般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích
Quyển 5
偈Kệ 本Bổn 龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 論Luận 分Phân 別Biệt 明Minh 菩Bồ 薩Tát 唐Đường 波Ba 羅La 頗Phả 蜜Mật 多Đa 羅La 譯Dịch
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 五ngũ
偈kệ 本bổn 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 論luận 分phân 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 。
大đại 唐đường 中trung 印ấn 度độ 三tam 藏tạng 波ba 羅la 頗phả 蜜mật 多đa 羅la 譯dịch
觀Quán 染Nhiễm 染Nhiễm 者Giả 品Phẩm 第đệ 六lục
復phục 次thứ 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 瞋sân 瞋sân 者giả 等đẳng 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 欲dục 使sử 了liễu 知tri 。 無vô 自tự 性tánh 義nghĩa 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 陰ấm 入nhập 界giới 。
何hà 以dĩ 故cố 。 婆bà 伽già 婆bà 說thuyết 彼bỉ 為vi 染nhiễm 污ô 過quá 惡ác 因nhân 故cố 。 若nhược 此thử 非phi 有hữu 。 佛Phật 則tắc 不bất 說thuyết 。 彼bỉ 為vi 染nhiễm 因nhân 。 譬thí 如như 龜quy 毛mao 。 云vân 何hà 驗nghiệm 知tri 。 經kinh 中trung 偈kệ 曰viết 。
染nhiễm 者giả 不bất 知tri 法pháp 。 染nhiễm 者giả 不bất 見kiến 法pháp 。
若nhược 人nhân 安an 受thọ 此thử 。 名danh 為vi 極cực 盲manh 暗ám 。
釋thích 曰viết 。 如như 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 乃nãi 至chí 癡si 等đẳng 盲manh 暗ám 亦diệc 然nhiên 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 有hữu 彼bỉ 陰ấm 等đẳng 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 陰ấm 等đẳng 行hành 聚tụ 增tăng 長trưởng 染nhiễm 因nhân 過quá 惡ác 顯hiển 現hiện 。 如như 是thị 染nhiễm 者giả 及cập 彼bỉ 染nhiễm 等đẳng 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 如như 幻huyễn 焰diễm 夢mộng 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 如như 是thị 諦đế 觀quán 。 汝nhữ 此thử 分phân 別biệt 為vi 欲dục 染nhiễm 。 先tiên 有hữu 染nhiễm 者giả 為vi 染nhiễm 者giả 。 先tiên 有hữu 染nhiễm 為vi 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 此thử 二nhị 俱câu 時thời 三tam 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 先tiên 有hữu 染nhiễm 者giả 。 離ly 染nhiễm 染nhiễm 者giả 成thành 。
釋thích 曰viết 。 染nhiễm 是thị 愛ái 著trước 異dị 名danh 。 若nhược 染nhiễm 者giả 離ly 染nhiễm 彼bỉ 名danh 染nhiễm 者giả 。 此thử 則tắc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 熟thục 無vô 果quả 。 云vân 何hà 名danh 熟thục 。 如như 偈kệ 曰viết 。
因nhân 染nhiễm 得đắc 染nhiễm 者giả 。 染nhiễm 者giả 染nhiễm 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 各các 別biệt 異dị 此thử 是thị 染nhiễm 法pháp 。 此thử 是thị 染nhiễm 者giả 。 是thị 則tắc 離ly 染nhiễm 。 亦diệc 名danh 染nhiễm 者giả 。 又hựu 染nhiễm 者giả 起khởi 染nhiễm 終chung 無vô 得đắc 義nghĩa 。 云vân 何hà 驗nghiệm 知tri 。 非phi 無vô 染nhiễm 體thể 得đắc 名danh 染nhiễm 者giả 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 如như 染nhiễm 自tự 體thể 。
復phục 次thứ 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 如như 我ngã 偈kệ 曰viết 。 染nhiễm 污ô 名danh 遍biến 因nhân 自tự 地địa 中trung 先tiên 起khởi 。 是thị 故cố 染nhiễm 者giả 得đắc 為vi 染nhiễm 因nhân 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 相tương/tướng 義nghĩa 如như 是thị 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
染nhiễm 者giả 先tiên 有hữu 故cố 。 何hà 處xứ 復phục 起khởi 染nhiễm 。
釋thích 曰viết 。 如như 無vô 染nhiễm 人nhân 後hậu 時thời 起khởi 染nhiễm 乃nãi 名danh 染nhiễm 者giả 。 若nhược 彼bỉ 染nhiễm 者giả 。 先tiên 已dĩ 得đắc 名danh 說thuyết 此thử 染nhiễm 者giả 復phục 起khởi 於ư 染nhiễm 無vô 如như 此thử 義nghĩa 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 義nghĩa 意ý 如như 是thị 。
復phục 次thứ 猶do 如như 調Điều 達Đạt 。 相tương 續tục 中trung 染nhiễm 彼bỉ 調Điều 達Đạt 染nhiễm 者giả 不bất 作tác 證chứng 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 染nhiễm 者giả 故cố 譬thí 如như 耶da 若nhược 達đạt 多đa 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 別biệt 不bất 別biệt 相tướng 續tục 染nhiễm 非phi 因nhân 故cố 染nhiễm 者giả 門môn 作tác 成thành 已dĩ 復phục 成thành 過quá 。 亦diệc 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 及cập 違vi 義nghĩa 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 說thuyết 不bất 善thiện 不bất 別biệt 相tướng 續tục 染nhiễm 非phi 因nhân 故cố 。 染nhiễm 者giả 門môn 作tác 非phi 成thành 已dĩ 復phục 成thành 過quá 。 彼bỉ 別biệt 相tướng 續tục 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 亦diệc 應ưng 同đồng 遮già 。 亦diệc 非phi 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 所sở 成thành 相tương 似tự 及cập 遮già 異dị 門môn 非phi 違vi 義nghĩa 故cố 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 有hữu 所sở 作tác 因nhân 。 謂vị 他tha 相tương 續tục 染nhiễm 者giả 。 亦diệc 為vi 染nhiễm 因nhân 故cố 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 遮già 不bất 共cộng 因nhân 故cố 。 此thử 過quá 非phi 實thật 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 定định 謂vị 染nhiễm 者giả 之chi 先tiên 有hữu 染nhiễm 法pháp 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 有hữu 若nhược 無vô 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 亦diệc 同đồng 過quá 。
染nhiễm 者giả 先tiên 有hữu 染nhiễm 。 離ly 染nhiễm 者giả 染nhiễm 成thành 。
釋thích 曰viết 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 若nhược 染nhiễm 者giả 先tiên 有hữu 彼bỉ 染nhiễm 法pháp 。 此thử 則tắc 有hữu 過quá 。 謂vị 此thử 是thị 染nhiễm 此thử 是thị 染nhiễm 者giả 。 故cố 有hữu 所sở 染nhiễm 。 故cố 名danh 之chi 為vi 染nhiễm 。 非phi 所sở 依y 。 先tiên 有hữu 。 譬thí 如như 飯phạn 熟thục 故cố 。 若nhược 汝nhữ 欲dục 得đắc 。 不bất 觀quán 染nhiễm 者giả 。 而nhi 有hữu 染nhiễm 法pháp 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
離ly 染nhiễm 者giả 染nhiễm 成thành 。 不bất 欲dục 得đắc 如như 是thị 。
釋thích 曰viết 。 如như 熟thục 不bất 觀quán 熟thục 物vật 起khởi 故cố 此thử 云vân 何hà 驗nghiệm 非phi 染nhiễm 者giả 無vô 體thể 而nhi 有hữu 染nhiễm 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 如như 染nhiễm 者giả 自tự 體thể 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 如như 父phụ 子tử 二nhị 體thể 。 非phi 一nhất 向hướng 故cố 。 此thử 義nghĩa 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 亦diệc 如như 是thị 。 遮già 故cố 無vô 過quá 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 如như 先tiên 剎sát 那na 起khởi 染nhiễm 已dĩ 離ly 而nhi 為vi 當đương 起khởi 染nhiễm 剎sát 那na 因nhân 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
有hữu 染nhiễm 復phục 染nhiễm 者giả 。 何hà 處xứ 當đương 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 如như 是thị 別biệt 時thời 起khởi 染nhiễm 剎sát 那na 無vô 間gian 次thứ 生sanh 染nhiễm 者giả 剎sát 那na 。 此thử 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 染nhiễm 者giả 不bất 成thành 故cố 。 如như 彼bỉ 異dị 熟thục 是thị 異dị 熟thục 。 是thị 異dị 熟thục 者giả 。 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 是thị 過quá 去khứ 。 起khởi 染nhiễm 剎sát 那na 。 立lập 為vi 現hiện 在tại 染nhiễm 者giả 之chi 因nhân 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。 云vân 何hà 不bất 爾nhĩ 。 如như 調Điều 達Đạt 染nhiễm 不bất 為vi 調Điều 達Đạt 染nhiễm 者giả 之chi 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 染nhiễm 故cố 。 譬thí 如như 別biệt 相tướng 續tục 染nhiễm 。
復phục 次thứ 鞞bệ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 我ngã 所sở 立lập 義nghĩa 無vô 如như 上thượng 過quá 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 彼bỉ 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 同đồng 時thời 起khởi 故cố 無vô 咎cữu 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 亦diệc 有hữu 過quá 。 汝nhữ 今kim 當đương 聽thính 。 如như 偈kệ 曰viết 。
染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 二nhị 。 同đồng 時thời 起khởi 不bất 然nhiên 。
如như 是thị 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 則tắc 不bất 相tương 觀quán 故cố 。
釋thích 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 起khởi 此thử 分phân 別biệt 。 以dĩ 觀quán 無vô 故cố 而nhi 可khả 分phân 別biệt 。 此thử 是thị 染nhiễm 者giả 。 彼bỉ 為vi 染nhiễm 法pháp 此thử 是thị 染nhiễm 法pháp 。 彼bỉ 為vi 染nhiễm 者giả 而nhi 不bất 欲dục 爾nhĩ 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 欲dục 有hữu 觀quán 故cố 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 彼bỉ 染nhiễm 與dữ 染nhiễm 者giả 無vô 同đồng 起khởi 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 譬thí 如như 子tử 芽nha 。
復phục 次thứ 鞞bệ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 汝nhữ 出xuất 此thử 因nhân 。 有hữu 何hà 等đẳng 義nghĩa 。 為vi 觀quán 生sanh 故cố 。 名danh 為vi 有hữu 觀quán 。 為vi 觀quán 別biệt 語ngữ 名danh 為vi 有hữu 觀quán 。 若nhược 觀quán 生sanh 故cố 名danh 有hữu 觀quán 者giả 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 此thử 恆hằng 相tương 隨tùy 。 亦diệc 同đồng 時thời 起khởi 。 共cộng 有hữu 因nhân 故cố 。 又hựu 如như 燈đăng 炷chú 光quang 明minh 亦diệc 同đồng 時thời 起khởi 。 非phi 一nhất 向hướng 故cố 。 若nhược 觀quán 別biệt 語ngữ 名danh 有hữu 觀quán 者giả 。 如như 牛ngưu 二nhị 角giác 亦diệc 同đồng 時thời 起khởi 。 一nhất 左tả 一nhất 右hữu 。 有hữu 別biệt 語ngữ 故cố 。 現hiện 見kiến 如như 此thử 亦diệc 非phi 一nhất 向hướng 。 論luận 者giả 言ngôn 。 是thị 心tâm 心tâm 數số 及cập 燈đăng 光quang 等đẳng 和hòa 合hợp 自tự 在tại 同đồng 時thời 共cộng 起khởi 彼bỉ 二nhị 牛ngưu 角giác 觀quán 別biệt 語ngữ 等đẳng 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 欲dục 令linh 如như 此thử 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 皆giai 不bất 成thành 故cố 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 過quá 。 我ngã 無vô 此thử 咎cữu 。
復phục 次thứ 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 。 同đồng 時thời 分phân 別biệt 。 二nhị 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 一nhất 。 一nhất 則tắc 無vô 同đồng 時thời 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 言ngôn 同đồng 時thời 。 即tức 有hữu 二nhị 體thể 。 偈kệ 意ý 如như 是thị 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 不bất 同đồng 時thời 起khởi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 一nhất 體thể 故cố 。 如như 染nhiễm 者giả 自tự 體thể 。 若nhược 汝nhữ 意ý 欲dục 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 一nhất 體thể 同đồng 時thời 義nghĩa 則tắc 不bất 可khả 。 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 我ngã 今kim 染nhiễm 與dữ 染nhiễm 者giả 。 別biệt 體thể 同đồng 時thời 。 無vô 如như 上thượng 過quá 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 異dị 。 同đồng 時thời 亦diệc 叵phả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 別biệt 體thể 同đồng 時thời 。 無vô 有hữu 此thử 義nghĩa 。 以dĩ 驗nghiệm 破phá 故cố 。
復phục 次thứ 彼bỉ 立lập 別biệt 體thể 而nhi 欲dục 同đồng 時thời 令linh 他tha 解giải 者giả 。 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 染nhiễm 染nhiễm 者giả 二nhị 不bất 得đắc 同đồng 時thời 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 如như 染nhiễm 自tự 體thể 。
復phục 次thứ 今kim 當đương 更cánh 破phá 別biệt 體thể 同đồng 時thời 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 別biệt 同đồng 時thời 者giả 。 離ly 伴bạn 亦diệc 應ưng 同đồng 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 此thử 二nhị 同đồng 時thời 而nhi 不bất 欲dục 令linh 。 隨tùy 一nhất 離ly 伴bạn 者giả 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 欲dục 令linh 彼bỉ 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 別biệt 體thể 同đồng 時thời 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 如như 因nhân 果quả 二nhị 。
復phục 次thứ 餘dư 論luận 師sư 言ngôn 。 若nhược 汝nhữ 別biệt 體thể 欲dục 得đắc 同đồng 時thời 今kim 處xứ 處xứ 別biệt 體thể 彼bỉ 彼bỉ 同đồng 時thời 。 如như 馬mã 邊biên 有hữu 牛ngưu 說thuyết 為vi 同đồng 時thời 。 如như 是thị 獨độc 牛ngưu 無vô 伴bạn 。 亦diệc 得đắc 同đồng 時thời 。 此thử 如như 先tiên 答đáp 。 義nghĩa 無vô 少thiểu 異dị 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
若nhược 別biệt 同đồng 時thời 起khởi 。 何hà 用dụng 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。
釋thích 曰viết 。 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 若nhược 同đồng 時thời 起khởi 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 以dĩ 其kỳ 別biệt 故cố 。 譬thí 如như 染nhiễm 及cập 離ly 染nhiễm 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 二nhị 。 各các 各các 自tự 體thể 成thành 。
何hà 義nghĩa 強cường/cưỡng 分phân 別biệt 。 此thử 二nhị 同đồng 時thời 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 我ngã 體thể 各các 別biệt 。 以dĩ 體thể 別biệt 故cố 。 則tắc 不bất 相tương 觀quán 。
復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 所sở 用dụng 此thử 是thị 染nhiễm 者giả 染nhiễm 。 此thử 是thị 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 有hữu 觀quán 相tướng 貌mạo 說thuyết 同đồng 時thời 起khởi 。 汝nhữ 意ý 爾nhĩ 耶da 。 此thử 說thuyết 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 偈kệ 言ngôn 。 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 二nhị 。 同đồng 時thời 起khởi 不bất 然nhiên 。 如như 是thị 等đẳng 同đồng 時thời 起khởi 不bất 應ưng 爾nhĩ 。 有hữu 觀quán 故cố 。 不bất 即tức 此thử 法pháp 說thuyết 同đồng 時thời 起khởi 。 以dĩ 不bất 異dị 故cố 。 若nhược 欲dục 別biệt 體thể 。 同đồng 時thời 起khởi 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
如như 是thị 別biệt 不bất 成thành 。 求cầu 欲dục 同đồng 時thời 起khởi 。
成thành 立lập 同đồng 時thời 起khởi 。 復phục 欲dục 別biệt 體thể 耶da 。
釋thích 曰viết 。 如như 是thị 義nghĩa 者giả 。 長trưởng 老lão 應ưng 說thuyết 。 如như 偈kệ 曰viết 。
有hữu 何hà 等đẳng 別biệt 體thể 。 欲dục 同đồng 時thời 起khởi 耶da 。
釋thích 曰viết 。 同đồng 時thời 起khởi 者giả 。 有hữu 何hà 等đẳng 義nghĩa 。 為vi 有hữu 別biệt 體thể 。 次thứ 第đệ 起khởi 故cố 說thuyết 同đồng 時thời 起khởi 。 為vi 無vô 別biệt 體thể 同đồng 時thời 起khởi 耶da 。 若nhược 言ngôn 次thứ 第đệ 同đồng 時thời 起khởi 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 染nhiễm 及cập 離ly 染nhiễm 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 過quá 。 若nhược 同đồng 時thời 起khởi 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 以dĩ 有hữu 觀quán 故cố 。 如như 因nhân 果quả 二nhị 。 亦diệc 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 是thị 故cố 偈kệ 曰viết 。
由do 染nhiễm 染nhiễm 者giả 二nhị 。 同đồng 不bất 同đồng 不bất 成thành 。
諸chư 法pháp 亦diệc 如như 染nhiễm 。 同đồng 不bất 同đồng 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 瞋sân 癡si 等đẳng 。 若nhược 內nội 若nhược 外ngoại 。 同đồng 以dĩ 不bất 同đồng 亦diệc 皆giai 不bất 成thành 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 彼bỉ 染nhiễm 等đẳng 不bất 成thành 故cố 。 如như 外ngoại 人nhân 品phẩm 初sơ 作tác 如như 是thị 。 說thuyết 陰ấm 等đẳng 是thị 有hữu 。 以dĩ 染nhiễm 污ô 過quá 患hoạn 故cố 者giả 。 彼bỉ 因nhân 不bất 成thành 。 又hựu 世thế 諦đế 說thuyết 因nhân 及cập 違vi 義nghĩa 故cố 。 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 因nhân 過quá 失thất 故cố 。 品phẩm 內nội 所sở 明minh 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 無vô 其kỳ 自tự 體thể 。 令linh 他tha 得đắc 解giải 。 此thử 義nghĩa 得đắc 成thành 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。
佛Phật 告cáo 極cực 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 非phi 染nhiễm 體thể 。 非phi 離ly 染nhiễm 體thể 。 如như 是thị 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 非phi 染nhiễm 體thể 。 非phi 離ly 染nhiễm 體thể 。
復phục 次thứ 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 非phi 染nhiễm 體thể 空không 。 非phi 離ly 染nhiễm 體thể 空không 。 此thử 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 如như 是thị 。 色sắc 非phi 瞋sân 體thể 。 非phi 非phi 瞋sân 體thể 。 亦diệc 非phi 癡si 體thể 。 非phi 非phi 癡si 體thể 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 極cực 勇dũng 猛mãnh 色sắc 。 非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 。
復phục 次thứ 色sắc 非phi 染nhiễm 法pháp 性tánh 。 非phi 淨tịnh 法pháp 性tánh 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 染nhiễm 染nhiễm 者giả 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 觀Quán 有Hữu 為Vi 相Tương/tướng 品Phẩm 第đệ 七thất
復phục 次thứ 成thành 立lập 此thử 品phẩm 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 陰ấm 等đẳng 諸chư 法pháp 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 惑hoặc 者giả 未vị 知tri 。 取thủ 相tướng 分phân 別biệt 。 今kim 欲dục 顯hiển 示thị 令linh 彼bỉ 識thức 知tri 。 無vô 自tự 性tánh 義nghĩa 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 是thị 陰ấm 等đẳng 有hữu 為vi 自tự 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 起khởi 等đẳng 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 共cộng 相tương 扶phù 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 有hữu 為vi 相tương/tướng 無vô 相tướng 扶phù 義nghĩa 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 。 由do 起khởi 等đẳng 諸chư 相tướng 與dữ 陰ấm 等đẳng 相tương 扶phù 因nhân 有hữu 力lực 故cố 。 彼bỉ 法pháp 不bất 無vô 。 所sở 謂vị 有hữu 為vi 。 諸chư 陰ấm 等đẳng 也dã 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 說thuyết 起khởi 等đẳng 有hữu 為vi 相tương/tướng 者giả 。 彼bỉ 起khởi 等đẳng 相tương/tướng 為vi 是thị 有hữu 為vi 。 為vi 是thị 無vô 為vi 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 是thị 有hữu 為vi 也dã 。 論luận 者giả 言ngôn 。 今kim 當đương 次thứ 第đệ 。 分phân 別biệt 此thử 義nghĩa 。 先tiên 驗nghiệm 起khởi 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 起khởi 是thị 有hữu 為vi 。 亦diệc 應ưng 有hữu 三tam 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 欲dục 令linh 彼bỉ 起khởi 等đẳng 諸chư 相tướng 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 為vi 故cố 。 譬thí 如như 法Pháp 體thể 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 起khởi 住trụ 滅diệt 體thể 各các 有hữu 作tác 用dụng 。 是thị 故cố 欲dục 令linh 起khởi 等đẳng 諸chư 相tướng 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 驗nghiệm 無vô 體thể 。 唯duy 有hữu 立lập 義nghĩa 。 故cố 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 起khởi 住trụ 滅diệt 等đẳng 各các 有hữu 功công 能năng 。 汝nhữ 撥bát 無vô 者giả 。 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。 論luận 者giả 言ngôn 。 起khởi 等đẳng 作tác 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 又hựu 世thế 諦đế 中trung 起khởi 亦diệc 非phi 彼bỉ 有hữu 為vi 法pháp 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 起khởi 作tác 故cố 。 如như 父phụ 生sanh 子tử 。 住trụ 亦diệc 非phi 彼bỉ 有hữu 為vi 法pháp 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 住trụ 作tác 故cố 。 如như 食thực 持trì 身thân 。 又hựu 有hữu 為vi 相tương/tướng 非phi 彼bỉ 住trụ 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 住trụ 作tác 故cố 。 譬thí 如như 女nữ 人nhân 。 置trí 瓶bình 於ư 地địa 。 滅diệt 亦diệc 非phi 彼bỉ 有hữu 為vi 法pháp 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 破phá 壞hoại 故cố 。 如như 棒bổng 破phá 物vật 。 如như 是thị 彼bỉ 立lập 起khởi 等đẳng 有hữu 為vi 相tương/tướng 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 以dĩ 因nhân 不bất 成thành 及cập 與dữ 義nghĩa 相tướng 。 違vi 有hữu 此thử 過quá 故cố 。 起khởi 非phi 有hữu 為vi 。 是thị 故cố 說thuyết 起khởi 有hữu 為vi 相tướng 者giả 。 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 欲dục 避tị 先tiên 所sở 說thuyết 過quá 成thành 立lập 起khởi 等đẳng 是thị 無vô 為vi 者giả 義nghĩa 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 起khởi 是thị 無vô 為vi 。 何hà 名danh 有hữu 為vi 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 起khởi 是thị 無vô 為vi 。 而nhi 為vi 有hữu 為vi 相tương/tướng 者giả 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。 以dĩ 無vô 為vi 自tự 體thể 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 義nghĩa 意ý 如như 此thử 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 起khởi 是thị 無vô 為vi 。 而nhi 作tác 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 相tướng 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 無vô 為vi 故cố 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 住trụ 滅diệt 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 復phục 廣quảng 遮già 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 分phân 別biệt 起khởi 住trụ 滅diệt 等đẳng 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 有hữu 所sở 作tác 者giả 。 為vi 是thị 次thứ 第đệ 。 為vi 復phục 同đồng 時thời 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 次thứ 第đệ 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
起khởi 等đẳng 三tam 次thứ 第đệ 。 無vô 力lực 作tác 業nghiệp 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 於ư 誰thùy 無vô 力lực 。 謂vị 於ư 有hữu 為vi 。
復phục 次thứ 欲dục 得đắc 起khởi 等đẳng 隨tùy 次thứ 第đệ 者giả 。 如như 法Pháp 體thể 未vị 起khởi 。 住trụ 滅diệt 二nhị 種chủng 。 則tắc 無vô 力lực 為vi 相tương/tướng 。 以dĩ 法pháp 體thể 無vô 故cố 。 又hựu 已dĩ 滅diệt 之chi 法pháp 滅diệt 則tắc 無vô 體thể 。 起khởi 住trụ 二nhị 種chủng 。 則tắc 於ư 滅diệt 無vô 力lực 。 又hựu 已dĩ 起khởi 之chi 法pháp 起khởi 則tắc 無vô 力lực 。 又hựu 法pháp 體thể 若nhược 住trụ 滅diệt 復phục 無vô 力lực 。 若nhược 謂vị 住trụ 時thời 無vô 常thường 隨tùy 逐trục 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 百bách 論luận 偈kệ 曰viết 。
離ly 住trụ 無vô 法pháp 體thể 。 無vô 常thường 何hà 有hữu 住trụ 。
若nhược 初sơ 有hữu 住trụ 者giả 。 後hậu 時thời 不bất 應ưng 故cố 。
若nhược 常thường 有hữu 無vô 常thường 。 一nhất 切thiết 時thời 無vô 住trụ 。
若nhược 先tiên 是thị 常thường 者giả 。 復phục 不bất 得đắc 無vô 常thường 。
若nhược 無vô 常thường 與dữ 住trụ 。 共cộng 法pháp 體thể 同đồng 時thời 。
有hữu 住trụ 無vô 無vô 常thường 。 有hữu 無vô 常thường 無vô 住trụ 。
復phục 次thứ 若nhược 謂vị 起khởi 等đẳng 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 同đồng 時thời 有hữu 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
云vân 何hà 於ư 一nhất 物vật 。 同đồng 時thời 有hữu 三tam 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 此thử 相tương/tướng 如như 是thị 不bất 同đồng 時thời 有hữu 。 語ngữ 義nghĩa 如như 此thử 。 云vân 何hà 不bất 有hữu 。 謂vị 彼bỉ 一nhất 物vật 於ư 一nhất 時thời 中trung 。 有hữu 起khởi 住trụ 滅diệt 。 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。 以dĩ 畢tất 竟cánh 相tương 違vi 故cố 。
復phục 次thứ 經kinh 部bộ 師sư 言ngôn 。 諸chư 法pháp 各các 別biệt 有hữu 定định 因nhân 緣duyên 自tự 在tại 相tương 續tục 。 於ư 一nhất 時thời 中trung 。 當đương 可khả 起khởi 者giả 。 得đắc 自tự 體thể 時thời 此thử 名danh 為vi 起khởi 。 初sơ 剎sát 那na 相tương 續tục 。 位vị 此thử 名danh 為vi 住trụ 。 先tiên 剎sát 那na 不bất 相tương 似tự 此thử 名danh 為vi 老lão 。 已dĩ 起khởi 者giả 壞hoại 此thử 名danh 為vi 滅diệt 。 如như 是thị 等đẳng 決quyết 定định 有hữu 觀quán 於ư 一nhất 剎sát 那na 。 同đồng 時thời 有hữu 故cố 。 汝nhữ 作tác 方phương 便tiện 與dữ 我ngã 作tác 過quá 者giả 。 我ngã 無vô 此thử 咎cữu 。 論luận 者giả 言ngôn 。 是thị 相tương 續tục 者giả 。 亦diệc 非phi 實thật 有hữu 。 又hựu 有hữu 觀quán 故cố 。 住trụ 分phân 別biệt 者giả 。 是thị 世thế 諦đế 三tam 相tương/tướng 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 汝nhữ 言ngôn 住trụ 時thời 違vi 住trụ 滅diệt 者giả 。 此thử 不bất 應ưng 然nhiên 。 以dĩ 不bất 免miễn 先tiên 所sở 說thuyết 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 鞞bệ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 如như 先tiên 體thể 未vị 起khởi 者giả 。 於ư 後hậu 得đắc 自tự 體thể 時thời 。 此thử 名danh 為vi 起khởi 。 起khởi 者giả 樹thụ 立lập 。 此thử 名danh 為vi 住trụ 。 住trụ 者giả 朽hủ 故cố 。 此thử 名danh 為vi 老lão 。 老lão 者giả 滅diệt 故cố 。 此thử 名danh 為vi 壞hoại 。 由do 起khởi 等đẳng 次thứ 第đệ 得đắc 不bất 離ly 有hữu 為vi 體thể 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 彼bỉ 相tương/tướng 體thể 成thành 。 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 起khởi 等đẳng 三tam 次thứ 第đệ 無vô 力lực 作tác 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 此thử 為vi 不bất 善thiện 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 語ngữ 非phi 也dã 。 云vân 何hà 名danh 相tướng 。 謂vị 與dữ 所sở 相tương/tướng 未vị 曾tằng 相tương 離ly 。 譬thí 如như 堅kiên 相tương/tướng 不bất 離ly 於ư 地địa 。 及cập 大đại 人nhân 諸chư 相tướng 不bất 離ly 大đại 人nhân 。 若nhược 言ngôn 起khởi 等đẳng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 是thị 彼bỉ 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 相tướng 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 次thứ 第đệ 故cố 。 次thứ 第đệ 云vân 何hà 。 如như 以dĩ 泥nê 團đoàn 置trí 於ư 輪luân 上thượng 。 運vận 手thủ 旋toàn 已dĩ 如như 小tiểu 塔tháp 形hình 。 次thứ 拍phách 令linh 平bình 。 次thứ 轉chuyển 如như 蓋cái 。 後hậu 攏# 如như 圌# 。 此thử 諸chư 位vị 別biệt 。 非phi 彼bỉ 瓶bình 家gia 有hữu 為vi 體thể 相tướng 。 起khởi 等đẳng 諸chư 相tướng 亦diệc 不bất 離ly 彼bỉ 。 有hữu 為vi 法pháp 者giả 。 假giả 施thi 設thiết 耳nhĩ 。 真chân 實thật 起khởi 者giả 。 此thử 中trung 遮già 故cố 。 以dĩ 云vân 何hà 遮già 。 彼bỉ 未vị 起khởi 者giả 。 住trụ 滅diệt 無vô 體thể 故cố 。 若nhược 謂vị 當đương 來lai 起khởi 時thời 應ưng 有hữu 住trụ 滅diệt 。 作tác 此thử 分phân 別biệt 者giả 。 唯duy 世thế 諦đế 言ngôn 說thuyết 不bất 免miễn 。 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 過quá 咎cữu 如như 是thị 。 起khởi 等đẳng 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 次thứ 第đệ 同đồng 時thời 彼bỉ 體thể 不bất 成thành 。 因nhân 有hữu 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
若nhược 諸chư 起khởi 住trụ 壞hoại 。 有hữu 異dị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。
有hữu 則tắc 為vi 無vô 窮cùng 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 彼bỉ 有hữu 異dị 彼bỉ 亦diệc 有hữu 異dị 者giả 。 如như 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 而nhi 不bất 欲dục 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 若nhược 起khởi 等đẳng 諸chư 相tướng 更cánh 無vô 相tướng 者giả 。 復phục 得đắc 如như 先tiên 所sở 說thuyết 過quá 失thất 。 如như 偈kệ 曰viết 。
無vô 則tắc 非phi 有hữu 為vi 。
釋thích 曰viết 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 汝nhữ 意ý 欲dục 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 非phi 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 以dĩ 有hữu 為vi 故cố 。 如như 是thị 起khởi 等đẳng 。 亦diệc 非phi 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。 起khởi 等đẳng 諸chư 相tướng 。 若nhược 是thị 有hữu 為vi 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 。 如như 所sở 說thuyết 過quá 。 今kim 還hoàn 屬thuộc 汝nhữ 。
復phục 次thứ 犢độc 子tử 部bộ 言ngôn 。 起khởi 是thị 有hữu 為vi 而nhi 非phi 無vô 窮cùng 。 云vân 何hà 知tri 耶da 。 由do 此thử 自tự 體thể 。 和hòa 合hợp 有hữu 十thập 五ngũ 法pháp 。 總tổng 共cộng 起khởi 故cố 。 何hà 等đẳng 十thập 五ngũ 。 一nhất 此thử 法pháp 體thể 。 二nhị 謂vị 彼bỉ 起khởi 。 三tam 住trụ 異dị 。 四tứ 滅diệt 相tương/tướng 。 五ngũ 若nhược 是thị 白bạch 法Pháp 則tắc 有hữu 正chánh 解giải 脫thoát 起khởi 。 六lục 若nhược 是thị 黑hắc 法pháp 則tắc 有hữu 邪tà 解giải 脫thoát 起khởi 。 七thất 若nhược 是thị 出xuất 離ly 法pháp 則tắc 出xuất 離ly 體thể 起khởi 。 八bát 若nhược 非phi 出xuất 離ly 法pháp 則tắc 有hữu 非phi 出xuất 離ly 體thể 起khởi 。 此thử 前tiền 七thất 種chủng 是thị 法pháp 體thể 眷quyến 屬thuộc 。 七thất 眷quyến 屬thuộc 中trung 皆giai 有hữu 一nhất 隨tùy 眷quyến 屬thuộc 。 謂vị 有hữu 起khởi 起khởi 乃nãi 至chí 非phi 出xuất 離ly 。 非phi 出xuất 離ly 體thể 此thử 是thị 眷quyến 屬thuộc 。 眷quyến 屬thuộc 法pháp 如như 是thị 。 法pháp 體thể 和hòa 合hợp 總tổng 有hữu 十thập 五ngũ 法pháp 。 起khởi 。 彼bỉ 根căn 本bổn 起khởi 。 除trừ 其kỳ 自tự 體thể 能năng 起khởi 作tác 十thập 四tứ 法pháp 。 起khởi 起khởi 。 能năng 起khởi 。 彼bỉ 根căn 本bổn 起khởi 。 住trụ 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 無vô 無vô 窮cùng 過quá 。 如như 我ngã 偈kệ 曰viết 。
彼bỉ 起khởi 起khởi 起khởi 時thời 。 獨độc 起khởi 根căn 本bổn 根căn 。
根căn 本bổn 起khởi 起khởi 時thời 。 還hoàn 起khởi 於ư 起khởi 起khởi 。
阿a 闍xà 梨lê 言ngôn 。 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 多đa 語ngữ 。 而nhi 於ư 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 云vân 何hà 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 謂vị 起khởi 起khởi 時thời 。 能năng 起khởi 根căn 本bổn 起khởi 。
汝nhữ 從tùng 本bổn 起khởi 生sanh 。 何hà 能năng 起khởi 本bổn 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 不bất 如như 是thị 生sanh 。 以dĩ 未vị 起khởi 故cố 。 如như 前tiền 都đô 未vị 起khởi 時thời 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 根căn 本bổn 起khởi 者giả 。 能năng 起khởi 起khởi 起khởi 。 如như 是thị 起khởi 起khởi 能năng 起khởi 本bổn 起khởi 。 義nghĩa 正chánh 如như 此thử 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 謂vị 根căn 本bổn 起khởi 。 能năng 起khởi 彼bỉ 起khởi 起khởi 。
彼bỉ 從tùng 起khởi 起khởi 生sanh 。 何hà 能năng 起khởi 起khởi 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 不bất 如như 是thị 生sanh 。 以dĩ 未vị 起khởi 故cố 。 義nghĩa 意ý 如như 是thị 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 彼bỉ 根căn 本bổn 起khởi 及cập 以dĩ 起khởi 起khởi 。 此thử 二nhị 起khởi 時thời 。 各các 自tự 作tác 業nghiệp 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
汝nhữ 謂vị 此thử 起khởi 時thời 。 隨tùy 所sở 欲dục 作tác 起khởi 。
若nhược 此thử 起khởi 未vị 生sanh 。 未vị 生sanh 何hà 能năng 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 第đệ 一nhất 句cú 謂vị 根căn 本bổn 起khởi 。 第đệ 二nhị 句cú 謂vị 起khởi 起khởi 。 第đệ 三tam 句cú 謂vị 起khởi 時thời 未vị 起khởi 。 第đệ 四tứ 句cú 謂vị 根căn 本bổn 起khởi 無vô 起khởi 功công 能năng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 未vị 生sanh 故cố 。 亦diệc 起khởi 時thời 故cố 。 譬thí 如như 前tiền 未vị 生sanh 時thời 。 又hựu 如như 當đương 起khởi 法pháp 體thể 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 如như 共cộng 有hữu 因nhân 於ư 法pháp 起khởi 時thời 。 及cập 已dĩ 起khởi 者giả 。 共cộng 起khởi 諸chư 法pháp 有hữu 起khởi 功công 能năng 故cố 。 非phi 謂vị 一nhất 向hướng 汝nhữ 言ngôn 起khởi 時thời 故cố 。 因nhân 及cập 未vị 生sanh 故cố 。 因nhân 者giả 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 前tiền 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 中trung 已dĩ 遮già 。 共cộng 起khởi 亦diệc 遮già 。 彼bỉ 因nhân 汝nhữ 言ngôn 非phi 一nhất 向hướng 者giả 說thuyết 我ngã 有hữu 過quá 。 又hựu 言ngôn 。 無vô 有hữu 無vô 窮cùng 過quá 者giả 。 此thử 不bất 能năng 避tị 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 有hữu 別biệt 道Đạo 理lý 。 避tị 無vô 窮cùng 過quá 。 道Đạo 理lý 云vân 何hà 。 如như 偈kệ 曰viết 。
如như 燈đăng 照chiếu 自tự 體thể 。 亦diệc 能năng 照chiếu 於ư 他tha 。
起khởi 法pháp 亦diệc 復phục 然nhiên 。 自tự 起khởi 亦diệc 起khởi 彼bỉ 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 無vô 無vô 窮cùng 過quá 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
燈đăng 中trung 自tự 無vô 暗ám 。 住trú 處xứ 亦diệc 無vô 暗ám 。
彼bỉ 燈đăng 何hà 所sở 照chiếu 。 而nhi 言ngôn 照chiếu 自tự 他tha 。
釋thích 曰viết 。 如như 是thị 燈đăng 無vô 毫hào 末mạt 照chiếu 用dụng 。 因nhân 語ngữ 意ý 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 燈đăng 體thể 。 於ư 彼bỉ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 能năng 自tự 照chiếu 。 亦diệc 不bất 照chiếu 他tha 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 暗ám 無vô 故cố 。 譬thí 如như 猛mãnh 熾sí 日nhật 光quang 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 燈đăng 不bất 破phá 暗ám 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 大đại 故cố 。 譬thí 如như 彼bỉ 地địa 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 燈đăng 初sơ 起khởi 時thời 即tức 能năng 破phá 暗ám 。 如như 偈kệ 言ngôn 。 如như 燈đăng 能năng 破phá 暗ám 。 謂vị 自tự 體thể 作tác 明minh 能năng 除trừ 外ngoại 暗ám 。 義nghĩa 意ý 如như 是thị 。 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 暗ám 無vô 故cố 者giả 。 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 亦diệc 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 以dĩ 燈đăng 及cập 光quang 義nghĩa 可khả 得đắc 故cố 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
云vân 何hà 燈đăng 起khởi 時thời 。 而nhi 能năng 破phá 於ư 暗ám 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 破phá 者giả 。 謂vị 不bất 能năng 破phá 故cố 。 語ngữ 義nghĩa 如như 是thị 。 偈kệ 曰viết 。
此thử 燈đăng 初sơ 起khởi 時thời 。 不bất 到đáo 彼bỉ 暗ám 故cố 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 起khởi 時thời 故cố 。 譬thí 如như 暗ám 燈đăng 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 智trí 非phi 智trí 等đẳng 。 非phi 一nhất 向hướng 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 執chấp 此thử 義nghĩa 墮đọa 前tiền 成thành 立lập 分phần/phân 中trung 攝nhiếp 故cố 。 如như 是thị 亦diệc 遮già 。 非phi 非phi 一nhất 向hướng 也dã 。
復phục 次thứ 起khởi 時thời 未vị 生sanh 故cố 。 如như 未vị 生sanh 子tử 。 無vô 所sở 作tác 業nghiệp 。 燈đăng 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 能năng 作tác 明minh 。
復phục 次thứ 如như 前tiền 偈kệ 說thuyết 。 云vân 何hà 燈đăng 起khởi 時thời 而nhi 能năng 破phá 於ư 暗ám 。 此thử 燈đăng 初sơ 起khởi 時thời 不bất 到đáo 彼bỉ 暗ám 故cố 者giả 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 燈đăng 起khởi 時thời 不bất 能năng 破phá 暗ám 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 不bất 到đáo 故cố 。 譬thí 如như 無vô 明minh 。 世thế 界giới 中trung 間gian 黑hắc 暗ám 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 燈đăng 不bất 破phá 暗ám 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 不bất 得đắc 所sở 對đối 治trị 故cố 。 譬thí 如như 彼bỉ 暗ám 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 現hiện 見kiến 燈đăng 不bất 到đáo 暗ám 而nhi 能năng 作tác 明minh 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 立lập 此thử 門môn 增tăng 我ngã 破phá 力lực 。 令linh 我ngã 譬thí 喻dụ 轉chuyển 更cánh 明minh 顯hiển 。 故cố 我ngã 無vô 過quá 。 彼bỉ 若nhược 如như 是thị 今kim 當đương 觀quán 察sát 。 為vi 如như 所sở 見kiến 。 為vi 復phục 異dị 耶da 。 我ngã 亦diệc 不bất 見kiến 。 燈đăng 不bất 到đáo 暗ám 而nhi 能năng 除trừ 暗ám 。 若nhược 燈đăng 不bất 到đáo 暗ám 而nhi 能năng 除trừ 暗ám 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 燈đăng 不bất 到đáo 暗ám 。 而nhi 破phá 彼bỉ 暗ám 者giả 。
燈đăng 住trụ 於ư 此thử 中trung 。 應ưng 破phá 一nhất 切thiết 暗ám 。
釋thích 曰viết 。 燈đăng 破phá 遠viễn 暗ám 。 汝nhữ 既ký 不bất 許hứa 。 近cận 亦diệc 如như 是thị 。 云vân 何hà 能năng 破phá 。
復phục 次thứ 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 燈đăng 能năng 自tự 照chiếu 。 亦diệc 能năng 照chiếu 他tha 者giả 。
暗ám 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 自tự 障chướng 亦diệc 障chướng 他tha 。
釋thích 曰viết 。 暗ám 自tự 他tha 二nhị 不bất 欲dục 爾nhĩ 者giả 。 燈đăng 自tự 他tha 二nhị 豈khởi 欲dục 得đắc 耶da 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 燈đăng 於ư 自tự 他tha 不bất 壞hoại 所sở 治trị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 能năng 治trị 故cố 。 譬thí 如như 彼bỉ 闇ám 。 如như 是thị 燈đăng 體thể 。 自tự 照chiếu 照chiếu 他tha 。 先tiên 已dĩ 遮già 故cố 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 是thị 故cố 外ngoại 人nhân 引dẫn 彼bỉ 燈đăng 喻dụ 。 成thành 立lập 起khởi 義nghĩa 。 能năng 起khởi 自tự 他tha 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 以dĩ 不bất 免miễn 前tiền 無vô 窮cùng 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 謂vị 自tự 起khởi 亦diệc 起khởi 他tha 者giả 。 云vân 何hà 能năng 起khởi 。 為vi 已dĩ 起khởi 起khởi 。 為vi 未vị 起khởi 起khởi 。 若nhược 爾nhĩ 有hữu 何hà 過quá 。 若nhược 未vị 起khởi 起khởi 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
此thử 起khởi 若nhược 未vị 起khởi 。 云vân 何hà 生sanh 自tự 他tha 。
釋thích 曰viết 。 未vị 起khởi 無vô 生sanh 。 以dĩ 未vị 生sanh 故cố 。 如như 前tiền 未vị 生sanh 時thời 。 如như 是thị 意ý 者giả 。 先tiên 已dĩ 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
此thử 起khởi 若nhược 已dĩ 起khởi 。 起khởi 復phục 何hà 所sở 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 由do 已dĩ 起khởi 故cố 。 生sanh 於ư 彼bỉ 起khởi 。 則tắc 無vô 功công 用dụng 。 如như 是thị 觀quán 察sát 。 汝nhữ 言ngôn 起khởi 者giả 。 能năng 起khởi 自tự 他tha 義nghĩa 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 以dĩ 不bất 免miễn 前tiền 無vô 窮cùng 過quá 故cố 。 又hựu 彼bỉ 起khởi 等đẳng 成thành 其kỳ 無vô 為vi 。 以dĩ 無vô 為vi 故cố 。 彼bỉ 諸chư 起khởi 等đẳng 非phi 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 汝nhữ 言ngôn 相tương/tướng 故cố 者giả 。 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 又hựu 復phục 當đương 問vấn 。 說thuyết 有hữu 起khởi 者giả 。 云vân 何hà 起khởi 耶da 。 為vi 起khởi 時thời 起khởi 。 為vi 已dĩ 起khởi 起khởi 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
起khởi 時thời 及cập 已dĩ 起khởi 。 未vị 起khởi 皆giai 無vô 起khởi 。
去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 於ư 彼bỉ 已dĩ 解giải 釋thích 。
釋thích 曰viết 。 如như 彼bỉ 已dĩ 驗nghiệm 。 此thử 中trung 亦diệc 應ưng 如như 是thị 廣quảng 說thuyết 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 起khởi 時thời 不bất 起khởi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 異dị 世thế 向hướng 前tiền 故cố 。 如như 欲dục 滅diệt 時thời 。
復phục 次thứ 若nhược 謂vị 彼bỉ 法pháp 少thiểu 起khởi 少thiểu 未vị 起khởi 說thuyết 為vi 起khởi 時thời 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 少thiểu 起khởi 者giả 。 彼bỉ 更cánh 不bất 起khởi 。 起khởi 無vô 用dụng 故cố 。 若nhược 未vị 起khởi 者giả 。 起khởi 亦diệc 不bất 起khởi 。 以dĩ 未vị 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 未vị 來lai 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 決quyết 定định 起khởi 者giả 。 來lai 向hướng 現hiện 在tại 。 此thử 名danh 起khởi 時thời 。 論luận 者giả 言ngôn 。 如như 是thị 義nghĩa 者giả 。 亦diệc 應ưng 觀quán 察sát 。 如như 偈kệ 曰viết 。
由do 起khởi 時thời 名danh 起khởi 。 此thử 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
云vân 何hà 彼bỉ 起khởi 時thời 。 而nhi 說thuyết 為vi 緣duyên 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 起khởi 時thời 者giả 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 此thử 等đẳng 過quá 失thất 。 如như 上thượng 已dĩ 遮già 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 善thiện 解giải 劍kiếm 術thuật 。 起khởi 不bất 善thiện 心tâm 行hành 惡ác 逆nghịch 行hành 。 自tự 害hại 其kỳ 母mẫu 以dĩ 為vi 隨tùy 順thuận 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 大đại 仙tiên 為vi 彼bỉ 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 說thuyết 深thâm 緣duyên 起khởi 。 以dĩ 汝nhữ 久cửu 習tập 妄vọng 想tưởng 。 行hành 非phi 法pháp 行hành 。 自tự 破phá 所sở 欲dục 害hại 正Chánh 道Đạo 理lý 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 不bất 知tri 耶da 。 有hữu 惡ác 見kiến 人nhân 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 破phá 壞hoại 白bạch 法Pháp 不bất 肯khẳng 信tín 受thọ 。 為vì 欲dục 教giáo 化hóa 。 彼bỉ 惡ác 見kiến 人nhân 。 洗tẩy 濯trạc 不bất 善thiện 垢cấu 穢uế 義nghĩa 故cố 。 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 作tác 如như 此thử 說thuyết 。 此thử 有hữu 故cố 彼bỉ 有hữu 。 此thử 生sanh 故cố 彼bỉ 生sanh 。 所sở 謂vị 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 諸chư 如như 是thị 等đẳng 。 為vi 世thế 諦đế 故cố 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 如như 是thị 意ý 者giả 。 是thị 我ngã 所sở 欲dục 。 汝nhữ 言ngôn 自tự 破phá 所sở 欲dục 害hại 正chánh 理lý 者giả 。 此thử 語ngữ 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
由do 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 自tự 體thể 非phi 有hữu 故cố 。
此thử 有hữu 彼bỉ 得đắc 者giả 。 如như 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 如như 佛Phật 說thuyết 偈kệ 。 若nhược 從tùng 緣duyên 生sanh 則tắc 不bất 生sanh 。 彼bỉ 緣duyên 起khởi 者giả 。 體thể 非phi 有hữu 。 若nhược 屬thuộc 因nhân 緣duyên 此thử 則tắc 空không 。 解giải 空không 者giả 名danh 不bất 放phóng 逸dật 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 經kinh 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。 由do 如như 是thị 觀quán 。 若nhược 生sanh 未vị 生sanh 。 悉tất 皆giai 如như 幻huyễn 。 是thị 故cố 起khởi 時thời 寂tịch 滅diệt 則tắc 無vô 起khởi 相tương/tướng 。 如như 彼bỉ 外ngoại 人nhân 所sở 說thuyết 起khởi 時thời 以dĩ 為vi 緣duyên 起khởi 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 驗nghiệm 不bất 成thành 故cố 。 彼bỉ 為vi 不bất 善thiện 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 各các 各các 果quả 起khởi 。 謂vị 瓶bình 衣y 等đẳng 。 更cánh 無vô 異dị 驗nghiệm 。 勝thắng 現hiện 見kiến 者giả 。 如như 前tiền 偈kệ 說thuyết 。 起khởi 時thời 及cập 已dĩ 起khởi 未vị 起khởi 皆giai 無vô 起khởi 者giả 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 以dĩ 戒giới 等đẳng 起khởi 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 戒giới 等đẳng 聚tụ 隨tùy 順thuận 功công 德đức 。 誰thùy 能năng 違vi 者giả 。 而nhi 是thị 世thế 諦đế 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 彼bỉ 如như 是thị 等đẳng 。 為vi 捨xả 執chấp 著trước 。 為vi 實thật 義nghĩa 故cố 。 有hữu 此thử 論luận 起khởi 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 瓶bình 衣y 有hữu 起khởi 者giả 。 亦diệc 是thị 世thế 諦đế 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 我ngã 所sở 欲dục 者giả 。 若nhược 瓶bình 若nhược 衣y 現hiện 起khởi 可khả 得đắc 。 非phi 彼bỉ 未vị 起khởi 。 若nhược 已dĩ 起khởi 者giả 。 有hữu 起khởi 不bất 然nhiên 。 瓶bình 衣y 等đẳng 起khởi 。 未vị 起khởi 起khởi 故cố 。 如như 此thử 執chấp 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 瓶bình 未vị 起khởi 安an 立lập 妄vọng 覺giác 。 緣duyên 彼bỉ 瓶bình 名danh 謂vị 有hữu 瓶bình 起khởi 。 如như 是thị 意ý 者giả 此thử 但đãn 世thế 諦đế 安an 置trí 妄vọng 覺giác 。 以dĩ 瓶bình 未vị 生sanh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
復phục 次thứ 鞞bệ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 三tam 世thế 有hữu 故cố 。 彼bỉ 瓶bình 等đẳng 起khởi 。 我ngã 義nghĩa 如như 此thử 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
隨tùy 處xứ 若nhược 一nhất 物vật 。 未vị 起khởi 而nhi 有hữu 體thể 。
釋thích 曰viết 。 一nhất 物vật 者giả 。 或hoặc 瓶bình 衣y 等đẳng 。 若nhược 於ư 諸chư 緣duyên 。 若nhược 和hòa 合hợp 中trung 。 及cập 於ư 餘dư 處xứ 。 體thể 先tiên 有hữu 者giả 。 偈kệ 曰viết 。
已dĩ 有hữu 何hà 須tu 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 若nhược 已dĩ 有hữu 起khởi 。 則tắc 無vô 用dụng 故cố 。 為vì 是thị 因nhân 緣duyên 。 偈kệ 曰viết 。
體thể 有hữu 起khởi 無vô 故cố 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 先tiên 起khởi 有hữu 體thể 者giả 驗nghiệm 起khởi 。 則tắc 無vô 有hữu 體thể 起khởi 者giả 立lập 義nghĩa 有hữu 過quá 。
復phục 次thứ 執chấp 時thời 異dị 者giả 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 諸chư 法pháp 有hữu 體thể 。 云vân 何hà 驗nghiệm 知tri 。 來lai 現hiện 世thế 故cố 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 來lai 現hiện 在tại 則tắc 破phá 現hiện 在tại 。 如như 是thị 體thể 異dị 相tướng 異dị 及cập 位vị 異dị 者giả 。 如như 先tiên 過quá 失thất 。 皆giai 以dĩ 此thử 答đáp 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 諸chư 法pháp 體thể 有hữu 。 可khả 顯hiển 了liễu 故cố 。 我ngã 無vô 過quá 失thất 。 論luận 者giả 言ngôn 可khả 顯hiển 了liễu 者giả 。 先tiên 已dĩ 遮già 故cố 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。
復phục 次thứ 未vị 起khởi 有hữu 體thể 。 云vân 何hà 可khả 信tín 。 僧Tăng 佉khư 復phục 言ngôn 。 以dĩ 世thế 攝nhiếp 故cố 。 如như 現hiện 在tại 物vật 。 論luận 者giả 言ngôn 現hiện 在tại 物vật 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 汝nhữ 譬thí 不bất 成thành 。 所sở 欲dục 義nghĩa 壞hoại 。
復phục 次thứ 雖tuy 無vô 自tự 體thể 亦diệc 不bất 壞hoại 世thế 諦đế 。 以dĩ 現hiện 在tại 時thời 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 猶do 如như 幻huyễn 等đẳng 。 亦diệc 可khả 得đắc 故cố 。 彼bỉ 世thế 諦đế 中trung 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 但đãn 假giả 施thi 設thiết 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 偈kệ 言ngôn 起khởi 時thời 及cập 已dĩ 起khởi 未vị 起khởi 皆giai 無vô 起khởi 。 如như 是thị 等đẳng 。 先tiên 雖tuy 已dĩ 答đáp 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 謂vị 起khởi 起khởi 時thời 。 此thử 起khởi 有hữu 所sở 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 意ý 若nhược 謂vị 起khởi 於ư 起khởi 時thời 能năng 有hữu 所sở 起khởi 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
彼bỉ 起khởi 能năng 起khởi 作tác 。 何hà 等đẳng 復phục 起khởi 是thị 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 起khởi 不bất 然nhiên 。 以dĩ 起khởi 作tác 故cố 。 譬thí 如như 父phụ 子tử 。 起khởi 無vô 自tự 體thể 。 偈kệ 義nghĩa 如như 是thị 。
復phục 次thứ 若nhược 如như 是thị 說thuyết 。 更cánh 有hữu 異dị 起khởi 能năng 起khởi 。 此thử 起khởi 是thị 亦diệc 有hữu 過quá 。 得đắc 何hà 等đẳng 過quá 。 偈kệ 曰viết 。
若nhược 起khởi 更cánh 有hữu 起khởi 。 此thử 起khởi 無vô 窮cùng 過quá 。
外ngoại 人nhân 言ngôn 。 不bất 起khởi 起khởi 故cố 。 無vô 無vô 窮cùng 過quá 。 我ngã 欲dục 如như 是thị 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 起khởi 無vô 起khởi 起khởi 。 法Pháp 皆giai 如như 是thị 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 法pháp 既ký 不bất 爾nhĩ 。 起khởi 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 強cường/cưỡng 作tác 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 此thử 有hữu 起khởi 者giả 。 若nhược 有hữu 體thể 若nhược 無vô 體thể 。 若nhược 有hữu 無vô 體thể 。 起khởi 悉tất 有hữu 過quá 。 如như 偈kệ 曰viết 。
有hữu 體thể 起khởi 無vô 用dụng 。 無vô 體thể 起khởi 無vô 依y 。
有hữu 無vô 體thể 亦diệc 然nhiên 。 此thử 義nghĩa 先tiên 已dĩ 說thuyết 。
釋thích 曰viết 。 何hà 處xứ 先tiên 說thuyết 。 如như 觀quán 緣duyên 品phẩm 中trung 偈kệ 說thuyết 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。 諸chư 緣duyên 義nghĩa 應ưng 爾nhĩ 。 又hựu 如như 偈kệ 言ngôn 。 非phi 有hữu 非phi 不bất 有hữu 。 非phi 有hữu 無vô 法pháp 起khởi 。 如như 先tiên 已dĩ 遮già 。 不bất 復phục 更cánh 釋thích 。
復phục 次thứ 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 滅diệt 時thời 有hữu 起khởi 。 此thử 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 滅diệt 時thời 故cố 。 譬thí 如như 死tử 時thời 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 未vị 滅diệt 時thời 起khởi 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
法pháp 若nhược 無vô 滅diệt 時thời 。 彼bỉ 體thể 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 彼bỉ 體thể 相tướng 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 如như 虛hư 空không 花hoa 。 偈kệ 意ý 如như 是thị 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 住trụ 非phi 一nhất 向hướng 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 亦diệc 無vô 常thường 隨tùy 故cố 。 未vị 滅diệt 時thời 不bất 成thành 。 我ngã 無vô 過quá 咎cữu 。 如như 前tiền 廣quảng 說thuyết 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 有hữu 如như 是thị 起khởi 。 彼bỉ 所sở 起khởi 法pháp 有hữu 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 所sở 起khởi 法pháp 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 。 如như 用dụng 龜quy 毛mao 為vi 衣y 。 二nhị 皆giai 無vô 體thể 以dĩ 起khởi 成thành 故cố 。 住trụ 法pháp 則tắc 有hữu 。 是thị 故cố 如như 所sở 說thuyết 。 因nhân 起khởi 非phi 無vô 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 起khởi 無vô 體thể 故cố 所sở 起khởi 不bất 成thành 。 雖tuy 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 有hữu 此thử 起khởi 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 則tắc 無vô 住trụ 相tương/tướng 。 今kim 問vấn 此thử 體thể 。 為vi 未vị 住trụ 體thể 住trụ 。 為vi 已dĩ 住trụ 體thể 住trụ 。 為vi 住trụ 時thời 體thể 住trụ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 三tam 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
未vị 住trụ 體thể 不bất 住trụ 。 住trụ 體thể 亦diệc 不bất 住trụ 。
住trụ 時thời 亦diệc 不bất 住trụ 。 無vô 起khởi 誰thùy 當đương 住trụ 。
釋thích 曰viết 。 第đệ 一nhất 句cú 者giả 。 由do 非phi 住trụ 故cố 。 譬thí 如như 滅diệt 。 第đệ 二nhị 句cú 者giả 。 以dĩ 現hiện 在tại 世thế 。 及cập 過quá 去khứ 世thế 。 二nhị 世thế 一nhất 時thời 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 住trụ 義nghĩa 則tắc 空không 。 第đệ 三tam 句cú 者giả 。 離ly 住trụ 未vị 住trụ 更cánh 無vô 住trụ 時thời 。 有hữu 者giả 不bất 然nhiên 。 廣quảng 如như 前tiền 破phá 。 第đệ 四tứ 句cú 者giả 。 無vô 一nhất 物vật 起khởi 無vô 一nhất 物vật 住trụ 。 偈kệ 意ý 如như 是thị 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 一nhất 物vật 體thể 起khởi 相tương/tướng 可khả 得đắc 。 從tùng 前tiền 已dĩ 來lai 廣quảng 引dẫn 道Đạo 理lý 。 令linh 人nhân 解giải 了liễu 起khởi 既ký 不bất 成thành 。 誰thùy 為vi 住trụ 者giả 。 由do 此thử 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 先tiên 說thuyết 言ngôn 所sở 起khởi 之chi 法pháp 起khởi 有hữu 因nhân 者giả 。 此thử 皆giai 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 如như 偈kệ 曰viết 。
滅diệt 時thời 有hữu 住trụ 者giả 。 是thị 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 若nhược 相tương 違vi 法pháp 。 則tắc 不bất 同đồng 時thời 。 如như 烈liệt 日nhật 光quang 。 不bất 與dữ 暗ám 並tịnh 。 偈kệ 意ý 如như 是thị 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 彼bỉ 未vị 滅diệt 時thời 。 體thể 可khả 得đắc 故cố 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 法pháp 無vô 滅diệt 時thời 。 彼bỉ 體thể 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 無vô 常thường 隨tùy 逐trục 故cố 。
復phục 次thứ 彼bỉ 體thể 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 滅diệt 時thời 故cố 。 如như 虛hư 空không 花hoa 。 偈kệ 意ý 如như 是thị 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 已dĩ 起khởi 剎sát 那na 住trụ 相tương/tướng 有hữu 力lực 。 當đương 於ư 爾nhĩ 時thời 。 法pháp 體thể 不bất 滅diệt 。 亦diệc 不bất 是thị 常thường 。 以dĩ 住trụ 無vô 間gian 次thứ 即tức 有hữu 老lão 無vô 常thường 隨tùy 逐trục 故cố 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 此thử 色sắc 等đẳng 住trụ 相tương/tướng 用dụng 時thời 無vô 無vô 常thường 者giả 。 後hậu 時thời 亦diệc 無vô 。 無vô 常thường 隨tùy 逐trục 。 如như 火hỏa 處xứ 無vô 水thủy 。 火hỏa 於ư 後hậu 時thời 亦diệc 不bất 作tác 水thủy 。 住trụ 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 。 法pháp 體thể 滅diệt 盡tận 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。 論luận 者giả 言ngôn 此thử 應ưng 觀quán 察sát 。 汝nhữ 見kiến 滅diệt 者giả 。 是thị 滅diệt 與dữ 體thể 。 為vi 恆hằng 相tương 隨tùy 。 為vi 各các 別biệt 處xứ 。 若nhược 與dữ 相tương 隨tùy 即tức 無vô 住trụ 義nghĩa 。 若nhược 在tại 別biệt 處xứ 。 體thể 無vô 滅diệt 時thời 。 既ký 無vô 滅diệt 時thời 。 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 有hữu 聰thông 慢mạn 者giả 。 或hoặc 如như 是thị 言ngôn 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 先tiên 無vô 佛Phật 體thể 後hậu 時thời 得đắc 佛Phật 。 住trụ 亦diệc 如như 是thị 。 先tiên 雖tuy 無vô 滅diệt 後hậu 時thời 滅diệt 者giả 。 竟cánh 有hữu 何hà 咎cữu 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 佛Phật 體thể 者giả 。 謂vị 無vô 一nhất 切thiết 智trí 相tướng 用dụng 。 凡phàm 夫phu 智trí 後hậu 時thời 得đắc 佛Phật 者giả 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 此thử 方phương 便tiện 語ngữ 。 亦diệc 不bất 成thành 立lập 。 如như 是thị 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 及cập 彼bỉ 境cảnh 障chướng 。 最tối 後hậu 剎sát 那na 。 智trí 相tương/tướng 起khởi 時thời 。 說thuyết 名danh 得đắc 佛Phật 。 彼bỉ 智trí 與dữ 佛Phật 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 無vô 實thật 道Đạo 理lý 。 如như 是thị 老lão 住trụ 。 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 者giả 。 亦diệc 同đồng 此thử 過quá 。 由do 此thử 不bất 成thành 故cố 。 阿a 闍xà 梨lê 偈kệ 曰viết 。
彼bỉ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 恆hằng 時thời 有hữu 老lão 死tử 。
何hà 等đẳng 是thị 住trụ 法pháp 。 而nhi 無vô 老lão 死tử 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 有hữu 起khởi 者giả 。 隨tùy 是thị 體thể 處xứ 。 有hữu 住trụ 可khả 見kiến 。 起khởi 可khả 得đắc 成thành 。 今kim 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 彼bỉ 立lập 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 汝nhữ 等đẳng 欲dục 得đắc 彼bỉ 住trụ 住trụ 者giả 。 為vi 住trụ 能năng 自tự 住trụ 。 為vi 假giả 異dị 住trụ 住trụ 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
住trụ 異dị 住trụ 未vị 住trụ 。 此thử 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
如như 起khởi 不bất 自tự 起khởi 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 起khởi 者giả 。 自tự 起khởi 不bất 然nhiên 。 如như 前tiền 說thuyết 偈kệ 。 此thử 起khởi 若nhược 未vị 起khởi 。 云vân 何hà 得đắc 自tự 生sanh 。 若nhược 已dĩ 起khởi 能năng 生sanh 。 生sanh 復phục 何hà 所sở 起khởi 故cố 。 云vân 何hà 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 如như 先tiên 偈kệ 言ngôn 。 若nhược 起khởi 更cánh 有hữu 起khởi 。 此thử 起khởi 無vô 窮cùng 過quá 故cố 。 住trụ 亦diệc 如như 此thử 。 偈kệ 曰viết 。
此thử 住trụ 若nhược 未vị 住trụ 。 自tự 體thể 云vân 何hà 住trụ 。
此thử 住trụ 若nhược 已dĩ 住trụ 。 住trụ 已dĩ 何hà 須tu 住trụ 。
住trụ 若nhược 異dị 住trụ 住trụ 。 此thử 住trụ 則tắc 無vô 窮cùng 。
住trụ 若nhược 無vô 住trụ 住trụ 。 法Pháp 皆giai 如như 是thị 住trụ 。
釋thích 曰viết 。 此thử 二nhị 偈kệ 是thị 釋thích 義nghĩa 偈kệ 。 非phi 論luận 本bổn 偈kệ 。 前tiền 遮già 自tự 住trụ 住trụ 。 如như 遮già 自tự 體thể 起khởi 。 後hậu 遮già 他tha 住trụ 住trụ 。 如như 遮già 從tùng 他tha 起khởi 。 應ưng 如như 此thử 知tri 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 住trụ 無vô 自tự 體thể 。 如như 汝nhữ 先tiên 說thuyết 。 有hữu 如như 是thị 起khởi 。 彼bỉ 有hữu 體thể 故cố 。 法pháp 有hữu 體thể 者giả 。 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 此thử 起khởi 住trụ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 共cộng 行hành 諸chư 法pháp 彼bỉ 體thể 有hữu 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 共cộng 行hành 法pháp 體thể 應ưng 不bất 有hữu 。 譬thí 如như 馬mã 角giác 由do 起khởi 住trụ 有hữu 故cố 。 彼bỉ 共cộng 行hành 滅diệt 有hữu 。 是thị 故cố 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 說thuyết 因nhân 力lực 故cố 。 起khởi 住trụ 是thị 有hữu 。 論luận 者giả 言ngôn 。 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。 謂vị 此thử 體thể 已dĩ 滅diệt 未vị 滅diệt 滅diệt 時thời 。 欲dục 令linh 有hữu 滅diệt 者giả 。 一nhất 切thiết 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
未vị 滅diệt 法pháp 不bất 滅diệt 。 已dĩ 滅diệt 法pháp 不bất 滅diệt 。
滅diệt 時thời 亦diệc 不bất 滅diệt 。 無vô 生sanh 何hà 等đẳng 滅diệt 。
釋thích 曰viết 。 第đệ 一nhất 句cú 者giả 。 以dĩ 滅diệt 空không 故cố 。 譬thí 如như 住trụ 。 第đệ 二nhị 句cú 者giả 。 如như 人nhân 已dĩ 死tử 。 不bất 復phục 更cánh 死tử 。 第đệ 三tam 句cú 者giả 。 離ly 彼bỉ 已dĩ 滅diệt 及cập 未vị 滅diệt 。 法pháp 更cánh 無vô 滅diệt 時thời 。 有hữu 俱câu 過quá 故cố 。 是thị 故cố 定định 知tri 滅diệt 時thời 不bất 滅diệt 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 滅diệt 時thời 不bất 滅diệt 。 以dĩ 世thế 傳truyền 流lưu 故cố 。 如như 當đương 起khởi 法pháp 來lai 現hiện 在tại 者giả 。 第đệ 四tứ 句cú 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 不bất 生sanh 故cố 。 言ngôn 無vô 生sanh 者giả 。 生sanh 相tương/tướng 無vô 故cố 。 無vô 生sanh 有hữu 滅diệt 。 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 如như 是thị 彼bỉ 欲dục 起khởi 者giả 及cập 不bất 起khởi 者giả 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 有hữu 滅diệt 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 法pháp 住trụ 無vô 住trụ 彼bỉ 分phân 別biệt 滅diệt 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
法pháp 體thể 若nhược 住trụ 者giả 。 滅diệt 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 住trụ 故cố 無vô 滅diệt 世thế 間gian 悉tất 解giải 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 無vô 住trụ 有hữu 滅diệt 。 無vô 過quá 失thất 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
法pháp 體thể 若nhược 無vô 住trụ 。 滅diệt 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 無vô 住trụ 故cố 。 如như 彼bỉ 滅diệt 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 此thử 法pháp 為vi 當đương 即tức 住trụ 此thử 位vị 滅diệt 耶da 。 為vi 住trụ 異dị 位vị 滅diệt 耶da 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 此thử 言ngôn 何hà 謂vị 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
彼bỉ 於ư 此thử 位vị 時thời 。 不bất 即tức 此thử 位vị 滅diệt 。
彼bỉ 於ư 異dị 位vị 時thời 。 亦diệc 非phi 異dị 位vị 滅diệt 。
釋thích 曰viết 。 不bất 即tức 此thử 位vị 滅diệt 者giả 。 以dĩ 不bất 捨xả 自tự 體thể 故cố 。 譬thí 如như 乳nhũ 住trụ 乳nhũ 位vị 亦diệc 不bất 於ư 彼bỉ 異dị 位vị 時thời 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 中trung 說thuyết 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 乳nhũ 不bất 於ư 彼bỉ 酪lạc 位vị 時thời 滅diệt 。 以dĩ 彼bỉ 異dị 故cố 。 如như 異dị 瓶bình 等đẳng 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 有hữu 如như 是thị 滅diệt 。 依y 止chỉ 體thể 故cố 。 譬thí 如như 彼bỉ 熟thục 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
若nhược 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 起khởi 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 無vô 起khởi 相tương/tướng 故cố 。 有hữu 滅diệt 亦diệc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 諸chư 法pháp 不bất 起khởi 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 未vị 熟thục 已dĩ 熟thục 此thử 執chấp 不bất 成thành 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。
復phục 次thứ 汝nhữ 言ngôn 滅diệt 者giả 為vi 有hữu 體thể 滅diệt 耶da 。 為vi 無vô 體thể 滅diệt 耶da 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
法pháp 若nhược 有hữu 體thể 者giả 。 有hữu 則tắc 無vô 滅diệt 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 譬thí 如như 水thủy 火hỏa 。 由do 如như 是thị 故cố 。 偈kệ 曰viết 。
一nhất 法pháp 有hữu 有hữu 無vô 。 於ư 義nghĩa 不bất 應ưng 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
法pháp 若nhược 無vô 體thể 者giả 。 有hữu 滅diệt 亦diệc 不bất 然nhiên 。
如như 無vô 第đệ 二nhị 頭đầu 。 不bất 可khả 言ngôn 其kỳ 斷đoạn 。
釋thích 曰viết 。 偈kệ 譬thí 喻dụ 者giả 。 以dĩ 其kỳ 無vô 故cố 。 以dĩ 此thử 無vô 體thể 驗nghiệm 有hữu 滅diệt 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 法pháp 體thể 壞hoại 故cố 。
復phục 次thứ 汝nhữ 等đẳng 若nhược 言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 彼bỉ 滅diệt 相tương 及cập 隨tùy 滅diệt 者giả 。 為vi 是thị 自tự 滅diệt 。 為vi 是thị 他tha 滅diệt 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
法pháp 不bất 自tự 體thể 滅diệt 。 他tha 體thể 亦diệc 不bất 滅diệt 。
如như 自tự 體thể 不bất 起khởi 。 他tha 體thể 亦diệc 不bất 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 自tự 體thể 起khởi 者giả 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 此thử 起khởi 若nhược 未vị 起khởi 。 云vân 何hà 能năng 自tự 生sanh 。 此thử 起khởi 若nhược 已dĩ 生sanh 。 生sanh 復phục 何hà 所sở 起khởi 。 他tha 體thể 起khởi 者giả 。 如như 偈kệ 言ngôn 。 此thử 起khởi 若nhược 異dị 起khởi 。 起khởi 則tắc 無vô 窮cùng 過quá 故cố 。 起khởi 既ký 如như 此thử 。 滅diệt 亦diệc 類loại 然nhiên 。 滅diệt 類loại 偈kệ 者giả 。 此thử 滅diệt 若nhược 未vị 滅diệt 。 云vân 何hà 能năng 自tự 滅diệt 。 此thử 滅diệt 若nhược 已dĩ 壞hoại 。 滅diệt 復phục 何hà 所sở 壞hoại 。 此thử 滅diệt 若nhược 異dị 滅diệt 。 滅diệt 則tắc 無vô 窮cùng 過quá 。 滅diệt 若nhược 無vô 滅diệt 。 滅diệt 法Pháp 皆giai 如như 是thị 壞hoại 。 此thử 釋thích 義nghĩa 偈kệ 應ưng 知tri 。 如như 自tự 他tha 起khởi 前tiền 已dĩ 廣quảng 遮già 。 自tự 他tha 滅diệt 者giả 。 類loại 同đồng 起khởi 破phá 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 得đắc 壞hoại 因nhân 時thời 壞hoại 法pháp 方phương 壞hoại 者giả 。 應ưng 如như 是thị 答đáp 。 汝nhữ 立lập 壞hoại 因nhân 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 法pháp 非phi 是thị 。 此thử 法pháp 壞hoại 因nhân 。 以dĩ 彼bỉ 異dị 故cố 。 譬thí 如như 餘dư 物vật 。 品phẩm 初sơ 已dĩ 來lai 。 廣quảng 遮già 彼bỉ 說thuyết 。 如như 是thị 起khởi 住trụ 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 起khởi 因nhân 不bất 成thành 。 譬thí 亦diệc 無vô 體thể 。 若nhược 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 因nhân 譬thí 喻dụ 者giả 。 違vi 汝nhữ 義nghĩa 故cố 。 如như 前tiền 立lập 驗nghiệm 。 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 道Đạo 理lý 自tự 在tại 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
起khởi 住trụ 壞hoại 不bất 成thành 。 故cố 無vô 有hữu 有hữu 為vi 。
釋thích 曰viết 。 如như 外ngoại 人nhân 所sở 說thuyết 。 有hữu 彼bỉ 陰ấm 等đẳng 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 以dĩ 有hữu 為vi 相tương 和hòa 合hợp 故cố 者giả 。 彼bỉ 為vi 已dĩ 破phá 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 彼bỉ 牛ngưu 等đẳng 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 角giác 犎# 垂thùy # 等đẳng 相tương/tướng 有hữu 故cố 。 此thử 亦diệc 應ưng 遮già 。 汝nhữ 立lập 此thử 等đẳng 有hữu 為vi 相tương/tướng 者giả 。 為vi 更cánh 有hữu 相tương/tướng 。 為vi 更cánh 無vô 相tướng 。 若nhược 更cánh 有hữu 相tương/tướng 。 此thử 角giác 犎# 等đẳng 則tắc 非phi 牛ngưu 體thể 有hữu 為vi 相tương/tướng 也dã 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 相tương/tướng 故cố 。 譬thí 如như 牛ngưu 實thật 。 廣quảng 如như 前tiền 破phá 。 若nhược 更cánh 無vô 相tướng 者giả 。 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 此thử 等đẳng 諸chư 相tướng 自tự 然nhiên 不bất 成thành 。 以dĩ 能năng 相tương/tướng 無vô 力lực 故cố 。 所sở 相tương/tướng 亦diệc 無vô 。 又hựu 有hữu 相tương/tướng 者giả 。 相tương/tướng 無vô 窮cùng 過quá 。 此thử 等đẳng 一nhất 切thiết 。 如như 先tiên 廣quảng 遮già 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 是thị 有hữu 為vi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 待đãi 對đối 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 應ưng 無vô 待đãi 對đối 。 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 以dĩ 彼bỉ 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 法pháp 相tướng 待đãi 由do 此thử 因nhân 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 是thị 有hữu 為vi 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 得đắc 成thành 立lập 者giả 。 除trừ 有hữu 為vi 故cố 。 可khả 說thuyết 無vô 為vi 。 彼bỉ 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 理lý 諦đế 觀quán 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 偈kệ 曰viết 。
有hữu 為vi 不bất 成thành 故cố 。 云vân 何hà 有hữu 無vô 為vi 。
釋thích 曰viết 。 如như 兔thố 角giác 無vô 生sanh 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 亦diệc 不bất 作tác 實thật 解giải 。 應ưng 知tri 此thử 意ý 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 因nhân 等đẳng 無vô 體thể 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 分phân 別biệt 有hữu 諸chư 相tướng 等đẳng 。 為vi 世thế 諦đế 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
如như 夢mộng 亦diệc 如như 幻huyễn 。 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。
說thuyết 有hữu 起khởi 住trụ 壞hoại 。 其kỳ 相tướng 亦diệc 如như 是thị 。
釋thích 曰viết 。 諸chư 仙tiên 知tri 彼bỉ 有hữu 為vi 起khởi 等đẳng 。 能năng 生sanh 覺giác 因nhân 。 開khai 實thật 知tri 見kiến 。 如như 彼bỉ 智trí 人nhân 所sở 說thuyết 起khởi 等đẳng 。 是thị 我ngã 所sở 欲dục 。 由do 無vô 智trí 者giả 。 覆phú 慧tuệ 眼nhãn 故cố 。 於ư 無vô 實thật 境cảnh 。 起khởi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 如như 夢mộng 中trung 語ngữ 說thuyết 彼bỉ 諸chư 法pháp 起khởi 住trụ 滅diệt 等đẳng 。 此thử 由do 染nhiễm 污ô 熏huân 習tập 。 各các 執chấp 異dị 因nhân 分phân 別biệt 三tam 種chủng 。 謂vị 有hữu 實thật 義nghĩa 。 為vi 示thị 彼bỉ 故cố 。 說thuyết 夢mộng 幻huyễn 等đẳng 三tam 種chủng 譬thí 喻dụ 應ưng 知tri 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 起khởi 等đẳng 是thị 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 前tiền 覺giác 取thủ 故cố 。 譬thí 如như 色sắc 。 又hựu 作tác 者giả 有hữu 故cố 。 亦diệc 相tương 續tục 同đồng 取thủ 故cố 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 一nhất 向hướng 故cố 。 為vi 開khai 示thị 彼bỉ 。 如như 其kỳ 數số 量lượng 說thuyết 夢mộng 等đẳng 譬thí 喻dụ 應ưng 知tri 。
復phục 次thứ 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 見kiến 真chân 實thật 者giả 為vì 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 對đối 治trị 惑hoặc 障chướng 故cố 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 色sắc 如như 聚tụ 沫mạt 。 受thọ 喻dụ 水thủy 泡bào 。 想tưởng 同đồng 陽dương 焰diễm 。 行hành 似tự 芭ba 蕉tiêu 。 識thức 譬thí 幻huyễn 事sự 。 此thử 意ý 欲dục 令linh 知tri 我ngã 我ngã 所sở 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 猶do 如như 光quang 影ảnh 。 亦diệc 為vi 大Đại 乘Thừa 對đối 治trị 惑hoặc 障chướng 及cập 智trí 障chướng 故cố 。 說thuyết 有hữu 為vi 法pháp 。 本bổn 無vô 自tự 體thể 。 如như 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 經kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 星tinh 翳ế 燈đăng 幻huyễn 。 露lộ 泡bào 夢mộng 電điện 雲vân 。 應ưng 作tác 如như 是thị 觀quán 。 欲dục 令linh 他tha 解giải 有hữu 為vi 無vô 體thể 。 是thị 此thử 品phẩm 義nghĩa 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 中trung 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 極cực 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 者giả 。 此thử 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 如như 楞lăng 伽già 經kinh 說thuyết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 無vô 自tự 體thể 相tướng 。 但đãn 彼bỉ 凡phàm 夫phu 愚ngu 癡si 。 妄vọng 執chấp 分phân 別biệt 有hữu 異dị 。 猶do 如như 石thạch 女nữ 夢mộng 見kiến 抱bão 兒nhi 又hựu 如như 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 經kinh 說thuyết 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 若nhược 見kiến 諸chư 相tướng 非phi 相tướng 。 則tắc 見kiến 如Như 來Lai 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 有hữu 為vi 相tương/tướng 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 五ngũ