般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích
Quyển 1
偈Kệ 本Bổn 龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 釋Thích 論Luận 分Phân 別Biệt 明Minh 菩Bồ 薩Tát 唐Đường 波Ba 羅La 頗Phả 蜜Mật 多Đa 羅La 譯Dịch
般Bát 若Nhã 燈đăng 論luận 釋thích 序tự
釋thích 慧tuệ 賾trách 述thuật
般Bát 若Nhã 燈đăng 論luận 者giả 。 一nhất 名danh 中trung 論luận 。 本bổn 有hữu 五ngũ 百bách 偈kệ 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 作tác 也dã 。 借tá 燈đăng 為vi 名danh 者giả 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 有hữu 寂tịch 照chiếu 之chi 功công 也dã 。 舉cử 中trung 標tiêu 目mục 者giả 。 鑑giám 亡vong 緣duyên 觀quán 。 等đẳng 離ly 二nhị 邊biên 也dã 。 然nhiên 則tắc 燈đăng 本bổn 無vô 心tâm 。 智trí 也dã 亡vong 照chiếu 。 法pháp 性tánh 平bình 等đẳng 。 中trung 義nghĩa 在tại 斯tư 。 故cố 寄ký 論luận 以dĩ 明minh 之chi 也dã 。 若nhược 夫phu 尋tầm 詮thuyên 滯trệ 旨chỉ 。 執chấp 俗tục 迷mê 真chân 。 顛điên 沛# 斷đoạn 常thường 之chi 間gian 。 造tạo 次thứ 有hữu 無vô 之chi 內nội 。 守thủ 名danh 喪táng 實thật 。 攀phàn 葉diệp 亡vong 根căn 者giả 。 豈khởi 欲dục 爾nhĩ 哉tai 。 蓋cái 有hữu 由do 矣hĩ 。 請thỉnh 試thí 陳trần 之chi 。 若nhược 乃nãi 搆câu 分phân 別biệt 之chi 因nhân 。 招chiêu 虛hư 妄vọng 之chi 果quả 。 惑hoặc 業nghiệp 熏huân 其kỳ 內nội 識thức 。 惡ác 友hữu 結kết 其kỳ 外ngoại 緣duyên 。 致trí 令linh 慢mạn 聳tủng 崇sùng 山sơn 。 見kiến 深thâm 滄thương 海hải 。 恚khuể 火hỏa 難nạn 觸xúc 。 詞từ 鋒phong 罕# 當đương 。 聞văn 說thuyết 有hữu 而nhi 快khoái 心tâm 。 聽thính 談đàm 空không 而nhi 起khởi 謗báng 。 六lục 種chủng 偏thiên 執chấp 。 各các 謂vị 非phi 偏thiên 五ngũ 百bách 論luận 師sư 。 爭tranh 興hưng 異dị 論luận 。 或hoặc 將tương 邪tà 亂loạn 正chánh 。 或hoặc 以dĩ 偽ngụy 齊tề 真chân 。 識thức 似tự 悟ngộ 而nhi 翻phiên 迷mê 。 教giáo 雖tuy 通thông 而nhi 更cánh 壅ủng 。 可khả 謂vị 捐quyên 珠châu 翫ngoạn 石thạch 。 棄khí 寶bảo 負phụ 薪tân 。 觀quán 畫họa 怖bố 龍long 。 尋tầm 跡tích 怯khiếp 象tượng 。 愛ái 好hảo/hiếu 如như 此thử 。 良lương 可khả 悲bi 夫phu 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 救cứu 世thế 挺đĩnh 生sanh 。 呵ha 嗜thị 慾dục 而nhi 發phát 心tâm 。 閱duyệt 深thâm 經Kinh 而nhi 自tự 鄙bỉ 。 蒙mông 獨độc 尊tôn 之chi 懸huyền 記ký 。 燃nhiên 法Pháp 炬cự 於ư 閻Diêm 浮Phù 。 且thả 其kỳ 地địa 越việt 初sơ 依y 。 功công 超siêu 伏phục 位vị 。 既ký 窮cùng 一nhất 實thật 。 且thả 究cứu 二nhị 能năng 。 佩bội 兩lưỡng 印ấn 而nhi 定định 百bách 家gia 。 混hỗn 三tam 空không 而nhi 齊tề 萬vạn 物vật 。 點điểm 塵trần 劫kiếp 數số 。 歷lịch 試thí 諸chư 難nạn 。 悼điệu 彼bỉ 群quần 迷mê 。 故cố 作tác 斯tư 論luận 。 文văn 玄huyền 旨chỉ 妙diệu 。 破phá 巧xảo 申thân 工công 。 被bị 之chi 鈍độn 根căn 。 多đa 生sanh 怯khiếp 退thoái 。 有hữu 分phân 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 將tương 。 體thể 道đạo 居cư 衷# 。 遐hà 覽lãm 真chân 言ngôn 。 為vi 其kỳ 釋thích 論luận 。 開khai 祕bí 密mật 藏tạng 。 賜tứ 如như 意ý 珠châu 。 略lược 廣quảng 相tương/tướng 成thành 。 師sư 資tư 互hỗ 顯hiển 。 至chí 若nhược 自tự 乘thừa 異dị 執chấp 。 欝uất 起khởi 千thiên 端đoan 。 外ngoại 道đạo 殊thù 計kế 。 紛phân 然nhiên 萬vạn 緒tự 。 驢lư 乘thừa 競cạnh 馳trì 於ư 駕giá 駟tứ 。 螢huỳnh 火hỏa 爭tranh 耀diệu 於ư 龍long 燭chúc 。 莫mạc 不bất 標tiêu 其kỳ 品phẩm 類loại 。 顯hiển 厥quyết 師sư 宗tông 。 玉ngọc 石thạch 既ký 分phần/phân 。 玄huyền 黃hoàng 已dĩ 判phán 。 西tây 域vực 染nhiễm 翰hàn 。 乃nãi 有hữu 數số 家gia 。 考khảo 實thật 析tích 微vi 。 此thử 為vi 精tinh 詣nghệ 。 若nhược 含hàm 通thông 本bổn 末mạt 。 有hữu 六lục 千thiên 偈kệ 。 梵Phạm 文văn 如như 此thử 。 翻phiên 則tắc 減giảm 之chi 。 我ngã 。
皇hoàng 帝đế 神thần 道đạo 邁mại 於ư 羲# 農nông 。 陶đào 鑄chú 侔mâu 於ư 造tạo 化hóa 。 一nhất 六lục 合hợp 而nhi 貫quán 三tam 才tài 。 攝nhiếp 四tứ 生sanh 而nhi 弘hoằng 十Thập 善Thiện 。 崇sùng 本bổn 息tức 末mạt 。 無vô 為vi 太thái 平bình 。 守thủ 母mẫu 存tồn 子tử 。 不bất 言ngôn 而nhi 治trị 。 偏thiên 復phục 留lưu 心tâm 釋thích 典điển 。 遐hà 想tưởng 至Chí 真Chân 。 以dĩ 為vi 聖thánh 教giáo 東đông 流lưu 。 年niên 淹yêm 數số 百bách 。 而nhi 億ức 象tượng 所sở 負phụ 。 闕khuyết 者giả 猶do 多đa 。 希hy 聞văn 未vị 聞văn 勞lao 於ư 寤ngụ 寐mị 。 中trung 天Thiên 竺Trúc 國quốc 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 波ba 羅la 頗phả 蜜mật 多đa 羅la 。 唐đường 言ngôn 明minh 友hữu 。 學học 兼kiêm 半bán 滿mãn 。 博bác 綜tống 群quần 詮thuyên 。 喪táng 我ngã 怡di 神thần 。 搜sưu 玄huyền 養dưỡng 性tánh 。 遊du 方phương 在tại 念niệm 。 利lợi 物vật 為vi 懷hoài 。 故cố 能năng 附phụ 杙# 傳truyền 身thân 。 舉cử 煙yên 召triệu 伴bạn 。 冐mạo 氷băng 霜sương 而nhi 越việt 葱thông 嶺lĩnh 。 犯phạm 風phong 熱nhiệt 而nhi 渡độ 沙sa 河hà 。
時thời 積tích 五ngũ 年niên 。 塗đồ 經kinh 四tứ 萬vạn 以dĩ 大đại 唐đường 貞trinh 觀quán 元nguyên 年niên 歲tuế 次thứ 娵# 觜tủy 十thập 一nhất 月nguyệt 二nhị 十thập 日nhật 。 頂đảnh 戴đái 梵Phạm 文văn 。 至chí 止chỉ 京kinh 輦liễn 。 昔tích 秦tần 徵trưng 童đồng 壽thọ 。 苦khổ 用dụng 戎nhung 兵binh 。 漢hán 請thỉnh 摩ma 騰đằng 。 遠viễn 勞lao 蕃phồn 使sử 。 詎cự 可khả 方phương 茲tư 感cảm 應ứng 。 道đạo 契khế 冥minh 符phù 。 家gia 國quốc 休hưu 祥tường 。 德đức 人nhân 爰viên 降giáng/hàng 。 有hữu 司ty 奏tấu 見kiến 。 殊thù 悅duyệt 帝đế 心tâm 。 其kỳ 年niên 有hữu 勅sắc 安an 置trí 。 大Đại 興Hưng 善Thiện 寺Tự 。 仍nhưng 請thỉnh 譯dịch 出xuất 寶bảo 星tinh 經kinh 一nhất 部bộ 。 四tứ 年niên 六lục 月nguyệt 。 移di 住trụ 勝thắng 光quang 。 乃nãi 召triệu 義nghĩa 學học 沙Sa 門Môn 慧tuệ 乘thừa 。 慧tuệ 朗lãng 。 法pháp 常thường 。 曇đàm 藏tạng 。 智trí 首thủ 。 慧tuệ 明minh 。 道đạo 岳nhạc 。 僧Tăng 辯biện 。 僧Tăng 珍trân 。 智trí 解giải 。 文văn 順thuận 。 法pháp 琳# 。 靈linh 佳giai 。 慧tuệ 賾trách 。 慧tuệ 淨tịnh 等đẳng 傳truyền 譯dịch 。 沙Sa 門Môn 玄huyền 謨mô 。 僧Tăng 伽già 。 及cập 三tam 藏tạng 同đồng 學học 崛quật 多đa 律luật 師sư 等đẳng 。 同đồng 作tác 證chứng 明minh 。 對đối 翻phiên 此thử 論luận 。 尚thượng 書thư 左tả 僕bộc 射xạ 邠bân 國quốc 公công 房phòng 玄huyền 齡linh 。 太thái 子tử 詹# 事sự 杜đỗ 正chánh 倫luân 。 禮lễ 部bộ 尚thượng 書thư 趙triệu 郡quận 王vương 李# 孝hiếu 恭cung 等đẳng 。 並tịnh 是thị 翊dực 聖thánh 賢hiền 臣thần 。 佐tá 時thời 匡khuông 濟tế 。 盡tận 忠trung 貞trinh 而nhi 事sự 主chủ 。 外ngoại 形hình 骸hài 以dĩ 求cầu 法Pháp 。 自tự 聖thánh 君quân 肇triệu 慮lự 。 竟cánh 此thử 弘hoằng 宣tuyên 。 利lợi 深thâm 益ích 厚hậu 。 寔thật 資tư 開khai 發phát 。 監giám 譯dịch 。
勅sắc 使sử 右hữu 光quang 祿lộc 大đại 夫phu 太thái 府phủ 卿khanh 蘭lan 陵lăng 簫tiêu 璟# 。 信tín 根căn 篤đốc 始thỉ 。 慧tuệ 力lực 要yếu 終chung 。 寂tịch 慮lự 尋tầm 真chân 。 虛hư 心tâm 慕mộ 道đạo 。 贊tán 揚dương 影ảnh 響hưởng 。 勸khuyến 助trợ 無vô 輟chuyết 。 其kỳ 諸chư 德đức 僧Tăng 。 夙túc 興hưng 匪phỉ 懈giải 。 研nghiên 覈# 幽u 旨chỉ 。 去khứ 華hoa 存tồn 實thật 。 目mục 擊kích 則tắc 欣hân 其kỳ 會hội 理lý 。 函hàm 丈trượng 則tắc 究cứu 其kỳ 是thị 非phi 。 文văn 雖tuy 定định 而nhi 覆phú 詳tường 。 義nghĩa 乃nãi 明minh 而nhi 重trọng/trùng 審thẩm 。 歲tuế 次thứ 壽thọ 星tinh 十thập 月nguyệt 十thập 七thất 日nhật 。 撿kiểm 勘khám 畢tất 了liễu 。 其kỳ 為vi 論luận 也dã 。 觀quán 明minh 中trung 道đạo 而nhi 存tồn 中trung 失thất 觀quán 。 空không 顯hiển 第đệ 一nhất 。 而nhi 得đắc 一nhất 乖quai 空không 。 然nhiên 則tắc 司ty 南nam 之chi 車xa 。 本bổn 示thị 迷mê 者giả 。 照chiếu 膽đảm 之chi 鏡kính 。 為vi 鑑giám 邪tà 人nhân 。 無vô 邪tà 則tắc 鏡kính 無vô 所sở 施thí 。 不bất 迷mê 則tắc 車xa 不bất 為vi 用dụng 。 斯tư 論luận 破phá 申thân 。 其kỳ 由do 此thử 矣hĩ 。 雖tuy 復phục 斥xích 內nội 遮già 外ngoại 。 盡tận 妄vọng 窮cùng 真chân 。 而nhi 存tồn 乎hồ 妙diệu 存tồn 。 破phá 如như 可khả 破phá 。 蕩đãng 蕩đãng 焉yên 。 恢khôi 恢khôi 焉yên 。 迎nghênh 之chi 靡mĩ 測trắc 其kỳ 源nguyên 。 順thuận 之chi 罔võng 知tri 其kỳ 末mạt 。 信tín 是thị 瑩oánh 心tâm 神thần 之chi 砥chỉ 礪# 。 越việt 溟minh 嶮hiểm 之chi 舟chu 輿dư 。 駭hãi 昏hôn 識thức 之chi 雷lôi 霆đình 。 照chiếu 幽u 塗đồ 之chi 日nhật 月nguyệt 者giả 矣hĩ 。 此thử 土thổ/độ 先tiên 有hữu 中trung 論luận 四tứ 卷quyển 。 本bổn 偈kệ 大đại 同đồng 。 賓Tân 頭Đầu 盧Lô 伽Già 。 為vi 其kỳ 注chú 解giải 。 晦hối 其kỳ 部bộ 執chấp 。 學học 者giả 昧muội 焉yên 。 此thử 論luận 既ký 興hưng 。 可khả 為vi 明minh 鏡kính 。 庶thứ 悟ngộ 玄huyền 君quân 子tử 。 詳tường 而nhi 味vị 之chi 也dã 。
般Bát 若Nhã 燈đăng 論luận 釋thích
觀Quán 緣Duyên 品Phẩm 第đệ 一nhất 之chi 一nhất (# 卷quyển 一nhất )#
偈kệ 本bổn 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 論luận 分phân 別biệt 明minh 菩Bồ 薩Tát 。
大đại 唐đường 中trung 印ấn 度độ 三tam 藏tạng 波ba 羅la 頗phả 蜜mật 多đa 羅la 譯dịch
普phổ 斷đoạn 諸chư 分phân 別biệt 。 滅diệt 一nhất 切thiết 戲hí 論luận 。
能năng 拔bạt 除trừ 有hữu 根căn 。 巧xảo 說thuyết 真chân 實thật 法Pháp 。
於ư 非phi 言ngôn 語ngữ 境cảnh 。 善thiện 安an 立lập 文văn 字tự 。
破phá 惡ác 慧tuệ 妄vọng 心tâm 。 是thị 故cố 稽khể 首thủ 禮lễ 。
釋thích 曰viết 。 如như 是thị 等đẳng 偈kệ 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 我ngã 師sư 聖thánh 者giả 。 如như 自tự 所sở 證chứng 。 於ư 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 審thẩm 驗nghiệm 真chân 理lý 。 開khai 顯hiển 實thật 義nghĩa 。 為vi 斷đoạn 諸chư 惡ác 邪tà 慧tuệ 網võng 故cố 。 彼bỉ 惡ác 見kiến 者giả 。 雖tuy 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 以dĩ 迷mê 惑hoặc 故cố 。 皆giai 成thành 不bất 善thiện 。 今kim 欲dục 令linh 彼bỉ 悟ngộ 解giải 正Chánh 道Đạo 。 依y 淨tịnh 阿a 含hàm 。 作tác 此thử 中trung 論luận 。 宣tuyên 通thông 佛Phật 語ngữ 。 論luận 所sở 為vi 者giả 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 謂vị 婆bà 伽già 婆bà 見kiến 彼bỉ 無vô 明minh 眾chúng 生sanh 。 世thế 間gian 起khởi 滅diệt 斷đoạn 常thường 一nhất 異dị 來lai 去khứ 等đẳng 諸chư 戲hí 論luận 網võng 稠trù 林lâm 所sở 壞hoại 。 起khởi 第đệ 一nhất 悲bi 。 發phát 勇dũng 猛mãnh 慧tuệ 。 於ư 無vô 量lượng 億ức 。 百bách 千thiên 俱câu 胝chi 那na 由do 他tha 劫kiếp 。 為vì 利lợi 益ích 他tha 。 捐quyên 捨xả 身thân 命mạng 。 無vô 厭yếm 倦quyện 心tâm 。 能năng 擔đảm 無vô 量lượng 福phước 慧tuệ 聚tụ 擔đảm 。 鑽toàn 般Bát 若Nhã 境cảnh 界giới 海hải 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 戲hí 論luận 網võng 。 非phi 他tha 緣duyên 無vô 分phân 別biệt 。 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 真chân 實thật 甘cam 露lộ 。 於ư 彼bỉ 趣thú 壽thọ 分phân 齊tề 。 性tánh 處xứ 時thời 等đẳng 。 攝nhiếp 受thọ 利lợi 益ích 。 不bất 共cộng 一nhất 切thiết 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 及cập 諸chư 外ngoại 道đạo 。 唯duy 為vi 進tiến 趣thú 第đệ 一Nhất 乘Thừa 者giả 。 依y 彼bỉ 世thế 諦đế 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 施thi 設thiết 不bất 起khởi 等đẳng 諸chư 名danh 字tự 句cú 。 此thử 緣duyên 起khởi 實thật 說thuyết 中trung 最tối 勝thắng 。 我ngã 阿a 闍xà 梨lê 亦diệc 於ư 不bất 起khởi 等đẳng 文văn 句cú 。 開khai 示thị 如Như 來Lai 如như 實thật 道Đạo 理lý 。 得đắc 如như 實thật 解giải 。 生sanh 極cực 勇dũng 猛mãnh 。 如như 所sở 通thông 達đạt 。 讚tán 歎thán 婆bà 伽già 婆bà 。 故cố 造tạo 此thử 論luận 。 又hựu 悲bi 水thủy 適thích 心tâm 。 驗nghiệm 已dĩ 所sở 解giải 。 令linh 彼bỉ 世thế 間gian 。 同đồng 已dĩ 得đắc 解giải 故cố 出xuất 此thử 言ngôn 。 如như 偈kệ 曰viết 。
不bất 滅diệt 亦diệc 不bất 起khởi 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。
非phi 一nhất 非phi 種chủng 種chủng 。 不bất 來lai 亦diệc 不bất 去khứ 。
緣duyên 起khởi 戲hí 論luận 息tức 。 說thuyết 者giả 善thiện 滅diệt 故cố 。
禮lễ 彼bỉ 婆bà 伽già 婆bà 。 諸chư 說thuyết 中trung 最tối 上thượng 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 句cú 義nghĩa 次thứ 第đệ 。 解giải 無vô 間gian 故cố 解giải 此thử 論luận 義nghĩa 。 是thị 故cố 初sơ 說thuyết 。 如như 是thị 句cú 義nghĩa 。 破phá 壞hoại 故cố 滅diệt 。 出xuất 生sanh 故cố 起khởi 。 相tương 續tục 死tử 故cố 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 時thời 住trụ 故cố 常thường 。 無vô 別biệt 不bất 異dị 義nghĩa 故cố 一nhất 。 差sai 別biệt 異dị 義nghĩa 故cố 種chủng 種chủng 。 向hướng 此thử 義nghĩa 故cố 來lai 。 向hướng 彼bỉ 義nghĩa 故cố 去khứ 。 無vô 此thử 滅diệt 故cố 不bất 滅diệt 。 乃nãi 至chí 無vô 此thử 去khứ 故cố 不bất 去khứ 。 彼bỉ 起khởi 滅diệt 一nhất 異dị 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 遮già 。 彼bỉ 斷đoạn 常thường 者giả 。 世thế 俗tục 中trung 遮già 。 彼bỉ 來lai 去khứ 者giả 。 或hoặc 言ngôn 俱câu 遮già 。 或hoặc 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 遮già 。 以dĩ 彼bỉ 為vi 故cố 。 彼bỉ 者giả 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 緣duyên 起khởi 者giả 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 得đắc 起khởi 。 故cố 名danh 緣duyên 起khởi 。 語ngữ 自tự 性tánh 執chấp 。 永vĩnh 不bất 行hành 故cố 。 名danh 戲hí 論luận 息tức 。 一nhất 切thiết 災tai 障chướng 無vô 故cố 。 或hoặc 時thời 自tự 性tánh 空không 。 故cố 名danh 善thiện 滅diệt 。 說thuyết 者giả 開khai 演diễn 義nghĩa 故cố 。 正chánh 不bất 顛điên 倒đảo 。 通thông 達đạt 人nhân 法pháp 二nhị 種chủng 無vô 我ngã 。 是thị 故cố 名danh 為vi 佛Phật 婆bà 伽già 婆bà 。 由do 如như 此thử 義nghĩa 故cố 我ngã 作tác 禮lễ 。 諸chư 說thuyết 中trung 最tối 上thượng 者giả 。 此thử 言ngôn 何hà 謂vị 。 彼bỉ 不bất 顛điên 倒đảo 緣duyên 起khởi 。 開khai 示thị 天thiên 人nhân 涅Niết 槃Bàn 信tín 樂nhạo 道đạo 故cố 。 教giáo 授thọ 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 最tối 勝thắng 故cố 。 如như 所sở 演diễn 說thuyết 。 正chánh 不bất 顛điên 倒đảo 。 緣duyên 起khởi 勝thắng 故cố 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 向hướng 自tự 言ngôn 。 說thuyết 緣duyên 起khởi 法pháp 。 若nhược 言ngôn 緣duyên 起khởi 。 云vân 何hà 不bất 起khởi 。 若nhược 言ngôn 不bất 起khởi 。 云vân 何hà 緣duyên 起khởi 此thử 語ngữ 自tự 相tương 違vi 。 又hựu 生sanh 解giải 退thoái 故cố 。 語ngữ 義nghĩa 俱câu 壞hoại 。 如như 云vân 一nhất 切thiết 言ngôn 語ngữ 。 皆giai 是thị 妄vọng 者giả 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 一nhất 切thiết 緣duyên 起khởi 。 皆giai 不bất 起khởi 者giả 。 彼bỉ 當đương 作tác 解giải 。 我ngã 得đắc 此thử 過quá 。 我ngã 未vị 曾tằng 說thuyết 一nhất 切thiết 緣duyên 起khởi 。 皆giai 不bất 起khởi 故cố 。 無vô 如như 上thượng 過quá 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 彼bỉ 世thế 諦đế 中trung 。 有hữu 緣duyên 起khởi 故cố 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 亦diệc 有hữu 緣duyên 起khởi 。 彼bỉ 說thuyết 因nhân 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 猶do 如như 檀đàn 等đẳng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 說thuyết 為vi 善thiện 。 攝nhiếp 生sanh 死tử 故cố 。 說thuyết 之chi 為vi 善thiện 。 又hựu 如như 說thuyết 識thức 為vi 我ngã 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 識thức 實thật 非phi 我ngã 。 如như 此thử 解giải 知tri 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 又hựu 如như 化hóa 丈trượng 夫phu 起khởi 。 丈trượng 夫phu 自tự 性tánh 。 實thật 無vô 所sở 起khởi 。 亦diệc 如như 幻huyễn 焰diễm 內nội 入nhập 起khởi 等đẳng 。 世thế 俗tục 故cố 說thuyết 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 是thị 故cố 無vô 咎cữu 。 問vấn 曰viết 。 起khởi 後hậu 遮già 滅diệt 。 法pháp 相tướng 應ưng 爾nhĩ 。 以dĩ 彼bỉ 先tiên 故cố 。 如như 不bất 斷đoạn 者giả 。
答đáp 曰viết 。
生sanh 死tử 無vô 始thỉ 故cố 。 先tiên 滅diệt 後hậu 起khởi 。 此thử 亦diệc 同đồng 遮già 。 非phi 一nhất 向hướng 因nhân 過quá 。 觀quán 義nghĩa 次thứ 第đệ 不bất 觀quán 異dị 。 文văn 若nhược 先tiên 遮già 。 起khởi 與dữ 滅diệt 同đồng 過quá 。
復phục 次thứ 曇đàm 無vô 德đức 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 論luận 初sơ 言ngôn 。 不bất 起khởi 滅diệt 等đẳng 。 此thử 無vô 為vi 法Pháp 。 別biệt 緣duyên 起khởi 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 法pháp 中trung 有hữu 故cố 。 汝nhữ 論luận 初sơ 言ngôn 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 共cộng 緣duyên 起khởi 者giả 。 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。 論luận 者giả 言ngôn 。 遮già 自tự 性tánh 故cố 。 說thuyết 不bất 起khởi 等đẳng 。 別biệt 緣duyên 起khởi 法pháp 。 令linh 汝nhữ 得đắc 解giải 。 若nhược 言ngôn 有hữu 彼bỉ 無vô 為vi 緣duyên 起khởi 。 令linh 他tha 信tín 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 緣duyên 起khởi 決quyết 定định 。 名danh 緣duyên 起khởi 無vô 為vi 者giả 。 此thử 解giải 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 遮già 起khởi 故cố 。 彼bỉ 起khởi 無vô 體thể 。 不bất 應ưng 名danh 共cộng 。 以dĩ 無vô 為vi 無vô 起khởi 有hữu 因nhân 故cố 。 譬thí 如như 住trụ 。
復phục 次thứ 經kinh 部bộ 師sư 言ngôn 不bất 起khởi 等đẳng 義nghĩa 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 不bất 共cộng 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 彼bỉ 異dị 起khởi 無vô 體thể 。 名danh 為vi 不bất 起khởi 。 如như 不bất 自tự 在tại 。 彼bỉ 外ngoại 道đạo 解giải 滅diệt 。 此thử 滅diệt 無vô 體thể 。 名danh 為vi 不bất 滅diệt 。 譬thí 如như 無vô 我ngã 。 藉tạ 因nhân 果quả 起khởi 故cố 不bất 斷đoạn 。 果quả 起khởi 因nhân 壞hoại 故cố 不bất 常thường 。 彼bỉ 摩ma 尼ni 珠châu 。 乾can/kiền/càn 牛ngưu 糞phẩn 末mạt 。 日nhật 光quang 和hòa 合hợp 。 如như 是thị 起khởi 火hỏa 。 不bất 可khả 說thuyết 彼bỉ 體thể 故cố 不bất 一nhất 。 不bất 可khả 說thuyết 異dị 體thể 故cố 不bất 種chủng 種chủng 。 如như 是thị 起khởi 時thời 壞hoại 故cố 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 義nghĩa 正chánh 如như 此thử 。 汝nhữ 論luận 初sơ 言ngôn 。 不bất 共cộng 聲Thanh 聞Văn 。 別biệt 緣duyên 起khởi 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 雖tuy 有hữu 此thử 語ngữ 。 違vi 正Chánh 道Đạo 理lý 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 彼bỉ 起khởi 者giả 不bất 起khởi 故cố 。 我ngã 欲dục 令linh 人nhân 解giải 不bất 起khởi 等đẳng 。 別biệt 緣duyên 起khởi 義nghĩa 。 以dĩ 是thị 不bất 共cộng 別biệt 緣duyên 起khởi 故cố 。 在tại 初sơ 讚tán 歎thán 。 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 方phương 作tác 此thử 論luận 。 先tiên 令linh 了liễu 知tri 起khởi 者giả 不bất 起khởi 。 餘dư 不bất 滅diệt 等đẳng 。 則tắc 易dị 可khả 思tư 。 云vân 何hà 令linh 解giải 彼bỉ 不bất 起khởi 等đẳng 。 謂vị 諸chư 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。 現hiện 前tiền 知tri 故cố 。 諸chư 如như 是thị 說thuyết 。 或hoặc 言ngôn 自tự 起khởi 體thể 。 或hoặc 言ngôn 他tha 起khởi 體thể 。 或hoặc 言ngôn 共cộng 起khởi 體thể 。 或hoặc 言ngôn 無vô 因nhân 起khởi 體thể 。 此thử 諸chư 說thuyết 皆giai 不bất 然nhiên 。 由do 依y 阿a 含hàm 及cập 正Chánh 道Đạo 理lý 。 如như 實thật 諦đế 觀quán 。 起khởi 即tức 無vô 義nghĩa 。 故cố 造tạo 論luận 者giả 。 自tự 在tại 決quyết 定định 。 說thuyết 此thử 偈kệ 曰viết 。
無vô 時thời 亦diệc 無vô 處xứ 。 隨tùy 有hữu 一nhất 物vật 體thể 。
從tùng 自tự 他tha 及cập 共cộng 。 無vô 因nhân 而nhi 起khởi 者giả 。
釋thích 曰viết 。 非phi 自tự 者giả 。 彼bỉ 聚tụ 安an 立lập 諸chư 起khởi 法pháp 者giả 。 竟cánh 無vô 體thể 故cố 。 如như 一nhất 一nhất 次thứ 第đệ 。 應ưng 知tri 自tự 者giả 我ngã 義nghĩa 故cố 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 體thể 。 何hà 義nghĩa 故cố 遮già 。 所sở 謂vị 遮già 者giả 最tối 勝thắng 義nghĩa 故cố 。 又hựu 無vô 餘dư 分phân 別biệt 網võng 遮già 故cố 。 無vô 餘dư 分phân 別biệt 網võng 者giả 。 謂vị 無vô 餘dư 所sở 識thức 境cảnh 界giới 故cố 。 無vô 境cảnh 界giới 者giả 。 欲dục 成thành 立lập 無vô 分phân 別biệt 智trí 故cố 。
復phục 次thứ 遮già 者giả 遮già 有hữu 餘dư 受thọ 故cố 。 彼bỉ 異dị 方phương 便tiện 說thuyết 諸chư 法Pháp 不bất 起khởi 。 方phương 便tiện 不bất 起khởi 。 令linh 他tha 解giải 故cố 。 此thử 非phi 大Đại 乘Thừa 悉tất 檀đàn 。 云vân 何hà 知tri 耶da 。 如như 阿a 含hàm 說thuyết 。 色sắc 不bất 起khởi 行hành 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。
復phục 次thứ 不bất 自tự 起khởi 者giả 。 謂vị 不bất 自tự 起khởi 如như 是thị 體thể 故cố 。 此thử 正chánh 領lãnh 解giải 。 若nhược 異dị 此thử 領lãnh 解giải 。 而nhi 言ngôn 不bất 從tùng 自tự 體thể 起khởi 者giả 。 此thử 義nghĩa 有hữu 過quá 。 有hữu 何hà 等đẳng 過quá 。 謂vị 他tha 起khởi 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 汝nhữ 言ngôn 不bất 從tùng 自tự 體thể 起khởi 者giả 。 非phi 唯duy 有hữu 他tha 起khởi 過quá 。 及cập 有hữu 自tự 他tha 共cộng 起khởi 過quá 故cố 。 此thử 非phi 我ngã 欲dục 。 以dĩ 違vi 悉tất 檀đàn 多đa 故cố 。 此thử 方phương 便tiện 語ngữ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 內nội 入nhập 等đẳng 。 無vô 自tự 起khởi 義nghĩa 。 世thế 所sở 不bất 行hành 以dĩ 有hữu 故cố 。 譬thí 如như 思tư 異dị 部bộ 迴hồi 轉chuyển 。 不bất 令linh 解giải 故cố 。 有hữu 故cố 因nhân 者giả 。 同đồng 非phi 因nhân 那na 。 以dĩ 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 如như 是thị 彼bỉ 因nhân 迴hồi 轉chuyển 非phi 一nhất 切thiết 處xứ 。 無vô 譬thí 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 立lập 者giả 。 立lập 何hà 等đẳng 義nghĩa 。 為vi 果quả 名danh 自tự 耶da 。 為vi 因nhân 名danh 自tự 耶da 。 此thử 有hữu 何hà 過quá 。 若nhược 立lập 果quả 體thể 為vi 自tự 者giả 。 我ngã 悉tất 檀đàn 成thành 。 若nhược 立lập 因nhân 體thể 為vi 自tự 者giả 。 與dữ 義nghĩa 相tương 違vi 。 以dĩ 因nhân 中trung 體thể 有hữu 故cố 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 有hữu 起khởi 。 應ưng 名danh 為vi 起khởi 。 汝nhữ 言ngôn 不bất 起khởi 者giả 。 義nghĩa 豈khởi 然nhiên 耶da 。 論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 語ngữ 無vô 義nghĩa 。 汝nhữ 不bất 知tri 耶da 。 起khởi 分phần/phân 遮già 故cố 。 謂vị 因nhân 自tự 性tánh 起khởi 。 及cập 他tha 性tánh 起khởi 。 此thử 等đẳng 悉tất 遮già 。 汝nhữ 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 出xuất 此thử 言ngôn 者giả 惑hoặc 故cố 。 無vô 過quá 有hữu 異dị 。 釋thích 曰viết 。 諸chư 法pháp 無vô 有hữu 從tùng 自tự 體thể 起khởi 。 彼bỉ 起khởi 無vô 義nghĩa 故cố 。 又hựu 生sanh 無vô 窮cùng 故cố 。 彼bỉ 不bất 相tương 應ứng 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 不bất 說thuyết 因nhân 及cập 譬thí 喻dụ 故cố 。 又hựu 不bất 能năng 避tị 他tha 說thuyết 過quá 故cố 。 此thử 破phá 顯hiển 示thị 顛điên 倒đảo 成thành 就tựu 過quá 。 云vân 何hà 顛điên 倒đảo 。 謂vị 從tùng 他tha 起khởi 體thể 過quá 。 及cập 生sanh 有hữu 果quả 過quá 。 又hựu 生sanh 有hữu 窮cùng 過quá 故cố 。 違vi 悉tất 檀đàn 多đa 故cố 。
復phục 次thứ 有hữu 異dị 僧Tăng 佉khư 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 諸chư 體thể 不bất 自tự 起khởi 者giả 。 此thử 不bất 應ưng 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 自tự 欲dục 作tác 起khởi 還hoàn 自tự 除trừ 故cố 。 如như 說thuyết 三tam 界giới 有hữu 兔thố 角giác 起khởi 。 復phục 欲dục 屏bính 除trừ 汝nhữ 義nghĩa 如như 此thử 我ngã 所sở 成thành 立lập 因nhân 果quả 能năng 了liễu 。 無vô 異dị 體thể 故cố 。 猶do 如như 自tự 我ngã 從tùng 彼bỉ 因nhân 體thể 果quả 法pháp 自tự 起khởi 。 是thị 故cố 義nghĩa 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 邪tà 分phân 別biệt 說thuyết 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 先tiên 遮già 彼bỉ 義nghĩa 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 體thể 不bất 自tự 起khởi 。 從tùng 他tha 起khởi 者giả 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 時thời 無vô 處xứ 。 隨tùy 有hữu 一nhất 體thể 。 從tùng 他tha 起khởi 故cố 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 他tha 者giả 異dị 義nghĩa 。 此thử 方phương 便tiện 語ngữ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 內nội 入nhập 不bất 從tùng 彼bỉ 諸chư 緣duyên 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 他tha 故cố 。 譬thí 如như 瓶bình 等đẳng 。
復phục 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 他tha 緣duyên 不bất 能năng 起khởi 眼nhãn 等đẳng 入nhập 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 他tha 故cố 。 譬thí 如như 經kinh 等đẳng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 他tha 者giả 。 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 立lập 義nghĩa 一nhất 分phần/phân 故cố 。 譬thí 如như 無vô 常thường 聲thanh 。 聲thanh 故cố 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 不bất 善thiện 說thuyết 。 無vô 常thường 聲thanh 者giả 。 是thị 韋vi 陀đà 聲thanh 。 聲thanh 故cố 者giả 。 如như 鼓cổ 聲thanh 故cố 。 以dĩ 見kiến 立lập 義nghĩa 一nhất 分phần/phân 出xuất 因nhân 成thành 故cố 。 非phi 謂vị 一nhất 邊biên 。
復phục 次thứ 鞞bệ 世thế 師sư 人nhân 言ngôn 。 微vi 塵trần 為vi 因nhân 。 生sanh 諸chư 法pháp 果quả 。 彼bỉ 二nhị 微vi 塵trần 為vi 初sơ 。 次thứ 第đệ 如như 是thị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 聚tụ 實thật 起khởi 成thành 。 汝nhữ 言ngôn 他tha 者giả 。 為vi 分phân 別biệt 我ngã 求cầu 那na 因nhân 義nghĩa 耶da 。 為vi 分phân 別biệt 異dị 義nghĩa 耶da 。 若nhược 分phân 別biệt 我ngã 求cầu 那na 為vi 因nhân 者giả 。 則tắc 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 離ly 我ngã 體thể 無vô 別biệt 求cầu 那na 故cố 。 若nhược 彼bỉ 異dị 義nghĩa 分phân 別biệt 者giả 。 即tức 為vi 世Thế 間Gian 解Giải 所sở 破phá 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 說thuyết 不bất 善thiện 總tổng 說thuyết 因nhân 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 法pháp 聚tụ 集tập 能năng 生sanh 他tha 覺giác 。 如như 是thị 覺giác 因nhân 。 總tổng 說thuyết 為vi 他tha 非phi 彼bỉ 我ngã 及cập 求cầu 那na 。 異dị 思tư 惟duy 故cố 。 世thế 間gian 所sở 解giải 。 亦diệc 不bất 破phá 壞hoại 。 立lập 義nghĩa 別biệt 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 地địa 微vi 塵trần 初sơ 起khởi 。 不bất 名danh 地địa 實thật 。 以dĩ 微vi 塵trần 故cố 。 譬thí 如như 火hỏa 塵trần 。 如như 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 火hỏa 微vi 塵trần 初sơ 起khởi 。 不bất 名danh 火hỏa 實thật 。 以dĩ 微vi 塵trần 故cố 。 譬thí 如như 水thủy 塵trần 。 如như 是thị 等đẳng 次thứ 第đệ 應ưng 說thuyết 。
復phục 次thứ 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 言ngôn 他tha 者giả 。 為vi 以dĩ 果quả 功công 能năng 空không 。 說thuyết 為vi 他tha 耶da 。 為vi 當đương 彼bỉ 能năng 不bất 空không 說thuyết 為vi 他tha 耶da 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 以dĩ 果quả 功công 能năng 空không 。 說thuyết 為vi 他tha 者giả 。 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 故cố 。 若nhược 彼bỉ 能năng 不bất 空không 者giả 。 彼bỉ 能năng 成thành 法pháp 空không 。 譬thí 喻dụ 壞hoại 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 總tổng 說thuyết 聚tụ 法pháp 故cố 。 物vật 邊biên 觀quán 故cố 。 生sanh 他tha 覺giác 故cố 。 汝nhữ 言ngôn 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 。 及cập 能năng 成thành 法pháp 空không 。 譬thí 喻dụ 壞hoại 者giả 。 無vô 此thử 過quá 失thất 。 似tự 光quang 影ảnh 耳nhĩ 復phục 次thứ 有hữu 自tự 部bộ 言ngôn 。 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 內nội 外ngoại 入nhập 皆giai 不bất 起khởi 者giả 。 法pháp 體thể 不bất 成thành 。 能năng 依y 止chỉ 壞hoại 。 汝nhữ 得đắc 因nhân 義nghĩa 不bất 成thành 過quá 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 實thật 故cố 。 瓶bình 眼nhãn 入nhập 等đẳng 內nội 外ngoại 可khả 得đắc 故cố 。 汝nhữ 說thuyết 過quá 者giả 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。
復phục 次thứ 佛Phật 護hộ 論luận 師sư 釋thích 曰viết 。 他tha 作tác 。 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 一nhất 切thiết 起khởi 過quá 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 若nhược 如như 此thử 說thuyết 過quá 。 即tức 所sở 成thành 能năng 成thành 顛điên 倒đảo 故cố 。 謂vị 自tự 俱câu 因nhân 起khởi 體thể 過quá 故cố 。 或hoặc 時thời 有hữu 處xứ 隨tùy 一nhất 物vật 起khởi 故cố 先tiên 語ngữ 相tương 違vi 。 又hựu 若nhược 異dị 此thử 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 一nhất 切thiết 起khởi 過quá 。 此thử 語ngữ 能năng 成thành 他tha 起khởi 過quá 者giả 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 如như 偈kệ 曰viết 。
香hương 附phụ 子tử 苦khổ 蔘# 。 菴am 摩ma 羅la 除trừ 熱nhiệt 。
石thạch 女nữ 無vô 有hữu 兒nhi 。 竹trúc 笋# 重trọng/trùng 有hữu 苦khổ 。
兔thố 印ấn 記ký 月nguyệt 光quang 。 陽dương 春xuân 時thời 作tác 樂nhạc 。
復phục 次thứ 異dị 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 彼bỉ 別biệt 不bất 別biệt 。 地địa 等đẳng 種chủng 子tử 。 生sanh 芽nha 等đẳng 果quả 。 由do 如như 此thử 義nghĩa 。 說thuyết 俱câu 起khởi 體thể 。 彼bỉ 說thuyết 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 共cộng 者giả 。 非phi 自tự 他tha 義nghĩa 。 無vô 時thời 無vô 處xứ 有hữu 一nhất 物vật 體thể 。 從tùng 共cộng 起khởi 故cố 。 彼bỉ 說thuyết 有hữu 過quá 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 若nhược 謂vị 俱câu 起khởi 。 令linh 他tha 信tín 者giả 。 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 又hựu 遮già 裸lõa 形hình 部bộ 義nghĩa 。 說thuyết 不bất 共cộng 起khởi 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 彼bỉ 謂vị 金kim 與dữ 非phi 金kim 。 人nhân 功công 火hỏa 等đẳng 。 自tự 他tha 力lực 故cố 。 環hoàn 釧xuyến 等đẳng 起khởi 。 彼bỉ 如như 是thị 說thuyết 。 為vi 遮già 彼bỉ 故cố 。 說thuyết 不bất 共cộng 起khởi 。 應ưng 如như 此thử 知tri 。
復phục 次thứ 不bất 無vô 因nhân 者giả 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 無vô 時thời 無vô 處xứ 。 有hữu 一nhất 物vật 體thể 。 無vô 因nhân 起khởi 故cố 。 何hà 故cố 無vô 因nhân 。 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 若nhược 說thuyết 有hữu 驗nghiệm 。 即tức 為vi 世thế 間gian 。 所sở 驗nghiệm 解giải 破phá 。 有hữu 此thử 過quá 故cố 。 世thế 間gian 驗nghiệm 者giả 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 世thế 俗tục 欲dục 令linh 內nội 入nhập 體thể 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 總tổng 別biệt 有hữu 故cố 。 譬thí 如như 芽nha 等đẳng 。
復phục 次thứ 世thế 間gian 所sở 解giải 過quá 者giả 。 於ư 彼bỉ 世thế 間gian 。 若nhược 有hữu 此thử 物vật 。 知tri 從tùng 因nhân 生sanh 。 如như 絲ti 成thành 絹quyên 。 如như 篾miệt 成thành 筐khuông 。 如như 泥nê 成thành 瓶bình 等đẳng 。 為vi 彼bỉ 過quá 故cố 。
復phục 次thứ 彼bỉ 惡ác 因nhân 者giả 。 亦diệc 名danh 無vô 因nhân 。 如như 無vô 婦phụ 等đẳng 。 何hà 等đẳng 惡ác 因nhân 。 所sở 謂vị 自tự 性tánh 。 及cập 自Tự 在Tại 天Thiên 。 丈trượng 夫phu 藏tạng 時thời 。 那Na 羅La 延Diên 等đẳng 。 不bất 真chân 實thật 故cố 。 是thị 故cố 此thử 等đẳng 無vô 因nhân 。 不bất 能năng 起khởi 體thể 。 若nhược 謂vị 從tùng 彼bỉ 自tự 性tánh 等đẳng 起khởi 。 令linh 人nhân 解giải 者giả 。 驗nghiệm 不bất 爾nhĩ 故cố 。 若nhược 說thuyết 有hữu 驗nghiệm 。 此thử 亦diệc 有hữu 過quá 。
復phục 次thứ 執chấp 自tự 性tánh 者giả 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 我ngã 立lập 此thử 義nghĩa 。 自tự 性tánh 有hữu 彼bỉ 。 內nội 入nhập 等đẳng 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 莊trang 嚴nghiêm 我ngã 體thể 故cố 。 如như 水thủy 生sanh 花hoa 根căn 鬚tu 莖hành 葉diệp 好hảo/hiếu 色sắc 形hình 相tướng 。 如như 大đại 青thanh 珠châu 因nhân 陀đà 羅la 尼ni 羅la 阿a 毘tỳ 尼ni 羅la 寶bảo 等đẳng 。 又hựu 如như 孔khổng 雀tước 項hạng 。 邊biên 種chủng 種chủng 纈# 目mục 。 光quang 明minh 可khả 愛ái 。 皆giai 自tự 性tánh 爾nhĩ 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 立lập 此thử 義nghĩa 。 自tự 性tánh 作tác 者giả 。 不bất 觀quán 業nghiệp 因nhân 。 無vô 有hữu 作tác 者giả 。 若nhược 爾nhĩ 彼bỉ 內nội 入nhập 生sanh 因nhân 緣duyên 決quyết 定định 世thế 智trí 所sở 行hành 等đẳng 。 共cộng 言ngôn 說thuyết 成thành 。 已dĩ 復phục 成thành 過quá 。 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 蓮liên 花hoa 寶bảo 等đẳng 。 本bổn 無vô 生sanh 故cố 。
復phục 次thứ 汝nhữ 欲dục 共cộng 。 我ngã 立lập 無vô 因nhân 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 法pháp 成thành 。 我ngã 今kim 示thị 汝nhữ 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 一nhất 切thiết 不bất 成thành 。 又hựu 彼bỉ 立lập 無vô 因nhân 。 若nhược 說thuyết 因nhân 者giả 。 先tiên 執chấp 破phá 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 謂vị 我ngã 立lập 無vô 因nhân 。 不bất 能năng 令linh 彼bỉ 。 說thuyết 因nhân 者giả 解giải 故cố 。 須tu 出xuất 因nhân 今kim 解giải 無vô 因nhân 。 譬thí 如như 共cộng 夷di 狄địch 人nhân 。 還hoàn 行hành 彼bỉ 語ngữ 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 方phương 便tiện 說thuyết 因nhân 。 亦diệc 非phi 先tiên 語ngữ 破phá 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 語ngữ 邊biên 轉chuyển 者giả 。 亦diệc 如như 所sở 得đắc 相tương/tướng 。 以dĩ 此thử 相tương/tướng 義nghĩa 。 令linh 彼bỉ 得đắc 解giải 。 如như 語ngữ 夷di 狄địch 。 彼bỉ 處xứ 有hữu 煙yên 。 則tắc 知tri 有hữu 火hỏa 。 令linh 彼bỉ 了liễu 知tri 相tương/tướng 覺giác 起khởi 故cố 。 此thử 彼bỉ 語ngữ 異dị 。 是thị 故cố 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 有hữu 異dị 僧Tăng 佉khư 。 婆bà 冑trụ 羅la 人nhân 言ngôn 。 彼bỉ 歌ca 羅la 羅la 。 及cập 以dĩ 芽nha 等đẳng 。 無vô 緣duyên 故cố 起khởi 。 若nhược 瓶bình 衣y 等đẳng 。 有hữu 緣duyên 故cố 起khởi 。 非phi 一nhất 切thiết 體thể 。 自tự 性tánh 起khởi 故cố 。 成thành 我ngã 所sở 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 時thời 。 一nhất 切thiết 物vật 起khởi 。 皆giai 悉tất 遮già 故cố 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 者giả 。 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 由do 如như 是thị 義nghĩa 。 無vô 自tự 性tánh 起khởi 。
復phục 次thứ 外ngoại 人nhân 有hữu 執chấp 自tự 在tại 為vi 因nhân 者giả 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 眾chúng 生sanh 無vô 智trí 。 於ư 苦khổ 樂lạc 中trung 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 善thiện 道đạo 惡ác 道đạo 。 皆giai 是thị 自tự 在tại 之chi 所sở 使sử 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 立lập 是thị 義nghĩa 。 自tự 在tại 令linh 為vi 世thế 間gian 起khởi 因nhân 。 於ư 世thế 俗tục 中trung 。 亦diệc 不bất 應ưng 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 或hoặc 有hữu 憂ưu 喜hỷ 因nhân 故cố 。 如như 牧mục 牛ngưu 者giả 。 若nhược 執chấp 自tự 在tại 名danh 一nhất 切thiết 因nhân 作tác 世thế 間gian 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 當đương 如như 是thị 知tri 。 由do 所sở 量lượng 故cố 。 譬thí 如như 自tự 在tại 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 於ư 彼bỉ 世thế 俗tục 。 亦diệc 非phi 自tự 在tại 。 能năng 起khởi 諸chư 法pháp 。 若nhược 汝nhữ 定định 謂vị 自tự 在tại 為vi 因nhân 。 生sanh 諸chư 法pháp 者giả 。 是thị 因nhân 與dữ 果quả 。 為vi 自tự 性tánh 。 為vi 他tha 性tánh 。 為vi 俱câu 性tánh 。 此thử 異dị 分phân 別biệt 。 先tiên 已dĩ 遮già 故cố 。 有hữu 起khởi 無vô 起khởi 。 後hậu 當đương 廣quảng 破phá 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 自tự 在tại 不bất 能năng 起khởi 諸chư 法pháp 故cố 。 或hoặc 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 及cập 器khí 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 業nghiệp 因nhân 。 為vi 自tự 在tại 故cố 。 彼bỉ 住trụ 起khởi 壞hoại 。 苦khổ 樂lạc 增tăng 減giảm 。 通thông 為vi 依y 止chỉ 。 作tác 是thị 說thuyết 者giả 。 成thành 我ngã 所sở 成thành 。 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 業nghiệp 不bất 起khởi 故cố 。
復phục 次thứ 彼bỉ 執chấp 丈trượng 夫phu 為vi 生sanh 因nhân 者giả 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 丈trượng 夫phu 為vi 因nhân 故cố 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 糸mịch 齊tề 織chức 網võng 。 如như 月nguyệt 珠châu 出xuất 水thủy 。 如như 樹thụ 生sanh 枝chi 葉diệp 等đẳng 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 彼bỉ 為vi 因nhân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 所sở 謂vị 彼bỉ 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 動động 不bất 動động 等đẳng 。 遠viễn 近cận 內nội 外ngoại 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 丈trượng 夫phu 為vi 因nhân 。 論luận 者giả 言ngôn 。 前tiền 執chấp 自tự 在tại 為vi 因nhân 。 中trung 已dĩ 遮già 此thử 計kế 。 今kim 當đương 復phục 說thuyết 。 如như 調Điều 達Đạt 我ngã 。 不bất 作tác 調Điều 達Đạt 身thân 根căn 聚tụ 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 我ngã 故cố 。 譬thí 如như 耶da 若nhược 達đạt 多đa 自tự 我ngã 。
復phục 次thứ 耶da 若nhược 達đạt 多đa 身thân 根căn 等đẳng 聚tụ 。 非phi 耶da 若nhược 達đạt 多đa 。 我ngã 之chi 所sở 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 智trí 起khởi 因nhân 故cố 。 譬thí 如như 提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 。 身thân 根căn 等đẳng 聚tụ 。 若nhược 謂vị 彼bỉ 繫hệ 縛phược 我ngã 為vi 三tam 界giới 因nhân 非phi 一nhất 切thiết 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 我ngã 故cố 如như 解giải 脫thoát 我ngã 。 彼bỉ 執chấp 不bất 成thành 。 立lập 義nghĩa 過quá 故cố 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 我ngã 故cố 因nhân 者giả 。 此thử 自tự 立lập 義nghĩa 中trung 。 是thị 一nhất 分phần/phân 故cố 。 汝nhữ 出xuất 因nhân 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 成thành 。 有hữu 過quá 失thất 故cố 。
答đáp 曰viết 。
無vô 過quá 失thất 義nghĩa 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 故cố 。 何hà 故cố 無vô 過quá 。 如như 上thượng 云vân 。 無vô 常thường 聲thanh 聲thanh 故cố 。 譬thí 如như 鼓cổ 聲thanh 。 若nhược 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 我ngã 所sở 立lập 義nghĩa 。 唯duy 是thị 一nhất 我ngã 。 如như 一nhất 虛hư 空không 瓶bình 等đẳng 分phân 別biệt 。 皆giai 是thị 其kỳ 假giả 假giả 故cố 無vô 量lượng 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 驗nghiệm 破phá 不bất 成thành 。 立lập 義nghĩa 無vô 過quá 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 不bất 善thiện 說thuyết 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 虛hư 空không 無vô 生sanh 故cố 。 如như 虛hư 空không 花hoa 。 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 如như 是thị 而nhi 言ngôn 。 一nhất 虛hư 空không 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 世thế 俗tục 法pháp 中trung 。 總tổng 說thuyết 我ngã 者giả 。 示thị 假giả 令linh 識thức 故cố 。 汝nhữ 立lập 一nhất 我ngã 。 令linh 他tha 信tín 者giả 。 驗nghiệm 無vô 體thể 故cố 。 此thử 義nghĩa 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 縛phược 我ngã 脫thoát 我ngã 。 更cánh 無vô 異dị 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 我ngã 故cố 如như 解giải 脫thoát 我ngã 。
答đáp 曰viết 。
無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 界giới 中trung 。 一nhất 解giải 脫thoát 我ngã 。 此thử 有hữu 不bất 成thành 。 如như 先tiên 說thuyết 過quá 。 不bất 能năng 避tị 故cố 。 如như 觀quán 我ngã 品phẩm 。 當đương 廣quảng 解giải 說thuyết 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 如như 我ngã 立lập 義nghĩa 。 彼bỉ 自tự 性tánh 為vi 因nhân 。 謂vị 梵Phạm 摩ma 為vi 初sơ 。 下hạ 至chí 住trụ 持trì 際tế 。 諸chư 法pháp 果quả 生sanh 。 皆giai 因nhân 自tự 性tánh 。 如như 彼bỉ 內nội 入nhập 。 為vi 苦khổ 樂lạc 癡si 因nhân 。 決quyết 定định 作tác 因nhân 。 彼bỉ 具cụ 有hữu 故cố 。 若nhược 世thế 間gian 物vật 。 彼bỉ 具cụ 有hữu 者giả 。 我ngã 知tri 為vi 因nhân 。 如như 栴chiên 檀đàn 札# 。 如như 瓦ngõa 器khí 片phiến 。 金kim 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 。 如như 是thị 等đẳng 總tổng 別biệt 因nhân 故cố 。 由do 彼bỉ 內nội 入nhập 具cụ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 癡si 等đẳng 故cố 。 說thuyết 內nội 入nhập 為vi 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 癡si 因nhân 。 如như 是thị 應ưng 知tri 。 色sắc 想tưởng 行hành 識thức 諸chư 陰ấm 。 皆giai 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 癡si 等đẳng 自tự 性tánh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 陰ấm 故cố 。 譬thí 如như 受thọ 陰ấm 。 是thị 故cố 因nhân 及cập 譬thí 喻dụ 義nghĩa 皆giai 得đắc 成thành 。 論luận 者giả 言ngôn 。 為vi 此thử 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 栴chiên 檀đàn 等đẳng 譬thí 不bất 成thành 。 以dĩ 無vô 體thể 故cố 。 於ư 世thế 俗tục 中trung 。 癡si 者giả 行hành 陰ấm 攝nhiếp 故cố 。 譬thí 喻dụ 不bất 成thành 。 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 等đẳng 二nhị 。 異dị 外ngoại 諸chư 法pháp 。 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 自tự 性tánh 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。
何hà 以dĩ 故cố 。 所sở 量lượng 故cố 。 譬thí 如như 覺giác 驗nghiệm 不bất 相tương 應ứng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 譬thí 喻dụ 故cố 。
答đáp 曰viết 。
總tổng 說thuyết 覺giác 故cố 。 世thế 間gian 共cộng 解giải 。 取thủ 為vi 譬thí 喻dụ 。 亦diệc 非phi 譬thí 喻dụ 無vô 體thể 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 彼bỉ 藏tạng 不bất 為vi 大đại 等đẳng 諦đế 因nhân 。 由do 不bất 了liễu 故cố 。 譬thí 如như 丈trượng 夫phu 。 汝nhữ 若nhược 欲dục 說thuyết 自tự 性tánh 為vi 因nhân 者giả 。 自tự 驗nghiệm 破phá 故cố 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 我ngã 立lập 丈trượng 夫phu 。 與dữ 思tư 相tương 應ứng 。 則tắc 得đắc 明minh 了liễu 而nhi 言ngôn 由do 不bất 了liễu 故cố 者giả 。 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 又hựu 能năng 成thành 法pháp 。 不bất 具cụ 故cố 。 亦diệc 譬thí 喻dụ 過quá 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 語ngữ 無vô 義nghĩa 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 總tổng 說thuyết 因nhân 故cố 。 立lập 別biệt 義nghĩa 故cố 。 處xứ 處xứ 不bất 了liễu 。 總tổng 一nhất 不bất 成thành 。 或hoặc 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 亦diệc 不bất 無vô 因nhân 。 能năng 起khởi 諸chư 法pháp 。 彼bỉ 性tánh 時thời 那Na 羅La 延Diên 等đẳng 。 為vi 因nhân 故cố 者giả 。 如như 遮già 自tự 在tại 中trung 說thuyết 。 應ưng 知tri 。
復phục 次thứ 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 說thuyết 不bất 自tự 。 不bất 他tha 。 不bất 共cộng 。 不bất 無vô 因nhân 。 有hữu 處xứ 有hữu 體thể 。 能năng 起khởi 一nhất 物vật 者giả 。 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 彼bỉ 實thật 不bất 起khởi 。 雖tuy 實thật 無vô 起khởi 。 以dĩ 了liễu 作tác 故cố 。 論luận 者giả 問vấn 言ngôn 。 是thị 何hà 等đẳng 物vật 。 云vân 何hà 了liễu 作tác 。 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 如như 燈đăng 瓶bình 等đẳng 。 論luận 者giả 言ngôn 。 燈đăng 瓶bình 二nhị 物vật 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 以dĩ 不bất 生sanh 燈đăng 。 欲dục 了liễu 作tác 。 彼bỉ 不bất 生sanh 瓶bình 等đẳng 。 如như 無vô 馬mã 角giác 。 豈khởi 能năng 了liễu 耶da 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 故cố 。 依y 於ư 世thế 諦đế 。 作tác 如như 是thị 問vấn 。 彼bỉ 燈đăng 於ư 瓶bình 。 何hà 所sở 作tác 用dụng 。 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 受thọ 作tác 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 。 受thọ 本bổn 先tiên 無vô 。 於ư 後hậu 始thỉ 有hữu 。 先tiên 無vô 後hậu 有hữu 。 受thọ 即tức 是thị 作tác 。 若nhược 言ngôn 暗ám 中trung 眼nhãn 識thức 爾nhĩ 時thời 無vô 受thọ 。 由do 有hữu 燈đăng 明minh 暗ám 障chướng 等đẳng 破phá 者giả 。 如như 前tiền 已dĩ 遮già 。 是thị 作tác 法pháp 故cố 。 又hựu 暗ám 障chướng 破phá 者giả 。 豈khởi 非phi 作tác 耶da 。 若nhược 汝nhữ 執chấp 言ngôn 。 受thọ 見kiến 先tiên 有hữu 。 若nhược 先tiên 有hữu 者giả 。 燈đăng 復phục 何hà 用dụng 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 名danh 瓶bình 。 如như 我ngã 法pháp 中trung 。 四tứ 大đại 及cập 所sở 造tạo 和hòa 合hợp 故cố 名danh 瓶bình 。 彼bỉ 燈đăng 在tại 時thời 。 與dữ 明minh 俱câu 起khởi 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 世thế 諦đế 法pháp 中trung 。 有hữu 所sở 作tác 因nhân 。 一nhất 一nhất 物vật 體thể 。 各các 從tùng 自tự 因nhân 相tương 續tục 而nhi 起khởi 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 明minh 與dữ 物vật 體thể 俱câu 起khởi 。 是thị 為vi 了liễu 因nhân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 起khởi 法pháp 皆giai 無vô 。 亦diệc 無vô 有hữu 了liễu 。 非phi 大đại 等đẳng 諸chư 諦đế 。 不bất 了liễu 之chi 物vật 。 能năng 令linh 其kỳ 了liễu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 不bất 了liễu 故cố 。 譬thí 如như 空không 花hoa 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 未vị 了liễu 者giả 了liễu 。 此thử 語ngữ 非phi 也dã 。
復phục 次thứ 佛Phật 護hộ 論luận 師sư 釋thích 此thử 句cú 云vân 。 亦diệc 非phi 無vô 因nhân 起khởi 彼bỉ 物vật 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 無vô 因nhân 者giả 。 應ưng 於ư 一nhất 切thiết 。 處xử 一nhất 切thiết 物vật 常thường 起khởi 。 有hữu 如như 是thị 過quá 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 汝nhữ 此thử 語ngữ 義nghĩa 。 能năng 成thành 所sở 成thành 。 分phân 明minh 顛điên 倒đảo 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 謂vị 彼bỉ 物vật 體thể 從tùng 因nhân 起khởi 故cố 。 或hoặc 有hữu 時thời 有hữu 體thể 起khởi 。 或hoặc 有hữu 處xứ 一nhất 物vật 起khởi 有hữu 初sơ 起khởi 故cố 。 與dữ 先tiên 語ngữ 相tương 違vi 。 如như 是thị 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 過quá 故cố 。 若nhược 彼bỉ 有hữu 異dị 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 者giả 。 亦diệc 如như 先tiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 亦diệc 不bất 無vô 因nhân 起khởi 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 論luận 。 無vô 如như 是thị 說thuyết 。 有hữu 時thời 有hữu 處xứ 。 若nhược 自tự 宗tông 。 若nhược 他tha 宗tông 。 無vô 有hữu 一nhất 物vật 。 若nhược 染nhiễm 若nhược 淨tịnh 。 從tùng 無vô 因nhân 起khởi 者giả 。 一nhất 一nhất 應ưng 如như 是thị 說thuyết 。 以dĩ 是thị 故cố 不bất 共cộng 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 別biệt 緣duyên 起khởi 不bất 起khởi 等đẳng 義nghĩa 得đắc 成thành 。
復phục 次thứ 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 有hữu 四tứ 種chủng 緣duyên 。 能năng 生sanh 諸chư 法pháp 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 緣duyên 起khởi 不bất 起khởi 如như 我ngã 。 偈kệ 曰viết 。
因nhân 緣duyên 及cập 緣duyên 緣duyên 。 次thứ 第đệ 增tăng 上thượng 緣duyên 。
四tứ 緣duyên 生sanh 諸chư 法pháp 。 更cánh 無vô 第đệ 五ngũ 緣duyên 。
釋thích 曰viết 。 因nhân 緣duyên 者giả 。 謂vị 共cộng 有hữu 自tự 分phần/phân 相tương 應ứng 遍biến 報báo 等đẳng 。 五ngũ 因nhân 緣duyên 緣duyên 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 次thứ 第đệ 緣duyên 者giả 。 除trừ 阿A 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 所sở 起khởi 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 。 謂vị 所sở 作tác 因nhân 。 無vô 第đệ 五ngũ 者giả 。 若nhược 自tự 宗tông 他tha 宗tông 。 若nhược 天thiên 上thượng 人nhân 間gian 。 若nhược 修Tu 多Đa 羅La 。 若nhược 阿a 毘tỳ 曇đàm 。 及cập 餘dư 諸chư 論luận 。 佛Phật 未vị 曾tằng 說thuyết 有hữu 第đệ 五ngũ 緣duyên 。
復phục 次thứ 如như 大đại 眾chúng 部bộ 。 亦diệc 作tác 是thị 言ngôn 。 先tiên 生sanh 無vô 有hữu 等đẳng 諸chư 緣duyên 。 皆giai 於ư 四tứ 緣duyên 中trung 攝nhiếp 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 此thử 四tứ 種chủng 緣duyên 。 能năng 生sanh 諸chư 法pháp 。 汝nhữ 言ngôn 物vật 體thể 不bất 從tùng 他tha 起khởi 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 論luận 者giả 偈kệ 曰viết 。
所sở 有hữu 諸chư 物vật 體thể 。 及cập 以dĩ 外ngoại 眾chúng 緣duyên 。
言ngôn 說thuyết 音âm 聲thanh 等đẳng 。 是thị 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。
釋thích 曰viết 。 諸chư 物vật 體thể 者giả 。 謂vị 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 。 外ngoại 眾chúng 緣duyên 者giả 。 謂vị 歌ca 羅la 邏la 等đẳng 。 言ngôn 說thuyết 聲thanh 者giả 。 謂vị 和hòa 合hợp 時thời 。 無vô 自tự 性tánh 者giả 遮già 彼bỉ 自tự 體thể 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 彼bỉ 諸chư 體thể 等đẳng 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 亦diệc 非phi 異dị 處xứ 。 及cập 自tự 在tại 等đẳng 有hữu 也dã 。 是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。 彼bỉ 他tha 無vô 體thể 。
復phục 次thứ 何hà 等đẳng 為vi 自tự 體thể 而nhi 言ngôn 眾chúng 緣duyên 為vi 他tha 體thể 彼bỉ 有hữu 者giả 。
如như 先tiên 不bất 起khởi 義nghĩa 中trung 已dĩ 說thuyết 驗nghiệm 破phá 。 以dĩ 是thị 故cố 汝nhữ 於ư 此thử 中trung 。 不bất 能năng 破phá 我ngã 。
復phục 次thứ 或hoặc 有hữu 自tự 心tâm 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 者giả 。 作tác 是thị 說thuyết 言ngôn 。 若nhược 有hữu 能năng 起khởi 諸chư 法pháp 體thể 者giả 。 說thuyết 為vi 他tha 起khởi 。 非phi 是thị 自tự 體thể 。 若nhược 無vô 他tha 緣duyên 。 則tắc 不bất 能năng 生sanh 。 有hữu 他tha 緣duyên 故cố 。 諸chư 法pháp 得đắc 起khởi 。 緣duyên 決quyết 定định 故cố 。 我ngã 作tác 是thị 解giải 者giả 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 作tác 是thị 語ngữ 。 遮già 自tự 起khởi 者giả 。 助trợ 成thành 我ngã 義nghĩa 。 若nhược 諸chư 體thể 未vị 起khởi 。 他tha 能năng 令linh 起khởi 。 是thị 語ngữ 不bất 善thiện 。 同đồng 前tiền 遮già 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 體thể 不bất 從tùng 他tha 起khởi 。 遮già 彼bỉ 體thể 外ngoại 有hữu 異dị 起khởi 者giả 。 助trợ 成thành 我ngã 喻dụ 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 赤xích 白bạch 緣duyên 中trung 。 無vô 有hữu 眼nhãn 等đẳng 。 以dĩ 眾chúng 緣duyên 中trung 眼nhãn 法pháp 空không 故cố 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眾chúng 緣duyên 無vô 自tự 體thể 。 以dĩ 無vô 他tha 故cố 。
復phục 次thứ 是thị 中trung 有hữu 二nhị 種chủng 語ngữ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 眼nhãn 入nhập 等đẳng 。 不bất 從tùng 赤xích 白bạch 眾chúng 緣duyên 而nhi 起khởi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眼nhãn 等đẳng 無vô 故cố 。 如như 瓶bình 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 赤xích 白bạch 眾chúng 緣duyên 。 無vô 其kỳ 功công 能năng 。 生sanh 眼nhãn 入nhập 等đẳng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 眼nhãn 空không 故cố 。 譬thí 如như 織chức 刀đao 。 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 因nhân 及cập 眾chúng 緣duyên 。 不bất 能năng 生sanh 眼nhãn 。 如như 是thị 應ưng 知tri 。 佛Phật 為vi 憐lân 愍mẫn 世thế 間gian 。 住trụ 於ư 亂loạn 慧tuệ 無vô 因nhân 惡ác 因nhân 諸chư 諍tranh 論luận 者giả 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 說thuyết 有hữu 因nhân 緣duyên 。 次thứ 第đệ 緣duyên 。 緣duyên 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 。 以dĩ 是thị 緣duyên 故cố 。 我ngã 義nghĩa 不bất 破phá 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。
復phục 有hữu 異dị 分phân 別biệt 者giả 。 言ngôn 體thể 從tùng 他tha 起khởi 。 論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 共cộng 於ư 此thử 。 復phục 應ưng 思tư 量lượng 。 是thị 四tứ 緣duyên 中trung 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 眼nhãn 等đẳng 諸chư 體thể 。
復phục 有hữu 異dị 名danh 差sai 別biệt 。 如như 大đại 眾chúng 部bộ 。 及cập 鞞bệ 世thế 師sư 等đẳng 。 所sở 分phân 別biệt 者giả 。 彼bỉ 亦diệc 隨tùy 相tương/tướng 。 於ư 此thử 中trung 攝nhiếp 。 是thị 故cố 決quyết 定định 無vô 第đệ 五ngũ 緣duyên 如như 是thị 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 眼nhãn 等đẳng 及cập 他tha 。 皆giai 不bất 應ưng 爾nhĩ 。 云vân 何hà 不bất 然nhiên 。 如như 偈kệ 曰viết 。
自tự 我ngã 等đẳng 諸chư 體thể 。 內nội 入nhập 等đẳng 眾chúng 緣duyên 。
一nhất 一nhất 皆giai 不bất 有hữu 。 以dĩ 無vô 自tự 性tánh 故cố 。
釋thích 曰viết 。 諸chư 緣duyên 中trung 。 若nhược 總tổng 若nhược 別biệt 。 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 體thể 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 此thử 等đẳng 聲thanh 者giả 。 別biệt 因nhân 中trung 無vô 。 和hòa 合hợp 中trung 亦diệc 無vô 。 異dị 中trung 亦diệc 無vô 。 若nhược 世thế 諦đế 。 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 未vị 曾tằng 有hữu 時thời 。 有hữu 無vô 自tự 性tánh 。 物vật 體thể 先tiên 起khởi 。 亦diệc 未vị 曾tằng 有hữu 。 無vô 自tự 性tánh 物vật 。 諸chư 緣duyên 他tha 體thể 。 未vị 來lai 欲dục 起khởi 。 諸chư 他tha 義nghĩa 者giả 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 。 一nhất 向hướng 無vô 他tha 。 以dĩ 他tha 因nhân 無vô 體thể 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 自tự 心tâm 妄vọng 置trí 諸chư 法pháp 有hữu 體thể 未vị 來lai 當đương 起khởi 待đãi 此thử 體thể 故cố 。 彼bỉ 緣duyên 為vi 他tha 相tương 待đãi 力lực 故cố 說thuyết 緣duyên 為vi 他tha 者giả 。 但đãn 有hữu 是thị 語ngữ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 等đẳng 眾chúng 緣duyên 無vô 他tha 性tánh 故cố 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 於ư 此thử 生sanh 著trước 。 於ư 世thế 諦đế 中trung 假giả 說thuyết 有hữu 他tha 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 彼bỉ 他tha 不bất 起khởi 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 故cố 。 僧Tăng 佉khư 人nhân 言ngôn 。 如như 我ngã 意ý 謂vị 有hữu 微vi 細tế 我ngã 體thể 。 彼bỉ 於ư 後hậu 時thời 。 作tác 令linh 明minh 了liễu 。 即tức 以dĩ 不bất 了liễu 果quả 緣duyên 而nhi 為vi 他tha 義nghĩa 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 。 汝nhữ 何hà 能năng 破phá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 汝nhữ 語ngữ 非phi 也dã 。 世thế 間gian 愚ngu 人nhân 。 不bất 作tác 此thử 解giải 。 瓶bình 等đẳng 細tế 我ngã 。 其kỳ 義nghĩa 難nạn/nan 成thành 。 汝nhữ 言ngôn 了liễu 者giả 。 先tiên 已dĩ 破phá 故cố 。
般Bát 若Nhã 燈Đăng 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 一nhất