百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 論Luận 論Luận 義Nghĩa
明Minh 德Đức 清Thanh 述Thuật
百bách 法pháp 論luận 義nghĩa
天thiên 親thân 菩Bồ 薩Tát 。 造tạo 。
唐đường 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
明minh 憨# 山sơn 沙Sa 門Môn 。 德đức 清thanh 。 述thuật 。
佛Phật 說thuyết 一nhất 大đại 藏tạng 教giáo 。 只chỉ 是thị 說thuyết 破phá 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 。 及cập 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 弘hoằng 法pháp 菩Bồ 薩Tát 解giải 釋thích 教giáo 義nghĩa 。 依y 唯duy 心tâm 立lập 性tánh 宗tông 。 依y 唯duy 識thức 立lập 相tương/tướng 宗tông 。 各các 竪thụ 門môn 庭đình 。 甚thậm 至chí 分phần/phân 河hà 飲ẩm 水thủy 。 而nhi 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 不bất 能năng 融dung 通thông 。 非phi 今kim 日nhật 矣hĩ 。 唯duy 馬mã 鳴minh 大đại 師sư 作tác 起khởi 信tín 論luận 。 會hội 相tương/tướng 歸quy 性tánh 。 以dĩ 顯hiển 一nhất 心tâm 迷mê 悟ngộ 差sai 別biệt 。 依y 一nhất 心tâm 法pháp 立lập 二nhị 種chủng 門môn 。 謂vị 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 良lương 以dĩ 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 。 不bất 屬thuộc 迷mê 悟ngộ 。 體thể 絕tuyệt 聖thánh 凡phàm 。 今kim 有hữu 聖thánh 凡phàm 二nhị 路lộ 者giả 。 是thị 由do 一nhất 心tâm 真chân 妄vọng 迷mê 悟ngộ 之chi 分phần 。 故cố 以dĩ 二nhị 門môn 為vi 聖thánh 凡phàm 之chi 本bổn 。 故cố 立lập 真Chân 如Như 門môn 。 顯hiển 不bất 迷mê 之chi 體thể 。 立lập 生sanh 滅diệt 門môn 。 顯hiển 一nhất 心tâm 有hữu 隨tùy 緣duyên 染nhiễm 淨tịnh 之chi 用dụng 。 故cố 知tri 一nhất 切thiết 聖thánh 凡phàm 修tu 證chứng 迷mê 悟ngộ 因nhân 果quả 。 皆giai 生sanh 滅diệt 門môn 收thu 。 其kỳ 末mạt 後hậu 拈niêm 華hoa 為vi 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 之chi 旨chỉ 。 乃nãi 直trực 指chỉ 一nhất 心tâm 。 本bổn 非phi 迷mê 悟ngộ 。 不bất 屬thuộc 聖thánh 凡phàm 。 今kim 達đạt 磨ma 所sở 傳truyền 禪thiền 宗tông 是thị 也dã 。 其kỳ 教giáo 中trung 修tu 行hành 。 原nguyên 依y 一nhất 心tâm 開khai 示thị 。 其kỳ 所sở 證chứng 入nhập 。 依y 生sanh 滅diệt 門môn 悟ngộ 至Chí 真Chân 如như 門môn 以dĩ 為vi 極cực 則tắc 。 其kỳ 唯duy 識thức 所sở 說thuyết 十thập 種chủng 真Chân 如Như 。 正chánh 是thị 對đối 生sanh 滅diệt 所sở 立lập 之chi 真Chân 如Như 耳nhĩ 。 是thị 知tri 相tương/tướng 宗tông 唯duy 識thức 。 定định 要yếu 會hội 歸quy 一nhất 心tâm 為vi 極cực 。 此thử 唯duy 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 說thuyết 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 乃nãi 二nhị 宗tông 之chi 究cứu 竟cánh 也dã 。 學học 人nhân 不bất 知tri 其kỳ 源nguyên 。 至chí 談đàm 唯duy 識thức 一nhất 宗tông 。 專chuyên 在tại 名danh 相tướng 上thượng 作tác 活hoạt 計kế 。 不bất 知tri 聖thánh 人nhân 密mật 意ý 。 要yếu 人nhân 識thức 破phá 妄vọng 相tương/tướng 以dĩ 會hội 歸quy 一nhất 心tâm 耳nhĩ 。 故cố 今kim 依y 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 。 以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 成thành 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 變biến 起khởi 根căn 身thân 器khí 界giới 。 以dĩ 示thị 迷mê 悟ngộ 之chi 源nguyên 。 了liễu 此thử 歸quy 源nguyên 無vô 二nhị 。 則tắc 妙diệu 悟ngộ 一nhất 心tâm 。 如như 指chỉ 諸chư 掌chưởng 矣hĩ 。
相tương/tướng 宗tông 百bách 法pháp 者giả 。 正chánh 的đích 示thị 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 之chi 旨chỉ 也dã 。 以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 心tâm 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 成thành 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 以dĩ 此thử 識thức 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 義nghĩa 。 其kỳ 覺giác 義nghĩa 者giả 。 乃nãi 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 其kỳ 不bất 覺giác 義nghĩa 者giả 。 乃nãi 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 迷mê 此thử 一nhất 心tâm 而nhi 成thành 識thức 體thể 。 故cố 此thử 識thức 有hữu 三tam 分phần/phân 。 謂vị 自tự 證chứng 分phần/phân 。 見kiến 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 。 又hựu 一nhất 師sư 立lập 四tứ 分phần/phân 。 增tăng 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 其kỳ 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 即tức 不bất 迷mê 之chi 真Chân 如Như 。 其kỳ 自tự 證chứng 分phần/phân 。 乃nãi 真Chân 如Như 一nhất 分phần/phân 迷mê 中trung 之chi 佛Phật 性tánh 。 是thị 為vi 本bổn 覺giác 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 雖tuy 迷mê 。 而nhi 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 。 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 以dĩ 有hữu 真Chân 如Như 自tự 體thể 可khả 證chứng 。 故cố 云vân 自tự 證chứng 。 良lương 由do 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 光quang 明minh 義nghĩa 故cố 。 今kim 迷mê 而nhi 為vi 識thức 。 以dĩ 湛trạm 寂tịch 之chi 體thể 。 忽hốt 生sanh 一nhất 念niệm 。 迷mê 本bổn 圓viên 明minh 。 則tắc 將tương 本bổn 有hữu 無vô 相tướng 之chi 真Chân 如Như 。 變biến 起khởi 虗hư 空không 四tứ 大đại 之chi 妄vọng 相tương/tướng 。 名danh 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 將tương 本bổn 有hữu 之chi 智trí 光quang 。 變biến 為vi 能năng 見kiến 之chi 妄vọng 見kiến 。 是thị 為vi 見kiến 分phần/phân 。 是thị 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 。 有hữu 相tương/tướng 之chi 萬vạn 法pháp 。 皆giai 依y 八bát 識thức 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 之chi 所sở 建kiến 立lập 。 故cố 云vân 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 。 此thử 實thật 相tướng 宗tông 之chi 本bổn 源nguyên 也dã 。 今kim 唯duy 識thức 宗tông 。 但đãn 言ngôn 百bách 法pháp 者giả 。 始thỉ 因nhân 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 唯duy 識thức 觀quán 。 見kiến 得đắc 萬vạn 法pháp 廣quảng 博bác 。 鈍độn 根căn 眾chúng 生sanh 。 難nan 以dĩ 修tu 習tập 。 故cố 就tựu 萬vạn 法pháp 中trung 最tối 切thiết 要yếu 者giả 。 特đặc 出xuất 六lục 百bách 六lục 十thập 法pháp 。 造tạo 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận 以dĩ 發phát 明minh 之chi 。 可khả 謂vị 簡giản 矣hĩ 。 及cập 至chí 天thiên 親thân 菩Bồ 薩Tát 從tùng 兜Đâu 率Suất 。 稟bẩm 受thọ 彌Di 勒Lặc 相tương/tướng 宗tông 法Pháp 門môn 。 又hựu 見kiến 其kỳ 繁phồn 。 乃nãi 就tựu 六lục 百bách 六lục 十thập 法pháp 中trung 。 提đề 出xuất 綱cương 要yếu 。 總tổng 成thành 百bách 法pháp 。 已dĩ 盡tận 大Đại 乘Thừa 奧áo 義nghĩa 。 故cố 造tạo 論luận 曰viết 。 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 謂vị 明minh 此thử 百bách 法pháp 。 可khả 入nhập 大Đại 乘Thừa 之chi 門môn 矣hĩ 。 故cố 欲dục 知tri 唯duy 識thức 。 要yếu 先tiên 明minh 此thử 百bách 法pháp 。 以dĩ 此thử 百bách 法pháp 。 乃nãi 八bát 識thức 所sở 變biến 耳nhĩ 。 以dĩ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 依y 此thử 識thức 而nhi 有hữu 生sanh 死tử 。 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 。 皆giai 依y 此thử 識thức 而nhi 有hữu 修tu 證chứng 。 通thông 名danh 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 即tức 此thử 百bách 法pháp 收thu 盡tận 。 然nhiên 一nhất 切thiết 聖thánh 凡phàm 。 皆giai 執chấp 為vi 我ngã 。 故cố 論luận 首thủ 標tiêu 云vân 。 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。 即tức 顯hiển 此thử 一nhất 無vô 字tự 。 便tiện 見kiến 世Thế 尊Tôn 出xuất 世thế 。 說thuyết 法Pháp 四tứ 十thập 九cửu 年niên 。 單đơn 單đơn 只chỉ 說thuyết 破phá 聖thánh 凡phàm 之chi 我ngã 見kiến 耳nhĩ 。 我ngã 見kiến 既ký 離ly 。 則tắc 八bát 識thức 無vô 名danh 。 而nhi 一nhất 心tâm 之chi 義nghĩa 顯hiển 矣hĩ 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 何hà 相tương/tướng 而nhi 不bất 歸quy 性tánh 耶da 。 今kim 言ngôn 百bách 法pháp 。 通thông 名danh 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 其kỳ 世thế 間gian 名danh 有hữu 為vi 法pháp 有hữu 九cửu 十thập 四tứ 。 出xuất 世thế 間gian 名danh 無vô 為vi 法pháp 有hữu 六lục 。 種chủng 故cố 一nhất 切thiết 兩lưỡng 字tự 。 包bao 括quát 殆đãi 盡tận 。 雖tuy 云vân 出xuất 世thế 。 猶do 未vị 離ly 我ngã 。 故cố 總tổng 無vô 之chi 。 所sở 以dĩ 論luận 主chủ 標tiêu 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 一nhất 句cú 。 為vi 性tánh 相tướng 之chi 宗tông 本bổn 。 則tắc 了liễu 無vô 剩thặng 法pháp 矣hĩ 。 其kỳ 有hữu 為vi 法pháp 。 九cửu 十thập 四tứ 者giả 。 謂vị 一nhất 心tâm 法pháp 有hữu 八bát 。 心tâm 所sở 法pháp 有hữu 五ngũ 十thập 一nhất 。 色sắc 法pháp 有hữu 十thập 一nhất 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 法pháp 有hữu 二nhị 十thập 四tứ 。 然nhiên 心tâm 法pháp 八bát 者giả 。 謂vị 眼nhãn 識thức 。 耳nhĩ 識thức 。 鼻tị 識thức 。 舌thiệt 識thức 。 身thân 識thức 。 意ý 識thức 。 第đệ 七thất 末mạt 那na 識thức 。 亦diệc 名danh 意ý 。 亦diệc 名danh 染nhiễm 淨tịnh 依y 。 俗tục 呼hô 傳truyền 送tống 識thức 。 第đệ 八bát 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 亦diệc 名danh 無vô 沒một 識thức 。 又hựu 名danh 含hàm 藏tạng 識thức 。 此thử 八bát 識thức 通thông 名danh 心tâm 王vương 。 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 乃nãi 自tự 證chứng 分phân 為vi 生sanh 死tử 主chủ 。 其kỳ 前tiền 七thất 識thức 乃nãi 屬thuộc 見kiến 分phần/phân 。 以dĩ 為vi 心tâm 用dụng 。 故cố 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 元nguyên 以dĩ 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 八bát 識thức 心tâm 王vương 。 無vô 善thiện 無vô 惡ác 。 不bất 會hội 造tạo 業nghiệp 。 其kỳ 作tác 善thiện 作tác 惡ác 者giả 。 乃nãi 心tâm 所sở 也dã 。 故cố 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 。 又hựu 名danh 心tâm 使sử 。 如như 世thế 人nhân 家gia 之chi 奴nô 僕bộc 。 主chủ 人nhân 固cố 善thiện 。 而nhi 奴nô 僕bộc 作tác 惡ác 累lũy/lụy/luy 及cập 主chủ 耳nhĩ 。 起khởi 信tín 論luận 中trung 不bất 分phân 王vương 所sở 。 但đãn 竪thụ 說thuyết 三tam 細tế 六lục 麤thô 。 生sanh 起khởi 之chi 相tướng 。 通thông 名danh 五ngũ 意ý 。 六lục 種chủng 染nhiễm 心tâm 。 但đãn 云vân 心tâm 念niệm 法pháp 異dị 一nhất 語ngữ 而nhi 已dĩ 。 然nhiên 心tâm 即tức 八bát 識thức 心tâm 王vương 。 念niệm 即tức 心tâm 所sở 。 法pháp 即tức 善thiện 惡ác 境cảnh 界giới 。 此thử 唯duy 識thức 相tương/tướng 宗tông 乃nãi 橫hoạnh/hoành 說thuyết 八bát 識thức 王vương 所sở 業nghiệp 用dụng 。 故cố 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 其kỳ 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 。 分phân 為vi 六lục 位vị 。
-# 一nhất 。 徧biến 行hành 五ngũ 法pháp 。 謂vị 意ý 。 觸xúc 。 受thọ 。 想tưởng 。 思tư 。
-# 二nhị 。 別biệt 境cảnh 五ngũ 法pháp 。 謂vị 欲dục 。 解giải 。 念niệm 。 定định 。 慧tuệ 。
-# 三tam 。 善thiện 心tâm 所sở 有hữu 十thập 一nhất 。 謂vị 信tín 。 進tiến 與dữ 慚tàm 。 愧quý 。 無vô 貪tham 等đẳng 三tam 根căn 。 輕khinh 安an 。 不bất 放phóng 逸dật 。 行hành 捨xả 及cập 不bất 害hại 。
-# 四tứ 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 有hữu 六lục 。 謂vị 貪tham 。 嗔sân 。 癡si 。 慢mạn 。 疑nghi 。 不bất 正chánh 見kiến 。
-# 五ngũ 。 隨tùy 煩phiền 惱não 二nhị 十thập 。 分phần/phân 小tiểu 中trung 大đại 。 小tiểu 隨tùy 有hữu 十thập 者giả 。 謂vị 忿phẫn 。 恨hận 。 惱não 。 覆phú 。 誑cuống 。 諂siểm 。 驕kiêu 。 害hại 。 嫉tật 。 慳san 。 中trung 隨tùy 二nhị 者giả 。 謂vị 無vô 慚tàm 并tinh 無vô 愧quý 。 大đại 隨tùy 八bát 者giả 。 謂vị 不bất 信tín 并tinh 懈giải 怠đãi 。 放phóng 逸dật 及cập 昏hôn 沉trầm 。 掉trạo 舉cử 。 失thất 正chánh 念niệm 。 不bất 正chánh 知tri 。 散tán 亂loạn 。 所sở 言ngôn 隨tùy 者giả 。 乃nãi 隨tùy 其kỳ 根căn 本bổn 。 煩phiền 惱não 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 分phần/phân 小tiểu 中trung 大đại 者giả 。 以dĩ 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 。 自tự 類loại 俱câu 起khởi 。 二nhị 。 徧biến 染nhiễm 二nhị 性tánh 。 謂vị 不bất 善thiện 有hữu 覆phú 。 三tam 。 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 三tam 義nghĩa 皆giai 具cụ 名danh 大đại 。 具cụ 一nhất 名danh 中trung 。 俱câu 無vô 名danh 小tiểu 。
-# 六lục 。 不bất 定định 法pháp 四tứ 者giả 。 謂vị 悔hối 。 眠miên 。 尋tầm 。 伺tứ 。 以dĩ 此thử 四tứ 法Pháp 。 不bất 定định 屬thuộc 善thiện 屬thuộc 惡ác 故cố 。 此thử 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 。 皆giai 作tác 善thiện 作tác 惡ác 之chi 具cụ 也dã 。 而nhi 有hữu 麤thô 細tế 之chi 不bất 同đồng 。
徧biến 行hành 五ngũ 者giả 。 乃nãi 善thiện 惡ác 最tối 初sơ 之chi 動động 念niệm 也dã 。 雖tuy 有hữu 五ngũ 法pháp 。 其kỳ 實thật 總tổng 成thành 一nhất 念niệm 。 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 元nguyên 一nhất 精tinh 明minh 之chi 體thể 。 本bổn 無vô 善thiện 惡ác 二nhị 路lộ 。 其kỳ 前tiền 五ngũ 識thức 。 乃nãi 八bát 識thức 精tinh 明minh 。 應ưng 五ngũ 根căn 照chiếu 境cảnh 之chi 用dụng 。 同đồng 一nhất 現hiện 量lượng 。 亦diệc 無vô 善thiện 惡ác 。 其kỳ 六lục 七thất 二nhị 識thức 。 正chánh 屬thuộc 八bát 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 。 其kỳ 七thất 乃nãi 虗hư 假giả 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 。 非phi 生sanh 死tử 因nhân 。 其kỳ 六lục 識thức 元nguyên 屬thuộc 智trí 照chiếu 。 今kim 在tại 迷mê 中trung 。 雖tuy 善thiện 分phân 別biệt 。 況huống 是thị 待đãi 緣duyên 。 亦diệc 本bổn 無vô 善thiện 惡ác 。 若nhược 無vô 徧biến 行hành 五ngũ 法pháp 。 則tắc 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 智trí 光quang 圓viên 滿mãn 。 現hiện 量lượng 昭chiêu 然nhiên 。 即tức 此thử 名danh 為vi 大đại 定định 。 六lục 根căn 任nhậm 運vận 無vô 為vi 矣hĩ 。 無vô 奈nại 八bát 識thức 田điền 中trung 。 含hàm 藏tạng 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 善thiện 惡ác 業nghiệp 習tập 種chủng 子tử 。 內nội 熏huân 鼓cổ 發phát 。 不bất 覺giác 動động 念niệm 。 譬thí 如như 潛tiềm 淵uyên 魚ngư 。 鼓cổ 波ba 而nhi 自tự 踊dũng 。 是thị 為vi 作tác 意ý 。 警cảnh 心tâm 令linh 起khởi 。 不bất 論luận 善thiện 惡ác 。 但đãn 只chỉ 熏huân 動động 起khởi 念niệm 處xứ 。 便tiện 是thị 作tác 意ý 。 此thử 生sanh 心tâm 動động 念niệm 之chi 始thỉ 也dã 。 由do 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 未vị 嘗thường 離ly 念niệm 。 故cố 今kim 參tham 禪thiền 看khán 話thoại 頭đầu 。 堵đổ 截tiệt 意ý 識thức 不bất 行hành 。 便tiện 是thị 不bất 容dung 作tác 意ý 耳nhĩ 。 觸xúc 則tắc 引dẫn 心tâm 趣thú 境cảnh 。 葢# 境cảnh 有hữu 二nhị 。 其kỳ 習tập 氣khí 內nội 熏huân 者giả 。 乃nãi 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 所sở 變biến 為vi 境cảnh 。 發phát 出xuất 現hiện 行hành 。 則tắc 以dĩ 比tỉ 似tự 量lượng 所sở 緣duyên 前tiền 塵trần 影ảnh 子tử 為vi 境cảnh 。 二nhị 境cảnh 返phản 觸xúc 自tự 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 觸xúc 。 此thử 妄vọng 境cảnh 一nhất 現hiện 。 則tắc 違vi 順thuận 俱câu 非phi 境cảnh 相tướng 。 含hàm 受thọ 不bất 捨xả 。 是thị 名danh 為vi 受thọ 。 境cảnh 風phong 飄phiêu 鼓cổ 。 安an 立lập 自tự 境cảnh 。 施thi 設thiết 名danh 言ngôn 。 故cố 名danh 為vi 想tưởng 。 微vi 細tế 不bất 斷đoạn 。 驅khu 役dịch 自tự 心tâm 。 令linh 造tạo 善thiện 惡ác 。 故cố 名danh 為vi 思tư 。 其kỳ 實thật 五ngũ 法pháp 圓viên 滿mãn 。 方phương 成thành 微vi 細tế 善thiện 惡ác 總tổng 為vi 一nhất 念niệm 。 此thử 最tối 極cực 微vi 細tế 。 故cố 云vân 流lưu 注chú 生sanh 滅diệt 。 言ngôn 徧biến 行hành 者giả 。 謂vị 徧biến 四tứ 一nhất 切thiết 心tâm 得đắc 行hành 故cố 。 謂vị 徧biến 三tam 性tánh 。 八bát 識thức 。 九cửu 地địa 。 一nhất 切thiết 時thời 也dã 。 是thị 為vi 恆hằng 行hành 心tâm 所sở 。 參tham 禪thiền 只chỉ 要yếu 斷đoạn 此thử 一nhất 念niệm 。 若nhược 離ly 此thử 一nhất 念niệm 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 離ly 念niệm 境cảnh 界giới 。 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 故cố 。
別biệt 境cảnh 五ngũ 者giả 。 正chánh 是thị 作tác 善thiện 作tác 惡ác 之chi 心tâm 也dã 。 前tiền 徧biến 行hành 五ngũ 。 雖tuy 起khởi 一nhất 念niệm 善thiện 惡ác 。 但đãn 念niệm 而nhi 未vị 作tác 。 若nhược 肯khẳng 當đương 下hạ 止chỉ 息tức 。 則tắc 業nghiệp 行hành 自tự 消tiêu 。 及cập 至chí 別biệt 境cảnh 。 則tắc 不bất 能năng 止chỉ 矣hĩ 。 言ngôn 別biệt 境cảnh 者giả 。 謂vị 別biệt 別biệt 緣duyên 境cảnh 。 不bất 同đồng 徧biến 行hành 。 此thử 乃nãi 作tác 業nghiệp 之chi 心tâm 耳nhĩ 。 因nhân 前tiền 徧biến 行hành 。 作tác 後hậu 善thiện 惡ác 。 體thể 通thông 麤thô 細tế 。 欲dục 者giả 。 樂nhạo 欲dục 。 謂vị 於ư 所sở 樂lạc 境cảnh 。 希hy 望vọng 欲dục 作tác 。 此thử 正chánh 必tất 作tác 之chi 心tâm 也dã 。 解giải 者giả 。 勝thắng 解giải 。 謂vị 於ư 境cảnh 決quyết 定định 。 知tri 其kỳ 可khả 作tác 。 不bất 能năng 已dĩ 也dã 。 念niệm 者giả 。 明minh 記ký 。 謂vị 於ư 可khả 作tác 境cảnh 。 令linh 心tâm 分phân 明minh 記ký 取thủ 不bất 忘vong 也dã 。 定định 。 專chuyên 一nhất 。 謂vị 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 。 專chuyên 注chú 一nhất 心tâm 也dã 。 慧tuệ 。 黠hiệt 慧tuệ 。 謂vị 於ư 所sở 作tác 境cảnh 。 了liễu 然nhiên 不bất 疑nghi 也dã 。 此thử 五ngũ 別biệt 別biệt 緣duyên 境cảnh 而nhi 生sanh 。 若nhược 無vô 此thử 五ngũ 。 縱túng/tung 有hữu 善thiện 惡ác 之chi 念niệm 。 亦diệc 不bất 能năng 作tác 成thành 事sự 業nghiệp 。 而nhi 此thử 五ngũ 法pháp 。 不bất 唯duy 善thiện 惡ác 。 即tức 出xuất 世thế 修tu 行hành 。 亦diệc 須tu 此thử 五ngũ 乃nãi 能năng 成thành 辨biện 也dã 。 上thượng 乃nãi 起khởi 業nghiệp 之chi 心tâm 。 下hạ 乃nãi 造tạo 作tác 之chi 業nghiệp 。 其kỳ 業nghiệp 不bất 過quá 善thiện 惡ác 二nhị 途đồ 。 其kỳ 善thiện 業nghiệp 止chỉ 有hữu 十thập 一nhất 。 其kỳ 惡ác 業nghiệp 則tắc 有hữu 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 六lục 。 隨tùy 煩phiền 惱não 二nhị 十thập 。 故cố 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 作tác 善thiện 者giả 少thiểu 。 而nhi 作tác 惡ác 者giả 多đa 也dã 。
善thiện 十thập 一nhất 者giả 。 善thiện 謂vị 信tín 。 慚tàm 。 愧quý 。 無vô 貪tham 等đẳng 三tam 根căn 。 勤cần 。 安an 。 不bất 放phóng 逸dật 。 行hành 捨xả 。 及cập 不bất 害hại 。 此thử 十thập 一nhất 法pháp 。 收thu 盡tận 一nhất 切thiết 善thiện 業nghiệp 。 世thế 出xuất 世thế 業nghiệp 以dĩ 信tín 為vi 本bổn 。 故cố 首thủ 列liệt 之chi 。 慚tàm 者giả 。 謂vị 自tự 慚tàm 。 云vân 我ngã 如như 此thử 丈trượng 夫phu 之chi 形hình 。 又hựu 解giải 教giáo 法pháp 。 敢cảm 作tác 惡ác 耶da 。 有hữu 此thử 慚tàm 心tâm 。 則tắc 惡ác 行hành 自tự 止chỉ 。 愧quý 者giả 。 愧quý 他tha 。 謂vị 恐khủng 人nhân 譏cơ 呵ha 。 故cố 不bất 親thân 惡ác 人nhân 。 不bất 作tác 惡ác 事sự 。 經Kinh 云vân 。 有hữu 慚tàm 愧quý 者giả 。 可khả 名danh 為vi 人nhân 。 既ký 具cụ 信tín 心tâm 。 加gia 增tăng 慚tàm 愧quý 。 則tắc 善thiện 法Pháp 自tự 成thành 矣hĩ 。 貪tham 。 嗔sân 。 癡si 三tam 者giả 。 乃nãi 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 亦diệc 名danh 三tam 毒độc 。 作tác 善thiện 之chi 人nhân 。 此thử 三tam 不bất 斷đoạn 。 何hà 以dĩ 為vi 善thiện 。 故cố 皆giai 無vô 之chi 。 若nhược 無vô 此thử 三tam 毒độc 。 是thị 為vi 三tam 善thiện 根căn 。 勤cần 者giả 。 精tinh 進tấn 也dã 。 既ký 斷đoạn 三tam 毒độc 。 純thuần 一nhất 善thiện 心tâm 。 必tất 加gia 精tinh 進tấn 勇dũng 猛mãnh 。 善thiện 行hành 方phương 增tăng 。 此thử 治trị 懈giải 怠đãi 之chi 病bệnh 。 世thế 有hữu 淳thuần 善thiện 之chi 人nhân 。 無vô 精tinh 進tấn 力lực 。 軟nhuyễn 暖noãn 因nhân 循tuần 。 故cố 終chung 身thân 無vô 成thành 。 輕khinh 安an 者giả 。 謂vị 離ly 三tam 毒độc 麤thô 重trọng/trùng 昏hôn 懵mộng 。 如như 釋thích 重trọng/trùng 負phụ 。 則tắc 身thân 心tâm 輕khinh 快khoái 安an 隱ẩn 。 堪kham 任nhậm 善thiện 行hành 也dã 。 不bất 放phóng 逸dật 者giả 。 以dĩ 縱túng/tung 貪tham 嗔sân 癡si 。 無vô 精tinh 進tấn 心tâm 。 是thị 為vi 放phóng 逸dật 。 此thử 不bất 放phóng 逸dật 。 乃nãi 三tam 根căn 精tinh 進tấn 四tứ 法pháp 上thượng 防phòng 修tu 之chi 功công 能năng 也dã 。 行hành 捨xả 者giả 。 由do 精tinh 進tấn 力lực 。 捨xả 貪tham 嗔sân 癡si 。 則tắc 令linh 心tâm 平bình 等đẳng 正chánh 直trực 。 任nhậm 運vận 入nhập 道đạo 。 以dĩ 念niệm 念niệm 捨xả 處xứ 。 即tức 念niệm 念niệm 入nhập 處xứ 。 如như 人nhân 行hành 路lộ 。 不bất 捨xả 前tiền 步bộ 。 則tắc 後hậu 步bộ 不bất 進tiến 。 故cố 名danh 行hành 捨xả 。 以dĩ 有hữu 此thử 捨xả 。 令linh 心tâm 不bất 沉trầm 掉trạo 。 故cố 平bình 等đẳng 耳nhĩ 。 言ngôn 行hạnh 蘊uẩn 中trung 捨xả 者giả 。 以dĩ 行hành 陰ấm 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 者giả 。 乃nãi 三tam 毒độc 習tập 氣khí 熏huân 發phát 妄vọng 想tưởng 。 不bất 覺giác 令linh 心tâm 昏hôn 沉trầm 掉trạo 舉cử 。 若nhược 無vô 此thử 捨xả 。 不bất 但đãn 昏hôn 掉trạo 將tương 發phát 現hiện 行hành 。 若nhược 能năng 念niệm 念niệm 捨xả 之chi 。 則tắc 昏hôn 掉trạo 兩lưỡng 捨xả 。 自tự 然nhiên 令linh 心tâm 平bình 等đẳng 正chánh 直trực 矣hĩ 。 初sơ 用dụng 力lực 捨xả 。 名danh 有hữu 功công 用dụng 。 若nhược 捨xả 至chí 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 則tắc 任nhậm 運vận 無vô 功công 。 自tự 然nhiên 合hợp 道đạo 矣hĩ 。 故cố 予# 教giáo 人nhân 參tham 禪thiền 做tố 工công 夫phu 。 但đãn 妄vọng 想tưởng 起khởi 時thời 。 莫mạc 與dữ 作tác 對đối 。 亦diệc 不bất 要yếu 斷đoạn 。 亦diệc 不bất 可khả 隨tùy 。 但đãn 撇# 去khứ 不bất 顧cố 。 自tự 然nhiên 心tâm 安an 。 葢# 撇# 即tức 捨xả 耳nhĩ 。 不bất 害hại 者giả 。 謂vị 慈từ 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 。 此thử 專chuyên 治trị 嗔sân 。 不bất 嗔sân 則tắc 外ngoại 不bất 傷thương 生sanh 。 內nội 全toàn 慧tuệ 命mạng 。 故cố 為vi 至chí 善thiện 。 如như 儒nho 之chi 仁nhân 。 而nhi 善thiện 法Pháp 繫hệ 之chi 終chung 焉yên 。
根căn 本bổn 煩phiền 惱não 六lục 者giả 。 謂vị 貪tham 。 嗔sân 。 癡si 。 慢mạn 。 疑nghi 。 不bất 正chánh 見kiến 。 此thử 六lục 煩phiền 惱não 。 乃nãi 二nhị 種chủng 我ngã 法pháp 之chi 根căn 本bổn 。 為vi 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 之chi 根căn 本bổn 。 一nhất 切thiết 枝chi 末mạt 。 從tùng 此thử 而nhi 生sanh 。 然nhiên 貪tham 嗔sân 癡si 。 名danh 為vi 三tam 毒độc 。 傷thương 害hại 法Pháp 身thân 。 斷đoạn 慧tuệ 命mạng 者giả 。 唯duy 此thử 為vi 甚thậm 。 故cố 首thủ 標tiêu 之chi 。 慢mạn 乃nãi 我ngã 慢mạn 。 疑nghi 乃nãi 不bất 信tín 。 不bất 正chánh 見kiến 即tức 邪tà 見kiến 。 此thử 三tam 法pháp 障chướng 道đạo 之chi 本bổn 。 慢mạn 障chướng 無vô 我ngã 。 疑nghi 障chướng 正chánh 信tín 。 不bất 正chánh 見kiến 障chướng 正chánh 知tri 見kiến 。 三tam 乘thừa 能năng 斷đoạn 三tam 毒độc 。 而nhi 不bất 能năng 斷đoạn 此thử 三tam 法pháp 。 外ngoại 道đạo 之chi 執chấp 。 邪tà 見kiến 更cánh 甚thậm 。 所sở 以dĩ 修tu 行hành 難nan 入nhập 正chánh 行hạnh 者giả 。 此thử 三tam 煩phiền 惱não 之chi 過quá 也dã 。 法pháp 華hoa 名danh 為vi 十thập 使sử 煩phiền 惱não 。 謂vị 貪tham 。 嗔sân 。 癡si 。 慢mạn 。 疑nghi 。 為vi 五ngũ 鈍độn 使sử 。 不bất 正chánh 見kiến 分phần/phân 五ngũ 。 謂vị 身thân 見kiến 。 邊biên 見kiến 。 邪tà 見kiến 。 戒giới 取thủ 。 戒giới 禁cấm 取thủ 為vi 五ngũ 利lợi 使sử 。 由do 此thử 煩phiền 惱não 能năng 使sử 眾chúng 生sanh 。 漂phiêu 流lưu 苦khổ 海hải 。 故cố 名danh 為vi 使sử 。
隨tùy 煩phiền 惱não 二nhị 十thập 者giả 。 謂vị 忿phẫn 。 恨hận 。 惱não 。 覆phú 。 誑cuống 。 謟siểm 。 驕kiêu 。 害hại 。 嫉tật 。 慳san 。 此thử 十thập 為vi 小tiểu 隨tùy 。 無vô 慚tàm 。 無vô 愧quý 。 此thử 二nhị 為vi 中trung 隨tùy 。 不bất 信tín 。 懈giải 怠đãi 。 放phóng 逸dật 。 昏hôn 沉trầm 。 掉trạo 舉cử 。 失thất 正chánh 念niệm 。 不bất 正chánh 知tri 。 散tán 亂loạn 。 此thử 八bát 為vi 大đại 隨tùy 。 所sở 言ngôn 隨tùy 者giả 。 以dĩ 隨tùy 他tha 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 而nhi 生sanh 故cố 。 言ngôn 小tiểu 中trung 大đại 者giả 。 以dĩ 隨tùy 有hữu 三tam 義nghĩa 。 謂vị 自tự 類loại 俱câu 起khởi 。 徧biến 染nhiễm 二nhị 性tánh 。 謂vị 不bất 善thiện 有hữu 覆phú 。 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 具cụ 三tam 名danh 大đại 。 具cụ 一nhất 名danh 中trung 。 大đại 小tiểu 俱câu 起khởi 故cố 。 行hành 相tương/tướng 麤thô 猛mãnh 。 各các 自tự 為vi 主chủ 。 故cố 名danh 小tiểu 隨tùy 。 以dĩ 忿phẫn 等đẳng 十thập 法pháp 。 各các 別biệt 而nhi 起khởi 故cố 。 其kỳ 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 則tắc 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 心tâm 俱câu 。 大đại 小tiểu 俱câu 起khởi 。 名danh 中trung 。 由do 無vô 慚tàm 愧quý 則tắc 昏hôn 掉trạo 不bất 信tín 等đẳng 。 一nhất 齊tề 俱câu 起khởi 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 葢# 無vô 慚tàm 愧quý 及cập 不bất 信tín 等đẳng 。 與dữ 上thượng 善thiện 法Pháp 相tương/tướng 返phản 。 義nghĩa 相tương 對đối 照chiếu 可khả 知tri 。 不bất 必tất 繁phồn 解giải 。 要yếu 知tri 請thỉnh 詳tường 唯duy 識thức 。
不bất 定định 四tứ 者giả 。 謂vị 悔hối 。 眠miên 。 尋tầm 。 伺tứ 。 論luận 曰viết 。 不bất 定định 謂vị 悔hối 眠miên 。 尋tầm 伺tứ 二nhị 各các 二nhị 。 謂vị 此thử 二nhị 二nhị 。 各các 具cụ 善thiện 惡ác 二nhị 法pháp 。 故cố 不bất 定định 於ư 一nhất 。 以dĩ 不bất 同đồng 前tiền 五ngũ 位vị 心tâm 所sở 。 定định 徧biến 八bát 識thức 三tam 性tánh 一nhất 切thiết 時thời 一nhất 切thiết 地địa 。 此thử 心tâm 所sở 之chi 差sai 別biệt 也dã 。 悔hối 不bất 定định 者giả 。 如như 作tác 惡ác 之chi 人nhân 。 改cải 悔hối 為vi 善thiện 。 悔hối 前tiền 惡ác 行hành 。 如như 作tác 惡ác 之chi 人nhân 。 悔hối 前tiền 惡ác 事sự 不bất 作tác 。 故cố 不bất 定định 耳nhĩ 。 眠miên 謂vị 睡thụy 眠miên 。 則tắc 令linh 身thân 不bất 自tự 在tại 。 心tâm 極cực 暗ám 昧muội 。 此thử 非phi 善thiện 惡ác 。 故cố 名danh 不bất 定định 。 即tức 眠miên 中trung 作tác 夢mộng 。 亦diệc 不bất 定định 善thiện 惡ác 。 論luận 說thuyết 眠miên 能năng 障chướng 觀quán 。 以dĩ 眠miên 為vi 心tâm 所sở 者giả 。 能năng 令linh 身thân 心tâm 。 昏hôn 重trọng/trùng 之chi 用dụng 。 但đãn 非phi 一nhất 定định 善thiện 惡ác 耳nhĩ 。 言ngôn 尋tầm 伺tứ 者giả 。 乃nãi 作tác 善thiện 作tác 惡ác 之chi 心tâm 。 將tương 作tác 之chi 時thời 。 必tất 返phản 求cầu 於ư 心tâm 。 意ý 言ngôn 籌trù 量lượng 。 麤thô 轉chuyển 為vi 尋tầm 。 入nhập 細tế 為vi 伺tứ 。 所sở 謂vị 麤thô 細tế 發phát 言ngôn 。 言ngôn 不bất 定định 者giả 。 如như 讚tán 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 尋tầm 後hậu 伺tứ 。 方phương 得đắc 妙diệu 辭từ 。 如như 刁điêu 訟tụng 之chi 人nhân 。 亦diệc 由do 尋tầm 入nhập 伺tứ 。 方phương 得đắc 成thành 筭# 。 故cố 此thử 二nhị 法pháp 為vi 不bất 定định 耳nhĩ 。 如như 上thượng 五ngũ 十thập 一nhất 法pháp 名danh 心tâm 所sở 者giả 。 乃nãi 心tâm 家gia 所sở 有hữu 之chi 法Pháp 也dã 。 然nhiên 八bát 識thức 心tâm 王vương 不bất 會hội 造tạo 業nghiệp 。 其kỳ 造tạo 業nghiệp 者giả 乃nãi 心tâm 所sở 為vi 之chi 。 以dĩ 此thử 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 故cố 同đồng 時thời 起khởi 耳nhĩ 。 此thử 心tâm 所sở 法pháp 。 又hựu 名danh 心tâm 數số 。 亦diệc 名danh 心tâm 迹tích 。 亦diệc 名danh 心tâm 路lộ 。 謂vị 心tâm 行hành 處xứ 總tổng 名danh 妄vọng 想tưởng 。 又hựu 名danh 客khách 塵trần 。 又hựu 名danh 染nhiễm 心tâm 。 又hựu 名danh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 者giả 擾nhiễu 也dã 。 惱não 者giả 亂loạn 也dã 。 有hữu 此thử 心tâm 所sở 。 擾nhiễu 亂loạn 自tự 心tâm 。 然nhiên 清thanh 淨tịnh 心tâm 中trung 。 本bổn 無vô 此thử 事sự 。 如như 清thanh 冷lãnh 水thủy 。 投đầu 以dĩ 沙sa 土thổ/độ 。 則tắc 土thổ 失thất 留lưu 礙ngại 。 水thủy 亡vong 清thanh 潔khiết 。 自tự 然nhiên 渾hồn 濁trược 。 名danh 煩phiền 惱não 濁trược 。 今kim 修tu 行hành 人nhân 專chuyên 要yếu 斷đoạn 此thử 煩phiền 惱não 。 方phương 為vi 真chân 修tu 。 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 如như 澄trừng 濁trược 水thủy 。 沙sa 土thổ 自tự 沉trầm 。 清thanh 水thủy 現hiện 前tiền 。 名danh 為vi 初Sơ 伏Phục 客Khách 塵Trần 煩Phiền 惱Não 。 去khứ 泥nê 純thuần 水thủy 。 名danh 為vi 永Vĩnh 斷Đoạn 根Căn 本Bổn 無Vô 明Minh 。 故cố 修tu 行hành 人nhân 縱túng/tung 得đắc 禪thiền 定định 。 未vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 但đãn 名danh 清thanh 水thủy 現hiện 前tiền 。 而nhi 沙sa 土thổ/độ 沉trầm 底để 。 攪giảo 之chi 又hựu 濁trược 。 況huống 未vị 得đắc 禪thiền 定định 而nhi 便tiện 自tự 為vi 悟ngộ 道đạo 乎hồ 。 如như 阿A 難Nan 蒙mông 佛Phật 開khai 示thị 。 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 徹triệt 底để 分phân 明minh 。 而nhi 自tự 述thuật 所sở 悟ngộ 。 但đãn 曰viết 心tâm 迹tích 圓viên 明minh 。 以dĩ 向hướng 來lai 都đô 是thị 妄vọng 想tưởng 用dụng 事sự 。 全toàn 不bất 知tri 不bất 見kiến 。 今kim 日nhật 乃nãi 見kiến 。 此thử 是thị 煩phiền 惱não 。 方phương 得đắc 圓viên 明minh 了liễu 了liễu 耳nhĩ 。 今kim 人nhân 以dĩ 妄vọng 想tưởng 為vi 悟ngộ 心tâm 。 豈khởi 非phi 自tự 顢# 耶da 。 然nhiên 此thử 心tâm 所sở 。 名danh 雖tuy 相tương/tướng 宗tông 。 要yếu 人nhân 識thức 破phá 此thử 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 。 則tắc 容dung 易dị 妙diệu 悟ngộ 本bổn 有hữu 真chân 心tâm 矣hĩ 。 豈khởi 直trực 專chuyên 數số 名danh 相tướng 而nhi 已dĩ 哉tai 。
已dĩ 上thượng 雖tuy 分phần/phân 王vương 所sở 。 總tổng 屬thuộc 八bát 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 。
十thập 一nhất 色sắc 法pháp 者giả 。 謂vị 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 五ngũ 根căn 。 色sắc 。 聲thanh 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 。 法pháp 六lục 塵trần 。 此thử 五ngũ 根căn 乃nãi 八bát 識thức 攬lãm 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 四tứ 大đại 所sở 成thành 內nội 身thân 。 為vi 識thức 所sở 依y 之chi 根căn 。 五ngũ 塵trần 亦diệc 是thị 四tứ 大đại 能năng 所sở 八bát 法pháp 所sở 造tạo 。 為vi 所sở 受thọ 用dụng 境cảnh 。 其kỳ 法pháp 塵trần 乃nãi 外ngoại 五ngũ 塵trần 落lạc 謝tạ 影ảnh 子tử 。 屬thuộc 六lục 識thức 所sở 變biến 。 一nhất 半bán 屬thuộc 心tâm 。 一nhất 半bán 屬thuộc 境cảnh 。 此thử 十thập 一nhất 法pháp 。 通thông 屬thuộc 八bát 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 境cảnh 。 以dĩ 唯duy 識thức 所sở 現hiện 故cố 。
問vấn 曰viết 。 此thử 五ngũ 根căn 身thân 。 乃nãi 眾chúng 生sanh 之chi 內nội 身thân 。 言ngôn 攬lãm 四tứ 大đại 所sở 成thành 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 迷mê 妄vọng 有hữu 虗hư 空không 。 依y 空không 立lập 世thế 界giới 。 想tưởng 澄trừng 成thành 國quốc 土độ 。 知tri 覺giác 乃nãi 眾chúng 生sanh 。 此thử 言ngôn 因nhân 迷mê 一nhất 心tâm 。 轉chuyển 成thành 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 則tắc 靈linh 明minh 真chân 空không 。 變biến 為vi 頑ngoan 空không 。 於ư 頑ngoan 空không 中trung 。 無vô 明minh 凝ngưng 結kết 成thành 四tứ 大đại 妄vọng 色sắc 。 故cố 云vân 依y 空không 立lập 世thế 界giới 。 乃nãi 妄vọng 想tưởng 澄trừng 凝ngưng 所sở 成thành 之chi 國quốc 土độ 耳nhĩ 。 由do 有hữu 四tứ 大đại 妄vọng 色sắc 。 則tắc 本bổn 有hữu 之chi 智trí 光quang 。 轉chuyển 為vi 妄vọng 見kiến 。 以dĩ 彼bỉ 妄vọng 色sắc 為vi 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。 妄vọng 見kiến 既ký 久cửu 。 則tắc 搏bác 取thủ 四tứ 大đại 少thiểu 分phần 為vi 我ngã 。 而nhi 妄vọng 見kiến 托thác 彼bỉ 四tứ 大đại 以dĩ 為vi 我ngã 身thân 。 故cố 四tứ 大đại 本bổn 是thị 無vô 知tri 。 因nhân 妄vọng 見kiến 執chấp 受thọ 而nhi 有hữu 知tri 。 真chân 心tâm 無vô 量lượng 。 今kim 被bị 無vô 明minh 封phong 固cố 。 潛tiềm 入nhập 四tứ 大đại 以dĩ 為vi 心tâm 。 所sở 謂vị 色sắc 雜tạp 妄vọng 想tưởng 。 想tưởng 相tướng 為vi 身thân 。 故cố 云vân 知tri 覺giác 乃nãi 眾chúng 生sanh 。 是thị 為vi 五ngũ 蘊uẩn 之chi 眾chúng 生sanh 耳nhĩ 。 故cố 內nội 五ngũ 根căn 外ngoại 六lục 塵trần 通thông 屬thuộc 八bát 識thức 之chi 相tướng 分phần/phân 。 故cố 參tham 禪thiền 必tất 先tiên 內nội 脫thoát 身thân 心tâm 。 外ngoại 遺di 世thế 界giới 者giả 。 正chánh 要yếu 泯mẫn 此thử 相tương 見kiến 二nhị 分phần 。 單đơn 究cứu 八bát 識thức 無vô 明minh 本bổn 體thể 。 故cố 身thân 心tâm 世thế 界giới 不bất 消tiêu 。 總tổng 是thị 生sanh 死tử 之chi 障chướng 礙ngại 耳nhĩ 。 所sở 言ngôn 分phân 別biệt 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 者giả 。 以dĩ 執chấp 身thân 為vi 我ngã 執chấp 。 根căn 塵trần 為vi 法pháp 執chấp 。 二Nhị 乘Thừa 修tu 行hành 。 但đãn 破phá 身thân 見kiến 。 則tắc 出xuất 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 其kỳ 分phân 別biệt 法pháp 執chấp 。 從tùng 初sơ 信tín 心tâm 。 歷lịch 三tam 賢hiền 位vị 。 直trực 至chí 初Sơ 地Địa 。 方phương 破phá 此thử 執chấp 。 豈khởi 易dị 易dị 哉tai 。
二nhị 十thập 四tứ 種chủng 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 此thử 乃nãi 色sắc 心tâm 分phần/phân 位vị 。 葢# 依y 前tiền 三tam 法pháp 上thượng 一nhất 分phần/phân 一nhất 位vị 假giả 立lập 得đắc 等đẳng 之chi 名danh 。 揀giản 非phi 心tâm 心tâm 所sở 色sắc 等đẳng 。 故cố 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 以dĩ 不bất 與dữ 心tâm 王vương 相tương 應ứng 。 以dĩ 不bất 能năng 作tác 善thiện 作tác 惡ác 。 故cố 非phi 心tâm 所sở 。 但đãn 係hệ 唯duy 識thức 所sở 計kế 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 以dĩ 是thị 我ngã 所sở 執chấp 之chi 法pháp 。 故cố 亦diệc 列liệt 在tại 有hữu 為vi 法pháp 數số 。 義nghĩa 有hữu 多đa 解giải 。 非phi 所sở 急cấp 務vụ 。 故cố 不bất 必tất 一nhất 一nhất 。 恐khủng 妨phương 正chánh 行hạnh 耳nhĩ 。
此thử 上thượng 九cửu 十thập 四tứ 種chủng 名danh 有hữu 為vi 法pháp 。 以dĩ 是thị 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 之chi 法pháp 。 乃nãi 妄vọng 識thức 所sở 計kế 。 有hữu 造tạo 作tác 故cố 。 故cố 名danh 有hữu 為vi 。 名danh 世thế 間gian 法pháp 。 下hạ 六lục 無vô 為vi 。 乃nãi 出xuất 世thế 法pháp 。
無vô 為vi 法pháp 有hữu 六lục 種chủng 者giả 。 謂vị 虗hư 空không 無vô 為vi 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 非phi 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 不bất 動động 無vô 為vi 。 受thọ 想tưởng 滅diệt 無vô 為vi 。 真Chân 如Như 無vô 為vi 。 此thử 六lục 種chủng 法pháp 。 揀giản 異dị 有hữu 為vi 。 故cố 立lập 無vô 為vi 名danh 。 雖tuy 云vân 出xuất 世thế 法pháp 。 實thật 通thông 小Tiểu 乘Thừa 。 以dĩ 不bất 動động 乃nãi 三tam 果quả 那na 含hàm 。 受thọ 想tưởng 滅diệt 乃nãi 。 滅diệt 盡tận 定định 耳nhĩ 。 虗hư 空không 無vô 為vi 者giả 。 從tùng 喻dụ 得đắc 名danh 。 謂vị 無vô 為vi 法Pháp 。 體thể 若nhược 虗hư 空không 。 無vô 所sở 造tạo 作tác 。 下hạ 五ngũ 無vô 為vi 。 通thông 以dĩ 此thử 喻dụ 。 然nhiên 此thử 虛hư 空không 喻dụ 。 有hữu 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 若nhược 人nhân 欲dục 識thức 佛Phật 境cảnh 界giới 。 當đương 淨tịnh 其kỳ 意ý 如như 虗hư 空không 。 遠viễn 離ly 妄vọng 想tưởng 及cập 諸chư 取thủ 。 令linh 心tâm 所sở 向hướng 皆giai 無vô 礙ngại 。 又hựu 云vân 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 猶do 若nhược 虗hư 空không 。 此thử 則tắc 直trực 指chỉ 法Pháp 界Giới 性tánh 空không 。 即tức 起khởi 信tín 所sở 云vân 。 如như 實thật 空không 鏡kính 。 以dĩ 體thể 絕tuyệt 妄vọng 染nhiễm 。 故cố 如như 虗hư 空không 。 此thử 乃nãi 大Đại 乘Thừa 法Pháp 性tánh 真chân 空không 。 實thật 一nhất 心tâm 之chi 別biệt 稱xưng 也dã 。 此thử 中trung 虗hư 空không 。 義nghĩa 通thông 大đại 小tiểu 。 正chánh 取thủ 虗hư 豁hoát 無vô 有hữu 造tạo 作tác 。 以dĩ 作tác 下hạ 五ngũ 無vô 為vi 真Chân 諦Đế 之chi 喻dụ 耳nhĩ 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 者giả 。 擇trạch 謂vị 揀giản 擇trạch 。 滅diệt 謂vị 斷đoạn 滅diệt 。 由do 無vô 漏lậu 智trí 。 斷đoạn 諸chư 障chướng 染nhiễm 。 所sở 顯hiển 真chân 理lý 。 故cố 立lập 斯tư 名danh 。 此thử 在tại 權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 分phần/phân 斷đoạn 分phần/phân 證chứng 。 及cập 二Nhị 乘Thừa 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 空không 法pháp 。 正chánh 屬thuộc 擇trạch 滅diệt 。 故cố 曰viết 證chứng 滅diệt 高cao 證chứng 無vô 為vi 。 實thật 在tại 二Nhị 乘Thừa 。 非phi 擇trạch 滅diệt 者giả 。 謂vị 不bất 由do 擇trạch 力lực 。 緣duyên 缺khuyết 所sở 顯hiển 。 即tức 實thật 教giáo 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 如như 實thật 觀quán 。 觀quán 諸chư 法pháp 性tánh 。 本bổn 自tự 寂tịch 滅diệt 。 以dĩ 立lập 此thử 名danh 。 不bất 動động 無vô 為vi 者giả 。 謂vị 第đệ 四tứ 禪thiền 。 離ly 前tiền 三tam 定định 。 三tam 災tai 不bất 至chí 。 無vô 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 動động 搖dao 身thân 心tâm 。 得đắc 不bất 動động 名danh 。 即tức 五ngũ 那na 含hàm 定định 。 受thọ 想tưởng 滅diệt 無vô 為vi 者giả 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 想tưởng 受thọ 不bất 行hành 。 名danh 受thọ 想tưởng 滅diệt 無vô 為vi 。 通thông 滅diệt 盡tận 定định 。 此thử 與dữ 不bất 動động 皆giai 屬thuộc 二Nhị 乘Thừa 。 真Chân 如Như 無vô 為vi 者giả 。 理lý 非phi 倒đảo 妄vọng 。 不bất 妄vọng 不bất 變biến 。 名danh 為vi 真Chân 如Như 。 以dĩ 遠viễn 離ly 依y 他tha 徧biến 計kế 。 此thử 正chánh 唯duy 識thức 所sở 證chứng 十thập 種chủng 真Chân 如Như 。 若nhược 依y 起khởi 信tín 。 正chánh 是thị 八bát 識thức 體thể 中trung 本bổn 覺giác 。 及cập 真Chân 如Như 門môn 。 乃nãi 對đối 生sanh 滅diệt 之chi 真Chân 如Như 。 未vị 盡tận 一nhất 心tâm 。 故cố 是thị 相tương/tướng 宗tông 之chi 極cực 則tắc 。 此thử 上thượng 百bách 法pháp 。 乃nãi 總tổng 答đáp 云vân 何hà 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 下hạ 答đáp 云vân 何hà 為vi 無vô 我ngã 。
言ngôn 無vô 我ngã 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 。 二nhị 法pháp 無vô 我ngã 。 此thử 二nhị 無vô 我ngã 。 直trực 顯hiển 一nhất 心tâm 之chi 源nguyên 也dã 。 葢# 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 。 有hữu 麤thô 有hữu 細tế 。 麤thô 者giả 名danh 分phân 別biệt 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 。 細tế 者giả 名danh 俱câu 生sanh 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 。 此thử 二nhị 種chủng 執chấp 。 始thỉ 從tùng 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 。 歷lịch 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 。 直trực 至chí 等đẳng 覺giác 。 方phương 纔tài 破phá 盡tận 。 破phá 此thử 二nhị 執chấp 。 即tức 證chứng 一nhất 心tâm 。 是thị 名danh 為vi 佛Phật 。 今kim 此thử 二nhị 無vô 我ngã 。 則tắc 麤thô 細tế 二nhị 執chấp 皆giai 在tại 此thử 中trung 。 言ngôn 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 云vân 數số 取thủ 趣thú 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 數sác 數sác 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 名danh 為vi 能năng 取thủ 。 當đương 來lai 五ngũ 趣thú 。 名danh 為vi 所sở 取thủ 。 此thử 葢# 就tựu 凡phàm 夫phu 所sở 執chấp 分phân 別biệt 五ngũ 蘊uẩn 假giả 我ngã 及cập 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 之chi 神thần 我ngã 以dĩ 取thủ 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 者giả 而nhi 言ngôn 也dã 。 其kỳ 實thật 二Nhị 乘Thừa 所sở 執chấp 蘊uẩn 即tức 離ly 我ngã 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 我ngã 。 與dữ 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 未vị 破phá 藏tạng 識thức 。 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 俱câu 未vị 離ly 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 。 以dĩ 取thủ 變biến 易dị 生sanh 死tử 之chi 微vi 苦khổ 者giả 。 今kim 論luận 中trung 但đãn 說thuyết 凡phàm 夫phu 分phân 別biệt 之chi 我ngã 。 未vị 及cập 聖thánh 人nhân 。 葢# 就tựu 相tương/tướng 宗tông 一nhất 往vãng 所sở 談đàm 耳nhĩ 。 其kỳ 實thật 佛Phật 意ý 以dĩ 聖thánh 教giáo 量lượng 。 盡tận 皆giai 破phá 之chi 。 方phương 極cực 大Đại 乘Thừa 之chi 義nghĩa 也dã 。 法pháp 無vô 我ngã 者giả 。 謂vị 我ngã 所sở 執chấp 之chi 法pháp 也dã 。 凡phàm 夫phu 法pháp 執chấp 。 即tức 身thân 心tâm 世thế 界giới 六lục 塵trần 依y 報báo 。 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 妄vọng 想tưởng 涅Niết 槃Bàn 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 執chấp 偏thiên 空không 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 執chấp 取thủ 證chứng 真Chân 如Như 。 論luận 云vân 。 現hiện 前tiền 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 性tánh 。 以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。 以dĩ 有hữu 證chứng 得đắc 。 是thị 為vi 微vi 細tế 法pháp 執chấp 。 所sở 謂vị 存tồn 我ngã 覺giác 我ngã 。 俱câu 名danh 障chướng 礙ngại 。 故cố 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 證chứng 平bình 等đẳng 真Chân 如Như 。 尚thượng 起khởi 貪tham 著trước 。 是thị 謂vị 微vi 細tế 法pháp 執chấp 。 此thử 執chấp 未vị 空không 。 故cố 未vị 盡tận 異dị 熟thục 。 尚thượng 屬thuộc 因nhân 果quả 。 直trực 至chí 金kim 剛cang 道đạo 後hậu 異dị 熟thục 空không 時thời 。 即tức 入nhập 果quả 海hải 。 即tức 起khởi 信tín 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 。 覺giác 心tâm 初sơ 起khởi 。 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 微vi 細tế 念niệm 故cố 。 得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 。 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 是thị 則tắc 按án 此thử 百bách 法pháp 。 前tiền 九cửu 十thập 四tứ 。 乃nãi 凡phàm 夫phu 所sở 執chấp 人nhân 法pháp 二nhị 我ngã 。 六lục 種chủng 無vô 為vi 。 乃nãi 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 所sở 執chấp 人nhân 法pháp 二nhị 我ngã 。 以dĩ 雖tuy 證chứng 真Chân 如Như 。 猶do 屬thuộc 迷mê 悟ngộ 對đối 待đãi 。 總tổng 屬thuộc 生sanh 滅diệt 邊biên 收thu 。 故cố 今kim 生sanh 滅diệt 情tình 忘vong 聖thánh 凡phàm 不bất 立lập 。 方phương 極cực 一nhất 心tâm 之chi 源nguyên 。 故cố 皆giai 無vô 之chi 。 此thử 實thật 即tức 相tương/tướng 歸quy 性tánh 之chi 極cực 則tắc 也dã 。 嗟ta 今kim 學học 者giả 。 但đãn 只chỉ 分phân 別biệt 名danh 相tướng 。 不bất 達đạt 即tức 相tương/tướng 即tức 性tánh 歸quy 源nguyên 之chi 旨chỉ 。 致trí 使sử 聖thánh 教giáo 不bất 明minh 。 而nhi 有hữu 志chí 參tham 禪thiền 者giả 。 欲dục 得đắc 正chánh 修tu 行hành 路lộ 。 可khả 不bất 敬kính 哉tai 。
百bách 法pháp 論luận 義nghĩa (# 終chung )#