般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích
Quyển 14
偈Kệ 本Bổn 龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 論Luận 分Phân 別Biệt 明Minh 菩Bồ 薩Tát 唐Đường 波Ba 羅La 頗Phả 蜜Mật 多Đa 羅La 譯Dịch
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ
偈kệ 本bổn 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 論luận 分phân 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 。
大đại 唐đường 中trung 印ấn 度độ 三tam 藏tạng 波ba 羅la 頗phả 蜜mật 多đa 羅la 譯dịch
觀quán 顛điên 倒đảo 品phẩm 。 第đệ 二nhị 十thập 三tam
釋thích 曰viết 。 今kim 此thử 品phẩm 者giả 。 亦diệc 為vi 遮già 空không 所sở 對đối 治trị 。 令linh 解giải 顛điên 倒đảo 無vô 自tự 性tánh 故cố 說thuyết 。
自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 如như 是thị 煩phiền 惱não 。 從tùng 顛điên 倒đảo 起khởi 。 以dĩ 顛điên 倒đảo 故cố 。 則tắc 有hữu 貪tham 等đẳng 。 彼bỉ 若nhược 無vô 者giả 。 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
分phân 別biệt 起khởi 煩phiền 惱não 。 說thuyết 有hữu 貪tham 瞋sân 等đẳng 。
善thiện 不bất 善thiện 顛điên 倒đảo 。 從tùng 此thử 緣duyên 而nhi 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 諸chư 論luận 中trung 說thuyết 貪tham 瞋sân 等đẳng 。 隨tùy 次thứ 第đệ 起khởi 善thiện 不bất 善thiện 者giả 。 謂vị 愛ái 非phi 愛ái 從tùng 此thử 緣duyên 起khởi 。 非phi 不bất 從tùng 緣duyên 。 應ưng 知tri 不bất 正chánh 思tư 惟duy 分phân 別biệt 。 能năng 為vi 起khởi 煩phiền 惱não 緣duyên 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 陰ấm 等đẳng 有hữu 自tự 體thể 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 陰ấm 等đẳng 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 貪tham 等đẳng 。 若nhược 無vô 自tự 體thể 不bất 從tùng 緣duyên 起khởi 。 譬thí 如như 虛hư 空không 華hoa 。 論luận 者giả 言ngôn 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
愛ái 非phi 愛ái 顛điên 倒đảo 。 皆giai 從tùng 此thử 緣duyên 起khởi 。
我ngã 無vô 自tự 體thể 故cố 。 煩phiền 惱não 亦diệc 非phi 實thật 。
釋thích 曰viết 。 非phi 實thật 者giả 謂vị 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 起khởi 。 以dĩ 是thị 故cố 汝nhữ 闕khuyết 譬thí 喻dụ 。 是thị 立lập 義nghĩa 有hữu 過quá 。 汝nhữ 若nhược 言ngôn 我ngã 以dĩ 世thế 諦đế 為ví 喻dụ 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 無vô 有hữu 所sở 成thành 立lập 法pháp 。 若nhược 於ư 世thế 諦đế 中trung 有hữu 成thành 立lập 者giả 。 反phản 成thành 我ngã 義nghĩa 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
我ngã 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 是thị 二nhị 皆giai 不bất 成thành 。
因nhân 我ngã 有hữu 煩phiền 惱não 。 我ngã 無vô 彼bỉ 不bất 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 我ngã 者giả 非phi 世thế 諦đế 得đắc 成thành 。 亦diệc 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 得đắc 成thành 。 以dĩ 是thị 故cố 。 若nhược 離ly 於ư 我ngã 則tắc 煩phiền 惱não 不bất 有hữu 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 能năng 依y 無vô 體thể 故cố 。 所sở 依y 亦diệc 無vô 體thể 。 為vi 開khai 此thử 義nghĩa 故cố 如như 偈kệ 說thuyết 。 因nhân 我ngã 有hữu 煩phiền 惱não 者giả 。 煩phiền 惱não 是thị 我ngã 法pháp 。 亦diệc 是thị 所sở 受thọ 用dụng 故cố 。 然nhiên 我ngã 自tự 體thể 不bất 成thành 。 如như 觀quán 我ngã 品phẩm 中trung 觀quán 煩phiền 惱não 無vô 能năng 依y 處xứ 故cố 。 其kỳ 驗nghiệm 如như 是thị 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 貪tham 等đẳng 皆giai 無vô 。 我ngã 依y 止chỉ 無vô 體thể 故cố 。 譬thí 如như 石thạch 女nữ 不bất 生sanh 子tử 。 何hà 得đắc 說thuyết 言ngôn 子tử 色sắc 白bạch 黑hắc 耶da 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 雖tuy 無vô 有hữu 我ngã 但đãn 心tâm 與dữ 煩phiền 惱não 和hòa 合hợp 。 故cố 有hữu 煩phiền 惱não 起khởi 。 而nhi 煩phiền 惱não 是thị 心tâm 上thượng 法pháp 。 汝nhữ 立lập 無vô 我ngã 義nghĩa 者giả 。 其kỳ 因nhân 不bất 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 語ngữ 非phi 也dã 。 其kỳ 過quá 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
誰thùy 有hữu 彼bỉ 煩phiền 惱não 。 有hữu 義nghĩa 則tắc 不bất 成thành 。
若nhược 離ly 眾chúng 生sanh 者giả 。 煩phiền 惱não 則tắc 無vô 屬thuộc 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 煩phiền 惱não 是thị 眾chúng 生sanh 者giả 。 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 推thôi 求cầu 眾chúng 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 離ly 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。 無vô 屬thuộc 心tâm 起khởi 者giả 。 先tiên 已dĩ 遮già 故cố 。 亦diệc 除trừ 識thức 自tự 體thể 故cố 。 亦diệc 遮già 有hữu 實thật 故cố 。 汝nhữ 心tâm 義nghĩa 不bất 成thành 。 非phi 我ngã 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 彼bỉ 受thọ 無vô 煩phiền 惱não 義nghĩa 者giả 。 則tắc 以dĩ 無vô 為vi 體thể 。 無vô 體thể 之chi 體thể 成thành 故cố 。 諸chư 體thể 更cánh 互hỗ 無vô 體thể 相tướng 。 論luận 者giả 言ngôn 汝nhữ 今kim 欲dục 得đắc 諸chư 體thể 若nhược 瓶bình 若nhược 絹quyên 及cập 餘dư 物vật 等đẳng 有hữu 者giả 。 為vi 是thị 體thể 。 為vi 是thị 無vô 體thể 。 而nhi 言ngôn 能năng 起khởi 有hữu 覺giác 因nhân 耶da 。 欲dục 令linh 瓶bình 是thị 無vô 體thể 者giả 。 則tắc 不bất 應ưng 說thuyết 。 此thử 瓶bình 與dữ 青thanh 黃hoàng 黑hắc 色sắc 等đẳng 和hòa 合hợp 。 亦diệc 不bất 應ưng 說thuyết 青thanh 黃hoàng 等đẳng 色sắc 示thị 人nhân 。 若nhược 有hữu 無vô 瓶bình 絹quyên 處xứ 不bất 可khả 說thuyết 。 青thanh 黃hoàng 等đẳng 色sắc 亦diệc 不bất 可khả 指chỉ 示thị 於ư 人nhân 。 無vô 依y 止chỉ 處xứ 故cố 。 是thị 諸chư 煩phiền 惱não 畢tất 竟cánh 無vô 主chủ 。 無vô 體thể 義nghĩa 者giả 。 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 無vô 青thanh 黃hoàng 相tương/tướng 可khả 說thuyết 故cố 。 是thị 故cố 以dĩ 無vô 為vi 體thể 義nghĩa 不bất 成thành 。 今kim 當đương 次thứ 答đáp 自tự 部bộ 人nhân 等đẳng 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
身thân 起khởi 煩phiền 惱não 見kiến 。 緣duyên 於ư 我ngã 我ngã 所sở 。
煩phiền 惱não 與dữ 染nhiễm 心tâm 。 五ngũ 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 名danh 色sắc 聚tụ 集tập 因nhân 名danh 為vi 身thân 。 緣duyên 於ư 自tự 身thân 起khởi 染nhiễm 污ô 見kiến 。 是thị 名danh 身thân 見kiến 。 貪tham 等đẳng 三tam 種chủng 與dữ 此thử 義nghĩa 同đồng 。 如như 觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 中trung 偈kệ 說thuyết 。 非phi 陰ấm 不bất 離ly 陰ấm 。 陰ấm 中trung 無vô 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 中trung 無vô 陰ấm 。 非phi 如Như 來Lai 有hữu 陰ấm 。 諸chư 煩phiền 惱não 亦diệc 如như 。 五ngũ 種chủng 中trung 無vô 煩phiền 惱não 者giả 。 能năng 起khởi 苦khổ 故cố 。 名danh 為vi 煩phiền 惱não 。 染nhiễm 者giả 非phi 煩phiền 惱não 。 今kim 為vi 遮già 不bất 異dị 義nghĩa 故cố 。 若nhược 染nhiễm 者giả 即tức 煩phiền 惱não 。 能năng 燒thiêu 所sở 燒thiêu 同đồng 得đắc 一nhất 過quá 。 亦diệc 不bất 異dị 煩phiền 惱não 有hữu 染nhiễm 者giả 。 此thử 義nghĩa 已dĩ 如như 先tiên 遮già 。
復phục 次thứ 若nhược 異dị 煩phiền 惱não 得đắc 有hữu 染nhiễm 者giả 。 則tắc 離ly 煩phiền 惱não 獨độc 有hữu 染nhiễm 者giả 過quá 。 是thị 故cố 異dị 體thể 不bất 成thành 。 染nhiễm 者giả 中trung 亦diệc 無vô 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 中trung 亦diệc 無vô 染nhiễm 者giả 。 亦diệc 非phi 染nhiễm 者giả 有hữu 煩phiền 惱não 。 如như 是thị 五ngũ 種chủng 。 求cầu 煩phiền 惱não 無vô 體thể 。 以dĩ 煩phiền 惱não 無vô 體thể 故cố 。 則tắc 無vô 能năng 成thành 立lập 法pháp 。 是thị 汝nhữ 譬thí 喻dụ 有hữu 過quá 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
愛ái 非phi 愛ái 顛điên 倒đảo 。 本bổn 無vô 有hữu 自tự 體thể 。
以dĩ 何hà 等đẳng 為vi 緣duyên 。
而nhi 能năng 起khởi 煩phiền 惱não 。
釋thích 曰viết 。 如như 我ngã 法pháp 中trung 愛ái 非phi 愛ái 顛điên 倒đảo 本bổn 來lai 無vô 體thể 。 以dĩ 是thị 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 煩phiền 惱não 非phi 是thị 從tùng 緣duyên 起khởi 法pháp 。 無vô 能năng 成thành 立lập 法pháp 故cố 。 是thị 汝nhữ 立lập 義nghĩa 之chi 過quá 。
復phục 次thứ 有hữu 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 色sắc 等đẳng 六lục 物vật 能năng 起khởi 顛điên 倒đảo 。 云vân 何hà 無vô 耶da 。 彼bỉ 謂vị 無vô 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 爾nhĩ 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 及cập 法pháp 為vi 六lục 種chủng 。
愛ái 非phi 愛ái 為vi 緣duyên 。 於ư 物vật 起khởi 分phân 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 緣duyên 六lục 種chủng 物vật 能năng 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 此thử 中trung 說thuyết 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 顛điên 倒đảo 為vi 緣duyên 能năng 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 物vật 有hữu 體thể 故cố 。 若nhược 言ngôn 無vô 者giả 。 非phi 六lục 物vật 體thể 。 譬thí 如như 生sanh 盲manh 者giả 眼nhãn 識thức 。 又hựu 貪tham 瞋sân 等đẳng 能năng 起khởi 。 顛điên 倒đảo 分phân 別biệt 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 因nhân 有hữu 力lực 故cố 。 有hữu 諸chư 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 無vô 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 語ngữ 非phi 也dã 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 及cập 法pháp 體thể 六lục 種chủng 。
如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 如như 焰diễm 亦diệc 如như 夢mộng 。
釋thích 曰viết 。 如như 是thị 等đẳng 自tự 體thể 皆giai 無vô 自tự 體thể 。 勢thế 分phần/phân 亦diệc 無vô 。 乃nãi 至chí 世thế 諦đế 誹phỉ 謗báng 之chi 過quá 亦diệc 無vô 。 無vô 何hà 過quá 耶da 。 以dĩ 無vô 此thử 物vật 故cố 。 云vân 何hà 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 以dĩ 時thời 處xứ 等đẳng 眾chúng 人nhân 共cộng 見kiến 故cố 。 是thị 名danh 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 云vân 何hà 如như 焰diễm 。 譬thí 如như 愚ngu 者giả 。 見kiến 熱nhiệt 時thời 焰diễm 。 謂vị 言ngôn 是thị 水thủy 。 逐trục 之chi 不bất 已dĩ 。 徒đồ 自tự 疲bì 勞lao 。 竟cánh 無vô 所sở 得đắc 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 自tự 體thể 皆giai 空không 。 著trước 法pháp 凡phàm 夫phu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 言ngôn 如như 焰diễm 。 云vân 何hà 如như 夢mộng 。 有hữu 時thời 有hữu 所sở 思tư 念niệm 因nhân 果quả 體thể 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 是thị 名danh 如như 夢mộng 。 若nhược 色sắc 中trung 有hữu 者giả 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 愛ái 若nhược 非phi 愛ái 。 何hà 處xứ 當đương 可khả 得đắc 。
猶do 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 亦diệc 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 愛ái 非phi 愛ái 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 像tượng 等đẳng 自tự 體thể 空không 故cố 。 云vân 何hà 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 於ư 不bất 實thật 境cảnh 界giới 顯hiển 現hiện 相tướng 似tự 故cố 。 云vân 何hà 如như 像tượng 。 不bất 待đãi 人nhân 工công 而nhi 能năng 起khởi 現hiện 。 與dữ 形hình 相tướng 似tự 故cố 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 汝nhữ 上thượng 出xuất 因nhân 立lập 義nghĩa 等đẳng 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 物vật 體thể 不bất 成thành 故cố 。 亦diệc 違vi 汝nhữ 義nghĩa 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 不bất 因nhân 彼bỉ 愛ái 。 則tắc 無vô 有hữu 不bất 愛ái 。
因nhân 愛ái 有hữu 不bất 愛ái 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 愛ái 。
無vô 不bất 愛ái 待đãi 愛ái 。 無vô 愛ái 待đãi 不bất 愛ái 。
若nhược 以dĩ 愛ái 為vi 緣duyên 。 施thi 設thiết 有hữu 不bất 愛ái 。
釋thích 曰viết 。 愛ái 無vô 自tự 體thể 。 其kỳ 義nghĩa 如như 是thị 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 應ưng 有hữu 不bất 愛ái 。 不bất 愛ái 無vô 體thể 故cố 。 愛ái 不bất 待đãi 不bất 愛ái 而nhi 言ngôn 有hữu 愛ái 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
無vô 有hữu 可khả 愛ái 者giả 。 何hà 處xứ 當đương 起khởi 貪tham 。
不bất 愛ái 若nhược 無vô 體thể 。 何hà 處xứ 當đương 起khởi 瞋sân 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 二nhị 無vô 體thể 故cố 癡si 亦diệc 無vô 體thể 。 是thị 故cố 如như 所sở 說thuyết 過quá 。 今kim 還hoàn 在tại 汝nhữ 。 修tu 多đa 羅la 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 如như 是thị 愛ái 非phi 愛ái 顛điên 倒đảo 。 如như 佛Phật 經Kinh 所sở 說thuyết 。 若nhược 經kinh 中trung 說thuyết 者giả 。 當đương 知tri 是thị 有hữu 譬thí 如như 說thuyết 無vô 我ngã 定định 是thị 無vô 我ngã 。 今kim 經kinh 中trung 現hiện 有hữu 此thử 語ngữ 。 所sở 謂vị 無vô 常thường 計kế 常thường 。 無vô 我ngã 計kế 我ngã 。 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 淨tịnh 計kế 淨tịnh 。 是thị 名danh 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 如như 是thị 愛ái 非phi 愛ái 顛điên 倒đảo 。 論luận 者giả 言ngôn 於ư 世thế 諦đế 中trung 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 顛điên 倒đảo 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 有hữu 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 無vô 過quá 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 畢tất 竟cánh 無vô 顛điên 倒đảo 。
如Như 來Lai 終chung 不bất 說thuyết 。 是thị 我ngã 無vô 我ngã 等đẳng 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 亦diệc 不bất 說thuyết 我ngã 無vô 我ngã 故cố 。 汝nhữ 譬thí 喻dụ 及cập 出xuất 因nhân 無vô 體thể 。
復phục 次thứ 若nhược 修Tu 多Đa 羅La 人nhân 意ý 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 欲dục 得đắc 有hữu 顛điên 倒đảo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 顛điên 倒đảo 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 隨tùy 順thuận 生sanh 死tử 。 二nhị 者giả 隨tùy 順thuận 涅Niết 槃Bàn 。 云vân 何hà 名danh 隨tùy 順thuận 生sanh 死tử 。 所sở 謂vị 無vô 常thường 常thường 倒đảo 。 無vô 我ngã 我ngã 倒đảo 。 無vô 樂nhạo 樂lạc 倒đảo 。 無vô 淨tịnh 淨tịnh 倒đảo 。 云vân 何hà 名danh 隨tùy 順thuận 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 謂vị 於ư 空không 執chấp 空không 。 於ư 無vô 常thường 執chấp 無vô 常thường 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 故cố 名danh 顛điên 倒đảo 。 若nhược 欲dục 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 者giả 。 當đương 斷đoạn 此thử 二nhị 種chủng 顛điên 倒đảo 。 為vi 是thị 智trí 障chướng 故cố 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 若nhược 於ư 無vô 常thường 之chi 物vật 起khởi 無vô 常thường 見kiến 是thị 顛điên 倒đảo 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 論luận 者giả 言ngôn 。 顛điên 倒đảo 者giả 是thị 何hà 義nghĩa 耶da 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 實thật 是thị 無vô 常thường 。 謂vị 是thị 常thường 者giả 可khả 名danh 顛điên 倒đảo 。 論luận 者giả 言ngôn 。 是thị 說thuyết 不bất 善thiện 。 其kỳ 過quá 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
無vô 常thường 謂vị 常thường 者giả 。 名danh 為vi 顛điên 倒đảo 執chấp 。
無vô 常thường 亦diệc 是thị 執chấp 。 空không 何hà 故cố 非phi 執chấp 。
釋thích 曰viết 。 謂vị 彼bỉ 智trí 所sở 緣duyên 顛điên 倒đảo 境cảnh 界giới 故cố 。 此thử 言ngôn 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 義nghĩa 。 譬thí 如như 人nhân 言ngôn 。 離ly 三tam 界giới 欲dục 已dĩ 。 何hà 故cố 不bất 名danh 解giải 脫thoát 。 如như 此thử 之chi 言ngôn 。 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 復phục 說thuyết 。 無vô 常thường 亦diệc 空không 。 云vân 何hà 不bất 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 耶da 論luận 者giả 言ngôn 。 無vô 起khởi 故cố 。 此thử 無vô 起khởi 義nghĩa 。 道Đạo 理lý 如như 先tiên 已dĩ 遮già 。 譬thí 如như 涅Niết 槃Bàn 無vô 起khởi 亦diệc 無vô 無vô 常thường 。
復phục 次thứ 此thử 無vô 常thường 體thể 能năng 起khởi 常thường 分phân 別biệt 智trí 。 若nhược 言ngôn 是thị 顛điên 倒đảo 執chấp 常thường 覺giác 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 則tắc 無vô 有hữu 體thể 。 是thị 故cố 如như 前tiền 偈kệ 說thuyết 。 無vô 常thường 亦diệc 是thị 執chấp 空không 何hà 故cố 非phi 倒đảo 者giả 。 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 譬thí 如như 常thường 執chấp 者giả 。 此thử 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 色sắc 無vô 常thường 者giả 。 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 是thị 分phân 別biệt 故cố 。 譬thí 如như 執chấp 色sắc 為vi 常thường 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 智trí 分phân 別biệt 者giả 。 言ngôn 諸chư 行hành 空không 。 其kỳ 智trí 非phi 一nhất 向hướng 顛điên 倒đảo 。 論luận 者giả 言ngôn 。 亦diệc 是thị 顛điên 倒đảo 。 我ngã 說thuyết 無vô 過quá 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 此thử 空không 智trí 非phi 是thị 得đắc 解giải 脫thoát 因nhân 。 是thị 倒đảo 故cố 。 譬thí 如như 內nội 入nhập 是thị 苦khổ 樂lạc 等đẳng 智trí 之chi 境cảnh 界giới 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 立lập 義nghĩa 中trung 是thị 何hà 義nghĩa 耶da 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 緣duyên 眼nhãn 空không 智trí 非phi 是thị 得đắc 解giải 脫thoát 因nhân 耶da 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 反phản 成thành 我ngã 義nghĩa 。 云vân 何hà 成thành 我ngã 義nghĩa 。 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 若nhược 言ngôn 眼nhãn 空không 。 眼nhãn 空không 之chi 智trí 是thị 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 且thả 置trí 是thị 語ngữ 。 今kim 還hoàn 為vì 汝nhữ 說thuyết 我ngã 本bổn 宗tông 。 如như 執chấp 無vô 常thường 為vi 常thường 。 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 無vô 我ngã 為vi 我ngã 。 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 淨tịnh 為vi 淨tịnh 。 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 。 有hữu 自tự 部bộ 人nhân 立lập 義nghĩa 分phân 別biệt 言ngôn 。 有hữu 如như 是thị 執chấp 。 以dĩ 有hữu 能năng 執chấp 所sở 執chấp 故cố 。 然nhiên 其kỳ 起khởi 執chấp 凡phàm 有hữu 三tam 種chủng 。 而nhi 不bất 是thị 無vô 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
執chấp 具cụ 起khởi 執chấp 者giả 。 及cập 所sở 執chấp 境cảnh 界giới 。
一nhất 切thiết 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 執chấp 。
釋thích 曰viết 。 執chấp 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 具cụ 起khởi 及cập 境cảnh 界giới 等đẳng 。 執chấp 具cụ 者giả 。 是thị 能năng 執chấp 總tổng 緣duyên 物vật 體thể 智trí 。 起khởi 執chấp 者giả 。 謂vị 所sở 執chấp 心tâm 。 或hoặc 妄vọng 置trí 。 或hoặc 非phi 撥bát 等đẳng 。 又hựu 須tu 執chấp 者giả 。 謂vị 起khởi 執chấp 人nhân 所sở 執chấp 境cảnh 界giới 者giả 。 謂vị 所sở 計kế 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 等đẳng 境cảnh 界giới 。 此thử 之chi 三tam 法pháp 皆giai 自tự 體thể 空không 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 道Đạo 理lý 。 欲dục 令linh 開khai 解giải 執chấp 具cụ 等đẳng 一nhất 切thiết 皆giai 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 故cố 無vô 執chấp 。 而nhi 彼bỉ 執chấp 者giả 。 以dĩ 有hữu 有hữu 之chi 言ngôn 令linh 物vật 解giải 者giả 。 無vô 有hữu 譬thí 喻dụ 。 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
執chấp 性tánh 無vô 有hữu 故cố 。 邪tà 正chánh 等đẳng 亦diệc 無vô 。
誰thùy 今kim 是thị 顛điên 倒đảo 。 誰thùy 是thị 非phi 顛điên 倒đảo 。
釋thích 曰viết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 誰thùy 是thị 顛điên 倒đảo 。 誰thùy 是thị 非phi 顛điên 倒đảo 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 不bất 行hành 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 無vô 正chánh 無vô 邪tà 。 無vô 顛điên 倒đảo 無vô 不bất 顛điên 倒đảo 。
復phục 次thứ 若nhược 人nhân 。 言ngôn 定định 有hữu 顛điên 倒đảo 。 有hữu 具cụ 足túc 顛điên 倒đảo 者giả 故cố 。 譬thí 如như 有hữu 蓋cái 則tắc 有hữu 持trì 蓋cái 者giả 。 凡phàm 夫phu 有hữu 顛điên 倒đảo 亦diệc 如như 是thị 。 由do 有hữu 顛điên 倒đảo 者giả 。 是thị 故cố 有hữu 顛điên 倒đảo 。 論luận 者giả 言ngôn 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 執chấp 性tánh 無vô 有hữu 故cố 。 邪tà 正chánh 等đẳng 亦diệc 無vô 。 此thử 二nhị 道Đạo 理lý 先tiên 已dĩ 令linh 開khai 解giải 故cố 。 有hữu 起khởi 者giả 亦diệc 不bất 成thành 。 如như 是thị 如như 是thị 。 顛điên 倒đảo 及cập 顛điên 倒đảo 者giả 亦diệc 不bất 成thành 故cố 。 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 誰thùy 是thị 顛điên 倒đảo 誰thùy 非phi 顛điên 倒đảo 。 此thử 言ngôn 謂vị 無vô 顛điên 倒đảo 。 無vô 顛điên 倒đảo 故cố 。 顛điên 倒đảo 者giả 亦diệc 無vô 。
復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 顛điên 倒đảo 即tức 有hữu 非phi 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 是thị 故cố 。 汝nhữ 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 亦diệc 違vi 汝nhữ 義nghĩa 。
復phục 次thứ 世thế 間gian 人nhân 言ngôn 。 與dữ 顛điên 倒đảo 合hợp 者giả 名danh 顛điên 倒đảo 人nhân 。 此thử 之chi 顛điên 倒đảo 。 為vi 與dữ 已dĩ 起khởi 倒đảo 者giả 有hữu 合hợp 耶da 。 為vi 與dữ 未vị 起khởi 倒đảo 者giả 有hữu 合hợp 耶da 。 為vi 與dữ 起khởi 倒đảo 時thời 有hữu 合hợp 耶da 。 今kim 答đáp 此thử 三tam 種chủng 與dữ 顛điên 倒đảo 合hợp 者giả 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
已dĩ 起khởi 者giả 無vô 合hợp 。 未vị 起khởi 亦diệc 無vô 合hợp 。
離ly 已dĩ 未vị 倒đảo 者giả 。 有hữu 合hợp 時thời 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 已dĩ 有hữu 倒đảo 者giả 。 更cánh 與dữ 倒đảo 合hợp 。 則tắc 為vi 無vô 用dụng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 倒đảo 者giả 空không 故cố 。 譬thí 如như 餘dư 不bất 倒đảo 者giả 。 若nhược 言ngôn 有hữu 倒đảo 與dữ 時thời 合hợp 者giả 。 此thử 有hữu 俱câu 過quá 。 離ly 倒đảo 不bất 倒đảo 與dữ 時thời 合hợp 者giả 不bất 然nhiên 。 作tác 是thị 觀quán 時thời 。 悉tất 皆giai 不bất 然nhiên 。 若nhược 言ngôn 有hữu 者giả 。 汝nhữ 今kim 當đương 答đáp 。 此thử 之chi 顛điên 倒đảo 與dữ 誰thùy 合hợp 耶da 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 。 與dữ 倒đảo 合hợp 者giả 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 得đắc 如như 先tiên 所sở 說thuyết 過quá 。
復phục 次thứ 如như 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 一nhất 切thiết 諸chư 體thể 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 說thuyết 此thử 道Đạo 理lý 已dĩ 令linh 開khai 解giải 。 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
無vô 起khởi 未vị 起khởi 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 顛điên 倒đảo 。
諸chư 倒đảo 悉tất 無vô 生sanh 。 何hà 處xứ 起khởi 顛điên 倒đảo 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 偈kệ 意ý 顯hiển 無vô 生sanh 故cố 。 無vô 有hữu 顛điên 倒đảo 。 汝nhữ 出xuất 因nhân 等đẳng 。 皆giai 是thị 有hữu 過quá 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 等đẳng 。 而nhi 言ngôn 實thật 有hữu 者giả 。
彼bỉ 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 翻phiên 則tắc 為vi 顛điên 倒đảo 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 常thường 我ngã 等đẳng 。 應ưng 知tri 亦diệc 是thị 顛điên 倒đảo 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
我ngã 及cập 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 若nhược 當đương 是thị 無vô 者giả 。
無vô 我ngã 苦khổ 不bất 淨tịnh 。 而nhi 應ưng 是thị 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 無vô 我ngã 等đẳng 自tự 體thể 能năng 除trừ 我ngã 等đẳng 倒đảo 。 以dĩ 有hữu 相tương 待đãi 故cố 。 無vô 我ngã 等đẳng 亦diệc 不bất 成thành 無vô 。 無vô 我ngã 故cố 何hà 處xứ 有hữu 我ngã 。 是thị 顛điên 倒đảo 見kiến 故cố 。 譬thí 如như 無vô 人nhân 。 終chung 不bất 於ư 杌ngột 起khởi 人nhân 想tưởng 顛điên 倒đảo 。 如như 是thị 因nhân 等đẳng 其kỳ 過quá 難nạn/nan 免miễn 。 以dĩ 是thị 觀quán 察sát 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng 顛điên 倒đảo 及cập 不bất 顛điên 倒đảo 。 無vô 有hữu 因nhân 故cố 。 無vô 因nhân 者giả 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
以dĩ 彼bỉ 無vô 因nhân 故cố 。 則tắc 無vô 明minh 行hành 滅diệt 。
乃nãi 至chí 生sanh 老lão 死tử 。 是thị 等đẳng 同đồng 皆giai 滅diệt 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 無vô 明minh 行hành 識thức 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 觸xúc 受thọ 。 愛ái 取thủ 有hữu 生sanh 。 及cập 老lão 死tử 等đẳng 。 由do 無vô 顛điên 倒đảo 因nhân 故cố 證chứng 得đắc 無vô 自tự 體thể 。 息tức 諸chư 煩phiền 惱não 。 其kỳ 義nghĩa 得đắc 成thành 。 諸chư 說thuyết 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 是thị 諸chư 煩phiền 惱não 。 為vi 有hữu 實thật 體thể 。 為vi 無vô 實thật 體thể 。 今kim 何hà 所sở 問vấn 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 人nhân 諸chư 煩phiền 惱não 。 有hữu 一nhất 自tự 實thật 體thể 。
云vân 何hà 能năng 斷đoạn 除trừ 。 誰thùy 能năng 斷đoạn 有hữu 體thể 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 不bất 可khả 壞hoại 故cố 。 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 無vô 實thật 如như 兔thố 角giác 者giả 。 亦diệc 如như 此thử 偈kệ 說thuyết 過quá 。 云vân 何hà 不bất 能năng 斷đoạn 。 謂vị 無vô 者giả 。 不bất 可khả 捨xả 故cố 。 如như 虛hư 空không 華hoa 不bất 可khả 捨xả 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 如như 馬mã 體thể 無vô 。 不bất 可khả 令linh 捨xả 此thử 無vô 。
復phục 次thứ 若nhược 作tác 是thị 意ý 。 謂vị 有hữu 實thật 煩phiền 惱não 。 聖thánh 道Đạo 起khởi 時thời 能năng 斷đoạn 故cố 。 謂vị 此thử 說thuyết 無vô 過quá 者giả 。 此thử 實thật 煩phiền 惱não 似tự 何hà 等đẳng 相tương/tướng 。 對đối 治trị 道đạo 起khởi 而nhi 能năng 斷đoạn 耶da 。 汝nhữ 之chi 立lập 義nghĩa 難nạn/nan 令linh 物vật 解giải 。 以dĩ 是thị 故cố 起khởi 有hữu 實thật 體thể 無vô 實thật 體thể 煩phiền 惱não 分phân 別biệt 。 而nhi 能năng 斷đoạn 此thử 分phân 別biệt 者giả 不bất 然nhiên 。 是thị 中trung 立lập 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 煩phiền 惱não 無vô 。 自tự 體thể 是thị 斷đoạn 故cố 。 譬thí 如như 幻huyễn 作tác 女nữ 人nhân 雖tuy 是thị 幻huyễn 化hóa 而nhi 諸chư 凡phàm 夫phu 。 起khởi 染nhiễm 欲dục 心tâm 。 後hậu 知tri 非phi 實thật 染nhiễm 心tâm 自tự 捨xả 。 煩phiền 惱não 無vô 實thật 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 中trung 已dĩ 說thuyết 外ngoại 人nhân 所sở 成thành 立lập 驗nghiệm 有hữu 過quá 。 顯hiển 我ngã 自tự 成thành 立lập 驗nghiệm 無vô 過quá 。 令linh 解giải 顛điên 倒đảo 無vô 自tự 體thể 故cố 。 是thị 品phẩm 義nghĩa 意ý 。 以dĩ 是thị 故cố 。 此thử 下hạ 引dẫn 經kinh 顯hiển 成thành 。 如như 金kim 光quang 明minh 女nữ 經kinh 中trung 偈kệ 說thuyết 。 言ngôn 語ngữ 非phi 是thị 色sắc 。 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 有hữu 。 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 故cố 。 煩phiền 惱não 亦diệc 如như 是thị 。 如như 語ngữ 無vô 實thật 體thể 。 不bất 住trụ 於ư 內nội 外ngoại 。 煩phiền 惱não 體thể 無vô 實thật 。 亦diệc 不bất 住trú 內nội 外ngoại 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
若nhược 解giải 染nhiễm 污ô 即tức 如như 實thật 義nghĩa 。 無vô 一nhất 染nhiễm 污ô 顛điên 倒đảo 可khả 得đắc 。 眾chúng 生sanh 起khởi 染nhiễm 。 若nhược 無vô 實thật 者giả 。 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 若nhược 彼bỉ 顛điên 倒đảo 是thị 無vô 實thật 者giả 。 於ư 中trung 無vô 真chân 實thật 相tướng 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 如như 是thị 解giải 者giả 。 說thuyết 為vi 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 煩phiền 惱não 無vô 實thật 體thể 故cố 。 如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 時thời 。 所sở 說thuyết 煩phiền 惱não 。 非phi 是thị 色sắc 。 非phi 是thị 無vô 色sắc 。 非phi 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 非phi 無vô 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 非phi 非phi 識thức 。 非phi 非phi 無vô 識thức 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 不bất 可khả 取thủ 故cố 。 解giải 者giả 無vô 所sở 斷đoạn 除trừ 。 證chứng 時thời 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 不bất 以dĩ 證chứng 。 不bất 以dĩ 得đắc 。 無vô 證chứng 無vô 得đắc 。 無vô 相tướng 無vô 為vi 。 但đãn 假giả 名danh 字tự 。 猶do 如như 幻huyễn 化hóa 。 於ư 諸chư 法pháp 不bất 動động 相tương/tướng 。 非phi 取thủ 非phi 不bất 取thủ 。 如như 影ảnh 如như 響hưởng 。 離ly 相tương 離ly 念niệm 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。
般Bát 若Nhã 燈đăng 論luận 釋thích 觀quán 聖Thánh 諦Đế 品phẩm 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ
釋thích 曰viết 。 今kim 此thử 品phẩm 者giả 。 亦diệc 為vi 遮già 空không 所sở 對đối 治trị 。 令linh 解giải 四tứ 聖Thánh 諦Đế 無vô 自tự 體thể 義nghĩa 故cố 說thuyết 。
自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 若nhược 謂vị 聖Thánh 諦Đế 空không 無vô 自tự 體thể 。 是thị 義nghĩa 不bất 爾nhĩ 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 無vô 起khởi 亦diệc 無vô 滅diệt 。
說thuyết 聖Thánh 諦Đế 無vô 體thể 。 汝nhữ 得đắc 如như 是thị 過quá 。
釋thích 曰viết 。 如như 彼bỉ 所sở 說thuyết 道Đạo 理lý 。 令linh 物vật 信tín 解giải 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 空không 故cố 如như 虛hư 空không 華hoa 。 以dĩ 是thị 故cố 。 彼bỉ 招chiêu 此thử 過quá 。 起khởi 滅diệt 無vô 體thể 故cố 。 即tức 無vô 苦Khổ 諦Đế 體thể 。 苦Khổ 諦Đế 無vô 體thể 故cố 。 能năng 起khởi 集Tập 諦Đế 。 亦diệc 無vô 體thể 。 集Tập 諦Đế 無vô 體thể 故cố 滅Diệt 諦Đế 亦diệc 無vô 體thể 。 滅Diệt 諦Đế 無vô 體thể 故cố 向hướng 苦khổ 滅diệt 道đạo 。 以dĩ 正chánh 見kiến 為vi 首thủ 。 道Đạo 諦Đế 所sở 修tu 即tức 為vi 無vô 體thể 。 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 彼bỉ 得đắc 此thử 過quá 。 以dĩ 是thị 故cố 。 諸chư 有hữu 怖bố 畏úy 生sanh 死tử 眾chúng 生sanh 。 於ư 四Tứ 諦Đế 境cảnh 界giới 。 勤cần 行hành 精tinh 進tấn 。 苦khổ 應ưng 知tri 。 集tập 應ưng 斷đoạn 。 滅diệt 應ưng 證chứng 。 道đạo 應ưng 修tu 。 此thử 等đẳng 皆giai 無vô 。 云vân 何hà 無vô 耶da 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 知tri 及cập 若nhược 斷đoạn 。 修tu 證chứng 作tác 業nghiệp 等đẳng 。
聖Thánh 諦Đế 無vô 體thể 故cố 。 是thị 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 謂vị 能năng 作tác 聖thánh 人nhân 相tương 續tục 體thể 故cố 。 名danh 為vi 聖Thánh 諦Đế 。 又hựu 復phục 諦đế 者giả 。 謂vị 真chân 實thật 義nghĩa 。 若nhược 說thuyết 無vô 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
聖Thánh 諦Đế 無vô 體thể 故cố 。 四Tứ 果Quả 亦diệc 無vô 有hữu 。
以dĩ 果quả 無vô 體thể 故cố 。 住trụ 果quả 者giả 亦diệc 無vô 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 身thân 見kiến 疑nghi 戒giới 取thủ 等đẳng 眾chúng 過quá 為vi 薪tân 。 聖Thánh 諦Đế 為vi 火hỏa 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 見kiến 聖Thánh 諦Đế 火hỏa 能năng 燒thiêu 煩phiền 惱não 。 住trụ 果quả 者giả 。 謂vị 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 又hựu 名danh 不bất 為vi 他tha 。 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 。 所sở 有hữu 天thiên 魔ma 。 不bất 能năng 破phá 壞hoại 。 又hựu 與dữ 戒giới 定định 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 等đẳng 和hòa 合hợp 故cố 名danh 僧Tăng 。 是thị 僧Tăng 名danh 為vi 無vô 上thượng 福phước 田điền 。 彼bỉ 若nhược 無vô 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 爾nhĩ 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 無vô 有hữu 僧Tăng 寶bảo 。 則tắc 無vô 有hữu 八bát 人nhân 。
聖Thánh 諦Đế 若nhược 無vô 體thể 。 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 寶bảo 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 無vô 僧Tăng 寶bảo 不bất 應ưng 有hữu 四tứ 道đạo 。 四Tứ 果Quả 差sai 別biệt 。
復phục 次thứ 無vô 僧Tăng 寶bảo 故cố 。 亦diệc 無vô 法Pháp 寶bảo 。 法Pháp 寶bảo 無vô 故cố 。 亦diệc 無vô 佛Phật 寶bảo 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 無vô 法pháp 僧Tăng 者giả 。 云vân 何hà 有hữu 佛Phật 寶bảo 。
若nhược 三Tam 寶Bảo 皆giai 空không 。 則tắc 破phá 一nhất 切thiết 有hữu 。
釋thích 曰viết 。 佛Phật 者giả 謂vị 自tự 覺giác 聖Thánh 諦Đế 。 復phục 能năng 覺giác 他tha 。 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 云vân 何hà 為vi 寶bảo 。 謂vị 難nan 得đắc 故cố 。 如như 經kinh 偈kệ 言ngôn 。 應ưng 解giải 我ngã 已dĩ 解giải 。 應ưng 修tu 我ngã 已dĩ 修tu 。 應ưng 斷đoạn 我ngã 已dĩ 斷đoạn 。 由do 是thị 故cố 稱xưng 佛Phật 。 此thử 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 法pháp 有hữu 自tự 體thể 中trung 得đắc 平bình 等đẳng 覺giác 。 是thị 故cố 名danh 佛Phật 。 如như 修Tu 多Đa 羅La 中trung 偈kệ 言ngôn 。 於ư 無vô 體thể 法pháp 中trung 。 覺giác 了liễu 盡tận 無vô 餘dư 。 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 覺giác 。 是thị 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 此thử 謂vị 諸chư 佛Phật 所sở 覺giác 境cảnh 界giới 。 若nhược 言ngôn 無vô 體thể 者giả 不bất 然nhiên 。 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 若nhược 三Tam 寶Bảo 皆giai 空không 則tắc 破phá 一nhất 切thiết 有hữu 。 是thị 義nghĩa 有hữu 過quá 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 因nhân 果quả 體thể 空không 。 法pháp 非phi 法pháp 亦diệc 空không 。
世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 等đẳng 。 如như 是thị 悉tất 皆giai 破phá 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 作tác 是thị 說thuyết 者giả 。 而nhi 不bất 欲dục 得đắc 有hữu 過quá 。 此thử 過quá 云vân 何hà 免miễn 耶da 。 若nhược 不bất 立lập 空không 而nhi 有hữu 起khởi 滅diệt 諸chư 體thể 有hữu 自tự 體thể 者giả 彼bỉ 得đắc 無vô 過quá 。 是thị 中trung 作tác 驗nghiệm 。 諸chư 體thể 有hữu 自tự 體thể 有hữu 起khởi 滅diệt 故cố 。 若nhược 言ngôn 諸chư 體thể 無vô 自tự 體thể 者giả 。 不bất 應ưng 見kiến 有hữu 起khởi 滅diệt 譬thí 如như 空không 華hoa 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 引dẫn 者giả 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
汝nhữ 今kim 自tự 不bất 解giải 。 空không 及cập 於ư 空không 義nghĩa 。
能năng 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 而nhi 欲dục 破phá 空không 耶da 。
釋thích 曰viết 。 空không 者giả 能năng 滅diệt 一nhất 切thiết 。 執chấp 著trước 戲hí 論luận 。 是thị 故cố 名danh 空không 。 空không 義nghĩa 者giả 謂vị 緣duyên 空không 之chi 智trí 。 名danh 為vi 空không 義nghĩa 。 汝nhữ 今kim 欲dục 得đắc 破phá 壞hoại 真chân 實thật 相tướng 者giả 。 如như 人nhân 運vận 拳quyền 以dĩ 打đả 虛hư 空không 。 徒đồ 自tự 疲bì 極cực 終chung 無vô 所sở 損tổn 。 汝nhữ 若nhược 作tác 是thị 言ngôn 。 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 無vô 起khởi 亦diệc 無vô 滅diệt 。 汝nhữ 作tác 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 亦diệc 徒đồ 疲bì 勞lao 不bất 解giải 中trung 意ý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
諸chư 佛Phật 依y 二nhị 諦đế 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。
一nhất 謂vị 世thế 俗tục 諦đế 。 二nhị 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
釋thích 曰viết 。 世thế 諦đế 者giả 謂vị 世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 。 如như 說thuyết 色sắc 等đẳng 起khởi 住trụ 滅diệt 相tương/tướng 。 如như 說thuyết 提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 去khứ 來lai 。 毘tỳ 師sư 奴nô 蜜mật 多đa 羅la 喫khiết 食thực 。 須tu 摩ma 達đạt 多đa 坐tọa 禪thiền 。 梵Phạm 摩ma 達đạt 多đa 解giải 脫thoát 。 如như 是thị 等đẳng 謂vị 世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 是thị 等đẳng 不bất 說thuyết 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 云vân 何hà 。 謂vị 是thị 第đệ 一nhất 而nhi 有hữu 義nghĩa 故cố 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 又hựu 是thị 最tối 上thượng 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 真chân 實thật 義nghĩa 故cố 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 真chân 實thật 者giả 。 無vô 他tha 緣duyên 等đẳng 為vi 相tương/tướng 。 若nhược 住trụ 真chân 實thật 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 者giả 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 為vi 遮già 彼bỉ 起khởi 等đẳng 隨tùy 順thuận 。 所sở 說thuyết 無vô 起khởi 等đẳng 及cập 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 皆giai 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 慧tuệ 者giả 云vân 何hà 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 能năng 為vi 第đệ 一nhất 遮già 作tác 不bất 顛điên 倒đảo 方phương 便tiện 因nhân 緣duyên 故cố 。 是thị 故cố 復phục 名danh 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 人nhân 不bất 能năng 解giải 。 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 相tương/tướng 。
即tức 不bất 解giải 真chân 實thật 。 甚thậm 深thâm 佛Phật 法Pháp 義nghĩa 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 若nhược 人nhân 不bất 解giải 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 。 不bất 錯thác 亂loạn 境cảnh 界giới 相tương/tướng 者giả 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 多đa 者giả 此thử 人nhân 不bất 解giải 。 甚thậm 深thâm 佛Phật 法Pháp 。 而nhi 起khởi 有hữu 體thể 無vô 體thể 執chấp 覺giác 。 深thâm 者giả 云vân 何hà 。 難nạn/nan 涉thiệp 渡độ 。 佛Phật 者giả 如như 先tiên 已dĩ 解giải 。 法pháp 者giả 為vi 令linh 天thiên 人nhân 證chứng 得đắc 甘cam 露lộ 法Pháp 故cố 。 行hành 者giả 於ư 如như 是thị 等đẳng 。 甚thậm 深thâm 境cảnh 界giới 。 應ưng 知tri 應ưng 斷đoạn 應ưng 證chứng 應ưng 修tu 。
復phục 次thứ 說thuyết 不bất 顛điên 倒đảo 教giáo 者giả 名danh 甘cam 露lộ 法Pháp 。 是thị 人nhân 於ư 第đệ 一nhất 甚thậm 深thâm 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 道Đạo 理lý 不bất 解giải 故cố 。 雖tuy 行hành 不bất 顛điên 倒đảo 住trụ 真chân 法pháp 境cảnh 界giới 。 而nhi 於ư 無vô 起khởi 無vô 滅diệt 。 法pháp 體thể 說thuyết 眾chúng 生sanh 。 於ư 非phi 境cảnh 界giới 起khởi 境cảnh 界giới 見kiến 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 不bất 解giải 中trung 論luận 道Đạo 理lý 。 而nhi 言ngôn 世thế 諦đế 中trung 起khởi 滅diệt 等đẳng 法pháp 。 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 。 作tác 是thị 分phân 別biệt 者giả 。 其kỳ 過quá 亦diệc 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 無vô 起khởi 亦diệc 無vô 滅diệt 。 有hữu 如như 是thị 分phân 別biệt 者giả 。 不bất 解giải 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 隨tùy 順thuận 世thế 諦đế 。 說thuyết 有hữu 持trì 戒giới 修tu 定định 。 生sanh 住trụ 滅diệt 等đẳng 諸chư 法pháp 體thể 。 無vô 智trí 之chi 人nhân 。 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 亦diệc 有hữu 是thị 事sự 。 作tác 是thị 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 者giả 。 墮đọa 在tại 諸chư 有hữu 。 曠khoáng 野dã 之chi 中trung 。 無vô 有hữu 出xuất 期kỳ 。
自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 若nhược 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 不bất 應ưng 宣tuyên 說thuyết 二nhị 諦đế 。 論luận 者giả 言ngôn 。 以dĩ 是thị 事sự 故cố 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 不bất 依y 世thế 諦đế 。 不bất 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
不bất 依y 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 終chung 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
釋thích 曰viết 。 世thế 俗tục 諦đế 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 性tánh 空không 。 而nhi 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。 故cố 妄vọng 生sanh 執chấp 著trước 。 於ư 世thế 間gian 為vi 實thật 。 諸chư 賢hiền 聖thánh 了liễu 達đạt 世thế 間gian 。 顛điên 倒đảo 性tánh 故cố 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 空không 無vô 自tự 性tánh 。 於ư 聖thánh 人nhân 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 亦diệc 名danh 為vi 實thật 。 佛Phật 為vi 眾chúng 生sanh 。 依y 二nhị 諦đế 說thuyết 。 云vân 何hà 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 謂vị 普phổ 過quá 一nhất 切thiết 言ngôn 語ngữ 道đạo 故cố 。 一nhất 切thiết 小Tiểu 乘Thừa 所sở 分phân 別biệt 者giả 。 令linh 離ly 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 因nhân 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 世thế 諦đế 不bất 能năng 證chứng 得đắc 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 以dĩ 是thị 故cố 。 煩phiền 惱não 及cập 生sanh 等đẳng 滅diệt 者giả 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 若nhược 不bất 依y 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。 終chung 不bất 可khả 得đắc 。
復phục 次thứ 外ngoại 道đạo 中trung 。 若nhược 有hữu 聰thông 慢mạn 者giả 。 作tác 如như 是thị 分phân 別biệt 。 有hữu 空không 不bất 空không 。 云vân 何hà 為vi 空không 。 謂vị 見kiến 諸chư 陰ấm 空không 。 以dĩ 彼bỉ 執chấp 見kiến 無vô 體thể 故cố 。 云vân 何hà 不bất 空không 。 謂vị 見kiến 諸chư 陰ấm 不bất 空không 。 而nhi 言ngôn 我ngã 已dĩ 見kiến 我ngã 。 今kim 見kiến 我ngã 當đương 見kiến 如như 是thị 諸chư 陰ấm 空không 。 不bất 離ly 諸chư 陰ấm 有hữu 空không 。 空không 中trung 見kiến 諸chư 陰ấm 。 諸chư 陰ấm 中trung 見kiến 空không 。 作tác 是thị 見kiến 者giả 。 是thị 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
少thiểu 智trí 愚ngu 癡si 者giả 。 以dĩ 惡ác 見kiến 壞hoại 空không 。
如như 不bất 善thiện 捉tróc 蛇xà 。 不bất 如như 法Pháp 持trì 咒chú 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 與dữ 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 命mạng 作tác 障chướng 礙ngại 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 為vi 惡ác 見kiến 所sở 壞hoại 。
復phục 次thứ 於ư 諸chư 無vô 體thể 起khởi 有hữu 體thể 見kiến 。 亦diệc 名danh 壞hoại 空không 。 譬thí 如như 不bất 善thiện 捉tróc 蛇xà 之chi 人nhân 。 自tự 害hại 其kỳ 命mạng 。 於ư 空không 執chấp 有hữu 體thể 者giả 。 亦diệc 能năng 害hại 解giải 脫thoát 命mạng 。 如như 持trì 咒chú 人nhân 不bất 依y 咒chú 法pháp 而nhi 自tự 損tổn 壞hoại 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 善thiện 解giải 空không 者giả 。 能năng 作tác 種chủng 種chủng 。 不bất 饒nhiêu 益ích 事sự 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
諸chư 佛Phật 以dĩ 是thị 故cố 。 迴hồi 心tâm 不bất 說thuyết 法Pháp 。
佛Phật 所sở 解giải 深thâm 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 入nhập 。
汝nhữ 今kim 若nhược 如như 是thị 。 於ư 空không 生sanh 誹phỉ 謗báng 。
謂vị 法pháp 無vô 起khởi 滅diệt 。 乃nãi 至chí 破phá 三Tam 寶Bảo 。
釋thích 曰viết 。 誹phỉ 謗báng 者giả 。 謂vị 言ngôn 一nhất 切thiết 是thị 空không 。 汝nhữ 瞋sân 忿phẫn 故cố 。 欲dục 與dữ 空không 作tác 過quá 者giả 。 空không 終chung 不bất 被bị 汝nhữ 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 體thể 無vô 自tự 體thể 者giả 。 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 空không 故cố 無vô 體thể 。 無vô 體thể 義nghĩa 者giả 。 我ngã 亦diệc 不bất 用dụng 。 以dĩ 有hữu 執chấp 著trước 相tương/tướng 故cố 。
復phục 次thứ 為vi 遮già 自tự 部bộ 人nhân 所sở 。 分phân 別biệt 空không 者giả 。 今kim 遮già 此thử 空không 故cố 而nhi 言ngôn 空không 無vô 自tự 體thể 。 亦diệc 不bất 執chấp 空không 作tác 是thị 分phân 別biệt 。 空không 者giả 今kim 應ưng 捨xả 故cố 。 如như 寶bảo 積tích 經kinh 中trung 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。
寧ninh 起khởi 我ngã 見kiến 。 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 亦diệc 不bất 作tác 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 起khởi 於ư 空không 見kiến 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 不bất 見kiến 色sắc 空không 。 不bất 見kiến 色sắc 不bất 空không 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 然nhiên 於ư 空không 者giả 。 則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 然nhiên 。
若nhược 不bất 然nhiên 空không 者giả 。 則tắc 一nhất 切thiết 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 正chánh 見kiến 空không 者giả 何hà 等đẳng 為vi 一nhất 切thiết 皆giai 然nhiên 。
謂vị 有hữu 起khởi 等đẳng 。 云vân 何hà 然nhiên 耶da 。 謂vị 有hữu 無vô 等đẳng 及cập 眼nhãn 等đẳng 。 皆giai 自tự 體thể 空không 。 如như 幻huyễn 丈trượng 夫phu 。 丈trượng 夫phu 自tự 體thể 。 空không 何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 藉tạ 眾chúng 緣duyên 聚tụ 集tập 為vi 體thể 故cố 。 云vân 何hà 為vi 體thể 。 體thể 謂vị 苦khổ 也dã 。 云vân 何hà 為vi 苦khổ 。 謂vị 此thử 起khởi 者giả 名danh 苦khổ 。 見kiến 苦khổ 等đẳng 行hành 。 名danh 為vi 苦Khổ 諦Đế 。 云vân 何hà 為vi 集tập 。 謂vị 起khởi 苦khổ 因nhân 者giả 名danh 集tập 。
復phục 次thứ 集tập 者giả 。 謂vị 從tùng 此thử 起khởi 苦khổ 故cố 名danh 集tập 。 若nhược 見kiến 集tập 等đẳng 行hành 。 名danh 為vi 集Tập 諦Đế 。 滅diệt 苦khổ 因nhân 者giả 。 名danh 之chi 為vi 滅Diệt 。 見kiến 滅diệt 等đẳng 行hành 名danh 為vi 滅Diệt 諦Đế 。 為vi 得đắc 滅diệt 苦khổ 因nhân 方phương 便tiện 故cố 。 而nhi 名danh 為vi 道đạo 。 若nhược 見kiến 道đạo 等đẳng 行hành 名danh 為vi 道đạo 。 諦đế 彼bỉ 聖Thánh 諦Đế 如như 是thị 有hữu 故cố 其kỳ 法pháp 得đắc 成thành 。 以dĩ 自tự 然nhiên 智trí 覺giác 。 於ư 一nhất 切thiết 行hành 。 故cố 乃nãi 名danh 為vi 。 佛Phật 隨tùy 順thuận 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 者giả 。 如như 經kinh 言ngôn 。
佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。
如như 是thị 苦khổ 者giả 我ngã 於ư 往vãng 昔tích 。 不bất 聞văn 諸chư 法pháp 中trung 得đắc 眼nhãn 起khởi 智trí 起khởi 明minh 起khởi 覺giác 起khởi 是thị 等đẳng 諸chư 體thể 自tự 體thể 皆giai 如như 幻huyễn 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 見kiến 無vô 起khởi 等đẳng 名danh 見kiến 聖Thánh 諦Đế 。 如như 文Văn 殊Thù 道Đạo 行hạnh 經kinh 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。
若nhược 見kiến 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 無vô 起khởi 。 即tức 解giải 苦Khổ 諦Đế 。 若nhược 見kiến 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 無vô 住trụ 。 即tức 能năng 斷đoạn 集tập 。 若nhược 見kiến 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 能năng 證chứng 滅diệt 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 若nhược 見kiến 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 無vô 自tự 體thể 。 即tức 是thị 修tu 道Đạo 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 摩ma 訶ha 衍diễn 中trung 聖Thánh 諦Đế 道Đạo 理lý 得đắc 成thành 。 道Đạo 理lý 成thành 故cố 。 智trí 慧tuệ 得đắc 成thành 。 智trí 慧tuệ 成thành 故cố 。 一nhất 切thiết 皆giai 可khả 然nhiên 若nhược 誹phỉ 謗báng 空không 者giả 。 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 若nhược 不bất 然nhiên 空không 者giả 。 一nhất 切thiết 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
汝nhữ 今kim 持trì 自tự 過quá 。 而nhi 欲dục 與dữ 我ngã 耶da 。
亦diệc 如như 人nhân 乘thừa 馬mã 。 自tự 忘vong 其kỳ 所sở 乘thừa 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 不bất 欲dục 令linh 空không 有hữu 過quá 失thất 者giả 。 今kim 當đương 說thuyết 之chi 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
汝nhữ 若nhược 見kiến 諸chư 法pháp 。 皆giai 有hữu 自tự 體thể 者giả 。
諸chư 體thể 無vô 因nhân 緣duyên 。 還hoàn 成thành 自tự 然nhiên 見kiến 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 見kiến 諸chư 體thể 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 則tắc 無vô 諸chư 體thể 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 不bất 待đãi 因nhân 緣duyên 而nhi 有hữu 體thể 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 見kiến 諸chư 體thể 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 今kim 當đương 說thuyết 過quá 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 因nhân 果quả 無vô 待đãi 。 作tác 者giả 及cập 作tác 業nghiệp 。
及cập 至chí 起khởi 滅diệt 等đẳng 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 壞hoại 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 不bất 待đãi 因nhân 緣duyên 者giả 。 因nhân 果quả 等đẳng 義nghĩa 皆giai 亦diệc 不bất 成thành 。 汝nhữ 云vân 何hà 於ư 空không 義nghĩa 。 妄vọng 生sanh 分phân 別biệt 。 譬thí 如như 小tiểu 兒nhi 。 見kiến 畫họa 夜dạ 叉xoa 而nhi 生sanh 怖bố 心tâm 。 發phát 聲thanh 大đại 叫khiếu 。 若nhược 色sắc 等đẳng 是thị 空không 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 如như 虛hư 空không 華hoa 。 作tác 是thị 分phân 別biệt 者giả 。 不bất 應ưng 於ư 此thử 。 而nhi 生sanh 怖bố 畏úy 。 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。
但đãn 為vi 假giả 名danh 字tự 。 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。
釋thích 曰viết 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 體thể 從tùng 緣duyên 起khởi 者giả 。 諸chư 緣duyên 中trung 眼nhãn 等đẳng 非phi 有hữu 非phi 無vô 非phi 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 非phi 。 非phi 有hữu 非phi 非phi 無vô 。 非phi 異dị 非phi 一nhất 。 非phi 自tự 非phi 他tha 。 亦diệc 非phi 俱câu 非phi 不bất 俱câu 。 所sở 有hữu 從tùng 緣duyên 起khởi 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 自tự 體thể 無vô 起khởi 。 依y 世thế 諦đế 故cố 有hữu 眼nhãn 等đẳng 起khởi 。 我ngã 說thuyết 此thử 起khởi 空không 者giả 。 謂vị 自tự 體thể 空không 故cố 。 如như 經kinh 偈kệ 言ngôn 。 從tùng 緣duyên 不bất 名danh 生sanh 。 生sanh 法pháp 無vô 自tự 體thể 。 若nhược 有hữu 屬thuộc 緣duyên 者giả 。 是thị 即tức 名danh 為vi 空không 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 但đãn 是thị 假giả 施thi 設thiết 。 其kỳ 有hữu 解giải 空không 者giả 。 名danh 為vi 不bất 放phóng 逸dật 。 如như 楞lăng 伽già 經kinh 說thuyết 。 自tự 體thể 無vô 起khởi 。 體thể 無vô 起khởi 者giả 。 如như 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 。 我ngã 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 若nhược 言ngôn 從tùng 緣duyên 生sanh 者giả 。 亦diệc 是thị 空không 之chi 異dị 名danh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 施thi 設thiết 故cố 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 法pháp 。 並tịnh 是thị 世thế 諦đế 所sở 作tác 。 如như 是thị 施thi 設thiết 名danh 字tự 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 如như 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 說thuyết 。 云vân 何hà 名danh 中trung 道đạo 。 謂vị 離ly 有hữu 起khởi 無vô 起khởi 及cập 有hữu 無vô 等đẳng 邊biên 故cố 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 所sở 謂vị 諸chư 體thể 。 無vô 起khởi 無vô 不bất 起khởi 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。 修tu 中trung 道đạo 者giả 。 觀quán 察sát 之chi 時thời 。 不bất 見kiến 眼nhãn 有hữu 體thể 。 不bất 見kiến 眼nhãn 無vô 體thể 。 乃nãi 至chí 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 不bất 見kiến 體thể 。 不bất 見kiến 無vô 體thể 。 又hựu 如như 寶bảo 積tích 經kinh 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。
有hữu 是thị 一nhất 邊biên 。 無vô 是thị 一nhất 邊biên 。 離ly 二nhị 中trung 間gian 。 則tắc 無vô 色sắc 無vô 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 如như 是thị 中Trung 道Đạo 。 名danh 為vi 得đắc 證chứng 實thật 相tướng 方phương 便tiện 。 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。
如như 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 空không 者giả 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 從tùng 緣duyên 所sở 起khởi 物vật 。 譬thí 如như 幻huyễn 等đẳng 丈trượng 夫phu 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 如như 虛hư 空không 等đẳng 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 從tùng 緣duyên 生sanh 法pháp 為vi 出xuất 因nhân 者giả 。 於ư 彼bỉ 宗tông 中trung 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 是thị 彼bỉ 出xuất 因nhân 之chi 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 虛hư 空không 之chi 過quá 已dĩ 如như 先tiên 說thuyết 。 大đại 過quá 咎cữu 者giả 。 今kim 聚tụ 汝nhữ 身thân 難nan 可khả 逃đào 避tị 。 云vân 何hà 過quá 咎cữu 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 一nhất 切thiết 不bất 空không 。 無vô 起khởi 亦diệc 無vô 滅diệt 。
無vô 四tứ 聖Thánh 諦Đế 體thể 。 過quá 還hoàn 在tại 汝nhữ 身thân 。
釋thích 曰viết 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 若nhược 苦khổ 非phi 空không 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 則tắc 無vô 作tác 者giả 。 無vô 作tác 者giả 故cố 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 執chấp 是thị 有hữu 者giả 。 世thế 諦đế 之chi 中trung 亦diệc 所sở 不bất 信tín 。 何hà 況huống 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 耶da 。 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 者giả 。 何hà 處xứ 當đương 有hữu 苦khổ 。
無vô 常thường 即tức 苦khổ 義nghĩa 。 彼bỉ 苦khổ 無vô 自tự 體thể 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 若nhược 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 常thường 。 常thường 則tắc 非phi 苦khổ 。 修tu 多đa 羅la 人nhân 言ngôn 。 若nhược 無vô 常thường 故cố 苦khổ 。 苦khổ 故cố 無vô 我ngã 。 若nhược 無vô 我ngã 者giả 。 則tắc 無vô 自tự 體thể 。 以dĩ 如như 是thị 故cố 。 苦khổ 無vô 自tự 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 者giả 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
苦khổ 既ký 無vô 自tự 體thể 。 何hà 處xứ 當đương 有hữu 集tập 。
以dĩ 集tập 無vô 有hữu 故cố 。 是thị 則tắc 破phá 於ư 空không 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 苦khổ 體thể 無vô 起khởi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 不bất 待đãi 因nhân 緣duyên 有hữu 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
苦khổ 若nhược 定định 有hữu 性tánh 。 先tiên 來lai 所sở 不bất 見kiến 。
於ư 今kim 云vân 何hà 見kiến 。 其kỳ 性tánh 不bất 異dị 故cố 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 先tiên 不bất 見kiến 苦khổ 性tánh 。 得đắc 聖thánh 果Quả 時thời 亦diệc 應ưng 不bất 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 性tánh 若nhược 定định 者giả 。 云vân 何hà 可khả 見kiến 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
苦khổ 若nhược 有hữu 體thể 者giả 。 不bất 應ưng 有hữu 滅diệt 義nghĩa 。
汝nhữ 著trước 有hữu 體thể 故cố 。 即tức 破phá 於ư 滅diệt 體thể 。
苦khổ 若nhược 有hữu 定định 性tánh 。 則tắc 無vô 有hữu 修tu 道Đạo 。
道đạo 若nhược 可khả 修tu 者giả 。 即tức 無vô 有hữu 定định 性tánh 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 若nhược 有hữu 滅diệt 體thể 即tức 有hữu 苦khổ 體thể 。 修tu 者giả 云vân 何hà 數sác 數sác 起khởi 正chánh 見kiến 等đẳng 。 故cố 名danh 為vi 修tu 。 若nhược 此thử 道đạo 體thể 先tiên 已dĩ 成thành 就tựu 而nhi 有hữu 起khởi 者giả 不bất 然nhiên 。 若nhược 欲dục 避tị 此thử 等đẳng 過quá 。 而nhi 說thuyết 道Đạo 可khả 修tu 者giả 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 道đạo 是thị 可khả 修tu 。 即tức 無vô 有hữu 自tự 體thể 。
苦khổ 集tập 乃nãi 至chí 滅diệt 。 是thị 等đẳng 悉tất 皆giai 無vô 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 道đạo 有hữu 起khởi 義nghĩa 若nhược 成thành 亦diệc 不bất 離ly 無vô 自tự 體thể 。 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 上thượng 偈kệ 所sở 說thuyết 道Đạo 理lý 。 無vô 起khởi 苦khổ 者giả 。 以dĩ 苦khổ 無vô 故cố 。 滅diệt 則tắc 無vô 體thể 。 若nhược 言ngôn 是thị 滅diệt 苦khổ 之chi 道đạo 者giả 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
為vi 滅diệt 苦khổ 者giả 道đạo 。 何hà 有hữu 道đạo 可khả 得đắc 。
不bất 解giải 苦khổ 自tự 體thể 。 亦diệc 不bất 解giải 苦khổ 因nhân 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 道Đạo 理lý 苦khổ 有hữu 自tự 體thể 。 有hữu 自tự 體thể 者giả 則tắc 不bất 可khả 解giải 。 亦diệc 不bất 解giải 苦khổ 因nhân 之chi 過quá 。 斷đoạn 義nghĩa 不bất 成thành 。 不bất 斷đoạn 因nhân 體thể 故cố 。 斷đoạn 即tức 無vô 體thể 。 愛ái 體thể 無vô 盡tận 者giả 。 有hữu 盡tận 義nghĩa 不bất 成thành 。 滅diệt 名danh 無vô 體thể 。 無vô 體thể 故cố 證chứng 滅diệt 義nghĩa 不bất 成thành 。 若nhược 無vô 證chứng 滅diệt 趣thú 滅diệt 之chi 道đạo 。 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 修tu 。 若nhược 無vô 修tu 道Đạo 亦diệc 無vô 證chứng 四Tứ 果Quả 人nhân 。 若nhược 欲dục 得đắc 有hữu 證chứng 果Quả 人nhân 。 而nhi 執chấp 有hữu 自tự 體thể 見kiến 不bất 捨xả 者giả 。 今kim 問vấn 何hà 故cố 不bất 捨xả 。 若nhược 所sở 證chứng 之chi 果Quả 。 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 云vân 何hà 復phục 說thuyết 。 有hữu 能năng 證chứng 人nhân 。 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
既ký 無vô 果quả 自tự 體thể 。 住trụ 果quả 向hướng 亦diệc 無vô 。
以dĩ 無vô 有hữu 八bát 人nhân 。 則tắc 無vô 有hữu 僧Tăng 寶bảo 。
釋thích 曰viết 。 八bát 人nhân 者giả 。 謂vị 四tứ 道đạo 四Tứ 果Quả 。 人nhân 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 人nhân 者giả 云vân 何hà 。 謂vị 人nhân 中trung 勝thắng 人nhân 士sĩ 夫phu 等đẳng 。 若nhược 四tứ 聖Thánh 諦Đế 無vô 自tự 體thể 者giả 。 非phi 獨độc 無vô 僧Tăng 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 無vô 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 寶bảo 。
無vô 有hữu 法pháp 僧Tăng 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 佛Phật 。
釋thích 曰viết 。 佛Phật 者giả 能năng 以dĩ 法pháp 覺giác 弟đệ 子tử 故cố 名danh 佛Phật 。
復phục 次thứ 今kim 問vấn 執chấp 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 為vi 有hữu 自tự 體thể 。 為vi 無vô 自tự 體thể 。 問vấn 曰viết 。 此thử 有hữu 何hà 過quá 而nhi 作tác 是thị 問vấn 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 汝nhữ 欲dục 得đắc 。 佛Phật 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 則tắc 不bất 藉tạ 覺giác 了liễu 真Chân 如Như 而nhi 名danh 為vi 佛Phật 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
不bất 以dĩ 覺giác 為vi 緣duyên 。 佛Phật 墮đọa 無vô 緣duyên 過quá 。
不bất 以dĩ 佛Phật 為vi 緣duyên 。 覺giác 墮đọa 無vô 緣duyên 過quá 。
佛Phật 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。
為vi 佛Phật 勤cần 精tinh 進tấn 。 不bất 應ưng 得đắc 成thành 佛Phật 。
是thị 法pháp 及cập 非phi 法pháp 。 無vô 人nhân 能năng 作tác 者giả 。
不bất 空không 何hà 須tu 作tác 。 有hữu 體thể 作tác 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 若nhược 法pháp 有hữu 自tự 體thể 而nhi 起khởi 作tác 者giả 不bất 然nhiên 。 又hựu 汝nhữ 意ý 謂vị 亦diệc 不bất 長trường/trưởng 小tiểu 令linh 大đại 。 亦diệc 不bất 了liễu 闇ám 令linh 明minh 。 此thử 過quá 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 云vân 何hà 作tác 者giả 皆giai 無vô 自tự 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 處xứ 處xứ 作tác 者giả 。 皆giai 見kiến 無vô 自tự 體thể 故cố 。 譬thí 如như 幻huyễn 所sở 作tác 事sự 內nội 入nhập 等đẳng 。 有hữu 作tác 亦diệc 如như 是thị 。 而nhi 此thử 內nội 入nhập 亦diệc 無vô 自tự 體thể 。 若nhược 有hữu 一nhất 物vật 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 即tức 違vi 先tiên 義nghĩa 。 此thử 謂vị 無vô 有hữu 所sở 作tác 體thể 故cố 。 汝nhữ 執chấp 有hữu 自tự 體thể 義nghĩa 。 體thể 若nhược 有hữu 者giả 。 汝nhữ 可khả 分phân 明minh 為vì 我ngã 說thuyết 之chi 。 若nhược 言ngôn 有hữu 作tác 及cập 有hữu 體thể 者giả 。 似tự 何hà 等đẳng 物vật 。 是thị 故cố 汝nhữ 所sở 說thuyết 者giả 。 皆giai 是thị 邪tà 見kiến 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
無vô 法pháp 非phi 法pháp 因nhân 。 果quả 得đắc 無vô 因nhân 過quá 。
若nhược 離ly 法pháp 非phi 法pháp 。 汝nhữ 得đắc 無vô 待đãi 果quả 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 不bất 違vi 世thế 論luận 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 欲dục 得đắc 有hữu 法pháp 非phi 法pháp 者giả 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 汝nhữ 欲dục 得đắc 有hữu 。 法pháp 非phi 法pháp 因nhân 果quả 。
從tùng 法pháp 非phi 法pháp 起khởi 。 云vân 何hà 不bất 是thị 空không 。
釋thích 曰viết 此thử 謂vị 凡phàm 有hữu 起khởi 者giả 皆giai 空không 故cố 。 譬thí 如như 幻huyễn 所sở 作tác 事sự 。 非phi 獨độc 違vi 汝nhữ 自tự 宗tông 。 今kim 更cánh 有hữu 餘dư 過quá 咎cữu 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 事sự 。 世thế 間gian 皆giai 被bị 破phá 。
若nhược 壞hoại 緣duyên 起khởi 法pháp 。 空không 義nghĩa 亦diệc 不bất 成thành 。
釋thích 曰viết 。 言ngôn 說thuyết 者giả 謂vị 作tác 是thị 言ngôn 。 作tác 瓶bình 作tác 衣y 提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 。 言ngôn 將tương 白bạch 牛ngưu 來lai 我ngã 欲dục 飲ẩm 乳nhũ 。 若nhược 瓶bình 等đẳng 有hữu 自tự 體thể 須tu 。 作tác 者giả 不bất 然nhiên 若nhược 不bất 欲dục 得đắc 從tùng 緣duyên 起khởi 者giả 。 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 若nhược 壞hoại 緣duyên 起khởi 法pháp 。 空không 義nghĩa 則tắc 不bất 成thành 。 汝nhữ 壞hoại 空không 義nghĩa 得đắc 何hà 等đẳng 過quá 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
一nhất 物vật 不bất 須tu 作tác 。 亦diệc 無vô 人nhân 起khởi 業nghiệp 。
不bất 作tác 名danh 作tác 者giả 。 則tắc 壞hoại 於ư 空không 義nghĩa 。
無vô 生sanh 亦diệc 無vô 滅diệt 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 常thường 。
種chủng 種chủng 諸chư 物vật 類loại 。 皆giai 住trụ 於ư 自tự 體thể 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 為vi 物vật 類loại 。 譬thí 如như 畫họa 壁bích 。 有hữu 種chủng 種chủng 色sắc 。 種chủng 種chủng 形hình 。 種chủng 種chủng 性tánh 。 種chủng 種chủng 量lượng 等đẳng 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 名danh 住trụ 自tự 體thể 。 謂vị 無vô 作tác 者giả 名danh 住trụ 自tự 體thể 。 以dĩ 不bất 壞hoại 故cố 。 而nhi 名danh 為vi 常thường 。 若nhược 言ngôn 常thường 者giả 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
未vị 得đắc 者giả 應ưng 得đắc 。 及cập 盡tận 苦khổ 邊biên 業nghiệp 。
一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 斷đoạn 。 以dĩ 無vô 空không 義nghĩa 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 所sở 證chứng 勝thắng 法Pháp 者giả 。 及cập 盡tận 苦khổ 邊biên 者giả 。 不bất 須tu 修tu 對đối 治trị 法pháp 。 所sở 說thuyết 之chi 相tướng 。 而nhi 不bất 欲dục 得đắc 。 如như 是thị 故cố 欲dục 得đắc 。 從tùng 緣duyên 起khởi 法pháp 。 如như 幻huyễn 如như 焰diễm 。 自tự 體thể 無vô 起khởi 。 為vi 有hữu 體thể 無vô 體thể 等đẳng 。 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 瞖ế 慧tuệ 眼nhãn 者giả 妄vọng 見kiến 諸chư 法pháp 不bất 從tùng 緣duyên 起khởi 。 此thử 見kiến 是thị 世thế 諦đế 見kiến 。 妄vọng 執chấp 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 其kỳ 見kiến 何hà 等đẳng 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
所sở 謂vị 苦khổ 與dữ 集tập 。 乃nãi 至chí 於ư 滅diệt 道đạo 。
見kiến 有hữu 生sanh 滅diệt 者giả 。 是thị 見kiến 名danh 不bất 見kiến 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 謂vị 不bất 見kiến 如như 實thật 緣duyên 起khởi 法pháp 故cố 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 若nhược 離ly 見kiến 苦khổ 等đẳng 諸chư 行hành 無vô 有hữu 別biệt 見kiến 諦Đế 法pháp 。 論luận 者giả 言ngôn 。 見kiến 諦Đế 者giả 有hữu 何hà 義nghĩa 耶da 。 自tự 部bộ 人nhân 言ngôn 。 謂vị 見kiến 內nội 諸chư 入nhập 等đẳng 有hữu 自tự 體thể 。 不bất 顛điên 倒đảo 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 起khởi 等đẳng 道Đạo 理lý 。 先tiên 來lai 已dĩ 遮già 。 見kiến 苦khổ 等đẳng 無vô 起khởi 。 是thị 見kiến 諦Đế 義nghĩa 者giả 。 得đắc 成thành 汝nhữ 向hướng 說thuyết 。 見kiến 內nội 入nhập 等đẳng 有hữu 自tự 體thể 不bất 顛điên 倒đảo 者giả 。 是thị 語ngữ 顛điên 倒đảo 。 汝nhữ 之chi 所sở 欲dục 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 成thành 。 應ưng 細tế 觀quán 察sát 。 云vân 何hà 見kiến 苦khổ 。 非phi 如như 子tử 從tùng 母mẫu 索sách 歡hoan 喜hỷ 丸hoàn 。 指chỉ 手thủ 言ngôn 。 得đắc 此thử 品phẩm 中trung 為vi 自tự 部bộ 人nhân 所sở 說thuyết 有hữu 過quá 遮già 空không 對đối 治trị 明minh 聖Thánh 諦Đế 無vô 體thể 。 令linh 物vật 信tín 解giải 是thị 品phẩm 義nghĩa 意ý 。 以dĩ 是thị 故cố 。 此thử 下hạ 引dẫn 經kinh 顯hiển 成thành 。 如như 梵Phạm 王Vương 所sở 問vấn 經kinh 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 梵Phạm 王Vương 。
以dĩ 此thử 門môn 應ưng 知tri 。 苦khổ 非phi 聖Thánh 諦Đế 。 知tri 集tập 滅diệt 道đạo 亦diệc 非phi 聖Thánh 諦Đế 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 。 是thị 聖Thánh 諦Đế 耶da 。 梵Phạm 王Vương 。 若nhược 苦khổ 無vô 起khởi 。 是thị 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 集tập 無vô 能năng 起khởi 。 是thị 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 如như 涅Niết 槃Bàn 無vô 起khởi 滅diệt 者giả 。 是thị 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 若nhược 知tri 諸chư 法pháp 。 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 修tu 於ư 道đạo 者giả 。 是thị 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 故cố 經kinh 說thuyết 。 若nhược 見kiến 因nhân 緣duyên 法pháp 。 是thị 人nhân 能năng 見kiến 佛Phật 。 亦diệc 見kiến 聖Thánh 諦Đế 。 能năng 得đắc 聖thánh 果Quả 。 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。
釋thích 觀quán 聖Thánh 諦Đế 品phẩm 竟cánh 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ