不可思議解脫法門 ( 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 法Pháp 門môn )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）解脫者三昧之異名也，三昧之神用，巨細相容，隨變化於法，自在無礙，離一切之繫縛故云解脫，維摩經不思議品所明之一端也。又華嚴一部所明一多無礙之法相總是也。維摩經不思議品曰：「維摩詰言：唯舍利弗，諸佛菩薩有解脫名不可思議。若菩薩住此解脫者，以須彌之高廣內芥子中，無所增減，須彌山本相如故，而四天王忉利諸天不覺不知己之所入，唯應度者乃見須彌入芥子中，是名不可思議解脫法門。又以四大海水入一毛孔，不嬈魚鱉黿鼉水性之屬，而彼大海本性如故。」註一云：「什曰：解脫亦名三昧，亦名神足。或令修短改度，或巨細相容，變化隨意，於法自在，解脫無礙，故名解脫。能者能然，物不知所以，故曰不思議。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 解giải 脫thoát 者giả 三tam 昧muội 之chi 異dị 名danh 也dã ， 三tam 昧muội 之chi 神thần 用dụng ， 巨cự 細tế 相tương 容dung 隨tùy 變biến 化hóa 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 無vô 礙ngại ， 離ly 一nhất 切thiết 之chi 繫hệ 縛phược 故cố 云vân 解giải 脫thoát ， 維duy 摩ma 經kinh 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 所sở 明minh 之chi 一nhất 端đoan 也dã 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 部bộ 所sở 明minh 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 之chi 法Pháp 。 相tướng 總tổng 是thị 也dã 。 維duy 摩ma 經kinh 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 曰viết 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 言ngôn 唯duy 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 解giải 脫thoát 名danh 不Bất 可Khả 思Tư 議Nghị 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 此thử 解giải 脫thoát 者giả 。 以dĩ 須Tu 彌Di 之chi 高cao 廣quảng 。 內nội 芥giới 子tử 中trung 。 無vô 所sở 增tăng 減giảm 。 須Tu 彌Di 山Sơn 本bổn 相tướng 如như 故cố 。 而nhi 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 忉Đao 利Lợi 諸chư 天thiên 。 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 己kỷ 之chi 所sở 入nhập 。 唯duy 應ưng 度độ 者giả 。 乃nãi 見kiến 須Tu 彌Di 。 入nhập 芥giới 子tử 中trung 。 是thị 名danh 不Bất 可Khả 思Tư 議Nghị 。 解giải 脫thoát 法Pháp 門môn 。 又hựu 以dĩ 四tứ 大đại 海hải 水thủy 。 入nhập 一nhất 毛mao 孔khổng 。 不bất 嬈nhiễu 魚ngư 鱉miết 黿ngoan 鼉đà 水thủy 性tánh 之chi 屬thuộc 。 而nhi 彼bỉ 大đại 海hải 。 本bổn 性tánh 如như 故cố 。 」 註chú 一nhất 云vân ： 「 什thập 曰viết ： 解giải 脫thoát 亦diệc 名danh 三tam 昧muội ， 亦diệc 名danh 神thần 足túc 。 或hoặc 令linh 修tu 短đoản 改cải 度độ ， 或hoặc 巨cự 細tế 相tương 容dung 變biến 化hóa 隨tùy 意ý 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 解giải 脫thoát 無vô 礙ngại ， 故cố 名danh 解giải 脫thoát 。 能năng 者giả 能năng 然nhiên ， 物vật 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 故cố 曰viết 不bất 思tư 議nghị 。 」 。