般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích
Quyển 10
偈Kệ 本Bổn 龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 論Luận 分Phân 別Biệt 明Minh 菩Bồ 薩Tát 唐Đường 波Ba 羅La 頗Phả 蜜Mật 多Đa 羅La 譯Dịch
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 十thập
偈kệ 本bổn 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 論luận 分phân 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 。
大đại 唐đường 中trung 印ấn 度độ 三tam 藏tạng 波ba 羅la 頗phả 蜜mật 多đa 羅la 譯dịch
觀Quán 業Nghiệp 品Phẩm 第đệ 十thập 七thất
釋thích 曰viết 。 今kim 此thử 品phẩm 者giả 。 亦diệc 為vi 遮già 空không 所sở 對đối 治trị 。 令linh 解giải 業nghiệp 果quả 無vô 自tự 體thể 義nghĩa 故cố 說thuyết 。
阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 彼bỉ 於ư 前tiền 品phẩm 中trung 說thuyết 。 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 眾chúng 生sanh 及cập 人nhân 等đẳng 亦diệc 皆giai 流lưu 轉chuyển 者giả 不bất 然nhiên 。 而nhi 彼bỉ 驗nghiệm 中trung 立lập 義nghĩa 言ngôn 。 諸chư 行hành 若nhược 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 者giả 。 是thị 斷đoạn 常thường 過quá 故cố 。 有hữu 流lưu 轉chuyển 者giả 不bất 然nhiên 。 而nhi 說thuyết 諸chư 行hành 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 流lưu 轉chuyển 。 彼bỉ 先tiên 作tác 此thử 說thuyết 故cố 。 我ngã 今kim 此thử 中trung 說thuyết 常thường 無vô 常thường 。 無vô 如như 是thị 過quá 。 而nhi 有hữu 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 作tác 是thị 說thuyết 者giả 。 欲dục 令linh 物vật 解giải 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 定định 有hữu 如như 是thị 內nội 諸chư 入nhập 諸chư 行hành 生sanh 死tử 與dữ 業nghiệp 果quả 合hợp 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 不bất 見kiến 諸chư 行hành 與dữ 業nghiệp 果quả 有hữu 合hợp 。 譬thí 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 今kim 有hữu 諸chư 行hành 與dữ 業nghiệp 果quả 合hợp 故cố 。 而nhi 有hữu 生sanh 死tử 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 。 觀quán 察sát 業nghiệp 果quả 。 其kỳ 義nghĩa 如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 廣quảng 說thuyết 。 故cố 彼bỉ 偈kệ 言ngôn 。 自tự 護hộ 身thân 口khẩu 思tư 。 及cập 彼bỉ 攝nhiếp 他tha 者giả 。 慈từ 法pháp 為vi 種chủng 子tử 。 能năng 得đắc 現hiện 未vị 果quả 。 所sở 言ngôn 思tư 者giả 。 謂vị 能năng 自tự 調điều 伏phục 。 遠viễn 離ly 非phi 法pháp 。 與dữ 此thử 心tâm 相tương 應ứng 思tư 故cố 名danh 為vi 思tư 攝nhiếp 他tha 者giả 。 謂vị 布bố 施thí 愛ái 語ngữ 。 救cứu 護hộ 怖bố 畏úy 者giả 。 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 能năng 攝nhiếp 他tha 故cố 。 名danh 為vi 攝nhiếp 他tha 。 慈từ 者giả 謂vị 心tâm 心tâm 即tức 名danh 法pháp 。 亦diệc 是thị 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 者giả 亦diệc 名danh 因nhân 。 為vi 誰thùy 因nhân 耶da 。 謂vị 果quả 之chi 因nhân 。 是thị 何hà 等đẳng 果quả 。 謂vị 是thị 現hiện 在tại 未vị 來lai 之chi 果quả 。 云vân 何hà 名danh 心tâm 為vi 種chủng 子tử 耶da 。 謂vị 能năng 起khởi 身thân 口khẩu 業nghiệp 故cố 。 名danh 為vi 種chủng 子tử 。 云vân 何hà 名danh 非phi 法pháp 。 違vi 法pháp 故cố 名danh 為vi 非phi 法pháp 。 非phi 法pháp 者giả 謂vị 惡ác 及cập 不bất 善thiện 等đẳng 。 云vân 何hà 名danh 無vô 記ký 。 謂vị 違vi 法pháp 非phi 法pháp 。 名danh 為vi 無vô 記ký 。 無vô 記ký 者giả 有hữu 四tứ 種chủng 業nghiệp 。 一nhất 者giả 報báo 生sanh 。 二nhị 者giả 威uy 儀nghi 。 三tam 者giả 工công 巧xảo 。 四tứ 者giả 變biến 化hóa 。 又hựu 無vô 記ký 者giả 。 不bất 記ký 善thiện 不bất 善thiện 故cố 。 名danh 為vi 無vô 記ký 。 又hựu 無vô 記ký 者giả 。 不bất 起khởi 善thiện 不bất 善thiện 果quả 。 亦diệc 名danh 無vô 記ký 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 差sai 別biệt 。 俱câu 舍xá 論luận 中trung 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 故cố 論luận 偈kệ 曰viết 。
大đại 仙tiên 所sở 說thuyết 業nghiệp 。 思tư 及cập 思tư 所sở 起khởi 。
於ư 是thị 二nhị 業nghiệp 中trung 。 無vô 量lượng 差sai 別biệt 說thuyết 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 大đại 仙tiên 。 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 亦diệc 名danh 為vi 仙tiên 。 佛Phật 於ư 其kỳ 中trung 。 最tối 尊tôn 上thượng 故cố 。 名danh 為vi 大đại 仙tiên 。 已dĩ 到đáo 一nhất 切thiết 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 功công 德đức 善thiện 根căn 彼bỉ 岸ngạn 故cố 。 名danh 為vi 大đại 仙tiên 。
復phục 次thứ 前tiền 偈kệ 列liệt 名danh 。 今kim 當đương 別biệt 釋thích 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
如như 前tiền 所sở 說thuyết 思tư 。 但đãn 名danh 為vi 意ý 業nghiệp 。
從tùng 思tư 所sở 起khởi 者giả 。 即tức 是thị 身thân 口khẩu 業nghiệp 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 說thuyết 思tư 但đãn 是thị 意ý 業nghiệp 。 謂vị 思tư 與dữ 意ý 相tương 應ứng 名danh 為vi 意ý 業nghiệp 。
復phục 次thứ 此thử 思tư 於ư 意ý 門môn 中trung 得đắc 究cứu 竟cánh 故cố 。 名danh 為vi 意ý 業nghiệp 。 非phi 身thân 口khẩu 業nghiệp 。 云vân 何hà 名danh 從tùng 思tư 所sở 起khởi 。 謂vị 知tri 已dĩ 知tri 已dĩ 作tác 作tác 者giả 名danh 思tư 所sở 起khởi 業nghiệp 。 此thử 業nghiệp 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 身thân 及cập 口khẩu 。 若nhược 於ư 身thân 門môn 究cứu 竟cánh 。 口khẩu 門môn 究cứu 竟cánh 者giả 。 名danh 身thân 業nghiệp 口khẩu 業nghiệp 。 說thuyết 二nhị 業nghiệp 已dĩ 。 次thứ 說thuyết 無vô 量lượng 種chủng 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 名danh 無vô 量lượng 種chủng 差sai 別biệt 耶da 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
身thân 業nghiệp 及cập 口khẩu 業nghiệp 。 作tác 與dữ 無vô 作tác 四tứ 。
語ngữ 起khởi 遠viễn 離ly 等đẳng 。 皆giai 有hữu 善thiện 不bất 善thiện 。
釋thích 曰viết 。 語ngữ 起khởi 者giả 。 謂vị 以dĩ 文văn 字tự 了liễu 了liễu 出xuất 言ngôn 。 名danh 為vi 語ngữ 起khởi 。 云vân 何hà 名danh 遠viễn 離ly 。 謂vị 運vận 動động 身thân 手thủ 等đẳng 。 運vận 動động 者giả 。 謂vị 起khởi 念niệm 言ngôn 。 我ngã 當đương 作tác 此thử 善thiện 業nghiệp 。 從tùng 初sơ 受thọ 善thiện 業nghiệp 思tư 。 後hậu 受thọ 善thiện 業nghiệp 思tư 。 所sở 起khởi 之chi 人nhân 。 若nhược 作tác 善thiện 業nghiệp 。 若nhược 不bất 作tác 業nghiệp 。 遠viễn 離ly 無vô 作tác 色sắc 體thể 恆hằng 生sanh 。 不bất 遠viễn 離ly 者giả 。 亦diệc 如như 是thị 念niệm 言ngôn 。 我ngã 當đương 作tác 此thử 不bất 善thiện 業nghiệp 。 若nhược 身thân 若nhược 口khẩu 。 若nhược 意ý 從tùng 初sơ 不bất 善thiện 業nghiệp 剎sát 那na 所sở 起khởi 之chi 人nhân 。 若nhược 作tác 惡ác 業nghiệp 。 若nhược 不bất 作tác 從tùng 不bất 善thiện 因nhân 。 名danh 不bất 遠viễn 離ly 。 無vô 作tác 色sắc 體thể 恆hằng 生sanh 。 云vân 何hà 名danh 作tác 無vô 作tác 色sắc 。 以dĩ 身thân 口khẩu 色sắc 令linh 他tha 解giải 者giả 名danh 為vi 作tác 色sắc 。 不bất 以dĩ 身thân 口khẩu 。 色sắc 令linh 他tha 解giải 者giả 名danh 無vô 作tác 色sắc 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
受thọ 用dụng 自tự 體thể 福phước 。 罪tội 生sanh 亦diệc 如như 是thị 。
及cập 思tư 為vi 七thất 業nghiệp 。 能năng 了liễu 諸chư 業nghiệp 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 受thọ 用dụng 自tự 體thể 。 謂vị 檀đàn 越việt 所sở 捨xả 房phòng 舍xá 園viên 林lâm 。 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 臥ngọa 具cụ 湯thang 藥dược 。 資tư 身thân 具cụ 等đẳng 。 云vân 何hà 名danh 福phước 。 謂vị 撈# 漉lộc 義nghĩa 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 沒một 溺nịch 煩phiền 惱não 河hà 中trung 。 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 漉lộc 出xuất 眾chúng 生sanh 。 置trí 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 。 故cố 名danh 為vi 福phước 。 非phi 福phước 者giả 。 謂vị 作tác 種chủng 種chủng 不bất 善thiện 之chi 事sự 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 入nhập 諸chư 惡ác 道đạo 。 云vân 何hà 亦diệc 是thị 受thọ 用dụng 自tự 體thể 。 謂vị 違vi 背bội 福phước 故cố 。 名danh 為vi 非phi 福phước 。 解giải 福phước 非phi 福phước 已dĩ 。 次thứ 解giải 思tư 義nghĩa 。 以dĩ 何hà 法pháp 故cố 。 名danh 之chi 為vi 思tư 。 謂vị 功công 德đức 與dữ 過quá 惡ác 。 及cập 非phi 功công 德đức 與dữ 過quá 惡ác 。 起khởi 心tâm 所sở 作tác 意ý 業nghiệp 者giả 名danh 思tư 。 彼bỉ 論luận 如như 是thị 以dĩ 七thất 種chủng 業nghiệp 說thuyết 為vi 業nghiệp 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 坐tọa 禪thiền 誦tụng 經Kinh 。 聽thính 聞văn 記ký 念niệm 等đẳng 。 亦diệc 名danh 為vi 業nghiệp 。 皆giai 攝nhiếp 在tại 七thất 種chủng 中trung 故cố 。 而nhi 不bất 別biệt 說thuyết 。 有hữu 此thử 業nghiệp 故cố 。 見kiến 業nghiệp 與dữ 果quả 合hợp 。 與dữ 果quả 合hợp 者giả 。 謂vị 於ư 五ngũ 趣thú 中trung 。 有hữu 五ngũ 陰ấm 起khởi 相tương/tướng 。 是thị 故cố 品phẩm 初sơ 說thuyết 業nghiệp 與dữ 果quả 合hợp 為vi 出xuất 因nhân 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 生sanh 死tử 義nghĩa 得đắc 成thành 。 以dĩ 有hữu 縛phược 有hữu 解giải 故cố 。 有hữu 生sanh 死tử 體thể 。 論luận 者giả 言ngôn 。 今kim 此thử 業nghiệp 者giả 。 為vi 一nhất 起khởi 已dĩ 乃nãi 至chí 受thọ 果quả 已dĩ 來lai 恆hằng 住trụ 耶da 。 為vi 一nhất 剎sát 那na 。 起khởi 已dĩ 即tức 滅diệt 耶da 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 其kỳ 過quá 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 住trụ 至chí 受thọ 果quả 。 此thử 業nghiệp 即tức 為vi 常thường 。
業nghiệp 若nhược 滅diệt 去khứ 者giả 。 滅diệt 已dĩ 誰thùy 生sanh 果quả 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 業nghiệp 自tự 體thể 起khởi 已dĩ 無vô 間gian 不bất 壞hoại 。 後hậu 方phương 有hữu 壞hoại 者giả 不bất 然nhiên 。 墮đọa 常thường 過quá 故cố 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 如như 芭ba 蕉tiêu 竹trúc 葦vi 等đẳng 。 於ư 後hậu 與dữ 果quả 已dĩ 即tức 壞hoại 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 竹trúc 葦vi 等đẳng 一nhất 一nhất 剎sát 那na 隨tùy 壞hoại 不bất 住trụ 。 後hậu 時thời 相tương 似tự 相tương 續tục 斷đoạn 者giả 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 壞hoại 耳nhĩ 。 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 說thuyết 業nghiệp 如như 竹trúc 葦vi 等đẳng 相tương 續tục 至chí 受thọ 果quả 者giả 不bất 然nhiên 。 若nhược 言ngôn 有hữu 業nghiệp 法pháp 自tự 體thể 先tiên 後hậu 俱câu 不bất 壞hoại 者giả 。 難nạn/nan 令linh 物vật 解giải 汝nhữ 非phi 無vô 過quá 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 初sơ 未vị 得đắc 壞hoại 因nhân 故cố 不bất 壞hoại 。 後hậu 時thời 得đắc 壞hoại 因nhân 來lai 方phương 壞hoại 。 有hữu 何hà 過quá 耶da 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 立lập 有hữu 壞hoại 因nhân 者giả 。 而nhi 彼bỉ 物vật 不bất 是thị 壞hoại 因nhân 。 與dữ 此thử 物vật 異dị 故cố 。 是thị 因nhân 故cố 。 譬thí 如như 餘dư 物vật 。 如như 阿a 含hàm 中trung 說thuyết 。 身thân 及cập 諸chư 根căn 等đẳng 一nhất 剎sát 那na 起khởi 已dĩ 不bất 住trụ 。 汝nhữ 義nghĩa 與dữ 經kinh 相tương 違vi 。 若nhược 汝nhữ 欲dục 避tị 此thử 過quá 。 而nhi 受thọ 起khởi 已dĩ 無vô 間gian 即tức 壞hoại 者giả 。 是thị 亦diệc 有hữu 過quá 。 業nghiệp 若nhược 滅diệt 者giả 。 即tức 無vô 自tự 體thể 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 業nghiệp 正chánh 滅diệt 時thời 能năng 與dữ 果quả 者giả 。 而nhi 此thử 滅diệt 時thời 名danh 半bán 滅diệt 。 半bán 未vị 滅diệt 能năng 與dữ 果quả 者giả 不bất 然nhiên 。 同đồng 前tiền 所sở 答đáp 過quá 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 不bất 可khả 說thuyết 滅diệt 已dĩ 與dữ 果quả 不bất 滅diệt 與dữ 果quả 者giả 。 此thử 名danh 不bất 可khả 說thuyết 業nghiệp 。 若nhược 不bất 可khả 說thuyết 。 業nghiệp 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 能năng 與dữ 果quả 者giả 不bất 然nhiên 。 不bất 可khả 說thuyết 故cố 。 譬thí 如như 欲dục 生sanh 時thời 。 汝nhữ 所sở 見kiến 者giả 。 不bất 能năng 堅kiên 固cố 。 出xuất 因nhân 不bất 成thành 。 亦diệc 違vi 汝nhữ 義nghĩa 。
阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 有hữu 相tương 續tục 故cố 。 我ngã 義nghĩa 無vô 違vi 。 云vân 何hà 知tri 耶da 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
如như 芽nha 等đẳng 相tương 續tục 。 而nhi 從tùng 種chủng 子tử 生sanh 。
由do 是thị 而nhi 生sanh 果quả 。 離ly 種chủng 無vô 相tướng 續tục 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 從tùng 芽nha 生sanh 莖hành 。 乃nãi 至chí 枝chi 葉diệp 。 花hoa 果quả 等đẳng 各các 有hữu 其kỳ 相tương/tướng 。 種chủng 子tử 雖tuy 滅diệt 由do 起khởi 相tương 續tục 展triển 轉chuyển 至chí 果quả 。 若nhược 離ly 種chủng 子tử 芽nha 等đẳng 相tương 續tục 則tắc 無vô 流lưu 轉chuyển 。 以dĩ 是thị 故cố 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
種chủng 子tử 有hữu 相tương 續tục 。 從tùng 相tương 續tục 有hữu 果quả 。
先tiên 種chủng 而nhi 後hậu 果quả 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 斷đoạn 。 謂vị 有hữu 種chủng 子tử 相tương 續tục 住trụ 故cố 。 云vân 何hà 不bất 常thường 。 謂vị 芽nha 起khởi 已dĩ 種chủng 子tử 壞hoại 故cố 。 內nội 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
如như 是thị 從tùng 初sơ 心tâm 。 心tâm 法pháp 相tướng 續tục 起khởi 。
從tùng 是thị 而nhi 起khởi 果quả 。 離ly 心tâm 無vô 相tướng 續tục 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 慈từ 心tâm 不bất 慈từ 心tâm 名danh 為vi 業nghiệp 。 此thử 心tâm 雖tuy 滅diệt 而nhi 相tương 續tục 起khởi 。 此thử 相tương 續tục 果quả 起khởi 者giả 。 謂vị 愛ái 非phi 愛ái 有hữu 受thọ 想tưởng 故cố 。 若nhược 離ly 心tâm 者giả 果quả 則tắc 不bất 起khởi 。 今kim 當đương 說thuyết 相tương 續tục 法pháp 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
從tùng 心tâm 有hữu 相tương 續tục 。 從tùng 相tương 續tục 有hữu 果quả 。
故cố 業nghiệp 在tại 果quả 先tiên 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 斷đoạn 。 謂vị 相tương 續tục 能năng 起khởi 果quả 故cố 。 云vân 何hà 不bất 常thường 。 不bất 至chí 第đệ 二nhị 剎sát 那na 住trụ 故cố 。 此thử 中trung 作tác 驗nghiệm 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 如như 是thị 業nghiệp 果quả 與dữ 眾chúng 生sanh 名danh 字tự 。 諸chư 行hành 合hợp 諸chư 有hữu 欲dục 得đắc 勝thắng 果quả 眾chúng 生sanh 。 如Như 來Lai 為vi 說thuyết 。 得đắc 果quả 方phương 便tiện 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 得đắc 樂lạc 果quả 方phương 便tiện 。 譬thí 如như 虛hư 空không 花hoa 鬘man 。 今kim 說thuyết 有hữu 方phương 便tiện 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
求cầu 法Pháp 方phương 便tiện 者giả 。 謂vị 十thập 白bạch 業nghiệp 道đạo 。
勝thắng 欲dục 樂lạc 五ngũ 種chủng 。 現hiện 未vị 二nhị 世thế 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 法pháp 者giả 謂vị 果quả 法pháp 。 方phương 便tiện 者giả 謂vị 得đắc 果quả 法pháp 。 因nhân 因nhân 者giả 謂vị 白bạch 業nghiệp 。 果quả 者giả 謂vị 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 得đắc 五ngũ 欲dục 樂lạc 。 得đắc 何hà 等đẳng 果quả 。 謂vị 得đắc 報báo 果quả 依y 果quả 。 白bạch 謂vị 善thiện 淨tịnh 。 能năng 成thành 就tựu 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 者giả 。 從tùng 是thị 十thập 白bạch 業nghiệp 道đạo 生sanh 。 十thập 者giả 謂vị 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà 行hành 。 不bất 妄vọng 語ngữ 。 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 。 不bất 惡ác 口khẩu 。 不bất 無vô 益ích 語ngữ 。 不bất 嫉tật 。 不bất 恚khuể 。 不bất 邪tà 見kiến 等đẳng 。 名danh 十thập 白bạch 業nghiệp 。 亦diệc 名danh 十Thập 善Thiện 業Nghiệp 道Đạo 。 皆giai 從tùng 身thân 口khẩu 意ý 生sanh 。 云vân 何hà 名danh 勝thắng 果quả 。 謂vị 於ư 人nhân 天thiên 趣thú 中trung 得đắc 最tối 勝thắng 人nhân 天thiên 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
人nhân 能năng 降hàng 伏phục 心tâm 。 利lợi 益ích 於ư 眾chúng 生sanh 。
是thị 名danh 為vi 慈từ 善thiện 。 得đắc 二nhị 世thế 果quả 報báo 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 有hữu 此thử 得đắc 果quả 方phương 便tiện 。 如như 所sở 說thuyết 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 說thuyết 業nghiệp 果quả 有hữu 相tương 續tục 故cố 。 而nhi 以dĩ 種chủng 子tử 為ví 喻dụ 者giả 。 則tắc 有hữu 大đại 過quá 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
作tác 此thử 分phân 別biệt 者giả 。 得đắc 大đại 及cập 多đa 過quá 。
是thị 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 於ư 義nghĩa 則tắc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 不bất 然nhiên 。 此thử 謂vị 如như 汝nhữ 向hướng 分phân 別biệt 有hữu 種chủng 子tử 相tương 續tục 相tương 似tự 法pháp 體thể 者giả 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 種chủng 子tử 有hữu 形hình 有hữu 色sắc 有hữu 對đối 。 是thị 可khả 見kiến 法pháp 得đắc 有hữu 相tương 續tục 。 今kim 思tư 惟duy 是thị 事sự 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 心tâm 之chi 與dữ 業nghiệp 無vô 形hình 無vô 色sắc 。 無vô 對đối 不bất 可khả 見kiến 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 生sanh 滅diệt 不bất 住trụ 。 欲dục 與dữ 為vi 驗nghiệm 者giả 。 是thị 驗nghiệm 不bất 成thành 。 又hựu 從tùng 種chủng 至chí 芽nha 者giả 。 為vi 滅diệt 已dĩ 相tương 續tục 至chí 芽nha 。 為vi 不bất 滅diệt 相tương 續tục 至chí 芽nha 。 若nhược 滅diệt 已dĩ 至chí 芽nha 者giả 。 芽nha 則tắc 無vô 因nhân 。 若nhược 不bất 滅diệt 而nhi 至chí 芽nha 者giả 。 應ưng 從tùng 初sơ 種chủng 子tử 常thường 生sanh 於ư 芽nha 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 一nhất 種chủng 子tử 中trung 則tắc 生sanh 一nhất 切thiết 眾chúng 芽nha 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 有hữu 大đại 過quá 故cố 。 正chánh 量lượng 部bộ 人nhân 謂vị 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 有hữu 人nhân 相tương 續tục 能năng 起khởi 天thiên 等đẳng 相tương 續tục 業nghiệp 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 種chủng 性tánh 別biệt 故cố 。 譬thí 如như 荏nhẫm 婆bà 子tử 不bất 生sanh 菴am 羅la 果quả 等đẳng 。 若nhược 善thiện 心tâm 次thứ 第đệ 能năng 起khởi 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 心tâm 。 無vô 記ký 心tâm 次thứ 第đệ 能năng 起khởi 善thiện 不bất 善thiện 心tâm 。 不bất 善thiện 心tâm 次thứ 第đệ 能năng 起khởi 善thiện 無vô 記ký 心tâm 者giả 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。 乃nãi 至chí 欲dục 界giới 繫hệ 心tâm 次thứ 第đệ 能năng 起khởi 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 心tâm 。 及cập 起khởi 無vô 漏lậu 心tâm 。 無vô 漏lậu 心tâm 復phục 展triển 轉chuyển 起khởi 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 心tâm 。 亦diệc 如như 上thượng 說thuyết 芽nha 起khởi 者giả 。 今kim 悉tất 不bất 然nhiên 。 如như 前tiền 所sở 立lập 驗nghiệm 中trung 已dĩ 總tổng 破phá 故cố 。 有hữu 作tác 善thiện 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 我ngã 今kim 當đương 說thuyết 。 順thuận 業nghiệp 果quả 報báo 正chánh 分phân 別biệt 義nghĩa 。 是thị 何hà 分phân 別biệt 。 如như 前tiền 分phân 別biệt 種chủng 子tử 相tương 續tục 相tương 似tự 者giả 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 無vô 彼bỉ 過quá 故cố 。 過quá 垢cấu 不bất 能năng 染nhiễm 。 說thuyết 何hà 等đẳng 耶da 。 謂vị 說thuyết 正chánh 分phân 別biệt 義nghĩa 。 是thị 誰thùy 說thuyết 耶da 。 如như 阿a 含hàm 經kinh 中trung 偈kệ 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 及cập 緣Duyên 覺Giác 。 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 聖thánh 眾chúng 。 所sở 共cộng 分phân 別biệt 者giả 。 分phân 別biệt 何hà 等đẳng 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
不bất 失thất 法Pháp 如như 券khoán 。 業nghiệp 如như 負phụ 財tài 物vật 。
而nhi 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 約ước 界giới 有hữu 四tứ 種chủng 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 不bất 失thất 法pháp 在tại 。 如như 債trái 主chủ 有hữu 券khoán 主chủ 。 雖tuy 與dữ 財tài 而nhi 不bất 散tán 失thất 。 至chí 於ư 後hậu 時thời 。 子tử 本bổn 俱câu 得đắc 。 業nghiệp 亦diệc 如như 是thị 。 能năng 得đắc 後hậu 果quả 。 業nghiệp 雖tuy 已dĩ 壞hoại 由do 有hữu 不bất 失thất 法pháp 在tại 。 能năng 令linh 行hành 人nhân 。 得đắc 勝thắng 果quả 報báo 。 亦diệc 如như 債trái 主chủ 既ký 得đắc 財tài 已dĩ 。 於ư 負phụ 債trái 人nhân 前tiền 毀hủy 其kỳ 本bổn 券khoán 。 如như 是thị 如như 是thị 。 不bất 失thất 法pháp 能năng 與dữ 造tạo 業nghiệp 者giả 果quả 已dĩ 。 其kỳ 體thể 亦diệc 壞hoại 不bất 失thất 法pháp 者giả 有hữu 幾kỷ 種chủng 耶da 。 約ước 界giới 有hữu 四tứ 。 云vân 何hà 為vi 四tứ 。 謂vị 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 及cập 無vô 漏lậu 界giới 。 不bất 失thất 法pháp 者giả 是thị 何hà 性tánh 耶da 。 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 。 無vô 覆phú 者giả 亦diệc 名danh 不bất 隱ẩn 沒một 。 無vô 記ký 此thử 謂vị 不bất 說thuyết 善thiện 不bất 善thiện 。 故cố 名danh 為vi 無vô 記ký 。 此thử 不bất 失thất 法pháp 。 何hà 道đạo 所sở 斷đoạn 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
不bất 為vi 見kiến 道đạo 斷đoạn 。 而nhi 是thị 修tu 道Đạo 斷đoạn 。
以dĩ 是thị 不bất 失thất 法pháp 。 諸chư 業nghiệp 有hữu 果quả 報báo 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 見kiến 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 所sở 不bất 斷đoạn 。 何hà 時thời 斷đoạn 耶da 。 謂vị 修tu 道Đạo 進tiến 向hướng 後hậu 果quả 時thời 斷đoạn 。
復phục 次thứ 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 不bất 善thiện 業nghiệp 。 雖tuy 斷đoạn 由do 此thử 不bất 失thất 法pháp 在tại 。 見kiến 苦khổ 時thời 不bất 斷đoạn 者giả 。 是thị 不bất 失thất 法pháp 。 能năng 與dữ 果quả 故cố 。 如như 目mục 犍kiền 連liên 被bị 外ngoại 道đạo 辱nhục 。 離ly 波ba 多đa 比Bỉ 丘Khâu 被bị 梵Phạm 摩Ma 達Đạt 王Vương 。 十thập 二nhị 年niên 禁cấm 。 目Mục 犍Kiền 連Liên 等đẳng 。 雖tuy 獲hoạch 聖thánh 果Quả 。 由do 不bất 失thất 法pháp 在tại 故cố 。 受thọ 宿túc 不bất 善thiện 業nghiệp 報báo 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 。 彼bỉ 業nghiệp 至chí 相tương 似tự 。
則tắc 得đắc 壞hoại 業nghiệp 等đẳng 。 如như 是thị 之chi 過quá 咎cữu 。
釋thích 曰viết 。 此thử 不bất 失thất 法pháp 。 若nhược 為vi 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 。 若nhược 共cộng 業nghiệp 俱câu 至chí 後hậu 世thế 者giả 。 是thị 則tắc 有hữu 過quá 。 有hữu 何hà 過quá 耶da 。 若nhược 不bất 失thất 法pháp 同đồng 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 。 隨tùy 眠miên 煩phiền 惱não 業nghiệp 亦diệc 俱câu 斷đoạn 者giả 。 即tức 壞hoại 業nghiệp 果quả 。 壞hoại 何hà 等đẳng 果quả 。 謂vị 壞hoại 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 不bất 善thiện 業nghiệp 果quả 。 是thị 義nghĩa 應ưng 知tri 。 修tu 道Đạo 若nhược 不bất 斷đoạn 者giả 。 聖thánh 人nhân 應ưng 具cụ 足túc 有hữu 凡phàm 夫phu 業nghiệp 。 以dĩ 是thị 故cố 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 為vi 見kiến 道đạo 斷đoạn 。 不bất 失thất 法pháp 不bất 為vi 見kiến 道đạo 斷đoạn 。 是thị 故cố 言ngôn 如như 業nghiệp 見kiến 道đạo 斷đoạn 不bất 失thất 法pháp 修tu 道Đạo 進tiến 向hướng 後hậu 果quả 時thời 斷đoạn 。 彼bỉ 度độ 欲dục 界giới 向hướng 色sắc 界giới 時thời 。 度độ 色sắc 界giới 向hướng 無vô 色sắc 界giới 時thời 斷đoạn 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
一nhất 切thiết 諸chư 行hành 業nghiệp 。 相tương 似tự 不bất 相tương 似tự 。
現hiện 在tại 未vị 終chung 時thời 。 一nhất 業nghiệp 一nhất 法pháp 起khởi 。
釋thích 曰viết 。 相tương 似tự 者giả 。 謂vị 同đồng 類loại 業nghiệp 。 於ư 現hiện 在tại 命mạng 終chung 時thời 。 有hữu 一nhất 不bất 失thất 法pháp 。 起khởi 總tổng 持trì 諸chư 業nghiệp 。 不bất 相tương 似tự 者giả 。 謂vị 業nghiệp 種chủng 差sai 別biệt 。 如như 欲dục 界giới 業nghiệp 色sắc 界giới 業nghiệp 無vô 色sắc 界giới 業nghiệp 。 有hữu 無vô 量lượng 種chủng 。
復phục 次thứ 有hữu 幾kỷ 種chủng 業nghiệp 為vi 不bất 失thất 法pháp 持trì 耶da 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
如như 是thị 二nhị 種chủng 業nghiệp 。 現hiện 在tại 受thọ 果quả 報báo 。
或hoặc 言ngôn 受thọ 報báo 已dĩ 。 此thử 業nghiệp 猶do 故cố 在tại 。
釋thích 曰viết 。 二nhị 業nghiệp 者giả 。 謂vị 思tư 及cập 從tùng 思tư 生sanh 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 業nghiệp 受thọ 報báo 已dĩ 而nhi 業nghiệp 猶do 在tại 者giả 。 以dĩ 不bất 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 又hựu 如như 前tiền 說thuyết 無vô 量lượng 種chủng 差sai 別biệt 者giả 。 亦diệc 一nhất 一nhất 有hữu 一nhất 不bất 失thất 法pháp 起khởi 持trì 故cố 。 何hà 故cố 不bất 失thất 法pháp 與dữ 果quả 已dĩ 猶do 在tại 而nhi 不bất 更cánh 數sác 數sác 與dữ 果quả 耶da 。 謂vị 已dĩ 與dữ 果quả 故cố 。 如như 已dĩ 了liễu 之chi 券khoán 。 已dĩ 還hoàn 財tài 訖ngật 縱túng/tung 有hữu 券khoán 在tại 更cánh 不bất 復phục 得đắc 。 不bất 失thất 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 已dĩ 與dữ 果quả 故cố 更cánh 不bất 數sác 數sác 得đắc 果quả 。 此thử 不bất 失thất 法pháp 於ư 何hà 時thời 滅diệt 耶da 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
度độ 果quả 及cập 命mạng 終chung 。 至chí 此thử 時thời 而nhi 滅diệt 。
有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 等đẳng 。 差sai 別biệt 者giả 應ưng 知tri 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 修tu 道Đạo 時thời 斷đoạn 者giả 。 如như 前tiền 命mạng 終chung 時thời 。 相tương 似tự 不bất 相tương 似tự 業nghiệp 。 共cộng 有hữu 一nhất 不bất 失thất 法pháp 持trì 者giả 是thị 也dã 。 如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 等đẳng 度độ 果quả 已dĩ 滅diệt 阿A 羅La 漢Hán 及cập 凡phàm 夫phu 人nhân 死tử 已dĩ 而nhi 滅diệt 。 此thử 不bất 失thất 法pháp 復phục 有hữu 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 差sai 別biệt 。 由do 漏lậu 無vô 漏lậu 業nghiệp 別biệt 故cố 。 不bất 失thất 法pháp 亦diệc 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 彼bỉ 如như 是thị 故cố 。 不bất 失thất 法pháp 亦diệc 從tùng 種chủng 種chủng 業nghiệp 起khởi 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 受thọ 方phương 土thổ/độ 受thọ 趣thú 受thọ 色sắc 受thọ 形hình 受thọ 信tín 受thọ 戒giới 等đẳng 差sai 別biệt 果quả 。 與dữ 果quả 已dĩ 然nhiên 後hậu 方phương 滅diệt 。 以dĩ 是thị 故cố 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
雖tuy 空không 而nhi 不bất 斷đoạn 。 雖tuy 有hữu 而nhi 不bất 常thường 。
諸chư 業nghiệp 不bất 失thất 法pháp 。 此thử 法pháp 佛Phật 所sở 說thuyết 。
釋thích 曰viết 。 空không 者giả 誰thùy 空không 。 謂vị 諸chư 行hành 空không 。 如như 外ngoại 道đạo 所sở 分phân 別biệt 。 有hữu 自tự 性tánh 法pháp 者giả 無vô 也dã 。 而nhi 業nghiệp 不bất 斷đoạn 者giả 。 有hữu 不bất 失thất 法pháp 在tại 故cố 。 云vân 何hà 為vi 有hữu 。 有hữu 謂vị 生sanh 死tử 。 生sanh 死tử 者giả 。 謂vị 諸chư 行hành 於ư 種chủng 種chủng 趣thú 流lưu 轉chuyển 故cố 。 名danh 為vi 生sanh 死tử 。 云vân 何hà 不bất 常thường 。 業nghiệp 有hữu 壞hoại 故cố 。 云vân 何hà 名danh 不bất 失thất 法pháp 。 謂vị 佛Phật 於ư 處xứ 處xứ 經kinh 中trung 說thuyết 。 作tác 此thử 分phân 別biệt 者giả 應ưng 爾nhĩ 。 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 我ngã 先tiên 說thuyết 。 業nghiệp 與dữ 果quả 合hợp 為vi 出xuất 因nhân 者giả 。 義nghĩa 非phi 不bất 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 者giả 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 今kim 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 正chánh 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
業nghiệp 從tùng 本bổn 不bất 生sanh 。 以dĩ 無vô 自tự 性tánh 故cố 。
業nghiệp 從tùng 本bổn 不bất 滅diệt 。 以dĩ 其kỳ 不bất 生sanh 故cố 。
釋thích 曰viết 。 我ngã 宗tông 中trung 業nghiệp 無vô 有hữu 生sanh 。 如như 是thị 種chủng 子tử 相tương 續tục 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 亦diệc 無vô 有hữu 生sanh 。 是thị 故cố 汝nhữ 所sở 立lập 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 而nhi 有hữu 闕khuyết 譬thí 喻dụ 過quá 。 諸chư 業nghiệp 云vân 何hà 不bất 生sanh 。 以dĩ 無vô 自tự 性tánh 是thị 故cố 不bất 生sanh 。 今kim 且thả 答đáp 正chánh 量lượng 部bộ 人nhân 說thuyết 種chủng 子tử 有hữu 相tương 續tục 過quá 。 汝nhữ 謂vị 有hữu 業nghiệp 與dữ 果quả 合hợp 而nhi 無vô 斷đoạn 常thường 過quá 者giả 。 云vân 何hà 無vô 過quá 。 謂vị 由do 有hữu 不bất 失thất 法pháp 在tại 。 我ngã 今kim 推thôi 求cầu 。 畢tất 竟cánh 無vô 故cố 。 如như 上thượng 偈kệ 說thuyết 。 業nghiệp 從tùng 本bổn 不bất 生sanh 。 是thị 不bất 失thất 法pháp 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 亦diệc 不bất 成thành 。 若nhược 有hữu 業nghiệp 生sanh 者giả 。 為vi 業nghiệp 故cố 可khả 有hữu 不bất 失thất 法pháp 。 業nghiệp 既ký 無vô 體thể 。 不bất 失thất 法pháp 亦diệc 無vô 體thể 。 因nhân 不bất 成thành 故cố 。 違vi 汝nhữ 義nghĩa 宗tông 。 云vân 何hà 違vi 耶da 。 謂vị 業nghiệp 與dữ 果quả 合hợp 者giả 。 翻phiên 成thành 世thế 諦đế 。 令linh 物vật 解giải 故cố 。 如như 汝nhữ 前tiền 謂vị 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 有hữu 種chủng 子tử 相tương 續tục 過quá 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 先tiên 作tác 種chủng 子tử 相tương 續tục 譬thí 喻dụ 者giả 。 有hữu 何hà 意ý 耶da 。 今kim 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 此thử 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 有hữu 如như 是thị 意ý 。 謂vị 種chủng 子tử 相tương 續tục 。 展triển 轉chuyển 因nhân 果quả 隨tùy 起khởi 不bất 壞hoại 故cố 。 而nhi 以dĩ 種chủng 子tử 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 不bất 常thường 為ví 喻dụ 者giả 。 如như 是thị 欲dục 得đắc 汝nhữ 先tiên 說thuyết 種chủng 性tánh 別biệt 故cố 為vi 因nhân 者giả 。 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 由do 有hữu 心tâm 及cập 心tâm 數số 法pháp 。 相tương 續tục 起khởi 無vô 別biệt 故cố 。 又hựu 汝nhữ 出xuất 因nhân 非phi 一nhất 向hướng 有hữu 別biệt 過quá 云vân 何hà 非phi 一nhất 向hướng 。 今kim 現hiện 見kiến 有hữu 別biệt 相tướng 續tục 能năng 起khởi 別biệt 果quả 。 云vân 何hà 知tri 耶da 。 如như 牛ngưu 毛mao 生sanh 莞# 角giác 生sanh 設thiết 蘿# (# 似tự 荻# 而nhi 堅kiên 中trung 生sanh 於ư 陸lục 地địa 突đột 厥quyết 西tây 胡hồ 用dụng 為vi 箭tiễn 笴# 爾nhĩ 雅nhã 云vân # 堅kiên 中trung 蓋cái 竹trúc 之chi 類loại 也dã )# 。 正chánh 量lượng 部bộ 人nhân 言ngôn 。 阿a 含hàm 經kinh 中trung 。 佛Phật 如như 是thị 說thuyết 。 有hữu 不bất 失thất 法pháp 。 以dĩ 此thử 法Pháp 故cố 。 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 諸chư 體thể 得đắc 成thành 。 彼bỉ 言ngôn 以dĩ 業nghiệp 不bất 起khởi 。 不bất 失thất 法pháp 亦diệc 不bất 起khởi 。 為vi 出xuất 因nhân 而nhi 道đạo 。 我ngã 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 者giả 。 此thử 語ngữ 不bất 然nhiên 。 論luận 者giả 言ngôn 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 若nhược 無vô 起khởi 者giả 彼bỉ 即tức 無vô 壞hoại 。 汝nhữ 今kim 欲dục 得đắc 受thọ 此thử 義nghĩa 者giả 。 成thành 就tựu 我ngã 所sở 欲dục 。 然nhiên 汝nhữ 宗tông 中trung 不bất 受thọ 此thử 法pháp 故cố 。 若nhược 汝nhữ 立lập 自tự 宗tông 義nghĩa 。 謂vị 無vô 起khởi 無vô 壞hoại 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 諸chư 法pháp 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 決quyết 定định 應ưng 受thọ 。 業nghiệp 無vô 自tự 體thể 。 若nhược 諸chư 法pháp 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 即tức 為vi 有hữu 過quá 。 其kỳ 過quá 云vân 何hà 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
業nghiệp 若nhược 有hữu 自tự 體thể 。 是thị 即tức 名danh 為vi 常thường 。
而nhi 業nghiệp 是thị 無vô 作tác 。 常thường 法pháp 無vô 作tác 故cố 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 有hữu 自tự 體thể 者giả 。 即tức 為vi 是thị 常thường 。 若nhược 常thường 即tức 是thị 不bất 可khả 作tác 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 常thường 法pháp 不bất 可khả 作tác 故cố 。 亦diệc 無vô 變biến 壞hoại 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 若nhược 業nghiệp 是thị 無vô 作tác 。 有hữu 何hà 過quá 耶da 。 其kỳ 過quá 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 業nghiệp 是thị 無vô 作tác 。 無vô 作tác 應ưng 自tự 來lai 。
住trụ 非phi 梵Phạm 行hạnh 罪tội 。 今kim 應ưng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
釋thích 曰viết 。 梵Phạm 者giả 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 行hành 涅Niết 槃Bàn 行hành 者giả 。 名danh 為vi 梵Phạm 行hạnh 。 住trụ 此thử 行hành 者giả 名danh 住trụ 梵Phạm 行hạnh 。 翻phiên 此thử 者giả 名danh 不bất 住trụ 梵Phạm 行hạnh 。 何hà 等đẳng 是thị 住trụ 梵Phạm 行hạnh 。 謂vị 作tác 善thiện 業nghiệp 已dĩ 而nhi 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 住trụ 梵Phạm 行hạnh 。 何hà 等đẳng 是thị 住trụ 非phi 梵Phạm 行hạnh 。 謂vị 不bất 作tác 善thiện 業nghiệp 。 者giả 名danh 住trụ 非phi 梵Phạm 行hạnh 。 若nhược 此thử 業nghiệp 不bất 作tác 自tự 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 一nhất 切thiết 行hành 非phi 梵Phạm 行hạnh 。 人nhân 皆giai 應ưng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 獨độc 行hành 梵Phạm 行hạnh 者giả 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 如như 是thị 過quá 咎cữu 。 然nhiên 於ư 世thế 諦đế 作tác 瓶bình 作tác 絹quyên 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 是thị 過quá 。 其kỳ 過quá 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
破phá 一nhất 切thiết 世thế 俗tục 。 所sở 有hữu 言ngôn 語ngữ 法pháp 。
作tác 善thiện 及cập 作tác 惡ác 。 亦diệc 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 如như 世thế 間gian 言ngôn 。 彼bỉ 是thị 造tạo 罪tội 眾chúng 生sanh 。 彼bỉ 是thị 造tạo 福phước 眾chúng 生sanh 者giả 不bất 然nhiên 。 以dĩ 汝nhữ 言ngôn 不bất 作tác 罪tội 福phước 自tự 然nhiên 得đắc 故cố 。 其kỳ 過quá 云vân 何hà 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
以dĩ 有hữu 業nghiệp 住trụ 故cố 。 而nhi 名danh 不bất 失thất 者giả 。
亦diệc 應ưng 與dữ 果quả 已dĩ 。 今kim 復phục 更cánh 與dữ 果quả 。
釋thích 曰viết 。 住trụ 者giả 云vân 何hà 。 謂vị 自tự 體thể 在tại 故cố 。 更cánh 與dữ 果quả 者giả 。 由do 業nghiệp 住trụ 故cố 。 雖tuy 與dữ 作tác 者giả 果quả 已dĩ 如như 有hữu 券khoán 在tại 已dĩ 償thường 之chi 債trái 重trọng/trùng 須tu 償thường 故cố 。 業nghiệp 亦diệc 如như 是thị 。 由do 有hữu 體thể 在tại 還hoàn 得đắc 與dữ 果quả 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 復phục 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 如như 是thị 諸chư 業nghiệp 。 彼bỉ 因nhân 有hữu 故cố 。 此thử 業nghiệp 若nhược 無vô 而nhi 有hữu 因nhân 者giả 不bất 然nhiên 。 譬thí 如như 龜quy 毛mao 衣y 。 今kim 有hữu 業nghiệp 因nhân 。 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 如như 所sở 說thuyết 因nhân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 定định 有hữu 諸chư 業nghiệp 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 語ngữ 不bất 善thiện 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
煩phiền 惱não 若nhược 業nghiệp 性tánh 。 彼bỉ 即tức 無vô 自tự 體thể 。
若nhược 煩phiền 惱não 非phi 實thật 。 何hà 有hữu 業nghiệp 是thị 實thật 。
釋thích 曰viết 。 性tánh 者giả 謂vị 因nhân 。 此thử 說thuyết 煩phiền 惱não 是thị 業nghiệp 因nhân 。 譬thí 如như 泥nê 為vi 瓶bình 體thể 。 如như 是thị 煩phiền 惱não 為vi 業nghiệp 體thể 。 云vân 何hà 非phi 實thật 。 謂vị 煩phiền 惱não 無vô 自tự 體thể 故cố 。 云vân 何hà 無vô 自tự 體thể 。 謂vị 先tiên 所sở 觀quán 察sát 已dĩ 遮già 起khởi 法pháp 。 亦diệc 遮già 諸chư 體thể 有hữu 自tự 體thể 。 此thử 謂vị 煩phiền 惱não 非phi 是thị 業nghiệp 因nhân 。 以dĩ 是thị 故cố 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 及cập 違vi 汝nhữ 義nghĩa 。 云vân 何hà 違vi 耶da 。 謂vị 於ư 世thế 諦đế 中trung 以dĩ 煩phiền 惱não 為vi 業nghiệp 因nhân 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 是thị 故cố 言ngôn 違vi 。
復phục 次thứ 如như 先tiên 觀quán 煩phiền 惱não 品phẩm 中trung 偈kệ 說thuyết 。 愛ái 非phi 愛ái 顛điên 倒đảo 。 而nhi 為vi 所sở 起khởi 緣duyên 。 彼bỉ 既ký 無vô 自tự 體thể 。 故cố 煩phiền 惱não 非phi 實thật 。 先tiên 已dĩ 廣quảng 遮già 故cố 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 如như 是thị 煩phiền 惱não 。 以dĩ 有hữu 果quả 故cố 非phi 無vô 而nhi 受thọ 果quả 。 譬thí 如như 聾lung 者giả 耳nhĩ 根căn 果quả 及cập 耳nhĩ 識thức 。 今kim 有hữu 此thử 煩phiền 惱não 果quả 。 云vân 何hà 名danh 果quả 。 果quả 謂vị 業nghiệp 也dã 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 有hữu 煩phiền 惱não 故cố 。 非phi 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 亦diệc 非phi 違vi 義nghĩa 。 如như 我ngã 所sở 欲dục 之chi 義nghĩa 得đắc 成thành 。
復phục 次thứ 有hữu 業nghiệp 。 以dĩ 有hữu 果quả 故cố 非phi 無vô 。 如như 虛hư 空không 花hoa 。 由do 有hữu 業nghiệp 果quả 是thị 身thân 非phi 無vô 業nghiệp 而nhi 有hữu 果quả 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 當đương 知tri 有hữu 業nghiệp 。 論luận 者giả 言ngôn 。 是thị 義nghĩa 非phi 也dã 。 汝nhữ 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 邪tà 見kiến 所sở 惱não 。 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 作tác 是thị 說thuyết 耳nhĩ 。 其kỳ 過quá 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
說thuyết 業nghiệp 及cập 煩phiền 惱não 。 而nhi 為vi 諸chư 身thân 因nhân 。
業nghiệp 煩phiền 惱não 自tự 空không 。 身thân 從tùng 何hà 所sở 有hữu 。
釋thích 曰viết 。 何hà 處xứ 說thuyết 耶da 。 謂vị 諸chư 論luận 中trung 諸chư 賢hiền 聖thánh 等đẳng 。 約ước 世thế 諦đế 說thuyết 。 若nhược 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 觀quán 察sát 者giả 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 如như 我ngã 宗tông 中trung 先tiên 已dĩ 說thuyết 方phương 便tiện 故cố 。 此thử 謂vị 諸chư 法pháp 上thượng 中trung 下hạ 貴quý 賤tiện 好hảo 醜xú 等đẳng 種chủng 種chủng 果quả 報báo 。 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 如như 說thuyết 業nghiệp 及cập 煩phiền 惱não 無vô 自tự 體thể 。 身thân 亦diệc 無vô 自tự 體thể 。 以dĩ 是thị 故cố 。 煩phiền 惱não 為vi 業nghiệp 因nhân 業nghiệp 為vi 身thân 因nhân 者giả 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 所sở 說thuyết 之chi 過quá 。 今kim 還hoàn 在tại 汝nhữ 。 所sở 立lập 譬thí 喻dụ 。 皆giai 亦diệc 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 如như 是thị 業nghiệp 有hữu 受thọ 果quả 者giả 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 則tắc 無vô 彼bỉ 受thọ 者giả 。 譬thí 如như 虛hư 空không 花hoa 鬘man 。 今kim 有hữu 業nghiệp 故cố 有hữu 受thọ 果quả 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 故cố 論luận 偈kệ 言ngôn 。
為vi 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 為vi 愛ái 結kết 所sở 繫hệ 。
而nhi 於ư 本bổn 作tác 者giả 。 不bất 一nhất 亦diệc 不bất 異dị 。
釋thích 曰viết 。 明minh 所sở 治trị 者giả 。 名danh 為vi 無vô 明minh 。 覆phú 者giả 謂vị 瞖ế 障chướng 慧tuệ 眼nhãn 。 云vân 何hà 為vi 名danh 。 名danh 謂vị 眾chúng 生sanh 。 何hà 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 。 謂vị 有hữu 情tình 者giả 數sác 數sác 生sanh 故cố 。 云vân 何hà 名danh 愛ái 。 愛ái 謂vị 貪tham 著trước 。 著trước 即tức 是thị 結kết 。 與dữ 誰thùy 為vi 結kết 。 謂vị 繫hệ 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 名danh 繫hệ 。 謂vị 與dữ 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 故cố 。 如như 無vô 始thỉ 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 為vi 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 愛ái 結kết 所sở 繫hệ 。 於ư 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 中trung 往vãng 來lai 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 自tự 作tác 惡ác 不bất 善thiện 業nghiệp 。 還hoàn 自tự 受thọ 不bất 善thiện 果quả 報báo 。 此thử 受thọ 業nghiệp 果quả 者giả 。 即tức 是thị 我ngã 所sở 欲dục 得đắc 作tác 者giả 。 然nhiên 此thử 作tác 者giả 。 不bất 可khả 說thuyết 一nhất 異dị 故cố 。 是thị 有hữu 受thọ 果quả 者giả 。 由do 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 彼bỉ 業nghiệp 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 者giả 。 義nghĩa 皆giai 不bất 然nhiên 。 此thử 論luận 初sơ 已dĩ 來lai 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 已dĩ 觀quán 察sát 。 無vô 有hữu 從tùng 緣duyên 起khởi 果quả 。 亦diệc 無vô 不bất 從tùng 緣duyên 起khởi 果quả 。 以dĩ 是thị 故cố 。 其kỳ 義nghĩa 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
業nghiệp 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。
以dĩ 業nghiệp 無vô 自tự 體thể 。 亦diệc 無vô 起khởi 業nghiệp 者giả 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 業nghiệp 等đẳng 無vô 起khởi 業nghiệp 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 謂vị 業nghiệp 。 二nhị 謂vị 果quả 報báo 。 三tam 謂vị 受thọ 果quả 者giả 。 今kim 推thôi 求cầu 業nghiệp 無vô 起khởi 故cố 。 作tác 者giả 亦diệc 無vô 起khởi 。 作tác 及cập 作tác 者giả 先tiên 皆giai 已dĩ 遮già 。 無vô 有hữu 實thật 體thể 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 無vô 業nghiệp 及cập 無vô 作tác 者giả 方phương 便tiện 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 論luận 說thuyết 偈kệ 。
無vô 業nghiệp 無vô 作tác 者giả 。 何hà 有hữu 業nghiệp 生sanh 果quả 。
既ký 無vô 有hữu 此thử 果quả 。 何hà 有hữu 受thọ 果quả 者giả 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 是thị 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 有hữu 業nghiệp 有hữu 受thọ 果quả 者giả 其kỳ 義nghĩa 不bất 成thành 。 亦diệc 違vi 汝nhữ 義nghĩa 。 云vân 何hà 違vi 耶da 。 謂vị 翻phiên 以dĩ 世thế 諦đế 令linh 物vật 解giải 故cố 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 撥bát 無vô 業nghiệp 無vô 果quả 者giả 。 是thị 邪tà 見kiến 過quá 。 能năng 障chướng 慧tuệ 眼nhãn 。 彼bỉ 說thuyết 中trung 論luận 是thị 真chân 實thật 見kiến 。 者giả 不bất 然nhiên 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 語ngữ 非phi 也dã 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
如như 佛Phật 神thần 通thông 力lực 。 現hiện 作tác 化hóa 佛Phật 身thân 。
於ư 是thị 須tu 臾du 間gian 。 化hóa 身thân 復phục 起khởi 化hóa 。
此thử 初sơ 化hóa 身thân 佛Phật 。 而nhi 名danh 為vi 作tác 者giả 。
化hóa 佛Phật 之chi 所sở 作tác 。 是thị 即tức 名danh 為vi 業nghiệp 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 作tác 者giả 與dữ 化hóa 相tương 似tự 。 展triển 轉chuyển 從tùng 緣duyên 起khởi 。 無vô 有hữu 我ngã 體thể 故cố 。 而nhi 此thử 所sở 作tác 業nghiệp 者giả 。 亦diệc 如như 化hóa 人nhân 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 譬thí 如như 化hóa 佛Phật 復phục 起khởi 於ư 化hóa 。 如như 是thị 身thân 口khẩu 業nghiệp 等đẳng 。 所sở 作tác 之chi 事sự 。 雖tuy 無vô 有hữu 實thật 而nhi 可khả 眼nhãn 見kiến 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 煩phiền 惱não 者giả 名danh 為vi 三tam 毒độc 。 九cửu 結kết 。 十thập 纏triền 。 九cửu 十thập 八bát 使sử 等đẳng 。 能năng 起khởi 身thân 業nghiệp 口khẩu 業nghiệp 意ý 業nghiệp 。 分phân 別biệt 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 苦khổ 報báo 樂lạc 報báo 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 報báo 。 及cập 起khởi 現hiện 報báo 生sanh 報báo 後hậu 報báo 等đẳng 。 如như 是thị 諸chư 業nghiệp 。 一nhất 一nhất 皆giai 空không 。 設thiết 有hữu 所sở 作tác 。 亦diệc 無vô 自tự 體thể 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 論luận 偈kệ 說thuyết 。
業nghiệp 煩phiền 惱não 亦diệc 爾nhĩ 。 作tác 者giả 及cập 果quả 報báo 。
如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 如như 幻huyễn 亦diệc 如như 焰diễm 。
釋thích 曰viết 。 此thử 謂vị 業nghiệp 等đẳng 從tùng 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。 如như 幻huyễn 化hóa 無vô 實thật 但đãn 可khả 眼nhãn 見kiến 。 是thị 世thế 諦đế 中trung 有hữu 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
復phục 次thứ 欲dục 得đắc 善thiện 趣thú 。 及cập 欲dục 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 亦diệc 是thị 世thế 諦đế 所sở 說thuyết 。 如như 汝nhữ 謂vị 我ngã 撥bát 無vô 業nghiệp 果quả 是thị 邪tà 見kiến 過quá 者giả 。 過quá 亦diệc 無vô 體thể 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 彼bỉ 雖tuy 欲dục 得đắc 於ư 世thế 諦đế 中trung 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 誹phỉ 謗báng 無vô 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 還hoàn 不bất 免miễn 過quá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 如như 經kinh 中trung 偈kệ 說thuyết 。 有hữu 體thể 既ký 不bất 成thành 。 無vô 體thể 亦diệc 不bất 成thành 。 又hựu 如như 經kinh 偈kệ 說thuyết 。 有hữu 者giả 是thị 常thường 見kiến 。 無vô 者giả 是thị 斷đoạn 見kiến 。 是thị 故cố 有hữu 及cập 無vô 。 智trí 者giả 不bất 應ưng 依y 。 汝nhữ 言ngôn 撥bát 無vô 業nghiệp 果quả 者giả 。 我ngã 不bất 欲dục 爾nhĩ 。 以dĩ 是thị 故cố 汝nhữ 先tiên 謂vị 。 我ngã 不bất 免miễn 過quá 者giả 。 我ngã 無vô 此thử 過quá 。
復phục 次thứ 汝nhữ 聞văn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 體thể 無vô 自tự 體thể 。 業nghiệp 果quả 及cập 業nghiệp 果quả 合hợp 作tác 者giả 及cập 受thọ 者giả 。 皆giai 空không 無vô 體thể 。 而nhi 謂vị 虛hư 住trụ 梵Phạm 行hạnh 空không 無vô 所sở 獲hoạch 者giả 。 是thị 愚ngu 癡si 心tâm 。 為vì 欲dục 開khai 發phát 。 愚ngu 癡si 障chướng 故cố 。 以dĩ 業nghiệp 等đẳng 有hữu 而nhi 令linh 物vật 解giải 。 云vân 何hà 解giải 。 謂vị 解giải 如như 佛Phật 以dĩ 神thần 通thông 力lực 。 現hiện 作tác 化hóa 佛Phật 等đẳng 事sự 故cố 。 此thử 品phẩm 初sơ 與dữ 外ngoại 人nhân 所sở 說thuyết 過quá 。 而nhi 以dĩ 業nghiệp 果quả 無vô 自tự 體thể 義nghĩa 令linh 眾chúng 生sanh 解giải 。 是thị 品phẩm 義nghĩa 意ý 以dĩ 是thị 故cố 。 如như 梵Phạm 王Vương 所sở 問vấn 經kinh 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 梵Phạm 王Vương 。
若nhược 無vô 業nghiệp 無vô 果quả 者giả 。 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 菩Bồ 提Đề 。 無vô 業nghiệp 無vô 果quả 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 亦diệc 無vô 業nghiệp 無vô 果quả 。 彼bỉ 得đắc 授thọ 記ký 及cập 聖thánh 種chủng 性tánh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 無vô 業nghiệp 無vô 業nghiệp 報báo 者giả 。 彼bỉ 聖thánh 種chủng 性tánh 亦diệc 不bất 能năng 起khởi 身thân 口khẩu 等đẳng 業nghiệp 。
復phục 次thứ 如như 觀quán 緣duyên 品phẩm 中trung 說thuyết 。 所sở 有hữu 諸chư 物vật 。 體thể 皆giai 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 已dĩ 遮già 眼nhãn 等đẳng 非phi 是thị 異dị 處xứ 及cập 自tự 在tại 等đẳng 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眼nhãn 等đẳng 不bất 從tùng 赤xích 白bạch 眾chúng 緣duyên 起khởi 。 眾chúng 緣duyên 亦diệc 不bất 能năng 生sanh 眼nhãn 入nhập 等đẳng 。 亦diệc 如như 觀quán 本bổn 際tế 品phẩm 。 已dĩ 遮già 生sanh 死tử 本bổn 際tế 無vô 自tự 體thể 故cố 。 如như 無vô 第đệ 二nhị 頭đầu 。 不bất 可khả 說thuyết 第đệ 二nhị 頭đầu 眼nhãn 有hữu 病bệnh 。 如như 觀quán 行hành 品phẩm 偈kệ 說thuyết 。 大đại 聖thánh 說thuyết 空không 義nghĩa 。 令linh 離ly 諸chư 見kiến 故cố 。 若nhược 復phục 執chấp 有hữu 空không 。 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。 此thử 已dĩ 遮già 諸chư 見kiến 及cập 無vô 明minh 等đẳng 煩phiền 惱não 故cố 說thuyết 空không 。 若nhược 復phục 執chấp 空không 。 云vân 何hà 可khả 化hóa 。 亦diệc 如như 以dĩ 水thủy 救cứu 火hỏa 。 若nhược 水thủy 中trung 有hữu 火hỏa 起khởi 者giả 。 則tắc 不bất 可khả 救cứu 。 如như 觀quán 苦khổ 中trung 已dĩ 遮già 苦khổ 四tứ 義nghĩa 不bất 成thành 。 亦diệc 遮già 外ngoại 萬vạn 物vật 等đẳng 四tứ 義nghĩa 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 苦khổ 不bất 名danh 自tự 作tác 法pháp 不bất 自tự 作tác 法pháp 。 以dĩ 無vô 自tự 體thể 故cố 。 何hà 有hữu 人nhân 作tác 苦khổ 。 若nhược 說thuyết 有hữu 我ngã 。 法pháp 各các 異dị 相tướng 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 不bất 得đắc 法Pháp 味vị 。 若nhược 言ngôn 諸chư 法pháp 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 是thị 無vô 記ký 是thị 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 別biệt 異dị 者giả 。 是thị 人nhân 於ư 甚thậm 深thâm 寂tịch 滅diệt 法pháp 中trung 。 為vi 無vô 義nghĩa 利lợi 。 如như 本bổn 住trụ 中trung 已dĩ 遮già 。 本bổn 住trụ 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 亦diệc 遮già 三tam 世thế 無vô 有hữu 戲hí 論luận 分phân 別biệt 。 以dĩ 是thị 故cố 諸chư 法pháp 則tắc 空không 。 如như 作tác 作tác 者giả 中trung 說thuyết 。 決quyết 定định 有hữu 作tác 者giả 。 不bất 作tác 決quyết 定định 業nghiệp 。 決quyết 定định 無vô 作tác 者giả 。 不bất 作tác 無vô 定định 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 決quyết 定định 業nghiệp 無vô 作tác 。 是thị 業nghiệp 無vô 作tác 者giả 。 如như 刀đao 不bất 自tự 割cát 。 指chỉ 不bất 自tự 觸xúc 。 以dĩ 是thị 故cố 定định 作tác 者giả 無vô 作tác 。 作tác 者giả 亦diệc 無vô 業nghiệp 。 如như 是thị 先tiên 後hậu 俱câu 等đẳng 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 作tác 等đẳng 法pháp 。 則tắc 無vô 有hữu 罪tội 福phước 。 罪tội 福phước 等đẳng 無vô 故cố 。 罪tội 福phước 果quả 報báo 亦diệc 無vô 。 若nhược 無vô 罪tội 福phước 果quả 報báo 。 亦diệc 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 有hữu 諸chư 業nghiệp 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 不bất 應ưng 於ư 中trung 妄vọng 生sanh 憂ưu 喜hỷ 。 如như 幻huyễn 所sở 作tác 。 而nhi 無vô 實thật 體thể 。 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 日nhật 出xuất 時thời 現hiện 。 但đãn 誑cuống 人nhân 眼nhãn 。 而nhi 無vô 所sở 有hữu 。 如như 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 生sanh 死tử 無vô 際tế 。 諸chư 凡phàm 夫phu 人nhân 。 不bất 解giải 正Chánh 法Pháp 故cố 。 為vi 說thuyết 生sanh 死tử 長trường 遠viễn 。 又hựu 如như 佛Phật 言ngôn 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 為vi 欲dục 盡tận 生sanh 死tử 故cố 。 應ưng 隨tùy 順thuận 行hành 。 亦diệc 如như 無vô 上thượng 依y 經kinh 說thuyết 。 佛Phật 為vi 憐lân 愍mẫn 世thế 間gian 。 住trụ 於ư 亂loạn 慧tuệ 無vô 因nhân 惡ác 因nhân 諍tranh 論luận 者giả 故cố 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 說thuyết 有hữu 諸chư 法pháp 。 有hữu 我ngã 。 有hữu 人nhân 。 有hữu 眾chúng 生sanh 。 有hữu 命mạng 者giả 。
復phục 次thứ 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 見kiến 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 未vị 起khởi 對đối 治trị 故cố 。 說thuyết 生sanh 死tử 長trường 遠viễn 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 為vi 欲dục 盡tận 彼bỉ 生sanh 死tử 際tế 故cố 。 建kiến 立lập 眾chúng 生sanh 。 於ư 勤cần 精tinh 進tấn 善thiện 觀quán 察sát 者giả 。 了liễu 彼bỉ 生sanh 死tử 及cập 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 少thiểu 差sai 別biệt 可khả 得đắc 。 以dĩ 是thị 故cố 無vô 有hữu 生sanh 死tử 。 亦diệc 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 如như 觀quán 緣duyên 中trung 說thuyết 。 是thị 作tác 緣duyên 中trung 無vô 。 非phi 緣duyên 中trung 亦diệc 無vô 。 彼bỉ 中trung 遮già 作tác 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 亦diệc 不bất 與dữ 緣duyên 合hợp 而nhi 言ngôn 有hữu 作tác 不bất 然nhiên 。 如như 觀quán 三tam 相tương/tướng 中trung 。 已dĩ 遮già 生sanh 故cố 。 若nhược 生sanh 等đẳng 不bất 成thành 。 則tắc 無vô 彼bỉ 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 法pháp 無vô 故cố 。 何hà 得đắc 有hữu 無vô 為vi 。 又hựu 如như 遮già 去khứ 與dữ 去khứ 者giả 。 若nhược 謂vị 去khứ 法pháp 即tức 是thị 去khứ 者giả 。 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 是thị 即tức 為vi 一nhất 。 若nhược 言ngôn 去khứ 法pháp 異dị 於ư 去khứ 者giả 。 則tắc 離ly 去khứ 者giả 而nhi 有hữu 去khứ 法pháp 。 亦diệc 離ly 去khứ 法pháp 而nhi 有hữu 去khứ 者giả 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 如như 觀quán 聖Thánh 諦Đế 亦diệc 說thuyết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 空không 無vô 體thể 義nghĩa 。 如như 彼bỉ 偈kệ 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 以dĩ 是thị 故cố 迴hồi 心tâm 不bất 說thuyết 法Pháp 。 佛Phật 所sở 解giải 深thâm 法Pháp 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 入nhập 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 有hữu 空không 執chấp 。 若nhược 言ngôn 空không 者giả 。 是thị 執chấp 著trước 相tương/tướng 。 如như 遮già 見kiến 中trung 已dĩ 遮già 邊biên 等đẳng 四tứ 見kiến 。 若nhược 說thuyết 有hữu 邊biên 。 則tắc 無vô 後hậu 世thế 。 若nhược 說thuyết 無vô 邊biên 。 亦diệc 無vô 後hậu 世thế 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 法pháp 空không 故cố 。 如như 偈kệ 說thuyết 。 何hà 處xứ 。 何hà 因nhân 緣duyên 。 何hà 人nhân 起khởi 諸chư 見kiến 。 若nhược 言ngôn 有hữu 見kiến 起khởi 者giả 不bất 然nhiên 。 如như 遮già 合hợp 中trung 言ngôn 。 物vật 果quả 不bất 從tùng 緣duyên 合hợp 不bất 合hợp 生sanh 。 以dĩ 果quả 無vô 故cố 。 合hợp 法pháp 亦diệc 無vô 。 如như 遮già 成thành 壞hoại 。 有hữu 體thể 不bất 生sanh 體thể 。 亦diệc 不bất 生sanh 無vô 體thể 。 無vô 體thể 不bất 生sanh 體thể 。 亦diệc 不bất 生sanh 無vô 體thể 。 亦diệc 破phá 三tam 時thời 無vô 有hữu 相tương 續tục 。 以dĩ 是thị 等đẳng 義nghĩa 應ưng 知tri 如như 遮già 縛phược 解giải 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 以dĩ 無vô 眾chúng 生sanh 。 往vãng 來lai 陰ấm 界giới 諸chư 入nhập 。 五ngũ 種chủng 推thôi 求cầu 無vô 往vãng 來lai 者giả 。 以dĩ 是thị 故cố 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 說thuyết 離ly 生sanh 死tử 外ngoại 別biệt 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 如như 寶bảo 勝thắng 經kinh 偈kệ 言ngôn 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 生sanh 死tử 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 相tướng 義nghĩa 如như 是thị 。 云vân 何hà 有hữu 分phân 別biệt 。 如như 遮già 有hữu 無vô 中trung 。 已dĩ 遮già 諸chư 法pháp 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 見kiến 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 自tự 他tha 性tánh 。 是thị 則tắc 不bất 見kiến 真chân 實thật 道Đạo 理lý 。 如như 金kim 光quang 明minh 女nữ 經kinh 中trung 說thuyết 。 無vô 明minh 體thể 相tướng 。 本bổn 自tự 不bất 有hữu 。 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 。 善thiện 女nữ 當đương 觀quán 。 諸chư 法pháp 如như 是thị 。 何hà 處xứ 有hữu 人nhân 。 及cập 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 十thập