般Bát 若Nhã 心Tâm 經Kinh 理Lý 性Tánh 解Giải
清Thanh 續Tục 法Pháp 述Thuật
觀quán 音âm 即tức 我ngã 人nhân 。 我ngã 人nhân 即tức 觀quán 音âm 。 不bất 二nhị 法pháp 也dã 。 心tâm 經kinh 即tức 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 即tức 心tâm 經kinh 。 實thật 一nhất 道đạo 也dã 。 般Bát 若Nhã 心tâm 。 蜜mật 多đa 心tâm 。 該cai 因nhân 徹triệt 果quả 。 五ngũ 蘊uẩn 空không 。 諸chư 法pháp 空không 。 越việt 聖thánh 超siêu 凡phàm 。 空không 不bất 異dị 色sắc 。 相tương/tướng 作tác 之chi 用dụng 隨tùy 緣duyên 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 一nhất 真chân 之chi 體thể 不bất 變biến 。 不bất 滅diệt 不bất 生sanh 。 騰đằng 今kim 耀diệu 古cổ 。 離ly 夢mộng 離ly 想tưởng 。 麗lệ 日nhật 明minh 星tinh 。 無vô 眼nhãn 識thức 界giới 。 無vô 意ý 識thức 界giới 。 泯mẫn 自tự 他tha 之chi 根căn 相tướng 。 是thị 大đại 神thần 咒chú 。 是thị 大đại 明minh 咒chú 。 絕tuyệt 生sanh 佛Phật 之chi 假giả 名danh 。 除trừ 一nhất 切thiết 苦khổ 。 揭yết 諦đế 密mật 力lực 難nan 思tư 。 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 。 薩tát 訶ha 神thần 功công 叵phả 測trắc 。 如như 斯tư 會hội 取thủ 。 真chân 看khán 心tâm 經kinh 。 向hướng 外ngoại 馳trì 求cầu 。 非phi 心tâm 經kinh 矣hĩ 。 葢# 由do 菩Bồ 薩Tát 心tâm 內nội 眾chúng 生sanh 。 墮đọa 自tự 藏tạng 識thức 風phong 浪lãng 海hải 中trung 。 昧muội 卻khước 良lương 心tâm 。 忘vong 念niệm 本bổn 經kinh 。 枉uổng 受thọ 苦khổ 惱não 。 都đô 無vô 解giải 脫thoát 。 故cố 勞lao 眾chúng 生sanh 心tâm 內nội 菩Bồ 薩Tát 。 坐tọa 我ngã 肉nhục 團đoàn 蓮liên 花hoa 峰phong 頂đảnh 。 提đề 起khởi 真chân 性tánh 。 大đại 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 度độ 一nhất 切thiết 苦khổ 。 成thành 二nhị 果quả 樂nhạo/nhạc/lạc 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 既ký 無vô 別biệt 體thể 。 佛Phật 經Kinh 語ngữ 心tâm 。 豈khởi 有hữu 二nhị 致trí 。 故cố 今kim 釋thích 經kinh 。 並tịnh 稱xưng 理lý 解giải 。 觀quán 音âm 。 表biểu 心tâm 王vương 。 舍xá 利lợi 。 表biểu 心tâm 所sở 。 五ngũ 蘊uẩn 。 宗tông 法pháp 相tướng 。 界giới 處xứ 。 宗tông 法pháp 性tánh 。 依y 教giáo 觀quán 心tâm 。 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 心tâm 性tánh 解giải 名danh 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 欲dục 明minh 心tâm 者giả 。 請thỉnh 究cứu 斯tư 文văn 。 不bất 求cầu 見kiến 性tánh 。 自tự 負phụ 心tâm 矣hĩ 。 悲bi 夫phu 。
時thời
康khang 熈# 癸quý 未vị 年niên 十thập 月nguyệt 十thập 一nhất 成thành 誕đản 慈từ 雲vân 教giáo 觀quán 沙Sa 門Môn 續tục 法pháp 題đề
般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 心Tâm 經Kinh 理Lý 性Tánh 解Giải 卷quyển 下hạ
清thanh 浙chiết 水thủy 慈từ 雲vân 寺tự 顯hiển 密mật 教giáo 觀quán 沙Sa 門Môn 續tục 法pháp 述thuật
△# 先tiên 經kinh 題đề 。
般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 心Tâm 經Kinh
梵Phạn 語ngữ 般Bát 若Nhã 。 此thử 云vân 智trí 慧tuệ 。 本bổn 來lai 靈linh 知tri 照chiếu 了liễu 也dã 。 因nhân 中trung 慧tuệ 心tâm 所sở 。 果quả 上thượng 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 無vô 漏lậu 智trí 也dã 。
梵Phạn 語ngữ 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 此thử 云vân 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 究cứu 竟cánh 事sự 理lý 底để 源nguyên 也dã 。 因nhân 中trung 定định 心tâm 所sở 。 果quả 上thượng 非phi 擇trạch □# 無vô 為vi 。 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 也dã 。
梵Phạn 語ngữ 阿a 賴lại 耶da 。 此thử 云vân 藏tạng 心tâm 。 亦diệc 云vân 紇hột 哩rị 陀đà 耶da 。 此thử 云vân 肉nhục 團đoàn 心tâm 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 所sở 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 名danh 阿a 黎lê 耶da 識thức 心tâm 。 此thử 心tâm 人nhân 人nhân 本bổn 具cụ 。 心tâm 背bối/bội 般Bát 若Nhã 。 迷mê 智trí 慧tuệ 性tánh 居cư 生sanh 死tử 岸ngạn 。 稱xưng 曰viết 愚ngu 迷mê 人nhân 天thiên 凡phàm 夫phu 。 心tâm 向hướng 般Bát 若Nhã 。 悟ngộ 智trí 慧tuệ 性tánh 。 到đáo 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 。 號hiệu 曰viết 覺giác 悟ngộ 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 。
經kinh 者giả 。 法pháp 也dã 。 常thường 也dã 。 十thập 方phương 同đồng 軌quỹ 謂vị 之chi 法pháp 。 三tam 世thế 不bất 易dị 謂vị 之chi 常thường 。 說thuyết 此thử 經Kinh 者giả 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 斷đoạn 妄vọng 想tưởng 心tâm 。 依y 斯tư 文văn 字tự 。 起khởi 深thâm 觀quán 照chiếu 。 證chứng 實thật 相tướng 空không 。 覺giác 本bổn 心tâm 源nguyên 。 同đồng 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 真chân 常thường 法Pháp 樂lạc 也dã (# 如như 是thị 本bổn 經kinh 自tự 心tâm 常thường 轉chuyển )# 。
△# 次thứ 文văn 咒chú 。
觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 時thời 。 照chiếu 見kiến 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。 度độ 一nhất 切thiết 苦khổ 厄ách 。
事sự 理lý 普phổ 觀quán 。 救cứu 苦khổ 自tự 在tại 。 稱xưng 觀quán 自tự 在tại 。 菩Bồ 薩Tát 。 翻phiên 覺giác 士sĩ 。 開Khai 士Sĩ 。 揀giản 眾chúng 生sanh 不bất 覺giác 。 不bất 開khai 悟ngộ 也dã 。 當đương 人nhân 心tâm 中trung 。 第đệ 八bát 主chủ 人nhân 公công 。 燄diệm 註chú 。 靈linh 知tri 之chi 心tâm 。 棲tê 止chỉ 肉nhục 團đoàn 心tâm 內nội 。
聞văn 思tư 修tu 入nhập 曰viết 行hành 。 起khởi 諸chư 法pháp 空không 俱câu 空không 。 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 揀giản 非phi 人nhân 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 故cố 云vân 深thâm 也dã 。 當đương 人nhân 心tâm 中trung 良lương 知tri 良lương 能năng 。
照chiếu 見kiến 。 觀quán 照chiếu 般Bát 若Nhã 也dã 。 即tức 慧tuệ 心tâm 所sở 。 皆giai 空không 。 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 也dã 。 虗hư 空không 無vô 為vi 。 五ngũ 蘊uẩn 。 自tự 他tha 色sắc 心tâm 法pháp 也dã 。 根căn 塵trần 名danh 色sắc 。 是thị 心tâm 所sở 現hiện 影ảnh 。 領lãnh 納nạp 名danh 受thọ 。 念niệm 慮lự 名danh 想tưởng 。 造tạo 作tác 名danh 行hành 。 是thị 心tâm 所sở 。 分phân 別biệt 名danh 識thức 。 是thị 心tâm 王vương 。 皆giai 屬thuộc 有hữu 為vi 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。
苦khổ 厄ách 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 度độ 苦khổ 厄ách 者giả 。 謂vị 自tự 他tha 一nhất 切thiết 生sanh 死tử 。 苦khổ 惱não 無vô 不bất 超siêu 脫thoát 。 如như 氷băng 鎔dong 水thủy 。 不bất 受thọ 八bát 寒hàn 厄ách 也dã 。 三tam 乘thừa 七thất 趣thú 。 不bất 能năng 觀quán 空không 。 受thọ 諸chư 蘊uẩn 苦khổ 。 如như 蠶tằm 作tác 繭kiển 。 似tự 蛾nga 赴phó 火hỏa 。 自tự 縛phược 自tự 燒thiêu 。 實thật 為vi 可khả 傷thương 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 覺giác 花hoa 蒙mông 照chiếu 脫thoát 苦khổ 惱não 。 便tiện 同đồng 菩Bồ 薩Tát 觀quán 自tự 在tại 。
舍Xá 利Lợi 子Tử 。 色sắc 不bất 異dị 空không 。 空không 不bất 異dị 色sắc 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。
受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
舍xá 利lợi 翻phiên 珠châu 。 母mẫu 名danh 。 眼nhãn 如như 珠châu 故cố 。 是thị 其kỳ 所sở 生sanh 。 故cố 稱xưng 子tử 也dã 。 即tức 解giải 心tâm 所sở 。 施thí 護hộ 譯dịch 云vân 。 世Thế 尊Tôn 在tại 靈Linh 鷲Thứu 山Sơn 。 入nhập 甚thậm 深thâm 光quang 明minh 宣tuyên 說thuyết 正Chánh 法Pháp 三tam 摩ma 地địa 。 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 白bạch 觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 若nhược 人nhân 欲dục 修tu 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 法Pháp 門môn 。 當đương 云vân 何hà 學học 。
時thời 觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 告cáo 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。 若nhược 欲dục 修tu 學học 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。 當đương 觀quán 五ngũ 蘊uẩn 。 自tự 性tánh 皆giai 空không 。 佛Phật 即tức 真Chân 如Như 無vô 為vi 。
尊tôn 者giả 疑nghi 云vân 。 色sắc 是thị 有hữu 法pháp 。 云vân 何hà 皆giai 空không 。 故cố 答đáp 釋thích 曰viết 。 色sắc 不bất 異dị 空không 。 以dĩ 色sắc 即tức 是thị 空không 故cố 。 謂vị 四tứ 大đại 幻huyễn 色sắc 假giả 相tương/tướng 。 不bất 異dị 般Bát 若Nhã 真chân 空không 無vô 相tướng 。 當đương 知tri 色sắc 無vô 生sanh 性tánh 。 即tức 空không 無vô 生sanh 性tánh 故cố 。 如như 冰băng 不bất 異dị 水thủy 。 冰băng 即tức 是thị 水thủy 。 相tương/tướng 雖tuy 凝ngưng 泮phấn 。 性tánh 實thật 一nhất 濕thấp 。
又hựu 疑nghi 問vấn 云vân 。 空không 是thị 無vô 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 色sắc 。 故cố 又hựu 答đáp 釋thích 。 空không 不bất 異dị 色sắc 。 以dĩ 空không 即tức 是thị 色sắc 故cố 。 謂vị 般Bát 若Nhã 真chân 空không 無vô 相tướng 。 不bất 異dị 四tứ 大đại 幻huyễn 色sắc 假giả 相tương/tướng 。 當đương 知tri 空không 無vô 生sanh 性tánh 。 即tức 色sắc 無vô 生sanh 性tánh 故cố 。 如như 水thủy 不bất 異dị 冰băng 。 水thủy 即tức 是thị 冰băng 。 鎔dong 結kết 相tương/tướng 別biệt 。 濕thấp 性tánh 一nhất 同đồng 。
此thử 四tứ 門môn 觀quán 。 如như 大đại 火hỏa 聚tụ 。 四tứ 面diện 嬰anh 之chi 。 物vật 無vô 不bất 爛lạn 。 如như 清thanh 凉# 池trì 。 四tứ 邊biên 臨lâm 之chi 。 生sanh 無vô 不bất 樂lạc 。 行hành 者giả 若nhược 能năng 。 如như 是thị 四tứ 句cú 觀quán 心tâm 。 即tức 轉chuyển 八bát 法pháp 。 (# 色sắc 四tứ 空không 四tứ )# 成thành 四Tứ 智Trí (# 四tứ 門môn )# 矣hĩ 。 瑜du 伽già 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 思tư 惟duy 有hữu 情tình 身thân 。 各các 具cụ 覺giác 悟ngộ 之chi 蓮liên 花hoa 。 (# 心tâm 花hoa )# 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 無vô 惑hoặc 染nhiễm 。 八bát 葉diệp (# 心tâm 有hữu 八bát 竅khiếu )# 各các 有hữu 一nhất 如Như 來Lai 。 (# 八bát 識thức 轉chuyển 智trí )# 生sanh 迷mê 真chân 空không 。 受thọ 幻huyễn 色sắc 苦khổ 。 水thủy 成thành 冰băng 也dã 。 佛Phật 悟ngộ 幻huyễn 色sắc 。 得đắc 真chân 空không 樂nhạo/nhạc/lạc 。 冰băng 化hóa 水thủy 也dã 。
至chí 於ư 受thọ 。 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 不bất 異dị 空không 。 非phi 比tỉ 籠lung 盒# 函hàm 葢# 。 二nhị 物vật 相tương/tướng 逗đậu 者giả 然nhiên 。 理lý 實thật 空không 即tức 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 識thức 。 猶do 如như 金kim 具cụ 泥nê 團đoàn 。 絕tuyệt 無vô 二nhị 體thể 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 。 心tâm 生sanh 萬vạn 法pháp 。 誠thành 哉tai 言ngôn 也dã 。 楞lăng 伽già 云vân 。 心tâm (# 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 )# 亦diệc 是thị 唯duy 心tâm 。 (# 空không )# 非phi 心tâm (# 色sắc )# 亦diệc 心tâm (# 空không )# 起khởi 。 種chủng 種chủng 諸chư 色sắc 相tướng 。 (# 九cửu 界giới 心tâm 色sắc )# 通thông 達đạt 皆giai 唯duy 心tâm (# 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 心tâm )# 。
舍Xá 利Lợi 子Tử 。 是thị 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。
諸chư 法pháp 。 五ngũ 蘊uẩn 也dã 。 當đương 體thể 即tức 是thị 真chân 空không 無vô 相tướng 。 唯duy 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 有hữu 何hà 生sanh 滅diệt 垢cấu 淨tịnh 增tăng 減giảm 。 其kỳ 猶do 冰băng 還hoàn 成thành 水thủy 。 求cầu 其kỳ 融dung 結kết 明minh 暗ám 厚hậu 薄bạc 。 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 此thử 即tức 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 。
是thị 故cố 空không 中trung 無vô 色sắc 。 無vô 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。
無vô 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 無vô 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。
無vô 眼nhãn 界giới 。 乃nãi 至chí 無vô 意ý 識thức 界giới 。
第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 體thể 相tướng 。 本bổn 來lai 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 云vân 何hà 於ư 中trung 。 更cánh 容dung 處xứ 界giới 生sanh 滅diệt 諸chư 法pháp 。 故cố 云vân 空không 中trung 無vô 也dã 。 此thử 即tức 不bất 動động 滅diệt 無vô 為vi 。
蘊uẩn 空không 。 如như 上thượng 。
結kết 色sắc 成thành 眼nhãn 。 黏niêm 湛trạm 發phát 見kiến 。 卷quyển 聲thanh 成thành 耳nhĩ 。 黏niêm 湛trạm 發phát 聽thính 。 納nạp 香hương 成thành 鼻tị 。 黏niêm 湛trạm 發phát 齅khứu 。 絞giảo 味vị 成thành 舌thiệt 。 黏niêm 湛trạm 發phát 嘗thường 。 搏bác 觸xúc 成thành 身thân 。 黏niêm 湛trạm 發phát 覺giác 。 攬lãm 法pháp 成thành 意ý 。 黏niêm 湛trạm 發phát 知tri 。 此thử 是thị 內nội 六lục 根căn 也dã 。
無vô 者giả 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 一nhất 根căn 既ký 返phản 源nguyên 。 六lục 根căn 成thành 解giải 脫thoát 。 又hựu 云vân 。 由do 器khí 形hình 異dị 。 名danh 之chi 異dị 空không 。 除trừ 器khí 觀quán 空không 。 說thuyết 空không 為vi 一nhất 。 彼bỉ 太thái 虗hư 空không 。 何hà 同đồng 不bất 同đồng 。 況huống 一nhất 非phi 一nhất 。
由do 明minh 暗ám 形hình 。 眼nhãn 見kiến 奔bôn 色sắc 。 由do 動động 靜tĩnh 形hình 。 耳nhĩ 聞văn 奔bôn 聲thanh 。 由do 通thông 塞tắc 形hình 。 鼻tị 齅khứu 奔bôn 香hương 。 由do 恬điềm 變biến 形hình 。 舌thiệt 嘗thường 奔bôn 味vị 。 由do 離ly 合hợp 形hình 。 身thân 覺giác 奔bôn 觸xúc 。 由do 生sanh 滅diệt 形hình 。 意ý 知tri 奔bôn 法pháp 。 此thử 是thị 外ngoại 六lục 塵trần 也dã 。 合hợp 前tiền 名danh 十thập 二nhị 處xứ 。
無vô 者giả 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 由do 塵trần 發phát 知tri 。 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 。 相tương/tướng (# 塵trần 也dã )# 見kiến (# 根căn 也dã )# 無vô 性tánh 。 同đồng 於ư 交giao 蘆lô 。 又hựu 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 性tánh 覺giác 真chân 空không 。 性tánh 色sắc 真chân 空không 等đẳng 。
眼nhãn 識thức 別biệt 色sắc 。 耳nhĩ 識thức 別biệt 聲thanh 。 鼻tị 識thức 別biệt 香hương 。 舌thiệt 識thức 別biệt 味vị 。 身thân 識thức 別biệt 觸xúc 。 意ý 識thức 別biệt 法pháp 。 此thử 是thị 中trung 六lục 識thức 也dã 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 中trung 生sanh 眼nhãn 識thức 等đẳng 。 合hợp 名danh 為vi 十thập 八bát 界giới 。
無vô 者giả 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 識thức 性tánh 虗hư 妄vọng 。 猶do 如như 空không 華hoa 。 又hựu 云vân 。 內nội 外ngoại 性tánh 空không 。 中trung 云vân 何hà 立lập 。 則tắc 汝nhữ 識thức 生sanh 。 從tùng 誰thùy 立lập 界giới 。 是thị 知tri 蘊uẩn 入nhập 處xứ 界giới 。 相tương/tướng 盡tận 幻huyễn 妄vọng 。 性tánh 實thật 真chân 空không 矣hĩ 。
喻dụ 識thức 六lục 色sắc 冰băng 盤bàn 彩thải 鳥điểu 。 日nhật 午ngọ 乾can/kiền/càn 一nhất 空không 汪uông 水thủy 耳nhĩ 。 智trí 者giả 悟ngộ 歎thán 。 愚ngu 者giả 驚kinh 笑tiếu 而nhi 已dĩ 。
無vô 無vô 明minh 。 亦diệc 無vô 無vô 明minh 盡tận 。 乃nãi 至chí 無vô 老lão 死tử 。 亦diệc 無vô 老lão 死tử 盡tận 。
無vô 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。
無vô 智trí 亦diệc 無vô 得đắc 。 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。
因nhân 緣duyên 法pháp 有hữu 十thập 二nhị 。 一nhất 無vô 明minh 。 二nhị 行hành 三tam 識thức 。 四tứ 名danh 色sắc 。 五ngũ 六lục 入nhập 六lục 觸xúc 。 七thất 受thọ 。 八bát 愛ái 。 九cửu 取thủ 。 十thập 有hữu 。 十thập 一nhất 生sanh 。 十thập 二nhị 老lão 死tử 。 觀quán 作tác 二nhị 門môn 。 一nhất 生sanh 起khởi 門môn 。 謂vị 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 乃nãi 至chí 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 二nhị 滅diệt 盡tận 門môn 謂vị 無vô 明minh 滅diệt 。 則tắc 行hành 滅diệt 。 乃nãi 至chí 生sanh 滅diệt 。 則tắc 老lão 死tử 滅diệt 。 盡tận 。 猶do 滅diệt 也dã 。 乃nãi 至chí 者giả 。 超siêu 略lược 中trung 間gian 十thập 支chi 。 但đãn 舉cử 初sơ 後hậu 二nhị 支chi 也dã 。
並tịnh 云vân 無vô 者giả 。 應ưng 知tri 有hữu 無vô 明minh 老lão 死tử 生sanh 。 則tắc 有hữu 無vô 明minh 老lão 死tử 滅diệt 。 既ký 無vô 無vô 明minh 老lão 死tử 生sanh 。 實thật 無vô 無vô 明minh 老lão 死tử 滅diệt 矣hĩ 。 良lương 以dĩ 緣duyên 生sanh 性tánh 空không 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 得đắc 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 性tánh 非phi 因nhân 緣duyên 。
苦khổ 等đẳng 。 四Tứ 諦Đế 法pháp 也dã 。 苦khổ 以dĩ 逼bức 迫bách 為vi 義nghĩa 。 三tam 有hữu 報báo 也dã 。 集tập 以dĩ 招chiêu 感cảm 為vi 義nghĩa 。 見kiến 思tư 惑hoặc 也dã 。 滅diệt 以dĩ 空không 盡tận 為vi 義nghĩa 。 偏thiên 真chân 性tánh 也dã 。 道đạo 以dĩ 趣thú 向hướng 為vi 義nghĩa 。 覺giác 支chi 法pháp 也dã 。
而nhi 云vân 無vô 者giả 。 若nhược 有hữu 苦khổ 集tập 。 則tắc 有hữu 滅diệt 道đạo 。 苦khổ 且thả 不bất 生sanh 。 滅diệt 道đạo 何hà 立lập 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 世thế 諦đế 者giả 。 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 仁nhân 王vương 偈kệ 云vân 。 法pháp 性tánh 。 本bổn 無vô 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 如như 。
智trí 得đắc 。 二nhị 空không 法pháp 也dã 。 二nhị 無vô 我ngã 攝nhiếp 。 人nhân 無vô 我ngã 觀quán 。 法pháp 無vô 我ngã 觀quán 。 曰viết 智trí 。 生sanh 空không 理lý 境cảnh 。 法pháp 空không 理lý 境cảnh 。 曰viết 得đắc 。
亦diệc 云vân 無vô 者giả 。 非phi 但đãn 能năng 知tri 空không 智trí 不bất 得đắc 。 而nhi 所sở 知tri 空không 理lý 亦diệc 亡vong 。 楞lăng 伽già 云vân 。 五ngũ 法pháp 二nhị 無vô 我ngã 。 皆giai 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。 又hựu 云vân 。 遠viễn 離ly 智trí 所sở 知tri 。 轉chuyển 依y 即tức 解giải 脫thoát 。
以dĩ 句cú 結kết 也dã 。 謂vị 空không 中trung 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 一nhất 一nhất 無vô 者giả 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 空không 。 本bổn 無vô 性tánh 相tướng 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 大đại 品phẩm 二nhị 十thập 空không 中trung 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 不bất 可khả 得đắc 空không 。 楞lăng 嚴nghiêm 空không 。 藏tạng 心tâm 中trung 。 七thất 大đại 六lục 根căn 。 六lục 塵trần 六lục 識thức 。 緣duyên 諦đế 智Trí 度Độ 。 乃nãi 至chí 十thập 號hiệu 四tứ 德đức 。 莫mạc 不bất 皆giai 非phi 。 楞lăng 伽già 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 性tánh 。
但đãn 觀quán 十thập 二nhị 雪Tuyết 山Sơn 城thành 中trung 。 四tứ 隣lân 兩lưỡng 舍xá 冰băng 霜sương 。 朝triêu 存tồn 暮mộ 泯mẫn 。 求cầu 形hình 迹tích 也dã 。 何hà 有hữu (# 此thử 即tức 虛hư 空không 無vô 為vi )# 。
菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。
心tâm 無vô 罣quái 礙ngại 。 無vô 罣quái 礙ngại 故cố 。 無vô 有hữu 恐khủng 怖bố 。 遠viễn 離ly 顛điên 倒đảo 夢mộng 想tưởng 。
究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。
菩Bồ 薩Tát 依y 此thử 般Bát 若Nhã 真chân 空không 。 第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 心tâm 故cố 。 起khởi 觀quán 照chiếu 行hành 。 故cố 得đắc 心tâm 無vô 業nghiệp 障chướng 罣quái 礙ngại 。 如như 解giải 戰chiến 袍bào 。 心tâm 無vô 生sanh 死tử 恐khủng 怖bố 。 如như 赦xá 死tử 刑hình 。 心tâm 無vô 惑hoặc 惱não 倒đảo 想tưởng 。 如như 覺giác 柯kha 夢mộng 。 梵Phạn 語ngữ 摩ma 訶ha 般bát 涅Niết 槃Bàn 那na 。 此thử 云vân 大đại 滅diệt 度độ 。 大đại 即tức 法Pháp 身thân 德đức 。 轉chuyển 生sanh 死tử 成thành 。 滅diệt 即tức 解giải 脫thoát 。 轉chuyển 結kết 業nghiệp 成thành 。 度độ 即tức 般Bát 若Nhã 。 轉chuyển 迷mê 惑hoặc 成thành 。 此thử 涅Niết 槃Bàn 果quả 。 亦diệc 寂tịch 滅diệt 空không 。 故cố 圓viên 覺giác 云vân 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 如như 昨tạc 夢mộng 。 (# 即tức 非phi 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi )# 。
三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。
得đắc 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
諸chư 佛Phật 依y 者giả 。 唯duy 此thử 一nhất 事sự 實thật 。 餘dư 二nhị 則tắc 非phi 真chân 也dã 。
阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 三tam 藐miệu 。 三tam 菩Bồ 提Đề 。 唐đường 言ngôn 無vô 上thượng 。 正chánh 等đẳng 。 正chánh 覺giác 。 正chánh 覺giác 。 理lý 智trí 證chứng 真chân 也dã 。 正chánh 等đẳng 。 事sự 智trí 了liễu 俗tục 也dã 。 無vô 上thượng 。 無vô 障chướng 礙ngại 智trí 。 直trực 徹triệt 中trung 道đạo 第đệ 一nhất 諦đế 也dã 。 契khế 合hợp 曰viết 得đắc 。 故cố 圓viên 覺giác 云vân 。 成thành 道Đạo 亦diệc 無vô 得đắc 。 本bổn 性tánh 圓viên 滿mãn 故cố 。 又hựu 云vân 。 凡phàm 夫phu 及cập 諸chư 佛Phật 。 同đồng 為vi 空không 華hoa 相tương/tướng (# 此thử 即tức 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi )# 。
故cố 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 是thị 大đại 神thần 咒chú 。 是thị 大đại 明minh 咒chú 。 是thị 無vô 上thượng 咒chú 。 是thị 無vô 等đẳng 等đẳng 咒chú 。 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 苦khổ 。 真chân 實thật 不bất 虗hư 。
諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 因nhân 果quả 。 依y 之chi 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 。 則tắc 般Bát 若Nhã 是thị 祕bí 咒chú 。 波ba 羅la 是thị 密mật 咒chú 。 故cố 開khai 五ngũ 咒chú 名danh 也dã 。 猶do 彼bỉ 兵binh 符phù 王vương 命mệnh 恩ân 詔chiếu 廕ấm 勑# 寶bảo 璽# 。 各các 有hữu 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 利lợi 益ích 。 一nhất 變biến 化hóa 極cực 頂đảnh 。 曰viết 大đại 神thần 。 即tức 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 咒chú 凡phàm 成thành 聖thánh 。 除trừ 色sắc 想tưởng 。 劫kiếp 濁trược 苦khổ 。 度độ 小tiểu 教giáo 人nhân 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 真chân 實thật 法Pháp 樂lạc 。 二nhị 徧biến 照chiếu 無vô 礙ngại 。 曰viết 大đại 明minh 。 即tức 觀quán 照chiếu 般Bát 若Nhã 。 咒chú 小tiểu 成thành 大đại 。 除trừ 受thọ 想tưởng 。 見kiến 濁trược 苦khổ 。 度độ 始thỉ 教giáo 人nhân 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 不bất 虗hư 法Pháp 樂lạc 。 三tam 人nhân 天thiên 高cao 過quá 。 曰viết 無vô 上thượng 。 即tức 境cảnh 界giới 般Bát 若Nhã 。 咒chú 權quyền 成thành 實thật 。 除trừ 想tưởng 想tưởng 。 煩phiền 惱não 濁trược 苦khổ 。 度độ 終chung 教giáo 人nhân 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 真chân 實thật 法Pháp 樂lạc 。 四tứ 凡phàm 聖thánh 共cộng 尊tôn 。 曰viết 無vô 等đẳng 等đẳng 。 即tức 眷quyến 屬thuộc 般Bát 若Nhã 。 咒chú 漸tiệm 成thành 頓đốn 。 除trừ 行hành 想tưởng 。 眾chúng 生sanh 獨độc 苦khổ 。 度độ 頓đốn 教giáo 人nhân 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 不bất 虗hư 法Pháp 樂lạc 。 五ngũ 徹triệt 法pháp 底để 源nguyên 。 曰viết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 即tức 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 。 咒chú 偏thiên 成thành 圓viên 。 除trừ 識thức 想tưởng 。 命mạng 濁trược 苦khổ 。 度độ 圓viên 教giáo 人nhân 。 法Pháp 界Giới 清thanh 淨tịnh 智trí 。 真Chân 如Như 不bất 誑cuống 不bất 異dị 大đại 法Pháp 樂lạc 也dã 。 如như 蒲bồ 盧lô 等đẳng 。 豈khởi 虗hư 教giáo 祝chúc 哉tai 。
故cố 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 咒chú 。 即tức 說thuyết 咒chú 曰viết 。
揭yết 諦đế 。 揭yết 諦đế 。 波ba 羅la 揭yết 諦đế 。 波ba 羅la 僧tăng 揭yết 諦đế 。 菩bồ 提đề 。 薩tát 婆bà 訶ha 。
前tiền 四tứ 名danh 是thị 別biệt 。 此thử 般Bát 若Nhã 是thị 總tổng 。 兼kiêm 成thành 五ngũ 也dã 。 名danh 相tướng 在tại 唯duy 識thức 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 名danh 句cú 文văn 攝nhiếp 。 體thể 用dụng 在tại 仁nhân 王vương 。 真Chân 如Như 法pháp 性tánh 。 長trường/trưởng 行hành 如như 。 重trọng/trùng 頌tụng 如như 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 如như 也dã 。
於ư 中trung 先tiên 。 略lược 標tiêu 。 次thứ 正chánh 說thuyết 。
揭yết 諦đế 。 去khứ 度độ 也dã 。 謂vị 自tự 去khứ 執chấp 障chướng 。 度độ 入nhập 三tam 空không 。 離ly 去khứ 此thử 岸ngạn 。 度độ 至chí 中trung 流lưu 也dã 。 此thử 即tức 文văn 字tự 。 大đại 神thần 咒chú 語ngữ 。
次thứ 復phục 重trùng 言ngôn 揭yết 諦đế 者giả 。 謂vị 令linh 他tha 去khứ 執chấp 障chướng 。 度độ 彼bỉ 三tam 空không 。 離ly 生sanh 死tử 岸ngạn 。 煩phiền 惱não 流lưu 也dã 。 此thử 即tức 觀quán 照chiếu 。 大đại 明minh 咒chú 語ngữ 。
波ba 羅la 。 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 謂vị 自tự 去khứ 二nhị 執chấp 三tam 障chướng 。 度độ 入nhập 二nhị 空không 三tam 空không 。 不bất 住trụ 中trung 流lưu 。 究cứu 竟cánh 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 此thử 即tức 境cảnh 界giới 無vô 上thượng 咒chú 語ngữ 。
僧Tăng 者giả 。 普phổ 也dã 。 眾chúng 也dã 。 總tổng 也dã 。 謂vị 普phổ 令linh 自tự 他tha 。 去khứ 盡tận 二nhị 執chấp 三tam 障chướng 。 度độ 入nhập 二nhị 空không 三tam 空không 。 九cửu 界giới 眾chúng 生sanh 。 總tổng 皆giai 不bất 住trụ 四tứ 流lưu 。 直trực 到đáo 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 也dã 。 此thử 即tức 眷quyến 屬thuộc 。 無vô 等đẳng 等đẳng 咒chú 。
菩Bồ 提Đề 。 正chánh 覺giác 果quả 也dã 。 謂vị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 處xứ 。 得đắc 何hà 等đẳng 報báo 。 乃nãi 令linh 法Pháp 界Giới 怨oán 親thân 。 盡tận 成thành 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 果quả 也dã 。 此thử 即tức 實thật 相tướng 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 心tâm 咒chú 。
薩tát 婆bà 訶ha 。 速tốc 疾tật 圓viên 成thành 也dã 。 謂vị 三tam 覺giác 成thành 。 五ngũ 智trí 圓viên 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 誦tụng 此thử 咒chú 心tâm 。 成thành 無vô 上thượng 覺giác 。 則tắc 知tri 心tâm 經kinh 心tâm 咒chú 功công 德đức 。 巍nguy 巍nguy 乎hồ 。 民dân 無vô 能năng 名danh 焉yên 。
閣các 筆bút 頌tụng 曰viết 。
般Bát 若Nhã 咒chú 經kinh 。 百bách 法pháp 唯duy 心tâm 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。
妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 一nhất 眼nhãn 觀quán 去khứ 。 大đại 地địa 歸quy 真chân 。
般Bát 若Nhã 心Tâm 經Kinh 理Lý 性Tánh 解Giải 卷quyển 下hạ (# 終chung )#
慈từ 雲vân 伯bá 亭đình 法Pháp 師sư 楞lăng 嚴nghiêm 寺tự 藏tạng 經kinh 直trực 畫họa 一nhất (# 請thỉnh 法Pháp 寶bảo 者giả 如như 數số 訂# 定định )# 秉bỉnh (# 二nhị 百bách 七thất 函hàm ) # 華hoa 嚴nghiêm 別biệt 行hành 經kinh 圓viên 談đàm 疏sớ/sơ 鈔sao 記ký (# 共cộng 十thập 二nhị 本bổn ) # 八bát 錢tiền 零linh 八bát 厘# # 直trực 庶thứ (# 二nhị 百bách 八bát 函hàm 。 二nhị 百bách 九cửu 函hàm ) # 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 序tự 釋thích 圓viên 談đàm 灌quán 頂đảnh 疏sớ/sơ (# 共cộng 廿# 五ngũ 本bổn ) # 一nhất 兩lưỡng 七thất 錢tiền # 幾kỷ 中trung (# 二nhị 百bách 十thập 函hàm 。 二nhị 百bách 十thập 一nhất 函hàm ) # 賢hiền 首thủ 五ngũ 教giáo 儀nghi (# 六lục 卷quyển 二nhị 本bổn ) # 一nhất 錢tiền 七thất 分phần 一nhất 厘# # 五ngũ 教giáo 儀nghi 科khoa 註chú (# 十thập 四tứ 本bổn ) # 一nhất 兩lưỡng 四tứ 錢tiền 四tứ 分phần/phân 七thất 厘# # 賢hiền 宗tông 十thập 要yếu (# 一nhất 本bổn ) # 九cửu 分phần/phân 八bát 厘# # 庸dong (# 二nhị 百bách 十thập 二nhị 函hàm ) # 起khởi 信tín 論luận 疏sớ/sơ 記ký 會hội 閱duyệt (# 十thập 卷quyển 十thập 本bổn ) # 五ngũ 錢tiền 六lục 分phần 一nhất 厘# # 勞lao (# 二nhị 百bách 十thập 三tam 函hàm ) # 藥dược 師sư 疏sớ/sơ 鈔sao (# 六lục 卷quyển 六lục 本bổn ) # 四tứ 錢tiền 一nhất 分phần/phân 六lục 厘# # 觀quán 音âm 疏sớ/sơ 鈔sao (# 八bát 卷quyển 四tứ 本bổn ) # 二nhị 錢tiền 六lục 分phần 一nhất 厘# # 謙khiêm (# 二nhị 百bách 十thập 四tứ 函hàm ) # 金kim 剛cang 直trực 解giải (# 五ngũ 卷quyển 二nhị 本bổn ) # 二nhị 錢tiền 零linh 五ngũ 厘# # 四tứ 十thập 二nhị 章chương 經kinh 疏sớ/sơ 鈔sao (# 五ngũ 卷quyển 二nhị 本bổn ) # 一nhất 錢tiền 七thất 分phần 五ngũ 厘# # 觀quán 經kinh 直trực 指chỉ 疏sớ/sơ (# 一nhất 本bổn ) # 八bát 分phần/phân 二nhị 厘# # 勢thế 至chí 疏sớ/sơ 鈔sao (# 一nhất 本bổn ) # 六lục 分phần 三tam 厘# # 謹cẩn (# 二nhị 百bách 十thập 五ngũ 函hàm ) # 彌di 陀đà 略lược 註chú (# 一nhất 本bổn ) # 四tứ 分phần/phân 三tam 厘# # 心tâm 經kinh 二nhị 解giải (# 一nhất 本bổn ) # 二nhị 分phần 二nhị 厘# # 尊tôn 勝thắng 經kinh 疏sớ/sơ # 仝# 本bổn # 一nhất 錢tiền 一nhất 分phần/phân # 大đại 悲bi 咒chú 釋thích # 如như 意ý 經kinh 疏sớ/sơ (# 二nhị 般bát 仝# 本bổn ) # 準chuẩn 提đề 咒chú 解giải (# 五ngũ 般bát 仝# 本bổn ) # 八bát 分phần/phân 五ngũ 厘# # 八bát 大đại 人nhân 覺giác 。 經kinh 疏sớ/sơ # 像tượng 想tưởng 章chương 疏sớ/sơ # 持trì 念niệm 因nhân 果quả 記ký # 念niệm 佛Phật 與dữ 徵trưng 記ký # 樂nhạo/nhạc/lạc 邦bang 淨tịnh 土độ 咏# # 九cửu 分phần/phân # 佛Phật 祖tổ 綱cương 宗tông (# 四tứ 卷quyển 一nhất 本bổn ) # 五ngũ 分phần/phân 六lục 厘# # 繫hệ 念niệm 儀nghi (# 四tứ 般bát 仝# 本bổn ) # 西tây 資tư 歸quy 戒giới 儀nghi # 一nhất 錢tiền 一nhất 分phần/phân 二nhị 厘# # 瑜du 伽già 歸quy 戒giới 儀nghi # 放phóng 生sanh 儀nghi # 醒tỉnh 世thế 善thiện 言ngôn (# 一nhất 本bổn ) # 二nhị 分phần 七thất 厘# # 勅sắc 聆linh (# 二nhị 百bách 十thập 六lục 函hàm 二nhị 百bách 十thập 七thất 函hàm ) # 燄diệm 口khẩu 儀nghi 疏sớ/sơ (# 十thập 本bổn 三tam 般bát 仝# 帙# ) # 燄diệm 口khẩu 經kinh 文văn (# 二nhị 卷quyển 一nhất 本bổn ) # 八bát 錢tiền 八bát 分phần/phân # 燄diệm 口khẩu 摘trích 釋thích (# 一nhất 本bổn ) # 。