般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích
Quyển 4
偈Kệ 本Bổn 龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 論Luận 分Phân 別Biệt 明Minh 菩Bồ 薩Tát 唐Đường 波Ba 羅La 頗Phả 蜜Mật 多Đa 羅La 譯Dịch
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 四tứ
偈kệ 本bổn 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 論luận 分phân 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 。
大đại 唐đường 中trung 印ấn 度độ 三tam 藏tạng 波ba 羅la 頗phả 蜜mật 多đa 羅la 譯dịch
觀Quán 六Lục 根Căn 品Phẩm 第đệ 三tam
復phục 次thứ 。 成thành 立lập 此thử 品phẩm 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 為vi 遮già 起khởi 故cố 。 令linh 人nhân 識thức 知tri 內nội 六lục 入nhập 等đẳng 。 無vô 自tự 性tánh 義nghĩa 。 故cố 說thuyết 此thử 品phẩm 。 又hựu 遮già 去khứ 執chấp 。 欲dục 令linh 通thông 達đạt 入nhập 等đẳng 空không 義nghĩa 。 此thử 品phẩm 次thứ 生sanh 。 初sơ 分phân 別biệt 者giả 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 有hữu 內nội 入nhập 起khởi 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 如như 是thị 應ưng 受thọ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 境cảnh 界giới 定định 故cố 。 此thử 起khởi 若nhược 無vô 。 彼bỉ 定định 境cảnh 界giới 。 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 。 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 以dĩ 是thị 故cố 知tri 。 有hữu 內nội 入nhập 起khởi 。 彼bỉ 境cảnh 定định 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
眼nhãn 耳nhĩ 及cập 鼻tị 舌thiệt 。 身thân 意ý 等đẳng 六lục 根căn 。
彼bỉ 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 。 如như 其kỳ 數số 境cảnh 界giới 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 所sở 說thuyết 因nhân 成thành 。 入nhập 起khởi 義nghĩa 立lập 。 次thứ 分phân 別biệt 者giả 。 外ngoại 人nhân 定định 說thuyết 。 有hữu 如như 是thị 去khứ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 作tác 果quả 故cố 。 如như 見kiến 色sắc 等đẳng 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 二nhị 分phần 別biệt 。 今kim 次thứ 第đệ 遮già 。 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 各các 各các 增tăng 上thượng 。 聚tụ 集tập 有hữu 作tác 。 能năng 取thủ 色sắc 等đẳng 。 是thị 故cố 名danh 根căn 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 根căn 外ngoại 亦diệc 有hữu 色sắc 等đẳng 可khả 得đắc 。 以dĩ 作tác 者giả 自tự 體thể 可khả 顯hiển 示thị 故cố 。 謂vị 見kiến 故cố 名danh 眼nhãn 。 乃nãi 至chí 知tri 故cố 名danh 意ý 。
復phục 次thứ 此thử 諸chư 根căn 等đẳng 。 顯hiển 示thị 可khả 見kiến 可khả 聞văn 嗅khứu 嘗thường 觸xúc 知tri 諸chư 境cảnh 界giới 故cố 。 境cảnh 界giới 義nghĩa 云vân 何hà 。 謂vị 根căn 於ư 塵trần 。 有hữu 能năng 取thủ 力lực 。 故cố 名danh 境cảnh 界giới 。 有hữu 境cảnh 及cập 境cảnh 。 世thế 諦đế 中trung 有hữu 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 根căn 塵trần 定định 有hữu 者giả 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。 以dĩ 違vi 義nghĩa 故cố 。 云vân 何hà 開khai 示thị 。 令linh 彼bỉ 解giải 耶da 。 如như 觀quán 眼nhãn 根căn 。 偈kệ 曰viết 。
如như 是thị 彼bỉ 眼nhãn 根căn 。 不bất 能năng 見kiến 自tự 體thể 。
自tự 體thể 既ký 不bất 見kiến 。 云vân 何hà 得đắc 見kiến 他tha 。
釋thích 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 如như 是thị 眼nhãn 根căn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 能năng 取thủ 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 偈kệ 言ngôn 不bất 見kiến 自tự 體thể 故cố 。 又hựu 有hữu 礙ngại 故cố 。 亦diệc 造tạo 色sắc 故cố 。 譬thí 如như 耳nhĩ 等đẳng 。 又hựu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 色sắc 法pháp 從tùng 因nhân 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 鼻tị 等đẳng 。 又hựu 色sắc 陰ấm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 譬thí 如như 舌thiệt 等đẳng 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 非phi 眼nhãn 境cảnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 積tích 聚tụ 故cố 。 如như 眼nhãn 自tự 體thể 。 又hựu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 非phi 眼nhãn 境cảnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 礙ngại 故cố 。 亦diệc 造tạo 色sắc 故cố 。 譬thí 如như 耳nhĩ 等đẳng 。 又hựu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 非phi 眼nhãn 境cảnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 從tùng 因nhân 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 鼻tị 等đẳng 。 又hựu 色sắc 陰ấm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 譬thí 如như 舌thiệt 等đẳng 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 眼nhãn 不bất 見kiến 者giả 。 謂vị 不bất 見kiến 自tự 體thể 。 以dĩ 色sắc 可khả 見kiến 。 是thị 故cố 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 。 論luận 者giả 言ngôn 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 眼nhãn 不bất 見kiến 者giả 。 助trợ 我ngã 出xuất 因nhân 。 及cập 譬thí 喻dụ 力lực 。 豈khởi 能năng 破phá 我ngã 所sở 立lập 義nghĩa 耶da 。
復phục 次thứ 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 若nhược 無vô 簡giản 別biệt 。 如như 是thị 說thuyết 言ngôn 。 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 者giả 。 此thử 成thành 我ngã 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 得đắc 一nhất 門môn 故cố 。 我ngã 立lập 義nghĩa 中trung 。 彼bỉ 無vô 分phần/phân 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 故cố 。 若nhược 有hữu 分phần/phân 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 者giả 。 汝nhữ 之chi 所sở 受thọ 阿a 含hàm 義nghĩa 破phá 。 如như 我ngã 俱câu 舍xá 論luận 。 偈kệ 曰viết 。
有hữu 分phần/phân 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 非phi 彼bỉ 能năng 依y 識thức 。
阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 。 作tác 如như 此thử 說thuyết 。 豈khởi 非phi 所sở 受thọ 阿a 含hàm 義nghĩa 破phá 耶da 。 論luận 者giả 言ngôn 。 如như 汝nhữ 立lập 義nghĩa 。 此thử 有hữu 分phần/phân 眼nhãn 欲dục 令linh 見kiến 色sắc 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 二nhị 過quá 故cố 。 謂vị 非phi 成thành 已dĩ 。 復phục 成thành 及cập 非phi 所sở 欲dục 義nghĩa 破phá 。 云vân 何hà 不bất 破phá 。 如như 經kinh 偈kệ 曰viết 。
眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 塵trần 。 意ý 不bất 知tri 諸chư 法pháp 。
此thử 名danh 最tối 上thượng 實thật 。 世thế 人nhân 不bất 能năng 度độ 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 欲dục 令linh 彼bỉ 眼nhãn 見kiến 色sắc 故cố 。 如như 先tiên 廣quảng 破phá 。 此thử 義nghĩa 得đắc 成thành 。 又hựu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 有hữu 分phần/phân 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 眼nhãn 根căn 故cố 。 如như 無vô 分phần/phân 眼nhãn 。 又hựu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 有hữu 分phần/phân 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 色sắc 根căn 故cố 。 譬thí 如như 耳nhĩ 等đẳng 。 又hựu 亦diệc 不bất 破phá 世thế 間gian 所sở 解giải 。
何hà 以dĩ 故cố 。 立lập 義nghĩa 別biệt 故cố 。 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 與dữ 過quá 者giả 。
復phục 次thứ 迦Ca 葉Diếp 。 彌di 羅la 毘tỳ 婆bà 沙sa 中trung 如như 是thị 立lập 義nghĩa 。 謂vị 彼bỉ 眼nhãn 見kiến 諸chư 色sắc 。 以dĩ 能năng 作tác 見kiến 業nghiệp 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 出xuất 因nhân 者giả 。 立lập 義nghĩa 一nhất 分phần/phân 故cố 。 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 已dĩ 說thuyết 遮già 故cố 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 若nhược 有hữu 作tác 者giả 。 則tắc 與dữ 立lập 剎sát 那na 者giả 。 義nghĩa 相tương 違vi 故cố 。 又hựu 與dữ 無vô 剎sát 那na 者giả 異dị 故cố 。 此thử 皆giai 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 迦Ca 葉Diếp 。 彌di 所sở 執chấp 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。
復phục 次thứ 經kinh 部bộ 師sư 言ngôn 。 諸chư 行hành 無vô 作tác 故cố 。 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 。 異dị 亦diệc 不bất 見kiến 。 而nhi 彼bỉ 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 眼nhãn 識thức 得đắc 起khởi 。 修Tu 多Đa 羅La 中trung 。 作tác 如như 此thử 說thuyết 。 汝nhữ 言ngôn 眼nhãn 不bất 見kiến 者giả 是thị 為vi 成thành 已dĩ 復phục 成thành 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 先tiên 已dĩ 遮già 起khởi 故cố 。 眼nhãn 識thức 不bất 可khả 得đắc 。 無vô 成thành 已dĩ 復phục 成thành 過quá 。 又hựu 所sở 受thọ 義nghĩa 亦diệc 不bất 破phá 故cố 。 謂vị 如như 是thị 領lãnh 受thọ 。 修Tu 多Đa 羅La 義nghĩa 。 隨tùy 順thuận 世thế 諦đế 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 驗nghiệm 則tắc 無vô 體thể 。 已dĩ 遮già 眼nhãn 色sắc 二nhị 見kiến 可khả 見kiến 等đẳng 。 彼bỉ 差sai 別biệt 者giả 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 是thị 欲dục 令linh 學học 人nhân 生sanh 諸chư 覺giác 意ý 。 作tác 少thiểu 分phần 說thuyết 。 如như 先tiên 偈kệ 言ngôn 。 如như 是thị 彼bỉ 眼nhãn 根căn 。 不bất 能năng 見kiến 自tự 體thể 。 若nhược 不bất 見kiến 自tự 體thể 。 云vân 何hà 得đắc 見kiến 他tha 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 見kiến 自tự 體thể 故cố 。 譬thí 如như 耳nhĩ 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 眼nhãn 不bất 到đáo 境cảnh 。 而nhi 能năng 取thủ 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 眼nhãn 根căn 可khả 得đắc 義nghĩa 故cố 。 譬thí 如như 使sử 人nhân 見kiến 事sự 。 名danh 為vi 王vương 見kiến 。 論luận 者giả 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 眼nhãn 不bất 到đáo 境cảnh 。 能năng 取thủ 色sắc 塵trần 。 無vô 如như 此thử 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 眼nhãn 不bất 能năng 取thủ 自tự 體thể 故cố 。 譬thí 如như 耳nhĩ 等đẳng 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 所sở 取thủ 色sắc 塵trần 。 非phi 彼bỉ 不bất 到đáo 眼nhãn 根căn 境cảnh 界giới 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 所sở 造tạo 色sắc 故cố 。 譬thí 如như 香hương 等đẳng 。 如như 是thị 有hữu 礙ngại 故cố 。 從tùng 因nhân 起khởi 故cố 。 色sắc 陰ấm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 又hựu 積tích 聚tụ 故cố 。 此thử 等đẳng 諸chư 因nhân 。 並tịnh 遮già 眼nhãn 。 不bất 到đáo 境cảnh 。 色sắc 非phi 所sở 取thủ 。 立lập 義nghĩa 舉cử 喻dụ 。 如như 前tiền 廣quảng 說thuyết 。 二nhị 門môn 僻tích 執chấp 應ưng 當đương 驗nghiệm 知tri 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 眼nhãn 非phi 不bất 到đáo 境cảnh 界giới 。
何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 在tại 境cảnh 界giới 故cố 。 譬thí 如như 鼻tị 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 眼nhãn 不bất 到đáo 境cảnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 間gian 取thủ 色sắc 故cố 。 譬thí 如như 意ý 也dã 。 又hựu 無vô 功công 用dụng 。
時thời 節tiết 差sai 別biệt 。 能năng 取thủ 色sắc 故cố 。 又hựu 過quá 量lượng 取thủ 故cố 。 立lập 義nghĩa 譬thí 喻dụ 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 說thuyết 不bất 爾nhĩ 。 汝nhữ 言ngôn 不bất 到đáo 境cảnh 者giả 。 即tức 是thị 有hữu 間gian 取thủ 色sắc 。 有hữu 間gian 取thủ 色sắc 者giả 。 即tức 是thị 立lập 義nghĩa 一nhất 分phần/phân 。 更cánh 無vô 別biệt 義nghĩa 故cố 。 此thử 說thuyết 不bất 然nhiên 。 又hựu 時thời 無vô 差sai 別biệt 。 取thủ 者giả 義nghĩa 壞hoại 。 縱túng/tung 實thật 因nhân 成thành 。 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 彼bỉ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 意ý 亦diệc 不bất 到đáo 。 而nhi 能năng 取thủ 者giả 。 此thử 執chấp 不bất 成thành 。 以dĩ 違vi 義nghĩa 故cố 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 言ngôn 眼nhãn 非phi 不bất 到đáo 境cảnh 取thủ 者giả 。 此thử 成thành 我ngã 所sở 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 欲dục 令linh 眼nhãn 到đáo 境cảnh 取thủ 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 不bất 到đáo 取thủ 者giả 。 欲dục 令linh 信tín 知tri 眼nhãn 法pháp 空không 故cố 。 眼nhãn 法pháp 既ký 空không 。 豈khởi 復phục 成thành 立lập 到đáo 境cảnh 取thủ 耶da 。 汝nhữ 於ư 非phi 處xứ 。 妄vọng 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 次thứ 眼nhãn 到đáo 境cảnh 取thủ 。 云vân 何hà 不bất 然nhiên 。 以dĩ 根căn 故cố 。 譬thí 如như 意ý 。 亦diệc 不bất 取thủ 鼻tị 等đẳng 諸chư 根căn 。 非phi 一nhất 向hướng 過quá 。 何hà 故cố 不bất 非phi 一nhất 向hướng 過quá 耶da 。 彼bỉ 鼻tị 根căn 等đẳng 。 亦diệc 如như 是thị 故cố 。 如như 後hậu 當đương 說thuyết 。
復phục 次thứ 眼nhãn 到đáo 境cảnh 者giả 。 此thử 有hữu 何hà 義nghĩa 。 為vi 當đương 依y 止chỉ 所sở 取thủ 境cảnh 界giới 如như 是thị 意ý 耶da 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 眼nhãn 識thức 依y 止chỉ 實thật 不bất 外ngoại 去khứ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 識thức 故cố 。 如như 鼻tị 等đẳng 識thức 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 眼nhãn 識thức 不bất 能năng 取thủ 彼bỉ 境cảnh 界giới 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 因nhân 有hữu 故cố 。 譬thí 如như 聲thanh 等đẳng 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 依y 二nhị 門môn 。 更cánh 互hỗ 相tương 破phá 。 依y 此thử 遮già 彼bỉ 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 二nhị 俱câu 無vô 體thể 故cố 。 我ngã 不bất 取thủ 。 以dĩ 不bất 取thủ 故cố 。 所sở 欲dục 義nghĩa 成thành 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 眼nhãn 光quang 到đáo 境cảnh 。 故cố 能năng 取thủ 色sắc 。 如như 是thị 意ý 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 眼nhãn 根căn 光quang 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 識thức 因nhân 故cố 。 譬thí 如như 彼bỉ 色sắc 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 眼nhãn 根căn 有hữu 光quang 。 以dĩ 眼nhãn 根căn 故cố 。 譬thí 如như 伏phục 翼dực 猫miêu 狸li 等đẳng 眼nhãn 。 論luận 者giả 言ngôn 。 眼nhãn 根căn 色sắc 者giả 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 縱túng/tung 彼bỉ 依y 止chỉ 。 實thật 有hữu 光quang 者giả 。 則tắc 譬thí 喻dụ 不bất 成thành 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 如như 是thị 彼bỉ 眼nhãn 根căn 。 不bất 能năng 見kiến 自tự 體thể 者giả 。 此thử 有hữu 何hà 義nghĩa 。 諸chư 法pháp 若nhược 有hữu 自tự 體thể 可khả 見kiến 。 彼bỉ 和hòa 合hợp 時thời 。 他tha 亦diệc 可khả 見kiến 。 譬thí 如như 花hoa 香hương 。 由do 如như 此thử 義nghĩa 。 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 。 亦diệc 不bất 見kiến 他tha 。 如như 提đề 婆bà 菩Bồ 薩Tát 百bách 論luận 偈kệ 曰viết 。
彼bỉ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 若nhược 先tiên 有hữu 自tự 體thể 。
如như 是thị 有hữu 眼nhãn 根căn 。 云vân 何hà 不bất 自tự 見kiến 。
論luận 者giả 言ngôn 。 見kiến 者giả 何hà 義nghĩa 。 謂vị 色sắc 可khả 得đắc 。 彼bỉ 色sắc 可khả 得đắc 。 若nhược 如như 眼nhãn 不bất 有hữu 色sắc 亦diệc 無vô 者giả 成thành 已dĩ 復phục 成thành 過quá 。 如như 偈kệ 曰viết 。
識thức 不bất 在tại 眼nhãn 色sắc 。 不bất 住trụ 二nhị 中trung 間gian 。
非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。 彼bỉ 識thức 住trụ 何hà 處xứ 。
復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 彼bỉ 眼nhãn 根căn 中trung 。 無vô 見kiến 種chủng 子tử 。 是thị 故cố 不bất 見kiến 者giả 。 須tu 曼mạn 那na 花hoa 譬thí 喻dụ 不bất 然nhiên 。 何hà 故cố 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 花hoa 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 自tự 在tại 。 故cố 有hữu 香hương 起khởi 。 如như 俱câu 蘇tô 摩ma 和hòa 合hợp 麻ma 故cố 。 油du 則tắc 有hữu 香hương 。 無vô 人nhân 立lập 色sắc 。 有hữu 見kiến 作tác 義nghĩa 。 彼bỉ 遮già 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 若nhược 謂vị 自tự 不bất 見kiến 故cố 。 亦diệc 不bất 見kiến 他tha 者giả 。 火hỏa 花hoa 譬thí 喻dụ 二nhị 皆giai 無vô 力lực 。 以dĩ 火hỏa 花hoa 等đẳng 自tự 他tha 不bất 取thủ 故cố 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 如như 是thị 眼nhãn 見kiến 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 。 彼bỉ 起khởi 及cập 去khứ 亦diệc 皆giai 不bất 成thành 。 以dĩ 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 故cố 。 亦diệc 違vi 因nhân 義nghĩa 故cố 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 言ngôn 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 者giả 。 由do 不bất 見kiến 自tự 體thể 故cố 。 此thử 義nghĩa 所sở 明minh 。 若nhược 於ư 自tự 體thể 無vô 力lực 。 於ư 他tha 亦diệc 然nhiên 。 如như 是thị 義nghĩa 者giả 。 非phi 一nhất 向hướng 故cố 。 如như 火hỏa 自tự 體thể 。 無vô 其kỳ 燒thiêu 力lực 。 於ư 他tha 則tắc 能năng 。 眼nhãn 亦diệc 如như 是thị 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
火hỏa 喻dụ 則tắc 不bất 能năng 。 成thành 彼bỉ 眼nhãn 見kiến 義nghĩa 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 燒thiêu 者giả 不bất 成thành 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 火hỏa 非phi 見kiến 性tánh 。 又hựu 彼bỉ 火hỏa 自tự 體thể 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 燒thiêu 義nghĩa 不bất 成thành 。 云vân 何hà 名danh 燒thiêu 。 謂vị 薪tân 火hỏa 變biến 異dị 。 是thị 故cố 知tri 火hỏa 自tự 體thể 非phi 燒thiêu 。
復phục 次thứ 火hỏa 喻dụ 不bất 成thành 。 眼nhãn 見kiến 義nghĩa 者giả 。 彼bỉ 眼nhãn 見kiến 火hỏa 喻dụ 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 云vân 何hà 已dĩ 說thuyết 。 偈kệ 曰viết 。
去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 已dĩ 總tổng 說thuyết 遮già 故cố 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 去khứ 時thời 無vô 去khứ 。 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 已dĩ 燒thiêu 未vị 燒thiêu 燒thiêu 時thời 無vô 燒thiêu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 燒thiêu 時thời 故cố 。 已dĩ 燒thiêu 故cố 。 未vị 燒thiêu 故cố 。 譬thí 如như 燒thiêu 時thời 。 已dĩ 燒thiêu 未vị 燒thiêu 彼bỉ 燒thiêu 時thời 者giả 。 有hữu 二nhị 過quá 故cố 。 彼bỉ 已dĩ 燒thiêu 者giả 。 如như 久cửu 已dĩ 燒thiêu 訖ngật 。 彼bỉ 未vị 燒thiêu 者giả 。 本bổn 無vô 燒thiêu 故cố 。 如như 是thị 已dĩ 見kiến 未vị 見kiến 見kiến 時thời 不bất 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 已dĩ 見kiến 故cố 。 未vị 見kiến 故cố 。 見kiến 時thời 故cố 。 譬thí 如như 已dĩ 見kiến 未vị 見kiến 見kiến 時thời 。 隨tùy 其kỳ 次thứ 第đệ 。 應ưng 當đương 驗nghiệm 破phá 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 眼nhãn 有hữu 見kiến 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 部bộ 論luận 中trung 。 皆giai 作tác 此thử 說thuyết 故cố 。 譬thí 如như 眼nhãn 見kiến 諸chư 色sắc 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 眼nhãn 見kiến 者giả 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 以dĩ 方phương 便tiện 說thuyết 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 云vân 何hà 知tri 耶da 。 今kim 此thử 論luận 中trung 遮già 眼nhãn 見kiến 故cố 。 亦diệc 遮già 起khởi 故cố 。 彼bỉ 眼nhãn 則tắc 空không 。 如như 偈kệ 曰viết 。
眼nhãn 若nhược 未vị 見kiến 時thời 。 不bất 得đắc 說thuyết 為vi 見kiến 。
而nhi 言ngôn 眼nhãn 能năng 見kiến 。 是thị 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 見kiến 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 偈kệ 意ý 如như 此thử 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
見kiến 則tắc 無vô 彼bỉ 見kiến 。 非phi 見kiến 亦diệc 無vô 見kiến 。
釋thích 曰viết 。 能năng 見kiến 空không 故cố 。 如như 土thổ/độ 石thạch 等đẳng 。 偈kệ 意ý 如như 此thử 。 如như 是thị 二nhị 種chủng 。 有hữu 見kiến 作tác 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 。 見kiến 則tắc 無vô 彼bỉ 見kiến 。 非phi 見kiến 亦diệc 無vô 見kiến 。 二nhị 種chủng 俱câu 遮già 。 譬thí 如như 若nhược 有hữu 非phi 有hữu 。 緣duyên 皆giai 無vô 用dụng 。 如như 是thị 若nhược 有hữu 非phi 有hữu 。 因nhân 亦diệc 類loại 遮già 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 鞞bệ 世thế 師sư 等đẳng 言ngôn 。 以dĩ 此thử 眼nhãn 見kiến 所sở 作tác 具cụ 故cố 。 彼bỉ 所sở 有hữu 眼nhãn 彼bỉ 名danh 見kiến 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 見kiến 者giả 。 自tự 眼nhãn 見kiến 故cố 。 如như 所sở 斫chước 木mộc 。 斫chước 者giả 能năng 斫chước 。 非phi 斧phủ 能năng 斫chước 。 是thị 故cố 非phi 眼nhãn 見kiến 者giả 。 此thử 則tắc 成thành 我ngã 所sở 成thành 。 謂vị 彼bỉ 作tác 者giả 。 有hữu 諸chư 作tác 具cụ 。 以dĩ 作tác 具cụ 故cố 。 譬thí 如như 斧phủ 等đẳng 。 必tất 有hữu 斫chước 者giả 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 邪tà 分phân 別biệt 。 謂vị 有hữu 見kiến 者giả 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 已dĩ 遮già 於ư 見kiến 。 應ưng 知tri 遮già 見kiến 者giả 。
釋thích 曰viết 。 如như 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 。 彼bỉ 亦diệc 復phục 爾nhĩ 。 丈trượng 夫phu 自tự 體thể 。 見kiến 丈trượng 夫phu 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 以dĩ 與dữ 世thế 間gian 所sở 作tác 相tương 違vi 故cố 。 如như 刀đao 不bất 自tự 割cát 等đẳng 。 云vân 何hà 驗nghiệm 知tri 。 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 丈trượng 夫phu 者giả 。 無vô 能năng 見kiến 義nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 見kiến 自tự 體thể 故cố 。 譬thí 如như 耳nhĩ 等đẳng 。 亦diệc 非phi 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 彼bỉ 經kinh 中trung 說thuyết 。 我ngã 還hoàn 見kiến 我ngã 者giả 。 但đãn 於ư 心tâm 上thượng 。 施thi 設thiết 我ngã 名danh 世thế 諦đế 故cố 說thuyết 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 如như 是thị 物vật 故cố 。 所sở 識thức 境cảnh 故cố 。 量lượng 故cố 。 如như 聲thanh 及cập 耳nhĩ 。 是thị 等đẳng 諸chư 因nhân 。 及cập 彼bỉ 譬thí 喻dụ 。 應ưng 當đương 廣quảng 說thuyết 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 非phi 我ngã 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 物vật 故cố 。 如như 我ngã 自tự 體thể 。 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 如như 是thị 所sở 識thức 境cảnh 等đẳng 。 應ưng 當đương 廣quảng 說thuyết 。
外ngoại 人nhân 言ngôn 。 佛Phật 法Pháp 無vô 我ngã 。 汝nhữ 言ngôn 。 如như 我ngã 自tự 體thể 。 不bất 能năng 見kiến 者giả 。 與dữ 教giáo 相tương 違vi 。 論luận 者giả 言ngôn 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 假giả 說thuyết 我ngã 喻dụ 。 不bất 違vi 於ư 教giáo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 斧phủ 等đẳng 及cập 譬thí 。 皆giai 無vô 體thể 故cố 。 非phi 成thành 已dĩ 復phục 成thành 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 說thuyết 見kiến 者giả 不bất 見kiến 。 語ngữ 自tự 相tương 違vi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 言ngôn 見kiến 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 見kiến 。 若nhược 言ngôn 不bất 見kiến 。 云vân 何hà 名danh 見kiến 者giả 。 此thử 是thị 立lập 義nghĩa 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 緣duyên 起khởi 法pháp 不bất 起khởi 。 如như 先tiên 已dĩ 答đáp 。 不bất 復phục 更cánh 說thuyết 。
復phục 次thứ 汝nhữ 言ngôn 見kiến 者giả 。 為vi 是thị 見kiến 自tự 體thể 耶da 。 為vi 不bất 見kiến 耶da 。 若nhược 見kiến 自tự 體thể 者giả 。 如như 僧Tăng 佉khư 言ngôn 。 思tư 是thị 丈trượng 夫phu 自tự 體thể 。 若nhược 彼bỉ 見kiến 者giả 。 是thị 見kiến 自tự 體thể 。 自tự 體thể 非phi 作tác 離ly 。 彼bỉ 眼nhãn 根căn 亦diệc 應ưng 得đắc 見kiến 。
復phục 次thứ 斫chước 者giả 離ly 斧phủ 。 則tắc 不bất 能năng 斫chước 。 丈trượng 夫phu 離ly 眼nhãn 。 豈khởi 能năng 見kiến 耶da 。 我ngã 為vi 見kiến 者giả 。 及cập 彼bỉ 斫chước 者giả 。 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 為vi 此thử 分phân 別biệt 故cố 。 偈kệ 曰viết 。
離ly 眼nhãn 不bất 離ly 眼nhãn 。 見kiến 者giả 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 具cụ 。 先tiên 未vị 有hữu 時thời 。 及cập 彼bỉ 捨xả 時thời 。 即tức 是thị 無vô 眼nhãn 。 若nhược 無vô 眼nhãn 者giả 。 則tắc 能năng 所sở 見kiến 空không 。 離ly 能năng 所sở 見kiến 。 執chấp 有hữu 見kiến 者giả 。 此thử 則tắc 不bất 然nhiên 。 見kiến 無vô 自tự 體thể 。 見kiến 者giả 亦diệc 無vô 。 義nghĩa 意ý 如như 此thử 。
復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 如như 火hỏa 自tự 性tánh 。 見kiến 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 無vô 薪tân 時thời 。 火hỏa 無vô 體thể 故cố 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 若nhược 不bất 離ly 眼nhãn 此thử 色sắc 可khả 得đắc 驗nghiệm 知tri 。 有hữu 彼bỉ 見kiến 者giả 能năng 見kiến 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 見kiến 者giả 故cố 彼bỉ 色sắc 可khả 得đắc 者giả 。 謂vị 眼nhãn 色sắc 空không 明minh 及cập 以dĩ 作tác 意ý 此thử 等đẳng 有hữu 故cố 有hữu 色sắc 可khả 得đắc 。 又hựu 此thử 等đẳng 諸chư 緣duyên 具cụ 足túc 聚tụ 集tập 說thuyết 彼bỉ 調Điều 達Đạt 名danh 為vi 見kiến 者giả 無vô 。 如như 僧Tăng 佉khư 所sở 計kế 。 丈trượng 夫phu 名danh 為vi 見kiến 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 盲manh 人nhân 能năng 見kiến 色sắc 故cố 。 彼bỉ 眼nhãn 能năng 見kiến 說thuyết 為vi 見kiến 者giả 。 如như 燈đăng 無vô 思tư 。 亦diệc 為vi 明minh 因nhân 。 眼nhãn 見kiến 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 亦diệc 無vô 見kiến 者giả 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 言ngôn 。 見kiến 者giả 無vô 體thể 。 由do 四tứ 種chủng 和hòa 合hợp 色sắc 識thức 起khởi 故cố 。 名danh 見kiến 者giả 見kiến 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 同đồng 前tiền 過quá 四tứ 種chủng 和hòa 合hợp 別biệt 有hữu 見kiến 者giả 世thế 皆giai 不bất 知tri 而nhi 言ngôn 有hữu 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 。 離ly 眼nhãn 無vô 見kiến 者giả 。 無vô 彼bỉ 自tự 體thể 故cố 。 以dĩ 離ly 眼nhãn 見kiến 則tắc 無vô 見kiến 能năng 總tổng 名danh 見kiến 者giả 。 此thử 是thị 隨tùy 汝nhữ 意ý 說thuyết 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 所sở 立lập 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 見kiến 者giả 見kiến 色sắc 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 異dị 眼nhãn 故cố 。 如như 瓶bình 等đẳng 。 以dĩ 前tiền 二nhị 門môn 。 見kiến 者giả 不bất 成thành 故cố 。
復phục 次thứ 分phân 別biệt 丈trượng 夫phu 以dĩ 為vi 見kiến 者giả 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 如như 偈kệ 言ngôn 。 離ly 眼nhãn 不bất 離ly 眼nhãn 見kiến 者giả 。 不bất 可khả 得đắc 彼bỉ 見kiến 者giả 。 自tự 體thể 有hữu 眼nhãn 無vô 眼nhãn 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 若nhược 謂vị 見kiến 者giả 有hữu 眼nhãn 能năng 見kiến 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 眼nhãn 有hữu 體thể 。 見kiến 色sắc 得đắc 成thành 。 如như 火hỏa 能năng 燒thiêu 。 眼nhãn 見kiến 亦diệc 爾nhĩ 。 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 。 如như 此thử 應ưng 知tri 。 若nhược 離ly 彼bỉ 眼nhãn 。 別biệt 有hữu 見kiến 者giả 。 盲manh 人nhân 無vô 眼nhãn 。 亦diệc 應ưng 能năng 見kiến 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 云vân 。 見kiến 者giả 合hợp 作tác 。 能năng 見kiến 於ư 色sắc 。 如như 是thị 應ưng 知tri 。 彼bỉ 具cụ 業nghiệp 有hữu 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 作tác 。 彼bỉ 業nghiệp 具cụ 則tắc 無vô 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 由do 有hữu 眼nhãn 具cụ 見kiến 色sắc 為vi 業nghiệp 。 知tri 有hữu 見kiến 者giả 。 及cập 彼bỉ 見kiến 作tác 。 論luận 者giả 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 眼nhãn 無vô 有hữu 故cố 。 而nhi 立lập 見kiến 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
見kiến 者giả 無vô 有hữu 故cố 。 能năng 所sở 二nhị 皆giai 空không 。
釋thích 曰viết 。 見kiến 者giả 無vô 體thể 。 則tắc 無vô 所sở 取thủ 。 而nhi 言ngôn 眼nhãn 為vi 彼bỉ 具cụ 。 以dĩ 此thử 眼nhãn 見kiến 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 具cụ 業nghiệp 有hữu 故cố 者giả 。 彼bỉ 因nhân 不bất 成thành 。 亦diệc 違vi 義nghĩa 故cố 。 過quá 失thất 如như 是thị 。
復phục 次thứ 自tự 乘thừa 人nhân 言ngôn 。 諸chư 行hành 因nhân 緣duyên 。 依y 他tha 故cố 空không 。 眼nhãn 及cập 彼bỉ 我ngã 。 俱câu 不bất 能năng 見kiến 。 是thị 義nghĩa 應ưng 爾nhĩ 。 而nhi 言ngôn 所sở 見kiến 能năng 見kiến 都đô 無vô 體thể 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 識thức 等đẳng 果quả 。 四tứ 種chủng 有hữu 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 識thức 觸xúc 受thọ 愛ái 。 不bất 名danh 為vi 果quả 。 如như 生sanh 盲manh 人nhân 。 論luận 者giả 言ngôn 。 所sở 見kiến 及cập 見kiến 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 如như 先tiên 已dĩ 破phá 。 今kim 所sở 謂vị 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
見kiến 所sở 見kiến 無vô 故cố 。 識thức 等đẳng 四tứ 種chủng 無vô 。
釋thích 曰viết 。 何hà 故cố 無vô 。 緣duyên 無vô 故cố 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 識thức 等đẳng 不bất 成thành 。 能năng 所sở 既ký 不bất 成thành 。 譬thí 喻dụ 亦diệc 無vô 體thể 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 是thị 識thức 等đẳng 。 以dĩ 彼bỉ 取thủ 等đẳng 果quả 有hữu 體thể 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 應ưng 如như 是thị 答đáp 。 偈kệ 曰viết 。
彼bỉ 取thủ 緣duyên 等đẳng 果quả 。 何hà 處xứ 當đương 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 識thức 等đẳng 無vô 故cố 。 取thủ 亦diệc 不bất 成thành 。 偈kệ 義nghĩa 如như 此thử 。 攝nhiếp 受thọ 是thị 取thủ 義nghĩa 。 彼bỉ 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 謂vị 欲dục 取thủ 戒giới 取thủ 我ngã 語ngữ 取thủ 見kiến 取thủ 彼bỉ 取thủ 緣duyên 有hữu 。 及cập 生sanh 老lão 死tử 。 如như 是thị 過quá 失thất 。 常thường 隨tùy 逐trục 汝nhữ 。 外ngoại 人nhân 品phẩm 初sơ 。 舉cử 譬thí 喻dụ 等đẳng 。 成thành 立lập 眼nhãn 見kiến 。 如như 先tiên 已dĩ 遮già 。 彼bỉ 耳nhĩ 聲thanh 等đẳng 。 例lệ 同đồng 前tiền 破phá 。 如như 偈kệ 曰viết 。
耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 聞văn 者giả 所sở 聞văn 等đẳng 。
應ưng 知tri 如như 是thị 義nghĩa 。 皆giai 同đồng 眼nhãn 見kiến 遮già 。
復phục 次thứ 外ngoại 人nhân 品phẩm 初sơ 。 說thuyết 有hữu 是thị 去khứ 。 以dĩ 作tác 果quả 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 先tiên 偈kệ 說thuyết 。 是thị 故cố 去khứ 無vô 性tánh 。 去khứ 者giả 亦diệc 復phục 然nhiên 。 去khứ 時thời 及cập 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 無vô 所sở 有hữu 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 外ngoại 人nhân 分phân 別biệt 。 有hữu 彼bỉ 入nhập 起khởi 及cập 去khứ 義nghĩa 者giả 。 此thử 皆giai 不bất 成thành 。 如như 先tiên 說thuyết 過quá 。 以dĩ 入nhập 等đẳng 體thể 空không 。 令linh 生sanh 信tín 解giải 。 品phẩm 義nghĩa 如như 此thử 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 。 如như 無vô 言ngôn 說thuyết 經Kinh 。 偈kệ 曰viết 。
內nội 外ngoại 地địa 界giới 無vô 二nhị 義nghĩa 。 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 能năng 覺giác 了liễu 。
彼bỉ 無vô 二nhị 相tương 及cập 不bất 二nhị 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 如như 是thị 知tri 。
又hựu 如như 金kim 光quang 女nữ 經kinh 言ngôn 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 語ngữ 彼bỉ 童đồng 女nữ 。 應ưng 觀quán 諸chư 界giới 。 童đồng 女nữ 答đáp 言ngôn 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 譬thí 如như 劫kiếp 燒thiêu 時thời 。 三tam 界giới 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 說thuyết 偈kệ 曰viết 。
眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 色sắc 。 意ý 不bất 知tri 諸chư 法pháp 。
此thử 是thị 無vô 上thượng 諦đế 。 世thế 間gian 不bất 能năng 了liễu 。
又hựu 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 說thuyết 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 知tri 者giả 。 無vô 見kiến 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 師sư 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 以dĩ 心tâm 分phân 別biệt 。 不bất 可khả 以dĩ 意ý 能năng 知tri 。 又hựu 如như 佛Phật 母mẫu 經kinh 說thuyết 。 阿a 姊tỷ 。 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 。 乃nãi 至chí 意ý 不bất 知tri 法pháp 。 如như 是thị 菩Bồ 提Đề 離ly 故cố 。 眼nhãn 色sắc 離ly 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 提Đề 離ly 故cố 。 意ý 法pháp 離ly 等đẳng 。 又hựu 如như 佛Phật 告cáo 極cực 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 不bất 為vi 色sắc 境cảnh 界giới 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 不bất 為vi 識thức 等đẳng 境cảnh 。 以dĩ 境cảnh 界giới 無vô 故cố 。 極cực 勇dũng 猛mãnh 。 色sắc 不bất 知tri 色sắc 。 色sắc 不bất 見kiến 色sắc 。 若nhược 色sắc 不bất 知tri 不bất 見kiến 。 是thị 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 不bất 知tri 不bất 見kiến 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
釋thích 觀quán 根căn 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 觀Quán 五Ngũ 陰Ấm 品Phẩm 第đệ 四tứ
復phục 次thứ 欲dục 令linh 識thức 知tri 陰ấm 無vô 性tánh 義nghĩa 。 故cố 有hữu 此thử 品phẩm 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 諸chư 入nhập 等đẳng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 陰ấm 攝nhiếp 故cố 。 若nhược 其kỳ 無vô 者giả 。 彼bỉ 色sắc 入nhập 等đẳng 。 則tắc 非phi 陰ấm 攝nhiếp 。 如như 處xứ 空không 花hoa 。 由do 有hữu 諸chư 入nhập 彼bỉ 陰ấm 攝nhiếp 故cố 。 如như 十thập 種chủng 色sắc 入nhập 。 一nhất 色sắc 陰ấm 攝nhiếp 。 法pháp 入nhập 三tam 陰ấm 。 謂vị 受thọ 想tưởng 行hành 。 及cập 彼bỉ 一nhất 分phần/phân 色sắc 陰ấm 所sở 攝nhiếp 。 彼bỉ 意ý 入nhập 識thức 陰ấm 攝nhiếp 。 以dĩ 是thị 因nhân 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 諸chư 入nhập 等đẳng 。 論luận 者giả 言ngôn 謂vị 色sắc 陰ấm 者giả 。 略lược 說thuyết 二nhị 種chủng 。 四tứ 大đại 及cập 所sở 造tạo 。 若nhược 三tam 世thế 等đẳng 一nhất 切thiết 差sai 別biệt 總tổng 說thuyết 色sắc 陰ấm 。 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 陰ấm 攝nhiếp 。 外ngoại 人nhân 欲dục 為vi 因nhân 者giả 。 色sắc 麁thô 易dị 解giải 。 先tiên 分phân 別biệt 說thuyết 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 離ly 於ư 色sắc 因nhân 。 色sắc 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 何hà 等đẳng 是thị 彼bỉ 色sắc 因nhân 。 謂vị 地địa 等đẳng 四tứ 種chủng 大đại 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 若nhược 離ly 此thử 等đẳng 。 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 於ư 世thế 諦đế 。 依y 四tứ 大đại 因nhân 。 假giả 施thi 設thiết 色sắc 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 驗nghiệm 色sắc 無vô 實thật 。 自tự 因nhân 不bất 受thọ 故cố 。 彼bỉ 覺giác 無vô 體thể 故cố 。 若nhược 自tự 因nhân 不bất 受thọ 。 覺giác 無vô 體thể 者giả 。 彼bỉ 實thật 非phi 有hữu 。 如như 軍quân 眾chúng 等đẳng 。 色sắc 因nhân 不bất 可khả 取thủ 。 色sắc 覺giác 無vô 自tự 體thể 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 覺giác 境cảnh 界giới 。 體thể 非phi 實thật 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 覺giác 故cố 。 譬thí 如như 林lâm 等đẳng 覺giác 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 聲thanh 句cú 義nghĩa 。 境cảnh 界giới 無vô 實thật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 聞văn 故cố 。 譬thí 如như 軍quân 等đẳng 聲thanh 。 若nhược 言ngôn 受thọ 等đẳng 諸chư 陰ấm 非phi 一nhất 向hướng 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 識thức 等đẳng 心tâm 數số 。 亦diệc 同đồng 遮già 故cố 。 非phi 非phi 一nhất 向hướng 。 或hoặc 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 彼bỉ 實thật 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 色sắc 變biến 異dị 。 覺giác 無vô 別biệt 故cố 。 若nhược 物vật 變biến 異dị 。 覺giác 亦diệc 別biệt 者giả 。 此thử 世thế 俗tục 有hữu 。 譬thí 如như 瓶bình 等đẳng 。 如như 青thanh 色sắc 別biệt 時thời 。 彼bỉ 覺giác 無vô 異dị 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 知tri 有hữu 實thật 色sắc 。 論luận 者giả 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 已dĩ 觀quán 因nhân 色sắc 。 次thứ 遮già 四tứ 大đại 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 色sắc 。 色sắc 因nhân 亦diệc 不bất 見kiến 。
釋thích 曰viết 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 。 此thử 諸chư 因nhân 色sắc 皆giai 相tương 離ly 故cố 。 彼bỉ 色sắc 因Nhân 地Địa 等đẳng 。 不bất 可khả 見kiến 取thủ 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 今kim 造tạo 論luận 者giả 。 初sơ 遮già 彼bỉ 地địa 。 遮già 彼bỉ 地địa 等đẳng 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。 有hữu 大đại 義nghĩa 故cố 。 云vân 何hà 大đại 義nghĩa 。 如như 世thế 諦đế 中trung 。 從tùng 因nhân 起khởi 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 體thể 實thật 無vô 生sanh 。 此thử 無vô 自tự 體thể 。 如như 楞lăng 伽già 經kinh 偈kệ 曰viết 。
離ly 積tích 聚tụ 無vô 體thể 。 彼bỉ 覺giác 無vô 可khả 取thủ 。
故cố 知tri 緣duyên 起khởi 空không 。 我ngã 說thuyết 無vô 自tự 性tánh 。
無vô 物vật 從tùng 緣duyên 起khởi 。 無vô 物vật 從tùng 緣duyên 滅diệt 。
起khởi 唯duy 諸chư 緣duyên 起khởi 。 滅diệt 唯duy 諸chư 緣duyên 滅diệt 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 此thử 方phương 便tiện 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 地địa 非phi 實thật 有hữu 。 如như 是thị 決quyết 定định 。 彼bỉ 因nhân 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 見kiến 彼bỉ 故cố 。 若nhược 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 不bất 見kiến 彼bỉ 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 不bất 實thật 有hữu 。 如như 軍quân 眾chúng 等đẳng 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 地địa 覺giác 境cảnh 界giới 。 體thể 非phi 實thật 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 覺giác 故cố 。 如như 林lâm 等đẳng 覺giác 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 地địa 聲thanh 句cú 義nghĩa 境cảnh 界giới 無vô 實thật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 聞văn 故cố 。 譬thí 如như 軍quân 眾chúng 等đẳng 聲thanh 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 自tự 和hòa 合hợp 分phần/phân 。 無vô 彼bỉ 異dị 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 不bất 可khả 取thủ 。 彼bỉ 覺giác 無vô 體thể 故cố 。 譬thí 如như 地địa 等đẳng 自tự 體thể 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 言ngôn 色sắc 等đẳng 不bất 異dị 地địa 等đẳng 者giả 。 此thử 成thành 我ngã 所sở 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 遮già 異dị 故cố 。 非phi 以dĩ 不bất 異dị 令linh 汝nhữ 得đắc 解giải 。 汝nhữ 邪tà 分phân 別biệt 言ngôn 不bất 異dị 者giả 我ngã 不bất 受thọ 故cố 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 言ngôn 。 汝nhữ 出xuất 因nhân 者giả 。 非phi 一nhất 向hướng 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 不bất 取thủ 燈đăng 。 則tắc 無vô 瓶bình 覺giác 。 彼bỉ 亦diệc 異dị 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 不bất 善thiện 說thuyết 。 我ngã 但đãn 遮già 彼bỉ 。 自tự 和hòa 合hợp 支chi 。 不bất 可khả 取thủ 故cố 。 彼bỉ 覺giác 無vô 體thể 。 不bất 論luận 餘dư 事sự 。 燈đăng 雖tuy 無vô 體thể 。 而nhi 有hữu 寶bảo 珠châu 藥dược 草thảo 日nhật 月nguyệt 等đẳng 光quang 。 彼bỉ 瓶bình 覺giác 起khởi 。 自tự 和hòa 合hợp 支chi 已dĩ 外ngoại 。 更cánh 無vô 異dị 色sắc 可khả 得đắc 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 喻dụ 非phi 也dã 。 燈đăng 非phi 彼bỉ 瓶bình 自tự 和hòa 合hợp 支chi 故cố 。 異dị 門môn 無vô 體thể 。 非phi 非phi 一nhất 向hướng 過quá 。 如như 偈kệ 曰viết 。
此thử 物vật 與dữ 彼bỉ 物vật 。 異dị 者giả 則tắc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 此thử 義nghĩa 如như 後hậu 當đương 說thuyết 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 燈đăng 與dữ 瓶bình 異dị 。 此thử 亦diệc 不bất 成thành 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 非phi 非phi 一nhất 向hướng 過quá 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 言ngôn 。 彼bỉ 軍quân 眾chúng 等đẳng 總tổng 實thật 。 以dĩ 初sơ 起khởi 有hữu 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 地địa 等đẳng 無vô 實thật 。 立lập 驗nghiệm 令linh 解giải 者giả 。 譬thí 喻dụ 不bất 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 軍quân 眾chúng 諸chư 枝chi 。 非phi 彼bỉ 軍quân 眾chúng 總tổng 實thật 初sơ 起khởi 之chi 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 總tổng 故cố 。 如như 樹thụ 根căn 莖hành 枝chi 葉diệp 等đẳng 諸chư 分phần/phân 。 彼bỉ 軍quân 眾chúng 象tượng 等đẳng 諸chư 分phần/phân 。 非phi 彼bỉ 軍quân 眾chúng 初sơ 起khởi 之chi 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 非phi 分phần/phân 故cố 。 譬thí 如như 經kinh 等đẳng 。 亦diệc 非phi 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 如như 偈kệ 言ngôn 。 若nhược 當đương 離ly 於ư 色sắc 。 色sắc 因nhân 亦diệc 不bất 見kiến 。 如như 前tiền 立lập 義nghĩa 出xuất 因nhân 譬thí 喻dụ 。 驗nghiệm 彼bỉ 色sắc 等đẳng 。 無vô 異dị 地địa 等đẳng 。 及cập 彼bỉ 地địa 等đẳng 。 無vô 異dị 色sắc 等đẳng 。 異dị 如như 前tiền 遮già 。 不bất 異dị 後hậu 破phá 。 若nhược 不bất 異dị 者giả 。 乳nhũ 即tức 是thị 酪lạc 。 酪lạc 亦diệc 為vi 乳nhũ 。 以dĩ 不bất 異dị 故cố 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 此thử 證chứng 得đắc 成thành 。 如như 楞lăng 伽già 經kinh 偈kệ 曰viết 。
不bất 異dị 無vô 有hữu 體thể 。 束thúc 蘆lô 及cập 別biệt 處xứ 。
若nhược 一nhất 若nhược 異dị 等đẳng 。 凡phàm 夫phu 妄vọng 分phân 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 如như 色sắc 入nhập 等đẳng 。 彼bỉ 欲dục 成thành 立lập 。 說thuyết 因nhân 有hữu 故cố 。 以dĩ 為vi 因nhân 者giả 。 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 亦diệc 違vi 義nghĩa 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 分phân 別biệt 離ly 彼bỉ 色sắc 因nhân 而nhi 有hữu 色sắc 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 色sắc 則tắc 墮đọa 無vô 因nhân 。
釋thích 曰viết 。 諸chư 說thuyết 無vô 因nhân 者giả 。 言ngôn 欲dục 令linh 無vô 因nhân 有hữu 色sắc 彼bỉ 應ưng 如như 是thị 。 問vấn 縱túng/tung 令linh 汝nhữ 說thuyết 。 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 隨tùy 何hà 等đẳng 物vật 。 是thị 汝nhữ 所sở 說thuyết 無vô 因nhân 種chủng 耶da 。 不bất 欲dục 令linh 爾nhĩ 。 如như 偈kệ 曰viết 。
無vô 因nhân 而nhi 有hữu 物vật 。 終chung 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
釋thích 曰viết 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 無vô 譬thí 喻dụ 。 顯hiển 彼bỉ 體thể 故cố 。 若nhược 撥bát 無vô 因nhân 。 有hữu 大đại 過quá 失thất 。 此thử 執chấp 不bất 成thành 。 如như 觀quán 緣duyên 品phẩm 中trung 已dĩ 破phá 。 僧Tăng 佉khư 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 實thật 有hữu 地địa 等đẳng 。 色sắc 等đẳng 無vô 異dị 故cố 。 如như 色sắc 自tự 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 因nhân 不bất 成thành 。 喻dụ 亦diệc 無vô 體thể 。 色sắc 等đẳng 無vô 異dị 。 及cập 色sắc 自tự 體thể 。 前tiền 已dĩ 遮già 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 彼bỉ 地địa 等đẳng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 果quả 有hữu 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 彼bỉ 果quả 不bất 有hữu 。 如như 虛hư 空không 花hoa 。 今kim 有hữu 果quả 色sắc 故cố 。 地địa 等đẳng 不bất 無vô 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 離ly 色sắc 有hữu 因nhân 。 此thử 因nhân 則tắc 無vô 果quả 。
無vô 果quả 而nhi 有hữu 因nhân 。 云vân 何hà 有hữu 是thị 義nghĩa 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 離ly 色sắc 等đẳng 果quả 。 有hữu 色sắc 因nhân 者giả 。 即tức 是thị 無vô 果quả 有hữu 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 異dị 故cố 。 如như 竹trúc 篾miệt 等đẳng 。 又hựu 彼bỉ 因nhân 者giả 。 亦diệc 色sắc 等đẳng 聚tụ 故cố 。 由do 如như 此thử 義nghĩa 。 因nhân 果quả 不bất 成thành 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 果quả 有hữu 故cố 。 為vi 因nhân 違vi 於ư 義nghĩa 故cố 。 此thử 執chấp 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 分phân 別biệt 此thử 色sắc 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 因nhân 無vô 用dụng 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
色sắc 若nhược 已dĩ 有hữu 者giả 。 則tắc 不bất 待đãi 色sắc 因nhân 。
色sắc 若nhược 先tiên 無vô 者giả 。 亦diệc 不bất 待đãi 色sắc 因nhân 。
釋thích 曰viết 。 色sắc 若nhược 先tiên 有hữu 。 則tắc 不bất 須tu 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 故cố 。 如như 彼bỉ 瓶bình 衣y 。 色sắc 若nhược 先tiên 無vô 。 即tức 是thị 未vị 有hữu 。 如như 彼bỉ 餘dư 物vật 。 義nghĩa 意ý 如như 是thị 。
復phục 次thứ 執chấp 無vô 因nhân 者giả 。 謂vị 因nhân 無vô 體thể 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
無vô 因nhân 而nhi 有hữu 色sắc 。 是thị 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 色sắc 無vô 因nhân 者giả 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 未vị 來lai 色sắc 有hữu 者giả 。 同đồng 前tiền 偈kệ 答đáp 。
復phục 次thứ 於ư 世thế 諦đế 中trung 因nhân 未vị 取thủ 果quả 。 色sắc 則tắc 無vô 體thể 。 而nhi 言ngôn 有hữu 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 以dĩ 是thị 因nhân 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 執chấp 有hữu 四tứ 大đại 及cập 造tạo 色sắc 者giả 。 與dữ 義nghĩa 相tương 違vi 。 如như 偈kệ 曰viết 。
是thị 故cố 於ư 色sắc 境cảnh 。 不bất 應ưng 生sanh 分phân 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 謂vị 有hữu 實thật 色sắc 。 或hoặc 因nhân 不bất 異dị 。 及cập 果quả 不bất 異dị 地địa 等đẳng 色sắc 因nhân 如như 是thị 色sắc 等đẳng 形hình 相tướng 差sai 別biệt 。 於ư 此thử 境cảnh 界giới 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。 以dĩ 不bất 免miễn 前tiền 所sở 說thuyết 過quá 故cố 。 欲dục 得đắc 真chân 實thật 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 聰thông 慧tuệ 眼nhãn 者giả 應ưng 善thiện 諦đế 觀quán 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 覺giác 則tắc 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 先tiên 因nhân 功công 能năng 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 後hậu 果quả 起khởi 時thời 。 彼bỉ 因nhân 功công 力lực 相tương/tướng 亦diệc 可khả 見kiến 。 如như 紫tử 鑛khoáng 汁trấp 染nhiễm 白bạch 疊điệp 子tử 。 以dĩ 熏huân 習tập 故cố 。 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 至chí 後hậu 果quả 時thời 彼bỉ 色sắc 可khả 得đắc 。 為vi 遮già 此thử 執chấp 。 故cố 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 果quả 似tự 因nhân 者giả 。 此thử 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 此thử 驗nghiệm 彼bỉ 非phi 果quả 因nhân 。 語ngữ 義nghĩa 如như 是thị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 欲dục 令linh 彼bỉ 青thanh 等đẳng 色sắc 經kinh 為vi 青thanh 等đẳng 疊điệp 因nhân 以dĩ 相tương 似tự 故cố 。 如như 餘dư 青thanh 疊điệp 等đẳng 。 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 說thuyết 彼bỉ 餘dư 青thanh 疊điệp 因nhân 亦diệc 無vô 者giả 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 汝nhữ 立lập 譬thí 喻dụ 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 不bất 善thiện 說thuyết 。 彼bỉ 疊điệp 起khởi 時thời 。 此thử 因nhân 非phi 分phần/phân 。 以dĩ 不bất 成thành 彼bỉ 疊điệp 故cố 。 如như 是thị 譬thí 喻dụ 得đắc 成thành 。
復phục 次thứ 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 有hữu 相tương 似tự 因nhân 果quả 。 不bất 相tương 似tự 因nhân 果quả 。 彼bỉ 前tiền 後hậu 剎sát 那na 。 世thế 雖tuy 有hữu 異dị 。 於ư 物vật 類loại 中trung 。 如như 風phong 燈đăng 焰diễm 。 剎sát 那na 起khởi 滅diệt 。 此thử 名danh 相tướng 似tự 因nhân 果quả 。 如như 燒thiêu 木mộc 成thành 灰hôi 。 變biến 乳nhũ 為vi 酪lạc 等đẳng 。 此thử 名danh 不bất 相tương 似tự 因nhân 果quả 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 相tương 似tự 因nhân 果quả 。 如như 先tiên 已dĩ 遮già 。 不bất 相tương 似tự 者giả 。 此thử 如như 今kim 破phá 。 偈kệ 曰viết 。
若nhược 果quả 不bất 似tự 因nhân 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 應ưng 爾nhĩ 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 驗nghiệm 此thử 穀cốc 子tử 。 不bất 為vi 芽nha 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 相tương 似tự 故cố 。 譬thí 如như 碎toái 瓦ngõa 。 或hoặc 謂vị 稻đạo 穀cốc 。 是thị 彼bỉ 芽nha 因nhân 。 以dĩ 穀cốc 有hữu 體thể 。 彼bỉ 芽nha 得đắc 有hữu 。 可khả 指chỉ 示thị 故cố 。 如như 大đại 鼓cổ 聲thanh 。 及cập 麥mạch 芽nha 等đẳng 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 不bất 善thiện 說thuyết 。 諸chư 有hữu 起khởi 者giả 。 一nhất 切thiết 遮già 故cố 。 以dĩ 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 能năng 成thành 不bất 足túc 。 有hữu 此thử 過quá 故cố 。 若nhược 謂vị 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 根căn 生sanh 識thức 等đẳng 果quả 。 此thử 不bất 相tương 似tự 。 非phi 一nhất 向hướng 故cố 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 破phá 諸chư 法pháp 。 彼bỉ 眼nhãn 識thức 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 遮già 。 更cánh 無vô 異dị 門môn 故cố 。 非phi 非phi 一nhất 向hướng 過quá 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 有hữu 實thật 地địa 等đẳng 彼bỉ 果quả 有hữu 故cố 者giả 。 二nhị 皆giai 不bất 成thành 。 以dĩ 違vi 義nghĩa 故cố 。
復phục 次thứ 毘tỳ 婆bà 沙sa 者giả 言ngôn 。 所sở 作tác 因nhân 有hữu 故cố 。 謂vị 有hữu 為vi 法pháp 起khởi 時thời 。 一nhất 切thiết 相tương 似tự 不bất 相tương 似tự 法pháp 。 為vi 彼bỉ 因nhân 故cố 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 不bất 善thiện 說thuyết 。 有hữu 簡giản 別biệt 故cố 。 彼bỉ 自tự 分phần/phân 生sanh 不bất 共cộng 等đẳng 所sở 作tác 因nhân 能năng 起khởi 者giả 已dĩ 遮già 故cố 。 品phẩm 初sơ 已dĩ 來lai 此thử 諸chư 文văn 句cú 已dĩ 遮già 四tứ 大đại 及cập 彼bỉ 因nhân 色sắc 。 令linh 他tha 解giải 知tri 色sắc 陰ấm 無vô 體thể 。 餘dư 受thọ 陰ấm 等đẳng 者giả 。 如như 偈kệ 曰viết 。
受thọ 陰ấm 及cập 心tâm 陰ấm 。 想tưởng 行hành 一nhất 切thiết 種chủng 。
如như 是thị 等đẳng 諸chư 法pháp 。 皆giai 同đồng 色sắc 陰ấm 遮già 。
釋thích 曰viết 。 如như 遮già 色sắc 陰ấm 。 受thọ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 已dĩ 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 非phi 實thật 有hữu 。 自tự 因nhân 不bất 取thủ 故cố 。 彼bỉ 覺giác 無vô 體thể 故cố 。 如như 軍quân 眾chúng 等đẳng 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 受thọ 心tâm 想tưởng 觸xúc 。 及cập 作tác 意ý 等đẳng 。 皆giai 非phi 實thật 有hữu 。 自tự 因nhân 不bất 取thủ 故cố 。 彼bỉ 亦diệc 不bất 取thủ 。 如như 軍quân 眾chúng 等đẳng 。 一nhất 切thiết 亦diệc 應ưng 如như 此thử 類loại 知tri 。
復phục 次thứ 受thọ 等đẳng 諸chư 因nhân 所sở 謂vị 觸xúc 也dã 及cập 色sắc 明minh 虛hư 空không 作tác 意ý 等đẳng 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 當đương 如như 是thị 遮già 。
復phục 次thứ 如như 色sắc 等đẳng 諸chư 因nhân 不bất 別biệt 。 已dĩ 令linh 他tha 解giải 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 受thọ 等đẳng 諸chư 因nhân 。 亦diệc 無vô 別biệt 異dị 。 自tự 和hòa 合hợp 支chi 。 不bất 可khả 取thủ 故cố 。 彼bỉ 不bất 應ưng 取thủ 如như 自tự 因nhân 自tự 體thể 此thử 亦diệc 與dữ 過quá 應ưng 如như 先tiên 說thuyết 。 若nhược 外ngoại 人nhân 與dữ 過quá 者giả 。 應ưng 如như 先tiên 避tị 。
復phục 次thứ 如như 是thị 。 等đẳng 諸chư 法pháp 者giả 。 謂vị 彼bỉ 陰ấm 外ngoại 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 所sở 有hữu 。 分phân 別biệt 如như 瓶bình 衣y 等đẳng 。 實thật 有hữu 故cố 異dị 故cố 者giả 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 同đồng 彼bỉ 色sắc 遮già 如như 色sắc 等đẳng 陰ấm 攝nhiếp 故cố 為vi 因nhân 者giả 。 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 譬thí 亦diệc 無vô 體thể 。 陰ấm 義nghĩa 壞hoại 故cố 。 彼bỉ 陰ấm 攝nhiếp 者giả 。 世thế 諦đế 中trung 攝nhiếp 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 以dĩ 違vi 因nhân 義nghĩa 故cố 。 此thử 諸chư 道Đạo 理lý 應ưng 如như 是thị 知tri 。 或hoặc 復phục 有hữu 人nhân 。 妄vọng 想tưởng 分phân 別biệt 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 隨tùy 何hà 等đẳng 物vật 。 自tự 體thể 不bất 空không 及cập 起khởi 滅diệt 等đẳng 。 此thử 諸chư 諍tranh 論luận 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 實thật 諦đế 觀quán 。 彼bỉ 相tương/tướng 空không 故cố 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 諸chư 入nhập 不bất 起khởi 體thể 非phi 實thật 有hữu 如như 是thị 。 觀quán 察sát 令linh 人nhân 識thức 知tri 。 若nhược 執chấp 不bất 空không 與dữ 空không 作tác 過quá 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 同đồng 前tiền 遮già 故cố 。 一nhất 切thiết 不bất 能năng 與dữ 空không 作tác 過quá 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 觀quán 一nhất 物vật 體thể 。 則tắc 見kiến 一nhất 切thiết 體thể 。
如như 是thị 一nhất 物vật 空không 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 故cố 。
釋thích 曰viết 。 自tự 前tiền 文văn 句cú 遮già 諸chư 入nhập 起khởi 。 以dĩ 陰ấm 無vô 自tự 性tánh 。 曉hiểu 示thị 行hành 人nhân 。 品phẩm 義nghĩa 如như 此thử 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 。 如như 佛Phật 告cáo 極cực 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 無vô 起khởi 滅diệt 故cố 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 無vô 起khởi 滅diệt 。 若nhược 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 。 無vô 起khởi 無vô 滅diệt 。 此thử 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 離ly 色sắc 自tự 性tánh 。 如như 是thị 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 離ly 識thức 自tự 性tánh 。 若nhược 色sắc 至chí 識thức 諸chư 性tánh 離ly 者giả 。 此thử 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
善thiện 男nam 子tử 。 色sắc 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 色sắc 至chí 識thức 無vô 自tự 性tánh 者giả 。 是thị 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 如như 勝thắng 思tư 惟duy 梵Phạm 天Thiên 所sở 問vấn 經kinh 偈kệ 曰viết 。
我ngã 為vì 世thế 間gian 說thuyết 諸chư 陰ấm 。 彼bỉ 陰ấm 為vì 彼bỉ 世thế 間gian 依y 。
能năng 於ư 彼bỉ 陰ấm 不bất 作tác 依y 。 世thế 間gian 諸chư 法pháp 得đắc 解giải 脫thoát 。
世thế 間gian 如như 彼bỉ 虛hư 空không 相tương/tướng 。 彼bỉ 虛hư 空không 相tướng 亦diệc 自tự 無vô 。
由do 如như 是thị 解giải 無vô 所sở 依y 。 世thế 間gian 八bát 法pháp 不bất 能năng 染nhiễm 。
又hựu 如như 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 經kinh 中trung 說thuyết 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 住trụ 色sắc 布bố 施thí 。 不bất 住trụ 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 又hựu 如như 楞lăng 伽già 經kinh 偈kệ 曰viết 。
三tam 有hữu 假giả 施thi 設thiết 。 物vật 無vô 自tự 體thể 故cố 。
但đãn 於ư 假giả 設thiết 中trung 。 妄vọng 想tưởng 作tác 分phân 別biệt 。
以dĩ 覺giác 分phân 別biệt 時thời 。 自tự 體thể 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 無vô 自tự 體thể 故cố 。 彼bỉ 言ngôn 說thuyết 亦diệc 無vô 。
如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 五ngũ 陰ấm 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 觀Quán 六Lục 界Giới 品Phẩm 第đệ 五ngũ
復phục 次thứ 諸chư 法pháp 無vô 體thể 。 由do 空không 所sở 對đối 治trị 故cố 。 今kim 復phục 欲dục 明minh 地địa 等đẳng 諸chư 界giới 。 無vô 自tự 性tánh 義nghĩa 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 觀quán 陰ấm 中trung 說thuyết 。 若nhược 離ly 於ư 色sắc 則tắc 無vô 色sắc 因nhân 。 此thử 中trung 自tự 部bộ 復phục 引dẫn 佛Phật 語ngữ 為vi 證chứng 。 如như 經kinh 言ngôn 。
佛Phật 告cáo 大đại 王vương 。
界giới 有hữu 六lục 種chủng 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 及cập 空không 識thức 等đẳng 彼bỉ 各các 有hữu 相tương/tướng 。 謂vị 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 容dung 受thọ 了liễu 別biệt 。 此thử 六lục 種chủng 界giới 說thuyết 名danh 丈trượng 夫phu 。 如như 無vô 空không 花hoa 施thi 設thiết 為vi 有hữu 取thủ 名danh 丈trượng 夫phu 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 論luận 者giả 先tiên 所sở 立lập 義nghĩa 地địa 等đẳng 色sắc 因nhân 體thể 非phi 有hữu 者giả 。 彼bỉ 所sở 立lập 義nghĩa 則tắc 為vi 破phá 壞hoại 。 亦diệc 與dữ 阿a 含hàm 相tương 違vi 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 為vi 世thế 諦đế 故cố 。 如Như 來Lai 說thuyết 此thử 。 地địa 等đẳng 六lục 界giới 以dĩ 為vi 丈trượng 夫phu 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
復phục 次thứ 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 地địa 等đẳng 界giới 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 相tương/tướng 有hữu 故cố 。 此thử 地địa 等đẳng 界giới 若nhược 實thật 無vô 者giả 。 如Như 來Lai 不bất 應ưng 。 說thuyết 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 。 如như 虛hư 空không 花hoa 。 今kim 有hữu 堅kiên 等đẳng 為vi 地địa 等đẳng 相tương/tướng 。 以dĩ 相tương/tướng 有hữu 故cố 。 地địa 等đẳng 非phi 無vô 。 論luận 者giả 言ngôn 。 虛hư 空không 無vô 自tự 體thể 少thiểu 功công 用dụng 生sanh 他tha 解giải 彼bỉ 無vô 物vật 故cố 。 解giải 空không 界giới 已dĩ 。 自tự 餘dư 諸chư 界giới 即tức 易dị 可khả 遮già 。 如như 偈kệ 曰viết 。
先tiên 虛hư 空không 無vô 有hữu 。 毫hào 末mạt 虛hư 空không 相tướng 。
釋thích 曰viết 。 虛hư 空không 與dữ 彼bỉ 無vô 障chướng 礙ngại 相tương/tướng 此thử 二nhị 無vô 別biệt 偈kệ 意ý 如như 是thị 。
復phục 次thứ 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 我ngã 立lập 此thử 義nghĩa 。 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 是thị 虛hư 空không 相tướng 。 彼bỉ 相tương/tướng 有hữu 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 無vô 障chướng 礙ngại 立lập 為vi 有hữu 者giả 。 他tha 不bất 能năng 解giải 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 無vô 常thường 聲thanh 是thị 其kỳ 立lập 義nghĩa 。 以dĩ 無vô 常thường 故cố 。 將tương 為vi 出xuất 因nhân 。 如như 是thị 有hữu 此thử 虛hư 空không 。 以dĩ 虛hư 空không 有hữu 故cố 。 此thử 則tắc 唯duy 有hữu 立lập 義nghĩa 。 無vô 因nhân 及cập 喻dụ 義nghĩa 則tắc 不bất 成thành 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 無vô 障chướng 礙ngại 相tương/tướng 為vi 虛hư 空không 者giả 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 隨tùy 人nhân 悉tất 解giải 不bất 須tu 說thuyết 彼bỉ 令linh 他tha 解giải 因nhân 者giả 。 以dĩ 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 此thử 不bất 成thành 故cố 。 決quyết 須tu 說thuyết 彼bỉ 令linh 他tha 解giải 因nhân 。 彼bỉ 若nhược 說thuyết 者giả 。 則tắc 有hữu 因nhân 及cập 譬thí 喻dụ 過quá 失thất 。 以dĩ 唯duy 有hữu 立lập 義nghĩa 故cố 。
復phục 次thứ 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 實thật 有hữu 虛hư 空không 。 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 為vi 答đáp 彼bỉ 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
此thử 中trung 驗nghiệm 虛hư 空không 。 無vô 毫hào 釐li 實thật 體thể 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 虛hư 空không 無vô 實thật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 無vô 生sanh 故cố 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 。 如như 是thị 因nhân 無vô 體thể 故cố 。 無vô 果quả 故cố 。 無vô 有hữu 故cố 等đẳng 諸chư 因nhân 。 應ưng 如như 是thị 廣quảng 說thuyết 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 言ngôn 。 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 二nhị 法pháp 異dị 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 爾nhĩ 彼bỉ 等đẳng 則tắc 有hữu 先tiên 後hậu 。 如như 瓶bình 衣y 等đẳng 。 為vi 答đáp 彼bỉ 故cố 。 如như 偈kệ 曰viết 。
若nhược 先tiên 有hữu 虛hư 空không 。 空không 則tắc 是thị 無vô 相tướng 。
釋thích 曰viết 。 虛hư 空không 無vô 相tướng 。 偈kệ 意ý 如như 是thị 。 此thử 中trung 說thuyết 驗nghiệm 。 虛hư 空không 非phi 彼bỉ 相tương/tướng 之chi 所sở 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 已dĩ 有hữu 故cố 。 如như 隨tùy 一nhất 物vật 。
復phục 次thứ 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 非phi 虛hư 空không 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 異dị 故cố 。 如như 隨tùy 一nhất 物vật 。
復phục 次thứ 若nhược 謂vị 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 無vô 相tướng 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 異dị 分phân 別biệt 者giả 。 我ngã 亦diệc 捨xả 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 言ngôn 世thế 諦đế 說thuyết 因nhân 非phi 因nhân 不bất 成thành 者giả 違vi 義nghĩa 過quá 失thất 汝nhữ 不bất 能năng 避tị 。 是thị 故cố 別biệt 不bất 別biệt 相tướng 二nhị 皆giai 不bất 成thành 故cố 。 知tri 虛hư 空không 定định 是thị 無vô 相tướng 。 若nhược 言ngôn 無vô 相tướng 有hữu 體thể 者giả 。 人nhân 不bất 能năng 知tri 。 為vi 是thị 故cố 如như 偈kệ 曰viết 。
無vô 處xứ 有hữu 一nhất 物vật 。 無vô 相tướng 而nhi 有hữu 體thể 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 若nhược 自tự 分phần/phân 若nhược 他tha 分phần/phân 此thử 體thể 成thành 者giả 。 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 所sở 相tương/tướng 虛hư 空không 如như 是thị 有hữu 體thể 。 於ư 彼bỉ 有hữu 能năng 相tương/tướng 轉chuyển 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
無vô 相tướng 體thể 既ký 無vô 。 相tương/tướng 於ư 何hà 處xứ 轉chuyển 。
釋thích 曰viết 。 所sở 依y 無vô 體thể 故cố 。 能năng 依y 亦diệc 無vô 體thể 。 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 。 復phục 是thị 因nhân 過quá 。
復phục 次thứ 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 若nhược 不bất 異dị 者giả 。 豈khởi 以dĩ 所sở 相tương/tướng 還hoàn 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 彼bỉ 異dị 相tướng 無vô 體thể 故cố 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 無vô 異dị 門môn 中trung 。 虛hư 空không 無vô 相tướng 。 若nhược 異dị 門môn 說thuyết 相tương/tướng 者giả 。 彼bỉ 亦diệc 非phi 相tướng 。 所sở 相tương/tướng 異dị 故cố 。 譬thí 如như 隨tùy 一nhất 物vật 等đẳng 。 如như 是thị 相tương/tướng 既ký 無vô 體thể 。 空không 亦diệc 無vô 相tướng 故cố 。 偈kệ 言ngôn 無vô 有hữu 無vô 相tướng 體thể 者giả 。 謂vị 虛hư 空không 也dã 。 相tương/tướng 於ư 何hà 處xứ 轉chuyển 者giả 。 以dĩ 不bất 於ư 彼bỉ 轉chuyển 故cố 。 此thử 義nghĩa 應ưng 知tri 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。
無vô 相tướng 相tương/tướng 不bất 轉chuyển 。 有hữu 相tương/tướng 相tương/tướng 不bất 轉chuyển 。
釋thích 曰viết 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 彼bỉ 物vật 體thể 而nhi 有hữu 相tương/tướng 者giả 。 此thử 則tắc 不bất 成thành 。 有hữu 體thể 亦diệc 爾nhĩ 。 偈kệ 曰viết 。
離ly 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 異dị 處xứ 亦diệc 不bất 轉chuyển 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 一nhất 物vật 體thể 相tướng 於ư 中trung 轉chuyển 。 此thử 皆giai 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 外ngoại 人nhân 所sở 欲dục 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 。
復phục 次thứ 如như 虛hư 空không 花hoa 等đẳng 。 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 彼bỉ 相tương/tướng 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 轉chuyển 。 世thế 間gian 悉tất 解giải 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 有hữu 相tương/tướng 相tương/tướng 不bất 轉chuyển 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 如như 實thật 驗nghiệm 。 彼bỉ 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 非phi 虛hư 空không 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 相tương/tướng 故cố 如như 堅kiên 等đẳng 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 有hữu 人nhân 言ngôn 。 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 物vật 相tương/tướng 於ư 中trung 轉chuyển 。 此thử 無vô 過quá 咎cữu 。 為vi 遮già 彼bỉ 故cố 。 如như 偈kệ 言ngôn 離ly 。 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 異dị 處xứ 亦diệc 不bất 轉chuyển 。 此thử 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 定định 觀quán 者giả 然nhiên 可khả 然nhiên 品phẩm 後hậu 當đương 廣quảng 遮già 先tiên 令linh 他tha 解giải 二nhị 分phần 過quá 者giả 。 今kim 還hoàn 屬thuộc 汝nhữ 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 以dĩ 有hữu 二nhị 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 有hữu 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 虛hư 空không 是thị 有hữu 。 以dĩ 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 不bất 說thuyết 彼bỉ 相tương/tướng 。 如như 虛hư 空không 花hoa 。 如như 經kinh 言ngôn 。
佛Phật 告cáo 大đại 王vương 。
此thử 六lục 種chủng 界giới 名danh 為vi 丈trượng 夫phu 。 是thị 故cố 彼bỉ 有hữu 。 及cập 為vi 相tương/tướng 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 所sở 相tương/tướng 不bất 成thành 。 我ngã 先tiên 已dĩ 破phá 。 如như 偈kệ 曰viết 。
所sở 相tương/tướng 不bất 成thành 故cố 。 能năng 相tương/tướng 亦diệc 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 能năng 相tương/tướng 亦diệc 墮đọa 所sở 相tương/tướng 中trung 故cố 。 相tương/tướng 亦diệc 不bất 成thành 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 慧tuệ 諦đế 觀quán 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 二nhị 皆giai 不bất 立lập 。 如như 偈kệ 曰viết 。
是thị 故cố 無vô 所sở 相tương/tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 能năng 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 令linh 他tha 解giải 。 無vô 體thể 可khả 驗nghiệm 故cố 。 以dĩ 是thị 驗nghiệm 知tri 。 彼bỉ 實thật 無vô 體thể 。 此thử 義nghĩa 得đắc 成thành 。
復phục 次thứ 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 。 如như 我ngã 立lập 義nghĩa 。 虛hư 空không 有hữu 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 為vi 境cảnh 界giới 欲dục 染nhiễm 斷đoạn 故cố 。 譬thí 如như 色sắc 。 又hựu 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 所sở 緣duyên 故cố 。 譬thí 如như 識thức 。 亦diệc 無vô 為vi 故cố 。 譬thí 如như 涅Niết 槃Bàn 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 若nhược 欲dục 令linh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 此thử 虛hư 空không 者giả 。 為vi 是thị 所sở 相tương/tướng 。 為vi 是thị 能năng 相tương/tướng 。 二nhị 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 令linh 人nhân 得đắc 解giải 。 是thị 故cố 偈kệ 曰viết 。
離ly 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 。 是thị 體thể 亦diệc 不bất 有hữu 。
釋thích 曰viết 。 自tự 部bộ 義nghĩa 如như 是thị 。 餘dư 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 隨tùy 一nhất 物vật 體thể 能năng 成thành 。 譬thí 喻dụ 皆giai 不bất 成thành 故cố 。
復phục 次thứ 別biệt 部bộ 人nhân 言ngôn 。 虛hư 空không 是thị 有hữu 。 領lãnh 受thọ 自tự 體thể 故cố 。 亦diệc 有hữu 為vi 故cố 。 此thử 義nghĩa 及cập 因nhân 二nhị 皆giai 不bất 成thành 。 如như 前tiền 驗nghiệm 過quá 。 應ưng 如như 是thị 說thuyết 。
復phục 次thứ 經kinh 部bộ 人nhân 言ngôn 。 如như 我ngã 立lập 義nghĩa 。 實thật 礙ngại 無vô 處xứ 說thuyết 為vi 虛hư 空không 。 虛hư 空không 無vô 體thể 。 唯duy 是thị 假giả 名danh 。 我ngã 義nghĩa 如như 此thử 。 論luận 者giả 言ngôn 。 如như 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 所sở 說thuyết 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 所sở 緣duyên 故cố 。 彼bỉ 為vi 境cảnh 界giới 欲dục 染nhiễm 斷đoạn 故cố 。 立lập 空không 有hữu 體thể 。 欲dục 令linh 人nhân 解giải 。 今kim 經kinh 部bộ 執chấp 言ngôn 。 實thật 礙ngại 無vô 處xứ 說thuyết 為vi 虛hư 空không 。 唯duy 是thị 假giả 名danh 。 遮già 前tiền 有hữu 體thể 。 如như 是thị 計kế 者giả 。 令linh 我ngã 譬thí 喻dụ 轉chuyển 更cánh 明minh 顯hiển 。 今kim 說thuyết 此thử 義nghĩa 。 如như 偈kệ 曰viết 。
離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 是thị 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
色sắc 本bổn 無vô 體thể 故cố 。 無vô 體thể 云vân 何hà 成thành 。
釋thích 曰viết 。 如như 先tiên 觀quán 陰ấm 品phẩm 說thuyết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 礙ngại 名danh 色sắc 者giả 。 無vô 此thử 道Đạo 理lý 。 如như 經kinh 部bộ 分phân 別biệt 虛hư 空không 無vô 體thể 驗nghiệm 令linh 解giải 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 虛hư 空không 有hữu 體thể 。 不bất 令linh 人nhân 解giải 。 無vô 譬thí 喻dụ 者giả 。 我ngã 今kim 立lập 義nghĩa 。 令linh 人nhân 易dị 解giải 。 應ưng 如như 是thị 說thuyết 。 色sắc 等đẳng 有hữu 體thể 。 觀quán 彼bỉ 無vô 體thể 有hữu 故cố 。 此thử 若nhược 是thị 有hữu 。 觀quán 彼bỉ 體thể 無vô 。 譬thí 如như 色sắc 味vị 二nhị 無vô 體thể 故cố 。 法pháp 若nhược 無vô 體thể 。 無vô 則tắc 不bất 觀quán 。 譬thí 如như 馬mã 角giác 。 論luận 者giả 言ngôn 。 色sắc 法pháp 有hữu 體thể 。 我ngã 先tiên 已dĩ 遮già 。 不bất 欲dục 令linh 汝nhữ 受thọ 彼bỉ 無vô 體thể 。 如như 偈kệ 曰viết 。
無vô 有hữu 體thể 。
釋thích 曰viết 。 色sắc 名danh 。 偈kệ 曰viết 。
何hà 處xứ 。
釋thích 曰viết 。 味vị 故cố 。 偈kệ 曰viết 。
無vô 體thể 當đương 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 色sắc 無vô 故cố 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 所sở 欲dục 義nghĩa 壞hoại 。 應ưng 知tri 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 有hữu 體thể 無vô 體thể 二nhị 皆giai 是thị 有hữu 彼bỉ 解giải 者giả 有hữu 故cố 。 若nhược 解giải 者giả 有hữu 彼bỉ 物vật 則tắc 有hữu 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 謂vị 解giải 者giả 解giải 體thể 無vô 體thể 。 此thử 之chi 解giải 者giả 為vi 是thị 有hữu 體thể 為vi 是thị 無vô 體thể 。 俱câu 亦diệc 已dĩ 遮già 解giải 者giả 有hữu 體thể 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 又hựu 與dữ 有hữu 體thể 無vô 體thể 不bất 相tương 似tự 故cố 。 異dị 此thử 之chi 外ngoại 分phân 別biệt 解giải 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
與dữ 體thể 無vô 體thể 異dị 。 何hà 處xứ 有hữu 解giải 者giả 。
釋thích 曰viết 。 解giải 者giả 無vô 體thể 。 偈kệ 義nghĩa 如như 是thị 。 外ngoại 人nhân 復phục 言ngôn 。 我ngã 有hữu 異dị 門môn 作tác 此thử 分phân 別biệt 如như 是thị 解giải 者giả 。 與dữ 彼bỉ 有hữu 體thể 無vô 體thể 不bất 相tương 似tự 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 不bất 相tương 似tự 體thể 是thị 一nhất 物vật 有hữu 二nhị 分phần 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 觀quán 亦diệc 不bất 立lập 。 彼bỉ 無vô 可khả 驗nghiệm 令linh 人nhân 信tín 知tri 。 如như 是thị 虛hư 空không 。 諦đế 觀quán 察sát 時thời 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 如như 偈kệ 曰viết 。
是thị 故cố 知tri 虛hư 空không 。 非phi 體thể 非phi 無vô 體thể 。
非phi 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 。 餘dư 五ngũ 同đồng 虛hư 空không 。
釋thích 曰viết 。 如như 遮già 虛hư 空không 無vô 有hữu 毫hào 末mạt 。 令linh 人nhân 信tín 受thọ 。 餘dư 五ngũ 亦diệc 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
先tiên 地địa 等đẳng 無vô 有hữu 。 微vi 毫hào 相tướng 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 地địa 水thủy 等đẳng 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 廣quảng 分phân 別biệt 說thuyết 。 乃nãi 至chí 偈kệ 言ngôn 非phi 體thể 非phi 無vô 體thể 非phi 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương 應ứng 當đương 同đồng 作tác 如như 虛hư 空không 遮già 。 云vân 何hà 名danh 界giới 。 藏tạng 義nghĩa 是thị 界giới 義nghĩa 。 如như 彼bỉ 金kim 界giới 。 彼bỉ 虛hư 空không 等đẳng 能năng 為vi 憂ưu 苦khổ 等đẳng 藏tạng 義nghĩa 故cố 。
復phục 次thứ 無vô 功công 用dụng 自tự 相tương/tướng 持trì 義nghĩa 是thị 界giới 義nghĩa 。 說thuyết 彼bỉ 界giới 者giả 。 為vi 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 憐lân 愍mẫn 故cố 。 說thuyết 彼bỉ 佛Phật 語ngữ 者giả 。 世thế 諦đế 所sở 攝nhiếp 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 界giới 無vô 體thể 也dã 。 入nhập 亦diệc 不bất 成thành 。 以dĩ 界giới 有hữu 故cố 。 所sở 欲dục 不bất 破phá 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 一nhất 切thiết 句cú 義nghĩa 皆giai 撥bát 無vô 者giả 。 此thử 是thị 路lộ 伽già 耶da 陀đà 法pháp 邪tà 見kiến 所sở 說thuyết 。 與dữ 佛Phật 語ngữ 相tương 似tự 。 此thử 應ưng 棄khí 捨xả 。 以dĩ 非phi 佛Phật 語ngữ 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 起khởi 過quá 增tăng 翳ế 不bất 真chân 髮phát 毛mao 蚊văn 蚋nhuế 蠅dăng 等đẳng 妄vọng 作tác 遮già 故cố 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 我ngã 說thuyết 遮già 入nhập 有hữu 者giả 。 遮già 有hữu 自tự 體thể 。 不bất 說thuyết 無vô 體thể 。 如như 楞lăng 伽già 經kinh 中trung 偈kệ 曰viết 。
有hữu 無vô 俱câu 是thị 邊biên 。 乃nãi 至chí 心tâm 所sở 行hành 。
彼bỉ 心tâm 行hành 滅diệt 已dĩ 。 名danh 為vi 正chánh 心tâm 滅diệt 。
釋thích 曰viết 。 如như 是thị 不bất 著trước 有hữu 體thể 。 不bất 著trước 無vô 體thể 。 若nhược 法pháp 無vô 體thể 。 則tắc 無vô 一nhất 可khả 作tác 故cố 。 又hựu 如như 偈kệ 曰viết 。
遮già 有hữu 言ngôn 非phi 有hữu 。 不bất 取thủ 非phi 有hữu 故cố 。
如như 遮già 青thanh 非phi 青thanh 。 不bất 欲dục 說thuyết 為vi 白bạch 。
釋thích 曰viết 。 此thử 二nhị 種chủng 見kiến 。 名danh 為vi 不bất 善thiện 。 是thị 故cố 有hữu 智trí 慧tuệ 者giả 。 欲dục 息tức 戲hí 論luận 得đắc 無vô 餘dư 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 應ưng 須tu 遮già 此thử 二nhị 種chủng 惡ác 見kiến 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 若nhược 三tam 界giới 所sở 攝nhiếp 。 若nhược 出xuất 世thế 間gian 。 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 及cập 無vô 記ký 等đẳng 。 如như 世thế 諦đế 種chủng 諸chư 所sở 營doanh 作tác 。 彼bỉ 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 若nhược 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 起khởi 勤cần 方phương 便tiện 作tác 善thiện 不bất 善thiện 。 此thử 諸chư 作tác 業nghiệp 應ưng 空không 無vô 果quả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 先tiên 有hữu 故cố 。 譬thí 如như 先tiên 有hữu 。 若nhược 瓶bình 衣y 等đẳng 如như 是thị 樂lạc 者giả 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 苦khổ 者giả 常thường 苦khổ 。 如như 壁bích 上thượng 彩thải 畫họa 形hình 量lượng 威uy 儀nghi 相tướng 貌mạo 不bất 變biến 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 自tự 體thể 者giả 。 彼bỉ 三tam 界giới 所sở 攝nhiếp 。 若nhược 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 起khởi 勤cần 方phương 便tiện 則tắc 空không 無vô 果quả 以dĩ 無vô 有hữu 故cố 。 如như 是thị 世thế 間gian 。 則tắc 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 。 譬thí 如như 磨ma 瑩oánh 兔thố 角giác 。 令linh 其kỳ 銛# 利lợi 。 終chung 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 偈kệ 曰viết 。
少thiểu 慧tuệ 見kiến 諸chư 法pháp 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 等đẳng 。
彼bỉ 人nhân 則tắc 不bất 見kiến 。 滅diệt 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
復Phục 次Thứ 如Như 寶Bảo 聚Tụ 經Kinh 中Trung
佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。
有hữu 者giả 是thị 一nhất 邊biên 。 無vô 者giả 是thị 一nhất 邊biên 。 如như 是thị 等đẳng 。 彼bỉ 內nội 地địa 界giới 及cập 外ngoại 地địa 界giới 皆giai 無vô 二nhị 義nghĩa 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 實thật 慧tuệ 證chứng 知tri 得đắc 成thành 正chánh 覺giác 。 無vô 二nhị 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 又hựu 如như 上thượng 金kim 光quang 明minh 女nữ 經kinh 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 問vấn 善thiện 女nữ 人nhân 言ngôn 。 姊tỷ 云vân 何hà 觀quán 界giới 。 女nữ 人nhân 答đáp 言ngôn 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 如như 劫kiếp 燒thiêu 時thời 世thế 界giới 空không 虛hư 。 無vô 一nhất 可khả 見kiến 。 又hựu 如như 偈kệ 曰viết 。
世thế 間gian 如như 空không 相tướng 。 虛hư 空không 亦diệc 無vô 相tướng 。
若nhược 能năng 如như 是thị 知tri 。 於ư 世thế 得đắc 解giải 脫thoát 。
如như 是thị 等đẳng 諸chư 修tu 多đa 羅la 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
釋thích 觀quán 六lục 界giới 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 四tứ