Bát Nhã Tâm Kinh Thích Nghi –

Chuẩn
Leave a comment

般Bát 若Nhã 心Tâm 經Kinh 釋Thích 疑Nghi

明Minh 謝Tạ 觀Quán 光Quang 釋Thích

默mặc 壺hồ 氏thị 閩# 產sản 也dã 。有hữu 囊nang 括quát 宇vũ 宙trụ 之chi 志chí 。慕mộ 司ty 馬mã 子tử 長trường/trưởng 之chi 為vi 人nhân 。足túc 跡tích 半bán 天thiên 下hạ 。所sở 過quá 名danh 山sơn 大đại 川xuyên 。并tinh 包bao 胸hung 臆ức 。乃nãi 茲tư 遊du 浙chiết 上thượng 會hội 稽khể 。探thám 禹vũ 穴huyệt 至chí 止chỉ 于vu 武võ 林lâm 。武võ 林lâm 蓋cái 都đô 會hội 。天thiên 下hạ 之chi 多đa 智trí 多đa 辯biện 。與dữ 百bách 家gia 眾chúng 技kỹ 之chi 流lưu 聚tụ 焉yên 。而nhi 逞sính 以dĩ 能năng 自tự 雄hùng 。默mặc 壺hồ 氏thị 惟duy 愚ngu 惟duy 訥nột 。若nhược 一nhất 無vô 所sở 能năng 者giả 。神thần 泠# 泠# 然nhiên 清thanh 。貌mạo 癯# 癯# 然nhiên 古cổ 。心tâm 恂# 恂# 然nhiên 實thật 。蓋cái 有hữu 道đạo 之chi 士sĩ 乎hồ 哉tai 。叩khấu 之chi 則tắc 博bác 通thông 今kim 昔tích 。而nhi 玄huyền 宗tông 內nội 典điển 靡mĩ 不bất 參tham 究cứu 。尤vưu 長trường/trưởng 於ư 堪kham 輿dư 家gia 言ngôn 。壹nhất 稟bẩm 於ư 易dị 故cố 。輿dư 圖đồ 形hình 勝thắng 。如như 視thị 諸chư 掌chưởng 。嘗thường 自tự 言ngôn 曰viết 。易dị 逆nghịch 數số 也dã 。風phong 水thủy 之chi 勢thế 。亦diệc 取thủ 諸chư 逆nghịch 。金kim 丹đan 之chi 道đạo 。又hựu 豈khởi 外ngoại 於ư 逆nghịch 哉tai 。然nhiên 猶do 滯trệ 形hình 軀khu 。終chung 歸quy 幻huyễn 化hóa 。不bất 若nhược 無vô 相tướng 氏thị 之chi 超siêu 脫thoát 輪luân 迴hồi 。直trực 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 耳nhĩ 。其kỳ 所sở 著trước 述thuật 。有hữu 心tâm 經kinh 釋thích 義nghĩa 。意ý 尤vưu 未vị 盡tận 。又hựu 著trước 釋thích 疑nghi 諸chư 論luận 。如như 呼hô 寐mị 者giả 。而nhi 使sử 之chi 寤ngụ 也dã 。愚ngu 夫phu 愚ngu 婦phụ 。皆giai 可khả 與dữ 知tri 成thành 佛Phật 作tác 祖tổ 。循tuần 言ngôn 可khả 入nhập 。且thả 世thế 之chi 詆# 佛Phật 者giả 曰viết 。佛Phật 說thuyết 無vô 心tâm 。心tâm 可khả 云vân 無vô 。默mặc 壺hồ 氏thị 謂vị 。無vô 諸chư 妄vọng 心tâm 。即tức 佛Phật 無vô 心tâm 也dã 。又hựu 詆# 佛Phật 教giáo 者giả 曰viết 。有hữu 體thể 而nhi 無vô 用dụng 。豈khởi 知tri 色sắc 空không 不bất 異dị 之chi 玅# 。亦diệc 不bất 外ngoại 於ư 世thế 法pháp 。果quả 離ly 世thế 覔# 菩Bồ 提Đề 者giả 。可khả 同đồng 日nhật 語ngữ 耶da 。闢tịch 佛Phật 道Đạo 之chi 蓁# 棘cức 。為vi 後hậu 學học 之chi 指chỉ 南nam 。有hữu 功công 空không 門môn 。豈khởi 曰viết 小tiểu 補bổ 。予# 卒thốt 業nghiệp 是thị 書thư 。愧quý 不bất 能năng 如như 空không 生sanh 之chi 了liễu 悟ngộ 。姑cô 答đáp 有hữu 髮phát 僧Tăng 胡hồ 使sử 君quân 之chi 請thỉnh 。而nhi 為vi 之chi 敘tự 。

萬vạn 曆lịch 丁đinh 亥hợi 春xuân 日nhật 瓊# 海hải 浮phù 槎# 生sanh 前tiền 進tiến 士sĩ 錢tiền 塘đường 許hứa 嶽nhạc 撰soạn

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。心Tâm 經Kinh 釋Thích 疑Nghi

閩# 劍kiếm 一nhất 笠# 道Đạo 人Nhân 嘿mặc 壺hồ 謝tạ 子tử 。觀quán 光quang 。釋thích 。

錢tiền 塘đường 有hữu 髮phát 僧Tăng 了liễu 幻huyễn 前tiền 進tiến 士sĩ 。胡hồ 孝hiếu 。校giáo 。

觀quán 自tự 在tại 。

諸chư 家gia 註chú 解giải 。皆giai 以dĩ 觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 為vi 句cú 。如như 宗tông 泐# 之chi 註chú 。以dĩ 觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 。答đáp 舍Xá 利Lợi 子Tử 所sở 問vấn 。訪phỏng 諸chư 佛Phật 會hội 。並tịnh 無vô 菩Bồ 薩Tát 稱xưng 名danh 觀Quán 自Tự 在Tại 者giả 。惟duy 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。原nguyên 名danh 玅# 音âm 。係hệ 男nam 子tử 身thân 。乃nãi 東đông 方phương 淨Tịnh 光Quang 莊Trang 嚴Nghiêm 世Thế 界Giới 。淨Tịnh 華Hoa 宿Tú 王Vương 智Trí 如Như 來Lai 之chi 侍thị 者giả 。奉phụng 師sư 命mạng 來lai 。此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。問vấn 安an 我ngã 佛Phật 。及cập 觀quán 多Đa 寶Bảo 佛Phật 塔tháp 。兼kiêm 聽thính 法Pháp 華Hoa 經Kinh 玅# 音âm 。具cụ 足túc 一nhất 切thiết 細tế 行hành 。無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。以dĩ 瓔anh 珞lạc 供cúng 養dường 。未vị 蒙mông 佛Phật 示thị 。尚thượng 不bất 敢cảm 受thọ 未vị 領lãnh 。佛Phật 勑# 安an 肯khẳng 越việt 分phần/phân 。當đương 說thuyết 法Pháp 之chi 大đại 任nhậm 乎hồ 。即tức 普phổ 門môn 經kinh 亦diệc 是thị 。世Thế 尊Tôn 對đối 無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 所sở 說thuyết 。此thử 觀Quán 自Tự 在Tại 。必tất 非phi 菩Bồ 薩Tát 稱xưng 名danh 。可khả 知tri 。而nhi 舍Xá 利Lợi 子Tử 為vi 眾chúng 請thỉnh 問vấn 。亦diệc 無vô 可khả 據cứ 。奈nại 何hà 傳truyền 習tập 滋tư 久cửu 。體thể 認nhận 不bất 明minh 。以dĩ 觀quán 自tự 在tại 三tam 字tự 。忽hốt 不bất 加gia 意ý 。使sử 佛Phật 說thuyết 玄huyền 旨chỉ 。晦hối 蝕thực 於ư 千thiên 百bách 世thế 之chi 下hạ 。良lương 可khả 痛thống 傷thương 。儂# 志chí 心tâm 經kinh 。二nhị 十thập 餘dư 年niên 。實thật 知tri 此thử 經Kinh 玅# 在tại 般Bát 若Nhã 。般Bát 若Nhã 即tức 觀quán 自tự 在tại 之chi 觀quán 也dã 。世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 醫y 王vương 。以dĩ 一nhất 觀quán 字tự 為vi 通thông 聖thánh 。散tán 玅# 藥dược 療liệu 眾chúng 生sanh 。一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 疾tật 病bệnh 。信tín 而nhi 服phục 之chi 。必tất 得đắc 自tự 在tại 之chi 効hiệu 耳nhĩ 。大đại 抵để 佛Phật 法Pháp 。以dĩ 破phá 相tương/tướng 為vi 宗tông 。了liễu 空không 為vi 義nghĩa 。而nhi 此thử 觀quán 者giả 。舍xá 身thân 之chi 外ngoại 何hà 以dĩ 哉tai 。蓋cái 借tá 假giả 修tu 真chân 之chi 法pháp 也dã 。使sử 無vô 此thử 身thân 。則tắc 心tâm 無vô 依y 附phụ 。藉tạ 何hà 而nhi 修tu 。但đãn 世Thế 尊Tôn 恐khủng 眾chúng 生sanh 執chấp 著trước 此thử 身thân 。好hảo 生sanh 惡ác 死tử 。故cố 指chỉ 為vi 幻huyễn 化hóa 之chi 物vật 。係hệ 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。和hòa 合hợp 而nhi 成thành 者giả 也dã 。生sanh 前tiền 為vi 饑cơ 寒hàn 嗜thị 欲dục 所sở 誘dụ 。妄vọng 作tác 貪tham 嗔sân 等đẳng 業nghiệp 。是thị 以dĩ 不bất 能năng 脫thoát 三tam 界giới 。輪luân 迴hồi 之chi 苦khổ 。然nhiên 此thử 幻huyễn 軀khu 。終chung 歸quy 敗bại 壞hoại 。惟duy 一nhất 靈linh 真chân 性tánh 。亘tuyên 古cổ 常thường 存tồn 。人nhân 所sở 當đương 知tri 當đương 明minh 者giả 。反phản 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 佛Phật 。故cố 說thuyết 此thử 破phá 相tương/tướng 之chi 法pháp 。雖tuy 言ngôn 不bất 及cập 身thân 。而nhi 身thân 已dĩ 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。今kim 之chi 釋thích 流lưu 。誤ngộ 解giải 其kỳ 意ý 。往vãng 往vãng 厭yếm 惡ác 此thử 身thân 。謂vị 無vô 此thử 軀khu 即tức 無vô 煩phiền 惱não 。此thử 輩bối 已dĩ 墮đọa 斷đoạn 見kiến 深thâm 坑khanh 。故cố 玄huyền 門môn 嘲# 之chi 。為vi 沒một 主chủ 孤cô 魂hồn 者giả 。是thị 也dã 。夫phu 何hà 玄huyền 門môn 不bất 明minh 本bổn 性tánh 。下hạ 手thủ 即tức 滯trệ 軀khu 殻# 。又hựu 輸du 卻khước 禪thiền 家gia 獨độc 晉tấn 心tâm 本bổn 性tánh 者giả 。多đa 矣hĩ 。豈khởi 知tri 積tích 精tinh 纍# 氣khí 築trúc 基cơ 煉luyện 己kỷ 。若nhược 不bất 明minh 本bổn 性tánh 。動động 輙triếp 為vi 妄vọng 念niệm 所sở 驅khu 。幻huyễn 境cảnh 所sở 誘dụ 。因nhân 此thử 念niệm 不bất 息tức 而nhi 心tâm 不bất 寧ninh 。神thần 不bất 凝ngưng 而nhi 氣khí 不bất 聚tụ 。氣khí 不bất 聚tụ 則tắc 丹đan 不bất 成thành 。安an 可khả 望vọng 夾giáp 脊tích 。雙song 關quan 之chi 有hữu 真chân 造tạo 化hóa 乎hồ 。此thử 輩bối 已dĩ 墮đọa 常thường 見kiến 之chi 羅la 網võng 。佛Phật 嘗thường 訶ha 為vi 外ngoại 道đạo 。衲nạp 子tử 嘲# 之chi 為vi 守thủ 屍thi 之chi 餓ngạ 鬼quỷ 也dã 。是thị 以dĩ 紫tử 陽dương 翁ông 云vân 。未vị 煉luyện 還hoàn 丹đan 先tiên 煉luyện 性tánh 。未vị 修tu 大đại 藥dược 且thả 修tu 心tâm 。心tâm 靜tĩnh 自tự 然nhiên 丹đan 性tánh 至chí 性tánh 清thanh 。然nhiên 後hậu 藥dược 方phương 成thành 。未vị 嘗thường 不bất 以dĩ 心tâm 性tánh 之chi 學học 。捄# 其kỳ 偏thiên 枯khô 之chi 失thất 耳nhĩ 。二nhị 流lưu 之chi 病bệnh 。病bệnh 則tắc 一nhất 般ban 。若nhược 悟ngộ 觀quán 自tự 在tại 。與dữ 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 之chi 法Pháp 門môn 者giả 。豈khởi 有hữu 如như 是thị 之chi 病bệnh 耶da 。此thử 觀quán 之chi 觀quán 。乃nãi 觀quán 無vô 所sở 觀quán 之chi 觀quán 。非phi 迴hồi 光quang 返phản 照chiếu 之chi 觀quán 也dã 。蓋cái 纔tài 著trước 迴hồi 返phản 。便tiện 有hữu 處xứ 所sở 。既ký 有hữu 處xứ 所sở 。即tức 內nội 有hữu 能năng 知tri 之chi 心tâm 。外ngoại 有hữu 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。心tâm 境cảnh 對đối 待đãi 。則tắc 行hành 持trì 易dị 為vi 斷đoạn 續tục 。有hữu 不bất 勝thắng 其kỳ 疲bì 者giả 。安an 得đắc 自tự 在tại 之chi 効hiệu 哉tai 。或hoặc 有hữu 妄vọng 指chỉ 身thân 中trung 。一nhất 穴huyệt 一nhất 竅khiếu 。而nhi 觀quán 之chi 者giả 。俱câu 患hoạn 能năng 所sở 之chi 病bệnh 。皆giai 非phi 正chánh 大đại 之chi 觀quán 也dã 。惟duy 有hữu 大đại 觀quán 。而nhi 無vô 其kỳ 所sở 因nhân 。其kỳ 無vô 所sở 始thỉ 。得đắc 去khứ 住trụ 自tự 由do 。縱tung 橫hoành 爽sảng 快khoái 。雖tuy 曰viết 無vô 所sở 惟duy 不bất 滯trệ 一nhất 切thiết 境cảnh 物vật 之chi 所sở 。孰thục 不bất 知tri 自tự 有hữu 撥bát 不bất 開khai 。閃thiểm 不bất 得đắc 生sanh 。成thành 真chân 實thật 正chánh 大đại 之chi 所sở 存tồn 焉yên 。出xuất 世thế 者giả 有hữu 此thử 真chân 所sở 念niệm 。始thỉ 定định 心tâm 。始thỉ 虗hư 欲dục 。始thỉ 澄trừng 身thân 。始thỉ 靜tĩnh 心tâm 。虗hư 身thân 靜tĩnh 則tắc 輕khinh 安an 之chi 玅# 。不bất 求cầu 自tự 得đắc 。實thật 相tướng 之chi 所sở 。不bất 證chứng 自tự 呈trình 。所sở 以dĩ 謂vị 之chi 寶bảo 所sở 。能năng 居cư 其kỳ 所sở 者giả 。則tắc 一nhất 切thiết 外ngoại 緣duyên 事sự 物vật 。皆giai 如như 眾chúng 星tinh 而nhi 拱củng 之chi 。此thử 乃nãi 觀quán 之chi 體thể 也dã 。然nhiên 外ngoại 緣duyên 雖tuy 假giả 不bất 能năng 不bất 應ưng 。應ưng 之chi 不bất 忘vong 其kỳ 所sở 。則tắc 物vật 有hữu 所sở 表biểu 。物vật 自tự 物vật 而nhi 不bất 能năng 亂loạn 我ngã 之chi 真chân 。回hồi 視thị 斷đoạn 緣duyên 簡giản 事sự 者giả 。落lạc 其kỳ 下hạ 風phong 矣hĩ 。此thử 乃nãi 觀quán 之chi 用dụng 也dã 。若nhược 物vật 無vô 所sở 表biểu 應ưng 之chi 。即tức 生sanh 情tình 識thức 。既ký 成thành 情tình 識thức 已dĩ 。是thị 認nhận 物vật 為vi 真chân 。認nhận 物vật 為vi 真chân 。則tắc 欲dục 火hỏa 交giao 熾sí 。塵trần 勞lao 蠭# 起khởi 。即tức 無vô 觀quán 物vật 之chi 玅# 。而nhi 觀quán 之chi 體thể 用dụng 。俱câu 失thất 之chi 矣hĩ 。此thử 中trung 之chi 觀quán 。盡tận 大đại 地địa 山sơn 河hà 。是thị 沙Sa 門Môn 一nhất 隻chỉ 眼nhãn 。總tổng 內nội 外ngoại 之chi 大đại 觀quán 。具cụ 此thử 觀quán 者giả 。六lục 根căn 六lục 塵trần 。融dung 作tác 一nhất 大đại 圓viên 通thông 。地địa 水thủy 風phong 火hỏa 。翻phiên 成thành 真Chân 如Như 朦# 境cảnh 。正chánh 謂vị 神thần 丹đan 一nhất 粒lạp 。點điểm 鉄# 成thành 金kim 。至chí 道đạo 一nhất 言ngôn 。轉chuyển 凡phàm 成thành 聖thánh 。如như 是thị 觀quán 者giả 。體thể 用dụng 一nhất 如như 。始thỉ 獲hoạch 實thật 相tướng 真chân 空không 。自tự 在tại 圓viên 滿mãn 之chi 道đạo 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 時thời 。

菩bồ 者giả 菩Bồ 提Đề 。此thử 云vân 覺giác 。覺giác 即tức 佛Phật 也dã 。薩tát 者giả 薩tát 埵đóa 。此thử 云vân 有hữu 情tình 。有hữu 情tình 識thức 即tức 眾chúng 生sanh 也dã 。詳tường 言ngôn 曰viết 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。略lược 言ngôn 曰viết 菩Bồ 薩Tát 。此thử 云vân 覺giác 有hữu 情tình 也dã 。夫phu 眾chúng 生sanh 覺giác 性tánh 。與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。但đãn 眾chúng 生sanh 歷lịch 劫kiếp 已dĩ 來lai 。因nhân 染nhiễm 習tập 一nhất 切thiết 情tình 識thức 。混hỗn 正chánh 覺giác 之chi 性tánh 。變biến 作tác 妄vọng 想tưởng 。以dĩ 其kỳ 雜tạp 念niệm 。生sanh 生sanh 不bất 息tức 。故cố 曰viết 眾chúng 生sanh 。佛Phật 專chuyên 謂vị 之chi 覺giác 者giả 。因nhân 其kỳ 覺giác 性tánh 圓viên 明minh 。純thuần 一nhất 無vô 偽ngụy 。絕tuyệt 盡tận 一nhất 切thiết 情tình 識thức 。雖tuy 有hữu 情tình 識thức 。悉tất 轉chuyển 為vi 智trí 。光quang 明minh 普phổ 照chiếu 。如như 杲# 日nhật 當đương 天thiên 。常thường 無vô 變biến 易dị 。惟duy 佛Phật 所sở 以dĩ 獨độc 謂vị 之chi 覺giác 。夫phu 菩Bồ 薩Tát 在tại 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 凡phàm 聖thánh 二nhị 者giả 之chi 間gian 。何hà 也dã 。彼bỉ 雖tuy 具cụ 正chánh 覺giác 。覺giác 而nhi 未vị 純thuần 。尚thượng 有hữu 微vi 細tế 情tình 識thức 。未vị 能năng 淨tịnh 盡tận 。故cố 名danh 之chi 曰viết 覺giác 有hữu 情tình 之chi 菩Bồ 薩Tát 也dã 。裴# 相tương/tướng 國quốc 云vân 。終chung 日nhật 圓viên 覺giác 。未vị 嘗thường 圓viên 覺giác 者giả 。凡phàm 夫phu 也dã 。具cụ 足túc 圓viên 覺giác 。住trụ 持trì 圓viên 覺giác 者giả 。如Như 來Lai 也dã 。欲dục 證chứng 圓viên 覺giác 。而nhi 未vị 極cực 圓viên 覺giác 者giả 。菩Bồ 薩Tát 也dã 。夫phu 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 之chi 圓viên 覺giác 。個cá 個cá 相tương/tướng 同đồng 。三tam 界giới 眾chúng 生sanh 之chi 情tình 識thức 。人nhân 人nhân 各các 樣# 十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 之chi 知tri 見kiến 。大đại 小tiểu 不bất 齊tề 。故cố 分phân 為vi 一nhất 十thập 一nhất 地địa 。初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。覺giác 性tánh 光quang 明minh 。略lược 露lộ 一nhất 線tuyến 。象tượng 初sơ 三tam 之chi 月nguyệt 。名danh 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。以dĩ 其kỳ 證chứng 聖thánh 位vị 。

第đệ 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。名danh 離Ly 垢Cấu 地Địa 。如như 初sơ 四tứ 之chi 月nguyệt 。謂vị 其kỳ 身thân 心tâm 清thanh 淨tịnh 矣hĩ 。

第đệ 三Tam 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。如như 初sơ 六lục 之chi 月nguyệt 光quang 又hựu 大đại 。些# 以dĩ 其kỳ 大đại 智trí 已dĩ 明minh 。名danh 發Phát 光Quang 地Địa 。

第đệ 四Tứ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。妙diệu 解giải 廓khuếch 照chiếu 。喻dụ 初sơ 七thất 之chi 月nguyệt 。智trí 慧tuệ 漸tiệm 顯hiển 。名danh 焰Diễm 慧Tuệ 地Địa 。

第đệ 五Ngũ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。通thông 達đạt 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 。名danh 現Hiện 前Tiền 地Địa 。而nhi 其kỳ 光quang 明minh 。如như 上thượng 弦huyền 之chi 月nguyệt 矣hĩ 。

第đệ 六Lục 地Địa 菩Bồ 薩Tát 之chi 知tri 見kiến 。若nhược 初sơ 十thập 之chi 月nguyệt 。明minh 過quá 於ư 上thượng 弦huyền 。以dĩ 其kỳ 功công 行hành 超siêu 群quần 。名danh 難Nan 勝Thắng 地Địa 。

第đệ 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。有hữu 隨tùy 方phương 應ứng 化hóa 之chi 能năng 。名danh 遠Viễn 行Hành 地Địa 。猶do 十thập 一nhất 夜dạ 之chi 月nguyệt 也dã 。

第đệ 八bát 地địa 。忍nhẫn 智trí 如như 意ý 。名danh 不Bất 動Động 地Địa 。

第đệ 九Cửu 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。通thông 力lực 自tự 在tại 。如như 十thập 三tam 夜dạ 之chi 月nguyệt 光quang 。圓viên 而nhi 未vị 滿mãn 。名danh 善Thiện 慧Tuệ 地Địa 。

第đệ 十Thập 地Địa 。大đại 智trí 圓viên 明minh 。蔭ấm 覆phú 一nhất 切thiết 。名danh 法Pháp 雲Vân 地Địa 。猶do 十thập 四tứ 之chi 月nguyệt 也dã 。光quang 雖tuy 圓viên 而nhi 未vị 望vọng 。此thử 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。如như 佛Phật 會hội 中trung 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 類loại 。而nhi 其kỳ 知tri 見kiến 。又hựu 不bất 及cập 文Văn 殊Thù 普phổ 賢hiền 觀quán 音âm 勢thế 至chí 等đẳng 摩ma 訶ha 薩tát 。諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。之chi 光quang 明minh 普phổ 徧biến 。無vô 欠khiếm 無vô 餘dư 。似tự 十thập 五ngũ 之chi 月nguyệt 也dã 。此thử 十thập 一nhất 地địa 菩Bồ 薩Tát 。優ưu 劣liệt 之chi 階giai 。以dĩ 其kỳ 神thần 通thông 。法pháp 力lực 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 故cố 耳nhĩ 。三tam 界giới 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。雖tuy 有hữu 貴quý 賤tiện 賢hiền 愚ngu 。而nhi 知tri 見kiến 全toàn 是thị 。情tình 識thức 貢cống 高cao 。故cố 遮già 卻khước 自tự 性tánh 光quang 明minh 。即tức 月nguyệt 之chi 晦hối 也dã 。全toàn 體thể 暗ám 昧muội 。如như 人nhân 無vô 目mục 。因nhân 此thử 觸xúc 物vật 。即tức 黏niêm 皆giai 成thành 煩phiền 惱não 。噫# 無vô 緣duyên 得đắc 聞văn 佛Phật 法Pháp 。正chánh 所sở 謂vị 萬vạn 古cổ 如như 長trường 夜dạ 者giả 。此thử 人nhân 也dã 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。若nhược 能năng 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 之chi 法pháp 。亦diệc 可khả 由do 初Sơ 地Địa 之chi 彼bỉ 岸ngạn 。而nhi 至chí 於ư 十thập 一nhất 地địa 之chi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。夫phu 般Bát 若Nhã 有hữu 淺thiển 有hữu 深thâm 。淺thiển 者giả 謂vị 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。惟duy 能năng 空không 其kỳ 心tâm 中trung 之chi 雜tạp 念niệm 。不bất 敢cảm 應ưng 物vật 。應ưng 則tắc 必tất 為vi 事sự 物vật 之chi 法pháp 塵trần 所sở 礙ngại 。彼bỉ 惟duy 得đắc 人nhân 空không 慧tuệ 一nhất 深thâm 者giả 。是thị 法pháp 空không 慧tuệ 。惟duy 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 者giả 能năng 之chi 。謂vị 其kỳ 非phi 但đãn 空không 心tâm 內nội 。一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。照chiếu 見kiến 身thân 外ngoại 。一nhất 切thiết 事sự 物vật 。塵trần 勞lao 之chi 法pháp 。悉tất 皆giai 空không 矣hĩ 。故cố 曰viết 法pháp 空không 慧tuệ 。行hành 此thử 深thâm 般Bát 若Nhã 者giả 。心tâm 地địa 瑩oánh 然nhiên 。情tình 見kiến 氷băng 釋thích 。居cư 塵trần 而nhi 不bất 著trước 有hữu 。離ly 塵trần 而nhi 不bất 著trước 空không 。如như 是thị 之chi 人nhân 。始thỉ 達đạt 深thâm 般Bát 若Nhã 。般Bát 若Nhã 只chỉ 是thị 識thức 得đắc 事sự 物vật 。破phá 不bất 為vi 其kỳ 束thúc 縛phược 。便tiện 是thị 智trí 慧tuệ 也dã 。夫phu 塵trần 世thế 名danh 利lợi 嗜thị 欲dục 。魔ma 境cảnh 甚thậm 多đa 。非phi 般Bát 若Nhã 莫mạc 能năng 碎toái 。其kỳ 為vi 戎nhung 首thủ 者giả 。莫mạc 過quá 女nữ 色sắc 。觀quán 其kỳ 艶diễm 質chất 嬌kiều 姿tư 。何hà 異dị 長trường/trưởng 鎗thương 短đoản 箭tiễn 。雲vân 鬘man 霧vụ 鬂# 。恰kháp 如như 套sáo 索sách 飛phi 撾qua 。秋thu 波ba 眼nhãn 似tự 鉄# 流lưu 星tinh 。絳giáng 桃đào 口khẩu 。似tự 吹xuy 毛mao 劒kiếm 。妖yêu 齒xỉ 微vi 微vi 笑tiếu 笑tiếu 。愚ngu 夫phu 魄phách 散tán 魂hồn 消tiêu 。魔ma 足túc 悄# 悄# 搖dao 搖dao 。好hảo/hiếu 漢hán 心tâm 忙mang 膽đảm 戰chiến 。究cứu 其kỳ 敗bại 德đức 。喪táng 志chí 之chi 因nhân 。只chỉ 愛ái 其kỳ 肌cơ 膚phu 之chi 媚mị 。不bất 覺giác 已dĩ 陷hãm 冶dã 容dung 之chi 陣trận 矣hĩ 。可khả 謂vị 智trí 乎hồ 。若nhược 具cụ 深thâm 般Bát 若Nhã 之chi 慧tuệ 眼nhãn 者giả 。將tương 其kỳ 皮bì 毛mao 爪trảo 齒xỉ 臟tạng 腑phủ 觔# 骨cốt 氣khí 血huyết 精tinh 津tân 。逐trục 件# 提đề 出xuất 。細tế 看khán 一nhất 番phiên 。是thị 何hà 者giả 有hữu 動động 人nhân 處xứ 。凡phàm 遇ngộ 一nhất 事sự 一nhất 物vật 。皆giai 以dĩ 此thử 破phá 相tương/tướng 之chi 法pháp 。分phần/phân 而nhi 視thị 之chi 。識thức 破phá 他tha 那na 些# 粧# 點điểm 和hòa 合hợp 的đích 意ý 思tư 。始thỉ 為vi 法pháp 空không 之chi 深thâm 般Bát 若Nhã 。縱túng/tung 到đáo 百bách 年niên 身thân 後hậu 。彼bỉ 此thử 悉tất 為vi 夢mộng 幻huyễn 中trung 人nhân 。何hà 故cố 眼nhãn 前tiền 痴si 迷mê 。留lưu 戀luyến 自tự 污ô 自tự 累lũy/lụy/luy 耶da 。此thử 破phá 相tương/tướng 般Bát 若Nhã 。始thỉ 雖tuy 勉miễn 強cường/cưỡng 。久cửu 則tắc 自tự 然nhiên 。迷mê 則tắc 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。悟ngộ 則tắc 直trực 登đăng 實thật 際tế 。其kỳ 玅# 在tại 於ư 行hành 。不bất 行hành 則tắc 彼bỉ 岸ngạn 不bất 能năng 到đáo 。行hành 字tự 是thị 此thử 節tiết 之chi 經kinh 眼nhãn 。諺ngạn 云vân 。悟ngộ 得đắc 一nhất 步bộ 行hành 。一nhất 步bộ 不bất 行hành 枉uổng 。了liễu 說thuyết 長trường/trưởng 安an 知tri 之chi 。與dữ 行hành 不bất 可khả 混hỗn 說thuyết 。古cổ 人nhân 以dĩ 知tri 喻dụ 目mục 。以dĩ 行hành 喻dụ 足túc 。有hữu 目mục 無vô 足túc 。彼bỉ 岸ngạn 不bất 到đáo 。有hữu 足túc 無vô 目mục 。莫mạc 知tri 所sở 之chi 般Bát 若Nhã 。今kim 既ký 知tri 了liễu 。若nhược 肯khẳng 就tựu 行hành 。即tức 時thời 就tựu 得đắc 。五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 之chi 速tốc 效hiệu 也dã 。

照chiếu 見kiến 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。

般Bát 若Nhã 固cố 在tại 於ư 行hành 。而nhi 五ngũ 蘊uẩn 又hựu 在tại 於ư 照chiếu 。不bất 照chiếu 則tắc 五ngũ 蘊uẩn 不bất 空không 。照chiếu 之chi 一nhất 字tự 。是thị 此thử 節tiết 著trước 力lực 之chi 眼nhãn 。色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 之chi 五ngũ 蘊uẩn 。又hựu 謂vị 之chi 五ngũ 陰ấm 。陰ấm 者giả 有hữu 蓋cái 覆phú 義nghĩa 。又hựu 積tích 聚tụ 義nghĩa 。常thường 常thường 籠lung 絡lạc 人nhân 心tâm 。作tác 貪tham 嗔sân 之chi 業nghiệp 。乃nãi 識thức 神thần 次thứ 第đệ 之chi 階giai 。非phi 五ngũ 處xứ 所sở 也dã 。色sắc 蘊uẩn 是thị 身thân 外ngoại 六lục 塵trần 之chi 總tổng 名danh 。受thọ 想tưởng 行hành 識thức 之chi 四tứ 蘊uẩn 。是thị 迷mê 心tâm 次thứ 第đệ 之chi 階giai 級cấp 。身thân 外ngoại 六lục 塵trần 之chi 色sắc 。人nhân 能năng 先tiên 知tri 而nhi 不bất 受thọ 。則tắc 色sắc 亦diệc 不bất 能năng 為vi 心tâm 之chi 蘊uẩn 。若nhược 在tại 不bất 受thọ 上thượng 。用dụng 工công 夫phu 。第đệ 一nhất 省tỉnh 力lực 。則tắc 外ngoại 之chi 六lục 塵trần 。內nội 之chi 六lục 識thức 。即tức 時thời 兩lưỡng 頭đầu 跌trật 落lạc 了liễu 。此thử 惟duy 精tinh 進tấn 之chi 人nhân 。常thường 得đắc 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 。懈giải 怠đãi 之chi 人nhân 。心tâm 與dữ 塵trần 合hợp 。因nhân 與dữ 塵trần 合hợp 則tắc 色sắc 。已dĩ 受thọ 於ư 心tâm 故cố 受thọ 為vi 第đệ 二nhị 蘊uẩn 。受thọ 之chi 不bất 忘vong 則tắc 想tưởng 。想tưởng 時thời 已dĩ 落lạc 第đệ 三tam 蘊uẩn 。想tưởng 之chi 不bất 已dĩ 則tắc 行hành 。行hành 則tắc 已dĩ 落lạc 第đệ 四tứ 蘊uẩn 。行hành 則tắc 識thức 其kỳ 意ý 味vị 。識thức 蘊uẩn 第đệ 五ngũ 。色sắc 已dĩ 入nhập 心tâm 之chi 深thâm 。識thức 則tắc 難nan 忘vong 。觸xúc 境cảnh 復phục 起khởi 。經Kinh 云vân 。假giả 使sử 百bách 千thiên 劫kiếp 。所sở 作tác 業nghiệp 不phủ 。忘vong 因nhân 緣duyên 會hội 遇ngộ 時thời 。果quả 報báo 還hoàn 自tự 受thọ 。佛Phật 謂vị 此thử 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。以dĩ 識thức 為vi 本bổn 。又hựu 謂vị 識thức 是thị 生sanh 死tử 種chủng 子tử 者giả 。此thử 也dã 。若nhược 能năng 照chiếu 破phá 乎hồ 色sắc 。則tắc 識thức 根căn 始thỉ 斷đoạn 。而nhi 覺giác 之chi 源nguyên 始thỉ 清thanh 。

或hoặc 疑nghi 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。將tương 謂vị 身thân 心tâm 事sự 物vật 。竟cánh 歸quy 幻huyễn 化hóa 。到đáo 底để 總tổng 是thị 一nhất 箇cá 空không 。將tương 心tâm 著trước 在tại 空không 境cảnh 上thượng 。牢lao 牢lao 搦nạch 住trụ 。必tất 使sử 心tâm 如như 死tử 灰hôi 。全toàn 無vô 知tri 見kiến 。自tự 謂vị 已dĩ 有hữu 所sở 得đắc 。佛Phật 斥xích 此thử 輩bối 。悉tất 無vô 醫y 之chi 病bệnh 。不bất 思tư 離ly 了liễu 五ngũ 蘊uẩn 。又hựu 著trước 此thử 空không 。即tức 此thử 空không 亦diệc 是thị 一nhất 蘊uẩn 。永vĩnh 嘉gia 云vân 。棄khí 有hữu 著trước 無vô 。病bệnh 亦diệc 然nhiên 。猶do 如như 避tị 溺nịch 而nhi 投đầu 火hỏa 。六lục 祖tổ 曰viết 。第đệ 一nhất 莫mạc 著trước 空không 。又hựu 曰viết 。有hữu 等đẳng 迷mê 人nhân 。空không 心tâm 靜tĩnh 坐tọa 。百bách 無vô 所sở 思tư 。自tự 稱xưng 為vi 大đại 。此thử 等đẳng 迷mê 人nhân 。為vì 邪tà 見kiến 故cố 。不bất 可khả 與dữ 語ngữ 。此thử 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 之chi 空không 。陷hãm 了liễu 許hứa 多đa 人nhân 。悟ngộ 不bất 真chân 者giả 。執chấp 心tâm 癡si 住trụ 。而nhi 不bất 若nhược 中trung 鴆chậm 者giả 鮮tiên 矣hĩ 。大đại 都đô 後hậu 學học 。多đa 墮đọa 此thử 穽tỉnh 。佛Phật 嘗thường 斥xích 之chi 。為vi 二Nhị 乘Thừa 者giả 是thị 。然nhiên 此thử 空không 甚thậm 難nan 形hình 容dung 。儂# 謂vị 譬thí 諸chư 瓶bình 中trung 。注chú 水thủy 則tắc 曰viết 水thủy 瓶bình 。注chú 茶trà 則tắc 曰viết 茶trà 瓶bình 。若nhược 無vô 茶trà 水thủy 。則tắc 曰viết 空không 瓶bình 。雖tuy 曰viết 瓶bình 空không 。但đãn 謂vị 其kỳ 瓶bình 中trung 無vô 物vật 。非phi 并tinh 其kỳ 瓶bình 而nhi 無vô 之chi 也dã 。夫phu 人nhân 真chân 心tâm 之chi 中trung 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 。則tắc 曰viết 妄vọng 心tâm 。無vô 曰viết 空không 心tâm 。雖tuy 曰viết 心tâm 空không 。但đãn 謂vị 其kỳ 心tâm 中trung 無vô 五ngũ 蘊uẩn 。非phi 并tinh 其kỳ 心tâm 而nhi 無vô 之chi 也dã 。佛Phật 家gia 所sở 謂vị 無vô 心tâm 者giả 。無vô 一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 之chi 心tâm 。妄vọng 想tưởng 無vô 了liễu 。真chân 心tâm 見kiến 前tiền 。但đãn 入nhập 門môn 淺thiển 者giả 。不bất 能năng 驟sậu 見kiến 。須tu 陶đào 冶dã 日nhật 深thâm 。方phương 能năng 豁hoát 悟ngộ 。

有hữu 等đẳng 師sư 家gia 。離ly 了liễu 五ngũ 蘊uẩn 。又hựu 不bất 著trước 空không 。卻khước 懸huyền 虗hư 在tại 。那na 空không 有hữu 之chi 。間gian 自tự 謂vị 外ngoại 不bất 著trước 有hữu 。內nội 不bất 著trước 空không 。已dĩ 證chứng 中trung 道đạo 。可khả 憐lân 此thử 輩bối 已dĩ 悉tất 子tử 。莫mạc 執chấp 中trung 之chi 病bệnh 。夫phu 五ngũ 蘊uẩn 空không 了liễu 。必tất 要yếu 有hữu 箇cá 實thật 際tế 方phương 可khả 。不bất 然nhiên 則tắc 無vô 立lập 命mạng 之chi 所sở 以dĩ 。為vi 退thoái 藏tạng 之chi 密mật 。此thử 流lưu 雖tuy 有hữu 登đăng 雲vân 步bộ 月nguyệt 之chi 才tài 。終chung 難nạn/nan 迯# 此thử 蘊uẩn 。迷mê 之chi 生sanh 死tử 矣hĩ 。

佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 。身thân 心tâm 相tương/tướng 類loại 。知tri 見kiến 無vô 殊thù 。五ngũ 蘊uẩn 皆giai 同đồng 。飲ẩm 啄trác 不bất 異dị 。但đãn 眾chúng 生sanh 於ư 五ngũ 蘊uẩn 中trung 。逐trục 境cảnh 遷thiên 流lưu 。每mỗi 被bị 見kiến 思tư 所sở 惑hoặc 。搆câu 地địa 獄ngục 之chi 因nhân 。非phi 不bất 厭yếm 離ly 。因nhân 其kỳ 不bất 知tri 為vì 己kỷ 之chi 蘊uẩn 。從tùng 嬰anh 至chí 老lão 。認nhận 蘊uẩn 為vi 真chân 。蓋cái 相tương/tướng 緣duyên 相tương/tướng 習tập 。與dữ 之chi 俱câu 化hóa 。佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 。於ư 此thử 五ngũ 蘊uẩn 。隨tùy 流lưu 不bất 染nhiễm 。即tức 於ư 蘊uẩn 中trung 。行hành 戒giới 定định 慧tuệ 之chi 佛Phật 事sự 。故cố 不bất 厭yếm 離ly 。亦diệc 不bất 能năng 離ly 也dã 。既ký 有hữu 此thử 心tâm 。必tất 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 。喻dụ 乎hồ 魚ngư 不bất 能năng 離ly 水thủy 。離ly 水thủy 即tức 死tử 。虎hổ 不bất 可khả 捨xả 山sơn 。捨xả 山sơn 即tức 擒cầm 。吾ngô 心tâm 之chi 依y 五ngũ 蘊uẩn 。亦diệc 猶do 是thị 也dã 。五ngũ 蘊uẩn 固cố 是thị 不bất 好hảo/hiếu 之chi 物vật 事sự 。佛Phật 亦diệc 不bất 能năng 無vô 。但đãn 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。知tri 見kiến 正chánh 大đại 。皆giai 變biến 為vi 美mỹ 德đức 懿# 行hành 。亦diệc 與dữ 之chi 俱câu 化hóa 也dã 。六lục 祖tổ 曰viết 。佛Phật 法Pháp 在tại 世thế 間gian 。不bất 離ly 世thế 間gian 覺giác 。離ly 世thế 覔# 菩Bồ 提Đề 。恰kháp 如như 求cầu 兔thố 角giác 。要yếu 學học 佛Phật 者giả 。須tu 將tương 從tùng 前tiền 一nhất 切thiết 所sở 愛ái 之chi 事sự 物vật 。自tự 今kim 漸tiệm 漸tiệm 疎sơ 淡đạm 。得đắc 下hạ 則tắc 生sanh 死tử 惡ác 業nghiệp 。亦diệc 漸tiệm 漸tiệm 解giải 矣hĩ 。即tức 是thị 在tại 家gia 出xuất 家gia 。之chi 佛Phật 子tử 也dã 。

度độ 一nhất 切thiết 苦khổ 厄ách 。

苦khổ 厄ách 即tức 是thị 世thế 間gian 。功công 名danh 勢thế 利lợi 。男nam 女nữ 飲ẩm 食thực 一nhất 切thiết 嗜thị 慾dục 之chi 境cảnh 。人nhân 皆giai 貪tham 求cầu 無vô 厭yếm 。遂toại 有hữu 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。既ký 得đắc 又hựu 有hữu 悉tất 失thất 苦khổ 。愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。冤oan 憎tăng 會hội 苦khổ 。生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。無vô 非phi 是thị 苦khổ 。凡phàm 有hữu 身thân 者giả 。皆giai 有hữu 此thử 苦khổ 。惟duy 具cụ 實thật 相tướng 者giả 。即tức 不bất 為vi 其kỳ 所sở 苦khổ 。何hà 也dã 。蓋cái 預dự 知tri 其kỳ 為vi 幻huyễn 化hóa 。得đắc 固cố 不bất 喜hỷ 。失thất 亦diệc 不bất 憂ưu 。與dữ 物vật 同đồng 求cầu 。而nhi 不bất 同đồng 貪tham 。與dữ 物vật 同đồng 得đắc 。而nhi 不bất 同đồng 失thất 。處xử 世thế 如như 斯tư 。何hà 苦khổ 之chi 有hữu 。故cố 曰viết 度độ 一nhất 切thiết 苦khổ 厄ách 。

舍Xá 利Lợi 子Tử 。

佛Phật 之chi 弟đệ 子tử 。千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 。內nội 有hữu 十thập 箇cá 大đại 弟đệ 子tử 。各các 具cụ 一nhất 才tài 之chi 長trường/trưởng 。如như 須Tu 菩Bồ 提Đề 。則tắc 解giải 空không 第đệ 一nhất 。阿A 難Nan 尊Tôn 者Giả 。聲Thanh 聞Văn 第đệ 一nhất 。目mục 犍kiền 連liên 孝hiếu 行hành 第đệ 一nhất 。羅La 睺Hầu 羅La 密mật 行hạnh 第đệ 一nhất 。此thử 舍Xá 利Lợi 子Tử 則tắc 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。佛Phật 凡phàm 說thuyết 深thâm 奧áo 之chi 經kinh 。及cập 難nan 信tín 之chi 法Pháp 。即tức 召triệu 舍Xá 利Lợi 子Tử 為vi 問vấn 答đáp 也dã 。舍xá 利lợi 乃nãi 西tây 天thiên 鳥điểu 名danh 。其kỳ 鳥điểu 眼nhãn 見kiến 疾tật 捷tiệp 。尊tôn 者giả 在tại 母mẫu 胎thai 時thời 。其kỳ 母mẫu 慧tuệ 辯biện 異dị 常thường 。眾chúng 即tức 知tri 其kỳ 所sở 胎thai 者giả 乃nãi 聖thánh 人nhân 也dã 。故cố 名danh 其kỳ 母mẫu 曰viết 舍xá 利lợi 。尊tôn 者giả 出xuất 世thế 。辯biện 才tài 無vô 侶lữ 。因nhân 其kỳ 母mẫu 名danh 舍xá 利lợi 。故cố 曰viết 舍Xá 利Lợi 子Tử 。即tức 舍Xá 利Lợi 弗Phất 也dã 。佛Phật 說thuyết 彌di 陀đà 經kinh 。乃nãi 是thị 難nan 信tín 之chi 法Pháp 。亦diệc 召triệu 之chi 而nhi 為vi 問vấn 答đáp 。或hoặc 以dĩ 身thân 心tâm 喻dụ 者giả 。皆giai 非phi 也dã 。

色sắc 不bất 異dị 空không 。空không 不bất 異dị 色sắc 。色sắc 即tức 是thị 空không 。空không 即tức 是thị 色sắc 。受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。

小Tiểu 乘Thừa 之chi 人nhân 。疑nghi 此thử 五ngũ 蘊uẩn 是thị 實thật 有hữu 之chi 物vật 事sự 。因nhân 被bị 他tha 擾nhiễu 此thử 心tâm 。不bất 得đắc 自tự 在tại 。直trực 須tu 忘vong 了liễu 他tha 。心tâm 始thỉ 輕khinh 快khoái 。此thử 皆giai 眾chúng 生sanh 之chi 倒đảo 見kiến 。佛Phật 說thuyết 此thử 節tiết 以dĩ 破phá 其kỳ 疑nghi 也dã 。佛Phật 謂vị 非phi 但đãn 色sắc 蘊uẩn 。就tựu 是thị 真chân 空không 之chi 性tánh 。即tức 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 之chi 四tứ 蘊uẩn 。亦diệc 與dữ 真chân 空không 之chi 性tánh 一nhất 體thể 。謂vị 即tức 此thử 五ngũ 蘊uẩn 。就tựu 是thị 真chân 性tánh 。不bất 用dụng 揀giản 擇trạch 去khứ 取thủ 。又hựu 莫mạc 糊# 塗đồ 。全toàn 無vô 分phân 別biệt 。賢hiền 首thủ 曰viết 。真chân 俗tục 雙song 泯mẫn 。二nhị 諦đế 恆hằng 存tồn 。此thử 節tiết 因nhân 上thượng 文văn 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。恐khủng 人nhân 認nhận 作tác 實thật 有hữu 。五ngũ 蘊uẩn 可khả 空không 。夫phu 蘊uẩn 之chi 為vi 眚sảnh 。有hữu 名danh 無vô 實thật 。變biến 易dị 無vô 常thường 。隨tùy 生sanh 隨tùy 滅diệt 。晝trú 夜dạ 何hà 可khả 數số 計kế 。但đãn 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 人nhân 。為vi 其kỳ 所sở 苦khổ 。不bất 能năng 控khống 制chế 。故cố 以dĩ 其kỳ 為vi 有hữu 也dã 。豈khởi 知tri 迷mê 為vi 境cảnh 。轉chuyển 即tức 是thị 五ngũ 蘊uẩn 。悟ngộ 則tắc 轉chuyển 境cảnh 。即tức 是thị 真chân 空không 。因nhân 能năng 轉chuyển 境cảnh 。則tắc 心tâm 不bất 留lưu 一nhất 物vật 。雖tuy 酧# 酢tạc 萬vạn 變biến 。不bất 為vi 累lũy/lụy/luy 贅# 。故cố 曰viết 真chân 空không 。真chân 空không 卻khước 能năng 空không 五ngũ 蘊uẩn 。五ngũ 蘊uẩn 不bất 能năng 壞hoại 真chân 空không 。真chân 空không 是thị 實thật 。蘊uẩn 識thức 是thị 幻huyễn 。幻huyễn 依y 真chân 有hữu 。真chân 不bất 幻huyễn 無vô 。幻huyễn 中trung 有hữu 真chân 。真chân 中trung 無vô 幻huyễn 。後hậu 之chi 學học 者giả 。欲dục 證chứng 真chân 空không 之chi 性tánh 。切thiết 勿vật 憎tăng 嫌hiềm 五ngũ 蘊uẩn 。要yếu 在tại 二nhị 六lục 時thời 中trung 。念niệm 念niệm 精tinh 詳tường 。參tham 究cứu 嚴nghiêm 查# 。即tức 今kim 一nhất 念niệm 看khán 在tại 那na 一nhất 蘊uẩn 上thượng 著trước 脚cước 。即tức 如như 捉tróc 賊tặc 。定định 要yếu 獲hoạch 賍# 纔tài 罷bãi 。如như 此thử 操thao 持trì 。始thỉ 能năng 超siêu 脫thoát 生sanh 死tử 關quan 。身thân 心tâm 不bất 為vi 五ngũ 蘊uẩn 所sở 礙ngại 。始thỉ 謂vị 之chi 真chân 空không 。又hựu 謂vị 之chi 實thật 相tướng 。法pháp 華hoa 云vân 。佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。是thị 故cố 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。未vị 悟ngộ 實thật 相tướng 。未vị 可khả 便tiện 以dĩ 蘊uẩn 識thức 為vi 性tánh 。古cổ 人nhân 謂vị 之chi 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 者giả 。是thị 也dã 。切thiết 勿vật 驅khu 遣khiển 蘊uẩn 識thức 。以dĩ 求cầu 真chân 性tánh 。古cổ 人nhân 謂vị 之chi 捏niết 怪quái 者giả 。是thị 也dã 。老lão 宿túc 嘲# 認nhận 識thức 神thần 者giả 曰viết 。無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 生sanh 死tử 本bổn 。癡si 人nhân 認nhận 作tác 本bổn 來lai 真chân 。儂# 續tục 其kỳ 末mạt 云vân 。若nhược 離ly 此thử 識thức 覓mịch 菩Bồ 提Đề 。畢tất 竟cánh 無vô 由do 出xuất 六lục 塵trần 。六lục 祖tổ 曰viết 。煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。賢hiền 首thủ 序tự 云vân 。良lương 以dĩ 真chân 空không 未vị 嘗thường 不bất 有hữu 。即tức (# 幻huyễn 身thân 之chi )# 有hữu 以dĩ 辨biện 於ư (# 實thật 相tướng 之chi )# 空không 。 (# 一nhất 切thiết 事sự 物vật 。之chi )# 幻huyễn 有hữu (# 到đáo 底để )# 未vị 始thỉ 不bất 空không 。即tức (# 此thử 事sự 物vật 之chi )# 幻huyễn 空không 以dĩ 明minh 其kỳ (# 實thật 相tướng 之chi 真chân )# 有hữu 。 (# 幻huyễn 有hữu 之chi 有hữu 有hữu 形hình 名danh 為vi 常thường 有hữu 實thật 相tướng 之chi )# 有hữu (# 無vô 質chất 乃nãi 是thị )# 空không 有hữu 。故cố (# 曰viết )# 不bất 有hữu 。 (# 虗hư 空không 之chi 空không 無vô 質chất 名danh 為vi 斷đoạn 空không 真chân 空không 之chi )# 空không (# 有hữu 象tượng 乃nãi 是thị )# 有hữu 空không 。故cố (# 曰viết )# 不bất 空không 。不bất 空không 之chi 空không 。空không 而nhi 非phi 斷đoạn 。不bất 有hữu 之chi 有hữu 。有hữu 而nhi 非phi 常thường 。四tứ 執chấp 既ký 亡vong 。百bách 非phi 俱câu 遣khiển 。般Bát 若Nhã 玄huyền 旨chỉ 。斯tư 之chi 謂vị 歟# 。

是thị 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。

諸chư 者giả 眾chúng 也dã 。法pháp 者giả 即tức 事sự 物vật 之chi 總tổng 名danh 。此thử 節tiết 因nhân 上thượng 文văn 色sắc 不bất 異dị 空không 而nhi 言ngôn 。恐khủng 人nhân 執chấp 著trước 斷đoạn 空không 。故cố 曰viết 諸chư 法pháp 。若nhược 是thị 空không 了liễu 定định 要yếu 顯hiển 出xuất 一nhất 箇cá 實thật 相tướng 纔tài 好hảo/hiếu 。若nhược 不bất 見kiến 實thật 相tướng 。即tức 是thị 斷đoạn 空không 。又hựu 名danh 無vô 記ký 空không 。世thế 間gian 有hữu 等đẳng 利lợi 根căn 外ngoại 道đạo 。掃tảo 去khứ 一nhất 切thiết 塵trần 緣duyên 現hiện 前tiền 。知tri 見kiến 不bất 過quá 只chỉ 是thị 空không 境cảnh 。遂toại 執chấp 此thử 境cảnh 。而nhi 為vi 真chân 空không 。噫# 認nhận 境cảnh 為vi 真chân 。非phi 棄khí 有hữu 著trước 無vô 而nhi 何hà 。

又hựu 有hữu 等đẳng 師sư 家gia 。外ngoại 不bất 著trước 有hữu 相tương/tướng 。內nội 不bất 著trước 空không 相tướng 。將tương 心tâm 擴# 大đại 。以dĩ 含hàm 沙sa 界giới 。自tự 謂vị 佛Phật 性tánh 本bổn 來lai 如như 此thử 。大đại 每mỗi 舉cử 古cổ 公công 案án 云vân 。佛Phật 性tánh 多đa 少thiểu 。大đại 量lượng 周chu 沙sa 界giới 。 (# 云vân 云vân )# 噫# 。此thử 師sư 雖tuy 知tri 大đại 。而nhi 不bất 知tri 小tiểu 。又hựu 患hoạn 曠khoáng 蕩đãng 之chi 病bệnh 。豈khởi 不bất 聞văn 佛Phật 曰viết 。大đại 周chu 沙sa 界giới 。小tiểu 入nhập 毫hào 芒mang 。真chân 性tánh 原nguyên 無vô 定định 量lượng 。圓viên 即tức 圓viên 。而nhi 方phương 即tức 方phương 。六lục 祖tổ 曰viết 。體thể 同đồng 虗hư 空không 。亦diệc 無vô 虗hư 空không 之chi 量lượng 。大đại 槩# 墮đọa 著trước 有hữu 著trước 無vô 。曠khoáng 大đại 等đẳng 之chi 知tri 見kiến 者giả 。多đa 是thị 隨tùy 人nhân 脚cước 跟cân 轉chuyển 。佛Phật 嘗thường 訶ha 之chi 。為vi 逐trục 磈# 韓# 獹# 。若nhược 是thị 獅sư 子tử 則tắc 逐trục 人nhân 矣hĩ 。

學học 者giả 若nhược 能năng 空không 了liễu 塵trần 勞lao 諸chư 法pháp 。工công 夫phu 已dĩ 到đáo 百bách 尺xích 竿can/cán 頭đầu 。危nguy 峻tuấn 極cực 地địa 。若nhược 更cánh 進tiến 一nhất 步bộ 。不bất 墮đọa 塵trần 勞lao 苦khổ 海hải 。必tất 墮đọa 茫mang 蕩đãng 空không 坑khanh 。古cổ 人nhân 謂vị 生sanh 死tử 岸ngạn 頭đầu 者giả 。此thử 也dã 。忻hãn 然nhiên 撒tản 手thủ 。孰thục 敢cảm 承thừa 當đương 。更cánh 進tiến 一nhất 步bộ 。要yếu 有hữu 一nhất 個cá 快khoái 活hoạt 安an 穩ổn 之chi 道Đạo 場Tràng 。始thỉ 有hữu 立lập 命mạng 之chi 處xứ 所sở 。方phương 能năng 穿xuyên 透thấu 一nhất 切thiết 之chi 宗tông 教giáo 。始thỉ 知tri 學học 者giả 根căn 器khí 之chi 大đại 小tiểu 。方phương 可khả 絕tuyệt 學học 罷bãi 參tham 。接tiếp 引dẫn 未vị 悟ngộ 之chi 人nhân 。倘thảng 或hoặc 未vị 然nhiên 。安an 得đắc 不bất 鑽toàn 故cố 紙chỉ 。而nhi 求cầu 出xuất 世thế 之chi 方phương 乎hồ 。得đắc 此thử 更cánh 進tiến 一nhất 步bộ 之chi 階giai 者giả 。動động 靜tĩnh 寂tịch 寂tịch 。性tánh 相tướng 如như 如như 。去khứ 住trụ 自tự 由do 。色sắc 空không 無vô 礙ngại 抱bão 子tử 弄lộng 孫tôn 。無vô 非phi 佛Phật 事sự 。山sơn 林lâm 朝triêu 市thị 。總tổng 是thị 道Đạo 場Tràng 。華hoa 嚴nghiêm 云vân 。上thượng 覺giác 無vô 來lai 處xứ 。去khứ 亦diệc 無vô 所sở 從tùng 。清thanh 淨tịnh 玅# 色sắc 身thân 。神thần 力lực 故cố 顯hiển 現hiện 。六lục 祖tổ 曰viết 。即tức 此thử 相tương 離ly 此thử 相tương/tướng 。儂# 曰viết 不bất 即tức 不bất 離ly 。即tức 是thị 真chân 空không 實thật 相tướng 。佛Phật 謂vị 之chi 空không 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。此thử 也dã 。寶bảo 性tánh 論luận 曰viết 。有hữu 四tứ 種chủng 人nhân 。不bất 識thức 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。如như 生sanh 盲manh 人nhân 。一nhất 凡phàm 夫phu 。二nhị 聲Thanh 聞Văn 。三tam 緣Duyên 覺Giác 。四tứ 初sơ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。皆giai 不bất 識thức 實thật 相tướng 之chi 。空không 如Như 來Lai 藏tạng 。昔tích 黃hoàng 梅mai 會hội 上thượng 。五ngũ 祖tổ 要yếu 無vô 相tướng 偈kệ 秀tú 師sư 謂vị 。身thân 似tự 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。身thân 既ký 為vi 樹thụ 了liễu 。卻khước 將tương 何hà 者giả 為vi 菩Bồ 提Đề 。心tâm 如như 明minh 鏡kính 臺đài 。心tâm 既ký 為vi 臺đài 了liễu 。又hựu 將tương 何hà 者giả 為vi 鏡kính 。詳tường 其kỳ 似tự 如như 二nhị 字tự 。已dĩ 是thị 不bất 知tri 。本bổn 來lai 面diện 目mục 。非phi 但đãn 身thân 心tâm 兩lưỡng 無vô 下hạ 落lạc 。頭đầu 上thượng 安an 頭đầu 。且thả 又hựu 露lộ 出xuất 身thân 心tâm 兩lưỡng 字tự 。非phi 抱bão 賍# 叫khiếu 屈khuất 而nhi 何hà 。予# 見kiến 秀tú 師sư 搭# 臺đài 。待đãi 六lục 祖tổ 來lai 搬# 戲hí 。倘thảng 非phi 秀tú 師sư 。先tiên 作tác 一nhất 箇cá 頑ngoan 木mộc 。吾ngô 知tri 六lục 祖tổ 亦diệc 無vô 施thí 斧phủ 鑿tạc 處xứ 。撞chàng 著trước 那na 個cá 舂thung 米mễ 漢hán 。一nhất 生sanh 極cực 會hội 討thảo 便tiện 宜nghi 的đích 。看khán 他tha 說thuyết 得đắc 。何hà 等đẳng 自tự 在tại 。菩Bồ 提Đề 本bổn 無vô 樹thụ 。渾hồn 身thân 俱câu 是thị 菩Bồ 提Đề 。又hựu 分phần/phân 何hà 者giả 為vi 樹thụ 。明minh 鏡kính 亦diệc 非phi 臺đài 。心tâm 為vi 明minh 鏡kính 了liễu 。更cánh 有hữu 什thập 麼ma 臺đài 。本bổn 來lai 面diện 目mục 。即tức 是thị 實thật 相tướng 。實thật 相tướng 之chi 中trung 。原nguyên 無vô 一nhất 物vật 。何hà 處xứ 惹nhạ 塵trần 埃ai 。此thử 偈kệ 解giải 者giả 。多đa 作tác 空không 猜# 。儂# 見kiến 句cú 句cú 切thiết 實thật 。舉cử 此thử 二nhị 師sư 故cố 事sự 。特đặc 證chứng 法pháp 空không 之chi 相tướng 。此thử 相tương/tướng 人nhân 人nhân 本bổn 具cụ 。個cá 個cá 圓viên 成thành 。不bất 勞lao 訂# 議nghị 鋪phô 排bài 。在tại 人nhân 善thiện 用dụng 不bất 善thiện 用dụng 耳nhĩ 。

不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。不bất 增tăng 不bất 減giảm 。

思tư 慮lự 不bất 滅diệt 。謂vị 之chi 生sanh 。生sanh 即tức 不bất 滅diệt 之chi 異dị 名danh 。雜tạp 念niệm 不bất 生sanh 。謂vị 之chi 滅diệt 。滅diệt 乃nãi 不bất 生sanh 之chi 假giả 號hiệu 。此thử 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。因nhân 遣khiển 上thượng 文văn 之chi 疑nghi 而nhi 發phát 也dã 。謂vị 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。則tắc 念niệm 慮lự 已dĩ 滅diệt 。慮lự 滅diệt 則tắc 空không 相tướng 已dĩ 頓đốn 現hiện 了liễu 。惟duy 初sơ 機cơ 莫mạc 能năng 見kiến 。恐khủng 其kỳ 偏thiên 執chấp 於ư 滅diệt 。疑nghi 此thử 念niệm 滅diệt 。即tức 是thị 空không 相tướng 隨tùy 。次thứ 即tức 呼hô 舍Xá 利Lợi 子Tử 而nhi 說thuyết 。色sắc 不bất 異dị 空không 。謂vị 色sắc 等đẳng 諸chư 蘊uẩn 。與dữ 空không 相tướng 不bất 異dị 。以dĩ 遣khiển 其kỳ 執chấp 滅diệt 之chi 疑nghi 。不bất 但đãn 色sắc 空không 不bất 異dị 。又hựu 曰viết 。色sắc 即tức 是thị 空không 。謂vị 五ngũ 蘊uẩn 就tựu 是thị 真chân 空không 。不bất 要yếu 分phân 別biệt 彼bỉ 此thử 蘊uẩn 。乃nãi 生sanh 生sanh 之chi 念niệm 。又hựu 恐khủng 學học 者giả 偏thiên 執chấp 生sanh 生sanh 之chi 念niệm 。即tức 是thị 空không 相tướng 。復phục 於ư 此thử 節tiết 總tổng 遣khiển 二nhị 疑nghi 。故cố 曰viết 。是thị 諸chư 法pháp 空không 。了liễu 之chi 空không 相tướng 。雖tuy 不bất 是thị 生sanh 。亦diệc 不bất 是thị 滅diệt 。此thử 乃nãi 世Thế 尊Tôn 以dĩ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。等đẳng 直trực 指chỉ 實thật 相tướng 。此thử 法pháp 惟duy 佛Phật 能năng 知tri 。惟duy 佛Phật 能năng 說thuyết 。凡phàm 諸chư 經kinh 中trung 文văn 字tự 。譬thí 如như 佛Phật 之chi 手thủ 指chỉ 。人nhân 之chi 真chân 性tánh 。譬thí 如như 空không 中trung 之chi 明minh 月nguyệt 。喻dụ 佛Phật 以dĩ 指chỉ 。指chỉ 月nguyệt 示thị 人nhân 。人nhân 能năng 離ly 指chỉ 觀quán 月nguyệt 。則tắc 月nguyệt 在tại 空không 。而nhi 不bất 在tại 指chỉ 。雖tuy 不bất 在tại 指chỉ 。所sở 見kiến 月nguyệt 者giả 。賴lại 指chỉ 之chi 指chỉ 也dã 。倘thảng 若nhược 不bất 知tri 離ly 指chỉ 以dĩ 觀quán 空không 中trung 之chi 月nguyệt 。即tức 執chấp 佛Phật 之chi 手thủ 指chỉ 。以dĩ 為vi 月nguyệt 者giả 。斯tư 人nhân 非phi 但đãn 不bất 識thức 月nguyệt 。亦diệc 不bất 識thức 指chỉ 耳nhĩ 。此thử 生sanh 滅diệt 垢cấu 淨tịnh 增tăng 減giảm 三tam 段đoạn 法pháp 端đoan 。若nhược 佛Phật 之chi 手thủ 指chỉ 也dã 。以dĩ 指chỉ 人nhân 人nhân 身thân 中trung 空không 相tướng 之chi 性tánh 。此thử 真chân 空không 實thật 相tướng 。宗tông 門môn 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。一nhất 字tự 不bất 立lập 。縱túng/tung 善thiện 言ngôn 者giả 。亦diệc 直trực 下hạ 無vô 開khai 口khẩu 處xứ 。此thử 相tương/tướng 又hựu 非phi 窈yểu 冥minh 深thâm 奧áo 難nan 知tri 難nan 見kiến 者giả 。卻khước 是thị 個cá 至chí 簡giản 至chí 易dị 。平bình 平bình 直trực 直trực 之chi 物vật 事sự 。只chỉ 要yếu 人nhân 自tự 會hội 自tự 悟ngộ 。不bất 由do 師sư 授thọ 。不bất 因nhân 法pháp 得đắc 而nhi 得đắc 者giả 。名danh 衣y 中trung 珠châu 。若nhược 從tùng 師sư 授thọ 法pháp 得đắc 者giả 。由do 聲Thanh 聞Văn 而nhi 得đắc 。古cổ 人nhân 謂vị 之chi 從tùng 門môn 入nhập 者giả 不bất 是thị 家gia 珍trân 。以dĩ 其kỳ 取thủ 之chi 有hữu 盡tận 。用dụng 之chi 即tức 窮cùng 故cố 。佛Phật 於ư 金kim 剛cang 經kinh 屢lũ 云vân 。我ngã 於ư 燃Nhiên 燈Đăng 佛Phật 所sở 。若nhược 有hữu 法pháp 得đắc 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。燃nhiên 燈đăng 即tức 不bất 與dữ 我ngã 授thọ 記ký 。汝nhữ 於ư 來lai 世thế 。當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。號hiệu 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。以dĩ 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。是thị 故cố 燃nhiên 燈đăng 佛Phật 。與dữ 我ngã 授thọ 記ký 。作tác 是thị 言ngôn 。汝nhữ 於ư 來lai 世thế 。當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。號hiệu 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。古cổ 人nhân 謂vị 。說thuyết 一nhất 禪thiền 字tự 。拖tha 泥nê 帶đái 水thủy 。說thuyết 一nhất 佛Phật 字tự 。滿mãn 面diện 慚tàm 惶hoàng 。有hữu 等đẳng 鈍độn 根căn 懶lãn 學học 之chi 人nhân 。一nhất 聞văn 宗tông 門môn 不bất 用dụng 文văn 字tự 。即tức 掃tảo 除trừ 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。噫# 譬thí 未vị 識thức 月nguyệt 之chi 人nhân 。即tức 棄khí 指chỉ 月nguyệt 之chi 指chỉ 。斯tư 人nhân 雖tuy 歷lịch 沙sa 劫kiếp 。終chung 無vô 識thức 月nguyệt 之chi 期kỳ 。悲bi 哉tai 。豈khởi 不bất 聞văn 總tổng 持trì 。雖tuy 無vô 文văn 字tự 。文văn 字tự 能năng 顯hiển 總tổng 持trì 。外ngoại 道đạo 每mỗi 每mỗi 以dĩ 宗tông 教giáo 。分phân 為vi 兩lưỡng 段đoạn 。豈khởi 知tri 教giáo 為vi 宗tông 。設thiết 宗tông 因nhân 教giáo 。明minh 滯trệ 宗tông 焉yên 。能năng 達đạt 教giáo 絕tuyệt 教giáo 。無vô 以dĩ 明minh 宗tông 。宗tông 教giáo 相tương/tướng 須tu 勿vật 執chấp 為vi 上thượng 。孰thục 云vân 教giáo 內nội 無vô 宗tông 。此thử 中trung 空không 相tướng 名danh 為vi 何hà 物vật 。非phi 特đặc 此thử 也dã 。凡phàm 有hữu 言ngôn 說thuyết 。皆giai 說thuyết 宗tông 也dã 。佛Phật 說thuyết 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。以dĩ 指chỉ 空không 相tướng 。學học 者giả 若nhược 悟ngộ 空không 相tướng 之chi 宗tông 者giả 。始thỉ 知tri 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。即tức 空không 相tướng 之chi 範phạm 圍vi 也dã 。若nhược 明minh 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。一nhất 隅ngung 之chi 義nghĩa 者giả 。則tắc 垢cấu 淨tịnh 增tăng 減giảm 二nhị 隅ngung 之chi 理lý 。觸xúc 類loại 可khả 知tri 矣hĩ 。

無vô 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。

此thử 節tiết 乃nãi 形hình 已dĩ 下hạ 之chi 法pháp 也dã 。六lục 根căn 所sở 謂vị 無vô 者giả 。不bất 是thị 沒một 有hữu 了liễu 見kiến 。今kim 能năng 食thực 能năng 言ngôn 。六lục 根căn 如như 何hà 無vô 得đắc 。蓋cái 百bá 姓tánh 不bất 知tri 身thân 中trung 自tự 有hữu 真chân 心tâm 。只chỉ 見kiến 有hữu 世thế 上thượng 聲thanh 色sắc 臭xú 味vị 故cố 。其kỳ 心tâm 或hoặc 隨tùy 目mục 走tẩu 。或hoặc 逐trục 耳nhĩ 去khứ 。終chung 日nhật 只chỉ 在tại 門môn 外ngoại 奔bôn 忙mang 。故cố 有hữu 六lục 根căn 。道Đạo 人Nhân 既ký 悟ngộ 其kỳ 空không 。則tắc 六lục 根căn 併tinh 作tác 一nhất 根căn 。不bất 為vi 聲thanh 色sắc 所sở 誘dụ 流lưu 轉chuyển 。故cố 曰viết 。是thị 故cố 空không 相tướng 之chi 中trung 。無vô 此thử 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。六lục 根căn 之chi 累lũy/lụy/luy 也dã 。

無vô 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。

眼nhãn 對đối 色sắc 。耳nhĩ 對đối 聲thanh 。鼻tị 對đối 香hương 。舌thiệt 知tri 味vị 。身thân 能năng 觸xúc 。身thân 之chi 為vi 根căn 。乃nãi 形hình 骸hài 手thủ 足túc 。玉ngọc 莖hành 之chi 總tổng 名danh 。觸xúc 即tức 蹴xúc 打đả 衝xung 撞chàng 也dã 。意ý 之chi 根căn 主chủ 思tư 。思tư 即tức 法pháp 也dã 。內nội 而nhi 妄vọng 想tưởng 。外ngoại 而nhi 事sự 物vật 。及cập 諸chư 經kinh 文văn 皆giai 法pháp 也dã 。法pháp 乃nãi 意ý 根căn 之chi 塵trần 。在tại 他tha 處xứ 。為vi 方phương 法pháp 之chi 法pháp 也dã 。有hữu 身thân 心tâm 。而nhi 不bất 自tự 知tri 者giả 。即tức 名danh 眾chúng 生sanh 。眾chúng 生sanh 性tánh 迷mê 。惟duy 知tri 身thân 外ngoại 之chi 六lục 塵trần 。悟ngộ 性tánh 之chi 人nhân 。念niệm 念niệm 不bất 離ly 身thân 心tâm 。雖tuy 不bất 灑sái 掃tảo 。六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。則tắc 塵trần 自tự 塵trần 。與dữ 我ngã 六lục 根căn 。全toàn 無vô 干can 涉thiệp 。故cố 曰viết 。是thị 故cố 空không 相tướng 之chi 中trung 。無vô 此thử 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。六lục 塵trần 之chi 擾nhiễu 也dã 。

無vô 眼nhãn 界giới 乃nãi 至chí 無vô 意ý 識thức 界giới 。

此thử 節tiết 乃nãi 十thập 八bát 界giới 之chi 法pháp 。佛Phật 總tổng 略lược 而nhi 言ngôn 。若nhược 欲dục 詳tường 言ngôn 該cai 說thuyết 。無vô 眼nhãn 界giới 無vô 耳nhĩ 界giới 。無vô 鼻tị 界giới 無vô 舌thiệt 界giới 。無vô 身thân 界giới 無vô 意ý 界giới 。此thử 六lục 根căn 之chi 界giới 。又hựu 無vô 色sắc 界giới 無vô 聲thanh 界giới 。無vô 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。六lục 塵trần 之chi 界giới 。又hựu 無vô 六lục 識thức 之chi 界giới 。眼nhãn 識thức 色sắc 是thị 一nhất 界giới 。耳nhĩ 識thức 聲thanh 。鼻tị 識thức 臭xú 。舌thiệt 識thức 味vị 。身thân 識thức 觸xúc 。意ý 識thức 思tư 想tưởng 之chi 法pháp 。此thử 根căn 塵trần 識thức 。總tổng 為vi 十thập 八bát 界giới 。界giới 者giả 乃nãi 界giới 限hạn 之chi 界giới 。如như 區khu 也dã 。即tức 十thập 八bát 處xứ 也dã 。一nhất 區khu 各các 具cụ 一nhất 種chủng 才tài 能năng 。以dĩ 其kỳ 伎kỹ 倆lưỡng 。不bất 相tương 兼kiêm 混hỗn 。譬thí 眼nhãn 之chi 根căn 。惟duy 能năng 與dữ 色sắc 對đối 。與dữ 聲thanh 卻khước 無vô 。千thiên 色sắc 之chi 塵trần 。惟duy 與dữ 眼nhãn 相tương 知tri 。不bất 能năng 令linh 鼻tị 見kiến 。耳nhĩ 之chi 識thức 。惟duy 能năng 識thức 聲thanh 。不bất 能năng 識thức 味vị 。舉cử 此thử 數số 界giới 。餘dư 可khả 例lệ 知tri 。十thập 八bát 界giới 中trung 。皆giai 是thị 眾chúng 生sanh 。作tác 業nghiệp 之chi 所sở 。喻dụ 十thập 八bát 重trọng/trùng 地địa 獄ngục 也dã 。悟ngộ 性tánh 之chi 人nhân 。變biến 地địa 獄ngục 作tác 天thiên 堂đường 。改cải 貪tham 嗔sân 痴si 。作tác 戒giới 定định 慧tuệ 。界giới 界giới 皆giai 化hóa 。為vi 光quang 明minh 淨tịnh 土độ 。夫phu 六lục 塵trần 六lục 根căn 喻dụ 水thủy 飰phạn 。六lục 識thức 喻dụ 麯# 藥dược 。水thủy 飯phạn 無vô 麯# 。決quyết 不bất 成thành 酒tửu 。根căn 塵trần 無vô 識thức 。決quyết 不bất 成thành 業nghiệp 。世Thế 尊Tôn 教giáo 人nhân 。變biến 識thức 為vi 智trí 。智trí 即tức 真chân 空không 。識thức 既ký 轉chuyển 為vi 真chân 空không 。則tắc 識thức 已dĩ 無vô 矣hĩ 。根căn 塵trần 若nhược 無vô 情tình 識thức 。以dĩ 媒môi 合hợp 之chi 。則tắc 根căn 自tự 根căn 。塵trần 自tự 塵trần 。安an 能năng 顛điên 倒đảo 真chân 空không 乎hồ 。故cố 曰viết 。是thị 故cố 此thử 空không 相tướng 之chi 中trung 。無vô 十thập 八bát 界giới 之chi 法pháp 也dã 。

無vô 無vô 明minh 亦diệc 無vô 無vô 明minh 盡tận 。乃nãi 至chí 無vô 老lão 死tử 。亦diệc 無vô 老lão 死tử 盡tận 。

此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 之chi 法pháp 。與dữ 五ngũ 蘊uẩn 之chi 法pháp 一nhất 般ban 。但đãn 五ngũ 蘊uẩn 只chỉ 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 。此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。從tùng 淺thiển 入nhập 深thâm 。有hữu 十thập 二nhị 重trọng/trùng 。以dĩ 無vô 明minh 為vi 始thỉ 。無vô 明minh 者giả 乃nãi 是thị 牽khiên 眾chúng 。生sanh 入nhập 地địa 獄ngục 。第đệ 一nhất 個cá 迷mê 魂hồn 鬼quỷ 。出xuất 世thế 之chi 士sĩ 。若nhược 得đắc 此thử 無vô 明minh 破phá 時thời 。則tắc 僊tiên 佛Phật 可khả 期kỳ 矣hĩ 。人nhân 心tâm 纔tài 有hữu 些# 些# 喜hỷ 怒nộ 之chi 情tình 生sanh 。即tức 是thị 無vô 明minh 。心tâm 不bất 着trước 物vật 。則tắc 喜hỷ 怒nộ 由do 何hà 而nhi 生sanh 。夫phu 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。個cá 個cá 都đô 是thị 光quang 明minh 的đích 。只chỉ 為vì 着trước 了liễu 聲thanh 色sắc 。就tựu 遮già 卻khước 那na 些# 光quang 明minh 。人nhân 若nhược 失thất 了liễu 這giá 般bát 光quang 明minh 。眼nhãn 睛tình 雖tuy 是thị 張trương 開khai 營doanh 營doanh 者giả 。全toàn 是thị 做tố 夢mộng 。一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。魚ngư 貫quán 而nhi 來lai 。繼kế 使sử 知tri 得đắc 是thị 夢mộng 。抖đẩu 擻tẩu 踊dũng 躍dược 。亦diệc 不bất 能năng 醒tỉnh 。隨tùy 即tức 睡thụy 去khứ 。此thử 乃nãi 眾chúng 生sanh 入nhập 地địa 獄ngục 之chi 因nhân 也dã 。無vô 明minh 可khả 不bất 破phá 乎hồ 。欲dục 破phá 之chi 者giả 須tu 伏phục 。般Bát 若Nhã 之chi 慧tuệ 劒kiếm 在tại 手thủ 。撞chàng 着trước 來lai 的đích 聲thanh 色sắc 。無vô 分phần/phân 好hảo 惡ác 。一nhất 個cá 一nhất 劍kiếm 。揮huy 為vi 兩lưỡng 段đoạn 。直trực 欲dục 到đáo 無vô 下hạ 手thủ 處xứ 。無vô 明minh 之chi 網võng 始thỉ 碎toái 矣hĩ 。無vô 明minh 與dữ 智trí 慧tuệ 。一nhất 勝thắng 則tắc 一nhất 負phụ 。不bất 相tương 兩lưỡng 立lập 。智trí 慧tuệ 略lược 放phóng 從tùng 容dung 。無vô 明minh 繼kế 踵chủng 即tức 至chí 。故cố 不bất 可khả 說thuyết 無vô 明minh 無vô 矣hĩ 。無vô 明minh 既ký 不bất 可khả 說thuyết 無vô 。則tắc 無vô 明minh 盡tận 。盡tận 之chi 一nhất 字tự 。更cánh 不bất 可khả 說thuyết 也dã 。無vô 明minh 既ký 不bất 可khả 說thuyết 盡tận 。而nhi 老lão 死tử 可khả 說thuyết 其kỳ 盡tận 乎hồ 。故cố 曰viết 。空không 相tướng 之chi 中trung 。亦diệc 無vô 老lão 死tử 盡tận 。

無vô 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。

此thử 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 。乃nãi 形hình 而nhi 上thượng 之chi 法pháp 。為vì 大Đại 乘Thừa 人nhân 。之chi 法Pháp 器khí 也dã 。苦khổ 集tập 乃nãi 處xử 世thế 間gian 之chi 惡ác 因nhân 果quả 。苦khổ 為vi 報báo 受thọ 之chi 果quả 。集tập 為vi 造tạo 苦khổ 之chi 因nhân 。先tiên 示thị 苦khổ 果quả 。令linh 人nhân 知tri 而nhi 可khả 懼cụ 。次thứ 示thị 集tập 因nhân 。令linh 人nhân 斷đoạn 而nhi 勿vật 為vi 。譬thí 諸chư 積tích 不bất 善thiện 之chi 家gia 。是thị 集tập 因nhân 也dã 。必tất 有hữu 餘dư 殃ương 。是thị 苦khổ 果quả 也dã 。因nhân 集tập 聚tụ 不bất 善thiện 。所sở 以dĩ 招chiêu 餘dư 殃ương 之chi 苦khổ 。此thử 滅diệt 道đạo 二nhị 諦đế 。乃nãi 出xuất 世thế 間gian 之chi 善thiện 因nhân 果quả 。滅diệt 是thị 出xuất 世thế 之chi 果quả 。謂vị 得đắc 滅diệt 果quả 者giả 。一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 雜tạp 念niệm 。蕩đãng 然nhiên 不bất 生sanh 。謂vị 之chi 滅diệt 。先tiên 示thị 滅diệt 果quả 。令linh 人nhân 慕mộ 此thử 安an 淨tịnh 。次thứ 示thị 八bát 正Chánh 道Đạo 。令linh 人nhân 進tiến 修tu 。八Bát 正Chánh 道Đạo 者giả 。正chánh 語ngữ 。心tâm 口khẩu 相tương 應ứng 。正chánh 業nghiệp 。無vô 非phi 佛Phật 事sự 。正chánh 命mạng 。俗tục 習tập 已dĩ 除trừ 。正chánh 思tư 惟duy 。無vô 諸chư 妄vọng 想tưởng 。正chánh 方phương 便tiện 。不bất 逆nghịch 人nhân 意ý 。正chánh 念niệm 。心tâm 無vô 異dị 緣duyên 。正chánh 定định 。身thân 心tâm 不bất 亂loạn 。能năng 修tu 此thử 八Bát 正Chánh 道Đạo 之chi 因nhân 。則tắc 滅diệt 果quả 不bất 求cầu 而nhi 自tự 得đắc 。此thử 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 。固cố 為vi 輕khinh 便tiện 。優ưu 於ư 諸chư 法pháp 。佛Phật 謂vị 若nhược 悟ngộ 真chân 空không 之chi 人nhân 。集tập 因nhân 不bất 斷đoạn 而nhi 自tự 斷đoạn 。苦khổ 果quả 不bất 懼cụ 而nhi 自tự 無vô 。自tự 有hữu 菩Bồ 提Đề 之chi 智trí 果quả 。則tắc 滅diệt 果quả 不bất 足túc 慕mộ 也dã 。世thế 間gian 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 塵trần 勞lao 。悉tất 歸quy 真chân 空không 之chi 正chánh 覺giác 。何hà 八bát 正Chánh 道Đạo 之chi 足túc 言ngôn 。故cố 曰viết 。空không 相tướng 之chi 中trung 。無vô 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 也dã 。

無vô 智trí 亦diệc 無vô 得đắc 。以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。心tâm 無vô 罣quái 礙ngại 。 (# 云vân 云vân )# 至chí 。三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

智trí 即tức 般Bát 若Nhã 之chi 慧tuệ 。眾chúng 生sanh 內nội 之chi 妄vọng 想tưởng 。外ngoại 之chi 塵trần 勞lao 。皆giai 賴lại 般Bát 若Nhã 之chi 智trí 。以dĩ 照chiếu 破phá 。其kỳ 為vi 虗hư 幻huyễn 。始thỉ 得đắc 證chứng 空không 相tướng 之chi 理lý 。塵trần 妄vọng 既ký 空không 。空không 相tướng 錐trùy 現hiện 。尚thượng 有hữu 般Bát 若Nhã 之chi 智trí 。及cập 所sở 得đắc 之chi 理lý 。以dĩ 混hỗn 之chi 。似tự 未vị 怜# 悧# 。亦diệc 當đương 漸tiệm 次thứ 而nhi 去khứ 。則tắc 實thật 相tướng 昭chiêu 然nhiên 。而nhi 無vô 淆# 絆bán 。故cố 曰viết 。無vô 智trí 亦diệc 無vô 得đắc 。學học 者giả 到đáo 此thử 。則tắc 涅Niết 槃Bàn 菩Bồ 提Đề 之chi 果Quả 已dĩ 得đắc 。佛Phật 又hựu 說thuyết 。以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 作tác 什thập 麼ma 。蓋cái 恐khủng 其kỳ 疑nghi 成thành 佛Phật 成thành 菩Bồ 薩Tát 。乃nãi 大đại 聖thánh 賢hiền 之chi 果quả 位vị 。豈khởi 止chỉ 只chỉ 此thử 。無vô 智trí 亦diệc 無vô 得đắc 。一nhất 言ngôn 以dĩ 蔽tế 之chi 耶da 。孰thục 不bất 知tri 無vô 諸chư 妄vọng 想tưởng 塵trần 勞lao 。已dĩ 得đắc 人nhân 空không 之chi 智trí 慧tuệ 了liễu 。今kim 造tạo 至chí 無vô 智trí 亦diệc 無vô 得đắc 之chi 地địa 位vị 。已dĩ 得đắc 法Pháp 空không 之chi 智trí 慧tuệ 矣hĩ 。到đáo 此thử 不bất 證chứng 貫quán 相tương/tướng 之chi 果quả 位vị 。更cánh 待đãi 何hà 時thời 而nhi 證chứng 也dã 。此thử 無vô 所sở 得đắc 之chi 地địa 位vị 。亦diệc 非phi 尋tầm 常thường 可khả 到đáo 者giả 。所sở 以dĩ 佛Phật 引dẫn 菩Bồ 薩Tát 。及cập 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。原nguyên 無vô 所sở 得đắc 果quả 之chi 因nhân 。皆giai 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 之chi 故cố 。而nhi 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。菩Bồ 提Đề 之chi 果Quả 也dã 。以dĩ 釋thích 學học 者giả 之chi 疑nghi 。此thử 乃nãi 世Thế 尊Tôn 叮# 寧ninh 引dẫn 證chứng 付phó 囑chúc 之chi 意ý 。沾triêm 佛Phật 慈từ 雨vũ 。以dĩ 萌manh 宿túc 世thế 善thiện 根căn 者giả 。可khả 忘vong 所sở 自tự 乎hồ 。此thử 無vô 所sở 得đắc 之chi 妙diệu 旨chỉ 。學học 者giả 宜nghi 潛tiềm 神thần 。熟thục 玩ngoạn 久cửu 之chi 。始thỉ 得đắc 其kỳ 受thọ 用dụng 矣hĩ 。夫phu 佛Phật 說thuyết 顯hiển 般Bát 若Nhã 。前tiền 言ngôn 已dĩ 盡tận 。而nhi 下hạ 文văn 又hựu 說thuyết 密mật 般Bát 若Nhã 。何hà 哉tai 。蓋cái 世Thế 尊Tôn 憫mẫn 念niệm 行hành 人nhân 。理lý 造tạo 法pháp 明minh 。而nhi 貪tham 嗔sân 殺sát 盜đạo 淫dâm 業nghiệp 惡ác 緣duyên 。厄ách 難nạn 不bất 消tiêu 。屢lũ 屢lũ 明minh 知tri 。故cố 作tác 障chướng 亂loạn 。心tâm 由do 遷thiên 延diên 歲tuế 月nguyệt 。直trực 至chí 皓hạo 首thủ 無vô 成thành 者giả 。皆giai 由do 宿túc 生sanh 冤oan 業nghiệp 。蔕# 固cố 根căn 深thâm 。芟# 而nhi 復phục 萌manh 。壞hoại 人nhân 善thiện 行hành 。以dĩ 妨phương 進tiến 道đạo 。故cố 又hựu 說thuyết 此thử 咒chú 。令linh 人nhân 持trì 誦tụng 。即tức 能năng 暗ám 遣khiển 前tiền 愆khiên 。直trực 登đăng 覺giác 岸ngạn 爾nhĩ 。此thử 猶do 世Thế 尊Tôn 愛ái 人nhân 無vô 已dĩ 之chi 心tâm 。故cố 稱xưng 為vi 三tam 界giới 之chi 慈từ 父phụ 也dã 。

故cố 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。是thị 大đại 神thần 咒chú 是thị 大đại 明minh 咒chú 是thị 無vô 上thượng 咒chú 是thị 無vô 等đẳng 等đẳng 。咒chú 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 苦khổ 。真chân 實thật 不bất 虗hư 故cố 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。多đa 咒chú 即tức 說thuyết 咒chú 曰viết 。

揭yết 諦đế 。揭yết 諦đế 。波ba 羅la 揭yết 諦đế 。波ba 羅la 僧tăng 揭yết 諦đế 。菩bồ 提đề 。薩tát 婆bà 訶ha 。

凡phàm 謂vị 之chi 咒chú 者giả 。皆giai 是thị 諸chư 天thiên 。鬼quỷ 王vương 魔ma 王vương 。降giáng/hàng 其kỳ 部bộ 屬thuộc 之chi 祕bí 語ngữ 。今kim 焉yên 護hộ 佛Phật 法Pháp 。會hội 無vô 可khả 以dĩ 献# 世Thế 尊Tôn 。各các 將tương 統thống 馭ngự 部bộ 下hạ 之chi 密mật 咒chú 。供cung 奉phụng 我ngã 佛Phật 。倘thảng 其kỳ 部bộ 屬thuộc 鬼quỷ 神thần 。惱não 亂loạn 眾chúng 生sanh 。但đãn 誦tụng 其kỳ 咒chú 。則tắc 諸chư 冤oan 魔ma 自tự 退thoái 。其kỳ 義nghĩa 如như 此thử 。學học 者giả 何hà 疑nghi 此thử 無vô 解giải 說thuyết 。雜tạp 藏tạng 中trung 有hữu 譬thí 云vân 。昔tích 有hữu 長trưởng 者giả 。一nhất 奴nô 迯# 於ư 異dị 國quốc 。國quốc 王vương 以dĩ 公công 主chủ 妻thê 之chi 。奴nô 常thường 作tác 驕kiêu 態thái 。鄉hương 人nhân 從tùng 其kỳ 國quốc 歸quy 。報báo 長trưởng 者giả 知tri 。因nhân 往vãng 視thị 奴nô 。迎nghênh 入nhập 內nội 庭đình 。謂vị 公công 主chủ 曰viết 。此thử 乃nãi 吾ngô 父phụ 也dã 。自tự 此thử 奴nô 態thái 不bất 作tác 。一nhất 日nhật 長trưởng 者giả 欲dục 歸quy 。公công 主chủ 竊thiết 告cáo 之chi 曰viết 。爾nhĩ 兒nhi 出xuất 身thân 富phú 貴quý 。甚thậm 難nan 奉phụng 侍thị 。乞khất 示thị 一nhất 法pháp 。長trưởng 者giả 云vân 。我ngã 有hữu 一nhất 咒chú 。去khứ 後hậu 復phục 你nễ 態thái 時thời 。汝nhữ 但đãn 以dĩ 一nhất 手thủ 指chỉ 前tiền 。一nhất 手thủ 向hướng 後hậu 。作tác 個cá 勢thế 子tử 。對đối 他tha 念niệm 咒chú 二nhị 句cú 。你nễ 無vô 親thân 往vãng 他tha 國quốc 。誑cuống 惑hoặc 一nhất 切thiết 人nhân 。態thái 若nhược 不bất 止chỉ 。再tái 念niệm 後hậu 二nhị 句cú 。你nễ 侖# 合hợp 吃cật 粗thô 食thực 。如như 何hà 頻tần 作tác 嗔sân 念niệm 。此thử 態thái 即tức 止chỉ 矣hĩ 。公công 主chủ 求cầu 解giải 說thuyết 。長trưởng 者giả 云vân 。祕bí 語ngữ 不bất 可khả 解giải 。但đãn 念niệm 則tắc 有hữu 力lực 。長trưởng 者giả 歸quy 。奴nô 復phục 作tác 態thái 。公công 主chủ 如như 法Pháp 念niệm 咒chú 。奴nô 態thái 即tức 止chỉ 。奴nô 意ý 自tự 謂vị 。區khu 之chi 脚cước 色sắc 出xuất 處xứ 。長trưởng 者giả 必tất 告cáo 公công 主chủ 知tri 。自tự 此thử 不bất 復phục 作tác 態thái 。凡phàm 咒chú 之chi 義nghĩa 。大đại 槩# 如như 此thử 。夫phu 咒chú 之chi 音âm 。不bất 可khả 曉hiểu 。皆giai 諸chư 天thiên 龍long 神thần 之chi 梵Phạm 音âm 。當đương 時thời 譯dịch 經kinh 之chi 師sư 。但đãn 譯dịch 字tự 而nhi 不bất 譯dịch 音âm 者giả 何hà 。蓋cái 為vi 要yếu 此thử 梵Phạm 音âm 諷phúng 動động 。始thỉ 有hữu 神thần 力lực 。學học 者giả 信tín 而nhi 持trì 之chi 。必tất 獲hoạch 捍hãn 厄ách 之chi 効hiệu 。梵Phạm 音âm 尚thượng 不bất 敢cảm 譯dịch 。豈khởi 可khả 更cánh 為vi 之chi 解giải 說thuyết 乎hồ 。每mỗi 見kiến 解giải 者giả 。悉tất 以dĩ 己kỷ 意ý 。妄vọng 註chú 無vô 稽khể 。後hậu 之chi 同đồng 志chí 者giả 。但đãn 當đương 信tín 受thọ 行hành 持trì 。以dĩ 為vi 出xuất 世thế 之chi 怙hộ 恃thị 。始thỉ 不bất 負phụ 世Thế 尊Tôn 之chi 慈từ 旨chỉ 云vân 。

問vấn 涅Niết 槃Bàn 。又hựu 曰viết 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。是thị 死tử 非phi 死tử 歟# 。

涅Niết 槃Bàn 不bất 是thị 臨lâm 死tử 時thời 。謂vị 之chi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。學học 者giả 要yếu 除trừ 妄vọng 想tưởng 。眾chúng 生sanh 之chi 念niệm 。必tất 須tu 先tiên 立lập 涅Niết 槃Bàn 。然nhiên 後hậu 始thỉ 能năng 度độ 諸chư 妄vọng 想tưởng 。若nhược 死tử 了liễu 是thị 涅Niết 槃Bàn 。則tắc 妄vọng 想tưởng 又hựu 何hà 用dụng 度độ 。金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。三tam 界giới 九cửu 地địa 。四tứ 生sanh 六lục 道đạo 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。我ngã 皆giai 令linh 入nhập 。無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。而nhi 滅diệt 度độ 之chi 。若nhược 涅Niết 槃Bàn 是thị 死tử 。則tắc 佛Phật 死tử 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。豈khởi 其kỳ 心tâm 哉tai 。又hựu 曰viết 。涅Niết 槃Bàn 心tâm 易dị 了liễu 。差sai 別biệt 智trí 難nạn/nan 明minh 。詳tường 此thử 涅Niết 槃Bàn 心tâm 。差sai 別biệt 智trí 。其kỳ 不bất 是thị 死tử 。可khả 知tri 此thử 涅Niết 槃Bàn 者giả 。即tức 是thị 真chân 空không 實thật 相tướng 之chi 體thể 。乃nãi 法pháp 中trung 之chi 王vương 。學học 者giả 有hữu 此thử 。涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。則tắc 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。四Tứ 諦Đế 止Chỉ 觀Quán 諸chư 法pháp 。一nhất 總tổng 都đô 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。但đãn 恐khủng 緣duyên 輕khinh 孽nghiệt 重trọng/trùng 根căn 鈍độn 。及cập 從tùng 事sự 未vị 久cửu 者giả 。莫mạc 能năng 驟sậu 然nhiên 即tức 證chứng 。亦diệc 有hữu 言ngôn 下hạ 即tức 證chứng 者giả 。在tại 人nhân 疑nghi 信tín 如như 何hà 爾nhĩ 。

夫phu 涅Niết 槃Bàn 有hữu 二nhị 種chủng 。若nhược 辟Bích 支Chi 獨Độc 覺Giác 羅La 漢Hán 。二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。了liễu 生sanh 死tử 。亦diệc 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。謂vị 之chi 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。又hựu 曰viết 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。彼bỉ 之chi 工công 夫phu 。遠viễn 避tị 喧huyên 嘩# 。斷đoạn 棄khí 人nhân 事sự 。深thâm 居cư 獨độc 處xứ 。志chí 在tại 淡đạm 去khứ 。一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 雜tạp 念niệm 。久cửu 久cửu 亦diệc 成thành 個cá 。寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。就tựu 謂vị 之chi 涅Niết 槃Bàn 。雖tuy 曰viết 涅Niết 槃Bàn 。因nhân 其kỳ 尚thượng 埋mai 下hạ 有hữu 前tiền 件# 塵trần 勞lao 未vị 服phục 。嘗thường 防phòng 聲thanh 色sắc 名danh 利lợi 為vi 歒địch 。故cố 謂vị 之chi 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。亦diệc 猶do 永vĩnh 之chi 詐trá 死tử 。終chung 不bất 能năng 度độ 鉛duyên 關quan 。這giá 樣# 工công 夫phu 。斷đoạn 然nhiên 不bất 敢cảm 應ưng 酬thù 人nhân 事sự 。恐khủng 搖dao 其kỳ 寂tịch 寂tịch 之chi 心tâm 。故cố 防phòng 聲thanh 色sắc 如như 冦# 讐thù 。畏úy 人nhân 事sự 如như 桎trất 梏cốc 。一nhất 切thiết 事sự 物vật 。塵trần 勞lao 之chi 境cảnh 。雖tuy 暫tạm 時thời 不bất 動động 。被bị 其kỳ 以dĩ 寂tịch 定định 之chi 氣khí 。制chế 住trụ 在tại 那na 裡# 。如như 大đại 石thạch 壓áp 草thảo 苗miêu 。雖tuy 不bất 茁# 生sanh 。意ý 猶do 存tồn 這giá 樣# 。涅Niết 槃Bàn 只chỉ 可khả 迯# 。生sanh 死tử 不bất 能năng 了liễu 。生sanh 死tử 又hựu 不bất 可khả 全toàn 。然nhiên 說thuyết 他tha 不bất 是thị 。視thị 凡phàm 夫phu 闡xiển 提đề 輩bối 。浮phù 沉trầm 生sanh 死tử 者giả 。何hà 啻# 霄tiêu 壤nhưỡng 之chi 殊thù 乎hồ 。

夫phu 十thập 一nhất 地địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 。建kiến 大đại 涅Niết 槃Bàn 。謂vị 之chi 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。彼bỉ 之chi 事sự 業nghiệp 。住trụ 寂tịch 而nhi 非phi 趨xu 寂tịch 。了liễu 喧huyên 而nhi 不bất 避tị 喧huyên 。處xử 寂tịch 寂tịch 之chi 涅Niết 槃Bàn 。遊du 喧huyên 喧huyên 之chi 世thế 界giới 。則tắc 世thế 界giới 亦diệc 寂tịch 寂tịch 。以dĩ 其kỳ 無vô 有hữu 。一nhất 切thiết 聲thanh 色sắc 塵trần 勞lao 可khả 避tị 可khả 畏úy 。如như 是thị 則tắc 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。已dĩ 度độ 盡tận 矣hĩ 。始thỉ 謂vị 之chi 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。或hoặc 遺di 一nhất 事sự 一nhất 物vật 。微vi 有hữu 留lưu 戀luyến 。即tức 此thử 一nhất 個cá 眾chúng 生sanh 不bất 度độ 。亦diệc 是thị 有hữu 餘dư 。直trực 到đáo 無vô 一nhất 毫hào 妄vọng 想tưởng 眾chúng 生sanh 之chi 念niệm 可khả 度độ 了liễu 。始thỉ 謂vị 之chi 無vô 餘dư 。佛Phật 云vân 若nhược 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 。不bất 得đắc 度độ 者giả 。亦diệc 不bất 成thành 佛Phật 。正chánh 此thử 義nghĩa 也dã 。經Kinh 云vân 。如Như 來Lai 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。永vĩnh 斷đoạn 於ư 生sanh 死tử 。既ký 斷đoạn 生sanh 死tử 。豈khởi 更cánh 有hữu 死tử 乎hồ 。學học 者giả 宜nghi 自tự 研nghiên 參tham 。證chứng 諸chư 佛Phật 典điển 。慎thận 勿vật 隨tùy 人nhân 脚cước 跟cân 轉chuyển 世thế 間gian 。菩Bồ 薩Tát 間gian 世thế 而nhi 生sanh 。無vô 處xứ 借tá 問vấn 。各các 自tự 打đả 點điểm 津tân 梁lương 。不bất 可khả 因nhân 循tuần 度độ 日nhật 。百bách 年niên 身thân 世thế 。有hữu 限hạn 光quang 陰ấm 。噫# 此thử 身thân 不bất 向hướng 今kim 生sanh 度độ 。更cánh 向hướng 何hà 生sanh 度độ 此thử 身thân 。珍trân 重trọng 珍trân 重trọng 。

問vấn 何hà 為vi 真chân 空không 。又hựu 曰viết 實thật 相tướng 。又hựu 云vân 空không 相tướng 又hựu 曰viết 真chân 性tánh 。一nhất 與dữ 二nhị 與dữ 。

答đáp 詳tường 言ngôn 謂vị 之chi 真chân 空không 實thật 相tướng 。略lược 言ngôn 謂vị 之chi 空không 相tướng 。總tổng 是thị 本bổn 來lai 真chân 性tánh 。之chi 異dị 名danh 也dã 。身thân 之chi 形hình 相tướng 。乃nãi 載tái 道đạo 之chi 器khí 。無vô 身thân 則tắc 心tâm 無vô 依y 。無vô 心tâm 則tắc 身thân 無vô 主chủ 。心tâm 為vi 身thân 主chủ 。故cố 名danh 曰viết 性tánh 。身thân 有hữu 心tâm 主chủ 則tắc 實thật 故cố 。謂vị 之chi 實thật 相tướng 。佛Phật 經Kinh 性tánh 字tự 。以dĩ 心tâm 主chủ 為vi 性tánh 。乃nãi 譯dịch 師sư 特đặc 存tồn 大đại 義nghĩa 耳nhĩ 。身thân 若nhược 無vô 心tâm 以dĩ 主chủ 之chi 則tắc 虗hư 。虗hư 則tắc 謂vị 之chi 幻huyễn 相tương/tướng 。又hựu 謂vị 之chi 妄vọng 身thân 。心tâm 依y 乎hồ 身thân 。自tự 然nhiên 離ly 卻khước 一nhất 切thiết 聲thanh 色sắc 名danh 利lợi 之chi 妄vọng 。其kỳ 心tâm 即tức 空không 耳nhĩ 。心tâm 空không 即tức 無vô 幻huyễn 偽ngụy 以dĩ 雜tạp 之chi 。故cố 曰viết 真chân 空không 。心tâm 空không 非phi 但đãn 心tâm 真chân 。心tâm 空không 則tắc 身thân 無vô 為vi 而nhi 安an 逸dật 。渾hồn 無vô 覊# 累lũy/lụy/luy 。如như 是thị 則tắc 身thân 亦diệc 空không 矣hĩ 。身thân 心tâm 俱câu 空không 。又hựu 有hữu 身thân 心tâm 可khả 以dĩ 指chỉ 實thật 。非phi 真chân 空không 實thật 相tướng 之chi 性tánh 而nhi 何hà 。二Nhị 乘Thừa 擯bấn 亡vong 身thân 心tâm 。而nhi 著trước 空không 見kiến 之chi 境cảnh 。豈khởi 可khả 與dữ 真chân 空không 同đồng 日nhật 語ngữ 矣hĩ 。

夫phu 四tứ 大đại 色sắc 身thân 。見kiến 在tại 生sanh 成thành 。不bất 用dụng 打đả 點điểm 。惟duy 心tâm 難nan 見kiến 難nan 悟ngộ 。因nhân 心tâm 不bất 悟ngộ 。則tắc 妄vọng 想tưởng 蝟# 集tập 。所sở 以dĩ 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。只chỉ 是thị 教giáo 人nhân 明minh 其kỳ 本bổn 心tâm 。則tắc 習tập 氣khí 妄vọng 業nghiệp 自tự 消tiêu 。而nhi 如Như 來Lai 之chi 藏tạng 。即tức 現hiện 不bất 行hành 一nhất 切thiết 苦khổ 行hạnh 。亦diệc 可khả 脫thoát 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 厄ách 。佛Phật 恩ân 高cao 大đại 。昊hạo 天thiên 豈khởi 足túc 喻dụ 哉tai 。然nhiên 佛Phật 恩ân 何hà 以dĩ 見kiến 其kỳ 大đại 。佛Phật 得đắc 實thật 相tướng 之chi 法pháp 。非phi 是thị 今kim 生sanh 而nhi 得đắc 也dã 。皆giai 由do 前tiền 劫kiếp 千thiên 萬vạn 世thế 中trung 。不bất 論luận 大đại 小tiểu 法Pháp 門môn 。逐trục 件# 逐trục 件# 。行hành 過quá 試thí 過quá 。始thỉ 知tri 此thử 實thật 相tướng 之chi 法pháp 。為vi 法pháp 中trung 之chi 王vương 。後hậu 學học 得đắc 此thử 法pháp 者giả 。則tắc 一nhất 切thiết 苦khổ 行hạnh 。俱câu 不bất 用dụng 行hành 。靜tĩnh 而nhi 思tư 之chi 。佛Phật 為vi 我ngã 等đẳng 後hậu 世thế 佛Phật 子tử 。省tỉnh 了liễu 許hứa 多đa 力lực 氣khí 。兌# 了liễu 許hứa 多đa 生sanh 死tử 苦khổ 。得đắc 之chi 者giả 知tri 其kỳ 勞lao 苦khổ 。始thỉ 為vi 報báo 佛Phật 之chi 恩ân 。譬thí 如như 投đầu 身thân 餒nỗi 虎hổ 。割cát 肉nhục 喂# 鷹ưng 。捐quyên 軀khu 節tiết 節tiết 支chi 解giải 。捨xả 身thân 以dĩ 換hoán 半bán 偈kệ 之chi 類loại 。皆giai 其kỳ 苦khổ 行hạnh 也dã 。佛Phật 脩tu 種chủng 種chủng 苦khổ 行hạnh 。為vì 求cầu 出xuất 世thế 之chi 法pháp 。我ngã 等đẳng 今kim 得đắc 。實thật 相tướng 法Pháp 王Vương 。固cố 當đương 思tư 其kỳ 源nguyên 也dã 。古cổ 德đức 云vân 。將tương 此thử 身thân 心tâm 奉phụng 塵trần 剎sát 。是thị 則tắc 名danh 為vi 報báo 佛Phật 恩ân 。不bất 思tư 佛Phật 恩ân 者giả 。即tức 非phi 佛Phật 子tử 也dã 。後hậu 學học 得đắc 遇ngộ 此thử 實thật 相tướng 法Pháp 門môn 者giả 。猶do 隻chỉ 眼nhãn 龜quy 。值trị 浮phù 木mộc 孔khổng 。何hà 也dã 。卻khước 有hữu 三tam 難nạn/nan 。人nhân 身thân 難nan 得đắc 。中trung 土thổ/độ 難nạn/nan 生sanh 。佛Phật 法Pháp 難nan 遇ngộ 。凡phàm 有hữu 血huyết 氣khí 者giả 。皆giai 有hữu 身thân 也dã 。何hà 獨độc 以dĩ 人nhân 身thân 為vi 難nan 得đắc 。蓋cái 人nhân 身thân 與dữ 佛Phật 同đồng 類loại 。佛Phật 法Pháp 有hữu 在tại 人nhân 間gian 。須tu 得đắc 人nhân 身thân 。然nhiên 後hậu 得đắc 聞văn 其kỳ 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 耳nhĩ 。每mỗi 見kiến 與dữ 佛Phật 無vô 緣duyên 者giả 。萬vạn 劫kiếp 不bất 聞văn 佛Phật 名danh 字tự 。何hà 由do 預dự 聞văn 其kỳ 法pháp 乎hồ 。既ký 得đắc 人nhân 身thân 。又hựu 要yếu 生sanh 在tại 中trung 國quốc 。若nhược 生sanh 偏thiên 方phương 下hạ 賤tiện 之chi 地địa 。則tắc 無vô 佛Phật 法Pháp 可khả 聞văn 。故cố 曰viết 中trung 土thổ/độ 難nạn/nan 生sanh 。假giả 饒nhiêu 得đắc 生sanh 。多đa 為vi 世thế 境cảnh 牽khiên 纏triền 。忙mang 忙mang 過quá 了liễu 一nhất 世thế 。無vô 暇hạ 去khứ 聞văn 佛Phật 法Pháp 。亦diệc 無vô 心tâm 去khứ 聞văn 佛Phật 法Pháp 。故cố 曰viết 佛Phật 法Pháp 難nan 遇ngộ 。既ký 聞văn 佛Phật 法Pháp 。法pháp 海hải 無vô 涯nhai 。略lược 說thuyết 其kỳ 門môn 。亦diệc 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。惟duy 此thử 實thật 相tướng 法Pháp 門môn 。又hựu 難nan 遇ngộ 中trung 之chi 難nan 遇ngộ 也dã 。金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。信tín 心tâm 清thanh 淨tịnh 。即tức 生sanh 實thật 相tướng 。當đương 知tri 是thị 人nhân 。成thành 就tựu 第đệ 一nhất 。希hy 有hữu 功công 德đức 。

天thiên 地địa 之chi 間gian 。惟duy 人nhân 為vi 貴quý 。人nhân 之chi 有hữu 生sanh 。身thân 心tâm 為vi 重trọng/trùng 。休hưu 戚thích 痛thống 癢dạng 。內nội 外ngoại 相tướng 關quan 。所sở 謂vị 切thiết 親thân 莫mạc 過quá 於ư 此thử 。世thế 人nhân 不bất 知tri 可khả 貴quý 。悉tất 以dĩ 功công 名danh 利lợi 欲dục 之chi 假giả 。反phản 累lũy/lụy/luy 其kỳ 身thân 。營doanh 營doanh 汲cấp 汲cấp 。終chung 日nhật 馳trì 求cầu 。無vô 時thời 休hưu 息tức 。所sở 以dĩ 世Thế 尊Tôn 為vi 此thử 一nhất 。大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。出xuất 見kiến 於ư 世thế 。憫mẫn 諸chư 眾chúng 生sanh 。說thuyết 種chủng 種chủng 妙diệu 法Pháp 。令linh 其kỳ 反phản 邪tà 歸quy 正chánh 。背bối/bội 假giả 從tùng 真chân 。誠thành 使sử 知tri 身thân 是thị 載tái 心tâm 之chi 寶bảo 。心tâm 是thị 潤nhuận 身thân 之chi 珍trân 。一nhất 失thất 人nhân 身thân 。萬vạn 劫kiếp 難nan 得đắc 。日nhật 月nguyệt 云vân 邁mại 。雖tuy 悔hối 可khả 追truy 。今kim 之chi 釋thích 流lưu 。視thị 此thử 身thân 如như 贅# 疣vưu 者giả 。何hà 哉tai 。彼bỉ 以dĩ 皮bì 囊nang 。歌ca 曰viết 。這giá 皮bì 囊nang 多đa 滯trệ 礙ngại 。與dữ 我ngã 靈linh 臺đài 為vi 悉tất 害hại 。隨tùy 行hành 隨tùy 步bộ 作tác 機cơ 謀mưu 。左tả 右hữu 教giáo 吾ngô 不bất 自tự 在tại 。要yếu 飯phạn 吃cật 。要yếu 衣y 蓋cái 。又hựu 要yếu 榮vinh 華hoa 貪tham 世thế 態thái 。使sử 我ngã 心tâm 驚kinh 不bất 得đắc 間gian 。為vi 你nễ 結kết 下hạ 冤oan 家gia 債trái 。豈khởi 知tri 六lục 祖tổ 此thử 歌ca 。乃nãi 解giải 眾chúng 生sanh 執chấp 身thân 怕phạ 死tử 之chi 疑nghi 。說thuyết 此thử 破phá 相tương/tướng 之chi 法pháp 。警cảnh 人nhân 捨xả 無vô 常thường 之chi 身thân 世thế 。務vụ 存tồn 常thường 住trụ 之chi 真chân 心tâm 。 [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 不bất 悟ngộ 祖tổ 意ý 之chi 由do 。以dĩ 此thử 皮bì 囊nang 真chân 可khả 厭yếm 惡ác 。遂toại 有hữu 投đầu 崖nhai 赴phó 焰diễm 。蹈đạo 水thủy 就tựu 兵binh 。輕khinh 生sanh 如như 敝tệ 屣tỉ 者giả 。意ý 謂vị 無vô 此thử 幻huyễn 軀khu 。便tiện 無vô 衣y 食thực 寒hàn 暑thử 之chi 累lũy/lụy/luy 。殊thù 不bất 知tri 心tâm 地địa 未vị 明minh 而nhi 死tử 。心tâm 上thượng 還hoàn 有hữu 許hứa 多đa 妄vọng 想tưởng 情tình 識thức 未vị 了liễu 。又hựu 要yếu 出xuất 殻# 入nhập 殻# 。復phục 來lai 人nhân 世thế 四tứ 生sanh 之chi 中trung 。以dĩ 了liễu 妄vọng 念niệm 。試thí 將tương 慧tuệ 眼nhãn 觀quán 之chi 。此thử 等đẳng 惟duy 圖đồ 貴quý 高cao 之chi 名danh 。不bất 師sư 知tri 識thức 善thiện 友hữu 。流lưu 弊tệ 至chí 此thử 。又hựu 不bất 念niệm 歌ca 末mạt 有hữu 曰viết 。尿niệu 屎thỉ 渠cừ 。膿nùng 血huyết 聚tụ 。算toán 來lai 有hữu 甚thậm 風phong 流lưu 處xứ 。九cửu 竅khiếu 都đô 為vi 不bất 淨tịnh 坑khanh 。六lục 門môn 盡tận 是thị 狼lang 藉tạ 戶hộ 。 [彳*光]# 彿phất 中trung 間gian 解giải 悟ngộ 時thời 。皮bì 囊nang 變biến 作tác 明minh 珠châu 舖# 。斷đoạn 慾dục 心tâm 。須tu 堅kiên 固cố 。料liệu 我ngã 身thân 從tùng 愛ái 慾dục 生sanh 。慾dục 心tâm 斷đoạn 絕tuyệt 無vô 來lai 去khứ 。內nội 藏tạng 一nhất 顆khỏa 大đại 明minh 珠châu 。晝trú 夜dạ 光quang 明minh 自tự 認nhận 路lộ 。此thử 六lục 祖tổ 變biến 大đại 地địa 作tác 黃hoàng 金kim 。攪giảo 長trường/trưởng 河hà 為vi 酥tô 酪lạc 。假giả 四tứ 大đại 作tác 化hóa 城thành 。在tại 行hành 人nhân 迷mê 悟ngộ 如như 何hà 耳nhĩ 。佛Phật 家gia 所sở 謂vị 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 者giả 。無vô 他tha 。蓋cái 言ngôn 人nhân 人nhân 皆giai 可khả 成thành 佛Phật 。所sở 以dĩ 不bất 成thành 者giả 。皆giai 因nhân 身thân 口khẩu 意ý 三tam 根căn 。常thường 染nhiễm 貪tham 嗔sân 癡si 之chi 三tam 業nghiệp 。三tam 業nghiệp 分phân 之chi 。則tắc 為vi 十thập 惡ác 。夫phu 身thân 根căn 有hữu 三tam 業nghiệp 。殺sát 盜đạo 淫dâm 。是thị 也dã 。意ý 有hữu 三tam 業nghiệp 。貪tham 嗔sân 癡si 。是thị 也dã 。口khẩu 有hữu 四tứ 業nghiệp 。綺ỷ 言ngôn 誑cuống 語ngữ 。兩lưỡng 口khẩu 惡ác 舌thiệt 。是thị 也dã 。縱túng/tung 此thử 十thập 惡ác 者giả 。即tức 是thị 自tự 種chủng 地địa 獄ngục 之chi 因nhân 。若nhược 能năng 轉chuyển 十thập 惡ác 。為vi 十Thập 善Thiện 者giả 。報báo 盡tận 決quyết 生sanh 天thiên 堂đường 。可khả 不bất 慎thận 哉tai 。有hữu 等đẳng 僧Tăng 家gia 。通thông 宗tông 達đạt 教giáo 。知tri 因nhân 識thức 果quả 。怜# 悧# 多đa 能năng 。外ngoại 習tập 僧Tăng 儀nghi 。內nội 心tâm 如như 俗tục 。此thử 等đẳng 十thập 惡ác 。隨tùy 懺sám 隨tùy 作tác 。無vô 有hữu 了liễu 期kỳ 。自tự 謂vị 仗trượng 佛Phật 之chi 力lực 。必tất 能năng 為vi 其kỳ 消tiêu 滅diệt 。及cập 至chí 禍họa 報báo 臨lâm 身thân 。惟duy 恨hận 佛Phật 無vô 靈linh 驗nghiệm 。噫# 豈khởi 不bất 聞văn 佛Phật 手thủ 難nạn/nan 遮già 業nghiệp 報báo 乎hồ 。要yếu 在tại 當đương 人nhân 懺sám 露lộ 其kỳ 前tiền 愆khiên 。悔hối 其kỳ 將tương 來lai 不bất 可khả 復phục 作tác 。如như 是thị 則tắc 佛Phật 果Quả 可khả 覬kí 耳nhĩ 。

有hữu 等đẳng 師sư 家gia 。學học 得đắc 一nhất 部bộ 等đẳng 韻vận 者giả 。搬# 得đắc 一nhất 場tràng 焰diễm 口khẩu 者giả 。記ký 得đắc 幾kỷ 則tắc 公công 案án 者giả 。曉hiểu 得đắc 幾kỷ 卷quyển 經kinh 鈔sao 者giả 。搦nạch 住trụ 念niệm 頭đầu 不bất 動động 者giả 。各các 自tự 謂vị 己kỷ 。得đắc 宗tông 門môn 法Pháp 要yếu 。得đắc 達đạt 磨ma 不bất 立lập 文văn 字tự 之chi 的đích 旨chỉ 。掃tảo 去khứ 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。瞽# 惑hoặc 無vô 知tri 。增tăng 其kỳ 上thượng 慢mạn 。亦diệc 學học 老lão 宿túc 。拈niêm 搥trùy 竪thụ 拂phất 。粧# 模mô 作tác 樣# 。賣mại 弄lộng 伽già 陀đà 。成thành 群quần 結kết 黨đảng 。自tự 立lập 門môn 墻tường 。眼nhãn 底để 無vô 人nhân 。自tự 若nhược 釋Thích 迦Ca 再tái 生sanh 。方phương 十thập 之chi 中trung 。名danh 利lợi 人nhân 我ngã 。俗tục 業nghiệp 猶do 故cố 。行hành 狀trạng 如như 斯tư 。教giáo 門môn 不bất 幸hạnh 。因nhân 此thử 被bị 檀đàn 那na 覿# 破phá 。致trí 賤tiện 之chi 如như 禽cầm 獸thú 。斷đoạn 他tha 善thiện 根căn 。損tổn 人nhân 信tín 念niệm 。壞hoại 佛Phật 清thanh 規quy 。良lương 可khả 歎thán 恨hận 。佛Phật 今kim 示thị 寂tịch 四tứ 千thiên 餘dư 年niên 。象tượng 教giáo 彫điêu 零linh 已dĩ 極cực 。釋Thích 種chủng 固cố 多đa 。波Ba 旬Tuần 不bất 少thiểu 。求cầu 其kỳ 不bất 貪tham 不bất 妬đố 者giả 。誠thành 若nhược 沙sa 裏lý 覔# 金kim 。十thập 方phương 善thiện 信tín 。慎thận 勿vật 見kiến 他tha 過quá 咎cữu 。阻trở 自tự 己kỷ 前tiền 程# 。此thử 輩bối 戒giới 行hạnh 雖tuy 虧khuy 。亦diệc 名danh 佛Phật 子tử 。既ký 敬kính 泥nê 塑tố 木mộc 雕điêu 之chi 佛Phật 。紙chỉ 印ấn 筆bút 寫tả 之chi 經kinh 。此thử 特đặc 二nhị 寶bảo 。更cánh 有hữu 僧Tăng 寶bảo 。必tất 要yếu 人nhân 作tác 。以dĩ 配phối 佛Phật 經Kinh 。方phương 成thành 住trụ 世thế 三Tam 寶Bảo 。此thử 三Tam 寶Bảo 者giả 。乃nãi 眾chúng 信tín 之chi 福phước 田điền 。種chủng 慧tuệ 之chi 腴# 地địa 。非phi 修tu 橋kiều 補bổ 路lộ 之chi 福phước 可khả 比tỉ 。恭cung 敬kính 三Tam 寶Bảo 。福phước 報báo 無vô 窮cùng 。今kim 人nhân 但đãn 知tri 敬kính 佛Phật 與dữ 經kinh 。而nhi 槩# 以dĩ 俗tục 僧Tăng 慢mạn 之chi 。豈khởi 不bất 是thị 自tự 家gia 福phước 田điền 之chi 缺khuyết 典điển 歟# 。即tức 如như 俗tục 僧Tăng 。亦diệc 不bất 可khả 擯bấn 斥xích 。亦diệc 不bất 可khả 盡tận 。謂vị 無vô 人nhân 也dã 。六lục 祖tổ 曰viết 。他tha 非phi 我ngã 不bất 非phi 。又hựu 曰viết 。若nhược 見kiến 他tha 人nhân 非phi 。自tự 非phi 卻khước 在tại 左tả 。諺ngạn 云vân 。僧Tăng 來lai 看khán 佛Phật 面diện 。彼bỉ 雖tuy 不bất 潔khiết 。亦diệc 是thị 我ngã 之chi 福phước 田điền 。安an 可khả 自tự 棄khí 乎hồ 。古cổ 云vân 。敬kính 幻huyễn 僧Tăng 。致trí 真chân 僧Tăng 說thuyết 法Pháp 。拜bái 泥nê 龍long 。感cảm 真chân 龍long 行hành 雨vũ 。經Kinh 云vân 。欲dục 報báo 白bạch 鵶nha 恩ân 。須tu 施thí 烏ô 鵶nha 食thực 。寄ký 語ngữ 吾ngô 家gia 法pháp 眷quyến 。降hàng 伏phục 見kiến 在tại 貢cống 高cao 。身thân 既ký 出xuất 家gia 。心tâm 當đương 離ly 欲dục 。精tinh 嚴nghiêm 戒giới 行hạnh 。誰thùy 不bất 欽khâm 尊tôn 。一nhất 念niệm 不bất 紛phân 。五ngũ 香hương 自tự 噴phún 。退thoái 後hậu 一nhất 著trước 。地địa 步bộ 自tự 寬khoan 。佛Phật 子tử 家gia 風phong 。惟duy 宜nghi 朴phác 淡đạm 。飢cơ 寒hàn 之chi 外ngoại 。勿vật 可khả 有hữu 思tư 。誠thành 能năng 安an 分phần/phân 如như 斯tư 。庶thứ 幾kỷ 自tự 他tha 兼kiêm 利lợi 。

問vấn 佛Phật 家gia 亦diệc 續tục 人nhân 倫luân 否phủ/bĩ 。

答đáp 佛Phật 教giáo 謂vị 之chi 出xuất 世thế 法pháp 。違vi 離ly 世thế 俗tục 。務vụ 在tại 存tồn 心tâm 。所sở 以dĩ 不bất 能năng 。兼kiêm 續tục 綱cương 常thường 。甘cam 受thọ 異dị 端đoan 之chi 貶biếm 。彼bỉ 非phi 不bất 欲dục 全toàn 其kỳ 勢thế 。不bất 可khả 兼kiêm 得đắc 也dã 。近cận 有hữu 外ngoại 道đạo 。妄vọng 議nghị 釋Thích 迦Ca 亦diệc 續tục 人nhân 倫luân 。妻thê 曰viết 耶da 輸du 。子tử 羅La 睺Hầu 羅La 。後hậu 世thế 釋thích 流lưu 斷đoạn 倫luân 續tục 者giả 。皆giai 失thất 其kỳ 傳truyền 也dã 。予# 試thí 舉cử 一nhất 二nhị 大đại 端đoan 為vi 辯biện 。則tắc 其kỳ 詭quỷ 詐trá 觸xúc 類loại 可khả 知tri 。佛Phật 既ký 重trọng/trùng 倫luân 。必tất 當đương 為vi 子tử 婚hôn 娶thú 何hà 使sử 羅la 睺hầu 披phi 緇# 斷đoạn 髮phát 。棄khí 國quốc 嗣tự 而nhi 為vi 首thủ 僧Tăng 。此thử 一nhất 不bất 足túc 信tín 也dã 。佛Phật 為vi 教giáo 主chủ 。衣y 鉢bát 親thân 傳truyền 迦Ca 葉Diếp 。授thọ 受thọ 為vi 萬vạn 世thế 之chi 模mô 。須tu 置trí 室thất 家gia 。以dĩ 攻công 四tứ 業nghiệp 。何hà 使sử 圓viên 頂đảnh 方phương 袍bào 。孑kiết 侍thị 佛Phật 座tòa 終chung 身thân 。此thử 二nhị 不bất 足túc 信tín 也dã 。佛Phật 會hội 天thiên 人nhân 雖tuy 多đa 。不bất 出xuất 四tứ 眾chúng 。落lạc 髮phát 出xuất 家gia 無vô 妻thê 之chi 男nam 子tử 。謂vị 之chi 比Bỉ 丘Khâu 。無vô 夫phu 落lạc 髮phát 之chi 女nữ 人nhân 。名danh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。在tại 家gia 有hữu 妻thê 有hữu 髮phát 之chi 弟đệ 子tử 。曰viết 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。有hữu 夫phu 有hữu 髮phát 之chi 女nữ 弟đệ 子tử 。曰viết 優Ưu 婆Bà 夷Di 。明minh 有hữu 出xuất 家gia 在tại 家gia 。僧Tăng 俗tục 之chi 分phần 。盲manh 師sư 何hà 可khả 妄vọng 議nghị 。此thử 不bất 足túc 信tín 者giả 三tam 也dã 。又hựu 見kiến 其kỳ 掠lược 取thủ 道đạo 家gia 。以dĩ 神thần 馭ngự 氣khí 之chi 權quyền 術thuật 。指chỉ 作tác 太thái 極cực 河hà 圖đồ 鼓cổ 人nhân 。想tưởng 圓viên 腔# 於ư 中trung 脊tích 。謂vị 之chi 艮# 背bối/bội 。運vận 呼hô 吸hấp 於ư 臍tề 輪luân 。名danh 曰viết 行hành 庭đình 。以dĩ 佛Phật 家gia 萬vạn 法pháp 歸quy 一nhất 。歸quy 此thử 一nhất 氣khí 。種chủng 種chủng 宗tông 教giáo 。揑niết 入nhập 運vận 氣khí 。旁bàng 門môn 妄vọng 大đại 自tự 尊tôn 師sư 稱xưng 三tam 教giáo 。非phi 惟duy 援viện 儒nho 入nhập 佛Phật 。分phân 明minh 左tả 道đạo 。惑hoặc 人nhân 野dã 狐hồ 。固cố 自tự 知tri 其kỳ 難nạn 媚mị 叢tùng 林lâm 之chi 獅sư 象tượng 。孤cô 螢huỳnh 不bất 自tự 揣đoàn 。始thỉ 衒huyễn 耀diệu 欲dục 齊tề 於ư 兔thố 烏ô 。後hậu 學học 毋vô 穽tỉnh 其kỳ 愚ngu 。各các 自tự 猛mãnh 加gia 警cảnh 醒tỉnh 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。心Tâm 經Kinh 釋Thích 疑Nghi (# 終Chung )#

般Bát 若Nhã 心Tâm 經Kinh 釋Thích 疑Nghi 後Hậu 序Tự

唐đường 貞trinh 觀quán 間gian 。釋thích 玄huyền 奘tráng 。使sử 西tây 域vực 取thủ 經kinh 。至chí 罽kế 賓tân 國quốc 。道đạo 險hiểm 虎hổ 豹báo 邪tà 魅mị 。無vô 可khả 誰thùy 何hà 。忽hốt 見kiến 一nhất 僧Tăng 瘡sang 痍di 形hình 穢uế 。口khẩu 授thọ 心tâm 經kinh 一nhất 卷quyển 。令linh 奘tráng 誦tụng 之chi 。遂toại 得đắc 山sơn 川xuyên 夷di 曠khoáng 。道đạo 路lộ 自tự 通thông 。虎hổ 豹báo 藏tạng 形hình 。魔ma 魅mị 潛tiềm 跡tích 。此thử 心tâm 經kinh 之chi 所sở 從tùng 來lai 。而nhi 般Bát 若Nhã 咒chú 力lực 。神thần 通thông 廣quảng 大đại 。能năng 度độ 一nhất 切thiết 苦khổ 者giả 。居cư 然nhiên 足túc 證chứng 云vân 。予# 雅nhã 愛ái 是thị 經Kinh 。其kỳ 詞từ 簡giản 。其kỳ 義nghĩa 精tinh 。口khẩu 念niệm 心tâm 惟duy 。茫mang 無vô 畔bạn 岸ngạn 。罔võng 知tri 津tân 涯nhai 。盡tận 取thủ 諸chư 家gia 註chú 解giải 讀đọc 之chi 。愈dũ 晦hối 而nhi 愈dũ 疑nghi 。自tự 愧quý 性tánh 根căn 鈍độn 暗ám 。皇hoàng 皇hoàng 如như 也dã 。歲tuế 乙ất 酉dậu 。幸hạnh 遇ngộ 延diên 平bình 謝tạ 默mặc 壺hồ 先tiên 生sanh 。悃# 幅# 無vô 華hoa 。了liễu 無vô 人nhân 我ngã 。蓋cái 深thâm 於ư 禪thiền 者giả 。傾khuynh 蓋cái 語ngữ 相tương 視thị 。莫mạc 遂toại 叩khấu 之chi 。儒nho 已dĩ 入nhập 愿# 中trung 心tâm 學học 之chi 室thất 。予# 乃nãi 長trường 跪quỵ 。質chất 疑nghi 曰viết 。學học 人nhân 每mỗi 誦tụng 心tâm 經kinh 。未vị 了liễu 經kinh 義nghĩa 。但đãn 依y 文văn 誦tụng 念niệm 而nhi 已dĩ 。願nguyện 先tiên 生sanh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。為vi 鈍độn 根căn 者giả 說thuyết 。先tiên 生sanh 曰viết 。君quân 說thuyết 依y 文văn 誦tụng 念niệm 。恐khủng 文văn 亦diệc 未vị 明minh 。依y 何hà 誦tụng 讀đọc 。且thả 世Thế 尊Tôn 說thuyết 經Kinh 。皆giai 以dĩ 如như 是thị 我ngã 聞văn 為vi 首thủ 。此thử 經Kinh 云vân 何hà 。予# 曰viết 。觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 。先tiên 生sanh 囅# 然nhiên 笑tiếu 曰viết 。君quân 開khai 口khẩu 便tiện 錯thác 。一nhất 得đắc 之chi 愚ngu 。請thỉnh 以dĩ 就tựu 正chánh 。夫phu 此thử 經Kinh 二nhị 百bách 六lục 十thập 個cá 字tự 。括quát 盡tận 藏tạng 中trung 妙diệu 義nghĩa 。詠vịnh 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 。學học 者giả 須tu 字tự 字tự 句cú 句cú 。悉tất 心tâm 體thể 認nhận 世Thế 尊Tôn 的đích 傳truyền 心tâm 印ấn 之chi 要yếu 訣quyết 。超siêu 脫thoát 生sanh 死tử 之chi 徑kính 門môn 。單đơn 闡xiển 般Bát 若Nhã 為vi 宗tông 。故cố 以dĩ 觀quán 自tự 在tại 三tam 字tự 為vi 句cú 。冠quan 於ư 經kinh 首thủ 。彼bỉ 之chi 般Bát 若Nhã 。即tức 此thử 之chi 智trí 慧tuệ 。慧tuệ 即tức 觀quán 也dã 。能năng 觀quán 之chi 者giả 。則tắc 真chân 空không 實thật 相tướng 之chi 道đạo 。不bất 在tại 經kinh 文văn 。在tại 方phương 寸thốn 中trung 矣hĩ 。何hà 自tự 在tại 之chi 不bất 可khả 得đắc 。何hà 苦khổ 厄ách 之chi 不bất 可khả 度độ 哉tai 。古cổ 謂vị 金kim 剛cang 經kinh 。為vi 大Đại 藏Tạng 經Kinh 之chi 骨cốt 髓tủy 。愚ngu 謂vị 心tâm 經kinh 。尤vưu 金kim 剛cang 經kinh 之chi 血huyết 脉mạch 也dã 。吾ngô 為vi 君quân 敷phu 衍diễn 經kinh 義nghĩa 。捃# 摭# 前tiền 聞văn 。間gian 亦diệc 竊thiết 附phụ 己kỷ 意ý 。名danh 曰viết 釋thích 義nghĩa 。又hựu 撮toát 可khả 疑nghi 者giả 。次thứ 第đệ 陳trần 之chi 。名danh 曰viết 釋thích 疑nghi 。君quân 能năng 隨tùy 文văn 理lý 會hội 。口khẩu 誦tụng 心tâm 行hành 。則tắc 胸hung 中trung 宿túc 結kết 。自tự 爾nhĩ 豁hoát 然nhiên 。始thỉ 悟ngộ 蘊uẩn 識thức 即tức 是thị 真Chân 如Như 。真Chân 如Như 不bất 外ngoại 識thức 性tánh 。噫# 能năng 仁nhân 祖tổ 曰viết 。此thử 五ngũ 陰ấm 身thân 。以dĩ 識thức 為vi 本bổn 。識thức 為vi 萬vạn 妄vọng 之chi 根căn 源nguyên 。非phi 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。十thập 八bát 界giới 四Tứ 諦Đế 諸chư 法pháp 所sở 能năng 轉chuyển 。惟duy 具cụ 般Bát 若Nhã 深thâm 慧tuệ 者giả 。覺giác 體thể 圓viên 明minh 。自tự 能năng 了liễu 了liễu 故cố 曰viết 千thiên 日nhật 學học 法pháp 。不bất 如như 一nhất 日nhật 學học 般Bát 若Nhã 。般Bát 若Nhã 一nhất 門môn 。能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。經kinh 中trung 故cố 指chỉ 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。皆giai 謂vị 之chi 無vô 。惟duy 此thử 般Bát 若Nhã 。為vi 法pháp 中trung 之chi 王vương 。十thập 一nhất 地địa 菩Bồ 薩Tát 。依y 之chi 而nhi 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。依y 之chi 而nhi 得đắc 正chánh 覺giác 。後hậu 世thế 欲dục 濟tế 菩Bồ 提Đề 之chi 彼bỉ 岸ngạn 者giả 。可khả 捨xả 般Bát 若Nhã 之chi 舟chu 楫tiếp 耶da 。是thị 以dĩ 經kinh 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 心tâm 經kinh 。予# 領lãnh 先tiên 生sanh 玅# 旨chỉ 。跪quỵ 而nhi 誦tụng 之chi 。朝triêu 夕tịch 不bất 輟chuyết 。乃nãi 因nhân 先tiên 生sanh 自tự 敘tự 巔điên 末mạt 。以dĩ 弁# 諸chư 首thủ 。遂toại 梓# 而nhi 傳truyền 之chi 。願nguyện 與dữ 善Thiện 知Tri 識Thức 。同đồng 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 。

萬vạn 曆lịch 丁đinh 亥hợi 歲tuế 浴dục 佛Phật 日nhật

賜tứ 進tiến 士sĩ 出xuất 身thân 中trung 順thuận 大đại 夫phu 直trực 隸lệ 徽# 州châu 府phủ 知tri 府phủ 前tiền 禮lễ 部bộ 主chủ 客khách 清thanh 吏lại 司ty 郎lang 中trung 仁nhân 和hòa 順thuận 所sở 胡hồ 孝hiếu 撰soạn