Bác sĩ Huỳnh Wynn Trần
Ai cần Vitamin B?
Vitamin B là một nhóm các vitamin có chức năng quan trọng trong cơ thể chúng ta. Phần lớn quý vị sẽ có đủ vitamin B thông qua chế độ ăn uống cân bằng hàng ngày.
Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, quý vị có thể thiếu vitamin B như mang thai, chế độ ăn uống, di truyền, và lối sống. Bài viết này chỉ ra tầm quan trọng của 8 loại vitamin B hay gặp và chỉ ra khi nào quý vị cần uống bổ sung vitamin B.
Vitamin B là các loại vitamin hòa tan trong nước. Cơ thể chúng ta thường không tích trữ vitamin B và chúng ta cần thu nạp vitamin B mỗi ngày thông qua chế độ ăn uống. Vitamin B giữ chức năng quan trọng trong việc duy trì sức khoẻ cho cơ thể.
# Ai nên uống vitamin B ?
– Nếu chúng ta ăn uống đầy đủ và cân bằng thì vitamin B sẽ được cung cấp đầy đủ. Trong một số trường hợp, lượng cung cấp vitamin B có thể thiếu, và chúng ta cần uống vitamin B để bổ sung
1. Người lớn tuổi
– Khi chúng ta lớn tuổi, khả năng hấp thụ vitamin B12 cuả chúng ta giảm đi. Sự hấp thu của vitamin B12 một phần phụ thuộc vào độ acid của bao tử và một chất quan trọng được sản xuất từ bao tử gọi là intrinsic factor, chất này kết hợp với vitamin B12 sẽ được hấp thụ vào phần cuối của ruột non (ileum). Người lớn tuổi khả năng sản xuất Intrinsic factor cũng giảm, và vì vậy, khả năng hấp thụ B12 giảm đi ít nhiều (1). BS có thể kiểm tra mức độ vitamin B12 để xem và có thể cho quý vị uống thuốc bổ sung.
– Thiếu vitamin B12 ở người cao tuổi có thể khiến họ bị trầm cảm, giảm sự linh hoạt và khả năng suy nghĩ, và thay đổi tính tình. Người cao tuổi cũng dễ bị thiếu vitamin B9 (folate) và B6, và có thể ảnh hưởng đến trí nhớ và khả năng vận động.
2. Phụ nữ mang thai:
– Khi mang thai, dinh dưỡng của người phụ nữ dành cho 2 cơ thể, trong đó bào thai đang phát triển và cần nhiều vitamin B12 và B9 (folate) để phát triển tốt hệ thần kinh. Vì vậy, các BS thường khuyên sản phụ uống vitamin B bổ sung trong lúc mang thai để phòng ngừa bị thiếu các vitamin này. Các nghiên cứu cho thấy thiếu Folate và B12 có thể dẫn đến các tổn thương lâu dài lên thần kinh và não của em bé sau này.
– Phụ nữ cho con bú cũng nên uống bổ sung vitamin B, đặc biệt là các phụ nữ ăn chay trường hay ăn thiếu thịt động vật, thiếu đậu, và hạt.
3. Bệnh nhân có các bệnh mạn tính đường ruột:
– Các bệnh như Celiac, viêm ruột mãn tính Crohn, uống rượu nhiều, bệnh tuyến giáp, và hay ói mửa buồn nôn đều có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ vitamin B. Vì vậy, các bệnh nhân có các bệnh về đường tiêu hoá nói chung cần phải có vitamin bổ sung như vitamin B.
– Bệnh nhân sau khi mổ giảm cân hoăc ung thư ruột, mổ cắt bớt ruột, cũng cần nên hỏi ý kiến BS về có nên uống vitamin B bổ sung vì nhiều khả năng bệnh nhân sẽ giảm khả năng hấp thu vitamin sau khi phẫu thuật.
4. Bệnh nhân ăn chay trường hay ít ăn thịt động vật:
– Do vitamin B có nhiều trong thịt cá, trứng, sữa nên các bệnh nhân ăn chay trường có khả năng bị thiếu các vitamin này. Điểm nguy hiểm là sự thiếu hụt vitamin B này có thể diễn ra từ từ, dẫn đến suy duy dưỡng, trầm cảm, và các bệnh lý thần kinh khác nếu không phát hiện sớm.
– Tôi có bài nói chuyện về an chay sao cho đúng (video số # 78) trên kênh youtube dành cho quý vị ăn chay để giúp có chế độ dinh dưỡng cần bằng, không thiếu vitamin B và các vitamin quan trọng khác.
– Trong trường hợp thiếu hoặc nghi ngờ thiếu vitamin B, quý vị có thể uống vitamin B complex (8 loại) mỗi ngày để bổ sung.
5. Bệnh nhân uống các thuốc khác lâu dài cũng có rủi ro thiếu vitamin B
– Các nghiên cứu cho thấy uống thuốc kháng acid lâu dài (PPI) do bệnh trào dịch acid cũng có thể dẫn đến thiếu vitamin B và các khoáng chất khác (2). Các thuốc khác như Metformin (chữa tiểu đường) cũng có thể khiến chúng ta thiếu vitamin B (3). Thuốc ngừa thai cũng có thể khiến quý vị thiếu vitamin B (4).
# Nên uống bao nhiêu Vitamin B?
– Quý vị chỉ nên uống phụ vitamin B nếu bị thiếu hoặc có nguy cơ bị thiếu vitamin B. Như tôi phân tích phía trên, chúng ta sẽ không thiếu vitamin B nếu chúng ta ăn uống cân bằng và không thuộc vào các trường hợp rủi ro ở trên.
– Nếu uống vitamin B, quý vị nên uống đúng liều vì thiếu vitamin B sẽ không tốt và dư quá cũng không nên. Tin mừng là vitamin B là vitamin hoà tan trong nước nên phần lớn sẽ đào thải ra ngoài nếu chúng ta uống liều hơi thừa. Dưới đây là liều vitamin B gợi ý cho nữ và nam (5).
Một viên vitamin B complex thường có đủ các vitamin này mỗi ngày.
Nữ/Nam
B1 (Thiamine)1.1 mg/1.2 mg
B2 (Riboflavin)1.1 mg/1.3 mg
B3 (Niacin)14 mg/16 mg
B5 (Pantothenic acid)5 mg/5 mg
B6 (Pyridoxine)1.3 mg/1.3 mg
B7 (Biotin)30 mcg/30 mcg
B9 (Folate)400 mcg/400 mcg
B12 (Cobalamin)2.4 mcg/2.4 mcg
# Tác dụng phụ của Vitamin B
– Như bất kỳ loại thuốc nào, uống quá nhiều vitamin B sẽ có không tốt và có thể có phản ứng phụ như (6):
+ Quá nhiều B3 Niacin sẽ dẫn đến ói mửa, tăng đường huyết, da nổi đỏ và tổn thương gan
+ Quá nhiều B6 sẽ dẫn đến tổn thương thần kinh, bị ảnh hưởng đến thị lực, và nỗi mẩn trên da
+ Quá nhiều B complex có thể dẩn đến da nổi mẫn, ngủ không được, tê tay chân
# Nên mua vitamin B ở đâu?
– Quý vị có thể mua vitamin B complex tại các nơi uy tín như Costco hay các tiệm thuốc. BS cũng có thể kê toa Vitamin B complex cho quý vị uống.
– Quan trọng nhất là quý vị nên gặp BS trước để hỏi về bệnh sử, khám bệnh, và lab xem mình có rủi ro thiếu vitamin B hay không. Khi BS chẩn đoán quý vị thiếu vitamin B rồi thì quý vị nên uống.
– Không nên tự mua uống các loại vitamin mà nên hỏi ý kiến BS.
Tôi có nói về vitamin C (video số # 143 ), vitamin D (video số # 61 và số # 186), và các loại thuốc bổ (video số # 235) trên kênh youtube của tôi.
Tham khảo:
1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC490077/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4110863/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4880159/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3410054/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114310/
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554500/