般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích
Quyển 7
偈Kệ 本Bổn 龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 論Luận 分Phân 別Biệt 明Minh 菩Bồ 薩Tát 唐Đường 波Ba 羅La 頗Phả 蜜Mật 多Đa 羅La 譯Dịch
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 七thất
偈kệ 本bổn 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 論luận 分phân 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 。
大đại 唐đường 中trung 印ấn 度độ 三tam 藏tạng 波ba 羅la 頗phả 蜜mật 多đa 羅la 譯dịch
觀Quán 薪Tân 火Hỏa 品Phẩm 第đệ 十thập
復phục 次thứ 前tiền 品phẩm 已dĩ 遮già 取thủ 及cập 取thủ 者giả 。 除trừ 其kỳ 執chấp 見kiến 。 今kim 復phục 令linh 解giải 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 緣duyên 起khởi 法pháp 故cố 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 取thủ 取thủ 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 此thử 二nhị 法pháp 。 互hỗ 相tương 觀quán 故cố 。 譬thí 如như 火hỏa 薪tân 。 云vân 何hà 知tri 耶da 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 陰ấm 等đẳng 取thủ 及cập 以dĩ 取thủ 者giả 。 此thử 因nhân 成thành 故cố 。 我ngã 義nghĩa 得đắc 立lập 。 論luận 者giả 言ngôn 。 總tổng 遮già 起khởi 故cố 。 薪tân 火hỏa 亦diệc 遮già 。 汝nhữ 今kim 未vị 悟ngộ 猶do 言ngôn 有hữu 實thật 。 如như 觀quán 陰ấm 品phẩm 說thuyết 。 若nhược 離ly 色sắc 因nhân 。 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 因nhân 亦diệc 如như 此thử 。 雖tuy 先tiên 已dĩ 破phá 。 今kim 當đương 復phục 遮già 。 汝nhữ 應ưng 諦đế 聽thính 。 此thử 遮già 方phương 便tiện 火hỏa 薪tân 二nhị 種chủng 欲dục 令linh 有hữu 者giả 。 為vi 是thị 一nhất 耶da 。 為vi 是thị 異dị 耶da 。 若nhược 爾nhĩ 有hữu 何hà 過quá 。 薪tân 火hỏa 一nhất 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 火hỏa 即tức 是thị 薪tân 。 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 一nhất 。
釋thích 曰viết 。 由do 彼bỉ 地địa 等đẳng 譬thí 喻dụ 無vô 故cố 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 四tứ 大đại 是thị 薪tân 。 煖noãn 界giới 是thị 火hỏa 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 彼bỉ 諸chư 大đại 中trung 煖noãn 界giới 增tăng 起khởi 故cố 名danh 為vi 火hỏa 。 論luận 者giả 此thử 中trung 更cánh 方phương 便tiện 說thuyết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 薪tân 火hỏa 二nhị 事sự 不bất 為vi 一nhất 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 故cố 。 譬thí 如như 斫chước 者giả 所sở 斫chước 有hữu 異dị 。 火hỏa 為vi 作tác 者giả 。 燃nhiên 為vi 作tác 業nghiệp 。 以dĩ 作tác 者giả 業nghiệp 異dị 故cố 。 薪tân 火hỏa 不bất 為vi 一nhất 。
復phục 次thứ 若nhược 火hỏa 即tức 是thị 薪tân 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 一nhất 。 若nhược 定định 爾nhĩ 者giả 。 汝nhữ 不bất 應ưng 言ngôn 是thị 薪tân 是thị 火hỏa 。 薪tân 外ngoại 有hữu 火hỏa 者giả 。 一nhất 體thể 義nghĩa 壞hoại 。 以dĩ 不bất 煖noãn 不bất 燒thiêu 火hỏa 即tức 無vô 用dụng 。 法pháp 體thể 無vô 別biệt 故cố 。 立lập 義nghĩa 有hữu 過quá 。 汝nhữ 言ngôn 薪tân 火hỏa 一nhất 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 薪tân 火hỏa 異dị 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 火hỏa 異dị 於ư 薪tân 。 離ly 薪tân 應ưng 有hữu 火hỏa 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 其kỳ 異dị 故cố 。 譬thí 如như 餘dư 物vật 。 而nhi 不bất 欲dục 爾nhĩ 。 此thử 中trung 說thuyết 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 火hỏa 薪tân 不bất 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 如như 薪tân 自tự 體thể 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 火hỏa 薪tân 不bất 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 如như 火hỏa 自tự 體thể 。 若nhược 言ngôn 火hỏa 薪tân 別biệt 物vật 。 皆giai 有hữu 相tương/tướng 觀quán 。 一nhất 切thiết 有hữu 觀quán 故cố 。 因nhân 非phi 一nhất 向hướng 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 等đẳng 觀quán 義nghĩa 相tương 似tự 亦diệc 同đồng 遮già 故cố 無vô 過quá 。 若nhược 定định 欲dục 得đắc 火hỏa 薪tân 異dị 者giả 。 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
如như 是thị 常thường 應ưng 燃nhiên 。 以dĩ 不bất 因nhân 薪tân 故cố 。
釋thích 曰viết 。 不bất 觀quán 薪tân 故cố 。 彼bỉ 應ưng 常thường 燃nhiên 。 縱túng/tung 無vô 薪tân 時thời 。 火hỏa 亦diệc 不bất 滅diệt 。 以dĩ 其kỳ 異dị 故cố 。 又hựu 乾can/kiền/càn 薪tân 投đầu 火hỏa 亦diệc 無vô 焰diễm 起khởi 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
復phục 無vô 燃nhiên 火hỏa 功công 。 火hỏa 亦diệc 無vô 燒thiêu 業nghiệp 。
釋thích 曰viết 。 無vô 可khả 燒thiêu 相tương/tướng 業nghiệp 無vô 體thể 故cố 而nhi 不bất 欲dục 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 幼ấu 男nam 小tiểu 女nữ 盡tận 知tri 有hữu 因nhân 。 皆giai 欲dục 有hữu 業nghiệp 故cố 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 火hỏa 薪tân 不bất 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 因nhân 故cố 。 有hữu 起khởi 作tác 故cố 。 有hữu 業nghiệp 故cố 。 如như 薪tân 自tự 體thể 。 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。 薪tân 門môn 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 薪tân 為vi 燃nhiên 因nhân 。 有hữu 起khởi 有hữu 業nghiệp 。 皆giai 同đồng 火hỏa 說thuyết 。 是thị 故cố 非phi 因nhân 。 譬thí 喻dụ 不bất 成thành 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 火hỏa 正chánh 燃nhiên 時thời 名danh 為vi 薪tân 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 火hỏa 正chánh 燃nhiên 時thời 。 汝nhữ 謂vị 為vi 薪tân 者giả 。
彼bỉ 時thời 唯duy 有hữu 火hỏa 。 誰thùy 是thị 可khả 燃nhiên 薪tân 。
釋thích 曰viết 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 未vị 燃nhiên 時thời 名danh 薪tân 。 正chánh 燃nhiên 時thời 名danh 火hỏa 。 以dĩ 薪tân 是thị 火hỏa 緣duyên 。 於ư 正chánh 燃nhiên 時thời 唯duy 說thuyết 火hỏa 故cố 此thử 起khởi 亦diệc 唯duy 聚tụ 。 唯duy 是thị 獨độc 自tự 故cố 能năng 為vi 燒thiêu 煮chử 照chiếu 明minh 果quả 因nhân 故cố 說thuyết 為vi 火hỏa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 起khởi 不bất 可khả 得đắc 。 先tiên 已dĩ 遮già 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 四tứ 大đại 齊tề 等đẳng 。 火hỏa 界giới 不bất 增tăng 。 說thuyết 名danh 為vi 薪tân 。 或hoặc 說thuyết 三tam 大đại 名danh 之chi 為vi 薪tân 。 彼bỉ 三tam 或hoặc 四tứ 是thị 其kỳ 所sở 燒thiêu 。 火hỏa 亦diệc 如như 是thị 。 大đại 聚tụ 和hòa 合hợp 故cố 說thuyết 為vi 火hỏa 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 今kim 當đương 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 火hỏa 不bất 燒thiêu 薪tân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 大đại 故cố 。 譬thí 如như 水thủy 大đại 。 如như 是thị 色sắc 故cố 。 有hữu 故cố 。 麁thô 故cố 。 色sắc 陰ấm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 外ngoại 故cố 。 有hữu 生sanh 故cố 有hữu 因nhân 故cố 。 如như 是thị 因nhân 驗nghiệm 此thử 應ưng 廣quảng 說thuyết 。 如như 彼bỉ 意ý 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 火hỏa 能năng 燒thiêu 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 如như 前tiền 偈kệ 說thuyết 。 彼bỉ 時thời 唯duy 有hữu 火hỏa 。 誰thùy 是thị 可khả 燃nhiên 。 薪tân 者giả 唯duy 是thị 何hà 義nghĩa 。 謂vị 唯duy 大đại 積tích 聚tụ 故cố 。 起khởi 別biệt 觀quán 故cố 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 為vi 薪tân 火hỏa 。 汝nhữ 謂vị 於ư 正chánh 燃nhiên 時thời 說thuyết 為vi 薪tân 等đẳng 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 地địa 等đẳng 和hòa 合hợp 中trung 。 有hữu 火hỏa 能năng 燒thiêu 故cố 。 汝nhữ 立lập 喻dụ 者giả 。 此thử 喻dụ 不bất 成thành 。
答đáp 曰viết 。
成thành 立lập 相tương 似tự 者giả 彼bỉ 亦diệc 同đồng 破phá 地địa 等đẳng 自tự 相tương/tướng 我ngã 引dẫn 為ví 喻dụ 。 汝nhữ 言ngôn 喻dụ 不bất 成thành 者giả 。 我ngã 無vô 此thử 過quá 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 遮già 故cố 。 不bất 壞hoại 世thế 間gian 所sở 解giải 故cố 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 言ngôn 火hỏa 薪tân 微vi 塵trần 我ngã 之chi 一nhất 分phần/phân 。 此thử 一nhất 分phần/phân 塵trần 與dữ 後hậu 塵trần 合hợp 。 此thử 業nghiệp 作tác 和hòa 合hợp 依y 止chỉ 二nhị 塵trần 。 彼bỉ 二nhị 微vi 塵trần 和hòa 合hợp 起khởi 作tác 名danh 陀đà 臘lạp 脾tì (# 毘tỳ 佉khư 反phản 唐đường 言ngôn 實thật )# 。 如như 是thị 三tam 塵trần 已dĩ 去khứ 漸tiệm 次thứ 起khởi 已dĩ 作tác 光quang 明minh 故cố 。 名danh 為vi 火hỏa 陀đà 臘lạp 脾tì 。 如như 是thị 薪tân 塵trần 與dữ 薪tân 塵trần 合hợp 。 彼bỉ 薪tân 火hỏa 二nhị 更cánh 互hỗ 相tương 觀quán 。 以dĩ 相tương/tướng 觀quán 故cố 。 得đắc 成thành 因nhân 果quả 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 亦diệc 如như 前tiền 偈kệ 說thuyết 。 若nhược 火hỏa 異dị 於ư 薪tân 。 離ly 薪tân 應ưng 有hữu 火hỏa 。 如như 是thị 等đẳng 執chấp 。 前tiền 已dĩ 廣quảng 遮già 。 此thử 中trung 應ưng 說thuyết 。
復phục 次thứ 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 火hỏa 作tác 光quang 明minh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 大đại 故cố 。 譬thí 如như 餘dư 大đại 及cập 遮già 彼bỉ 起khởi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 火hỏa 大đại 微vi 塵trần 不bất 能năng 起khởi 作tác 火hỏa 陀đà 臘lạp 脾tì 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 微vi 塵trần 故cố 。 如như 餘dư 微vi 塵trần 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 前tiền 立lập 義nghĩa 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。 為vi 起khởi 餘dư 塵trần 。 為vi 都đô 無vô 起khởi 。 若nhược 起khởi 餘dư 塵trần 立lập 義nghĩa 則tắc 壞hoại 若nhược 都đô 不bất 起khởi 。 則tắc 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 語ngữ 不bất 善thiện 。 如như 先tiên 分phân 別biệt 。 非phi 我ngã 所sở 欲dục 。 後hậu 分phân 別biệt 者giả 。 譬thí 喻dụ 亦diệc 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 火hỏa 微vi 塵trần 不bất 能năng 起khởi 火hỏa 。 地địa 等đẳng 諸chư 塵trần 一nhất 一nhất 皆giai 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 火hỏa 微vi 塵trần 不bất 能năng 起khởi 火hỏa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 異dị 故cố 。 譬thí 如như 水thủy 。 如như 是thị 作tác 故cố 。 壞hoại 故cố 。 起khởi 故cố 等đẳng 諸chư 因nhân 。 此thử 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 如như 我ngã 立lập 義nghĩa 彼bỉ 薩tát 埵đóa (# 唐đường 言ngôn 明minh 相tướng 遏át 邏la 闍xà (# 唐đường 言ngôn 塵trần )# 諸chư 觸xúc 色sắc 增tăng 時thời 說thuyết 名danh 為vi 火hỏa 若nhược 多đa 摸mạc (# 唐đường 言ngôn 暗ám )# 增tăng 時thời 說thuyết 名danh 為vi 薪tân 是thị 故cố 定định 以dĩ 薪tân 為vi 火hỏa 因nhân 。 以dĩ 薪tân 為vi 因nhân 故cố 。 觀quán 薪tân 說thuyết 火hỏa 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 亦diệc 有hữu 過quá 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 煖noãn 非phi 火hỏa 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 大đại 故cố 。 如như 前tiền 譬thí 遮già 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
若nhược 異dị 則tắc 不bất 到đáo 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 火hỏa 異dị 薪tân 者giả 異dị 故cố 則tắc 不bất 到đáo 。 譬thí 如như 未vị 到đáo 火hỏa 薪tân 。 由do 作tác 者giả 喻dụ 火hỏa 。 作tác 業nghiệp 喻dụ 薪tân 。 此thử 二nhị 和hòa 合hợp 名danh 為vi 作tác 相tương/tướng 。 義nghĩa 正chánh 如như 是thị 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
不bất 到đáo 故cố 不bất 燒thiêu 。 不bất 燒thiêu 故cố 不bất 滅diệt 。
不bất 滅diệt 住trụ 自tự 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 由do 此thử 火hỏa 無vô 因nhân 離ly 薪tân 得đắc 成thành 故cố 。 則tắc 住trụ 自tự 相tương/tướng 。 住trụ 自tự 相tương/tướng 故cố 。 名danh 之chi 為vi 常thường 。 既ký 無vô 此thử 義nghĩa 故cố 。 知tri 火hỏa 薪tân 不bất 異dị 。 若nhược 立lập 異dị 者giả 。 如như 先tiên 已dĩ 遮già 。 此thử 應ưng 廣quảng 說thuyết 。 如như 後hậu 偈kệ 曰viết 。
此thử 物vật 共cộng 彼bỉ 物vật 。 異dị 者giả 則tắc 不bất 然nhiên 。
外ngoại 人nhân 言ngôn 。 若nhược 異dị 不bất 到đáo 者giả 得đắc 如như 是thị 過quá 。 如như 前tiền 偈kệ 言ngôn 。 異dị 則tắc 不bất 到đáo 。 不bất 到đáo 不bất 燒thiêu 等đẳng 由do 異dị 有hữu 到đáo 無vô 如như 上thượng 過quá 。 云vân 何hà 驗nghiệm 耶da 。 如như 女nữ 人nhân 丈trượng 夫phu 異dị 故cố 。 相tương/tướng 到đáo 世thế 間gian 所sở 解giải 無vô 能năng 破phá 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
然nhiên 異dị 於ư 可khả 燃nhiên 。 此thử 二nhị 能năng 相tương/tướng 至chí 。
如như 女nữ 至chí 丈trượng 夫phu 。 如như 丈trượng 夫phu 至chí 女nữ 。
論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 然nhiên 異dị 可khả 然nhiên 。 此thử 二nhị 相tương/tướng 到đáo 者giả 。
釋thích 曰viết 。 汝nhữ 意ý 立lập 異dị 譬thí 。 彼bỉ 男nam 女nữ 縱túng/tung 如như 是thị 者giả 。 則tắc 互hỗ 不bất 相tương 觀quán 。 以dĩ 薪tân 火hỏa 處xứ 同đồng 而nhi 起khởi 。 到đáo 相tương/tướng 復phục 是thị 異dị 故cố 。 不bất 相tương 觀quán 者giả 可khả 言ngôn 我ngã 得đắc 因nhân 非phi 一nhất 向hướng 。 如như 偈kệ 曰viết 。
火hỏa 薪tân 既ký 有hữu 異dị 。 則tắc 不bất 互hỗ 相tương 觀quán 。
釋thích 曰viết 。 互hỗ 不bất 相tương 觀quán 者giả 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 謂vị 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 和hòa 合hợp 則tắc 空không 。 如như 薪tân 火hỏa 異dị 。 意ý 不bất 欲dục 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 二nhị 無vô 到đáo 故cố 。 汝nhữ 說thuyết 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 和hòa 合hợp 相tương/tướng 異dị 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 執chấp 法pháp 別biệt 故cố 。 立lập 義nghĩa 有hữu 過quá 。 何hà 等đẳng 過quá 耶da 。 汝nhữ 說thuyết 異dị 故cố 。 而nhi 能năng 相tương/tướng 到đáo 。 如như 男nam 女nữ 者giả 。 二nhị 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 異dị 門môn 不bất 成thành 故cố 。 非phi 非phi 一nhất 向hướng 因nhân 過quá 。 但đãn 彼bỉ 外ngoại 人nhân 自tự 迷mê 於ư 義nghĩa 。 智trí 慧tuệ 輕khinh 薄bạc 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 品phẩm 初sơ 成thành 立lập 薪tân 火hỏa 一nhất 異dị 。 譬thí 喻dụ 無vô 故cố 。 二nhị 皆giai 不bất 成thành 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 薪tân 有hữu 火hỏa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 互hỗ 相tương 觀quán 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 二nhị 相tương/tướng 觀quán 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 。 由do 有hữu 薪tân 火hỏa 更cánh 互hỗ 相tương 觀quán 故cố 。 得đắc 說thuyết 言ngôn 此thử 是thị 火hỏa 薪tân 。 此thử 是thị 薪tân 火hỏa 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 譬thí 喻dụ 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 火hỏa 觀quán 於ư 薪tân 。 若nhược 薪tân 觀quán 於ư 火hỏa 。
何hà 等đẳng 體thể 先tiên 成thành 。 而nhi 說thuyết 相tương/tướng 觀quán 有hữu 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 相tương/tướng 觀quán 者giả 。 為vi 薪tân 先tiên 成thành 。 為vi 火hỏa 先tiên 成thành 。 汝nhữ 應ưng 分phân 別biệt 。 如như 是thị 此thử 二nhị 。 無vô 一nhất 先tiên 成thành 。 別biệt 相tướng 觀quán 者giả 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 觀quán 不bất 成thành 故cố 。 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 亦diệc 譬thí 喻dụ 過quá 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 於ư 世thế 諦đế 中trung 立lập 此thử 因nhân 者giả 。 與dữ 義nghĩa 相tương 違vi 。 又hựu 無vô 譬thí 喻dụ 。 成thành 立lập 有hữu 過quá 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 彼bỉ 薪tân 先tiên 成thành 故cố 無vô 過quá 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 火hỏa 觀quán 薪tân 者giả 。 火hỏa 成thành 已dĩ 復phục 成thành 。
薪tân 亦diệc 當đương 如như 是thị 。 無vô 火hỏa 可khả 得đắc 故cố 。
釋thích 曰viết 。 汝nhữ 若nhược 定định 作tác 如như 此thử 分phân 別biệt 者giả 。 火hỏa 已dĩ 先tiên 成thành 。 後hậu 觀quán 薪tân 故cố 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 由do 薪tân 不bất 觀quán 火hỏa 薪tân 先tiên 成thành 故cố 。 語ngữ 意ý 如như 是thị 。 而nhi 不bất 欲dục 然nhiên 。 此thử 中trung 說thuyết 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 薪tân 在tại 火hỏa 先tiên 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 如như 火hỏa 自tự 體thể 前tiền 已dĩ 廣quảng 說thuyết 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 若nhược 薪tân 與dữ 火hỏa 無vô 一nhất 先tiên 成thành 者giả 。 今kim 薪tân 火hỏa 相tương/tướng 觀quán 一nhất 時thời 而nhi 有hữu 。 如như 牛ngưu 左tả 右hữu 角giác 同đồng 時thời 起khởi 故cố 。 此thử 義nghĩa 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 此thử 待đãi 得đắc 成thành 。 彼bỉ 亦diệc 如như 是thị 待đãi 。
今kim 無vô 一nhất 物vật 待đãi 。 云vân 何hà 二nhị 體thể 成thành 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 火hỏa 體thể 相tướng 。 彼bỉ 謂vị 薪tân 體thể 相tướng 。 外ngoại 人nhân 意ý 欲dục 薪tân 火hỏa 俱câu 成thành 。 一nhất 一nhất 有hữu 故cố 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 彼bỉ 自tự 因nhân 更cánh 互hỗ 相tương 觀quán 生sanh 不bất 成thành 故cố 。 語ngữ 義nghĩa 如như 此thử 。
復phục 次thứ 牛ngưu 角giác 喻dụ 者giả 。 亦diệc 如như 是thị 問vấn 。 彼bỉ 二nhị 角giác 中trung 何hà 等đẳng 是thị 左tả 何hà 等đẳng 是thị 右hữu 。 世thế 人nhân 所sở 解giải 由do 相tương/tướng 觀quán 故cố 。 第đệ 二nhị 得đắc 成thành 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。
復phục 次thứ 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 體thể 待đãi 得đắc 成thành 。 不bất 成thành 云vân 何hà 待đãi 。
不bất 成thành 而nhi 有hữu 待đãi 。 此thử 待đãi 則tắc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 謂vị 彼bỉ 物vật 。 不bất 成thành 此thử 無vô 所sở 待đãi 。 語ngữ 義nghĩa 如như 是thị 。 此thử 中trung 說thuyết 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 薪tân 不bất 觀quán 火hỏa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 火hỏa 體thể 不bất 成thành 故cố 。 如như 地địa 水thủy 等đẳng 。
復phục 次thứ 偈kệ 言ngôn 不bất 成thành 而nhi 有hữu 待đãi 者giả 。 外ngoại 人nhân 若nhược 作tác 如như 此thử 說thuyết 。 者giả 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 云vân 何hà 過quá 失thất 。 偈kệ 言ngôn 此thử 待đãi 則tắc 不bất 然nhiên 。 以dĩ 無vô 待đãi 故cố 。 如như 虛hư 空không 華hoa 。
復phục 次thứ 此thử 待đãi 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 薪tân 體thể 無vô 故cố 。 譬thí 如như 餘dư 物vật 火hỏa 門môn 。 亦diệc 應ưng 作tác 如như 是thị 說thuyết 。
復phục 次thứ 觀quán 察sát 彼bỉ 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
無vô 火hỏa 可khả 觀quán 薪tân 。 薪tân 非phi 不bất 觀quán 火hỏa 。
釋thích 曰viết 。 薪tân 不bất 觀quán 火hỏa 薪tân 體thể 不bất 成thành 。 如như 此thử 道Đạo 理lý 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 亦diệc 遮già 異dị 體thể 。 彼bỉ 別biệt 相tướng 續tục 。 異dị 不bất 成thành 故cố 偈kệ 曰viết 。
無vô 薪tân 可khả 觀quán 火hỏa 。 火hỏa 非phi 不bất 觀quán 薪tân 。
釋thích 曰viết 。 遮già 相tương 待đãi 故cố 及cập 遮già 異dị 體thể 應ưng 知tri 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
火hỏa 不bất 餘dư 處xứ 來lai 。 薪tân 中trung 亦diệc 無vô 火hỏa 。
釋thích 曰viết 。 遮già 異dị 體thể 故cố 。 及cập 遮già 去khứ 實thật 并tinh 薪tân 火hỏa 故cố 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 無vô 薪tân 有hữu 火hỏa 。 或hoặc 言ngôn 有hữu 待đãi 。 或hoặc 言ngôn 無vô 待đãi 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 無vô 薪tân 體thể 火hỏa 無vô 所sở 依y 。 依y 止chỉ 無vô 故cố 。 去khứ 則tắc 不bất 成thành 。 薪tân 中trung 亦diệc 無vô 火hỏa 者giả 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 由do 有hữu 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 識thức 。
復phục 次thứ 已dĩ 破phá 薪tân 火hỏa 。 餘dư 亦diệc 同đồng 遮già 。 偈kệ 曰viết 。
如như 薪tân 餘dư 亦diệc 遮già 。 去khứ 來lai 中trung 已dĩ 說thuyết 。
釋thích 曰viết 。 如như 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 去khứ 時thời 無vô 去khứ 。 已dĩ 燒thiêu 未vị 燒thiêu 。 燒thiêu 時thời 無vô 燒thiêu 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 燒thiêu 故cố 。 如như 火hỏa 自tự 體thể 。 諸chư 如như 是thị 等đẳng 。 此thử 中trung 應ưng 說thuyết 。
復phục 次thứ 如như 去khứ 者giả 不bất 去khứ 。 未vị 去khứ 者giả 不bất 去khứ 。 離ly 亦diệc 無vô 去khứ 。 今kim 亦diệc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 燒thiêu 者giả 不bất 燒thiêu 。 未vị 燒thiêu 者giả 不bất 燒thiêu 。 離ly 亦diệc 無vô 燒thiêu 。 如như 是thị 等đẳng 驗nghiệm 。 先tiên 已dĩ 廣quảng 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 二nhị 作tác 空không 故cố 。 無vô 燒thiêu 者giả 故cố 。 二nhị 俱câu 過quá 故cố 。 譬thí 如như 土thổ/độ 塊khối 。 應ưng 如như 是thị 說thuyết 。
復phục 次thứ 如như 偈kệ 曰viết 。
即tức 薪tân 非phi 是thị 火hỏa 。 異dị 薪tân 亦diệc 無vô 火hỏa 。
釋thích 曰viết 。 遮già 一nhất 體thể 故cố 。 遮già 異dị 體thể 故cố 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 先tiên 已dĩ 解giải 說thuyết 。 偈kệ 曰viết 。
火hỏa 亦diệc 不bất 有hữu 薪tân 。 火hỏa 中trung 亦diệc 無vô 薪tân 。
薪tân 中trung 亦diệc 無vô 火hỏa 。
釋thích 曰viết 。 如như 有hữu 牛ngưu 者giả 。 如như 水thủy 中trung 華hoa 。 如như 器khí 中trung 果quả 。 彼bỉ 如như 是thị 故cố 火hỏa 薪tân 不bất 成thành 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 如như 品phẩm 初sơ 立lập 義nghĩa 。 有hữu 取thủ 取thủ 者giả 互hỗ 相tương 觀quán 故cố 。 如như 火hỏa 薪tân 者giả 。 此thử 譬thí 無vô 故cố 。 不bất 免miễn 過quá 失thất 。 薪tân 火hỏa 一nhất 異dị 。 遮già 無vô 體thể 故cố 。 由do 如như 此thử 義nghĩa 根căn 本bổn 不bất 成thành 。 如như 偈kệ 曰viết 。
已dĩ 遮già 火hỏa 及cập 薪tân 。 自tự 取thủ 如như 次thứ 第đệ 。
一nhất 切thiết 淨tịnh 無vô 餘dư 。 瓶bình 衣y 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 方phương 便tiện 。 遮già 自tự 取thủ 耶da 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 自tự 取thủ 二nhị 。 不bất 得đắc 一nhất 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 故cố 。 如như 斫chước 者giả 所sở 斫chước 。 彼bỉ 自tự 及cập 取thủ 亦diệc 不bất 異dị 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 亦diệc 餘dư 物vật 故cố 。 如như 取thủ 自tự 體thể 。 取thủ 門môn 亦diệc 應ưng 如như 是thị 廣quảng 說thuyết 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 取thủ 與dữ 自tự 我ngã 不bất 得đắc 異dị 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 亦diệc 餘dư 物vật 故cố 。 譬thí 如như 自tự 我ngã 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 調Điều 達Đạt 之chi 取thủ 。 若nhược 成thành 不bất 成thành 。 不bất 為vi 調Điều 達Đạt 我ngã 之chi 所sở 取thủ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 亦diệc 以dĩ 我ngã 故cố 。 譬thí 如như 餘dư 調Điều 達Đạt 我ngã 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 調Điều 達Đạt 之chi 我ngã 。 不bất 取thủ 調Điều 達Đạt 之chi 取thủ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 取thủ 故cố 。 如như 耶da 若nhược 取thủ 。 如như 是thị 調Điều 達Đạt 之chi 取thủ 。 若nhược 成thành 不bất 成thành 。 不bất 觀quán 調Điều 達Đạt 我ngã 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 取thủ 故cố 。 如như 耶da 若nhược 取thủ 。 如như 是thị 火hỏa 薪tân 我ngã 取thủ 次thứ 第đệ 已dĩ 說thuyết 。 一nhất 切thiết 無vô 餘dư 者giả 。 法pháp 喻dụ 不bất 成thành 故cố 。 瓶bình 衣y 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 瓶bình 等đẳng 物vật 。 若nhược 果quả 若nhược 因nhân 。 總tổng 實thật 別biệt 實thật 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 云vân 何hà 驗nghiệm 耶da 。 如như 瓶bình 土thổ/độ 二nhị 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 得đắc 一nhất 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 作tác 者giả 及cập 業nghiệp 故cố 。 如như 斫chước 者giả 所sở 斫chước 。 亦diệc 不bất 異dị 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 觀quán 故cố 亦diệc 果quả 故cố 。 如như 土thổ/độ 自tự 體thể 。 如như 遮già 薪tân 火hỏa 。 色sắc 非phi 色sắc 法pháp 。 亦diệc 應ưng 類loại 遮già 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 如như 佉khư 陀đà 羅la 樹thụ 。 根căn 莖hành 枝chi 葉diệp 。 與dữ 佉khư 陀đà 羅la 樹thụ 不bất 得đắc 一nhất 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 斫chước 一nhất 枝chi 時thời 。 非phi 斫chước 一nhất 切thiết 故cố 。 譬thí 如như 棗táo 樹thụ 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 佉khư 陀đà 羅la 樹thụ 與dữ 佉khư 陀đà 羅la 根căn 莖hành 枝chi 葉diệp 。 不bất 得đắc 異dị 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 根căn 等đẳng 壞hoại 時thời 。 樹thụ 亦diệc 壞hoại 故cố 。 如như 根căn 等đẳng 自tự 體thể 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 經kinh 緯# 等đẳng 與dữ 絹quyên 體thể 不bất 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 此thử 等đẳng 壞hoại 時thời 。 彼bỉ 亦diệc 壞hoại 故cố 。 如như 經kinh 自tự 體thể 。 如như 一nhất 體thể 異dị 體thể 及cập 一nhất 異dị 。 俱câu 如như 前tiền 過quá 失thất 。 此thử 應ưng 廣quảng 說thuyết 。 由do 如như 是thị 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 如như 理lý 諦đế 觀quán 。 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 。 此thử 體thể 不bất 成thành 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 自tự 在tại 說thuyết 者giả 。 不bất 違vi 世thế 所sở 解giải 。 隨tùy 順thuận 戒giới 定định 慧tuệ 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 。 世thế 人nhân 執chấp 為vi 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 為vi 遮già 此thử 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 計kế 我ngã 真chân 實thật 。 諸chư 法pháp 各các 各các 異dị 。
應ưng 知tri 彼bỉ 說thuyết 人nhân 。 不bất 解giải 聖thánh 教giáo 義nghĩa 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 解giải 聖thánh 教giáo 義nghĩa 耶da 。 現hiện 見kiến 及cập 驗nghiệm 義nghĩa 皆giai 不bất 成thành 。 而nhi 執chấp 為vi 實thật 故cố 名danh 不bất 解giải 。 此thử 意ý 如như 是thị 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 此thử 品phẩm 中trung 明minh 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 別biệt 緣duyên 起khởi 義nghĩa 。 開khai 示thị 行hành 者giả 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 。 如như 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 問vấn 經kinh 中trung 偈kệ 曰viết 。
離ly 身thân 不bất 見kiến 法pháp 。 離ly 法pháp 不bất 見kiến 身thân 。
不bất 一nhất 亦diệc 不bất 異dị 。 應ưng 當đương 如như 是thị 見kiến 。
釋thích 曰viết 。 如như 是thị 見kiến 者giả 。 謂vị 不bất 見kiến 彼bỉ 見kiến 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 薪tân 火hỏa 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 觀Quán 生Sanh 死Tử 品Phẩm 第đệ 十thập 一nhất
復phục 次thứ 前tiền 品phẩm 已dĩ 遮già 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 空không 所sở 對đối 治trị 。 自tự 性tánh 無vô 故cố 。 今kim 欲dục 令linh 他tha 解giải 悟ngộ 生sanh 死tử 。 無vô 自tự 體thể 性tánh 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 是thị 五ngũ 陰ấm 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 婆bà 伽già 婆bà 作tác 別biệt 名danh 說thuyết 。 及cập 為vi 盡tận 彼bỉ 故cố 。 勤cần 方phương 便tiện 說thuyết 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 如Như 來Lai 不bất 應ưng 。 作tác 別biệt 名danh 說thuyết 。 亦diệc 不bất 為vi 盡tận 彼bỉ 故cố 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 如như 無vô 第đệ 二nhị 頭đầu 。 不bất 可khả 言ngôn 眼nhãn 病bệnh 。 由do 此thử 有hữu 故cố 。 作tác 別biệt 名danh 說thuyết 。 及cập 為vi 盡tận 彼bỉ 故cố 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 生sanh 死tử 長trường 遠viễn 。 有hữu 來lai 無vô 際tế 。 諸chư 凡phàm 夫phu 人nhân 。 不bất 解giải 正Chánh 法Pháp 。 不bất 知tri 出xuất 要yếu 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 為vi 盡tận 生sanh 死tử 故cố 。 應ưng 隨tùy 順thuận 行hành 。 應ưng 如như 是thị 學học 。 由do 如như 是thị 義nghĩa 說thuyết 因nhân 有hữu 力lực 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 有hữu 彼bỉ 陰ấm 等đẳng 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 雖tuy 引dẫn 聖thánh 言ngôn 而nhi 未vị 詳tường 聖thánh 旨chỉ 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 由do 佛Phật 世Thế 尊Tôn 見kiến 諸chư 凡phàm 夫phu 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 未vị 起khởi 對đối 治trị 。 無vô 對đối 治trị 故cố 。 流lưu 轉chuyển 不bất 息tức 。 從tùng 煩phiền 惱não 生sanh 業nghiệp 。 從tùng 業nghiệp 生sanh 生sanh 。 由do 生sanh 相tương 續tục 盛thịnh 受thọ 諸chư 苦khổ 。 如như 世thế 庫khố 藏tạng 。 佛Phật 見kiến 此thử 已dĩ 。 故cố 說thuyết 是thị 言ngôn 。 生sanh 死tử 長trường 遠viễn 。 猶do 如như 幻huyễn 焰diễm 。 又hựu 生sanh 死tử 苦khổ 。 種chủng 種chủng 無vô 量lượng 。 如Như 來Lai 為vì 欲dục 。 盡tận 生sanh 死tử 故cố 。 建kiến 立lập 眾chúng 生sanh 。 於ư 勤cần 精tinh 進tấn 。 若nhược 諦đế 觀quán 察sát 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 毫hào 釐li 差sai 別biệt 。 若nhược 汝nhữ 欲dục 令linh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 若nhược 世thế 諦đế 中trung 分phân 別biệt 因nhân 者giả 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 如như 佛Phật 先tiên 說thuyết 。 生sanh 死tử 無vô 際tế 者giả 。 為vi 對đối 破phá 彼bỉ 說thuyết 無vô 因nhân 輩bối 明minh 。 有hữu 因nhân 為vi 初sơ 。 能năng 生sanh 諸chư 法pháp 。 言ngôn 有hữu 起khởi 者giả 。 如Như 來Lai 為vì 彼bỉ 。 一nhất 分phần/phân 眾chúng 生sanh 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 有hữu 諸chư 外ngoại 道đạo 。 欲dục 求cầu 過quá 失thất 。 問vấn 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 如như 偈kệ 曰viết 。
生sanh 死tử 有hữu 際tế 不phủ 。 佛Phật 言ngôn 畢tất 竟cánh 無vô 。
此thử 生sanh 死tử 無vô 際tế 。 前tiền 後hậu 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 未vị 起khởi 聖thánh 道Đạo 對đối 治trị 已dĩ 來lai 。 由do 生sanh 老lão 死tử 相tướng 續tục 不bất 息tức 。 展triển 轉chuyển 為vi 因nhân 。 初sơ 起khởi 無vô 定định 。 是thị 故cố 無vô 際tế 無vô 邊biên 成thành 立lập 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 有hữu 信tín 心tâm 人nhân 。 信tín 婆bà 伽già 婆bà 不bất 顛điên 倒đảo 語ngữ 。 非phi 不bất 信tín 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 顛điên 倒đảo 心tâm 人nhân 說thuyết 相tương 似tự 驗nghiệm 。 為vi 對đối 彼bỉ 故cố 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 彼bỉ 劫kiếp 初sơ 眾chúng 生sanh 。 身thân 根căn 覺giác 聚tụ 皆giai 由do 前tiền 世thế 。 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 集tập 因nhân 所sở 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 能năng 為vi 苦khổ 樂lạc 法pháp 等đẳng 起khởi 因nhân 故cố 。 如như 今kim 現hiện 在tại 。 身thân 根căn 聚tụ 等đẳng 如như 是thị 不bất 共cộng 取thủ 境cảnh 因nhân 故cố 。 可khả 饒nhiêu 益ích 長trưởng 養dưỡng 故cố 。 能năng 為vi 他tha 作tác 饒nhiêu 益ích 故cố 。 作tác 他tha 嗔sân 喜hỷ 因nhân 故cố 。 可khả 散tán 壞hoại 法pháp 故cố 。 為vi 共cộng 取thủ 境cảnh 界giới 因nhân 故cố 。 如như 此thử 等đẳng 因nhân 立lập 義nghĩa 譬thí 喻dụ 。 如như 前tiền 廣quảng 說thuyết 。 應ưng 如như 此thử 知tri 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 生sanh 死tử 有hữu 初sơ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 邊biên 故cố 。 法pháp 若nhược 有hữu 邊biên 非phi 謂vị 無vô 始thỉ 。 譬thí 如như 瓶bình 等đẳng 。 由do 正chánh 智trí 起khởi 時thời 見kiến 生sanh 死tử 邊biên 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 因nhân 有hữu 力lực 故cố 。 是thị 故cố 定định 知tri 生sanh 死tử 有hữu 初sơ 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
非phi 獨độc 於ư 生sanh 死tử 。 初sơ 際tế 不bất 可khả 得đắc 。
一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 然nhiên 。 悉tất 無vô 有hữu 初sơ 際tế 。
釋thích 曰viết 。 瓶bình 等đẳng 無vô 初sơ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 展triển 轉chuyển 因nhân 起khởi 故cố 。 初sơ 既ký 不bất 成thành 。 譬thí 喻dụ 則tắc 壞hoại 。 立lập 義nghĩa 過quá 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 有hữu 邊biên 為vi 因nhân 者giả 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 生sanh 死tử 有hữu 因nhân 佛Phật 不bất 記ký 故cố 。 此thử 義nghĩa 如như 後hậu 當đương 說thuyết 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 若nhược 汝nhữ 欲dục 得đắc 。 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 者giả 。 如như 是thị 生sanh 死tử 。 亦diệc 應ưng 無vô 終chung 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 無vô 始thỉ 故cố 。 譬thí 如như 丈trượng 夫phu 。 及cập 彼bỉ 虛hư 空không 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 言ngôn 丈trượng 夫phu 及cập 餘dư 法pháp 無vô 起khởi 者giả 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 亦diệc 不bất 應ưng 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 體thể 不bất 成thành 。 譬thí 喻dụ 無vô 故cố 。 彼bỉ 稻đạo 穀cốc 等đẳng 。 世thế 諦đế 門môn 中trung 雖tuy 復phục 無vô 始thỉ 。 而nhi 見kiến 滅diệt 壞hoại 。 汝nhữ 立lập 難nạn/nan 者giả 與dữ 義nghĩa 相tương 違vi 。
復phục 次thứ 有hữu 異dị 聰thông 慢mạn 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 婆bà 伽già 婆bà 無vô 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 說thuyết 生sanh 死tử 無vô 初sơ 際tế 。 自tự 欲dục 顯hiển 己kỷ 無vô 智trí 故cố 。 譬thí 如như 死tử 屍thi 。 無vô 所sở 覺giác 了liễu 。 論luận 者giả 言ngôn 。 遣khiển 執chấp 著trước 故cố 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 分phân 別biệt 生sanh 死tử 謂vị 有hữu 初sơ 際tế 。 是thị 故cố 佛Phật 言ngôn 。 無vô 有hữu 初sơ 際tế 。 無vô 初sơ 際tế 者giả 。 即tức 說thuyết 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 。 云vân 何hà 無vô 始thỉ 。 以dĩ 其kỳ 無vô 故cố 。 如như 是thị 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 故cố 。 初sơ 際tế 不bất 可khả 見kiến 。 非phi 婆bà 伽già 婆bà 於ư 彼bỉ 無vô 智trí 。
復phục 次thứ 生sanh 死tử 無vô 際tế 者giả 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 陰ấm 似tự 先tiên 不bất 如như 是thị 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 前tiền 際tế 故cố 。 譬thí 如như 幻huyễn 主chủ 作tác 幻huyễn 丈trượng 夫phu 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 由do 無vô 分phân 別biệt 識thức 取thủ 彼bỉ 幻huyễn 主chủ 所sở 作tác 幻huyễn 人nhân 色sắc 等đẳng 為vi 境cảnh 。 彼bỉ 諸chư 色sắc 等đẳng 於ư 後hậu 時thời 中trung 亦diệc 如như 是thị 有hữu 故cố 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 幻huyễn 主chủ 所sở 作tác 幻huyễn 丈trượng 夫phu 者giả 。 自tự 無vô 實thật 體thể 。 見kiến 亦diệc 如như 是thị 。 由do 無vô 分phân 別biệt 識thức 色sắc 境cảnh 界giới 中trung 幻huyễn 作tác 丈trượng 夫phu 自tự 體thể 空không 故cố 。 譬thí 喻dụ 得đắc 成thành 。 無vô 無vô 體thể 過quá 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 生sanh 死tử 是thị 有hữu 及cập 為vi 盡tận 彼bỉ 故cố 。 引dẫn 佛Phật 說thuyết 為vi 因nhân 者giả 。 此thử 皆giai 不bất 成thành 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 陰ấm 相tương 續tục 。 是thị 名danh 生sanh 死tử 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 中trung 有hữu 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 中trung 亦diệc 無vô 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 。 由do 生sanh 死tử 中trung 有hữu 染nhiễm 有hữu 淨tịnh 故cố 。 生sanh 死tử 是thị 有hữu 。 我ngã 所sở 欲dục 義nghĩa 既ký 成thành 立lập 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 為vi 因nhân 不bất 成thành 及cập 違vi 義nghĩa 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
此thử 既ký 無vô 前tiền 後hậu 。 彼bỉ 中trung 何hà 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 如như 彼bỉ 中trung 體thể 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 語ngữ 義nghĩa 如như 是thị 。 譬thí 如như 幻huyễn 師sư 。 幻huyễn 作tác 丈trượng 夫phu 。 於ư 彼bỉ 相tương 續tục 。 求cầu 中trung 體thể 者giả 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 前tiền 後hậu 不bất 成thành 中trung 無vô 體thể 故cố 。 汝nhữ 喻dụ 非phi 也dã 。 如như 所sở 說thuyết 過quá 。 今kim 還hoàn 在tại 汝nhữ 如như 是thị 諦đế 觀quán 。 生sanh 死tử 無vô 體thể 。 偈kệ 曰viết 。
是thị 故cố 前tiền 後hậu 中trung 。 次thứ 第đệ 此thử 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 前tiền 中trung 後hậu 者giả 。 謂vị 生sanh 老lão 死tử 。 外ngoại 人nhân 若nhược 言ngôn 生sanh 死tử 有hữu 自tự 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 老lão 死tử 有hữu 故cố 。 如như 石thạch 女nữ 無vô 兒nhi 。 不bất 可khả 說thuyết 有hữu 生sanh 老lão 死tử 者giả 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 石thạch 女nữ 兒nhi 生sanh 老lão 死tử 初sơ 中trung 後hậu 不bất 成thành 故cố 。 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 一nhất 物vật 生sanh 等đẳng 自tự 體thể 不bất 成thành 故cố 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 。 生sanh 等đẳng 初sơ 中trung 後hậu 次thứ 第đệ 不bất 成thành 。 應ưng 審thẩm 觀quán 察sát 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 謂vị 生sanh 是thị 先tiên 。 老lão 死tử 是thị 其kỳ 後hậu 。
生sanh 則tắc 無vô 老lão 死tử 。 不bất 死tử 而nhi 有hữu 生sanh 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 生sanh 為vi 先tiên 者giả 。 應ưng 離ly 老lão 死tử 獨độc 自tự 而nhi 生sanh 。 若nhược 定định 有hữu 物vật 離ly 彼bỉ 生sanh 者giả 。 如như 此thử 物vật 體thể 。 終chung 不bất 可khả 得đắc 。 譬thí 如như 火hỏa 馬mã 。 自tự 體thể 無vô 起khởi 。 何hà 以dĩ 故cố 馬mã 非phi 火hỏa 故cố 。 語ngữ 意ý 如như 此thử 。 先tiên 無vô 今kim 起khởi 名danh 生sanh 。 新tân 新tân 變biến 異dị 名danh 老lão 。 命mạng 根căn 斷đoạn 壞hoại 名danh 死tử 。
復phục 次thứ 不bất 死tử 。 而nhi 有hữu 生sanh 者giả 。 謂vị 前tiền 世thế 不bất 死tử 如như 是thị 而nhi 生sanh 故cố 。 然nhiên 非phi 所sở 欲dục 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 老lão 死tử 之chi 先tiên 不bất 得đắc 有hữu 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 自tự 體thể 故cố 。 譬thí 如như 火hỏa 在tại 煖noãn 先tiên 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 欲dục 避tị 如như 此thử 過quá 失thất 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 先tiên 有hữu 老lão 死tử 。 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 先tiên 有hữu 老lão 死tử 。 而nhi 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。
未vị 生sanh 則tắc 無vô 因nhân 。 云vân 何hà 有hữu 老lão 死tử 。
釋thích 曰viết 。 無vô 法pháp 未vị 生sanh 。 而nhi 有hữu 老lão 死tử 。 以dĩ 依y 止chỉ 無vô 體thể 故cố 。 語ngữ 意ý 如như 是thị 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 先tiên 生sanh 老lão 死tử 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 為vi 體thể 故cố 。 譬thí 如như 住trụ 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 老lão 死tử 隨tùy 著trước 生sanh 故cố 。 無vô 如như 是thị 過quá 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
生sanh 及cập 於ư 老lão 死tử 。 俱câu 時thời 則tắc 不bất 然nhiên 。
生sanh 時thời 即tức 死tử 故cố 。 二nhị 俱câu 得đắc 無vô 因nhân 。
釋thích 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 然nhiên 。 生sanh 時thời 即tức 死tử 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 無vô 體thể 故cố 。 此thử 義nghĩa 世thế 間gian 所sở 無vô 。 生sanh 無vô 體thể 者giả 。 得đắc 何hà 過quá 失thất 。 二nhị 俱câu 得đắc 無vô 因nhân 過quá 二nhị 謂vị 老lão 死tử 同đồng 時thời 故cố 。 以dĩ 共cộng 生sanh 故cố 。 如như 老lão 死tử 非phi 生sanh 因nhân 今kim 生sanh 亦diệc 非phi 老lão 死tử 因nhân 。 是thị 故cố 老lão 死tử 同đồng 時thời 起khởi 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 由do 此thử 觀quán 察sát 故cố 。 偈kệ 曰viết 。
若nhược 彼bỉ 先tiên 後hậu 共cộng 。 次thứ 第đệ 皆giai 不bất 然nhiên 。
何hà 故cố 生sanh 戲hí 論luận 。 謂vị 有hữu 生sanh 老lão 死tử 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 應ưng 起khởi 戲hí 論luận 。 如như 品phẩm 初sơ 所sở 說thuyết 。 以dĩ 生sanh 老lão 死tử 為vi 因nhân 。 成thành 立lập 生sanh 死tử 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 以dĩ 不bất 免miễn 前tiền 所sở 說thuyết 過quá 失thất 。 如như 生sanh 老lão 等đẳng 。 約ước 前tiền 後hậu 中trung 觀quán 察sát 不bất 成thành 。 自tự 餘dư 諸chư 法pháp 皆giai 亦diệc 類loại 破phá 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 如như 偈kệ 曰viết 。
如như 是thị 諸chư 因nhân 果quả 。 及cập 與dữ 彼bỉ 體thể 相tướng 。
受thọ 及cập 受thọ 者giả 等đẳng 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。
不bất 但đãn 於ư 生sanh 死tử 。 前tiền 際tế 不bất 可khả 得đắc 。
如như 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 亦diệc 無vô 前tiền 際tế 。
釋thích 曰viết 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 謂vị 能năng 量lượng 所sở 量lượng 知tri 及cập 所sở 知tri 。 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 解giải 脫thoát 行hành 等đẳng 。 如như 彼bỉ 所sở 立lập 因nhân 果quả 體thể 相tướng 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 今kim 說thuyết 少thiểu 分phần 。 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 稻đạo 穀cốc 等đẳng 芽nha 先tiên 不bất 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 果quả 故cố 。 如như 芽nha 自tự 體thể 。 若nhược 汝nhữ 欲dục 得đắc 。 因nhân 先tiên 果quả 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 因nhân 先tiên 無vô 果quả 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 有hữu 如như 是thị 因nhân 。 能năng 了liễu 彼bỉ 果quả 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 謂vị 有hữu 因nhân 能năng 了liễu 果quả 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 因nhân 種chủng 種chủng 果quả 亦diệc 別biệt 故cố 。 譬thí 如như 泥nê 團đoàn 作tác 彼bỉ 瓶bình 等đẳng 。
復phục 次thứ 能năng 了liễu 之chi 物vật 。 及cập 所sở 了liễu 物vật 。 彼bỉ 有hữu 別biệt 異dị 。 此thử 無vô 別biệt 異dị 。 如như 日nhật 寶bảo 珠châu 燈đăng 及cập 藥dược 草thảo 光quang 有hữu 差sai 別biệt 。 瓶bình 等đẳng 無vô 別biệt 故cố 。 若nhược 謂vị 因nhân 果quả 同đồng 時thời 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 稻đạo 芽nha 二nhị 種chủng 不bất 得đắc 同đồng 時thời 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 時thời 起khởi 故cố 。 如như 牛ngưu 二nhị 角giác 。
復phục 次thứ 垂thùy # 等đẳng 相tương/tướng 在tại 牛ngưu 體thể 先tiên 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 依y 止chỉ 無vô 體thể 故cố 。 如như 壁bích 與dữ 畫họa 。 如như 是thị 相tương/tướng 先tiên 有hữu 體thể 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 體thể 故cố 。 譬thí 如như 大đại 丈trượng 夫phu 體thể 不bất 在tại 丈trượng 夫phu 相tương/tướng 先tiên 。 又hựu 如như 地địa 不bất 先tiên 堅kiên 。
復phục 次thứ 體thể 相tướng 二nhị 法pháp 同đồng 時thời 起khởi 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 同đồng 時thời 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 香hương 味vị 。 如như 前tiền 廣quảng 破phá 。 如như 品phẩm 初sơ 成thành 立lập 。 及cập 與dữ 彼bỉ 過quá 所sở 說thuyết 苦khổ 空không 。 令linh 人nhân 了liễu 達đạt 。 是thị 品phẩm 所sở 明minh 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 此thử 證chứng 得đắc 成thành 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 中trung 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 極cực 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 不bất 生sanh 不bất 死tử 。 如như 是thị 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 不bất 生sanh 不bất 死tử 。 若nhược 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 無vô 生sanh 無vô 死tử 。 是thị 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
復phục 次thứ 極cực 勇dũng 猛mãnh 。 如như 涅Niết 槃Bàn 無vô 際tế 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 無vô 際tế 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 生sanh 死tử 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 七thất