tương 真Chân 如Như 理lý 體thể 變biến 而nhi 為vi 妄vọng 相tương/tướng 。 本bổn 有hữu 智trí 光quang 變biến 而nhi 為vi 妄vọng 見kiến 。 今kim 返phản 妄vọng 歸quy 真chân 則tắc 泯mẫn 見kiến 相tương/tướng 而nhi 歸quy 一nhất 心tâm 。 理lý 智trí 一nhất 如như 方phương 極cực 一nhất 心tâm 之chi 源nguyên 。 此thử 唯duy 識thức 之chi 極cực 則tắc 。 乃nãi 如Như 來Lai 之chi 極cực 果quả 也dã 。

八bát 識thức 規quy 矩củ 頌tụng 纂toản (# 終chung )#

No.894-B# 題đề (# 二nhị )# 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 八bát 識thức 規quy 矩củ 纂toản 釋thích 後hậu

余dư 不bất 敏mẫn 。 天thiên 黜truất 其kỳ 形hình 。 自tự 信tín 有hữu 尊tôn 形hình 者giả 存tồn 。 故cố 夙túc 抱bão 超siêu 然nhiên 之chi 志chí 。 在tại 齠# 齓# 即tức 聞văn 我ngã 。 大đại 師sư 法pháp 雷lôi 起khởi 蟄chập 。

時thời 則tắc 躍dược 然nhiên 歸quy 依y 。 結kết 想tưởng 有hữu 年niên 。 往vãng 癸quý 丑sửu 歲tuế 從tùng 先tiên 人nhân 宦# 遊du 於ư 衡hành 。 適thích 禮lễ 。 大đại 師sư 於ư 靈linh 湖hồ 。 即tức 蒙mông 攝nhiếp 受thọ 。

時thời 見kiến 虗hư 中trung 益ích 公công 。 其kỳ 精tinh 敏mẫn 機cơ 警cảnh 知tri 為vi 法Pháp 器khí 。 然nhiên 未vị 識thức 所sở 志chí 向hướng 。 及cập 丁đinh 巳tị 夏hạ 。 大đại 師sư 歸quy 老lão 匡khuông 廬lư 之chi 五ngũ 乳nhũ 峰phong 下hạ 。 余dư 以dĩ 二nhị 親thân 見kiến 背bối/bội 。 乃nãi 決quyết 志chí 依y 歸quy 求cầu 出xuất 世thế 業nghiệp 。 於ư 辛tân 酉dậu 春xuân 始thỉ 判phán 然nhiên 入nhập 山sơn 。 大đại 師sư 憐lân 之chi 。 從tùng 入nhập 室thất 後hậu 。 得đắc 聞văn 法Pháp 要yếu 。 朝triêu 夕tịch 與dữ 公công 商thương 確xác 奧áo 義nghĩa 。 洞đỗng 徹triệt 言ngôn 外ngoại 。 余dư 躍dược 然nhiên 喜hỷ 也dã 。 不bất 唯duy 與dữ 之chi 忘vong 形hình 。 抑ức 忘vong 心tâm 矣hĩ 。 食thực 息tức 靡mĩ 間gian 。 一nhất 日nhật 見kiến 公công 案án 頭đầu 百bách 法pháp 規quy 矩củ 纂toản 釋thích 。 展triển 卷quyển 同đồng 劉lưu 孝hiếu 廉liêm 仲trọng 安an 氏thị 閱duyệt 之chi 。 一nhất 讀đọc 三tam 歎thán 曰viết 。 公công 之chi 精tinh 義nghĩa 入nhập 神thần 。 之chi 如như 此thử 也dã 。 心tâm 雖tuy 不bất 閑nhàn 於ư 宗tông 。 案án 習tập 聞văn 此thử 論luận 雖tuy 老lão 師sư 宿túc 學học 亦diệc 苦khổ 于vu 難nan 入nhập 。 葢# 以dĩ 論luận 釋thích 論luận 文văn 簡giản 義nghĩa 幽u 。 且thả 斷đoạn 章chương 不bất 備bị 。 況huống 舊cựu 無vô 解giải 。 故cố 多đa 面diện 墻tường 。 近cận 則tắc 本bổn 論luận 釋thích 有hữu 數số 家gia 。 又hựu 未vị 參tham 合hợp 。 於ư 此thử 猶do 然nhiên 。 故cố 吾ngô 此thử 末mạt 學học 所sở 以dĩ 泣khấp 岐kỳ 也dã 。 今kim 公công 詳tường 論luận 文văn 於ư 名danh 相tướng 之chi 下hạ 。 取thủ 古cổ 今kim 諸chư 疏sớ/sơ 會hội 通thông 一nhất 貫quán 。 且thả 得đắc 親thân 聞văn 。 大đại 師sư 之chi 心tâm 印ấn 而nhi 折chiết 衷# 之chi 。 故cố 文văn 如như 析tích 薪tân 。 義nghĩa 若nhược 觀quán 火hỏa 。 不bất 勞lao 旁bàng 搜sưu 曲khúc 討thảo 而nhi 洞đỗng 達đạt 法pháp 相tướng 之chi 源nguyên 。 不bất 異dị 三tam 車xa 執chấp 筆bút 也dã 。 意ý 別biệt 數số 載tái 。 何hà 公công 超siêu 悟ngộ 之chi 蚤tảo 而nhi 入nhập 法pháp 之chi 精tinh 如như 此thử 。 詎cự 非phi 拔bạt 靈linh 根căn 於ư 虗hư 壤nhưỡng 者giả 。 未vị 易dị 易dị 也dã 。 顧cố 予# 與dữ 公công 大đại 有hữu 夙túc 契khế 。 愧quý 不bất 能năng 讚tán 其kỳ 萬vạn 一nhất 。 聊liêu 述thuật 此thử 以dĩ 紀kỷ 法pháp 緣duyên 之chi 始thỉ 末mạt 云vân 。

天thiên 啟khải 二nhị 年niên 歲tuế 在tại 壬nhâm 戌tuất 之chi 秋thu 七thất 月nguyệt 既ký 望vọng

秣# 陵lăng 遺di 民dân 方phương 遠viễn 題đề 于vu 五ngũ 乳nhũ 峰phong 下hạ 之chi 谿khê 上thượng 閣các

No.894-C# 百bách 法pháp 規quy 矩củ 纂toản 釋thích 後hậu 敘tự

余dư 自tự 降hàng 心tâm 白bạch 業nghiệp 歸quy 命mạng 佛Phật 乘thừa 。

時thời 抱bão 出xuất 塵trần 之chi 志chí 。 切thiết 喜hỷ 依y 教giáo 尋tầm 源nguyên 。 惟duy 以dĩ 如Như 來Lai 法Pháp 海hải 汪uông 洋dương 。 義nghĩa 天thiên 廣quảng 愽# 。 於ư 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 路lộ 未vị 能năng 下hạ 手thủ 。 每mỗi 開khai 卷quyển 未vị 嘗thường 不bất 望vọng 涯nhai 而nhi 嘆thán 也dã 。 及cập 詢tuân 諸chư 尊tôn 宿túc 。 咸hàm 教giáo 以dĩ 先tiên 明minh 起khởi 信tín 。 百bách 法pháp 諸chư 論luận 。 云vân 此thử 乃nãi 一nhất 大đại 藏tạng 之chi 關quan 鍵kiện 。 如như 欲dục 萬vạn 里lý 之chi 行hành 始thỉ 於ư 足túc 下hạ 。 未vị 有hữu 足túc 下hạ 之chi 步bộ 不bất 移di 而nhi 能năng 之chi 萬vạn 里lý 者giả 。 是thị 知tri 百bách 法pháp 規quy 矩củ 乃nãi 足túc 下hạ 之chi 步bộ 也dã 。 故cố 曰viết 明minh 得đắc 百bách 法pháp 可khả 入nhập 大Đại 乘Thừa 之chi 門môn 矣hĩ 。 余dư 即tức 簡giản 魯lỗ 菴am 補bổ 注chú 。 見kiến 其kỳ 文văn 約ước 義nghĩa 幽u 猶do 然nhiên 。 故cố 吾ngô 罕# 得đắc 其kỳ 要yếu 。 丙bính 寅# 秋thu 適thích 匡khuông 山sơn 虗hư 公công 來lai 遊du 黃hoàng 山sơn 。 錫tích 過quá 白bạch 嶽nhạc 。 余dư 與dữ 家gia 仲trọng 兄huynh 遇ngộ 於ư 汶# 上thượng 。 首thủ 請thỉnh 楞lăng 嚴nghiêm 三tam 觀quán 。 次thứ 及cập 圓viên 覺giác 。 起khởi 信tín 。 而nhi 師sư 每mỗi 發phát 一nhất 言ngôn 。 義nghĩa 出xuất 常thường 見kiến 。 酧# 一nhất 難nạn/nan 。 理lý 徹triệt 玄huyền 微vi 。 所sở 謂vị 獅sư 兒nhi 哮hao 吼hống 自tự 與dữ 羣quần 獸thú 別biệt 也dã 。 一nhất 日nhật 於ư 師sư 囊nang 中trung 披phi 得đắc 此thử 纂toản 。 與dữ 仲trọng 兄huynh 捧phủng 覽lãm 三tam 復phục 。 不bất 覺giác 從tùng 前tiền 滯trệ 礙ngại 劃hoạch 然nhiên 已dĩ 解giải 。 百bách 法pháp 則tắc 詳tường 而nhi 備bị 。 規quy 矩củ 則tắc 簡giản 而nhi 明minh 。 使sử 初sơ 學học 之chi 士sĩ 一nhất 見kiến 了liễu 然nhiên 。 無vô 復phục 泣khấp 岐kỳ 之chi 歎thán 矣hĩ 。 持trì 斯tư 鑰thược 而nhi 竟cánh 探thám 寶bảo 藏tạng 頓đốn 獲hoạch 家gia 珍trân 。 豈khởi 不bất 快khoái 哉tai 。 余dư 曰viết 。 此thử 希hy 有hữu 之chi 法Pháp 。 曷hạt 不bất 公công 諸chư 宇vũ 內nội 。 師sư 謙khiêm 而nhi 秘bí 之chi 。 余dư 堅kiên 請thỉnh 。 得đắc 壽thọ 諸chư 梓# 以dĩ 廣quảng 法Pháp 施thí 。 願nguyện 諸chư 學học 者giả 因nhân 言ngôn 得đắc 義nghĩa 。 了liễu 義nghĩa 明minh 心tâm 。 庶thứ 不bất 負phụ 虗hư 師sư 亦diệc 不bất 負phụ 自tự 己kỷ 。 是thị 為vi 敘tự 。

旹#

崇sùng 禎# 四tứ 年niên 歲tuế 次thứ 辛tân 未vị 花hoa 朝triêu

天thiên 都đô 弟đệ 子tử 在tại 新tân 程# 開khai 裕# 拜bái 撰soạn 並tịnh 書thư