BA LA MÊ XUYÊN

Phật Quang Đại Từ Điển

(波謎羅川) Phạm : Pamìra. Vùng đất nằm giữa dãy núi Thông Lĩnh, tương đương với nơi mà các nhà địa lí học ngày nay cho là thuộc cao nguyên Pamir. Đại đường tây vực kí quyển 12 ghi rằng, vùng đất ấy chiều đông tây dài, chiều nam bắc hẹp, nằm kẹt giữa hai dãy núi tuyết, cho nên khí hậu cực lạnh, hoàn toàn hoang vắng, tuyệt không có dấu vết của loài người. Cũng trong quyển 12 sách đã dẫn, mục Thương di quốc (Đại 51, 941 trung), nói: Trong Ba mê la xuyên, có ao rồng lớn (…) nằm kẹt giữa dãy đại Thông lĩnh trong châu Thiệm Bộ, địa thế cao nhất (…). Phía tây ao có dòng sông lớn chảy về tây đến biên giới phía đông đế quốc Đạt Ma Tất Thiết, rồi hòa vào sông Phọc Sô mà tiếp tục chảy về tây, cho nên từ đây về phía hữu, nước đều chảy về tây. Phía đông ao cũng có dòng sông lớn, chảy theo hướng đông bắc đến biên giới phía tây nước Khư Sa, rồi hòa vào sông Sí Đa mà chảy về đông, cho nên từ đây về phía tả, nước đều chảy về đông. Sự tường thuật trên đây là nói về cao nguyên Pamir nhỏ ở phía nam, thế nhưng, vì phạm vi hơi rộng, nên không được phù hợp lắm với địa hình ngày nay. Ao rồng lớn lúc ấy là Chi Hồ Tái Lợi Khố Nhĩ (Sirikul) ngày nay. [X. Đại từ ân tự Tam tạng pháp sư truyện Q.5].