半只迦 ( 半bán 只chỉ 迦ca )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（異類）Pañika’，又曰半支迦，般止柯，散支，散支迦，般闍迦，德叉迦。八大夜叉之第三，鬼子母之夫也。大日經疏五曰：「半只迦，舊曰散支。」毘奈耶雜事三十一曰：「昔王舍城內一山邊有藥叉神，名曰娑多。北方犍陀多羅國復有藥叉，名半遮羅。娑多娶妻生女，容貌多嚴，見者愛樂。其生之時，諸藥叉眾咸皆歡慶，諸親立字名曰歡喜（即鬼子母神）。半遮羅婦有娠，月滿生兒，名曰半支迦。昔曾二人指腹為親，半支迦即娶歡喜為妻。」呵哩底母經曰：「有大藥叉女名曰歡喜，容貌端嚴，有五千眷屬，常住支那國護持世界。是娑多大藥叉將之女，娉半支迦大藥叉將（昔云散指者訛），生五百子。」大藥叉女歡喜母并愛子成就法曰：「佛至王舍城竹林精舍為諸人天演說法要，時有大藥叉女名曰歡喜，容貌端嚴，有五千眷屬，常住支那國護持世界。是沙多大藥叉將之女，聘半支迦大藥叉將（名散指者訛），生五百子。」雜寶藏經七曰：「鬼子母者，是鬼神王般闍迦妻。」陀羅尼集經七曰：「鬼子母夫字德叉迦。」。孔雀王咒經下曰：「般止柯大藥叉軍主，訶梨底藥叉女，及五百子等所隨喜。」孔雀明王經曰：「散指迦大將，訶利帝母，及五百子。」見散支條。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 異dị 類loại ） Pañika ’ ， 又hựu 曰viết 半bán 支chi 迦ca ， 般bát 止chỉ 柯kha ， 散tán 支chi ， 散tán 支chi 迦ca ， 般bát 闍xà 迦ca ， 德đức 叉xoa 迦ca 。 八bát 大đại 夜dạ 叉xoa 之chi 第đệ 三tam 鬼quỷ 子tử 母mẫu 之chi 夫phu 也dã 。 大đại 日nhật 經kinh 疏sớ 五ngũ 曰viết ： 「 半bán 只chỉ 迦ca ， 舊cựu 曰viết 散tán 支chi 。 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 。 雜tạp 事sự 三tam 十thập 一nhất 曰viết 昔tích 王Vương 舍Xá 城Thành 。 內nội 一nhất 山sơn 邊biên 有hữu 藥dược 叉xoa 神thần ， 名danh 曰viết 娑sa 多đa 。 北bắc 方phương 犍kiền 陀đà 多đa 羅la 國quốc 復phục 有hữu 藥dược 叉xoa ， 名danh 半bán 遮già 羅la 。 娑sa 多đa 娶thú 妻thê 生sanh 女nữ ， 容dung 貌mạo 多đa 嚴nghiêm 。 見kiến 者giả 愛ái 樂nhạo 。 其kỳ 生sanh 之chi 時thời 。 諸chư 藥dược 叉xoa 眾chúng 咸hàm 皆giai 歡hoan 慶khánh ， 諸chư 親thân 立lập 字tự 名danh 曰viết 歡Hoan 喜Hỷ 。 （ 即tức 鬼quỷ 子tử 母mẫu 神thần ） 。 半bán 遮già 羅la 婦phụ 有hữu 娠thần ， 月nguyệt 滿mãn 生sanh 兒nhi ， 名danh 曰viết 半bán 支chi 迦ca 。 昔tích 曾tằng 二nhị 人nhân 指chỉ 腹phúc 為vi 親thân ， 半bán 支chi 迦ca 即tức 娶thú 歡hoan 喜hỷ 為vi 妻thê 。 」 呵ha 哩rị 底để 母mẫu 經kinh 曰viết ： 「 有hữu 大đại 藥dược 叉xoa 女nữ 名danh 曰viết 歡Hoan 喜Hỷ 。 容dung 貌mạo 端đoan 嚴nghiêm 。 有hữu 五ngũ 千thiên 眷quyến 屬thuộc 常thường 住trụ 支chi 那na 國quốc 護hộ 持trì 世thế 界giới 。 是thị 娑sa 多đa 大đại 藥dược 叉xoa 將tướng 。 之chi 女nữ ， 娉phinh 半bán 支chi 迦ca 大đại 藥dược 叉xoa 將tướng 。 （ 昔tích 云vân 散tán 指chỉ 者giả 訛ngoa ） ， 生sanh 五ngũ 百bách 子tử 。 」 大đại 藥dược 叉xoa 女nữ 歡hoan 喜hỷ 母mẫu 并tinh 愛ái 子tử 成thành 就tựu 法pháp 曰viết ： 「 佛Phật 至chí 王Vương 舍Xá 城Thành 。 竹Trúc 林Lâm 精Tinh 舍Xá 。 為vì 諸chư 人nhân 天thiên 。 演diễn 說thuyết 法Pháp 要yếu ， 時thời 有hữu 大đại 藥dược 叉xoa 女nữ 名danh 曰viết 歡Hoan 喜Hỷ 。 容dung 貌mạo 端đoan 嚴nghiêm 。 有hữu 五ngũ 千thiên 眷quyến 屬thuộc 常thường 住trụ 支chi 那na 國quốc 護hộ 持trì 世thế 界giới 。 是thị 沙sa 多đa 大đại 藥dược 叉xoa 將tướng 。 之chi 女nữ ， 聘sính 半bán 支chi 迦ca 大đại 藥dược 叉xoa 將tướng 。 （ 名danh 散tán 指chỉ 者giả 訛ngoa ） ， 生sanh 五ngũ 百bách 子tử 。 」 雜tạp 寶bảo 藏tạng 經kinh 七thất 曰viết 鬼quỷ 子tử 母mẫu 。 者giả ， 是thị 鬼quỷ 神thần 王vương 般bát 闍xà 迦ca 妻thê 。 陀đà 羅la 尼ni 。 集tập 經kinh 七thất 曰viết 鬼quỷ 子tử 母mẫu 。 夫phu 字tự 德đức 叉xoa 迦ca 。 」 。 孔khổng 雀tước 王vương 咒chú 經kinh 下hạ 曰viết ： 「 般bát 止chỉ 柯kha 大đại 藥dược 叉xoa 軍quân 主chủ ， 訶ha 梨lê 底để 藥dược 叉xoa 女nữ ， 及cập 五ngũ 百bách 子tử 等đẳng 所sở 隨tùy 喜hỷ 。 」 孔khổng 雀tước 明minh 王vương 經kinh 曰viết ： 「 散tán 指chỉ 迦ca 大đại 將tướng 訶ha 利lợi 帝đế 母mẫu ， 及cập 五ngũ 百bách 子tử 。 」 見kiến 散tán 支chi 條điều 。