般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích
Quyển 8
偈Kệ 本Bổn 龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 論Luận 分Phân 別Biệt 明Minh 菩Bồ 薩Tát 唐Đường 波Ba 羅La 頗Phả 蜜Mật 多Đa 羅La 譯Dịch
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 八bát
偈kệ 本bổn 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 論luận 分phân 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 。
大đại 唐đường 中trung 印ấn 度độ 三tam 藏tạng 波ba 羅la 頗phả 蜜mật 多đa 羅la 譯dịch
觀Quán 苦Khổ 品Phẩm 第đệ 十thập 二nhị
復phục 次thứ 苦khổ 無vô 自tự 性tánh 。 所sở 對đối 治trị 空không 。 遮già 定định 執chấp 故cố 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 是thị 諸chư 陰ấm 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 苦khổ 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 則tắc 無vô 彼bỉ 苦khổ 。 如như 第đệ 二nhị 頭đầu 。 陰ấm 是thị 苦khổ 者giả 。 如như 經kinh 偈kệ 曰viết 。
苦khổ 集tập 亦diệc 世thế 間gian 。 見kiến 處xứ 及cập 彼bỉ 有hữu 。
以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 是thị 諸chư 陰ấm 。 論luận 者giả 言ngôn 。 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 於ư 苦khổ 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
有hữu 人nhân 欲dục 得đắc 苦khổ 。 自tự 作tác 及cập 他tha 作tác 。
共cộng 作tác 無vô 因nhân 作tác 。 彼bỉ 果quả 皆giai 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 種chủng 種chủng 無vô 量lượng 。 如như 理lý 觀quán 察sát 。 彼bỉ 皆giai 不bất 然nhiên 。 云vân 何hà 觀quán 察sát 。 苦khổ 非phi 自tự 作tác 。 如như 偈kệ 曰viết 。
苦khổ 若nhược 自tự 作tác 者giả 。 則tắc 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。
釋thích 曰viết 。 由do 自tự 作tác 故cố 。 則tắc 不bất 藉tạ 因nhân 緣duyên 。 是thị 故cố 苦khổ 從tùng 緣duyên 起khởi 。 即tức 無vô 此thử 義nghĩa 。 而nhi 彼bỉ 不bất 然nhiên 。 復phục 欲dục 得đắc 故cố 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 謂vị 從tùng 緣duyên 起khởi 。 如như 偈kệ 曰viết 。
由do 現hiện 陰ấm 為vi 因nhân 。 未vị 來lai 陰ấm 得đắc 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 陰ấm 相tương 續tục 名danh 調Điều 達Đạt 者giả 非phi 調Điều 達Đạt 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 藉tạ 緣duyên 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 一nhất 有hữu 由do 現hiện 陰ấm 為vi 因nhân 牽khiên 後hậu 陰ấm 起khởi 義nghĩa 正chánh 如như 此thử 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 言ngôn 。 身thân 等đẳng 諸chư 根căn 。 覺giác 聚tụ 雖tuy 別biệt 而nhi 我ngã 無vô 異dị 。 彼bỉ 一nhất 遍biến 住trụ 亦diệc 是thị 作tác 者giả 彼bỉ 作tác 此thử 苦khổ 故cố 。 是thị 自tự 作tác 。 若nhược 言ngôn 諸chư 行hành 剎sát 那na 。 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 。 無vô 常thường 者giả 。 此thử 說thuyết 有hữu 過quá 。 得đắc 何hà 等đẳng 過quá 。 此thử 心tâm 剎sát 那na 俱câu 生sanh 之chi 苦khổ 。 不bất 即tức 此thử 苦khổ 剎sát 那na 心tâm 作tác 故cố 。 非phi 自tự 作tác 亦diệc 非phi 他tha 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 他tha 所sở 作tác 業nghiệp 自tự 受thọ 果quả 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 意ý 若nhược 欲dục 令linh 他tha 。 作tác 者giả 則tắc 違vi 自tự 悉tất 檀đàn 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 汝nhữ 言ngôn 丈trượng 夫phu 即tức 是thị 作tác 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 常thường 故cố 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 以dĩ 常thường 驗nghiệm 故cố 。 知tri 非phi 作tác 者giả 。 丈trượng 夫phu 作tác 者giả 法pháp 自tự 體thể 破phá 立lập 義nghĩa 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 定định 謂vị 我ngã 作tác 此thử 苦khổ 即tức 不bất 從tùng 緣duyên 起khởi 。 有hữu 如như 是thị 過quá 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 我ngã 法pháp 中trung 名danh 苦khổ 為vi 我ngã 。 義nghĩa 意ý 如như 是thị 。
復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 丈trượng 夫phu 作tác 業nghiệp 即tức 是thị 自tự 作tác 非phi 不bất 藉tạ 餘dư 因nhân 緣duyên 共cộng 作tác 後hậu 得đắc 起khởi 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 無vô 量lượng 因nhân 共cộng 我ngã 作tác 苦khổ 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如như 彼bỉ 乾can 草thảo 及cập 牛ngưu 糞phẩn 等đẳng 為vi 火hỏa 作tác 緣duyên 。 義nghĩa 意ý 正chánh 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 調Điều 達Đạt 之chi 苦khổ 非phi 調Điều 達Đạt 我ngã 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 苦khổ 故cố 如như 耶da 若nhược 苦khổ 。 汝nhữ 前tiền 說thuyết 言ngôn 。 若nhược 剎sát 那na 諸chư 行hành 等đẳng 無vô 別biệt 作tác 者giả 。 彼bỉ 業nghiệp 所sở 作tác 即tức 是thị 自tự 作tác 者giả 。 今kim 當đương 答đáp 汝nhữ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 苦khổ 不bất 可khả 說thuyết 故cố 我ngã 無vô 過quá 。 彼bỉ 世thế 諦đế 中trung 相tương/tướng 以dĩ 相tương 續tục 因nhân 果quả 不bất 別biệt 。 世thế 間gian 咸hàm 見kiến 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 如như 言ngôn 彼bỉ 處xứ 燈đăng 來lai 此thử 菴am 羅la 樹thụ 是thị 我ngã 所sở 種chủng 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 後hậu 時thời 有hữu 相tương/tướng 與dữ 彼bỉ 前tiền 思tư 相tương 續tục 。 因nhân 果quả 不bất 別biệt 前tiền 有hữu 相tương/tướng 思tư 。 此thử 剎sát 那na 作tác 名danh 為vi 自tự 作tác 。 由do 前tiền 剎sát 那na 思tư 所sở 積tích 集tập 。 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 彼bỉ 業nghiệp 滅diệt 時thời 與dữ 後hậu 為vi 因nhân 。 如như 彼bỉ 燈đăng 焰diễm 前tiền 為vi 後hậu 因nhân 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 相tương 續tục 乃nãi 至chí 得đắc 果quả 。 故cố 非phi 不bất 作tác 而nhi 得đắc 。 亦diệc 非phi 作tác 已dĩ 失thất 滅diệt 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 諸chư 行hành 剎sát 那na 。 先tiên 所sở 集tập 業nghiệp 不bất 受thọ 後hậu 果quả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 異dị 故cố 。 如như 別biệt 相tướng 續tục 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
處xứ 處xứ 緣duyên 起khởi 法pháp 。 不bất 即tức 是thị 彼bỉ 緣duyên 。
亦diệc 不bất 異dị 彼bỉ 緣duyên 。 不bất 常thường 亦diệc 不bất 斷đoạn 。
釋thích 曰viết 。 我ngã 悉tất 檀đàn 如như 是thị 。 汝nhữ 立lập 異dị 故cố 為vi 因nhân 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 先tiên 心tâm 剎sát 那na 所sở 傳truyền 來lai 業nghiệp 。 對đối 治trị 未vị 生sanh 。 相tương 續tục 與dữ 果quả 。 以dĩ 功công 能năng 勝thắng 異dị 故cố 。 譬thí 如như 以dĩ 紫tử 鑛khoáng 汁trấp 浸tẩm 摩ma 多đa 弄lộng 伽già 子tử 種chủng 之chi 。 後hậu 時thời 花hoa 中trung 有hữu 紫tử 鑛khoáng 色sắc 不bất 違vi 世thế 諦đế 。
復phục 次thứ 說thuyết 有hữu 丈trượng 夫phu 者giả 言ngôn 。 一nhất 邊biên 作tác 業nghiệp 。 一nhất 邊biên 受thọ 果quả 。 無vô 如như 上thượng 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 一nhất 邊biên 者giả 不bất 作tác 而nhi 得đắc 。 此thử 一nhất 邊biên 者giả 已dĩ 作tác 失thất 壞hoại 。 以dĩ 作tác 業nghiệp 邊biên 永vĩnh 不bất 得đắc 果quả 。 有hữu 此thử 過quá 失thất 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 我ngã 是thị 一nhất 故cố 無vô 過quá 。 云vân 何hà 知tri 一nhất 。 與dữ 一nhất 數số 相tương 應ứng 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 我ngã 與dữ 一nhất 數số 相tương 應ứng 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 有hữu 故cố 。 譬thí 如như 一nhất 數số 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 苦khổ 非phi 自tự 作tác 。 亦diệc 不bất 他tha 作tác 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 前tiền 陰ấm 異dị 後hậu 。 後hậu 陰ấm 異dị 前tiền 者giả 。
此thử 陰ấm 從tùng 彼bỉ 生sanh 。 可khả 言ngôn 他tha 作tác 苦khổ 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 欲dục 得đắc 他tha 作tác 苦khổ 者giả 。 法pháp 體thể 不bất 成thành 。 立lập 義nghĩa 有hữu 過quá 。 而nhi 實thật 不bất 然nhiên 。 云vân 何hà 不bất 然nhiên 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 調Điều 達Đạt 後hậu 陰ấm 於ư 先tiên 陰ấm 非phi 他tha 。
何hà 以dĩ 故cố 。 調Điều 達Đạt 陰ấm 故cố 。 譬thí 如như 後hậu 自tự 陰ấm 體thể 。 又hựu 彼bỉ 苦khổ 體thể 。 相tương 續tục 不bất 別biệt 故cố 。 立lập 義nghĩa 譬thí 喻dụ 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。
復phục 次thứ 執chấp 有hữu 人nhân 者giả 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 他tha 所sở 造tạo 業nghiệp 自tự 受thọ 果quả 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 位vị 差sai 別biệt 皆giai 人nhân 作tác 故cố 。 名danh 自tự 作tác 苦khổ 。 亦diệc 名danh 他tha 作tác 。 二nhị 家gia 所sở 立lập 者giả 。 我ngã 無vô 此thử 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 但đãn 有hữu 此thử 語ngữ 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 。 離ly 苦khổ 無vô 別biệt 人nhân 。
何hà 等đẳng 是thị 彼bỉ 人nhân 。 言ngôn 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 。
釋thích 曰viết 。 何hà 等đẳng 是thị 苦khổ 。 謂vị 五ngũ 陰ấm 相tương/tướng 。 離ly 彼bỉ 苦khổ 陰ấm 無vô 別biệt 有hữu 人nhân 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 人nhân 作tác 於ư 苦khổ 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 執chấp 。 言ngôn 人nhân 與dữ 五ngũ 陰ấm 不bất 一nhất 不bất 異dị 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 但đãn 於ư 五ngũ 陰ấm 施thí 調Điều 達Đạt 名danh 。 無vô 人nhân 可khả 得đắc 。 以dĩ 緣duyên 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 瓶bình 等đẳng 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 彼bỉ 人nhân 不bất 成thành 。 人nhân 既ký 不bất 成thành 。 無vô 作tác 苦khổ 者giả 。
復phục 次thứ 他tha 人nhân 作tác 苦khổ 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 他tha 人nhân 作tác 苦khổ 。 持trì 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。
離ly 苦khổ 何hà 有hữu 他tha 。 而nhi 言ngôn 他tha 作tác 苦khổ 。
釋thích 曰viết 。 離ly 苦khổ 無vô 人nhân 。 前tiền 已dĩ 遮già 故cố 。 人nhân 有hữu 別biệt 體thể 令linh 證chứng 知tri 者giả 。 以dĩ 無vô 驗nghiệm 故cố 。 如như 是thị 自tự 作tác 苦khổ 不bất 可khả 得đắc 。 先tiên 已dĩ 立lập 驗nghiệm 曉hiểu 諸chư 未vị 解giải 。 是thị 故cố 偈kệ 曰viết 。
自tự 作tác 若nhược 不bất 成thành 。 何hà 處xứ 有hữu 他tha 作tác 。
若nhược 他tha 人nhân 作tác 苦khổ 。 彼bỉ 還hoàn 是thị 自tự 作tác 。
釋thích 曰viết 。 無vô 自tự 作tác 苦khổ 而nhi 指chỉ 示thị 言ngôn 他tha 作tác 苦khổ 者giả 。 此thử 語ngữ 不bất 然nhiên 。 如như 別biệt 相tướng 續tục 決quyết 定định 報báo 業nghiệp 。 言ngôn 他tha 作tác 者giả 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 。 何hà 處xứ 有hữu 他tha 作tác 。 語ngữ 意ý 如như 是thị 。 汝nhữ 言ngôn 位vị 有hữu 差sai 別biệt 人nhân 無vô 異dị 者giả 。 此thử 為vi 妄vọng 語ngữ 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 若nhược 自tự 作tác 苦khổ 。 若nhược 他tha 作tác 者giả 。 此thử 皆giai 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 異dị 尼ni 犍kiền 子tử 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 故cố 苦khổ 是thị 自tự 作tác 。 而nhi 苦khổ 不bất 即tức 人nhân 名danh 為vi 他tha 作tác 。 是thị 故cố 自tự 作tác 他tha 作tác 二nhị 門môn 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
自tự 作tác 苦khổ 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 無vô 人nhân 作tác 苦khổ 。 此thử 義nghĩa 如như 是thị 。 由do 苦khổ 無vô 自tự 體thể 人nhân 無vô 體thể 故cố 。 若nhược 謂vị 苦khổ 體thể 是thị 人nhân 者giả 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 偈kệ 曰viết 。
苦khổ 不bất 還hoàn 作tác 苦khổ 。
釋thích 曰viết 。 如như 先tiên 偈kệ 言ngôn 。 苦khổ 若nhược 自tự 作tác 者giả 。 則tắc 不bất 從tùng 緣duyên 起khởi 。 此thử 之chi 二nhị 句cú 。 如như 彼bỉ 已dĩ 遮già 語ngữ 意ý 如như 是thị 。
復phục 次thứ 若nhược 苦khổ 還hoàn 作tác 苦khổ 者giả 。 即tức 是thị 果quả 還hoàn 作tác 果quả 。 又hựu 苦khổ 自tự 起khởi 不bất 待đãi 因nhân 緣duyên 。 此thử 之chi 二nhị 種chủng 。 世thế 所sở 不bất 見kiến 。 汝nhữ 前tiền 說thuyết 言ngôn 。 苦khổ 不bất 即tức 人nhân 此thử 人nhân 作tác 苦khổ 名danh 他tha 作tác 者giả 。 此thử 說thuyết 不bất 善thiện 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 他tha 作tác 苦khổ 者giả 。
釋thích 曰viết 。 外ngoại 人nhân 意ý 欲dục 以dĩ 人nhân 為vi 他tha 。 此thử 人nhân 無vô 體thể 不bất 能năng 作tác 苦khổ 。 何hà 故cố 不bất 作tác 。 以dĩ 其kỳ 空không 故cố 。 空không 則tắc 無vô 物vật 。 云vân 何hà 起khởi 作tác 。 無vô 起khởi 有hữu 體thể 者giả 。 智trí 人nhân 所sở 不bất 欲dục 。 是thị 故cố 偈kệ 曰viết 。
無vô 他tha 誰thùy 作tác 苦khổ 。
釋thích 曰viết 。 無vô 此thử 他tha 義nghĩa 。 語ngữ 意ý 如như 是thị 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 自tự 作tác 他tha 作tác 此thử 皆giai 不bất 然nhiên 。 俱câu 作tác 者giả 言ngôn 二nhị 作tác 苦khổ 故cố 無vô 過quá 。 為vi 遮già 此thử 故cố 。 阿a 闍xà 梨lê 偈kệ 曰viết 。
若nhược 一nhất 一nhất 作tác 成thành 。 可khả 言ngôn 二nhị 作tác 苦khổ 。
釋thích 曰viết 。 一nhất 一nhất 不bất 作tác 如như 先tiên 已dĩ 遮già 。 苦khổ 非phi 自tự 作tác 。 亦diệc 非phi 他tha 作tác 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 二nhị 作tác 苦khổ 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 亦diệc 不bất 無vô 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 無vô 因nhân 執chấp 。 如như 無vô 起khởi 品phẩm 已dĩ 遮già 。 此thử 中trung 偈kệ 曰viết 。
自tự 他tha 二nhị 不bất 作tác 。 無vô 因nhân 何hà 有hữu 苦khổ 。
釋thích 曰viết 。 此thử 品phẩm 前tiền 來lai 所sở 說thuyết 遮già 苦khổ 若nhược 無vô 因nhân 者giả 。 則tắc 亦diệc 無vô 苦khổ 。 無vô 因nhân 有hữu 苦khổ 。 無vô 如như 是thị 義nghĩa 。 由do 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 苦khổ 不bất 可khả 得đắc 。 語ngữ 意ý 如như 此thử 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 觀quán 察sát 彼bỉ 苦khổ 無vô 體thể 。 外ngoại 人nhân 品phẩm 初sơ 言ngôn 。 有hữu 諸chư 陰ấm 以dĩ 苦khổ 故cố 為vi 因nhân 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 此thử 執chấp 不bất 成thành 。 如như 偈kệ 曰viết 。
不bất 獨độc 觀quán 於ư 苦khổ 。 四tứ 種chủng 義nghĩa 不bất 成thành 。
外ngoại 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 四tứ 種chủng 亦diệc 皆giai 無vô 。
釋thích 曰viết 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 道Đạo 理lý 。 彼bỉ 外ngoại 色sắc 等đẳng 觀quán 察sát 亦diệc 無vô 此thử 義nghĩa 。 云vân 何hà 色sắc 不bất 自tự 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 因nhân 不bất 然nhiên 故cố 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 又hựu 從tùng 緣duyên 起khởi 故cố 。 如như 芽nha 自tự 體thể 不bất 名danh 自tự 作tác 。 若nhược 言ngôn 從tùng 諸chư 大đại 作tác 名danh 他tha 作tác 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 云vân 何hà 不bất 然nhiên 。 諸chư 大đại 於ư 色sắc 不bất 名danh 為vi 他tha 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 外ngoại 故cố 。 如như 色sắc 自tự 體thể 。 又hựu 遮già 實thật 有hữu 故cố 。 色sắc 無vô 自tự 體thể 。 他tha 義nghĩa 不bất 成thành 。 亦diệc 非phi 共cộng 作tác 。 以dĩ 一nhất 一nhất 不bất 成thành 故cố 。 亦diệc 不bất 無vô 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 無vô 因nhân 執chấp 前tiền 已dĩ 遮già 故cố 。 如như 是thị 聲thanh 等đẳng 亦diệc 應ưng 類loại 破phá 。 是thị 故cố 品phẩm 初sơ 說thuyết 因nhân 由do 苦khổ 故cố 者giả 。 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 今kim 此thử 品phẩm 中trung 為vì 欲dục 顯hiển 示thị 。 苦khổ 是thị 空không 義nghĩa 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 中trung 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 極cực 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 非phi 苦khổ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 是thị 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 非phi 苦khổ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 非phi 苦khổ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 如như 梵Phạm 王Vương 問vấn 經kinh 中trung 說thuyết 。 云vân 何hà 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 若nhược 苦khổ 若nhược 集tập 。 若nhược 滅diệt 若nhược 道đạo 。 不bất 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 彼bỉ 苦khổ 等đẳng 不bất 起khởi 。 乃nãi 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 如như 是thị 等đẳng 。
復phục 次thứ 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 中trung 。 婆bà 伽già 婆bà 說thuyết 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 問vấn 佛Phật 言ngôn 。 瞿Cù 曇Đàm 。 苦khổ 自tự 作tác 耶da 。 佛Phật 言ngôn 不phủ 。 他tha 作tác 耶da 。 佛Phật 言ngôn 不phủ 。 俱câu 作tác 耶da 。 佛Phật 言ngôn 不phủ 。 無vô 因nhân 作tác 耶da 。 佛Phật 言ngôn 不phủ 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 苦khổ 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 觀Quán 行Hành 品Phẩm 第đệ 十thập 三tam
復phục 次thứ 為vi 令linh 他tha 解giải 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 此thử 中trung 外ngoại 人nhân 引dẫn 經kinh 立lập 義nghĩa 。 如như 偈kệ 曰viết 。
婆bà 伽già 婆bà 說thuyết 彼bỉ 。 虛hư 妄vọng 劫kiếp 奪đoạt 法pháp 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 知tri 彼bỉ 諸chư 行hành 等đẳng 法pháp 是thị 虛hư 妄vọng 耶da 。 彼bỉ 諸chư 行hành 等đẳng 自tự 體thể 無vô 故cố 。 誑cuống 凡phàm 夫phu 故cố 。 邪tà 智trí 分phân 別biệt 。 謂vị 為vi 可khả 得đắc 。 故cố 是thị 虛hư 妄vọng 。 又hựu 能năng 為vi 彼bỉ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 境cảnh 界giới 念niệm 等đẳng 。 妄vọng 失thất 因nhân 故cố 。 是thị 虛hư 妄vọng 法pháp 。 婆bà 伽già 婆bà 說thuyết 者giả 。 謂vị 於ư 諸chư 經Kinh 中trung 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 彼bỉ 虛hư 妄vọng 劫kiếp 奪đoạt 法pháp 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 最tối 上thượng 實thật 者giả 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 真chân 法pháp 。 如như 是thị 諸chư 行hành 。 是thị 劫kiếp 奪đoạt 法pháp 。 是thị 滅diệt 壞hoại 法pháp 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 中trung 亦diệc 作tác 是thị 說thuyết 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 皆giai 非phi 虛hư 妄vọng 。 此thử 二nhị 阿a 含hàm 皆giai 明minh 諸chư 行hành 。 是thị 虛hư 妄vọng 法pháp 。 此thử 義nghĩa 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 內nội 諸chư 法pháp 空không 。
何hà 以dĩ 故cố 。 劫kiếp 奪đoạt 法pháp 故cố 。 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 立lập 義nghĩa 出xuất 因nhân 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 法pháp 空không 者giả 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 劫kiếp 奪đoạt 法pháp 者giả 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 出xuất 因nhân 闕khuyết 故cố 。 立lập 義nghĩa 不bất 成thành 。 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 妄vọng 奪đoạt 法pháp 無vô 。 有hữu 何hà 名danh 劫kiếp 奪đoạt 。
釋thích 曰viết 。 汝nhữ 謂vị 立lập 義nghĩa 出xuất 因nhân 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 爾nhĩ 此thử 既ký 是thị 無vô 。 竟cánh 有hữu 何hà 物vật 可khả 名danh 劫kiếp 奪đoạt 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 。 是thị 故cố 虛hư 妄vọng 劫kiếp 奪đoạt 。 此thử 之chi 二nhị 語ngữ 。 非phi 是thị 無vô 義nghĩa 。
復phục 有hữu 何hà 義nghĩa 分phân 別biệt 境cảnh 界giới 。 彼bỉ 自tự 體thể 空không 是thị 虛hư 妄vọng 義nghĩa 。 不bất 如như 實thật 有hữu 。 喻dụ 若nhược 光quang 影ảnh 。 是thị 劫kiếp 奪đoạt 義nghĩa 。 因nhân 與dữ 立lập 義nghĩa 此thử 二nhị 不bất 同đồng 。 是thị 故cố 我ngã 無vô 立lập 義nghĩa 闕khuyết 因nhân 過quá 失thất 。 無vô 二nhị 過quá 故cố 。 所sở 欲dục 義nghĩa 成thành 。
復phục 次thứ 劫kiếp 奪đoạt 語ngữ 者giả 。 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 拔bạt 煩phiền 惱não 障chướng 。 及cập 智trí 障chướng 根căn 。 永vĩnh 盡tận 無vô 餘dư 。 故cố 作tác 此thử 說thuyết 。 如như 偈kệ 曰viết 。
婆bà 伽già 婆bà 說thuyết 此thử 。 為vi 顯hiển 示thị 空không 義nghĩa 。
釋thích 曰viết 。 劫kiếp 奪đoạt 語ngữ 者giả 。 與dữ 空không 無vô 別biệt 體thể 。 如như 言ngôn 彼bỉ 處xứ 有hữu 煙yên 此thử 說thuyết 彼bỉ 處xứ 有hữu 火hỏa 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 虛hư 妄vọng 語ngữ 者giả 非phi 是thị 無vô 義nghĩa 。 此thử 有hữu 何hà 義nghĩa 。 謂vị 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 說thuyết 虛hư 妄vọng 語ngữ 。 如như 偈kệ 曰viết 。
見kiến 法pháp 變biến 異dị 故cố 。 諸chư 法pháp 無vô 自tự 體thể 。
釋thích 曰viết 。 此thử 偈kệ 說thuyết 何hà 義nghĩa 。 謂vị 見kiến 諸chư 法pháp 。 變biến 異dị 故cố 知tri 諸chư 法pháp 無vô 體thể 。 云vân 何hà 無vô 體thể 。 以dĩ 非phi 常thường 住trụ 故cố 。 婆bà 伽già 婆bà 說thuyết 虛hư 妄vọng 語ngữ 者giả 。 道Đạo 理lý 如như 是thị 。 又hựu 如như 偈kệ 曰viết 。
有hữu 體thể 非phi 無vô 體thể 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 有hữu 。 自tự 體thể 有hữu 故cố 。 如như 汝nhữ 道Đạo 理lý 者giả 。 諸chư 法pháp 則tắc 無vô 體thể 。 而nhi 此thử 不bất 然nhiên 。 偈kệ 曰viết 。
由do 諸chư 法pháp 空không 故cố 。
釋thích 曰viết 。 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 我ngã 所sở 故cố 。 汝nhữ 義nghĩa 如như 是thị 。 是thị 故cố 應ưng 信tín 諸chư 法pháp 有hữu 體thể 。 若nhược 不bất 如như 此thử 者giả 。 偈kệ 曰viết 。
自tự 體thể 若nhược 非phi 有hữu 。 何hà 法pháp 為vi 變biến 異dị 。
釋thích 曰viết 。 現hiện 見kiến 此thử 體thể 有hữu 變biến 異dị 故cố 。 是thị 故cố 定định 知tri 有hữu 變biến 異dị 法pháp 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 法pháp 有hữu 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 體thể 變biến 異dị 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 體thể 。 則tắc 無vô 變biến 異dị 。 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 由do 有hữu 體thể 變biến 異dị 。 謂vị 內nội 入nhập 等đẳng 。 是thị 故cố 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 法pháp 有hữu 自tự 體thể 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 法pháp 有hữu 自tự 體thể 。 云vân 何hà 有hữu 變biến 異dị 。
釋thích 曰viết 。 法pháp 有hữu 自tự 體thể 而nhi 變biến 異dị 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 自tự 體thể 者giả 。 不bất 可khả 壞hoại 故cố 。 而nhi 今kim 現hiện 見kiến 。 彼bỉ 體thể 變biến 異dị 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 彼bỉ 變biến 異dị 體thể 與dữ 無vô 自tự 體thể 。 不bất 得đắc 相tương 離ly 。 汝nhữ 所sở 立lập 因nhân 則tắc 自tự 相tương 違vi 。 有hữu 人nhân 言ngôn 虛hư 妄vọng 法pháp 義nghĩa 者giả 。 謂vị 不bất 如như 實thật 見kiến 。 法pháp 無vô 自tự 體thể 者giả 。 此thử 謂vị 說thuyết 無vô 我ngã 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 言ngôn 自tự 體thể 者giả 。 即tức 是thị 我ngã 名danh 。 見kiến 法pháp 變biến 異dị 者giả 。 此thử 謂vị 諸chư 法pháp 轉chuyển 變biến 滅diệt 壞hoại 。 是thị 故cố 虛hư 妄vọng 語ngữ 者giả 。 與dữ 其kỳ 無vô 我ngã 。 不bất 得đắc 相tương 離ly 。 此thử 虛hư 妄vọng 語ngữ 即tức 說thuyết 無vô 我ngã 。 非phi 謂vị 說thuyết 空không 。 是thị 故cố 聖thánh 道Đạo 未vị 起khởi 。 我ngã 見kiến 山sơn 未vị 崩băng 。 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 光quang 影ảnh 顯hiển 現hiện 聖thánh 道Đạo 起khởi 時thời 。 於ư 此thử 諸chư 法pháp 。 不bất 復phục 分phân 別biệt 。 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 若nhược 言ngôn 諸chư 法pháp 無vô 自tự 體thể 者giả 。 如như 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 我ngã 。 此thử 我ngã 無vô 體thể 成thành 立lập 此thử 義nghĩa 者giả 。 則tắc 成thành 我ngã 所sở 成thành 。 如như 是thị 因nhân 者giả 。 成thành 立lập 無vô 我ngã 。 不bất 成thành 立lập 空không 及cập 無vô 自tự 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 等đẳng 分phân 別biệt 法pháp 無vô 體thể 者giả 。 謂vị 如như 兔thố 角giác 。 無vô 體thể 如như 是thị 。 故cố 生sanh 怖bố 畏úy 。 譬thí 如như 小tiểu 兒nhi 。 夜dạ 見kiến 自tự 影ảnh 。 謂vị 是thị 非phi 人nhân 失thất 聲thanh 驚kinh 怖bố 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 外ngoại 道đạo 執chấp 我ngã 立lập 此thử 無vô 我ngã 則tắc 成thành 我ngã 所sở 成thành 者giả 。 汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。 若nhược 以dĩ 虛hư 妄vọng 之chi 言ngôn 。 為vi 成thành 立lập 無vô 我ngã 及cập 外ngoại 道đạo 執chấp 。 我ngã 亦diệc 無vô 自tự 體thể 。 作tác 此thử 解giải 者giả 。 如như 是thị 如như 是thị 。 我ngã 今kim 成thành 立lập 法pháp 空không 為vi 因nhân 開khai 示thị 汝nhữ 者giả 。 此thử 亦diệc 成thành 立lập 人nhân 無vô 我ngã 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 人nhân 無vô 我ngã 。 與dữ 彼bỉ 法pháp 空không 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 如như 是thị 此thử 因nhân 令linh 人nhân 信tín 解giải 。 如như 立lập 義nghĩa 者giả 。 聲thanh 是thị 無vô 常thường 。 云vân 何hà 出xuất 因nhân 。 謂vị 彼bỉ 作tác 故cố 。 言ngôn 作tác 故cố 者giả 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 亦diệc 得đắc 成thành 立lập 。 如như 是thị 成thành 立lập 。 虛hư 妄vọng 法pháp 者giả 。 無vô 其kỳ 自tự 體thể 。 即tức 亦diệc 成thành 立lập 。 人nhân 無vô 我ngã 義nghĩa 。 以dĩ 不bất 相tương 離ly 故cố 。 如như 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 虛hư 妄vọng 義nghĩa 者giả 。 此thử 明minh 諸chư 法pháp 自tự 體thể 不bất 住trụ 。 今kim 答đáp 此thử 義nghĩa 。 若nhược 法pháp 可khả 取thủ 者giả 。 偈kệ 曰viết 。
彼bỉ 體thể 不bất 變biến 異dị 。 餘dư 亦diệc 不bất 變biến 異dị 。
如như 少thiểu 不bất 作tác 老lão 。 老lão 亦diệc 不bất 作tác 少thiểu 。
釋thích 曰viết 。 此thử 二nhị 譬thí 喻dụ 如như 數số 次thứ 第đệ 相tương 似tự 相tương 對đối 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 法pháp 住trụ 自tự 體thể 變biến 異dị 者giả 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 捨xả 自tự 體thể 故cố 。 譬thí 如như 少thiểu 老lão 。 若nhược 言ngôn 彼bỉ 前tiền 剎sát 那na 異dị 相tướng 老lão 住trụ 名danh 變biến 異dị 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 異dị 相tướng 已dĩ 去khứ 故cố 。 譬thí 如như 老lão 若nhược 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 如như 乳nhũ 不bất 捨xả 自tự 體thể 而nhi 轉chuyển 成thành 酪lạc 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 因nhân 非phi 一nhất 向hướng 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 今kim 當đương 問vấn 汝nhữ 。 何hà 者giả 是thị 酪lạc 。 彼bỉ 言ngôn 乳nhũ 是thị 。 若nhược 乳nhũ 是thị 酪lạc 。 不bất 捨xả 自tự 體thể 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 此thử 名danh 為vi 酪lạc 。 若nhược 定định 分phần/phân 者giả 。 偈kệ 曰viết 。
若nhược 此thử 體thể 即tức 異dị 。 乳nhũ 應ưng 即tức 是thị 酪lạc 。
釋thích 曰viết 。 由do 乳nhũ 不bất 捨xả 色sắc 。 味vị 力lực 用dụng 利lợi 益ích 等đẳng 故cố 。 乳nhũ 不bất 為vi 酪lạc 。 異dị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
異dị 乳nhũ 有hữu 何hà 物vật 。 能năng 生sanh 於ư 彼bỉ 酪lạc 。
釋thích 曰viết 。 無vô 酪lạc 可khả 起khởi 故cố 。 餘dư 體thể 亦diệc 無vô 變biến 異dị 。 汝nhữ 言ngôn 因nhân 非phi 一nhất 向hướng 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 有hữu 異dị 人nhân 言ngôn 。 我ngã 亦diệc 不bất 說thuyết 。 乳nhũ 不bất 生sanh 酪lạc 。 酪lạc 相tương/tướng 異dị 乳nhũ 。 然nhiên 以dĩ 和hòa 合hợp 自tự 在tại 力lực 故cố 。 乳nhũ 生sanh 於ư 酪lạc 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 言ngôn 和hòa 合hợp 自tự 在tại 力lực 者giả 。 此thử 乳nhũ 為vi 捨xả 自tự 體thể 能năng 生sanh 於ư 酪lạc 。 為vi 不bất 捨xả 自tự 體thể 而nhi 生sanh 酪lạc 耶da 。 若nhược 爾nhĩ 有hữu 何hà 過quá 。 若nhược 捨xả 自tự 體thể 則tắc 不bất 得đắc 言ngôn 。 乳nhũ 生sanh 於ư 酪lạc 。 若nhược 不bất 捨xả 自tự 體thể 此thử 則tắc 相tương 違vi 。 云vân 何hà 相tương 違vi 。 若nhược 是thị 乳nhũ 者giả 。 云vân 何hà 名danh 酪lạc 。 若nhược 是thị 酪lạc 者giả 。 云vân 何hà 是thị 乳nhũ 。 於ư 彼bỉ 世thế 間gian 悉tất 如như 是thị 解giải 。 若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 乳nhũ 不bất 生sanh 酪lạc 但đãn 變biến 為vi 酪lạc 。 如như 此thử 義nghĩa 者giả 亦diệc 同đồng 前tiền 遮già 。 如như 是thị 觀quán 察sát 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 法pháp 異dị 者giả 此thử 皆giai 不bất 成thành 。 汝nhữ 言ngôn 諸chư 法pháp 有hữu 體thể 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 者giả 。 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 法pháp 不bất 空không 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 相tương 違vi 法pháp 有hữu 故cố 。 如như 顛điên 倒đảo 智trí 及cập 。 不bất 顛điên 倒đảo 智trí 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 則tắc 無vô 違vi 法pháp 。 如như 虛hư 空không 花hoa 由do 違vi 不bất 空không 故cố 有hữu 空không 法pháp 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 如như 所sở 說thuyết 因nhân 諸chư 法pháp 不bất 空không 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 有hữu 陰ấm 等đẳng 者giả 。 除trừ 此thử 有hữu 物vật 立lập 於ư 空không 法pháp 。 而nhi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 實thật 無vô 一nhất 法pháp 是thị 不bất 空không 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 一nhất 法pháp 不bất 空không 。 觀quán 此thử 故cố 有hữu 空không 。
無vô 一nhất 法pháp 不bất 空không 。 何hà 處xứ 空không 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 空không 不bất 空không 者giả 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 依y 止chỉ 法pháp 體thể 。 如như 是thị 分phân 別biệt 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 有hữu 舍xá 宅trạch 。 有hữu 人nhân 住trụ 故cố 名danh 舍xá 不bất 空không 。 人nhân 不bất 住trụ 故cố 則tắc 名danh 舍xá 空không 。 今kim 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 一nhất 法pháp 不bất 空không 。 何hà 處xứ 得đắc 有hữu 空không 法pháp 可khả 得đắc 。 如như 汝nhữ 向hướng 言ngôn 有hữu 相tương 違vi 法pháp 分phân 別biệt 為vi 因nhân 者giả 。 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 但đãn 為vi 遮già 執chấp 著trước 故cố 假giả 言ngôn 空không 耳nhĩ 。
復phục 次thứ 十thập 七thất 。 地địa 論luận 者giả 言ngôn 。 如như 所sở 分phân 別biệt 。 自tự 體thể 無vô 故cố 。 分phân 別biệt 體thể 空không 。 此thử 諸chư 法pháp 空không 。 真chân 實thật 是thị 有hữu 。 云vân 何hà 真chân 實thật 。 不bất 觀quán 作tác 者giả 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 此thử 見kiến 者giả 名danh 著trước 空không 見kiến 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 何hà 故cố 名danh 我ngã 以dĩ 為vi 著trước 空không 。 論luận 者giả 言ngôn 。 由do 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 體thể 故cố 空không 。 空không 非phi 實thật 法pháp 。 不bất 應ưng 執chấp 著trước 。 為vi 遮già 此thử 故cố 。 如như 前tiền 偈kệ 中trung 。 若nhược 有hữu 一nhất 法Pháp 。 是thị 不bất 空không 者giả 。 此thử 是thị 有hữu 分phân 別biệt 智trí 境cảnh 界giới 。 此thử 是thị 無vô 分phân 別biệt 智trí 境cảnh 界giới 。 若nhược 有hữu 一nhất 物vật 是thị 空không 此thử 名danh 。 空không 智trí 境cảnh 界giới 而nhi 無vô 此thử 物vật 。 以dĩ 無vô 一nhất 物vật 是thị 不bất 空không 者giả 。 此thử 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 空không 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 。 何hà 處xứ 空không 可khả 得đắc 。
復phục 次thứ 無vô 一nhất 法pháp 不bất 空không 者giả 。 此thử 言ngôn 何hà 謂vị 。 不bất 空không 見kiến 者giả 。 空không 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 分phân 別biệt 空không 者giả 。 此thử 亦diệc 燒thiêu 故cố 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 。 何hà 處xứ 空không 可khả 得đắc 。
復phục 次thứ 行hành 二nhị 行hành 者giả 。 作tác 此thử 分phân 別biệt 。 如như 幻huyễn 馬mã 等đẳng 無vô 體thể 故cố 空không 。 如như 實thật 馬mã 等đẳng 有hữu 體thể 不bất 空không 。 此thử 覺giác 差sai 別biệt 無vô 二nhị 行hành 者giả 。 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 境cảnh 界giới 。 真chân 實thật 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 見kiến 無vô 所sở 見kiến 。 偈kệ 言ngôn 。 無vô 一nhất 法pháp 不bất 空không 。 何hà 處xứ 空không 可khả 得đắc 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 彼bỉ 因nhân 不bất 成thành 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 縱túng/tung 令linh 不bất 成thành 及cập 與dữ 相tương 違vi 。 汝nhữ 一nhất 切thiết 時thời 恆hằng 遮già 於ư 空không 。 我ngã 意ý 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 所sở 欲dục 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 非phi 空không 智trí 起khởi 。 諸chư 法pháp 乃nãi 空không 。 法pháp 體thể 自tự 空không 。 智trí 了liễu 空không 故cố 。 如như 燈đăng 照chiếu 知tri 。 無vô 瓶bình 非phi 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 瓶bình 無vô 體thể 。 不bất 可khả 令linh 有hữu 故cố 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 不bất 善thiện 思tư 量lượng 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 說thuyết 空không 者giả 。 與dữ 他tha 作tác 過quá 。 而nhi 依y 止chỉ 空không 。 見kiến 空không 無vô 力lực 。 復phục 言ngôn 無vô 空không 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 所sở 欲dục 義nghĩa 破phá 。 亦diệc 違vi 自tự 悉tất 檀đàn 。 云vân 何hà 自tự 違vi 。 如như 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 問vấn 經kinh 偈kệ 曰viết 。
若nhược 有hữu 解giải 空không 者giả 。 皆giai 是thị 見kiến 法pháp 性tánh 。
又hựu 如như 楞lăng 伽già 經kinh 偈kệ 曰viết 。
若nhược 離ly 於ư 和hòa 合hợp 。 無vô 有hữu 如như 是thị 體thể 。
是thị 故cố 空không 無vô 起khởi 。 我ngã 說thuyết 無vô 自tự 性tánh 。
如như 是thị 違vi 汝nhữ 阿a 含hàm 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 不bất 聞văn 耶da 。 如như 金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 中trung 說thuyết 。 解giải 我ngã 法Pháp 門môn 如như 筏phiệt 喻dụ 者giả 。 是thị 法Pháp 尚thượng 應ưng 捨xả 。 何hà 況huống 於ư 非phi 法pháp 。 又hựu 如như 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 中trung 說thuyết 。 不bất 觀quán 色sắc 空không 。 不bất 觀quán 色sắc 不bất 空không 。 此thử 謂vị 空không 見kiến 亦diệc 是thị 執chấp 著trước 故cố 須tu 遮già 止chỉ 。 若nhược 復phục 有hữu 作tác 不bất 空không 分phân 別biệt 者giả 。 此thử 亦diệc 應ưng 捨xả 。 以dĩ 此thử 二nhị 執chấp 大đại 過quá 失thất 故cố 。 非phi 捨xả 空không 者giả 有hữu 過quá 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 諸chư 見kiến 過quá 患hoạn 壞hoại 亂loạn 於ư 心tâm 。 如Như 來Lai 為vì 彼bỉ 。 未vị 離ly 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 斷đoạn 苦khổ 種chủng 子tử 故cố 。 起khởi 第đệ 一nhất 大đại 悲bi 。 如như 偈kệ 曰viết 。
如Như 來Lai 說thuyết 空không 法pháp 。 為vi 出xuất 離ly 諸chư 見kiến 。
釋thích 曰viết 。 見kiến 謂vị 身thân 見kiến 等đẳng 。 空không 謂vị 對đối 治trị 內nội 入nhập 空không 等đẳng 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 善thiện 根căn 未vị 熟thục 。 未vị 得đắc 無vô 生sanh 深thâm 法Pháp 忍nhẫn 者giả 。 不bất 解giải 正Chánh 道Đạo 。 如như 偈kệ 曰viết 。
諸chư 有hữu 見kiến 空không 者giả 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 見kiến 空không 者giả 。 謂vị 執chấp 著trước 於ư 空không 言ngôn 有hữu 此thử 空không 。 此thử 執chấp 著trước 空không 有hữu 何hà 過quá 失thất 。 如như 偈kệ 曰viết 。
說thuyết 彼bỉ 不bất 可khả 治trị 。
釋thích 曰viết 。 如Như 來Lai 說thuyết 彼bỉ 空không 見kiến 眾chúng 生sanh 。 不bất 可khả 療liệu 治trị 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 服phục 下hạ 藥dược 。 動động 作tác 諸chư 病bệnh 。 而nhi 復phục 不bất 泄tiết 。 反phản 成thành 重trọng 病bệnh 。 如như 是thị 說thuyết 空không 法pháp 。 為vi 捨xả 諸chư 惡ác 見kiến 。 若nhược 還hoàn 執chấp 空không 者giả 。 說thuyết 彼bỉ 不bất 可khả 治trị 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 捨xả 空không 無vô 過quá 。 又hựu 如như 有hữu 人nhân 。 車xa 沒một 泥nê 中trung 。 為vi 出xuất 車xa 故cố 語ngữ 異dị 人nhân 言ngôn 。 與dữ 無vô 所sở 有hữu 為vi 我ngã 出xuất 車xa 。 而nhi 彼bỉ 異dị 人nhân 為vi 出xuất 車xa 已dĩ 。 從tùng 其kỳ 車xa 主chủ 索sách 無vô 所sở 有hữu 。 由do 彼bỉ 不bất 解giải 此thử 語ngữ 意ý 故cố 。 為vị 諸chư 智trí 人nhân 。 之chi 所sở 輕khinh 笑tiếu 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 不bất 應ưng 執chấp 空không 。 以dĩ 之chi 為vi 有hữu 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 彼bỉ 因nhân 不bất 成thành 。 過quá 不bất 離ly 汝nhữ 。 由do 汝nhữ 所sở 說thuyết 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 我ngã 立lập 自tự 因nhân 無vô 前tiền 過quá 失thất 。 及cập 有hữu 力lực 故cố 。 云vân 何hà 有hữu 力lực 。 說thuyết 諸chư 行hành 空không 令linh 人nhân 信tín 解giải 。 品phẩm 義nghĩa 如như 此thử 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 中trung 。
佛Phật 告cáo 極cực 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 顛điên 倒đảo 起khởi 。 不bất 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 虛hư 妄vọng 不bất 如như 實thật 極cực 勇dũng 猛mãnh 。 若nhược 有hữu 人nhân 行hành 一nhất 法pháp 者giả 。 此thử 顛điên 倒đảo 行hành 。 不bất 如như 實thật 行hạnh 。 又hựu 如như 梵Phạm 王Vương 所sở 問vấn 經kinh 說thuyết 。 世thế 間gian 愚ngu 人nhân 。 執chấp 著trước 諸chư 諦đế 。 此thử 法pháp 非phi 實thật 亦diệc 非phi 虛hư 妄vọng 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 行hành 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 觀Quán 合Hợp 品Phẩm 第đệ 十thập 四tứ
復phục 次thứ 。 為vi 令linh 信tín 解giải 空không 所sở 對đối 治trị 諸chư 有hữu 合hợp 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 皆giai 空không 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 違vi 正Chánh 道Đạo 理lý 。 何hà 等đẳng 道Đạo 理lý 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 有hữu 根căn 塵trần 識thức 。 三tam 種chủng 和hòa 合hợp 。 名danh 之chi 為vi 觸xúc 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 先tiên 所sở 說thuyết 則tắc 為vi 相tương 違vi 。 如như 我ngã 所sở 立lập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 法pháp 有hữu 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 。 說thuyết 名danh 為vi 合Hợp 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 此thử 因nhân 名danh 合hợp 。 譬thí 如như 不bất 因nhân 龜quy 毛mao 說thuyết 為vi 衣y 服phục 。 由do 佛Phật 說thuyết 有hữu 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 如như 是thị 三tam 結kết 。 名danh 之chi 為vi 合hợp 。 由do 我ngã 說thuyết 因nhân 符phù 正Chánh 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 諸chư 法pháp 。 非phi 無vô 自tự 體thể 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 雖tuy 有hữu 此thử 說thuyết 。 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 。 此thử 三tam 各các 異dị 方phương 。
二nhị 二nhị 互hỗ 相tương 望vọng 。 一nhất 切thiết 皆giai 不bất 合hợp 。
釋thích 曰viết 。 見kiến 與dữ 可khả 見kiến 及cập 彼bỉ 見kiến 者giả 。 二nhị 二nhị 相tương 望vọng 更cánh 互hỗ 不bất 合hợp 。 又hựu 一nhất 切thiết 不bất 合hợp 。 由do 如như 是thị 故cố 。 偈kệ 曰viết 。
應ưng 知tri 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 及cập 彼bỉ 所sở 染nhiễm 法pháp 。
餘dư 煩phiền 惱não 餘dư 入nhập 。 三tam 種chủng 皆giai 無vô 合hợp 。
釋thích 曰viết 。 染nhiễm 謂vị 欲dục 相tương 。 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 能năng 染nhiễm 污ô 眾chúng 生sanh 相tương 續tục 故cố 。 說thuyết 染nhiễm 等đẳng 為vi 煩phiền 惱não 。 餘dư 謂vị 瞋sân 等đẳng 。 此thử 亦diệc 三tam 種chủng 。 謂vị 瞋sân 瞋sân 者giả 及cập 所sở 瞋sân 等đẳng 。 餘dư 入nhập 者giả 。 眼nhãn 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 此thử 中trung 餘dư 者giả 。 謂vị 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 云vân 何hà 名danh 入nhập 。 謂vị 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 所sở 起khởi 處xứ 門môn 。 故cố 名danh 為vi 入nhập 。 此thử 亦diệc 三tam 種chủng 。 謂vị 聞văn 可khả 聞văn 聞văn 者giả 。 乃nãi 至chí 知tri 可khả 知tri 知tri 者giả 。 彼bỉ 染nhiễm 煩phiền 惱não 等đẳng 及cập 以dĩ 餘dư 入nhập 。 二nhị 二nhị 相tương 望vọng 更cánh 互hỗ 不bất 合hợp 。 又hựu 一nhất 切thiết 不bất 合hợp 。 如như 可khả 見kiến 等đẳng 無vô 合hợp 應ưng 知tri 。 今kim 為vi 令linh 他tha 解giải 無vô 疑nghi 故cố 。 偈kệ 曰viết 。
異dị 共cộng 異dị 有hữu 合hợp 。 此thử 異dị 不bất 可khả 得đắc 。
及cập 諸chư 可khả 見kiến 等đẳng 。 異dị 相tướng 皆giai 不bất 合hợp 。
釋thích 曰viết 。 可khả 見kiến 等đẳng 者giả 。 謂vị 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 。 如như 是thị 染nhiễm 染nhiễm 者giả 可khả 染nhiễm 。 皆giai 不bất 相tương 合hợp 。 此thử 中trung 說thuyết 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 見kiến 者giả 不bất 與dữ 可khả 見kiến 及cập 見kiến 相tương/tướng 合hợp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 不bất 異dị 故cố 。 若nhược 物vật 不bất 異dị 者giả 。 終chung 不bất 相tương 合hợp 。 譬thí 如như 自tự 體thể 。 有hữu 人nhân 言ngôn 異dị 。 共cộng 異dị 合hợp 者giả 。 此thử 中trung 染nhiễm 等đẳng 相tương 續tục 。 若nhược 在tại 別biệt 處xứ 則tắc 不bất 相tương 合hợp 。 由do 彼bỉ 別biệt 處xứ 及cập 別biệt 相tướng 續tục 無vô 間gian 隨tùy 轉chuyển 故cố 。 名danh 為vi 和hòa 合hợp 。 此thử 因nhân 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 可khả 見kiến 等đẳng 。 先tiên 在tại 別biệt 處xứ 。 後hậu 在tại 一nhất 處xứ 。 名danh 為vi 合hợp 者giả 。 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 亦diệc 無vô 驗nghiệm 故cố 。 汝nhữ 語ngữ 不bất 善thiện 。 彼bỉ 如như 是thị 故cố 。 偈kệ 曰viết 。
非phi 獨độc 可khả 見kiến 等đẳng 。 異dị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
及cập 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 。 異dị 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 道Đạo 理lý 。 彼bỉ 聞văn 可khả 聞văn 聞văn 者giả 。 瞋sân 可khả 瞋sân 瞋sân 者giả 等đẳng 。 皆giai 無vô 合hợp 義nghĩa 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 言ngôn 我ngã 及cập 可khả 見kiến 眼nhãn 等đẳng 無vô 異dị 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 因nhân 不bất 成thành 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 非phi 因nhân 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
異dị 與dữ 異dị 為vi 緣duyên 。
釋thích 曰viết 。 待đãi 異dị 故cố 名danh 為vi 異dị 。 偈kệ 曰viết 。
離ly 異dị 無vô 有hữu 異dị 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 種chủng 為vi 緣duyên 起khởi 者giả 。 待đãi 此thử 種chủng 子tử 故cố 。 名danh 芽nha 為vi 異dị 。 偈kệ 曰viết 。
若nhược 從tùng 緣duyên 起khởi 者giả 。 此thử 不bất 異dị 彼bỉ 緣duyên 。
釋thích 曰viết 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 可khả 見kiến 異dị 眼nhãn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 差sai 別biệt 語ngữ 有hữu 觀quán 故cố 。 譬thí 如như 可khả 見kiến 自tự 體thể 。 若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 起khởi 者giả 。 不bất 異dị 彼bỉ 緣duyên 。 若nhược 言ngôn 異dị 者giả 。 應ưng 離ly 此thử 種chủng 芽nha 從tùng 餘dư 出xuất 。 如như 火hỏa 不bất 觀quán 異dị 體thể 自tự 性tánh 是thị 煖noãn 。 如như 是thị 見kiến 者giả 。 不bất 觀quán 可khả 見kiến 。 聞văn 者giả 不bất 觀quán 可khả 聞văn 。 染nhiễm 者giả 不bất 觀quán 染nhiễm 等đẳng 。 如như 火hỏa 不bất 待đãi 於ư 冷lãnh 而nhi 自tự 體thể 是thị 煖noãn 者giả 。 此thử 異dị 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 無vô 此thử 義nghĩa 故cố 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 見kiến 者giả 與dữ 眼nhãn 等đẳng 異dị 不bất 須tu 相tương/tướng 觀quán 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 相tương/tướng 別biệt 故cố 。 譬thí 如như 牛ngưu 馬mã 。 此thử 中trung 境cảnh 界giới 顯hiển 現hiện 者giả 。 名danh 為vi 識thức 相tương/tướng 此thử 是thị 見kiến 者giả 。 此thử 見kiến 者giả 所sở 有hữu 行hành 聚tụ 眼nhãn 識thức 所sở 依y 。 清thanh 淨tịnh 色sắc 以dĩ 為vi 境cảnh 。 此thử 名danh 為vi 眼nhãn 。 形hình 色sắc 及cập 顯hiển 色sắc 此thử 名danh 可khả 見kiến 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 因nhân 有hữu 力lực 故cố 。 見kiến 者giả 眼nhãn 等đẳng 異dị 義nghĩa 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 語ngữ 不bất 然nhiên 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 牛ngưu 馬mã 二nhị 體thể 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 想tưởng 差sai 別biệt 故cố 。 果quả 因nhân 別biệt 故cố 。 見kiến 者giả 眼nhãn 等đẳng 異dị 義nghĩa 成thành 者giả 。 還hoàn 同đồng 前tiền 答đáp 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 人nhân 言ngôn 。 有hữu 異dị 法pháp 體thể 。 與dữ 物vật 和hòa 合hợp 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 汝nhữ 欲dục 令linh 有hữu 異dị 法pháp 體thể 與dữ 物vật 合hợp 者giả 。 亦diệc 應ưng 無vô 第đệ 二nhị 物vật 。 自tự 然nhiên 有hữu 異dị 。 以dĩ 彼bỉ 立lập 異dị 有hữu 別biệt 體thể 故cố 。 此thử 中trung 作tác 驗nghiệm 。 無vô 有hữu 異dị 法pháp 與dữ 物vật 和hòa 合hợp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 物vật 體thể 故cố 。 譬thí 如như 未vị 有hữu 言ngôn 說thuyết 已dĩ 前tiền 物vật 體thể 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 異dị 無vô 自tự 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 總tổng 別biệt 故cố 。 譬thí 如như 色sắc 體thể 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 異dị 非phi 起khởi 說thuyết 及cập 覺giác 智trí 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 是thị 差sai 別biệt 覺giác 智trí 言ngôn 說thuyết 因nhân 故cố 。 譬thí 如như 色sắc 體thể 。
復phục 次thứ 此thử 異dị 。 為vi 在tại 異dị 中trung 。 為vi 在tại 不bất 異dị 中trung 。 此thử 有hữu 何hà 過quá 。 若nhược 在tại 異dị 中trung 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
異dị 中trung 無vô 有hữu 異dị 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 彼bỉ 異dị 法pháp 先tiên 已dĩ 是thị 異dị 。 而nhi 言ngôn 此thử 異dị 。 向hướng 彼bỉ 異dị 中trung 是thị 則tắc 無vô 義nghĩa 。 異dị 法pháp 空không 故cố 。 鞞bệ 世thế 師sư 所sở 立lập 異dị 義nghĩa 不bất 成thành 。 若nhược 於ư 不bất 異dị 中trung 有hữu 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
不bất 異dị 中trung 亦diệc 無vô 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 自tự 體thể 而nhi 有hữu 異dị 過quá 。 如như 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 因nhân 義nghĩa 破phá 故cố 。 異dị 法pháp 不bất 成thành 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 一nhất 異dị 者giả 是thị 二nhị 邊biên 。 汝nhữ 今kim 遮già 異dị 。 異dị 法pháp 則tắc 無vô 。 此thử 異dị 若nhược 無vô 。 應ưng 受thọ 不bất 異dị 。 是thị 故cố 汝nhữ 得đắc 違vi 悉tất 檀đàn 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 如như 異dị 法pháp 無vô 。 已dĩ 令linh 他tha 解giải 。 不bất 異dị 無vô 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
由do 無vô 異dị 法pháp 故cố 。 不bất 異dị 法pháp 亦diệc 無vô 。
釋thích 曰viết 。 觀quán 異dị 故cố 有hữu 不bất 異dị 。 已dĩ 遮già 異dị 故cố 。 不bất 異dị 亦diệc 無vô 。 云vân 何hà 遮già 。 今kim 說thuyết 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 見kiến 者giả 可khả 見kiến 不bất 得đắc 為vi 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 差sai 別biệt 言ngôn 語ngữ 觀quán 故cố 。 譬thí 如như 可khả 見kiến 自tự 體thể 。 如như 是thị 有hữu 故cố 。 果quả 故cố 。 因nhân 故cố 。 疑nghi 智trí 境cảnh 界giới 故cố 。 是thị 等đẳng 諸chư 因nhân 。 此thử 應ưng 廣quảng 說thuyết 。 彼bỉ 如như 是thị 一nhất 異dị 俱câu 遮già 。 由do 一nhất 等đẳng 不bất 成thành 故cố 。 此thử 如như 偈kệ 曰viết 。
一nhất 法pháp 則tắc 不bất 合hợp 。 異dị 法pháp 亦diệc 不bất 合hợp 。
若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 有hữu 如như 是thị 染nhiễm 與dữ 染nhiễm 者giả 合hợp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 合hợp 時thời 故cố 。 如như 水thủy 乳nhũ 二nhị 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 染nhiễm 者giả 合hợp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 差sai 別biệt 言ngôn 說thuyết 觀quán 故cố 。 譬thí 如như 食thực 者giả 與dữ 食thực 相tương/tướng 合hợp 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
合hợp 時thời 及cập 已dĩ 合hợp 。 合hợp 者giả 亦diệc 皆giai 無vô 。
釋thích 曰viết 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 方phương 便tiện 異dị 法pháp 相tướng 合hợp 無vô 如như 是thị 義nghĩa 。 由do 彼bỉ 外ngoại 人nhân 品phẩm 初sơ 說thuyết 因nhân 。 已dĩ 與dữ 其kỳ 過quá 。 為vi 令linh 他tha 解giải 。 合hợp 無vô 自tự 體thể 。 是thị 品phẩm 中trung 義nghĩa 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 中trung 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 極cực 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 如như 是thị 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 若nhược 色sắc 至chí 識thức 。 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 此thử 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 合hợp 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 八bát