般Bát 若Nhã 心Tâm 經Kinh 解Giải
清Thanh 徐Từ 昌Xương 治Trị 解Giải
心Tâm 經Kinh 解Giải
無vô 依y 道Đạo 人Nhân 。 徐từ 昌xương 治trị 覲cận 周chu 父phụ 。 解giải 。
男nam 。 徐từ 升thăng 貞trinh 。 徐từ 乾can/kiền/càn 貞trinh 。 徐từ 拱củng 樞xu 。 徐từ 頥# 貞trinh 。 同đồng 挍giảo 。
般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 心Tâm 經Kinh
此thử 梵Phạn 語ngữ 也dã 。 般Bát 若Nhã 云vân 智trí 慧tuệ 。 即tức 人nhân 之chi 本bổn 心tâm 。 超siêu 情tình 離ly 見kiến 。 湛trạm 寂tịch 圓viên 悟ngộ 之chi 稱xưng 。 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 多đa 。 即tức 眾chúng 生sanh 。 心tâm 。 即tức 人nhân 心tâm 。 經kinh 。 常thường 也dã 。 法pháp 也dã 。 心tâm 是thị 般Bát 若Nhã 之chi 體thể 。 般Bát 若Nhã 是thị 心tâm 之chi 用dụng 。 彼bỉ 岸ngạn 。 是thị 般Bát 若Nhã 心tâm 中trung 所sở 詣nghệ 之chi 實thật 境cảnh 。
觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 。
觀quán 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 能năng 觀quán 觀quán 慧tuệ 。 二nhị 者giả 所sở 觀quán 觀quán 相tương/tướng 。 能năng 所sở 契khế 證chứng 。 名danh 為vi 自tự 在tại 。 以dĩ 此thử 契khế 證chứng 之chi 理lý 。 而nhi 導đạo 眾chúng 生sanh 。 即tức 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 妄vọng 知tri 莫mạc 返phản 。 而nhi 起khởi 三tam 毒độc 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 輪luân 迴hồi 三tam 界giới 。 昇thăng 沈trầm 上thượng 下hạ 。 窮cùng 劫kiếp 無vô 有hữu 。 得đắc 自tự 在tại 者giả 。 唯duy 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 了liễu 諸chư 法pháp 空không 。 境cảnh 智trí 如như 如như 。 在tại 生sanh 死tử 。 不bất 為vi 生sanh 死tử 根căn 絆bán 。 在tại 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 為vì 涅Niết 槃Bàn 果quả 縛phược 。 自tự 者giả 。 顯hiển 物vật 物vật 頭đầu 頭đầu 。 無vô 非phi 自tự 己kỷ 。 在tại 者giả 。 顯hiển 塵trần 塵trần 剎sát 剎sát 。 靡mĩ 不bất 充sung 周chu 。
行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 時thời 。
行hành 者giả 。 乃nãi 能năng 修tu 習tập 之chi 行hành 也dã 。 深thâm 般Bát 若Nhã 者giả 。 乃nãi 所sở 契khế 證chứng 之chi 智trí 也dã 。
時thời 者giả 。 能năng 所sở 雙song 忘vong 。 智trí 理lý 俱câu 泯mẫn 之chi 時thời 也dã 。 此thử 般Bát 若Nhã 。 無vô 形hình 無vô 相tướng 。 無vô 方phương 無vô 所sở 。 無vô 內nội 無vô 外ngoại 。 無vô 邊biên 無vô 表biểu 。 無vô 容dung 擬nghĩ 議nghị 。 故cố 曰viết 深thâm 。
時thời 字tự 。 追truy 指chỉ 曠khoáng 劫kiếp 以dĩ 前tiền 而nhi 言ngôn 。 從tùng 此thử 一nhất 得đắc 相tương 應ứng 。 則tắc 直trực 至chí 未vị 來lai 際tế 。 始thỉ 終chung 不bất 離ly 深thâm 般Bát 若Nhã 矣hĩ 。
照chiếu 見kiến 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。 度độ 一nhất 切thiết 苦khổ 厄ách 。
此thử 釋thích 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 契khế 入nhập 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。 何hà 由do 致trí 耶da 。 以dĩ 一nhất 念niệm 中trung 。 見kiến 之chi 所sở 及cập 。 即tức 名danh 色sắc 蘊uẩn 。 領lãnh 納nạp 所sở 見kiến 。 即tức 名danh 受thọ 蘊uẩn 。 思tư 惟duy 不bất 已dĩ 。 即tức 名danh 想tưởng 蘊uẩn 。 遷thiên 變biến 流lưu 動động 。 即tức 名danh 行hành 蘊uẩn 。 了liễu 別biệt 剖phẫu 斷đoạn 。 即tức 名danh 識thức 蘊uẩn 。 五ngũ 者giả 陰ấm 隱ẩn 沉trầm 淪luân 。 纏triền 縛phược 人nhân 心tâm 。 故cố 謂vị 之chi 蘊uẩn 。 一nhất 切thiết 苦khổ 厄ách 。 指chỉ 眾chúng 生sanh 也dã 。 言ngôn 能năng 修tu 般Bát 若Nhã 之chi 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 心tâm 清thanh 淨tịnh 圓viên 融dung 。 略lược 無vô 一nhất 點điểm 罣quái 礙ngại 。 便tiện 能năng 度độ 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 之chi 有hữu 罣quái 有hữu 礙ngại 。 而nhi 有hữu 苦khổ 厄ách 者giả 。 和hòa 盤bàn 邈mạc 出xuất 心tâm 字tự 。 而nhi 不bất 顯hiển 明minh 心tâm 字tự 。 所sở 以dĩ 為vi 妙diệu 。
一nhất 切thiết 五ngũ 蘊uẩn 。 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 常thường 住trụ 一nhất 心tâm 。 原nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 之chi 真chân 空không 。
○# 守thủ 口khẩu 。 攝nhiếp 意ý 。 身thân 莫mạc 犯phạm 。 亦diệc 度độ 世thế 法Pháp 也dã 。 出xuất 世thế 三tam 乘thừa 。 亦diệc 不bất 過quá 依y 五ngũ 蘊uẩn 。 破phá 除trừ 深thâm 淺thiển 建kiến 立lập 。 離ly 五ngũ 蘊uẩn 。 亦diệc 無vô 三tam 乘thừa 諸chư 法pháp 也dã 。
凡phàm 夫phu 無vô 智trí 。 為vi 五ngũ 蘊uẩn 所sở 縛phược 。 二Nhị 乘Thừa 智trí 淺thiển 。 為vi 斷đoạn 空không 所sở 縛phược 。 深thâm 般Bát 若Nhã 。 照chiếu 見kiến 五ngũ 蘊uẩn 。 本bổn 來lai 自tự 空không 。 即tức 五ngũ 蘊uẩn 離ly 五ngũ 蘊uẩn 不bất 必tất 屏bính 除trừ 五ngũ 蘊uẩn 而nhi 後hậu 見kiến 其kỳ 空không 也dã 。 這giá 五ngũ 蘊uẩn 就tựu 是thị 苦khổ 。 五ngũ 蘊uẩn 既ký 空không 。 誰thùy 為vi 苦khổ 者giả 。
舍Xá 利Lợi 子Tử 。 色sắc 不bất 異dị 空không 。 空không 不bất 異dị 色sắc 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。
梵Phạn 語ngữ 舍xá 利lợi 。 此thử 云vân 鶖thu 。 葢# 此thử 尊tôn 者giả 。 其kỳ 母mẫu 目mục 利lợi 。 如như 鶖thu 鳥điểu 之chi 目mục 。
時thời 人nhân 借tá 以dĩ 贊tán 稱xưng 也dã 。 尊tôn 者giả 因nhân 母mẫu 得đắc 名danh 。 故cố 呼hô 為vì 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 此thử 尊tôn 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 堪kham 入nhập 般Bát 若Nhã 。 故cố 世Thế 尊Tôn 特đặc 召triệu 告cáo 之chi 。
觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 。 照chiếu 見kiến 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。 這giá 不bất 是thị 蘊uẩn 自tự 為vi 蘊uẩn 。 空không 自tự 為vi 空không 。 乃nãi 一nhất 體thể 而nhi 即tức 是thị 的đích 色sắc 是thị 法pháp 相tướng 之chi 首thủ 。 五ngũ 蘊uẩn 之chi 初sơ 。 故cố 諸chư 經kinh 欲dục 釋thích 空không 義nghĩa 。 皆giai 約ước 色sắc 說thuyết 。 一nhất 則tắc 以dĩ 色sắc 是thị 。 堅kiên 固cố 妄vọng 想tưởng 。 凝ngưng 結kết 而nhi 成thành 。 是thị 眾chúng 生sanh 最tối 易dị 執chấp 著trước 處xứ 。 二nhị 則tắc 與dữ 虗hư 空không 體thể 相tướng 。 敵địch 對đối 角giác 立lập 。 是thị 最tối 難nạn/nan 和hòa 會hội 處xứ 。 若nhược 於ư 此thử 勘khám 破phá 。 則tắc 其kỳ 餘dư 四tứ 蘊uẩn 。 瓦ngõa 解giải 氷băng 消tiêu 。 所sở 謂vị 一nhất 根căn 既ký 返phản 源nguyên 。 六lục 根căn 成thành 解giải 脫thoát 也dã 。
小Tiểu 乘Thừa 。 認nhận 色sắc 為vi 實thật 。 有hữu 異dị 於ư 空không 之chi 虗hư 無vô 。 遂toại 見kiến 色sắc 能năng 障chướng 空không 。 而nhi 空không 為vi 色sắc 礙ngại 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 一nhất 切thiết 色sắc 。 俱câu 無vô 自tự 性tánh 。 此thử 無vô 性tánh 之chi 色sắc 。 即tức 是thị 無vô 我ngã 空không 理lý 。 初sơ 不bất 見kiến 有hữu 一nhất 絲ti 毫hào 。 可khả 以dĩ 點điểm 染nhiễm 得đắc 空không 。 亦diệc 不bất 見kiến 一nhất 絲ti 毫hào 。 可khả 以dĩ 夾giáp 雜tạp 得đắc 空không 。 色sắc 相tướng 與dữ 空không 相tướng 。 初sơ 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 云vân 不bất 異dị 。
二Nhị 乘Thừa 與dữ 初sơ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 空không 為vi 斷đoạn 滅diệt 。 異dị 於ư 色sắc 之chi 染nhiễm 污ô 。 遂toại 致trí 滅diệt 色sắc 證chứng 空không 。 而nhi 色sắc 為vi 空không 礙ngại 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 自tự 性tánh 空không 為vi 真chân 空không 。 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 此thử 無vô 我ngã 空không 理lý 。 徧biến 在tại 一nhất 切thiết 色sắc 中trung 。 不bất 見kiến 空không 外ngoại 有hữu 個cá 染nhiễm 污ô 的đích 色sắc 相tướng 。 亦diệc 不bất 見kiến 空không 中trung 有hữu 可khả 斷đoạn 滅diệt 的đích 色sắc 相tướng 。 空không 體thể 與dữ 色sắc 體thể 。 了liễu 無vô 變biến 動động 。 故cố 云vân 即tức 是thị 。
受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
此thử 以dĩ 四tứ 蘊uẩn 。 例lệ 推thôi 前tiền 之chi 色sắc 蘊uẩn 。 皆giai 從tùng 緣duyên 生sanh 也dã 。 所sở 言ngôn 受thọ 者giả 。 領lãnh 納nạp 為vi 性tánh 。 領lãnh 順thuận 違vi 俱câu 非phi 之chi 三tam 境cảnh 。 皆giai 無vô 實thật 體thể 。 若nhược 領lãnh 納nạp 于vu 順thuận 。 終chung 有hữu 順thuận 性tánh 。 遇ngộ 違vi 境cảnh 時thời 。 理lý 不bất 應ưng 起khởi 。 是thị 知tri 受thọ 即tức 是thị 空không 。 所sở 言ngôn 想tưởng 蘊uẩn 。 亦diệc 無vô 實thật 體thể 。 若nhược 想tưởng 前tiền 境cảnh 。 前tiền 境cảnh 有hữu 體thể 。 不bất 復phục 想tưởng 後hậu 。 既ký 復phục 想tưởng 後hậu 。 則tắc 知tri 無vô 體thể 。 非phi 空không 而nhi 何hà 。 所sở 言ngôn 行hạnh 蘊uẩn 。 念niệm 念niệm 遷thiên 謝tạ 。 無vô 有hữu 寔thật 性tánh 。 若nhược 性tánh 在tại 內nội 。 不bất 應ưng 遷thiên 外ngoại 。 性tánh 若nhược 在tại 外ngoại 。 不bất 應ưng 遷thiên 內nội 。 是thị 知tri 內nội 外ngoại 無vô 得đắc 。 非phi 空không 而nhi 何hà 。 所sở 言ngôn 識thức 蘊uẩn 。 識thức 有hữu 其kỳ 三tam 。 一nhất 曰viết 阿a 賴lại 耶da 。 二nhị 曰viết 末mạt 耶da 。 三tam 曰viết 了liễu 境cảnh 。 此thử 三tam 識thức 其kỳ 性tánh 元nguyên 虗hư 。 互hỗ 起khởi 互hỗ 滅diệt 。 本bổn 無vô 可khả 得đắc 。 非phi 空không 而nhi 何hà 。 所sở 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 。 皆giai 空không 者giả 如như 此thử 。 不bất 離ly 五ngũ 蘊uẩn 而nhi 空không 五ngũ 蘊uẩn 。 非phi 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 之chi 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 乎hồ 。
舍Xá 利Lợi 子Tử 。 是thị 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。
前tiền 推thôi 空không 蘊uẩn 。 緣duyên 起khởi 無vô 體thể 。 此thử 直trực 會hội 歸quy 自tự 心tâm 。 顯hiển 此thử 經Kinh 。 以dĩ 心tâm 為vi 主chủ 。 而nhi 亦diệc 未vị 涉thiệp 心tâm 字tự 。
上thượng 文văn 已dĩ 說thuyết 明minh 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。 恐khủng 人nhân 不bất 能năng 領lãnh 略lược 。 認nhận 作tác 觀quán 照chiếu 功công 夫phu 邊biên 事sự 。 信tín 不bất 及cập 實thật 相tướng 本bổn 然nhiên 。 所sở 以dĩ 就tựu 諸chư 法pháp 中trung 。 指chỉ 出xuất 空không 相tướng 來lai 。 使sử 知tri 本bổn 來lai 實thật 相tướng 。
尋tầm 常thường 看khán 色sắc 空không 。 是thị 個cá 相tương 反phản 的đích 。 那na 知tri 便tiện 是thị 真Chân 如Như 自tự 相tương/tướng 。 故cố 復phục 呼hô 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 五ngũ 蘊uẩn 即tức 空không 。 其kỳ 實thật 不bất 獨độc 五ngũ 蘊uẩn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 都đô 是thị 即tức 空không 的đích 。 諸chư 法pháp 從tùng 緣duyên 而nhi 生sanh 。 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。 其kỳ 實thật 法pháp 本bổn 無vô 生sanh 。 諸chư 法pháp 緣duyên 離ly 則tắc 滅diệt 。 滅diệt 惟duy 緣duyên 滅diệt 。 其kỳ 實thật 法pháp 本bổn 無vô 滅diệt 。 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 的đích 。 雖tuy 在tại 有hữu 漏lậu 色sắc 中trung 。 而nhi 體thể 空không 不bất 染nhiễm 。 雖tuy 在tại 無vô 漏lậu 色sắc 內nội 。 而nhi 空không 體thể 如như 故cố 。 是thị 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 的đích 。 此thử 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 從tùng 來lai 修tu 證chứng 不bất 到đáo 。 德đức 滿mãn 不bất 增tăng 。 本bổn 來lai 變biến 壞hoại 不bất 得đắc 。 障chướng 盡tận 非phi 滅diệt 。 是thị 不bất 增tăng 不bất 減giảm 的đích 。
是thị 故cố 空không 中trung 無vô 色sắc 。 無vô 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 無vô 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 無vô 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 無vô 眼nhãn 界giới 。 乃nãi 至chí 無vô 意ý 識thức 界giới 。
此thử 以dĩ 五ngũ 蘊uẩn 。 六lục 根căn 。 六lục 塵trần 。 十thập 二nhị 處xứ 。 而nhi 顯hiển 真chân 空không 也dã 。 葢# 將tương 萬vạn 法pháp 緣duyên 起khởi 。 結kết 歸quy 自tự 心tâm 。 而nhi 亦diệc 未vị 顯hiển 言ngôn 心tâm 。
眼nhãn 根căn 。 由do 明minh 暗ám 二nhị 塵trần 。 相tương 牽khiên 相tương/tướng 引dẫn 。 除trừ 其kỳ 妄vọng 見kiến 。 還hoàn 其kỳ 本bổn 明minh 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 耳nhĩ 根căn 。 由do 動động 靜tĩnh 二nhị 塵trần 。 相tương/tướng 攝nhiếp 相tương/tướng 援viện 。 除trừ 其kỳ 妄vọng 聽thính 。 還hoàn 其kỳ 本bổn 聰thông 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 鼻tị 根căn 。 舌thiệt 根căn 。 身thân 根căn 。 俱câu 由do 生sanh 滅diệt 諸chư 塵trần 。 自tự 離ly 自tự 合hợp 。 除trừ 其kỳ 妄vọng 知tri 。 還hoàn 其kỳ 本bổn 分phần/phân 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 意ý 根căn 。 由do 出xuất 入nhập 二nhị 塵trần 。 相tương/tướng 起khởi 相tương/tướng 伏phục 。 除trừ 其kỳ 妄vọng 想tưởng 。 還hoàn 其kỳ 本bổn 覺giác 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 六lục 塵trần 。 又hựu 從tùng 根căn 與dữ 識thức 。 分phân 別biệt 而nhi 有hữu 。 所sở 謂vị 若nhược 從tùng 耳nhĩ 聽thính 終chung 難nan 會hội 。 眼nhãn 裏lý 聞văn 聲thanh 始thỉ 得đắc 知tri 。 身thân 安an 意ý 肯khẳng 。 觸xúc 處xứ 皆giai 恬điềm 。 根căn 塵trần 識thức 俱câu 無vô 。 界giới 從tùng 奚hề 立lập 。 總tổng 為vi 迷mê 心tâm 重trọng/trùng 者giả 。 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 。 為vi 迷mê 色sắc 重trọng/trùng 者giả 。 說thuyết 十thập 二nhị 入nhập 。 為vi 色sắc 心tâm 俱câu 迷mê 者giả 。 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。 此thử 三tam 科khoa 。 有hữu 則tắc 為vi 三tam 有hữu 業nghiệp 障chướng 。 無vô 則tắc 為vi 萬vạn 象tượng 俱câu 空không 。 三tam 有hữu 者giả 。 三tam 世thế 也dã 。 亦diệc 三tam 界giới 也dã 。 即tức 欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 。 五ngũ 蘊uẩn 。 只chỉ 是thị 色sắc 心tâm 二nhị 字tự 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 為vi 色sắc 法pháp 。 意ý 為vi 心tâm 法pháp 。 佛Phật 性tánh 真chân 空không 。 有hữu 二nhị 種chủng 用dụng 。 一nhất 自tự 性tánh 用dụng 。 一nhất 隨tùy 緣duyên 用dụng 。 譬thí 如như 明minh 鏡kính 空không 懸huyền 。 不bất 問vấn 物vật 之chi 來lai 否phủ/bĩ 。 鏡kính 光quang 具cụ 能năng 現hiện 之chi 功công 。 曰viết 自tự 性tánh 用dụng 。 忽hốt 有hữu 物vật 至chí 。 隨tùy 物vật 現hiện 形hình 。 曰viết 隨tùy 緣duyên 用dụng 。 十thập 二nhị 處xứ 。 以dĩ 內nội 根căn 外ngoại 塵trần 。 各các 有hữu 處xứ 所sở 。 故cố 六lục 識thức 分phân 別biệt 六lục 塵trần 。 執chấp 妄vọng 成thành 差sai 。 各các 有hữu 界giới 限hạn 。 名danh 十thập 八bát 界giới 。 雖tuy 三tam 六lục 並tịnh 舉cử 。 重trọng/trùng 在tại 六lục 識thức 。 六lục 識thức 本bổn 唯duy 一nhất 識thức 。
無vô 無vô 明minh 。 亦diệc 無vô 無vô 明minh 盡tận 。 乃nãi 至chí 無vô 老lão 死tử 。 亦diệc 無vô 老lão 死tử 盡tận 。
承thừa 上thượng 言ngôn 。 凡phàm 人nhân 有hữu 明minh 有hữu 不bất 明minh 。 皆giai 眼nhãn 界giới 為vi 之chi 累lũy/lụy/luy 耳nhĩ 。 眼nhãn 界giới 既ký 空không 。 明minh 到đáo 盡tận 處xứ 。 何hà 無vô 無vô 明minh 。 不bất 抵để 于vu 盡tận 。 到đáo 此thử 纔tài 是thị 眼nhãn 之chi 真chân 空không 本bổn 相tương/tướng 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 極cực 是thị 意ý 中trung 牽khiên 纏triền 。 不bất 能năng 忘vong 情tình 處xứ 。 意ý 識thức 界giới 既ký 空không 。 生sanh 到đáo 盡tận 處xứ 。 何hà 無vô 老lão 死tử 不bất 抵để 於ư 盡tận 。 到đáo 此thử 纔tài 是thị 意ý 之chi 真chân 空không 本bổn 相tương/tướng 。
真chân 空không 中trung 。 本bổn 來lai 常thường 覺giác 。 覺giác 則tắc 不bất 動động 。 當đương 其kỳ 動động 時thời 。 原nguyên 是thị 堪kham 然nhiên 不bất 動động 。 純thuần 一nhất 大đại 光quang 明minh 藏tạng 。 何hà 從tùng 而nhi 有hữu 無vô 明minh 。 自tự 行hành 識thức 以dĩ 至chí 老lão 死tử 。 當đương 處xứ 發phát 生sanh 。 隨tùy 處xứ 滅diệt 盡tận 。 緣duyên 無vô 可khả 緣duyên 。 起khởi 原nguyên 無vô 起khởi 。 本bổn 性tánh 空không 。 六lục 根căn 之chi 身thân 且thả 無vô 。 將tương 甚thậm 的đích 為vi 老lão 死tử 。 而nhi 謂vị 有hữu 老lão 死tử 盡tận 耶da 。
無vô 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。
苦khổ 集tập 。 屬thuộc 世thế 間gian 因nhân 果quả 也dã 。 滅diệt 道đạo 。 出xuất 世thế 間gian 因nhân 果quả 也dã 。 世thế 間gian 因nhân 果quả 者giả 。 集tập 是thị 招chiêu 感cảm 性tánh 。 苦khổ 是thị 逼bức 迫bách 性tánh 。 以dĩ 貪tham 嗔sân 癡si 。 招chiêu 感cảm 報báo 業nghiệp 。 而nhi 逼bức 迫bách 也dã 。 此thử 逼bức 迫bách 性tánh 。 不bất 出xuất 八bát 苦khổ 。 唯duy 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 知tri 此thử 苦khổ 。 便tiện 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 道đạo 。 而nhi 入nhập 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。
十thập 二nhị 緣duyên 。 既ký 是thị 大đại 光quang 明minh 藏tạng 。 那na 有hữu 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 次thứ 第đệ 耶da 。 中trung 下hạ 根căn 。 則tắc 須tu 說thuyết 苦khổ 方phương 畏úy 。 說thuyết 滅diệt 方phương 忻hãn 。 說thuyết 集tập 方phương 厭yếm 。 說thuyết 道Đạo 方phương 修tu 。 故cố 說thuyết 四Tứ 諦Đế 法pháp 。 此thử 方phương 便tiện 中trung 之chi 方phương 便tiện 。 若nhược 是thị 真chân 性tánh 空không 中trung 。 生sanh 死tử 即tức 法Pháp 身thân 。 結kết 業nghiệp 即tức 解giải 脫thoát 。 煩phiền 惱não 即tức 般Bát 若Nhã 。 有hữu 何hà 苦khổ 集tập 。 可khả 以dĩ 厭yếm 離ly 。 亦diệc 無vô 滅diệt 道đạo 。 可khả 以dĩ 修tu 證chứng 。 四Tứ 諦Đế 亦diệc 是thị 無vô 有hữu 的đích 。
四tứ 皆giai 名danh 諦đế 者giả 。 以dĩ 如Như 來Lai 實thật 語ngữ 。 永vĩnh 無vô 變biến 易dị 故cố 也dã 。 說thuyết 此thử 四Tứ 諦Đế 。 而nhi 先tiên 果quả 後hậu 因nhân 者giả 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 知tri 苦khổ 而nhi 斷đoạn 集tập 。 樂nhạo/nhạc/lạc 滅diệt 而nhi 慕mộ 道đạo 。 始thỉ 可khả 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 也dã 。
無vô 智trí 。 亦diệc 無vô 得đắc 。
此thử 世Thế 尊Tôn 。 直trực 以dĩ 無vô 智trí 無vô 得đắc 。 統thống 結kết 上thượng 意ý 。 始thỉ 焉yên 以dĩ 蘊uẩn 與dữ 空không 。 參tham 觀quán 著trước 力lực 。 猶do 知tri 有hữu 法pháp 有hữu 相tương/tướng 。 至chí 於ư 根căn 塵trần 識thức 界giới 都đô 斷đoạn 。 而nhi 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 盡tận 消tiêu 。 渾hồn 身thân 世thế 兩lưỡng 忘vong 。 心tâm 境cảnh 俱câu 融dung 。 真chân 空không 真chân 理lý 。 妙diệu 應ưng 無vô 窮cùng 。 又hựu 烏ô 知tri 夫phu 般Bát 若Nhã 而nhi 有hữu 智trí 。 與dữ 度độ 一nhất 切thiết 苦khổ 厄ách 。 而nhi 有hữu 得đắc 哉tai 。
知tri 空không 智trí 。 與dữ 所sở 知tri 空không 理lý 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 曰viết 無vô 智trí 無vô 得đắc 。
以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。
承thừa 上thượng 起khởi 下hạ 。
菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。 心tâm 無vô 罣quái 礙ngại 。 無vô 罣quái 礙ngại 故cố 。 無vô 有hữu 恐khủng 怖bố 。 遠viễn 離ly 顛điên 倒đảo 夢mộng 想tưởng 。 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。
至chí 此thử 纔tài 揭yết 出xuất 一nhất 個cá 心tâm 字tự 。 所sở 謂vị 結kết 歸quy 自tự 心tâm 也dã 。 葢# 前tiền 廣quảng 顯hiển 緣duyên 生sanh 。 即tức 是thị 性tánh 空không 般Bát 若Nhã 。 一nhất 無vô 所sở 得đắc 。 故cố 曰viết 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 依y 此thử 性tánh 空không 般Bát 若Nhã 。 圓viên 證chứng 自tự 心tâm 。 了liễu 無vô 遺di 餘dư 。 故cố 曰viết 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。 心tâm 無vô 罣quái 礙ngại 。 且thả 此thử 心tâm 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 如như 大đại 寶bảo 聚tụ 。 纖tiêm 毫hào 不bất 存tồn 。 如như 閃thiểm 電điện 光quang 。 無vô 容dung 擬nghĩ 議nghị 。 更cánh 無vô 一nhất 物vật 可khả 作tác 障chướng 礙ngại 。 心tâm 法pháp 如như 是thị 之chi 淨tịnh 。 何hà 恐khủng 怖bố 而nhi 不bất 除trừ 。 何hà 顛điên 倒đảo 之chi 不bất 遠viễn 。 何hà 夢mộng 想tưởng 之chi 可khả 亂loạn 。 何hà 涅Niết 槃Bàn 之chi 不bất 得đắc 。 其kỳ 自tự 在tại 為vi 何hà 如như 。 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 者giả 。 能năng 依y 之chi 人nhân 也dã 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 者giả 。 所sở 依y 之chi 法pháp 也dã 。
菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 。 無vô 所sở 得đắc 的đích 真chân 空không 。 著trước 個cá 依y 字tự 。 色sắc 空không 生sanh 滅diệt 。 淨tịnh 垢cấu 增tăng 減giảm 。 蘊uẩn 界giới 處xứ 入nhập 。 緣duyên 諦đế 智trí 得đắc 。 種chủng 種chủng 都đô 是thị 罣quái 礙ngại 人nhân 心tâm 的đích 法pháp 相tướng 。 惟duy 般Bát 若Nhã 照chiếu 見kiến 真chân 空không 。 到đáo 無vô 所sở 得đắc 處xứ 。 則tắc 蕩đãng 然nhiên 一nhất 無vô 罣quái 礙ngại 。 何hà 等đẳng 自tự 在tại 。 觀quán 至chí 此thử 。 業nghiệp 性tánh 都đô 亡vong 。 一nhất 切thiết 所sở 作tác 。 無vô 有hữu 作tác 者giả 。 依y 而nhi 無vô 依y 。 盡tận 十thập 方phương 世thế 界giới 。 在tại 自tự 己kỷ 光quang 明minh 裏lý 。 安an 有hữu 一nhất 法pháp 與dữ 我ngã 為vi 緣duyên 為vi 對đối 。 正chánh 智trí 既ký 明minh 。 顛điên 倒đảo 自tự 息tức 。 無vô 端đoan 夢mộng 想tưởng 。 消tiêu 歸quy 淨tịnh 盡tận 。 所sở 謂vị 眼nhãn 若nhược 不bất 睡thụy 。 諸chư 夢mộng 自tự 除trừ 。 心tâm 若nhược 不bất 異dị 。 萬vạn 法pháp 一Nhất 如Như 也dã 。 無vô 恐khủng 怖bố 。 則tắc 出xuất 息tức 不bất 涉thiệp 眾chúng 緣duyên 。 無vô 夢mộng 想tưởng 。 則tắc 入nhập 息tức 不bất 居cư 陰ấm 界giới 。 生sanh 滅diệt 既ký 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 方phương 得đắc 究cứu 竟cánh 。
三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
此thử 顯hiển 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 依y 般Bát 若Nhã 性tánh 空không 。 而nhi 圓viên 證chứng 自tự 心tâm 。 葢# 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 雖tuy 然nhiên 果quả 稱xưng 。 亦diệc 實thật 自tự 心tâm 之chi 別biệt 名danh 也dã 。 萬vạn 法pháp 至chí 心tâm 而nhi 極cực 。 名danh 曰viết 無vô 上thượng 。 更cánh 無vô 邪tà 正chánh 等đẳng 差sai 。 名danh 曰viết 正chánh 等đẳng 。 無vô 法pháp 不bất 了liễu 。 名danh 曰viết 正Chánh 覺Giác 。 實thật 覺giác 昏hôn 迷mê 之chi 識thức 性tánh 。 能năng 照chiếu 萬vạn 法pháp 之chi 重trọng/trùng 衢cù 。 是thị 知tri 三tam 界giới 無vô 別biệt 法pháp 。 惟duy 是thị 一nhất 心tâm 造tạo 。 不bất 惟duy 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 修tu 證chứng 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 莫mạc 不bất 皆giai 依y 般Bát 若Nhã 。 得đắc 成thành 正chánh 覺giác 。
故cố 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 是thị 大đại 神thần 咒chú 。 是thị 大đại 明minh 咒chú 。 是thị 無vô 上thượng 咒chú 。 是thị 無vô 等đẳng 等đẳng 咒chú 。 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 苦khổ 。 真chân 實thật 不bất 虗hư 。
故cố 字tự 。 緊khẩn 接tiếp 上thượng 文văn 。 可khả 見kiến 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 是thị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 之chi 托thác 命mạng 。 而nhi 六lục 百bách 卷quyển 之chi 真Chân 諦Đế 也dã 。 其kỳ 妙diệu 義nghĩa 豈khởi 易dị 言ngôn 哉tai 。 慧tuệ 性tánh 降hàng 魔ma 。 是thị 大đại 神thần 咒chú 。 心tâm 燈đăng 破phá 暗ám 。 是thị 大đại 明minh 咒chú 。 莫mạc 可khả 踰du 越việt 。 是thị 無vô 上thượng 咒chú 。 無vô 可khả 等đẳng 倫luân 。 是thị 無vô 等đẳng 等đẳng 咒chú 。 其kỳ 神thần 通thông 廣quảng 大đại 。 果quả 報báo 無vô 邊biên 。 此thử 結kết 般Bát 若Nhã 功công 用dụng 廣quảng 大đại 。 除trừ 苦khổ 得đắc 樂lạc 。 決quyết 定định 無vô 疑nghi 。
故cố 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 咒chú 。 即tức 說thuyết 咒chú 曰viết 。
揭yết 諦đế 。 揭yết 諦đế 。 波ba 羅la 揭yết 諦đế 。 波ba 羅la 僧tăng 揭yết 諦đế 。 菩bồ 提đề 。 薩tát 婆bà 訶ha 。
揭yết 。 去khứ 也dã 。 度độ 也dã 。 重trọng/trùng 言ngôn 揭yết 諦đế 者giả 。 自tự 度độ 而nhi 普phổ 度độ 他tha 也dã 。 波ba 羅la 揭yết 諦đế 者giả 。 慧tuệ 筏phiệt 也dã 。 波ba 羅la 僧tăng 揭yết 諦đế 者giả 。 普phổ 願nguyện 同đồng 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 菩Bồ 提Đề 薩tát 婆bà 訶ha 者giả 。 慈từ 航# 無vô 滯trệ 礙ngại 也dã 。 佛Phật 說thuyết 此thử 咒chú 。 天thiên 龍long 八bát 部bộ 。 等đẳng 眾chúng 護hộ 持trì 。 此thử 係hệ 密mật 諦đế 。 夫phu 非phi 護hộ 善thiện 遮già 惡ác 之chi 意ý 。 咒chú 者giả 願nguyện 也dã 。 願nguyện 諸chư 眾chúng 生sanh 。 皆giai 如như 我ngã 之chi 得đắc 成thành 正chánh 覺giác 也dã 。
○# 亦diệc 云vân 。 鬼quỷ 神thần 王vương 之chi 名danh 號hiệu 。 此thử 經Kinh 亦diệc 具cụ 三tam 分phần/phân 。 觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 度độ 一nhất 切thiết 苦khổ 厄ách 。 屬thuộc 序tự 分phần/phân 。 葢# 因nhân 菩Bồ 薩Tát 而nhi 序tự 起khởi 法Pháp 門môn 也dã 。 告cáo 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 至chí 般Bát 若Nhã 是thị 大đại 神thần 咒chú 。 屬thuộc 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 正chánh 以dĩ 性tánh 空không 會hội 心tâm 。 與dữ 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 也dã 。 後hậu 說thuyết 咒chú 文văn 。 意ý 屬thuộc 流lưu 通thông 。 葢# 此thử 流lưu 通thông 。 非phi 同đồng 他tha 經kinh 。 以dĩ 無vô 相tướng 般Bát 若Nhã 。 非phi 可khả 文văn 言ngôn 贊tán 說thuyết 弘hoằng 持trì 。 直trực 於ư 無vô 言ngôn 無vô 說thuyết 。 無vô 思tư 無vô 解giải 。 以dĩ 默mặc 契khế 於ư 言ngôn 先tiên 。 領lãnh 略lược 於ư 物vật 表biểu 。 是thị 為vi 真chân 弘hoằng 通thông 般Bát 若Nhã 。 真chân 流lưu 傳truyền 正chánh 宗tông 。 故cố 以dĩ 密mật 咒chú 宣tuyên 在tại 經kinh 末mạt 。
般Bát 若Nhã 六lục 百bách 餘dư 卷quyển 。 獨độc 此thử 名danh 心tâm 經kinh 者giả 。 以dĩ 其kỳ 不bất 說thuyết 枝chi 葉diệp 。 而nhi 單đơn 說thuyết 根căn 本bổn 也dã 。 奘tráng 師sư 為vi 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 法pháp 主chủ 。 其kỳ 於ư 相tương/tướng 宗tông 。 集tập 成thành 百bách 卷quyển 。 獨độc 譯dịch 此thử 卷quyển 。 掃tảo 盡tận 諸chư 相tướng 。 單đơn 說thuyết 真chân 空không 。 此thử 是thị 文Văn 殊Thù 智trí 門môn 。 卻khước 首thủ 舉cử 觀quán 自tự 在tại 者giả 何hà 。 正chánh 以dĩ 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 單đơn 為vi 眾chúng 生sanh 度độ 苦khổ 。 若nhược 不bất 發phát 大đại 悲bi 心tâm 。 縱túng/tung 具cụ 根căn 本bổn 智trí 。 自tự 救cứu 不bất 了liễu 。 觀quán 音âm 。 是thị 度độ 苦khổ 厄ách 大Đại 悲Bi 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 首thủ 舉cử 之chi 。 以dĩ 為vi 真chân 空không 妙diệu 智trí 的đích 榜bảng 樣# 。
此thử 經Kinh 凡phàm 六lục 譯dịch 。 一nhất 東đông 晉tấn 姚Diêu 秦Tần 。 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch 。 名danh 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 大đại 明minh 咒chú 經kinh 。 二nhị 唐đường 玄huyền 奘tráng 譯dịch 。 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 心tâm 經kinh 。 三tam 唐đường 般Bát 若Nhã 利lợi 言ngôn 譯dịch 。 名danh 與dữ 奘tráng 師sư 譯dịch 同đồng 。 四tứ 宋tống 法pháp 月nguyệt 譯dịch 。 名danh 普Phổ 遍Biến 智Trí 藏Tạng 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 經kinh 。 五ngũ 宋tống 施thí 護hộ 譯dịch 。 名danh 佛Phật 說thuyết 聖thánh 佛Phật 母mẫu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 經kinh 。 六lục 元nguyên 達đạt 里lý 麻ma 剌lạt 怛đát 柰nại 譯dịch 。 名danh 出xuất 有hữu 壞hoại 聖thánh 母mẫu 智trí 慧tuệ 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 心tâm 經kinh 。
古cổ 傳truyền 奘tráng 師sư 。 至chí 罽kế 賓tân 國quốc 。 道đạo 險hiểm 。 宿túc 空không 室thất 中trung 。 忽hốt 有hữu 僧Tăng 口khẩu 授thọ 心tâm 經kinh 。 遂toại 得đắc 降hàng 伏phục 虎hổ 豹báo 。 避tị 遠viễn 魑si 魅mị 。 達đạt 西tây 域vực 。
賢hiền 首thủ 。 以dĩ 此thử 經Kinh 為vi 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 說thuyết 。 尋tầm 珠châu 云vân 。 此thử 觀Quán 自Tự 在Tại 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 說thuyết 也dã 。 施thí 護hộ 本bổn 云vân 。 世Thế 尊Tôn 在tại 靈Linh 鷲Thứu 山Sơn 中trung 。 入nhập 甚thậm 深thâm 光quang 明minh 。 宣tuyên 說thuyết 三Tam 摩Ma 提Đề 竟cánh 。 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 白bạch 觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 若nhược 有hữu 人nhân 欲dục 修tu 學học 。 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 法Pháp 門môn 者giả 。 當đương 云vân 何hà 修tu 學học 。 而nhi 觀Quán 自Tự 在Tại 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 此thử 經Kinh 。 此thử 經Kinh 乃nãi 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 大đại 品phẩm 般Bát 若Nhã 之chi 精tinh 要yếu 。 故cố 知tri 菩Bồ 薩Tát 之chi 說thuyết 。 即tức 世Thế 尊Tôn 之chi 語ngữ 也dã 。 觀quán 自tự 在tại 。 即tức 觀quán 世thế 音âm 。
一nhất 釋thích 名danh 。 二nhị 辨biện 體thể 。 三Tam 明Minh 宗tông 。 四tứ 論luận 用dụng 。 五ngũ 判phán 教giáo 相tương/tướng 。 今kim 題đề 以dĩ 法pháp 喻dụ 為vi 名danh 。 實thật 相tướng 為vi 體thể 。 觀quán 照chiếu 為vi 宗tông 。 度độ 苦khổ 為vi 用dụng 。 大Đại 乘Thừa 為vi 教giáo 相tương/tướng 。
附phụ
楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 七Thất 處Xứ 徵Trưng 心Tâm
先tiên 示thị 三tam 觀quán 。 為vi 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 之chi 根căn 本bổn 。
次thứ 破phá 妄vọng 心tâm 不bất 在tại 內nội 。 而nhi 靈linh 知tri 之chi 心tâm 。 在tại 六lục 根căn 門môn 頭đầu 。 明minh 明minh 不bất 昧muội 。 了liễu 了liễu 常thường 知tri 。
二nhị 掃tảo 除trừ 執chấp 心tâm 在tại 外ngoại 。
三tam 破phá 心tâm 不bất 隨tùy 根căn 。 心tâm 見kiến 山sơn 河hà 。 亦diệc 應ưng 見kiến 眼nhãn 。 若nhược 使sử 心tâm 能năng 見kiến 眼nhãn 。 眼nhãn 反phản 為vi 心tâm 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 不bất 是thị 能năng 生sanh 之chi 根căn 。
四tứ 破phá 見kiến 暗ám 不bất 成thành 見kiến 內nội 。 合hợp 眼nhãn 見kiến 暗ám 之chi 時thời 。 名danh 為vi 反phản 觀quán 身thân 中trung 。 是thị 則tắc 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 之chi 時thời 。 應ưng 反phản 觀quán 己kỷ 面diện 。 若nhược 不bất 見kiến 面diện 。 內nội 對đối 不bất 成thành 。
五ngũ 破phá 心tâm 不bất 隨tùy 合hợp 。 謂vị 法pháp 有hữu 定định 相tương/tướng 。 心tâm 無vô 定định 體thể 。 既ký 無vô 定định 體thể 。 則tắc 無vô 合hợp 處xứ 。
六lục 因nhân 執chấp 中trung 間gian 。 先tiên 為vi 審thẩm 定định 中trung 間gian 在tại 身thân 在tại 境cảnh 。 而nhi 後hậu 兩lưỡng 破phá 其kỳ 中trung 。 俱câu 無vô 定định 在tại 。
七thất 破phá 無vô 著trước 。 世Thế 尊Tôn 在tại 般Bát 若Nhã 會hội 中trung 。 談đàm 無vô 著trước 真chân 宗tông 。 不bất 在tại 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。 正chánh 言ngôn 心tâm 無vô 處xứ 所sở 。 無vô 處xứ 住trụ 心tâm 。 不bất 應ưng 復phục 有hữu 所sở 著trước 。
法Pháp 身thân 無vô 在tại 。 而nhi 無vô 不bất 在tại 。 始thỉ 阿A 難Nan 計kế 心tâm 在tại 內nội 在tại 外ngoại 。 潛tiềm 根căn 雙song 計kế 隨tùy 合hợp 中trung 間gian 。 是thị 以dĩ 心tâm 為vi 有hữu 在tại 。 故cố 世Thế 尊Tôn 以dĩ 無vô 在tại 破phá 之chi 。 及cập 至chí 第đệ 七thất 。 又hựu 計kế 心tâm 為vi 無vô 在tại 。 世Thế 尊Tôn 復phục 以dĩ 相tướng 有hữu 則tắc 在tại 破phá 之chi 。 總tổng 顯hiển 無vô 在tại 無vô 不bất 在tại 之chi 旨chỉ 。
如Như 來Lai 十thập 大đại 弟đệ 子tử
迦Ca 葉Diếp 頭đầu 陀đà 。 阿A 難Nan 多đa 聞văn 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 。 目Mục 連Liên 神thần 通thông 。 羅La 睺Hầu 羅La 密mật 行hạnh 。 阿a 那na 律luật 天thiên 眼nhãn 。 富phú 樓lâu 那na 說thuyết 法Pháp 。 迦ca 旃chiên 延diên 論luận 義nghĩa 。 優ưu 波ba 離ly 持trì 律luật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 解giải 空không 。 皆giai 稱xưng 第đệ 一nhất 。
大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới
相tương/tướng 傳truyền 以dĩ 須Tu 彌Di 山Sơn 為vi 中trung 。 分phần/phân 東đông 西tây 南nam 北bắc 四tứ 大đại 洲châu 。 南Nam 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 東đông 弗Phất 于Vu 逮Đãi 。 西Tây 瞿Cù 耶Da 尼Ni 。 北bắc 鬱uất 單đơn 越việt 。 一nhất 州châu 分phần/phân 八bát 所sở 。 又hựu 有hữu 一nhất 中trung 所sở 。 為vì 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 即tức 謂vị 忉Đao 利Lợi 天thiên 成thành 一nhất 小tiểu 世thế 界giới 。 如như 此thử 一nhất 千thiên 小tiểu 世thế 界giới 。 曰viết 小tiểu 千thiên 。 如như 此thử 一nhất 千thiên 。 小tiểu 千thiên 世thế 界giới 。 曰viết 中trung 千thiên 。 又hựu 如như 此thử 一nhất 千thiên 。 中trung 千thiên 世thế 界giới 。 曰viết 大Đại 千Thiên 。 三tam 次thứ 言ngôn 千thiên 。 故cố 謂vị 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 至chí 日nhật 月nguyệt 在tại 此thử 山sơn 半bán 腰yêu 中trung 。 繞nhiễu 山sơn 而nhi 行hành 。 照chiếu 處xứ 為vi 晝trú 。 背bối/bội 處xứ 為vi 夜dạ 。
無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn
涅Niết 槃Bàn 已dĩ 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 。 超siêu 出xuất 輪luân 迴hồi 。 是thị 修tu 行hành 極cực 地địa 。 無vô 餘dư 有hữu 三tam 。 一nhất 煩phiền 惱não 餘dư 。 一nhất 業nghiệp 餘dư 。 一nhất 果quả 報báo 餘dư 。 非phi 大Đại 乘Thừa 最Tối 上Thượng 乘Thừa 未vị 易dị 臻trăn 此thử 。
三tam 乘thừa
一nhất 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 。 羅La 漢Hán 得đắc 道Đạo 。 全toàn 賴lại 佛Phật 語ngữ 指chỉ 示thị 。 二nhị 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 得đắc 道Đạo 。 緣duyên 有hữu 感cảm 觸xúc 而nhi 心tâm 悟ngộ 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 不bất 惟duy 修tu 行hành 六Lục 度Độ 。 通thông 修tu 萬vạn 行hạnh 。 志chí 在tại 廣quảng 濟tế 。 是thị 登đăng 大Đại 乘Thừa 。
六Lục 度Độ
一nhất 布bố 施thí 。 為vì 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 二nhị 持trì 戒giới 。 為vi 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三tam 忍nhẫn 辱nhục 。 為vi 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 四tứ 精tinh 進tấn 。 為vi 毘Tỳ 離Ly 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 五ngũ 禪thiền 定định 。 為vi 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 六lục 智trí 慧tuệ 。 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 六lục 者giả 全toàn 則tắc 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 云vân 六Lục 度Độ 。
十Thập 地Địa
一nhất 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 達đạt 佛Phật 境cảnh 界giới 。 一nhất 離ly 垢cấu 地địa 。 同đồng 異dị 性tánh 滅diệt 。 一nhất 發phát 光quang 地địa 。 淨tịnh 極cực 明minh 生sanh 。 一nhất 現hiện 慧tuệ 地địa 。 明minh 極cực 光quang 滿mãn 。 一nhất 現hiện 前tiền 地địa 。 同đồng 異dị 不bất 生sanh 。 一nhất 難nan 勝thắng 地địa 。 性tánh 淨tịnh 明minh 露lộ 。 一nhất 遠viễn 行hành 地địa 。 盡tận 真Chân 如Như 際tế 。 一nhất 不bất 動động 地địa 。 合hợp 真Chân 如Như 心tâm 。 一nhất 善thiện 慧tuệ 地địa 。 發phát 真Chân 如Như 用dụng 。 一nhất 慈từ 雲vân 地địa 。 覆phú 涅Niết 槃Bàn 海hải 。
般Bát 若Nhã 心Tâm 經Kinh 句Cú 義Nghĩa 一Nhất 卷Quyển
清thanh 。 淨tịnh 挺đĩnh 著trước 。
收Thu 于Vu 閱Duyệt 經Kinh 十Thập 二Nhị 種Chủng 第Đệ 十Thập