阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 順Thuận 正Chánh 理Lý 論Luận
Quyển 79
尊Tôn 者Giả 眾Chúng 賢Hiền 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 順Thuận 正Chánh 理Lý 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 九cửu
尊tôn 者giả 眾chúng 賢hiền 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
辯Biện 定Định 品Phẩm 第đệ 八bát 之chi 三tam
已dĩ 辯biện 等đẳng 至chí 云vân 何hà 等đẳng 持trì 。 經kinh 說thuyết 等đẳng 持trì 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 。 二nhị 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 。 三tam 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 相tương/tướng 別biệt 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
初sơ 下hạ 有hữu 尋tầm 伺tứ 。 中trung 唯duy 伺tứ 上thượng 無vô 。
論luận 曰viết 。 前tiền 來lai 因nhân 事sự 屢lũ 辯biện 此thử 三tam 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 略lược 顯hiển 別biệt 相tướng 。 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 謂vị 與dữ 尋tầm 伺tứ 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 。 此thử 初sơ 靜tĩnh 慮lự 及cập 未vị 至chí 攝nhiếp 。 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 謂vị 唯duy 與dữ 伺tứ 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 。 此thử 即tức 中trung 間gian 靜tĩnh 慮lự 地địa 攝nhiếp 。 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 謂vị 非phi 尋tầm 伺tứ 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 。 此thử 從tùng 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 近cận 分phần/phân 。 乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 。 非phi 非phi 想tưởng 攝nhiếp 。 契Khế 經Kinh 復phục 說thuyết 三tam 種chủng 等đẳng 持trì 。 一nhất 空Không 三Tam 摩Ma 地Địa 。 二nhị 無Vô 願Nguyện 三Tam 摩Ma 地Địa 。 三tam 無Vô 相Tướng 三Tam 摩Ma 地Địa 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 相tương/tướng 別biệt 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
空không 謂vị 空không 非phi 我ngã 。 無vô 相tướng 謂vị 滅diệt 四tứ 。
無vô 願nguyện 謂vị 餘dư 十thập 。 諦đế 行hành 相tương/tướng 相tương 應ứng 。
此thử 通thông 淨tịnh 無vô 漏lậu 。 無vô 漏lậu 三tam 脫thoát 門môn 。
論luận 曰viết 。 空Không 三Tam 摩Ma 地Địa 。 謂vị 空không 非phi 我ngã 。 二nhị 種chủng 行hành 相tương/tướng 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 。 故cố 說thuyết 空không 等đẳng 持trì 近cận 治trị 有hữu 身thân 見kiến 。 身thân 見kiến 亦diệc 有hữu 二nhị 行hành 相tương/tướng 故cố 。 謂vị 空không 行hành 相tương 近cận 治trị 我ngã 所sở 見kiến 。 非phi 我ngã 行hành 相tương 近cận 治trị 我ngã 見kiến 。 觀quán 法pháp 非phi 我ngã 名danh 非phi 我ngã 行hành 相tương/tướng 。 觀quán 此thử 中trung 無vô 我ngã 名danh 空không 行hành 相tương/tướng 。 由do 此thử 空không 行hành 相tương 近cận 治trị 我ngã 所sở 見kiến 。 以dĩ 此thử 中trung 都đô 無vô 我ngã 。 故cố 此thử 法pháp 非phi 我ngã 所sở 。 豈khởi 不bất 空không 行hành 相tương/tướng 即tức 非phi 我ngã 行hành 相tương/tướng 。 知tri 此thử 非phi 我ngã 此thử 中trung 無vô 我ngã 。 二nhị 種chủng 行hành 相tương/tướng 竟cánh 有hữu 何hà 別biệt 。 非phi 無vô 差sai 別biệt 。 言ngôn 此thử 中trung 無vô 我ngã 。 不bất 能năng 顯hiển 我ngã 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 故cố 。 謂vị 此thử 但đãn 顯hiển 彼bỉ 此thử 互hỗ 無vô 。 不bất 能năng 顯hiển 成thành 。 畢tất 竟cánh 無vô 我ngã 。 以dĩ 有hữu 體thể 法pháp 亦diệc 互hỗ 無vô 故cố 。 若nhược 言ngôn 此thử 法pháp 非phi 我ngã 便tiện 顯hiển 。 我ngã 畢tất 竟cánh 無vô 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 法pháp 相tướng 等đẳng 故cố 。 由do 此thử 若nhược 修tu 非phi 我ngã 行hành 相tương/tướng 便tiện 治trị 我ngã 見kiến 。 修tu 空không 行hành 相tương/tướng 治trị 我ngã 所sở 見kiến 。 如như 何hà 無vô 別biệt 。 無Vô 相Tướng 三Tam 摩Ma 地Địa 。 謂vị 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 四tứ 種chủng 行hành 相tương/tướng 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 。 涅Niết 槃Bàn 離ly 諸chư 相tướng 故cố 名danh 無vô 相tướng 。 緣duyên 彼bỉ 三tam 摩ma 地địa 得đắc 無vô 相tướng 名danh 。 相tương/tướng 略lược 有hữu 十thập 。 謂vị 色sắc 等đẳng 五ngũ 男nam 女nữ 二nhị 種chủng 。 三tam 有hữu 為vi 相tướng 。 或hoặc 復phục 相tương/tướng 者giả 是thị 因nhân 異dị 名danh 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 因nhân 故cố 名danh 無vô 相tướng 。 或hoặc 相tương 謂vị 世thế 蘊uẩn 上thượng 中trung 下hạ 。 涅Niết 槃Bàn 異dị 彼bỉ 故cố 名danh 無vô 相tướng 。 無Vô 願Nguyện 三Tam 摩Ma 地Địa 。 謂vị 緣duyên 餘dư 諦đế 十thập 種chủng 行hành 相tướng 。 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 。 十thập 行hành 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 苦khổ 非phi 常thường 因nhân 集tập 生sanh 緣duyên 道đạo 如như 行hành 出xuất 。 如như 是thị 空không 等đẳng 。 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 三tam 摩ma 地địa 相tương/tướng 雖tuy 無vô 差sai 別biệt 。 而nhi 依y 對đối 治trị 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 緣duyên 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 建kiến 立lập 三tam 種chủng 。 由do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 不bất 願nguyện 三tam 有hữu 。 理lý 且thả 可khả 然nhiên 有hữu 過quá 患hoạn 故cố 。 寧ninh 由do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 願nguyện 聖thánh 道Đạo 。 以dĩ 諸chư 聖thánh 道Đạo 依y 屬thuộc 有hữu 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 用dụng 。 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 以dĩ 是thị 涅Niết 槃Bàn 能năng 趣thú 因nhân 故cố 。 非phi 離ly 聖thánh 道Đạo 有hữu 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 求cầu 涅Niết 槃Bàn 故cố 修tu 聖thánh 道Đạo 。 道đạo 如như 船thuyền 筏phiệt 必tất 應ưng 捨xả 故cố 。 亦diệc 由do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 願nguyện 聖thánh 道Đạo 。 故cố 緣duyên 道Đạo 行hạnh 相tương/tướng 亦diệc 得đắc 無vô 願nguyện 名danh 。 以dĩ 本bổn 期kỳ 心tâm 厭yếm 有hữu 為vi 故cố 。 空không 非phi 我ngã 相tương/tướng 非phi 所sở 厭yếm 捨xả 。 以dĩ 與dữ 涅Niết 槃Bàn 相tương/tướng 相tương 似tự 故cố 。 由do 此thử 二nhị 行hành 相tương/tướng 雖tuy 緣duyên 可khả 厭yếm 法pháp 。 不bất 取thủ 可khả 厭yếm 相tương/tướng 不bất 得đắc 無vô 願nguyện 名danh 。 此thử 三tam 等đẳng 持trì 通thông 淨tịnh 無vô 漏lậu 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 等đẳng 持trì 攝nhiếp 故cố 。 世thế 間gian 攝nhiếp 故cố 通thông 十thập 一nhất 地địa 。 出xuất 世thế 攝nhiếp 者giả 唯duy 通thông 九cửu 地địa 。 上thượng 七thất 定định 邊biên 無vô 勝thắng 德đức 故cố 。 於ư 中trung 無vô 漏lậu 者giả 名danh 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 能năng 與dữ 涅Niết 槃Bàn 為vi 入nhập 門môn 故cố 。 非phi 諸chư 有hữu 漏lậu 法pháp 是thị 真chân 解giải 脫thoát 門môn 。 性tánh 住trụ 世thế 間gian 違vi 解giải 脫thoát 故cố 。 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 緣duyên 境cảnh 別biệt 者giả 。 若nhược 有hữu 漏lậu 空không 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 無vô 漏lậu 空không 唯duy 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 。 無vô 願nguyện 能năng 緣duyên 苦khổ 集tập 道Đạo 諦Đế 。 無vô 相tướng 唯duy 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 為vi 境cảnh 。 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 念niệm 住trụ 別biệt 者giả 。 無vô 相tướng 唯duy 法pháp 餘dư 皆giai 通thông 四tứ 。 契Khế 經Kinh 復phục 說thuyết 三tam 重trọng/trùng 等đẳng 持trì 。 一nhất 空không 空Không 三Tam 摩Ma 地Địa 。 二nhị 無vô 願nguyện 無Vô 願Nguyện 三Tam 摩Ma 地Địa 。 三tam 無vô 相tướng 無vô 相tướng 三tam 摩ma 地địa 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 相tương/tướng 別biệt 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
重trọng/trùng 二nhị 緣duyên 無Vô 學Học 。 取thủ 空không 非phi 常thường 相tương/tướng 。
後hậu 緣duyên 無vô 相tướng 定định 。 非phi 擇trạch 滅diệt 為vi 靜tĩnh 。
有hữu 漏lậu 人nhân 不bất 時thời 。 離ly 上thượng 七thất 近cận 分phần/phân 。
論luận 曰viết 。 此thử 三tam 等đẳng 持trì 緣duyên 前tiền 空không 等đẳng 。 取thủ 空không 等đẳng 相tương/tướng 故cố 立lập 空không 空không 等đẳng 名danh 。 空không 空không 等đẳng 持trì 緣duyên 前tiền 無Vô 學Học 。 空Không 三Tam 摩Ma 地Địa 。 取thủ 彼bỉ 空không 相tướng 空không 相tướng 順thuận 厭yếm 勝thắng 非phi 我ngã 故cố 。 謂vị 彼bỉ 先tiên 起khởi 無Vô 學Học 等đẳng 持trì 。 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 思tư 惟duy 空không 相tướng 。 從tùng 此thử 後hậu 起khởi 殊thù 勝thắng 善thiện 根căn 。 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 。 緣duyên 前tiền 無Vô 學Học 空Không 三Tam 摩Ma 地Địa 。 思tư 惟duy 空không 相tướng 於ư 空không 取thủ 空không 故cố 名danh 空không 空không 。 如như 燒thiêu 死tử 屍thi 以dĩ 杖trượng 迴hồi 轉chuyển 。 屍thi 既ký 盡tận 已dĩ 杖trượng 亦diệc 應ưng 燒thiêu 。 如như 是thị 由do 空không 燒thiêu 煩phiền 惱não 已dĩ 。 復phục 起khởi 空không 定định 厭yếm 捨xả 前tiền 空không 重trọng/trùng 空không 等đẳng 持trì 。 空không 行hành 相tương/tướng 後hậu 起khởi 即tức 復phục 還hoàn 與dữ 空không 行hành 相tương/tướng 相tương 應ứng 。 唯duy 此thử 最tối 能năng 順thuận 厭yếm 捨xả 故cố 。 非phi 我ngã 行hành 相tương/tướng 。 則tắc 不bất 如như 是thị 。 見kiến 無vô 我ngã 者giả 於ư 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 起khởi 厭yếm 背bối/bội 心tâm 不bất 如như 見kiến 空không 故cố 。 諸chư 有hữu 已dĩ 見kiến 。 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。 而nhi 於ư 諸chư 有hữu 猶do 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 以dĩ 於ư 諸chư 行hành 中trung 。 不bất 審thẩm 見kiến 空không 故cố 。 由do 此thử 空không 定định 雖tuy 二nhị 行hành 相tương/tướng 俱câu 。 而nhi 但đãn 名danh 空không 不bất 說thuyết 為vi 非phi 我ngã 。 空không 於ư 厭yếm 捨xả 極cực 隨tùy 順thuận 故cố 。 無vô 願nguyện 無vô 願nguyện 緣duyên 前tiền 無Vô 學Học 。 無vô 願nguyện 等đẳng 持trì 取thủ 非phi 常thường 相tương/tướng 。 謂vị 彼bỉ 先tiên 起khởi 無Vô 學Học 等đẳng 持trì 。 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 中trung 思tư 惟duy 非phi 常thường 相tương/tướng 。 從tùng 此thử 後hậu 起khởi 。 殊thù 勝thắng 善thiện 根căn 。 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 緣duyên 前tiền 無Vô 學Học 。 無Vô 願Nguyện 三Tam 摩Ma 地Địa 。 思tư 惟duy 非phi 常thường 相tương/tướng 。 於ư 無vô 願nguyện 不bất 願nguyện 名danh 無vô 願nguyện 無vô 願nguyện 。 舉cử 喻dụ 顯hiển 示thị 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 重trọng/trùng 無vô 願nguyện 等đẳng 持trì 非phi 常thường 行hành 。 相tương/tướng 後hậu 起khởi 即tức 復phục 還hoàn 與dữ 非phi 常thường 行hành 相tương/tướng 相tương 應ứng 。 唯duy 此thử 可khả 能năng 緣duyên 厭yếm 道đạo 故cố 。 非phi 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 能năng 緣duyên 聖thánh 道Đạo 。 聖thánh 道Đạo 非phi 苦khổ 趣thú 苦khổ 滅diệt 故cố 。 苦khổ 法pháp 不bất 能năng 趣thú 苦khổ 寂tịch 滅diệt 。 亦diệc 非phi 因nhân 等đẳng 四tứ 能năng 緣duyên 聖thánh 道Đạo 。 以dĩ 聖thánh 道Đạo 不bất 能năng 令linh 苦khổ 續tục 故cố 。 非phi 道đạo 等đẳng 四tứ 者giả 此thử 厭yếm 捨xả 道đạo 故cố 。 非phi 欣hân 行hành 相tương/tướng 能năng 為vi 厭yếm 捨xả 。 豈khởi 不bất 如như 無vô 願nguyện 不bất 願nguyện 聖thánh 道Đạo 。 而nhi 作tác 道đạo 等đẳng 四tứ 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 此thử 例lệ 不bất 然nhiên 。 無vô 願nguyện 正chánh 厭yếm 有hữu 兼kiêm 於ư 聖thánh 道Đạo 起khởi 不bất 願nguyện 心tâm 故cố 。 謂vị 前tiền 無vô 願nguyện 正chánh 厭yếm 於ư 有hữu 。 聖thánh 道Đạo 依y 有hữu 故cố 兼kiêm 不bất 願nguyện 。 雖tuy 望vọng 意ý 樂nhạo 說thuyết 不bất 願nguyện 道đạo 。 而nhi 於ư 聖thánh 道Đạo 非phi 正chánh 憎tăng 厭yếm 。 故cố 亦diệc 能năng 作tác 道đạo 等đẳng 四tứ 種chủng 。 無vô 願nguyện 無vô 願nguyện 正chánh 憎tăng 厭yếm 道đạo 。 故cố 以dĩ 非phi 常thường 觀quán 道đạo 過quá 失thất 。 道đạo 等đẳng 行hành 相tương/tướng 無vô 容dung 厭yếm 道đạo 。 是thị 故cố 於ư 此thử 。 不bất 作tác 彼bỉ 四tứ 。 若nhược 道đạo 非phi 常thường 故cố 可khả 厭yếm 者giả 。 應ưng 於ư 聖thánh 道Đạo 作tác 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 有hữu 彼bỉ 相tương/tướng 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 諸chư 非phi 常thường 即tức 是thị 苦khổ 非phi 諸chư 聖thánh 道Đạo 。 可khả 有hữu 苦khổ 相tương/tướng 安an 立lập 諦đế 理lý 相tương/tướng 各các 別biệt 故cố 。 謂vị 依y 別biệt 相tướng 立lập 苦Khổ 諦Đế 名danh 。 聖thánh 道Đạo 如như 何hà 亦diệc 有hữu 苦khổ 相tương/tướng 。 又hựu 契Khế 經Kinh 中trung 簡giản 別biệt 說thuyết 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 略lược 說thuyết 一nhất 切thiết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。 若nhược 道đạo 非phi 常thường 故cố 有hữu 苦khổ 相tương 應ứng 但đãn 說thuyết 蘊uẩn 。 既ký 言ngôn 取thủ 蘊uẩn 方phương 是thị 苦khổ 攝nhiếp 。 由do 此thử 證chứng 知tri 。 聖thánh 道Đạo 非phi 苦khổ 。 若nhược 謂vị 譬thí 如như 觀quán 集tập 為vi 苦khổ 。 諦đế 相tướng 雖tuy 別biệt 而nhi 見kiến 非phi 倒đảo 。 以dĩ 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 通thông 苦khổ 集tập 故cố 。 如như 是thị 應ưng 知tri 。 觀quán 道đạo 為vi 苦khổ 。 諦đế 相tướng 雖tuy 別biệt 見kiến 亦diệc 非phi 倒đảo 。 以dĩ 無vô 漏lậu 蘊uẩn 通thông 苦khổ 道đạo 故cố 。 由do 此thử 不bất 壞hoại 安an 立lập 諦đế 理lý 。 此thử 亦diệc 非phi 理lý 。 且thả 定định 不bất 應ưng 觀quán 集tập 為vi 苦khổ 見kiến 非phi 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 因nhân 性tánh 名danh 集tập 。 果quả 性tánh 名danh 苦khổ 。 其kỳ 性tánh 各các 異dị 。 若nhược 觀quán 因nhân 為vi 果quả 必tất 觀quán 果quả 為vi 因nhân 。 差sai 別biệt 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 則tắc 是thị 倒đảo 見kiến 非phi 諦đế 觀quán 攝nhiếp 。 寧ninh 為vi 不bất 壞hoại 安an 立lập 諦đế 理lý 。 是thị 則tắc 應ưng 無vô 苦khổ 集tập 智trí 異dị 。 或hoặc 應ưng 苦khổ 道đạo 智trí 如như 苦khổ 集tập 智trí 。 所sở 緣duyên 無vô 別biệt 故cố 共cộng 立lập 遍biến 知tri 。 謂vị 彼bỉ 既ký 言ngôn 苦khổ 集tập 同đồng 體thể 。 觀quán 集tập 為vi 苦khổ 。 非phi 顛điên 倒đảo 見kiến 。 二nhị 智trí 境cảnh 同đồng 故cố 不bất 別biệt 立lập 遍biến 知tri 。 如như 是thị 應ưng 言ngôn 苦khổ 道đạo 同đồng 體thể 。 觀quán 道đạo 為vi 苦khổ 。 非phi 顛điên 倒đảo 見kiến 。 二nhị 智trí 境cảnh 同đồng 故cố 不bất 別biệt 立lập 遍biến 知tri 。 既ký 不bất 許hứa 然nhiên 道đạo 寧ninh 是thị 苦khổ 。 又hựu 道đạo 與dữ 苦khổ 事sự 各các 別biệt 故cố 。 謂vị 契Khế 經Kinh 說thuyết 無vô 漏lậu 五ngũ 根căn 。 於ư 去khứ 來lai 今kim 。 能năng 斷đoạn 眾chúng 苦khổ 。 又hựu 說thuyết 道Đạo 能năng 斷đoạn 以dĩ 生sanh 為vi 本bổn 苦khổ 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 道Đạo 應ưng 修tu 習tập 苦khổ 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 故cố 道đạo 非phi 苦khổ 。 若nhược 謂vị 經kinh 言ngôn 法pháp 如như 船thuyền 筏phiệt 亦diệc 應ưng 斷đoạn 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 經kinh 不bất 說thuyết 法Pháp 治trị 所sở 斷đoạn 故cố 。 謂vị 於ư 先tiên 時thời 修tu 聖thánh 道Đạo 法pháp 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 更cánh 不bất 應ưng 修tu 依y 應ưng 捨xả 義nghĩa 說thuyết 名danh 應ưng 斷đoạn 。 非phi 治trị 所sở 斷đoạn 與dữ 苦khổ 不bất 同đồng 。 或hoặc 經kinh 中trung 法pháp 聲thanh 目mục 。 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 應ưng 斷đoạn 言ngôn 顯hiển 得đắc 旨chỉ 忘vong 詮thuyên 。 或hoặc 經kinh 所sở 言ngôn 法pháp 尚thượng 應ưng 斷đoạn 。 顯hiển 已dĩ 與dữ 果quả 無vô 用dụng 因nhân 法pháp 。 可khả 捨xả 名danh 斷đoạn 如như 順thuận 住trụ 分phần/phân 。 非phi 如như 苦khổ 性tánh 道đạo 亦diệc 可khả 斷đoạn 。 是thị 故cố 苦khổ 道đạo 其kỳ 體thể 各các 異dị 。 又hựu 若nhược 經kinh 言ngôn 諸chư 非phi 常thường 即tức 是thị 苦khổ 。 即tức 言ngôn 聖thánh 道Đạo 亦diệc 有hữu 苦khổ 相tương/tướng 。 經kinh 次thứ 亦diệc 言ngôn 諸chư 是thị 苦khổ 即tức 非phi 我ngã 。 應ưng 執chấp 涅Niết 槃Bàn 非phi 非phi 我ngã 性tánh 。 或hoặc 應ưng 亦diệc 許hứa 是thị 苦khổ 非phi 常thường 。 許hứa 則tắc 定định 應ưng 非phi 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 若nhược 謂vị 但đãn 言ngôn 諸chư 是thị 苦khổ 皆giai 非phi 我ngã 。 不bất 言ngôn 非phi 我ngã 皆giai 是thị 苦khổ 。 何hà 不bất 亦diệc 言ngôn 諸chư 是thị 苦khổ 皆giai 非phi 常thường 。 不bất 言ngôn 非phi 常thường 皆giai 是thị 苦khổ 。 若nhược 謂vị 非phi 常thường 體thể 即tức 是thị 苦khổ 。 苦khổ 即tức 非phi 我ngã 但đãn 名danh 有hữu 異dị 。 則tắc 空không 無vô 願nguyện 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。 以dĩ 許hứa 非phi 我ngã 即tức 苦khổ 等đẳng 故cố 。 若nhược 謂vị 經kinh 言ngôn 苦khổ 即tức 非phi 我ngã 。 許hứa 一nhất 切thiết 苦khổ 皆giai 非phi 我ngã 性tánh 。 此thử 經Kinh 既ký 說thuyết 非phi 常thường 即tức 苦khổ 。 應ưng 許hứa 非phi 常thường 皆giai 是thị 苦khổ 性tánh 。 理lý 實thật 如như 是thị 以dĩ 此thử 經kinh 中trung 。 所sở 言ngôn 非phi 常thường 不bất 說thuyết 道Đạo 故cố 。 為vi 依y 何hà 法pháp 說thuyết 非phi 常thường 言ngôn 。 以dĩ 諸chư 愚ngu 夫phu 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 執chấp 為vi 常thường 等đẳng 起khởi 四tứ 顛điên 倒đảo 。 為vi 破phá 彼bỉ 執chấp 說thuyết 非phi 常thường 言ngôn 。 乘thừa 此thử 復phục 言ngôn 非phi 常thường 即tức 苦khổ 。 此thử 言ngôn 意ý 顯hiển 有hữu 漏lậu 非phi 常thường 。 皆giai 是thị 苦khổ 性tánh 苦khổ 皆giai 非phi 我ngã 。 非phi 說thuyết 一nhất 切thiết 非phi 常thường 非phi 我ngã 。 理lý 必tất 應ưng 爾nhĩ 。 以dĩ 契Khế 經Kinh 中trung 於ư 計kế 常thường 境cảnh 說thuyết 非phi 常thường 故cố 。 或hoặc 於ư 此thử 中trung 言ngôn 非phi 常thường 者giả 。 非phi 唯duy 帶đái 生sanh 滅diệt 要yếu 命mạng 終chung 受thọ 生sanh 。 謂vị 諸chư 愚ngu 夫phu 計kế 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 經kinh 依y 彼bỉ 有hữu 麁thô 非phi 常thường 。 說thuyết 即tức 是thị 苦khổ 如như 三tam 惡ác 趣thú 。 以dĩ 何hà 為vi 證chứng 。 知tri 此thử 經Kinh 中trung 。 非phi 常thường 等đẳng 言ngôn 唯duy 依y 有hữu 漏lậu 。 由do 此thử 經Kinh 後hậu 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 色sắc 受thọ 等đẳng 諸chư 法pháp 非phi 我ngã 故cố 。 非phi 常thường 。 豈khởi 可khả 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 非phi 常thường 性tánh 。 故cố 知tri 此thử 經Kinh 唯duy 約ước 聖thánh 慧tuệ 。 四tứ 種chủng 行hành 相tương/tướng 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 說thuyết 。 若nhược 謂vị 聖thánh 道Đạo 非phi 常thường 故cố 應ưng 苦khổ 。 寧ninh 不bất 許hứa 道đạo 無vô 漏lậu 故cố 非phi 苦khổ 。 若nhược 謂vị 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 計kế 為vi 苦khổ 見kiến 。 如như 何hà 但đãn 言ngôn 見kiến 滅diệt 斷đoạn 者giả 。 於ư 滅diệt 謂vị 苦khổ 其kỳ 過quá 重trọng/trùng 故cố 。 謂vị 見kiến 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 為vi 苦khổ 者giả 。 極cực 能năng 增tăng 長trưởng 樂nhạo 生sanh 死tử 心tâm 。 見kiến 道đạo 不bất 然nhiên 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 病bệnh 厭yếm 藥dược 易dị 可khả 療liệu 治trị 。 若nhược 厭yếm 病bệnh 愈dũ 難nạn/nan 為vi 救cứu 療liệu 。 或hoặc 諸chư 聖thánh 道Đạo 依y 苦khổ 而nhi 轉chuyển 。 故cố 見kiến 為vi 苦khổ 過quá 非phi 甚thậm 重trọng 。 由do 此thử 論luận 中trung 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。 有hữu 餘dư 說thuyết 故cố 義nghĩa 不bất 相tương 違vi 。 又hựu 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 若nhược 於ư 喜hỷ 樂lạc 如như 實thật 知tri 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 定định 說thuyết 彼bỉ 。 於ư 四Tứ 諦Đế 理lý 。 如như 實thật 現hiện 觀quán 。 故cố 知tri 有hữu 為vi 非phi 全toàn 是thị 苦khổ 。 由do 此thử 於ư 道đạo 可khả 觀quán 非phi 常thường 。 成thành 重trọng/trùng 無vô 願nguyện 必tất 不bất 觀quán 苦khổ 。 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 即tức 緣duyên 無Vô 學Học 無Vô 相Tướng 三Tam 摩Ma 地Địa 。 非phi 擇trạch 滅diệt 為vi 境cảnh 。 以dĩ 無vô 漏lậu 法pháp 無vô 擇trạch 滅diệt 故cố 。 但đãn 取thủ 靜tĩnh 相tương/tướng 非phi 滅diệt 妙diệu 離ly 。 謂vị 彼bỉ 先tiên 起khởi 無Vô 學Học 等đẳng 持trì 。 於ư 擇trạch 滅diệt 中trung 思tư 惟duy 靜tĩnh 相tương/tướng 。 從tùng 此thử 後hậu 起khởi 殊thù 勝thắng 善thiện 根căn 。 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 。 即tức 緣duyên 無Vô 學Học 無Vô 相Tướng 三Tam 摩Ma 地Địa 。 非phi 擇trạch 滅diệt 為vi 境cảnh 。 思tư 惟duy 靜tĩnh 相tương/tướng 於ư 無vô 相tướng 滅diệt 。 復phục 觀quán 為vi 無vô 相tướng 名danh 。 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 舉cử 喻dụ 顯hiển 示thị 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 重trọng/trùng 無vô 相tướng 等đẳng 持trì 。 靜tĩnh 行hành 相tương/tướng 後hậu 起khởi 即tức 復phục 還hoàn 。 與dữ 靜tĩnh 行hành 相tương/tướng 相tương 應ứng 。 唯duy 此thử 能năng 觀quán 非phi 擇trạch 滅diệt 故cố 。 非phi 妙diệu 行hạnh 相tương/tướng 境cảnh 無vô 記ký 故cố 非phi 離ly 行hành 相tương/tướng 。 以dĩ 雖tuy 證chứng 得đắc 彼bỉ 非phi 擇trạch 滅diệt 。 猶do 縛phược 隨tùy 故cố 非phi 滅diệt 行hành 相tương/tướng 。 以dĩ 非phi 擇trạch 滅diệt 非phi 永vĩnh 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 苦khổ 故cố 。 又hựu 若nhược 觀quán 滅diệt 濫lạm 非phi 常thường 故cố 。 所sở 言ngôn 靜tĩnh 者giả 惟duy 顯hiển 止chỉ 息tức 。 故cố 非phi 擇trạch 滅diệt 得đắc 有hữu 靜tĩnh 相tương/tướng 。 以dĩ 修tu 聖thánh 道Đạo 經kinh 久cửu 劬cù 勞lao 。 於ư 彼bỉ 息tức 中trung 。 便tiện 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 故cố 重trọng/trùng 無vô 相tướng 取thủ 靜tĩnh 非phi 餘dư 。 重trọng/trùng 三tam 等đẳng 持trì 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 。 以dĩ 於ư 聖thánh 道Đạo 生sanh 厭yếm 捨xả 故cố 。 非phi 無vô 漏lậu 定định 厭yếm 捨xả 聖thánh 道Đạo 。 二nhị 緣duyên 聖thánh 道Đạo 取thủ 空không 非phi 常thường 。 理lý 可khả 名danh 為vi 厭yếm 捨xả 聖thánh 道Đạo 。 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 但đãn 緣duyên 無vô 為vi 作tác 靜tĩnh 行hành 相tương/tướng 。 何hà 名danh 厭yếm 道đạo 此thử 欣hân 無Vô 學Học 無vô 相tướng 等đẳng 持trì 。 不bất 轉chuyển 之chi 因nhân 故cố 名danh 厭yếm 道đạo 。 謂vị 彼bỉ 定định 起khởi 義nghĩa 作tác 是thị 言ngôn 。 無vô 相tướng 等đẳng 持trì 不bất 生sanh 為vi 善thiện 。 此thử 既ký 欣hân 讚tán 聖thánh 道Đạo 不bất 生sanh 。 如như 何hà 不bất 名danh 厭yếm 捨xả 聖thánh 道Đạo 。 前tiền 無vô 相tướng 定định 非phi 此thử 所sở 緣duyên 。 如như 何hà 此thử 名danh 。 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 或hoặc 應ưng 許hứa 此thử 定định 不bất 緣duyên 非phi 擇trạch 滅diệt 。 但đãn 緣duyên 無Vô 學Học 無vô 相tướng 不bất 生sanh 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 准chuẩn 前tiền 釋thích 故cố 。 謂vị 緣duyên 無vô 相tướng 定định 非phi 擇trạch 滅diệt 。 此thử 非phi 擇trạch 滅diệt 亦diệc 離ly 諸chư 相tướng 。 緣duyên 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 故cố 得đắc 無vô 相tướng 無vô 相tướng 名danh 。 緣duyên 無vô 相tướng 境cảnh 作tác 靜tĩnh 行hành 相tương/tướng 。 是thị 故cố 此thử 定định 從tùng 境cảnh 立lập 名danh 。 唯duy 三tam 洲châu 人nhân 能năng 起khởi 此thử 定định 通thông 依y 男nam 女nữ 。 以dĩ 依y 女nữ 身thân 亦diệc 能năng 自tự 在tại 。 延diên 促xúc 壽thọ 故cố 唯duy 無Vô 學Học 位vị 。 以dĩ 有hữu 學học 者giả 但đãn 欣hân 聖thánh 道Đạo 未vị 能năng 厭yếm 故cố 。 此thử 亦diệc 非phi 一nhất 切thiết 。 唯duy 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。 以dĩ 時thời 解giải 脫thoát 愛ái 聖thánh 道Đạo 故cố 。 依y 十thập 一nhất 地địa 除trừ 上thượng 七thất 邊biên 。 以dĩ 上thượng 七thất 邊biên 無vô 勝thắng 德đức 故cố 。 若nhược 在tại 欲dục 界giới 。 從tùng 未vị 至chí 攝nhiếp 聖thánh 道Đạo 後hậu 起khởi 。 若nhược 在tại 有hữu 頂đảnh 無vô 所sở 有hữu 攝nhiếp 聖thánh 道Đạo 後hậu 生sanh 。 餘dư 皆giai 自tự 地địa 聖thánh 道Đạo 後hậu 起khởi 就tựu 總tổng 類loại 說thuyết 。 此thử 從tùng 法pháp 類loại 苦khổ 滅diệt 四Tứ 智Trí 無vô 間gian 而nhi 生sanh 。 若nhược 就tựu 別biệt 說thuyết 欲dục 界giới 攝nhiếp 者giả 非phi 類loại 後hậu 生sanh 。 上thượng 界giới 攝nhiếp 者giả 非phi 法pháp 後hậu 起khởi 。 前tiền 二nhị 非phi 滅diệt 後hậu 起khởi 。 第đệ 三tam 非phi 苦khổ 後hậu 生sanh 。 餘dư 行hành 相tương/tướng 後hậu 起khởi 此thử 定định 故cố 。 應ưng 得đắc 此thử 者giả 皆giai 盡tận 智trí 時thời 由do 離ly 染nhiễm 得đắc 。 後hậu 由do 加gia 行hành 方phương 起khởi 現hiện 前tiền 。 唯duy 我ngã 世Thế 尊Tôn 。 不bất 由do 加gia 行hành 。 順thuận 趣thú 解giải 脫thoát 起khởi 此thử 現hiện 前tiền 。 於ư 道đạo 尚thượng 厭yếm 豈khởi 欣hân 諸chư 有hữu 。 此thử 後hậu 亦diệc 起khởi 聖thánh 道Đạo 現hiện 前tiền 。 然nhiên 厭yếm 道đạo 故cố 非phi 無vô 間gian 起khởi 。 欲dục 界giới 攝nhiếp 者giả 是thị 思tư 所sở 成thành 。 餘dư 修tu 所sở 成thành 依y 定định 起khởi 故cố 。 契Khế 經Kinh 復phục 說thuyết 四tứ 修tu 等đẳng 持trì 。 一nhất 為vi 住trụ 現hiện 法Pháp 樂lạc 。 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 二nhị 為vi 得đắc 勝thắng 知tri 見kiến 。 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 三tam 為vi 得đắc 分phân 別biệt 。 慧tuệ 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 四tứ 為vi 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 相tương/tướng 別biệt 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
為vi 得đắc 現hiện 法Pháp 樂lạc 。 修tu 諸chư 善thiện 靜tĩnh 慮lự 。
為vi 得đắc 勝thắng 知tri 見kiến 。 修tu 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 通thông 。
為vi 得đắc 分phân 別biệt 慧tuệ 。 修tu 諸chư 加gia 行hành 善thiện 。
為vi 得đắc 諸chư 漏lậu 盡tận 。 修tu 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。
論luận 曰viết 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 修tu 等đẳng 持trì 。 若nhược 習tập 若nhược 修tu 若nhược 多đa 所sở 作tác 。 得đắc 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 善thiện 言ngôn 通thông 攝nhiếp 淨tịnh 及cập 無vô 漏lậu 。 修tu 諸chư 善thiện 靜tĩnh 慮lự 得đắc 住trụ 現hiện 法Pháp 樂lạc 。 而nhi 經kinh 但đãn 說thuyết 初sơ 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 於ư 中trung 樂lạc 想tưởng 最tối 增tăng 盛thịnh 故cố 。 謂vị 超siêu 欲dục 界giới 眾chúng 多đa 過quá 失thất 。 故cố 於ư 此thử 中trung 樂lạc 想tưởng 增tăng 盛thịnh 。 如như 遊du 砂sa 磧thích 熱nhiệt 渴khát 疲bì 勞lao 。 創sáng/sang 飲ẩm 濁trược 水thủy 亦diệc 生sanh 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 或hoặc 聖thánh 道Đạo 樂nhạo/nhạc/lạc 此thử 具cụ 有hữu 故cố 。 謂vị 具cụ 一nhất 切thiết 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。 九cửu 斷đoạn 遍biến 知tri 三tam 界giới 對đối 治trị 。 又hựu 諸chư 定định 首thủ 諸chư 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 豈khởi 不bất 經kinh 說thuyết 。 如như 是thị 苾Bật 芻Sô 。 住trụ 此thử 先tiên 受thọ 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 後hậu 生sanh 梵Phạm 眾chúng 受thọ 樂lạc 同đồng 此thử 。 何hà 故cố 不bất 言ngôn 住trụ 後hậu 法Pháp 樂lạc 。 詳tường 此thử 唯duy 說thuyết 現hiện 法Pháp 樂lạc 者giả 。 為vi 令linh 棄khí 捨xả 樂nhạo/nhạc/lạc 現hiện 欲dục 樂lạc 。 說thuyết 現hiện 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 令linh 其kỳ 欣hân 樂nhạo 。 或hoặc 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 是thị 後hậu 樂nhạo/nhạc/lạc 依y 。 但đãn 說thuyết 所sở 依y 能năng 依y 已dĩ 顯hiển 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 先tiên 住trụ 此thử 間gian 入nhập 諸chư 等Đẳng 至Chí 。 後hậu 方phương 生sanh 彼bỉ 。 或hoặc 現hiện 法Pháp 樂lạc 三tam 乘thừa 皆giai 住trụ 。 後hậu 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 定định 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 謂vị 或hoặc 退thoái 墮đọa 或hoặc 上thượng 受thọ 生sanh 或hoặc 般bát 涅Niết 槃Bàn 便tiện 不bất 住trụ 故cố 。 雖tuy 諸chư 靜tĩnh 慮lự 即tức 現hiện 法Pháp 樂lạc 。 依y 近cận 分phần/phân 故cố 說thuyết 為vi 得đắc 。 言ngôn 修tu 近cận 分phần/phân 力lực 得đắc 根căn 本bổn 故cố 。 或hoặc 即tức 依y 現hiện 樂nhạo 說thuyết 為vi 得đắc 言ngôn 。 如như 言ngôn 石thạch 子tử 體thể 故cố 無vô 有hữu 過quá 。 有hữu 說thuyết 此thử 定định 佛Phật 依y 自tự 說thuyết 。 如như 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 居cư 贍thiệm 部bộ 林lâm 。 起khởi 初sơ 世thế 間gian 似tự 無vô 漏lậu 定định 。 能năng 引dẫn 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 共cộng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 由do 此thử 不bất 說thuyết 後hậu 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 即tức 由do 此thử 故cố 亦diệc 但đãn 說thuyết 初sơ 。 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 唯duy 得đắc 初sơ 故cố 。 若nhược 依y 諸chư 定định 修tu 天thiên 眼nhãn 通thông 。 便tiện 能năng 獲hoạch 得đắc 。 殊thù 勝thắng 知tri 見kiến 。 此thử 依y 何hà 義nghĩa 立lập 知tri 見kiến 名danh 。 本bổn 靜tĩnh 慮lự 中trung 有hữu 遍biến 照chiếu 智trí 。 此thử 遍biến 照chiếu 故cố 立lập 以dĩ 見kiến 名danh 。 見kiến 體thể 即tức 知tri 故cố 名danh 知tri 見kiến 。 眼nhãn 根căn 名danh 見kiến 世thế 所sở 極cực 成thành 。 為vi 簡giản 異dị 彼bỉ 以dĩ 知tri 標tiêu 見kiến 。 或hoặc 即tức 此thử 見kiến 決quyết 斷đoán 所sở 緣duyên 。 故cố 名danh 為vi 知tri 即tức 亦diệc 名danh 見kiến 。 謂vị 本bổn 靜tĩnh 慮lự 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 道Đạo 。 不bất 多đa 劬cù 勞lao 而nhi 現hiện 前tiền 故cố 。 不bất 劬cù 勞lao 故cố 其kỳ 體thể 堅kiên 牢lao 。 由do 體thể 堅kiên 牢lao 故cố 用dụng 決quyết 定định 。 用dụng 決quyết 定định 故cố 立lập 以dĩ 知tri 名danh 。 見kiến 義nghĩa 如như 前tiền 故cố 名danh 知tri 見kiến 。 為vi 知tri 為vi 見kiến 修tu 此thử 等đẳng 持trì 。 即tức 是thị 為vi 求cầu 決quyết 定định 照chiếu 義nghĩa 。 此thử 亦diệc 善Thiện 逝Thệ 依y 自tự 而nhi 說thuyết 。 謂vị 為vi 顯hiển 佛Phật 以dĩ 天thiên 眼nhãn 通thông 。 觀quán 諸chư 有hữu 情tình 。 死tử 生sanh 險hiểm 難nạn 。 方phương 為vi 拔bạt 濟tế 起khởi 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 。 故cố 為vi 知tri 見kiến 修tu 天thiên 眼nhãn 通thông 。 有hữu 餘dư 師sư 言ngôn 。 為vi 欲dục 勝thắng 伏phục 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 起khởi 勝thắng 知tri 見kiến 。 起khởi 此thử 勝thắng 知tri 見kiến 不bất 離ly 光quang 明minh 想tưởng 。 此thử 光quang 明minh 想tưởng 引dẫn 天thiên 眼nhãn 通thông 。 由do 天thiên 眼nhãn 通thông 得đắc 勝thắng 知tri 見kiến 。 若nhược 修tu 三tam 界giới 諸chư 加gia 行hành 善thiện 。 及cập 無vô 漏lậu 善thiện 得đắc 分phân 別biệt 慧tuệ 。 謂vị 從tùng 欲dục 界giới 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 諸chư 聞văn 思tư 修tu 所sở 成thành 善thiện 法Pháp 。 及cập 餘dư 一nhất 切thiết 。 無vô 漏lậu 有hữu 為vi 。 總tổng 說thuyết 名danh 為vi 加gia 行hành 善thiện 法Pháp 。 修tu 此thử 善thiện 法Pháp 能năng 引dẫn 慧tuệ 生sanh 。 於ư 諸chư 境cảnh 中trung 差sai 別biệt 而nhi 轉chuyển 。 故cố 言ngôn 修tu 此thử 得đắc 分phân 別biệt 慧tuệ 。 如như 說thuyết 善Thiện 逝Thệ 住trụ 二nhị 尋tầm 思tư 。 能năng 如như 實thật 知tri 。 諸chư 受thọ 起khởi 等đẳng 。 此thử 顯hiển 修tu 善thiện 得đắc 分phân 別biệt 慧tuệ 。 說thuyết 加gia 行hành 言ngôn 為vi 簡giản 生sanh 得đắc 。 非phi 修tu 習tập 生sanh 得đắc 得đắc 未vị 曾tằng 得đắc 故cố 。 若nhược 修tu 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 便tiện 得đắc 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 謂vị 若nhược 修tu 習tập 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 并tinh 隨tùy 轉chuyển 法pháp 。 便tiện 能năng 獲hoạch 得đắc 。 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 佛Phật 依y 自tự 說thuyết 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 依y 此thử 得đắc 故cố 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 頓đốn 證chứng 漏lậu 盡tận 。 引dẫn 盡tận 智trí 生sanh 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 頂đảnh 斷đoạn 治trị 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 。 此thử 經Kinh 所sở 說thuyết 。 若nhược 習tập 若nhược 修tu 。 若nhược 多đa 所sở 作tác 義nghĩa 差sai 別biệt 者giả 。 為vì 欲dục 顯hiển 示thị 。 習tập 修tu 得đắc 修tu 所sở 治trị 。 更cánh 遠viễn 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 如như 是thị 。 已dĩ 辯biện 所sở 依y 止chỉ 定định 。 當đương 辯biện 依y 定định 。 所sở 起khởi 功công 德đức 。 諸chư 功công 德đức 中trung 先tiên 辯biện 無vô 量lượng 。 頌tụng 曰viết 。
無vô 量lượng 有hữu 四tứ 種chủng 。 對đối 治trị 瞋sân 等đẳng 故cố 。
慈từ 悲bi 無vô 瞋sân 性tánh 。 喜hỷ 喜hỷ 捨xả 無vô 貪tham 。
此thử 行hành 相tương/tướng 如như 次thứ 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 及cập 拔bạt 苦khổ 。
欣hân 慰úy 有hữu 情tình 等đẳng 。 緣duyên 欲dục 界giới 有hữu 情tình 。
喜hỷ 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 餘dư 六lục 或hoặc 五ngũ 十thập 。
不bất 能năng 斷đoạn 諸chư 惑hoặc 。 人nhân 起khởi 定định 成thành 三tam 。
論luận 曰viết 。 無vô 量lượng 有hữu 四tứ 。 一nhất 慈từ 二nhị 悲bi 三tam 喜hỷ 四tứ 捨xả 。 言ngôn 無vô 量lượng 者giả 無vô 量lượng 有hữu 情tình 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 此thử 四tứ 能năng 引dẫn 無vô 量lượng 福phước 故cố 。 無vô 量lượng 愛ái 果quả 此thử 為vi 因nhân 故cố 。 有hữu 說thuyết 此thử 能năng 違vi 無vô 量lượng 戲hí 論luận 故cố 。 貪tham 等đẳng 諸chư 惑hoặc 皆giai 名danh 戲hí 論luận 。 何hà 緣duyên 無vô 量lượng 四tứ 無vô 增tăng 減giảm 。 對đối 治trị 四tứ 種chủng 多đa 行hành 障chướng 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 若nhược 習tập 若nhược 修tu 若nhược 多đa 所sở 作tác 慈từ 能năng 斷đoạn 瞋sân 。 悲bi 能năng 斷đoạn 害hại 。 喜hỷ 斷đoạn 不bất 欣hân 慰úy 。 捨xả 斷đoạn 欲dục 貪tham 瞋sân 故cố 唯duy 有hữu 四tứ 。 瞋sân 謂vị 心tâm 所sở 。 欲dục 殺sát 有hữu 情tình 欲dục 惱não 有hữu 情tình 心tâm 所sở 名danh 害hại 。 耽đam 著trước 境cảnh 界giới 。 於ư 諸chư 善thiện 品phẩm 。 不bất 樂nhạo 住trụ 因nhân 名danh 不bất 欣hân 慰úy 。 於ư 妙diệu 欲dục 境cảnh 起khởi 染nhiễm 欣hân 樂nhạo 。 情tình 無vô 厭yếm 足túc 名danh 為vi 欲dục 貪tham 。 此thử 中trung 慈từ 悲bi 無vô 瞋sân 為vi 性tánh 。 若nhược 爾nhĩ 此thử 二nhị 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 性tánh 雖tuy 無vô 別biệt 然nhiên 慈từ 能năng 治trị 。 殺sát 有hữu 情tình 瞋sân 歡hoan 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 。 悲bi 是thị 對đối 治trị 惱não 有hữu 情tình 瞋sân 慼thích 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 。 是thị 謂vị 差sai 別biệt 。 如như 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 領lãnh 納nạp 。 雖tuy 同đồng 而nhi 損tổn 益ích 殊thù 故cố 。 體thể 有hữu 別biệt 苦khổ 樂lạc 體thể 別biệt 如như 先tiên 已dĩ 辯biện 。 慈từ 悲bi 二nhị 種chủng 差sai 別biệt 亦diệc 然nhiên 。 有hữu 作tác 是thị 言ngôn 。 悲bi 是thị 不bất 害hại 近cận 治trị 害hại 故cố 理lý 實thật 如như 是thị 。 但đãn 害hại 似tự 瞋sân 似tự 瞋sân 名danh 說thuyết 。 悲bi 之chi 行hành 相tương/tướng 亦diệc 似tự 無vô 瞋sân 立lập 無vô 瞋sân 名danh 實thật 是thị 不bất 害hại 。 諸chư 古cổ 師sư 說thuyết 。 喜hỷ 即tức 喜hỷ 受thọ 何hà 緣duyên 觀quán 行hành 者giả 爾nhĩ 時thời 喜hỷ 受thọ 生sanh 。 若nhược 緣duyên 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 與dữ 慈từ 無vô 異dị 。 若nhược 緣duyên 拔bạt 苦khổ 應ưng 與dữ 悲bi 同đồng 。 又hựu 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 欣hân 故cố 生sanh 喜hỷ 喜hỷ 即tức 喜hỷ 受thọ 如như 先tiên 已dĩ 辯biện 。 此thử 喜hỷ 行hành 相tương/tướng 與dữ 彼bỉ 欣hân 同đồng 。 喜hỷ 故cố 生sanh 喜hỷ 義nghĩa 有hữu 何hà 異dị 。 若nhược 言ngôn 下hạ 上thượng 義nghĩa 有hữu 異dị 者giả 。 輕khinh 安an 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 差sai 別biệt 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 又hựu 違vi 本bổn 論luận 云vân 何hà 名danh 喜hỷ 。 謂vị 喜hỷ 喜hỷ 相tương 應ứng 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 等đẳng 。 此thử 中trung 意ý 顯hiển 喜hỷ 俱câu 品phẩm 法pháp 。 喜hỷ 增tăng 上thượng 故cố 總tổng 立lập 喜hỷ 名danh 。 非phi 受thọ 受thọ 俱câu 其kỳ 理lý 決quyết 定định 。 若nhược 喜hỷ 即tức 喜hỷ 受thọ 何hà 言ngôn 與dữ 受thọ 俱câu 。 若nhược 言ngôn 對đối 法pháp 以dĩ 理lý 為vi 量lượng 應ưng 如như 無vô 過quá 。 誦tụng 本bổn 論luận 文văn 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 理lý 為vi 量lượng 論luận 要yếu 有hữu 經kinh 證chứng 方phương 可khả 定định 文văn 。 若nhược 與dữ 經kinh 違vi 理lý 必tất 可khả 壞hoại 。 不bất 應ưng 隨tùy 意ý 輒triếp 改cải 論luận 文văn 。 是thị 故cố 此thử 喜hỷ 定định 非phi 喜hỷ 受thọ 。 以dĩ 欣hân 為vi 體thể 或hoặc 即tức 無vô 貪tham 。 謂vị 別biệt 有hữu 貪tham 是thị 惡ác 心tâm 所sở 。 於ư 有hữu 情tình 類loại 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 云vân 何hà 當đương 令linh 。 諸chư 所sở 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 彼bỉ 不bất 能năng 得đắc 皆giai 屬thuộc 於ư 我ngã 。 喜hỷ 能năng 治trị 彼bỉ 故cố 是thị 無vô 貪tham 。 此thử 與dữ 喜hỷ 根căn 必tất 俱câu 行hành 故cố 。 三tam 地địa 可khả 得đắc 如như 悔hối 憂ưu 俱câu 。 喜hỷ 亦diệc 無vô 貪tham 分phân 明minh 相tương/tướng 者giả 。 於ư 他tha 盛thịnh 事sự 。 心tâm 不bất 貪tham 著trước 。 知tri 他tha 獲hoạch 得đắc 深thâm 生sanh 欣hân 慰úy 。 心tâm 熱nhiệt 對đối 治trị 說thuyết 名danh 為vi 喜hỷ 。 故cố 知tri 此thử 喜hỷ 亦diệc 無vô 貪tham 性tánh 。 捨xả 無vô 量lượng 體thể 唯duy 是thị 無vô 貪tham 。 此thử 與dữ 第đệ 三tam 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 離ly 愛ái 恚khuể 想tưởng 等đẳng 緣duyên 有hữu 情tình 。 如như 創sáng/sang 入nhập 林lâm 等đẳng 生sanh 樹thụ 覺giác 。 平bình 等đẳng 行hành 因nhân 說thuyết 名danh 為vi 捨xả 。 若nhược 捨xả 無vô 量lượng 亦diệc 能năng 治trị 瞋sân 。 寧ninh 唯duy 無vô 貪tham 與dữ 慈từ 何hà 異dị 。 又hựu 許hứa 此thử 捨xả 正chánh 治trị 欲dục 貪tham 。 與dữ 不bất 淨tịnh 觀quán 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 且thả 捨xả 與dữ 慈từ 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 慈từ 能năng 對đối 治trị 瞋sân 所sở 引dẫn 瞋sân 無vô 瞋sân 為vi 體thể 。 捨xả 能năng 對đối 治trị 貪tham 所sở 引dẫn 瞋sân 無vô 貪tham 為vi 體thể 。 豈khởi 不bất 如như 捨xả 無vô 貪tham 為vi 性tánh 。 亦diệc 能năng 對đối 治trị 貪tham 所sở 引dẫn 瞋sân 。 如như 是thị 許hứa 慈từ 無vô 瞋sân 為vi 性tánh 。 亦diệc 應ưng 能năng 治trị 瞋sân 所sở 引dẫn 貪tham 。 此thử 難nạn/nan 不bất 然nhiên 。 行hành 相tương 違vi 故cố 謂vị 捨xả 行hành 相tương/tướng 。 雙song 違vi 貪tham 瞋sân 捨xả 親thân 非phi 親thân 差sai 別biệt 相tương/tướng 故cố 。 從tùng 此thử 愛ái 恚khuể 俱câu 不bất 生sanh 故cố 。 即tức 由do 此thử 故cố 捨xả 唯duy 無vô 貪tham 。 正chánh 能năng 治trị 貪tham 兼kiêm 治trị 瞋sân 故cố 。 慈từ 之chi 行hành 相tương 違vi 瞋sân 非phi 貪tham 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 轉chuyển 故cố 。 由do 此thử 慈từ 捨xả 雖tuy 俱câu 違vi 瞋sân 。 而nhi 慈từ 順thuận 貪tham 捨xả 能năng 違vi 害hại 。 是thị 故cố 此thử 二nhị 極cực 有hữu 差sai 別biệt 。 或hoặc 修tu 捨xả 者giả 治trị 非phi 處xứ 瞋sân 。 慈từ 治trị 處xứ 瞋sân 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 不bất 淨tịnh 與dữ 捨xả 如như 次thứ 能năng 治trị 。 婬dâm 貪tham 餘dư 貪tham 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 此thử 四tứ 無vô 量lượng 非phi 損tổn 益ích 他tha 。 何hà 緣duyên 唯duy 善thiện 非phi 無vô 記ký 性tánh 。 能năng 近cận 對đối 治trị 貪tham 瞋sân 等đẳng 故cố 。 愛ái 非phi 愛ái 相tương/tướng 不bất 能năng 引dẫn 故cố 。 力lực 能năng 令linh 心tâm 自tự 在tại 轉chuyển 故cố 。 慈từ 等đẳng 體thể 相tướng 已dĩ 略lược 分phân 別biệt 。 此thử 阿a 世thế 耶da 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 觀quán 有hữu 情tình 類loại 如như 己kỷ 謂vị 慈từ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 情tình 類loại 離ly 苦khổ 謂vị 悲bi 。 於ư 他tha 興hưng 盛thịnh 欣hân 慰úy 謂vị 喜hỷ 。 於ư 親thân 怨oán 相tương/tướng 不bất 思tư 謂vị 捨xả 。 又hựu 不bất 觀quán 他tha 有hữu 損tổn 有hữu 益ích 。 等đẳng 觀quán 一nhất 切thiết 如như 友hữu 謂vị 慈từ 。 於ư 遭tao 苦khổ 者giả 哀ai 愍mẫn 謂vị 悲bi 。 由do 勝thắng 解giải 力lực 想tưởng 有hữu 情tình 類loại 。 得đắc 益ích 離ly 損tổn 欣hân 慰úy 謂vị 喜hỷ 。 於ư 有hữu 情tình 相tương/tướng 等đẳng 觀quán 謂vị 捨xả 。 此thử 四tứ 行hành 相tương/tướng 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 云vân 何hà 當đương 令linh 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 得đắc 如như 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 入nhập 慈từ 等đẳng 至chí 。 云vân 何hà 當đương 令linh 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 離ly 如như 是thị 苦khổ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 入nhập 悲bi 等đẳng 至chí 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 得đắc 樂lạc 離ly 苦khổ 豈khởi 不bất 快khoái 哉tai 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 入nhập 喜hỷ 等đẳng 至chí 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 親thân 怨oán 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 入nhập 捨xả 等đẳng 至chí 。 如như 是thị 所sở 願nguyện 。 竟cánh 無vô 有hữu 成thành 豈khởi 不bất 唐đường 捐quyên 。 修tu 定định 功công 力lực 能năng 伏phục 瞋sân 等đẳng 寧ninh 謂vị 唐đường 捐quyên 。 應ưng 是thị 顛điên 倒đảo 何hà 能năng 伏phục 惑hoặc 。 願nguyện 得đắc 樂lạc 等đẳng 寧ninh 謂vị 顛điên 倒đảo 。 謂vị 此thử 不bất 言ngôn 已dĩ 得đắc 樂lạc 等đẳng 。 但đãn 由do 勝thắng 解giải 願nguyện 諸chư 有hữu 情tình 當đương 得đắc 樂lạc 等đẳng 。 能năng 伏phục 諸chư 惑hoặc 故cố 修tu 此thử 四tứ 。 功công 不bất 唐đường 捐quyên 。 於ư 定định 蘊uẩn 中trung 說thuyết 四tứ 行hành 相tương/tướng 六lục 何hà 令linh 等đẳng 。 具cụ 如như 前tiền 說thuyết 。 言ngôn 如như 是thị 思tư 惟duy 。 入nhập 某mỗ 等đẳng 至chí 者giả 。 此thử 言ngôn 若nhược 就tựu 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 慈từ 等đẳng 應ưng 無vô 無vô 間gian 生sanh 理lý 。 別biệt 別biệt 思tư 惟duy 所sở 引dẫn 起khởi 故cố 。 若nhược 俱câu 生sanh 者giả 入nhập 言ngôn 相tương 違vi 。 初sơ 業nghiệp 位vị 中trung 別biệt 加gia 行hành 引dẫn 。 至chí 成thành 滿mãn 位vị 亦diệc 有hữu 俱câu 生sanh 。 定định 蘊uẩn 就tựu 初sơ 說thuyết 入nhập 無vô 過quá 。 且thả 慈từ 無vô 量lượng 願nguyện 得đắc 何hà 樂nhạo/nhạc/lạc 。 有hữu 說thuyết 願nguyện 得đắc 第đệ 三tam 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。 諸chư 受thọ 樂lạc 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 若nhược 自tự 未vị 證chứng 由do 聞văn 故cố 知tri 。 有hữu 說thuyết 願nguyện 得đắc 涅Niết 槃Bàn 妙diệu 樂lạc 。 於ư 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 有hữu 說thuyết 願nguyện 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 已dĩ 解giải 脫thoát 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 初sơ 修tu 業nghiệp 者giả 未vị 證chứng 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 。 未vị 現hiện 證chứng 故cố 不bất 能năng 運vận 心tâm 。 但đãn 緣duyên 己kỷ 身thân 隨tùy 所sở 證chứng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 及cập 他tha 所sở 證chứng 現hiện 可khả 知tri 者giả 。 願nguyện 諸chư 有hữu 情tình 同đồng 證chứng 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 但đãn 緣duyên 現hiện 如như 理lý 所sở 生sanh 。 無vô 染nhiễm 污ô 樂nhạo/nhạc/lạc 願nguyện 他tha 同đồng 受thọ 。 若nhược 於ư 所sở 受thọ 已dĩ 捨xả 苾Bật 芻Sô 。 設thiết 未vị 獲hoạch 得đắc 真chân 實thật 對đối 治trị 。 亦diệc 處xứ 空không 閑nhàn 受thọ 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。 力lực 能năng 映ánh 奪đoạt 天thiên 帝đế 等đẳng 喜hỷ 。 如như 五ngũ 樂lạc 等đẳng 伽già 他tha 中trung 說thuyết 又hựu 住trụ 遠viễn 離ly 勤cần 修tu 善thiện 者giả 。 定định 有hữu 善thiện 得đắc 念niệm 念niệm 恆hằng 流lưu 。 如như 大đại 海hải 水thủy 。 遍biến 滿mãn 相tương 續tục 。 喜hỷ 輕khinh 安an 樂lạc 由do 此thử 引dẫn 生sanh 。 以dĩ 無vô 悋lận 心tâm 緣duyên 如như 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 願nguyện 諸chư 含hàm 識thức 一nhất 切thiết 同đồng 受thọ 。 有hữu 餘dư 受thọ 勝thắng 學học 無Vô 學Học 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 何hà 觀quán 劣liệt 以dĩ 授thọ 於ư 他tha 。 不bất 於ư 當đương 來lai 還hoàn 招chiêu 劣liệt 果quả 。 若nhược 謂vị 不bất 欲dục 以dĩ 此thử 與dữ 勝thắng 。 便tiện 違vi 遍biến 緣duyên 有hữu 情tình 為vi 境cảnh 。 但đãn 由do 無vô 悋lận 福phước 資tư 所sở 依y 。 實thật 不bất 能năng 令linh 他tha 得đắc 樂lạc 故cố 。 如như 有hữu 貧bần 者giả 以dĩ 己kỷ 所sở 受thọ 麁thô 弊tệ 資tư 具cụ 。 召triệu 施thí 富phú 人nhân 雖tuy 諸chư 富phú 人nhân 不bất 求cầu 此thử 惠huệ 。 而nhi 彼bỉ 施thí 者giả 。 亦diệc 無vô 有hữu 失thất 。 表biểu 自tự 敬kính 心tâm 無vô 所sở 悋lận 故cố 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 如như 於ư 良lương 田điền 。 殖thực 一nhất 細tế 種chủng 。 後hậu 所sở 得đắc 果quả 多đa 而nhi 復phục 大đại 。 如như 半bán 核hạch 娑sa 諸chư 瓜qua 瓠hoạch 等đẳng 。 故cố 非phi 觀quán 劣liệt 以dĩ 授thọ 於ư 他tha 。 便tiện 於ư 當đương 來lai 還hoàn 招chiêu 劣liệt 果quả 。 皆giai 緣duyên 欲dục 界giới 有hữu 情tình 為vi 境cảnh 。 能năng 治trị 緣duyên 彼bỉ 瞋sân 等đẳng 障chướng 故cố 。 謂vị 於ư 欲dục 界giới 有hữu 怨oán 親thân 中trung 。 三tam 聚tụ 有hữu 情tình 能năng 生sanh 瞋sân 等đẳng 。 於ư 中trung 有hữu 捨xả 怨oán 親thân 等đẳng 相tương/tướng 。 便tiện 能năng 伏phục 除trừ 瞋sân 等đẳng 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 此thử 境cảnh 唯duy 欲dục 有hữu 情tình 。 必tất 不bất 能năng 緣duyên 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 大đại 悲bi 體thể 是thị 。 無vô 癡si 善thiện 根căn 。 由do 此thử 力lực 能năng 通thông 緣duyên 三tam 界giới 。 若nhược 四tứ 無vô 量lượng 唯duy 緣duyên 有hữu 情tình 。 何hà 故cố 經kinh 言ngôn 。 思tư 一nhất 方Phương 等Đẳng 此thử 由do 勝thắng 解giải 。 總tổng 緣duyên 器khí 中trung 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 此thử 四tứ 通thông 在tại 欲dục 色sắc 界giới 繫hệ 。 以dĩ 契Khế 經Kinh 說thuyết 無vô 量lượng 能năng 招chiêu 梵Phạm 釋Thích 輪Luân 王Vương 殊thù 勝thắng 果quả 故cố 。 品phẩm 類loại 足túc 論luận 依y 修tu 所sở 成thành 。 說thuyết 七thất 智trí 知tri 色sắc 界giới 修tu 斷đoạn 。 及cập 彼bỉ 遍biến 行hành 隨tùy 眠miên 隨tùy 增tăng 。 有hữu 餘dư 師sư 言ngôn 。 此thử 四tứ 無vô 量lượng 加gia 行hành 通thông 欲dục 本bổn 唯duy 色sắc 界giới 。 此thử 四tứ 無vô 量lượng 依y 地địa 別biệt 者giả 。 若nhược 喜hỷ 即tức 喜hỷ 受thọ 唯duy 是thị 修tu 所sở 成thành 。 彼bỉ 應ưng 說thuyết 喜hỷ 唯duy 初sơ 二nhị 定định 。 以dĩ 於ư 餘dư 地địa 無vô 喜hỷ 根căn 故cố 。 若nhược 喜hỷ 異dị 喜hỷ 受thọ 亦diệc 通thông 思tư 所sở 成thành 。 彼bỉ 應ưng 說thuyết 喜hỷ 通thông 依y 七thất 地địa 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 受thọ 亦diệc 相tương 應ứng 故cố 。 有hữu 餘dư 說thuyết 。 喜hỷ 唯duy 喜hỷ 受thọ 俱câu 。 彼bỉ 則tắc 應ưng 言ngôn 喜hỷ 通thông 三tam 地địa 。 或hoặc 應ưng 如như 頌tụng 唯duy 二nhị 非phi 餘dư 。 慈từ 悲bi 捨xả 三tam 通thông 依y 六lục 地địa 。 謂vị 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 未vị 至chí 中trung 間gian 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 依y 五ngũ 地địa 。 謂vị 除trừ 未vị 至chí 是thị 容dung 豫dự 德đức 。 已dĩ 離ly 欲dục 者giả 方phương 能năng 起khởi 故cố 。 有hữu 說thuyết 此thử 四tứ 唯duy 欲dục 及cập 初sơ 得đắc 無vô 量lượng 名danh 。 餘dư 地địa 不bất 爾nhĩ 。 經kinh 說thuyết 無vô 量lượng 名danh 梵Phạm 住trụ 故cố 。 又hựu 說thuyết 修tu 無vô 量lượng 生sanh 梵Phạm 世Thế 故cố 。 又hựu 說thuyết 招chiêu 梵Phạm 釋Thích 輪Luân 王Vương 果quả 故cố 。 有hữu 說thuyết 隨tùy 應ứng 通thông 依y 十Thập 地Địa 。 謂vị 欲dục 四tứ 本bổn 近cận 分phần/phân 中trung 間gian 。 若nhược 悲bi 亦diệc 依y 下hạ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 如như 何hà 得đắc 與dữ 喜hỷ 樂lạc 相tương 應ứng 。 悲bi 緣duyên 苦khổ 有hữu 情tình 慼thích 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 。 此thử 如như 無vô 漏lậu 厭yếm 作tác 意ý 生sanh 。 是thị 故cố 通thông 依y 下hạ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 彼bỉ 真chân 實thật 作tác 意ý 能năng 順thuận 生sanh 欣hân 。 喜hỷ 樂lạc 相tương 應ứng 可khả 無vô 有hữu 過quá 。 此thử 勝thắng 解giải 作tác 意ý 不bất 順thuận 生sanh 欣hân 。 如như 何hà 可khả 言ngôn 。 與dữ 彼bỉ 相tương 似tự 。 疑nghi 是thị 慼thích 性tánh 不bất 順thuận 生sanh 欣hân 。 如như 何hà 許hứa 疑nghi 喜hỷ 樂lạc 俱câu 起khởi 。 勝thắng 解giải 作tác 意ý 應ưng 與dữ 彼bỉ 同đồng 。 然nhiên 此thử 於ư 欣hân 極cực 相tương 隨tùy 順thuận 。 力lực 能năng 引dẫn 生sanh 真chân 作tác 意ý 故cố 。 疑nghi 則tắc 不bất 爾nhĩ 極cực 違vi 真chân 故cố 。 彼bỉ 尚thượng 相tương 應ứng 此thử 寧ninh 不bất 許hứa 。 此thử 勝thắng 解giải 作tác 意ý 理lý 應ưng 違vi 欣hân 。 有hữu 歡hoan 慼thích 處xứ 中trung 行hành 相tương/tướng 別biệt 故cố 。 悲bi 既ký 慼thích 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 應ưng 非phi 喜hỷ 樂lạc 相tương 應ứng 。 勿vật 二nhị 行hành 相tương/tướng 俱câu 時thời 轉chuyển 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 不bất 許hứa 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 捨xả 受thọ 處xứ 中trung 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 。 既ký 非phi 不bất 許hứa 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 與dữ 喜hỷ 樂lạc 俱câu 理lý 定định 應ưng 許hứa 。 勿vật 全toàn 不bất 與dữ 受thọ 相tương 應ứng 故cố 。 雖tuy 言ngôn 此thử 四tứ 能năng 治trị 瞋sân 等đẳng 。 而nhi 不bất 能năng 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 得đắc 勝thắng 解giải 作tác 意ý 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 真chân 實thật 作tác 意ý 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 又hựu 此thử 唯duy 緣duyên 有hữu 情tình 境cảnh 故cố 。 緣duyên 法pháp 作tác 意ý 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 又hựu 此thử 唯duy 緣duyên 現hiện 在tại 境cảnh 故cố 。 通thông 緣duyên 三tam 世thế 或hoặc 緣duyên 非phi 世thế 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 又hựu 解giải 脫thoát 道đạo 此thử 可khả 得đắc 故cố 。 要yếu 無vô 間gian 道đạo 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 有hữu 漏lậu 根căn 本bổn 靜tĩnh 慮lự 攝nhiếp 故cố 。 此thử 因nhân 有hữu 失thất 。 不bất 應ưng 說thuyết 三tam 依y 六lục 地địa 故cố 。 未vị 至chí 中trung 間gian 。 此thử 應ưng 無vô 故cố 。 經kinh 何hà 故cố 說thuyết 此thử 斷đoạn 瞋sân 等đẳng 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 斷đoạn 有hữu 二nhị 故cố 。 或hoặc 由do 此thử 力lực 引dẫn 斷đoạn 道đạo 故cố 。 謂vị 伏phục 瞋sân 等đẳng 引dẫn 斷đoạn 道đạo 生sanh 。 是thị 故cố 經Kinh 中trung 。 說thuyết 斷đoạn 瞋sân 等đẳng 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 。 由do 善thiện 修tu 慈từ 住trụ 不bất 還hoàn 果quả 。 此thử 中trung 聖thánh 道Đạo 以dĩ 慈từ 名danh 說thuyết 。 如như 於ư 餘dư 處xứ 說thuyết 想tưởng 名danh 等đẳng 。 或hoặc 依y 聖thánh 者giả 先tiên 得đắc 慈từ 心tâm 。 後hậu 數số 修tu 行hành 得đắc 離ly 欲dục 說thuyết 。 或hoặc 依y 為vi 得đắc 修tu 所sở 成thành 慈từ 。 精tinh 進tấn 修tu 行hành 。 得đắc 離ly 欲dục 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 此thử 四tứ 依y 欲dục 色sắc 身thân 。 無vô 色sắc 不bất 緣duyên 怨oán 親thân 等đẳng 故cố 。 修tu 此thử 必tất 應ưng 先tiên 緣duyên 彼bỉ 故cố 。 如như 實thật 義nghĩa 者giả 。 唯duy 依y 欲dục 身thân 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 唯duy 人nhân 能năng 起khởi 。 若nhược 喜hỷ 非phi 喜hỷ 受thọ 成thành 一nhất 必tất 具cụ 四tứ 。 若nhược 喜hỷ 即tức 喜hỷ 受thọ 成thành 一nhất 定định 成thành 三tam 。 生sanh 第đệ 三tam 定định 等đẳng 唯duy 不bất 成thành 喜hỷ 故cố 。 依y 何hà 義nghĩa 故cố 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 。 修tu 四tứ 無vô 量lượng 。 慈từ 極cực 至chí 遍biến 淨tịnh 。 悲bi 極cực 至chí 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 喜hỷ 極cực 至chí 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 捨xả 極cực 至chí 無vô 所sở 有hữu 處xứ 。 云vân 何hà 色sắc 界giới 法pháp 能năng 招chiêu 無vô 色sắc 果quả 。 又hựu 四tứ 靜tĩnh 慮lự 無vô 不bất 有hữu 慈từ 。 何hà 緣duyên 修tu 慈từ 唯duy 極cực 遍biến 淨tịnh 。 有hữu 餘dư 於ư 此thử 倦quyện 於ư 思tư 尋tầm 。 仰ngưỡng 推thôi 慈từ 尊tôn 當đương 解giải 此thử 義nghĩa 。 傳truyền 聞văn 具Cụ 壽thọ 迦ca 多đa 衍diễn 尼ni 子tử 。 曾tằng 以dĩ 此thử 義nghĩa 問vấn 設thiết 摩ma 達đạt 多đa 。 彼bỉ 尊tôn 尋tầm 思tư 便tiện 入nhập 寂tịch 定định 。 至chí 明minh 清thanh 旦đán 。 欲dục 為vi 解giải 釋thích 。
時thời 衍diễn 尼ni 子tử 復phục 入nhập 寂tịch 定định 。
時thời 未vị 會hội 遇ngộ 各các 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 由do 此thử 迄hất 今kim 無vô 能năng 釋thích 者giả 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 者giả 作tác 是thị 釋thích 言ngôn 。 應ưng 知tri 此thử 經Kinh 依y 相tương 似tự 說thuyết 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 法pháp 與dữ 慈từ 相tương 似tự 。 慈từ 作tác 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 至chí 遍biến 淨tịnh 。 上thượng 地địa 皆giai 無vô 故cố 說thuyết 修tu 慈từ 極cực 於ư 遍biến 淨tịnh 。 求cầu 離ly 苦khổ 法pháp 與dữ 悲bi 相tương 似tự 。 悲bi 作tác 拔bạt 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 。 色sắc 身thân 能năng 作tác 麁thô 苦khổ 生sanh 因nhân 。 有hữu 身thân 便tiện 有hữu 斷đoạn 首thủ 等đẳng 故cố 。 空không 處xứ 近cận 分phần/phân 厭yếm 離ly 色sắc 身thân 。 故cố 說thuyết 修tu 悲bi 極cực 於ư 空không 處xứ 。 輕khinh 安an 樂lạc 法pháp 與dữ 喜hỷ 相tương 似tự 。 喜hỷ 作tác 安an 樂lạc 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 輕khinh 安an 樂lạc 增tăng 。 緣duyên 自tự 無vô 邊biên 識thức 為vi 門môn 故cố 。 無vô 邊biên 識thức 相tương/tướng 極cực 增tăng 安an 樂lạc 。 故cố 說thuyết 修tu 喜hỷ 極cực 於ư 識thức 處xứ 。 能năng 棄khí 捨xả 法pháp 與dữ 捨xả 相tương 似tự 。 捨xả 作tác 棄khí 捨xả 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 由do 近cận 分phần/phân 中trung 。 棄khí 捨xả 無vô 邊biên 行hành 相tương/tướng 成thành 滿mãn 。 是thị 故cố 說thuyết 修tu 。 捨xả 極cực 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 有hữu 言ngôn 此thử 經Kinh 依y 相tương 順thuận 說thuyết 。 謂vị 從tùng 慈từ 定định 起khởi 欣hân 等đẳng 流lưu 順thuận 第đệ 三tam 定định 。 從tùng 第đệ 三tam 定định 起khởi 欲dục 等đẳng 流lưu 。 亦diệc 順thuận 慈từ 定định 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 捨xả 無vô 所sở 有hữu 起khởi 欲dục 等đẳng 流lưu 展triển 轉chuyển 相tương 順thuận 。 此thử 不bất 顯hiển 理lý 但đãn 有hữu 虛hư 言ngôn 。 或hoặc 應ưng 於ư 中trung 更cánh 求cầu 深thâm 趣thú 。 有hữu 言ngôn 此thử 經Kinh 就tựu 意ý 樂nhạo 說thuyết 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 慈từ 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 第đệ 三tam 定định 。 乃nãi 至chí 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 者giả 樂nhạo 無vô 所sở 有hữu 處xứ 。 此thử 亦diệc 無vô 理lý 由do 何hà 證chứng 知tri 。 是thị 故cố 應ưng 如như 前tiền 釋thích 為vi 善thiện 。 初sơ 欲dục 引dẫn 起khởi 四tứ 無vô 量lượng 時thời 。 先tiên 於ư 有hữu 情tình 分phân 為vi 三tam 品phẩm 。 所sở 謂vị 親thân 友hữu 處xứ 中trung 怨oán 讎thù 。 三tam 各các 分phần/phân 三tam 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 上thượng 親thân 友hữu 者giả 。 謂vị 生sanh 法Pháp 身thân 賴lại 彼bỉ 重trọng 恩ân 捨xả 便tiện 難nạn/nan 住trụ 。 中trung 親thân 友hữu 者giả 。 謂vị 財tài 法pháp 交giao 極cực 相tương 親thân 愛ái 。 下hạ 親thân 友hữu 者giả 。 謂vị 唯duy 財tài 交giao 亦diệc 相tương 親thân 愛ái 。 上thượng 處xứ 中trung 者giả 。 謂vị 於ư 自tự 昔tích 曾tằng 不bất 見kiến 聞văn 。 中trung 處xứ 中trung 者giả 。 謂vị 雖tuy 見kiến 聞văn 而nhi 不bất 交giao 往vãng 。 下hạ 處xứ 中trung 者giả 。 謂vị 雖tuy 交giao 往vãng 而nhi 離ly 恩ân 怨oán 。 上thượng 怨oán 讎thù 者giả 。 謂vị 奪đoạt 名danh 譽dự 命mạng 及cập 親thân 友hữu 。 中trung 怨oán 讎thù 者giả 。 謂vị 奪đoạt 己kỷ 身thân 命mạng 緣duyên 資tư 具cụ 。 下hạ 怨oán 讎thù 者giả 。 謂vị 奪đoạt 親thân 友hữu 命mạng 緣duyên 資tư 具cụ 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 分phần/phân 品phẩm 別biệt 已dĩ 。 初sơ 修tu 慈từ 者giả 。 先tiên 於ư 上thượng 親thân 發phát 起khởi 清thanh 淨tịnh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 解giải 。 若nhược 由do 無vô 始thỉ 數số 習tập 所sở 成thành 。 惡ác 阿a 世thế 耶da 令linh 心tâm 剛cang 強cường 。 少thiểu 遭tao 逼bức 惱não 便tiện 懷hoài 深thâm 恨hận 。 緣duyên 此thử 還hoàn 息tức 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 解giải 。 復phục 應ưng 策sách 勵lệ 思tư 其kỳ 重trọng 恩ân 。 於ư 彼bỉ 復phục 生sanh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 數số 習tập 力lực 故cố 恨hận 意ý 永vĩnh 亡vong 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 解giải 相tương 續tục 無vô 替thế 此thử 既ký 成thành 已dĩ 。 於ư 中trung 下hạ 親thân 亦diệc 漸tiệm 次thứ 修tu 如như 是thị 勝thắng 解giải 。 於ư 親thân 三tam 品phẩm 既ký 得đắc 等đẳng 心tâm 。 次thứ 總tổng 於ư 處xứ 中trung 下hạ 中trung 上thượng 怨oán 所sở 。 漸tiệm 次thứ 修tu 習tập 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 。 於ư 上thượng 怨oán 親thân 。 得đắc 平bình 等đẳng 心tâm 。 都đô 無vô 昇thăng 降giáng/hàng 。 齊tề 此thử 名danh 曰viết 修tu 慈từ 成thành 滿mãn 。 修tu 悲bi 及cập 喜hỷ 例lệ 此thử 應ưng 說thuyết 。 謂vị 觀quán 三tam 苦khổ 遍biến 逼bức 有hữu 情tình 。 不bất 應ưng 於ư 中trung 復phục 加gia 以dĩ 苦khổ 。 但đãn 應ưng 如như 已dĩ 勤cần 加gia 濟tế 拔bạt 。 漸tiệm 次thứ 修tu 習tập 。 欲dục 濟tế 拔bạt 心tâm 。 乃nãi 至chí 怨oán 親thân 等đẳng 無vô 昇thăng 降giáng/hàng 。 齊tề 此thử 名danh 曰viết 修tu 悲bi 成thành 滿mãn 想tưởng 。 諸chư 有hữu 情tình 得đắc 樂lạc 離ly 苦khổ 。 深thâm 生sanh 欣hân 慰úy 如như 己kỷ 無vô 差sai 。 齊tề 此thử 名danh 曰viết 修tu 喜hỷ 成thành 滿mãn 。 初sơ 修tu 捨xả 者giả 。 先tiên 捨xả 處xứ 中trung 非phi 先tiên 捨xả 怨oán 親thân 恚khuể 愛ái 難nan 捨xả 故cố 。 又hựu 處xứ 中trung 品phẩm 順thuận 捨xả 力lực 增tăng 於ư 中trung 如như 前tiền 。 先tiên 捨xả 上thượng 品phẩm 次thứ 捨xả 中trung 下hạ 及cập 與dữ 怨oán 親thân 。 從tùng 下hạ 至chí 中trung 從tùng 中trung 至chí 上thượng 。 先tiên 捨xả 怨oán 者giả 以dĩ 親thân 難nan 捨xả 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 貪tham 難nạn/nan 斷đoạn 非phi 瞋sân 如như 是thị 漸tiệm 次thứ 修tu 習tập 。 於ư 捨xả 至chí 上thượng 親thân 友hữu 等đẳng 上thượng 處xứ 中trung 。 普phổ 於ư 有hữu 情tình 捨xả 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 齊tề 此thử 名danh 曰viết 修tu 捨xả 成thành 滿mãn 。 若nhược 於ư 有hữu 情tình 樂nhạo 求cầu 功công 德đức 。 彼bỉ 於ư 慈từ 等đẳng 能năng 速tốc 修tu 成thành 。 非phi 於ư 有hữu 情tình 樂nhạo 求cầu 過quá 者giả 。 以dĩ 斷đoạn 善thiện 者giả 有hữu 德đức 可khả 錄lục 。 麟lân 喻dụ 獨Độc 覺Giác 有hữu 失thất 可khả 取thủ 。 先tiên 福phước 罪tội 果quả 現hiện 可khả 見kiến 故cố 。
說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 順Thuận 正Chánh 理Lý 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 九cửu