BÁCH TRƯỢNG HOÀI HẢI

Phật Quang Đại Từ Điển

(720-814) Vị tăng đời Đường. Người huyện Trường Lạc, Phúc Châu, họ Vương (có thuyết cho là họ Hoàng). Từ nhỏ đã thích đến thăm các chùa viện, năm hai mươi tuổi theo ngài Tuệ Chiếu ở Tây Sơn xuất gia, sau theo luật sư Pháp Triêu ở Nam Nhạc thụ giới cụ túc, không lâu, đến Lư Giang (ở Tứ xuyên) đọc Đại tạng. Gặp được ngài Mã Tổ Đạo Nhất Hoằng pháp tại Nam Khang, đem tâm hướng theo và được Đạo Nhất ấn khả.

Vì cùng với các sư Trí Tạng ở Tây Đường, Phổ Nguyện ở Nam Tuyền đều được trao truyền phép thiền, nên thời bấy giờ gọi là Tam đại sĩ. Sau ra làm chủ tại Tân Ngô (huyện Phụng tân tỉnh Giang Tây), núi Bách Trượng, tự lập ra Thiền viện, chế định thanh qui, suất chúng tu trì, thực hành sinh hoạt nông thiền (làm ruộng). Sư từng nói (Đại 48, 1119 trung); Một ngày không làm, một ngày không ăn. Năm nguyên hòa thứ 9, nhập tịch, thọ thế chín mươi lăm tuổi. Nhà vua ban thụy Đại Trí thiền sư, tháp hiệu Đại Bảo Thắng Luân. Môn hạ có Hi Vận ở Hoàng Bá, Linh Hựu ở Qui Sơn đứng đầu.

Về sau, các vua đời Tống, Nguyên lại ban thụy hiệu Giác Chiếu Thiền Sư, Hoằng Tông Diệu Hành Thiền Sư. Ngoài ra, cứ theo Toàn đường văn quyển 446 Đường hồng châu Bách Trượng Sơn Cố Hoài Hải thiền sư tháp minh tinh tự chép, thì Thiền sư sinh vào năm Thiên Bảo thứ 8 (794) cho nên thọ sáu mươi sáu tuổi. Thanh qui do sư chế đính đời gọi là Bách Trượng thanh qui, không một tùng lâm nào trong thiên hạ mà không làm theo, là công tích vạch ra thời đại của lịch sử Thiền tông. Tống Nho phỏng theo nó mà sáng lập các thư viện, ba triều Nguyên, Minh, Thanh lại lấy thư viện làm Hương Học (trường làng) là nơi dưỡng sĩ (đào tạo kẻ sĩ), đều là ơn của sư. [X. Bách Trượng thanh qui Q.thượng Trụ trì chương; Tống cao tăng truyện Q.10; Cảnh đức truyền đăng lục Q.6]. (xt. Hoài Hải).