Ba Mươi Hai Tướng Tốt
Từ Điển Đạo Uyển
S: dvatriṃśadvara-lakṣaṇa; Hán Việt: Tam thập nhị hảo tướng (三 十 二 好 相);
Ba mươi hai tướng tốt của một Chuyển luân vương (s: cakravartī-rāja),
nhất là của một vị Phật. Ngoài ba mươi hai tướng tốt đó, người ta còn kể
80 vẻ đẹp khác.
Ba mươi hai tướng tốt là: lòng bàn chân bằng phẳng, bàn chân có bánh xe
ngàn cánh, ngón tay thon dài, gót chân rộng, ngón tay ngón chân cong
lại, tay chân mềm mại, sống chân cong lên, thân người như con sơn dương,
tay dài quá gối, nam căn ẩn kín, thân thể mạnh mẽ, thân thể nhiều lông,
lông tóc hình xoáy, thân thể vàng rực, thân phát ánh sáng, da mềm, tay
vai và đầu tròn, hai nách đầy đặn, thân người như sư tử, thân thẳng, vai
mạnh mẽ, bốn mươi răng, răng đều đặn, răng trắng, hàm như sư tử, nước
miếng có chất thơm ngon, lưỡi rộng, giọng nói như Phạm thiên, mắt xanh
trong, lông mi như bị rừng, lông xoáy giữa hai chân mày (bạch hào), chóp
nổi cao trên đỉnh đầu.
Một số tướng tốt nói trên được đặc biệt chú ý trong tranh tượng – nhất
là hào quang, một dấu hiệu rõ rệt của thánh nhân theo quan điểm Ấn Ðộ,
không bao giờ thiếu trong các tượng Phật. Có lúc hào quang được vẽ như
vòng lửa xuất phát từ đầu đến vai. Tướng lông xoáy giữa hai chân mày
tượng trưng cho Trí huệ có khi được trình bày như một chấm vàng, hay
được thay thế bằng ngọc quý. Tướng chóp nổi cao ở đỉnh đầu (肉 髻; nhục
kế, s: uṣṇīṣa) được trình bày mỗi nơi mỗi khác, tại Ấn Ðộ và Trung Quốc
hình bán cầu, tại Cam-pu-chia hình nón và tại Thái Lan hình nhọn đầu hay
có dạng một ngọn lửa.
Xem thêm chi tiết ở mục Tam thập nhị tướng (三 十 二 相).