阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 順Thuận 正Chánh 理Lý 論Luận
Quyển 4
尊Tôn 者Giả 眾Chúng 賢Hiền 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 順Thuận 正Chánh 理Lý 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ
尊tôn 者giả 眾chúng 賢hiền 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
辯Biện 本Bổn 事Sự 品Phẩm 第đệ 一nhất 之chi 四tứ
如như 是thị 已dĩ 說thuyết 餘dư 蘊uẩn 處xứ 界giới 皆giai 在tại 此thử 中trung 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 攝nhiếp 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 三tam 。 有hữu 見kiến 等đẳng 門môn 義nghĩa 類loại 差sai 別biệt 。 界giới 中trung 具cụ 顯hiển 根căn 境cảnh 識thức 故cố 。 諸chư 門môn 義nghĩa 類loại 易dị 可khả 了liễu 知tri 。 故cố 今kim 且thả 約ước 十thập 八bát 界giới 辯biện 。 由do 斯tư 蘊uẩn 處xứ 義nghĩa 類loại 已dĩ 成thành 。 於ư 前tiền 所sở 說thuyết 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 幾kỷ 有hữu 見kiến 幾kỷ 無vô 見kiến 。 幾kỷ 有hữu 對đối 幾kỷ 無vô 對đối 幾kỷ 善thiện 幾kỷ 不bất 善thiện 幾kỷ 無vô 記ký 。 頌tụng 曰viết 。
一nhất 有hữu 見kiến 謂vị 色sắc 。 十thập 有hữu 色sắc 有hữu 對đối 。
此thử 除trừ 色sắc 聲thanh 八bát 。 無vô 記ký 餘dư 三tam 種chủng 。
論luận 曰viết 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 一nhất 是thị 有hữu 見kiến 。 所sở 謂vị 色sắc 界giới 。 云vân 何hà 說thuyết 此thử 名danh 有hữu 見kiến 耶da 。 由do 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 者giả 此thử 色sắc 定định 與dữ 見kiến 俱câu 。 故cố 名danh 有hữu 見kiến 。 由do 色sắc 與dữ 眼nhãn 俱câu 時thời 起khởi 故cố 。 如như 有hữu 伴bạn 侶lữ 二nhị 者giả 此thử 色sắc 可khả 有hữu 示thị 現hiện 。 故cố 名danh 有hữu 見kiến 。 可khả 示thị 在tại 此thử 在tại 彼bỉ 別biệt 故cố 。 如như 有hữu 所sở 緣duyên 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 色sắc 於ư 鏡kính 等đẳng 中trung 有hữu 像tượng 可khả 現hiện 。 故cố 名danh 有hữu 見kiến 。 可khả 示thị 如như 彼bỉ 此thử 亦diệc 爾nhĩ 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 聲thanh 有hữu 谷cốc 響hưởng 等đẳng 應ưng 成thành 有hữu 見kiến 。 不bất 俱câu 生sanh 故cố 。 由do 說thuyết 此thử 相tương/tướng 。 餘dư 界giới 無vô 見kiến 義nghĩa 准chuẩn 已dĩ 成thành 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 唯duy 色sắc 蘊uẩn 攝nhiếp 。 十thập 界giới 有hữu 對đối 。 對đối 是thị 礙ngại 義nghĩa 。 此thử 有hữu 彼bỉ 礙ngại 。 故cố 名danh 有hữu 對đối 。 此thử 復phục 三tam 種chủng 。 境cảnh 界giới 所sở 緣duyên 障chướng 礙ngại 別biệt 故cố 。 境cảnh 界giới 有hữu 對đối 。 謂vị 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 諸chư 有hữu 境cảnh 法pháp 與dữ 色sắc 等đẳng 境cảnh 。 和hòa 會hội 被bị 礙ngại 。 得đắc 有hữu 對đối 名danh 。 故cố 施thi 設thiết 論luận 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 有hữu 眼nhãn 於ư 水thủy 有hữu 礙ngại 非phi 陸lục 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 彼bỉ 論luận 意ý 言ngôn 。 有hữu 眼nhãn 水thủy 中trung 與dữ 境cảnh 和hòa 會hội 。 而nhi 被bị 拘câu 礙ngại 。 非phi 於ư 陸lục 境cảnh 。 所sở 緣duyên 有hữu 對đối 。 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 於ư 自tự 所sở 緣duyên 。 和hòa 會hội 被bị 礙ngại 。 得đắc 有hữu 對đối 名danh 。 境cảnh 界giới 所sở 緣duyên 。
復phục 有hữu 何hà 別biệt 。 若nhược 於ư 彼bỉ 法pháp 。 此thử 有hữu 功công 能năng 。 即tức 說thuyết 彼bỉ 為vi 此thử 法pháp 境cảnh 界giới 。 如như 人nhân 於ư 彼bỉ 有hữu 勝thắng 功công 能năng 。 便tiện 說thuyết 彼bỉ 為vi 。 我ngã 之chi 境cảnh 界giới 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 執chấp 彼bỉ 而nhi 起khởi 。 彼bỉ 於ư 心tâm 等đẳng 名danh 為vi 所sở 緣duyên 。 若nhược 法pháp 所sở 緣duyên 有hữu 對đối 定định 是thị 境cảnh 界giới 有hữu 對đối 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 境cảnh 界giới 若nhược 無vô 。 取thủ 境cảnh 功công 能năng 定định 不bất 轉chuyển 故cố 。 有hữu 雖tuy 境cảnh 界giới 有hữu 對đối 而nhi 非phi 所sở 緣duyên 有hữu 對đối 。 謂vị 五ngũ 色sắc 根căn 非phi 相tướng 應ưng 法pháp 。 無vô 所sở 緣duyên 故cố 。 云vân 何hà 眼nhãn 等đẳng 。 於ư 自tự 境cảnh 界giới 。 所sở 緣duyên 轉chuyển 時thời 。 說thuyết 名danh 有hữu 礙ngại 。 越việt 彼bỉ 於ư 餘dư 此thử 不bất 轉chuyển 故cố 。 或hoặc 復phục 礙ngại 者giả 是thị 和hòa 會hội 義nghĩa 。 謂vị 眼nhãn 等đẳng 法pháp 。 於ư 自tự 境cảnh 界giới 。 及cập 自tự 所sở 緣duyên 。 和hòa 會hội 轉chuyển 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 若nhược 法pháp 唯duy 於ư 彼bỉ 轉chuyển 。 不bất 能năng 越việt 彼bỉ 。 故cố 名danh 有hữu 礙ngại 。 障chướng 礙ngại 有hữu 對đối 謂vị 可khả 集tập 色sắc 。 自tự 於ư 他tha 處xứ 被bị 礙ngại 不bất 生sanh 。 如như 手thủ 石thạch 等đẳng 。 更cánh 相tương 障chướng 礙ngại 。 今kim 於ư 如như 是thị 三tam 有hữu 對đối 中trung 。 唯duy 辯biện 障chướng 礙ngại 。 故cố 但đãn 言ngôn 十thập 。 更cánh 相tương 障chướng 礙ngại 。 對đối 義nghĩa 勝thắng 故cố 。 若nhược 法pháp 境cảnh 界giới 有hữu 對đối 亦diệc 障chướng 礙ngại 有hữu 對đối 耶da 。 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 謂vị 七thất 心tâm 界giới 相tương 應ứng 法Pháp 界Giới 。 是thị 第đệ 一nhất 句cú 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 境cảnh 。 是thị 第đệ 二nhị 句cú 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 。 是thị 第đệ 三tam 句cú 。 法Pháp 界Giới 一nhất 分phần/phân 非phi 相tướng 應ưng 法pháp 。 是thị 第đệ 四tứ 句cú 。 說thuyết 十thập 有hữu 色sắc 名danh 為vi 有hữu 對đối 。 義nghĩa 准chuẩn 說thuyết 餘dư 名danh 為vi 無vô 對đối 。 言ngôn 有hữu 色sắc 者giả 。 謂vị 除trừ 無vô 表biểu 。 餘dư 色sắc 蘊uẩn 攝nhiếp 。 變biến 礙ngại 名danh 色sắc 。 有hữu 變biến 礙ngại 義nghĩa 。 故cố 名danh 有hữu 色sắc 。 有hữu 說thuyết 。 色sắc 者giả 。 謂vị 能năng 示thị 現hiện 在tại 此thử 彼bỉ 言ngôn 。 此thử 有hữu 彼bỉ 言ngôn 。 故cố 名danh 有hữu 色sắc 。 有hữu 說thuyết 。 諸chư 色sắc 有hữu 自tự 體thể 故cố 。 名danh 為vi 有hữu 色sắc 。 稱xưng 說thuyết 易dị 故cố 。 唯duy 於ư 色sắc 體thể 說thuyết 有hữu 色sắc 言ngôn 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 。 有hữu 對đối 無vô 對đối 。 於ư 此thử 所sở 說thuyết 十thập 有hữu 對đối 中trung 。 除trừ 色sắc 及cập 聲thanh 。 餘dư 八bát 無vô 記ký 。 言ngôn 無vô 記ký 者giả 。 謂vị 不bất 可khả 記ký 說thuyết 為vi 善thiện 不bất 善thiện 故cố 。 應ưng 讚tán 毀hủy 法pháp 。 可khả 記ký 說thuyết 在tại 黑hắc 白bạch 品phẩm 中trung 。 名danh 為vi 有hữu 記ký 若nhược 於ư 二nhị 品phẩm 皆giai 所sở 不bất 容dung 。 體thể 不bất 分phân 明minh 。 名danh 無vô 記ký 法pháp 。 其kỳ 餘dư 十thập 界giới 。 通thông 善thiện 等đẳng 三tam 。 即tức 是thị 七thất 心tâm 色sắc 聲thanh 法Pháp 界Giới 。 善thiện 謂vị 捨xả 惡ác 。 是thị 違vi 惡ác 義nghĩa 。 或hoặc 復phục 善thiện 者giả 。 名danh 慧tuệ 攝nhiếp 受thọ 謂vị 若nhược 諸chư 法pháp 慧tuệ 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 或hoặc 攝nhiếp 受thọ 慧tuệ 。 皆giai 名danh 為vi 善thiện 。 或hoặc 復phục 善thiện 者giả 。 是thị 吉cát 祥tường 義nghĩa 。 能năng 招chiêu 嘉gia 瑞thụy 。 如như 吉cát 祥tường 草thảo 。 翻phiên 此thử 即tức 釋thích 不bất 善thiện 義nghĩa 名danh 。 色sắc 聲thanh 二nhị 界giới 。 善thiện 心tâm 等đẳng 起khởi 。 即tức 名danh 為vi 善thiện 。 惡ác 心tâm 等đẳng 起khởi 。 名danh 為vi 不bất 善thiện 。 餘dư 是thị 無vô 記ký 。 其kỳ 七thất 心tâm 界giới 。 若nhược 無vô 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 名danh 善thiện 。 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 名danh 為vi 不bất 善thiện 。 餘dư 名danh 無vô 記ký 。 法Pháp 界Giới 所sở 攝nhiếp 。 品phẩm 類loại 眾chúng 多đa 。 無vô 貪tham 等đẳng 性tánh 相tướng 應ưng 等đẳng 起khởi 。 擇trạch 滅diệt 名danh 善thiện 。 若nhược 貪tham 等đẳng 性tánh 相tướng 應ưng 等đẳng 起khởi 。 名danh 為vi 不bất 善thiện 。 餘dư 名danh 無vô 記ký 。 其kỳ 五ngũ 識thức 身thân 皆giai 無vô 分phân 別biệt 。 又hựu 唯duy 一nhất 念niệm 墮đọa 在tại 境cảnh 中trung 。 云vân 何hà 立lập 為vi 善thiện 不bất 善thiện 性tánh 。 若nhược 謂vị 五ngũ 識thức 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 非phi 善thiện 不bất 善thiện 。 有hữu 太thái 過quá 失thất 。 或hoặc 等đẳng 引dẫn 中trung 所sở 有hữu 意ý 識thức 。 皆giai 無vô 分phân 別biệt 。 應ưng 非phi 善thiện 性tánh 。 又hựu 五ngũ 識thức 身thân 非phi 無vô 分phân 別biệt 。 許hứa 與dữ 尋tầm 伺tứ 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 又hựu 雖tuy 一nhất 念niệm 墮đọa 在tại 境cảnh 中trung 。 誰thùy 遮già 相tương 應ứng 。 有hữu 信tín 貪tham 等đẳng 。 由do 有hữu 意ý 識thức 。 雖tuy 復phục 一nhất 念niệm 墮đọa 在tại 境cảnh 中trung 。 而nhi 成thành 善thiện 惡ác 。 故cố 不bất 應ứng 用dụng 此thử 所sở 說thuyết 因nhân 遮già 五ngũ 識thức 身thân 善thiện 不bất 善thiện 性tánh 。 化hóa 地địa 部bộ 說thuyết 。 前tiền 四tứ 識thức 身thân 。 但đãn 異dị 熟thục 生sanh 。 唯duy 無vô 記ký 性tánh 。 身thân 識thức 亦diệc 有hữu 時thời 轉chuyển 變biến 生sanh 。 故cố 與dữ 意ý 識thức 俱câu 通thông 。 有hữu 記ký 。 此thử 說thuyết 非phi 理lý 。 與dữ 契Khế 經Kinh 中trung 立lập 六lục 愛ái 身thân 。 義nghĩa 相tương 違vi 故cố 。 彼bỉ 作tác 是thị 釋thích 。 眼nhãn 觸xúc 無vô 間gian 所sở 生sanh 貪tham 愛ái 。 名danh 眼nhãn 觸xúc 生sanh 。 此thử 釋thích 非phi 理lý 。 受thọ 等đẳng 同đồng 故cố 。 六lục 六lục 經kinh 中trung 說thuyết 眼nhãn 觸xúc 生sanh 受thọ 想tưởng 思tư 等đẳng 。 非phi 不bất 許hứa 彼bỉ 與dữ 眼nhãn 觸xúc 等đẳng 俱câu 時thời 而nhi 生sanh 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 作tác 如như 是thị 釋thích 。 豈khởi 不bất 如như 經kinh 說thuyết 十thập 八bát 意ý 近cận 行hành 。 雖tuy 復phục 說thuyết 有hữu 三tam 六lục 不bất 同đồng 。 而nhi 唯duy 在tại 意ý 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 如như 是thị 立lập 喻dụ 與dữ 法pháp 不bất 同đồng 。 立lập 六lục 六lục 門môn 。 據cứ 所sở 依y 異dị 。 立lập 意ý 近cận 行hành 。 就tựu 所sở 緣duyên 別biệt 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 以dĩ 彼bỉ 喻dụ 此thử 。 又hựu 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 但đãn 述thuật 己kỷ 情tình 。 防phòng 護hộ 六lục 根căn 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 應ưng 於ư 眼nhãn 根căn 乃nãi 至chí 意ý 根căn 防phòng 護hộ 而nhi 住trụ 。 若nhược 如như 所sở 說thuyết 契Khế 經Kinh 。 但đãn 應ưng 言ngôn 應ưng 於ư 意ý 根căn 防phòng 護hộ 而nhi 住trụ 。 若nhược 謂vị 釋thích 此thử 同đồng 意ý 近cận 行hành 。 經kinh 是thị 則tắc 應ưng 言ngôn 應ưng 防phòng 護hộ 色sắc 等đẳng 。 又hựu 說thuyết 能năng 招chiêu 苦khổ 異dị 熟thục 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 若nhược 有hữu 六lục 根căn 不bất 護hộ 不bất 防phòng 不bất 密mật 而nhi 住trụ 。 招chiêu 苦khổ 異dị 熟thục 。 然nhiên 五ngũ 色sắc 根căn 無vô 記ký 性tánh 故cố 。 不bất 招chiêu 異dị 熟thục 。 應ưng 知tri 經kinh 意ý 。 就tựu 依y 根căn 識thức 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 眼nhãn 所sở 識thức 色sắc 。 眼nhãn 所sở 希hy 求cầu 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 經kinh 唯duy 應ưng 說thuyết 。 若nhược 有hữu 意ý 根căn 不bất 護hộ 不bất 防phòng 不bất 密mật 而nhi 住trụ 。 招chiêu 苦khổ 異dị 熟thục 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 若nhược 有hữu 眼nhãn 根căn 不bất 護hộ 不bất 防phòng 不bất 密mật 而nhi 住trụ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 豈khởi 異dị 熟thục 生sanh 。 有hữu 不bất 護hộ 等đẳng 。 又hựu 雖tuy 一nhất 念niệm 墮đọa 在tại 境cảnh 中trung 。 而nhi 能năng 取thủ 相tương/tướng 故cố 通thông 有hữu 記ký 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 眼nhãn 見kiến 色sắc 已dĩ 。 能năng 不bất 取thủ 相tương/tướng 。 不bất 取thủ 隨tùy 好hảo/hiếu 。 由do 諸chư 色sắc 境cảnh 二nhị 識thức 取thủ 故cố 。 先tiên 起khởi 眼nhãn 識thức 取thủ 諸chư 色sắc 相tướng 。 後hậu 起khởi 意ý 識thức 取thủ 彼bỉ 隨tùy 好hảo/hiếu 。 如như 是thị 契Khế 經Kinh 。 意ý 顯hiển 眼nhãn 識thức 能năng 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 亦diệc 能năng 起khởi 染nhiễm 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 唯duy 說thuyết 意ý 識thức 是thị 有hữu 分phân 別biệt 。 應ưng 知tri 但đãn 依y 分phân 別biệt 力lực 故cố 。 起khởi 諸chư 過quá 失thất 。 應ưng 共cộng 思tư 求cầu 契Khế 經Kinh 意ý 趣thú 。 我ngã 說thuyết 。 若nhược 識thức 於ư 一nhất 剎sát 那na 。 能năng 取thủ 非phi 一nhất 品phẩm 類loại 境cảnh 界giới 。 於ư 一nhất 所sở 緣duyên 多đa 心tâm 流lưu 注chú 。 如như 是thị 相tương/tướng 識thức 。 名danh 有hữu 分phân 別biệt 。 然nhiên 五ngũ 識thức 身thân 唯duy 取thủ 現hiện 境cảnh 。 無vô 二nhị 念niệm 識thức 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 無vô 一nhất 所sở 緣duyên 前tiền 取thủ 滅diệt 已dĩ 。 第đệ 二nhị 念niệm 識thức 復phục 取thủ 生sanh 故cố 。 意ý 識thức 能năng 緣duyên 三tam 世thế 境cảnh 界giới 。 法pháp 雖tuy 已dĩ 滅diệt 。 猶do 是thị 所sở 行hành 。 於ư 一nhất 所sở 緣duyên 多đa 心tâm 流lưu 注chú 。 故cố 唯duy 說thuyết 此thử 是thị 有hữu 分phân 別biệt 。 然nhiên 五ngũ 識thức 身thân 。 自tự 性tánh 分phân 別biệt 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 亦diệc 有hữu 分phân 別biệt 。 而nhi 契Khế 經Kinh 言ngôn 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 無vô 隨tùy 念niệm 計kế 度độ 分phân 別biệt 。 自tự 性tánh 分phân 別biệt 。 其kỳ 體thể 是thị 尋tầm 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 然nhiên 伽già 他tha 說thuyết 。 第đệ 六lục 增tăng 上thượng 王vương 等đẳng 。 此thử 中trung 顯hiển 示thị 多đa 分phần 起khởi 染nhiễm 次thứ 第đệ 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 父phụ 母mẫu 於ư 子tử 。 能năng 作tác 難nạn/nan 作tác 。 非phi 不bất 亦diệc 有hữu 子tử 於ư 父phụ 母mẫu 能năng 作tác 難nạn/nan 作tác 。 此thử 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 然nhiên 諸chư 眾chúng 生sanh 。 有hữu 種chủng 種chủng 性tánh 。 或hoặc 軟nhuyễn 煩phiền 惱não 。 或hoặc 利lợi 煩phiền 惱não 。 軟nhuyễn 煩phiền 惱não 者giả 。 要yếu 先tiên 發phát 起khởi 。 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 然nhiên 後hậu 煩phiền 惱não 。 方phương 現hiện 在tại 前tiền 。 利lợi 煩phiền 惱não 者giả 。 不bất 待đãi 分phân 別biệt 。 境cảnh 纔tài 相tương 順thuận 。 煩phiền 惱não 便tiện 起khởi 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 或hoặc 有hữu 先tiên 起khởi 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 。 或hoặc 有hữu 先tiên 起khởi 染nhiễm 污ô 餘dư 識thức 。 如như 燃nhiên 火hỏa 時thời 。 或hoặc 先tiên 烟yên 起khởi 。 漸tiệm 次thứ 生sanh 焰diễm 。 後hậu 方phương 洞đỗng 然nhiên 。 或hoặc 遇ngộ 卒thốt 風phong 。 猛mãnh 焰diễm 頓đốn 發phát 。 俄nga 成thành 灰hôi 燼tẫn 。 如như 人nhân 身thân 中trung 。 病bệnh 本bổn 若nhược 少thiểu 。 飲ẩm 食thực 乖quai 適thích 然nhiên 後hậu 病bệnh 生sanh 。 病bệnh 本bổn 若nhược 多đa 。 少thiểu 遭tao 風phong 熱nhiệt 外ngoại 緣duyên 所sở 觸xúc 。 眾chúng 疾tật 競cạnh 起khởi 。 煩phiền 惱não 病bệnh 起khởi 。 理lý 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 故cố 五ngũ 識thức 身thân 亦diệc 通thông 三tam 性tánh 。 理lý 得đắc 成thành 立lập 。 已dĩ 說thuyết 善thiện 等đẳng 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 幾kỷ 欲dục 界giới 繫hệ 。 幾kỷ 色sắc 界giới 。 繫hệ 幾kỷ 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 。 頌tụng 曰viết 。
欲dục 界giới 繫hệ 十thập 八bát 。 色sắc 界giới 繫hệ 十thập 四tứ 。
除trừ 香hương 味vị 二nhị 識thức 。 無vô 色sắc 繫hệ 後hậu 三tam 。
論luận 曰viết 。 繫hệ 謂vị 繫hệ 屬thuộc 。 即tức 被bị 縛phược 義nghĩa 。 欲dục 界giới 所sở 繫hệ 。 具cụ 足túc 十thập 八bát 。 色sắc 界giới 所sở 繫hệ 唯duy 十thập 四tứ 種chủng 。 除trừ 香hương 味vị 境cảnh 及cập 鼻tị 舌thiệt 識thức 。 除trừ 香hương 味vị 者giả 。 段đoạn 食thực 性tánh 故cố 。 離ly 段đoạn 食thực 貪tham 方phương 得đắc 生sanh 彼bỉ 。 除trừ 鼻tị 舌thiệt 識thức 。 無vô 境cảnh 界giới 故cố 。 非phi 無vô 境cảnh 界giới 少thiểu 有hữu 識thức 生sanh 。 若nhược 爾nhĩ 於ư 彼bỉ 亦diệc 應ưng 無vô 觸xúc 。 非phi 食thực 性tánh 觸xúc 於ư 彼bỉ 得đắc 有hữu 。 觸xúc 界giới 於ư 彼bỉ 無vô 成thành 食thực 用dụng 。 有hữu 成thành 餘dư 用dụng 。 所sở 謂vị 成thành 身thân 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 大đại 種chủng 應ưng 無vô 。 則tắc 諸chư 所sở 造tạo 亦diệc 應ưng 非phi 有hữu 。 便tiện 同đồng 無vô 色sắc 何hà 名danh 色sắc 界giới 。 又hựu 於ư 彼bỉ 觸xúc 有hữu 成thành 外ngoại 用dụng 。 謂vị 成thành 宮cung 殿điện 。 及cập 衣y 服phục 等đẳng 。 雖tuy 離ly 食thực 染nhiễm 。 觸xúc 有hữu 別biệt 用dụng 。 香hương 味vị 不bất 然nhiên 。 故cố 彼bỉ 非phi 有hữu 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 住trụ 此thử 依y 彼bỉ 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 至chí 。 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 。 輕khinh 安an 俱câu 起khởi 。 有hữu 殊thù 勝thắng 觸xúc 。 攝nhiếp 益ích 於ư 身thân 。 是thị 故cố 此thử 三tam 。 生sanh 彼bỉ 靜tĩnh 慮lự 。 由do 相tương 隨tùy 逐trục 。 香hương 味vị 不bất 爾nhĩ 。 故cố 在tại 彼bỉ 無vô 。 經kinh 主chủ 此thử 中trung 謂vị 前tiền 有hữu 過quá 。 言ngôn 彼bỉ 鼻tị 舌thiệt 亦diệc 應ưng 非phi 有hữu 。 如như 香hương 味vị 境cảnh 。 彼bỉ 無vô 用dụng 故cố 。 豈khởi 不bất 二nhị 根căn 於ư 彼bỉ 有hữu 用dụng 。 謂vị 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 及cập 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。 起khởi 說thuyết 嚴nghiêm 身thân 。 但đãn 須tu 依y 處xứ 根căn 非phi 有hữu 見kiến 。 何hà 所sở 莊trang 嚴nghiêm 。 如như 無vô 男nam 根căn 亦diệc 無vô 依y 處xứ 。 二nhị 根căn 無vô 者giả 依y 處xứ 亦diệc 無vô 。 於ư 彼bỉ 可khả 無vô 男nam 根căn 依y 處xứ 。 彼bỉ 無vô 用dụng 故cố 鼻tị 舌thiệt 依y 處xứ 。 彼bỉ 有hữu 用dụng 故cố 。 離ly 根căn 應ưng 有hữu 。 謂vị 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。 及cập 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 有hữu 雖tuy 無vô 用dụng 而nhi 有hữu 根căn 生sanh 。 如như 處xứ 胞bào 胎thai 定định 當đương 死tử 者giả 。 於ư 中trung 眼nhãn 耳nhĩ 何hà 用dụng 故cố 生sanh 。 於ư 根căn 有hữu 愛ái 及cập 殊thù 勝thắng 業nghiệp 。 因nhân 此thử 故cố 生sanh 。 無vô 用dụng 何hà 失thất 。 豈khởi 不bất 色sắc 界giới 鼻tị 舌thiệt 二nhị 根căn 有hữu 愛ái 業nghiệp 因nhân 故cố 亦diệc 應ưng 起khởi 。 若nhược 離ly 境cảnh 愛ái 。 根căn 愛ái 亦diệc 無vô 。 或hoặc 應ưng 男nam 根căn 於ư 彼bỉ 亦diệc 有hữu 。 彼bỉ 無vô 男nam 根căn 。 離ly 根căn 愛ái 故cố 。 由do 離ly 根căn 愛ái 。 依y 處xứ 亦diệc 無vô 。 此thử 中trung 何hà 因nhân 作tác 如như 是thị 執chấp 。 若nhược 離ly 境cảnh 愛ái 。 根căn 愛ái 亦diệc 無vô 。 非phi 根căn 愛ái 無vô 處xứ 愛ái 亦diệc 離ly 。 根căn 與dữ 依y 處xứ 隣lân 逼bức 而nhi 生sanh 。 境cảnh 界giới 不bất 然nhiên 。 如như 何hà 倒đảo 執chấp 男nam 根căn 依y 處xứ 於ư 彼bỉ 不bất 生sanh 。 即tức 顯hiển 男nam 根căn 於ư 彼bỉ 離ly 愛ái 。 既ký 許hứa 鼻tị 舌thiệt 依y 處xứ 彼bỉ 生sanh 。 故cố 知tri 二nhị 根căn 彼bỉ 愛ái 未vị 離ly 。 故cố 不bất 應ưng 執chấp 彼bỉ 離ly 根căn 愛ái 未vị 離ly 處xứ 愛ái 。 理lý 如như 前tiền 說thuyết 。 又hựu 離ly 境cảnh 愛ái 非phi 證chứng 根căn 無vô 。 如như 或hoặc 有hữu 時thời 眼nhãn 耳nhĩ 身thân 識thức 未vị 得đắc 離ly 愛ái 。 彼bỉ 所sở 依y 根căn 。 亦diệc 同đồng 其kỳ 識thức 。 未vị 得đắc 離ly 愛ái 。 或hoặc 復phục 有hữu 時thời 。 已dĩ 離ly 識thức 愛ái 。 根căn 愛ái 未vị 離ly 。 由do 有hữu 所sở 須tu 。 如như 是thị 或hoặc 時thời 根căn 愛ái 已dĩ 盡tận 。 其kỳ 境cảnh 界giới 愛ái 亦diệc 復phục 隨tùy 滅diệt 。 或hoặc 復phục 有hữu 時thời 。 已dĩ 離ly 境cảnh 愛ái 。 由do 須tu 用dụng 故cố 。 根căn 愛ái 未vị 除trừ 。 又hựu 引dẫn 男nam 根căn 。 亦diệc 不bất 成thành 證chứng 。 由do 彼bỉ 起khởi 愛ái 所sở 依y 不bất 同đồng 。 依y 於ư 內nội 身thân 起khởi 六lục 根căn 愛ái 。 非phi 依y 境cảnh 起khởi 。 如như 何hà 可khả 說thuyết 若nhược 離ly 境cảnh 愛ái 根căn 愛ái 亦diệc 無vô 。 起khởi 男nam 根căn 愛ái 。 依y 婬dâm 觸xúc 境cảnh 。 境cảnh 愛ái 彼bỉ 無vô 。 理lý 無vô 根căn 愛ái 。 又hựu 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 互hỗ 相tương 繫hệ 屬thuộc 。 見kiến 諸chư 瘂á 者giả 多đa 分phần 耳nhĩ 聾lung 。 塗đồ 足túc 不bất 塗đồ 眼nhãn 便tiện 明minh 昧muội 。 臍tề 輪luân 塗đồ 沃ốc 津tân 潤nhuận 於ư 脣thần 。 拔bạt 鼻tị 中trung 毛mao 眼nhãn 便tiện 落lạc 淚lệ 。 諸chư 如như 是thị 等đẳng 。 其kỳ 類loại 寔thật 繁phồn 。 故cố 知tri 諸chư 根căn 更cánh 相tương 損tổn 益ích 。 勿vật 令linh 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 用dụng 微vi 故cố 。 鼻tị 舌thiệt 根căn 色sắc 界giới 定định 有hữu 。 由do 茲tư 色sắc 界giới 十thập 四tứ 義nghĩa 成thành 。 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 。 唯duy 有hữu 後hậu 三tam 。 所sở 謂vị 意ý 法pháp 及cập 意ý 識thức 界giới 。 要yếu 離ly 色sắc 染nhiễm 。 於ư 彼bỉ 得đắc 生sanh 。 故cố 無vô 色sắc 中trung 無vô 十thập 色sắc 界giới 。 依y 緣duyên 無vô 故cố 。 五ngũ 識thức 亦diệc 無vô 。 故cố 唯duy 後hậu 三tam 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 。 已dĩ 說thuyết 界giới 繫hệ 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 幾kỷ 有hữu 漏lậu 幾kỷ 無vô 漏lậu 。 頌tụng 曰viết 。
意ý 法pháp 意ý 識thức 通thông 。 所sở 餘dư 唯duy 有hữu 漏lậu 。
論luận 曰viết 。 即tức 此thử 意ý 法pháp 及cập 意ý 識thức 三tam 。 一nhất 切thiết 皆giai 通thông 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 謂vị 除trừ 道Đạo 諦Đế 及cập 三tam 無vô 為vi 。 餘dư 意ý 等đẳng 三tam 皆giai 是thị 有hữu 漏lậu 。 道Đạo 諦Đế 所sở 攝nhiếp 。 及cập 三tam 無vô 為vi 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 三tam 皆giai 無vô 漏lậu 。 唯duy 通thông 有hữu 漏lậu 。 謂vị 餘dư 十thập 五ngũ 。 道Đạo 諦Đế 無vô 為vi 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 幾kỷ 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 幾kỷ 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 。 幾kỷ 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 頌tụng 曰viết 。
五ngũ 識thức 有hữu 尋tầm 伺tứ 。 後hậu 三tam 三tam 餘dư 無vô 。
論luận 曰viết 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 由do 與dữ 尋tầm 伺tứ 恆hằng 共cộng 相tương 應ưng 。 此thử 五ngũ 識thức 身thân 恆hằng 與dữ 尋tầm 伺tứ 。 共cộng 相tương 應ứng 者giả 。 經kinh 主chủ 釋thích 言ngôn 。 以dĩ 行hành 相tương/tướng 麁thô 外ngoại 門môn 轉chuyển 故cố 。 此thử 因nhân 非phi 理lý 。 現hiện 見kiến 意ý 識thức 。 內nội 門môn 轉chuyển 時thời 。 亦diệc 常thường 與dữ 彼bỉ 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 應ưng 作tác 是thị 釋thích 。 五ngũ 識thức 唯duy 於ư 尋tầm 伺tứ 所sở 隨tùy 地địa 中trung 有hữu 故cố 。 非phi 於ư 欲dục 界giới 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 除trừ 尋tầm 與dữ 伺tứ 而nhi 有hữu 不bất 與dữ 尋tầm 伺tứ 相tương 應ứng 。 何hà 用dụng 外ngoại 門môn 為vi 因nhân 簡giản 別biệt 。 意ý 法pháp 意ý 識thức 名danh 為vi 後hậu 三tam 。 根căn 境cảnh 識thức 中trung 。 各các 居cư 後hậu 故cố 。 此thử 後hậu 三tam 界giới 皆giai 通thông 三tam 品phẩm 。 意ý 界giới 意ý 識thức 界giới 及cập 相tương 應ứng 法Pháp 界Giới 。 除trừ 尋tầm 與dữ 伺tứ 。 若nhược 在tại 欲dục 界giới 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 。 從tùng 此thử 以dĩ 上thượng 。 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 非phi 相tướng 應ưng 法pháp 。 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 伺tứ 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 彼bỉ 上thượng 地địa 無vô 尋tầm 伺tứ 故cố 。 非phi 相tướng 應ưng 故cố 。 彼bỉ 無vô 尋tầm 故cố 。 自tự 體thể 自tự 體thể 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 尋tầm 一nhất 切thiết 時thời 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 。 自tự 體thể 自tự 體thể 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 常thường 與dữ 伺tứ 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 豈khởi 不bất 經kinh 主chủ 言ngôn 。 無vô 第đệ 二nhị 尋tầm 故cố 。 設thiết 有hữu 第đệ 二nhị 許hứa 相tương 應ứng 耶da 。 有hữu 第đệ 二nhị 受thọ 。 而nhi 不bất 相tương 應ứng 。 無vô 第đệ 二nhị 言ngôn 。 非phi 為vi 定định 證chứng 。 一nhất 時thời 無vô 二nhị 故cố 。 行hành 相tương/tướng 不bất 同đồng 故cố 。 雖tuy 有hữu 第đệ 二nhị 。 而nhi 不bất 相tương 應ứng 。 如như 是thị 此thử 因nhân 便tiện 為vi 無vô 用dụng 。 或hoặc 應ưng 自tự 體thể 自tự 體thể 相tướng 應ưng 。 許hứa 無vô 差sai 別biệt 亦diệc 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 何hà 緣duyên 故cố 成thành 異dị 體thể 耶da 。 豈khởi 不bất 還hoàn 成thành 自tự 體thể 自tự 體thể 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 自tự 體thể 行hành 相tướng 無vô 差sai 別biệt 法pháp 。 一nhất 時thời 無vô 有hữu 二nhị 體thể 相tướng 應ưng 。 是thị 故cố 此thử 因nhân 能năng 為vi 定định 證chứng 。 非phi 彼bỉ 言ngôn 無vô 第đệ 二nhị 尋tầm 故cố 。 伺tứ 在tại 欲dục 界giới 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 三tam 品phẩm 不bất 收thu 。 應ưng 名danh 何hà 等đẳng 。 此thử 應ưng 名danh 曰viết 無vô 伺tứ 唯duy 尋tầm 。 自tự 體thể 自tự 體thể 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 常thường 與dữ 尋tầm 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 由do 此thử 安an 立lập 有hữu 尋tầm 伺tứ 地địa 。 法pháp 有hữu 四tứ 品phẩm 。 餘dư 十thập 色sắc 界giới 。 尋tầm 伺tứ 俱câu 無vô 。 常thường 與dữ 尋tầm 伺tứ 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 中trung 乘thừa 便tiện 應ưng 更cánh 思tư 量lượng 。 若nhược 五ngũ 識thức 身thân 。 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 尋tầm 即tức 分phân 別biệt 。 如như 何hà 許hứa 彼bỉ 無vô 分phân 別biệt 耶da 。 頌tụng 曰viết 。
說thuyết 五ngũ 無vô 分phân 別biệt 。 由do 計kế 度độ 隨tùy 念niệm 。
以dĩ 意ý 地địa 散tán 慧tuệ 。 意ý 諸chư 念niệm 為vi 體thể 。
論luận 曰viết 。 分phân 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 自tự 性tánh 分phân 別biệt 。 二nhị 計kế 度độ 分phân 別biệt 。 三tam 隨tùy 念niệm 分phân 別biệt 。 由do 五ngũ 識thức 身thân 雖tuy 有hữu 自tự 性tánh 而nhi 無vô 餘dư 二nhị 。 說thuyết 無vô 分phân 別biệt 。 如như 一nhất 足túc 馬mã 名danh 為vi 無vô 足túc 。 故cố 雖tuy 有hữu 一nhất 而nhi 得đắc 名danh 無vô 。 豈khởi 不bất 意ý 識thức 有hữu 唯duy 一nhất 種chủng 分phân 別biệt 相tương 應ứng 。 由do 依y 意ý 識thức 總tổng 類loại 具cụ 三tam 。 說thuyết 有hữu 分phân 別biệt 。 自tự 性tánh 分phân 別biệt 體thể 唯duy 是thị 尋tầm 。 後hậu 心tâm 所sở 中trung 自tự 當đương 辯biện 釋thích 。 餘dư 二nhị 分phần 別biệt 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 意ý 地địa 散tán 慧tuệ 諸chư 念niệm 為vi 體thể 。 散tán 言ngôn 簡giản 定định 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 散tán 慧tuệ 。 名danh 為vi 計kế 度độ 分phân 別biệt 。 定định 中trung 不bất 能năng 計kế 度độ 境cảnh 故cố 。 非phi 定định 中trung 。 慧tuệ 。 能năng 於ư 所sở 緣duyên 。 如như 此thử 如như 是thị 計kế 度độ 而nhi 轉chuyển 。 故cố 於ư 此thử 中trung 簡giản 定định 取thủ 散tán 。 若nhược 定định 若nhược 散tán 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 諸chư 念niệm 。 名danh 為vi 隨tùy 念niệm 分phân 別biệt 。 明minh 記ký 所sở 緣duyên 用dụng 均quân 等đẳng 故cố 。 五ngũ 識thức 雖tuy 與dữ 慧tuệ 念niệm 相tương 應ứng 。 擇trạch 記ký 用dụng 微vi 。 故cố 唯duy 取thủ 意ý 。 夫phu 分phân 別biệt 者giả 。 推thôi 求cầu 行hành 相tương/tướng 。 故cố 說thuyết 尋tầm 為vi 自tự 性tánh 分phân 別biệt 。 簡giản 擇trạch 明minh 記ký 。 行hành 似tự 順thuận 尋tầm 。 故cố 分phân 別biệt 名danh 亦diệc 通thông 慧tuệ 念niệm 。 由do 此thử 三tam 行hành 差sai 別biệt 攝nhiếp 持trì 。 皆giai 令linh 於ư 境cảnh 明minh 了liễu 轉chuyển 異dị 。 於ư 已dĩ 了liễu 境cảnh 遮già 簡giản 行hành 生sanh 。 故cố 分phân 別biệt 名danh 不bất 通thông 於ư 想tưởng 於ư 未vị 了liễu 境cảnh 不bất 能năng 印ấn 持trì 。 故cố 分phân 別biệt 名danh 不bất 通thông 勝thắng 解giải 。 若nhược 在tại 欲dục 界giới 。 及cập 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 不bất 定định 意ý 識thức 。 具cụ 三tam 分phân 別biệt 。 若nhược 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 在tại 定định 意ý 識thức 。 及cập 上thượng 散tán 心tâm 。 各các 二nhị 分phần 別biệt 。 上thượng 地địa 意ý 識thức 。 若nhược 在tại 定định 中trung 。 及cập 五ngũ 識thức 身thân 。 各các 一nhất 分phân 別biệt 。
如như 是thị 已dĩ 說thuyết 有hữu 尋tầm 伺tứ 等đẳng 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 幾kỷ 有hữu 所sở 緣duyên 。 幾kỷ 無vô 所sở 緣duyên 。 幾kỷ 有hữu 執chấp 受thọ 。 幾kỷ 無vô 執chấp 受thọ 。 頌tụng 曰viết 。
七thất 心tâm 法Pháp 界Giới 半bán 。 有hữu 所sở 緣duyên 餘dư 無vô 。
前tiền 八bát 界giới 及cập 聲thanh 。 無vô 執chấp 受thọ 餘dư 二nhị 。
論luận 曰viết 。 六lục 識thức 意ý 界giới 。 及cập 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 諸chư 心tâm 所sở 法pháp 。 名danh 有hữu 所sở 緣duyên 。 有hữu 所sở 緣duyên 故cố 。 如như 人nhân 有hữu 子tử 。 所sở 緣duyên 所sở 行hành 及cập 與dữ 境cảnh 界giới 。 名danh 義nghĩa 差sai 別biệt 。 餘dư 十thập 色sắc 界giới 。 及cập 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 名danh 無vô 所sở 緣duyên 。 義nghĩa 准chuẩn 成thành 故cố 。 此thử 中trung 上thượng 座tòa 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 五ngũ 識thức 依y 緣duyên 俱câu 非phi 實thật 有hữu 。 極cực 微vi 一nhất 一nhất 不bất 成thành 所sở 依y 所sở 緣duyên 事sự 故cố 。 眾chúng 微vi 和hòa 合hợp 。 方phương 成thành 所sở 依y 所sở 緣duyên 事sự 故cố 。 為vi 成thành 此thử 義nghĩa 。 謬mậu 引dẫn 聖thánh 言ngôn 。
佛Phật 告cáo 多đa 聞văn 。 諸chư 聖thánh 弟đệ 子tử 。
汝nhữ 等đẳng 今kim 者giả 。 應ưng 如như 是thị 學học 。 諸chư 有hữu 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 眼nhãn 所sở 識thức 色sắc 。 此thử 中trung 都đô 無vô 常thường 性tánh 恆hằng 性tánh 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 無vô 顛điên 倒đảo 性tánh 。 出xuất 世thế 聖Thánh 諦Đế 。 皆giai 是thị 虛hư 偽ngụy 妄vọng 失thất 之chi 法pháp 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 彼bỉ 謂vị 五ngũ 識thức 若nhược 緣duyên 實thật 境cảnh 。 不bất 應ưng 聖thánh 智trí 觀quán 彼bỉ 所sở 緣duyên 。 皆giai 是thị 虛hư 偽ngụy 妄vọng 失thất 之chi 法pháp 。 由do 此thử 所sở 依y 亦diệc 非phi 實thật 有hữu 。 准chuẩn 所sở 緣duyên 境cảnh 不bất 說thuyết 而nhi 成thành 。 又hựu 彼bỉ 師sư 徒đồ 串xuyến 習tập 世thế 典điển 。 引dẫn 眾chúng 盲manh 喻dụ 。 證chứng 已dĩ 義nghĩa 宗tông 。 傳truyền 說thuyết 。 如như 盲manh 一nhất 一nhất 各các 住trụ 。 無vô 見kiến 色sắc 用dụng 。 眾chúng 盲manh 和hòa 集tập 。 見kiến 用dụng 亦diệc 無vô 。 如như 是thị 極cực 微vi 一nhất 一nhất 各các 住trụ 。 無vô 依y 緣duyên 用dụng 。 眾chúng 多đa 和hòa 集tập 。 此thử 用dụng 亦diệc 無vô 。 故cố 處xứ 是thị 假giả 。 唯duy 界giới 是thị 實thật 。 彼bỉ 部bộ 義nghĩa 宗tông 。 略lược 述thuật 如như 是thị 。 今kim 謂vị 彼bỉ 論luận 涉thiệp 壞hoại 法pháp 宗tông 。 故cố 有hữu 智trí 人nhân 不bất 應ưng 欣hân 慕mộ 。 五ngũ 識thức 不bất 緣duyên 非phi 實thật 有hữu 境cảnh 。 和hòa 集tập 極cực 微vi 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 又hựu 五ngũ 識thức 身thân 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 不bất 緣duyên 眾chúng 微vi 和hòa 合hợp 為vi 境cảnh 。 非phi 和hòa 合hợp 名danh 別biệt 目mục 少thiểu 法pháp 。 可khả 離ly 分phân 別biệt 所sở 見kiến 乃nãi 至chí 所sở 觸xúc 事sự 成thành 。 以dĩ 彼bỉ 和hòa 合hợp 無vô 別biệt 法pháp 故cố 。 唯duy 是thị 計kế 度độ 分phân 別biệt 所sở 取thủ 。 五ngũ 識thức 無vô 有hữu 計kế 度độ 功công 能năng 。 是thị 故cố 不bất 緣duyên 和hòa 合hợp 為vi 境cảnh 。 即tức 諸chư 極cực 微vi 。 和hòa 集tập 安an 布bố 。 恆hằng 為vi 五ngũ 識thức 生sanh 起khởi 依y 緣duyên 。 無vô 有hữu 極cực 微vi 不bất 和hòa 集tập 故cố 。 設thiết 有hữu 極cực 微vi 不bất 和hòa 集tập 者giả 。 是thị 彼bỉ 類loại 故cố 。 亦diệc 屬thuộc 依y 緣duyên 。 然nhiên 五ngũ 識thức 身thân 。 唯duy 用dụng 和hòa 集tập 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 不bất 緣duyên 彼bỉ 起khởi 。 猶do 如như 雖tuy 有hữu 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 色sắc 等đẳng 境cảnh 界giới 。 以dĩ 五ngũ 識thức 身thân 唯duy 現hiện 境cảnh 故cố 不bất 緣duyên 彼bỉ 起khởi 。 雖tuy 不bất 緣duyên 彼bỉ 而nhi 五ngũ 境cảnh 攝nhiếp 。 又hựu 眼nhãn 識thức 不bất 緣duyên 和hòa 合hợp 為vi 境cảnh 。 以dĩ 青thanh 等đẳng 顯hiển 色sắc 應ưng 非phi 實thật 故cố 。 若nhược 眼nhãn 識thức 緣duyên 和hòa 合hợp 為vi 境cảnh 。 青thanh 黃hoàng 等đẳng 覺giác 應ưng 決quyết 定định 無vô 。 青thanh 等đẳng 不bất 應ưng 。 是thị 和hòa 合hợp 故cố 。 若nhược 是thị 和hòa 合hợp 應ưng 非phi 實thật 有hữu 。 是thị 則tắc 顯hiển 色sắc 。 亦diệc 假giả 非phi 真chân 。 無vô 容dung 眼nhãn 識thức 不bất 取thủ 青thanh 等đẳng 。 有hữu 意ý 識thức 能năng 分phân 別biệt 青thanh 等đẳng 。 若nhược 言ngôn 青thanh 等đẳng 如như 和hòa 合hợp 者giả 。 其kỳ 理lý 不bất 然nhiên 。 以dĩ 就tựu 勝thắng 義nghĩa 。 非phi 許hứa 和hòa 合hợp 是thị 色sắc 性tánh 故cố 。 有hữu 諸chư 師sư 說thuyết 。 和hòa 合hợp 亦diệc 非phi 意ý 識thức 境cảnh 故cố 。 或hoặc 五ngũ 識thức 身thân 。 唯duy 緣duyên 勝thắng 義nghĩa 。 世thế 俗tục 唯duy 是thị 意ý 識thức 所sở 緣duyên 。 故cố 無vô 青thanh 等đẳng 同đồng 和hòa 合hợp 過quá 。 如như 取thủ 未vị 來lai 不bất 見kiến 滅diệt 色sắc 。 於ư 何hà 分phần/phân 位vị 緣duyên 和hòa 合hợp 耶da 。 於ư 彼bỉ 所sở 依y 已dĩ 滅diệt 分phần/phân 位vị 。 豈khởi 不bất 此thử 位vị 無vô 和hòa 合hợp 耶da 。 餘dư 位vị 亦diệc 無vô 。 何hà 獨độc 責trách 此thử 。 如như 青thanh 等đẳng 有hữu 和hòa 合hợp 本bổn 無vô 。 唯duy 分phân 別biệt 心tâm 計kế 度độ 而nhi 取thủ 。 如như 於ư 現hiện 世thế 和hòa 集tập 色sắc 等đẳng 。 起khởi 總tổng 計kế 度độ 名danh 和hòa 合hợp 覺giác 。 如như 是thị 亦diệc 應ưng 由do 覺giác 慧tuệ 力lực 。 於ư 已dĩ 滅diệt 位vị 不bất 集tập 色sắc 等đẳng 。 起khởi 總tổng 計kế 度độ 名danh 和hòa 合hợp 覺giác 。 又hựu 如như 覺giác 慧tuệ 。 雖tuy 集tập 去khứ 來lai 現hiện 在tại 。 等đẳng 色sắc 總tổng 為vi 一nhất 聚tụ 。 名danh 色sắc 蘊uẩn 覺giác 。 而nhi 去khứ 來lai 等đẳng 諸chư 色sắc 不bất 同đồng 。 不bất 可khả 集tập 為vi 一nhất 和hòa 合hợp 聚tụ 。 雖tuy 彼bỉ 一nhất 一nhất 各các 起khởi 蘊uẩn 覺giác 。 而nhi 去khứ 來lai 等đẳng 諸chư 色sắc 不bất 同đồng 。 應ưng 不bất 總tổng 生sanh 一nhất 色sắc 蘊uẩn 覺giác 。 然nhiên 有hữu 如như 是thị 總tổng 色sắc 蘊uẩn 覺giác 。 故cố 知tri 亦diệc 於ư 已dĩ 滅diệt 色sắc 等đẳng 。 彼bỉ 雖tuy 離ly 散tán 不bất 可khả 和hòa 集tập 。 而nhi 覺giác 慧tuệ 力lực 。 攝nhiếp 為vi 一nhất 聚tụ 。 成thành 和hòa 合hợp 覺giác 。 理lý 不bất 相tương 違vi 。 緣duyên 一nhất 合hợp 境cảnh 名danh 和hòa 合hợp 覺giác 。 如như 於ư 已dĩ 滅diệt 青thanh 色sắc 境cảnh 界giới 。 謂vị 是thị 青thanh 性tánh 覺giác 相tương/tướng 分phân 明minh 。 復phục 為vì 他tha 說thuyết 。 我ngã 見kiến 如như 是thị 。 如như 是thị 青thanh 性tánh 。 如như 是thị 於ư 彼bỉ 。 已dĩ 滅diệt 色sắc 等đẳng 。 起khởi 和hòa 合hợp 覺giác 。 明minh 了liễu 現hiện 前tiền 。 亦diệc 為vì 他tha 說thuyết 。 我ngã 見kiến 如như 是thị 。 如như 是thị 和hòa 合hợp 。 若nhược 執chấp 意ý 識thức 亦diệc 不bất 能năng 緣duyên 。 和hòa 合hợp 為vi 境cảnh 。 是thị 則tắc 應ưng 許hứa 諸chư 和hòa 合hợp 覺giác 無vô 有hữu 所sở 緣duyên 。 若nhược 謂vị 即tức 緣duyên 所sở 依y 為vi 境cảnh 。 是thị 則tắc 應ưng 名danh 緣duyên 色sắc 等đẳng 覺giác 。 色sắc 等đẳng 一nhất 一nhất 。 非phi 和hòa 合hợp 故cố 。 何hà 得đắc 說thuyết 名danh 緣duyên 和hòa 合hợp 覺giác 。 若nhược 謂vị 施thi 設thiết 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 不bất 可khả 無vô 境cảnh 有hữu 施thi 設thiết 故cố 。 非phi 畢tất 竟cánh 無vô 可khả 施thi 設thiết 有hữu 。 是thị 故cố 意ý 識thức 。 亦diệc 有hữu 能năng 緣duyên 和hòa 合hợp 為vi 境cảnh 非phi 五ngũ 識thức 身thân 。 以dĩ 彼bỉ 唯duy 緣duyên 實thật 有hữu 境cảnh 故cố 。 若nhược 執chấp 極cực 微vi 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 眼nhãn 識thức 不bất 緣duyên 實thật 有hữu 為vi 境cảnh 。 此thử 執chấp 不bất 然nhiên 。 是thị 可khả 見kiến 故cố 。 而nhi 不bất 了liễu 者giả 。 由do 彼bỉ 眼nhãn 根căn 取thủ 境cảnh 麁thô 故cố 。 又hựu 彼bỉ 眼nhãn 識thức 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 諸chư 有hữu 殊thù 勝thắng 智trí 慧tuệ 力lực 者giả 。 乃nãi 能năng 了liễu 別biệt 細tế 極cực 微vi 相tương/tướng 。 如như 遠viễn 近cận 觀quán 錦cẩm 繡tú 文văn 像tượng 又hựu 如như 先tiên 說thuyết 。 先tiên 何hà 所sở 說thuyết 。 謂vị 無vô 極cực 微vi 不bất 和hòa 集tập 故cố 。 既ký 常thường 和hòa 集tập 。 非phi 不bất 可khả 見kiến 。 有hữu 說thuyết 。 極cực 微vi 性tánh 相tướng 安an 立lập 。 彼bỉ 於ư 眼nhãn 識thức 為vi 所sở 緣duyên 定định 。 眼nhãn 識thức 於ư 彼bỉ 非phi 定định 現hiện 行hành 。 不bất 能năng 一nhất 一nhất 別biệt 相tướng 見kiến 者giả 。 不bất 和hòa 會hội 故cố 。 非phi 非phi 相tướng 故cố 。 以dĩ 有hữu 諸chư 法pháp 雖tuy 是thị 可khả 見kiến 有hữu 少thiểu 因nhân 緣duyên 。 而nhi 不bất 能năng 見kiến 。 如như 不bất 能năng 見kiến 水thủy 中trung 鹽diêm 色sắc 。 及cập 不bất 能năng 見kiến 壁bích 等đẳng 障chướng 色sắc 。 又hựu 不bất 達đạt 義nghĩa 。 妄vọng 引dẫn 聖thánh 言ngôn 。 若nhược 執chấp 彼bỉ 經kinh 有hữu 此thử 義nghĩa 者giả 。 意ý 識thức 所sở 緣duyên 亦diệc 應ưng 非phi 實thật 。 同đồng 說thuyết 虛hư 偽ngụy 妄vọng 失thất 法pháp 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 緣duyên 實thật 覺giác 慧tuệ 應ưng 無vô 。 是thị 則tắc 分phân 明minh 崩băng 壞hoại 法pháp 論luận 。 若nhược 言ngôn 意ý 識thức 通thông 無vô 漏lậu 故cố 無vô 斯tư 過quá 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 亦diệc 以dĩ 總tổng 法pháp 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 汝nhữ 宗tông 又hựu 許hứa 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 通thông 無vô 漏lậu 故cố 。 不bất 應ưng 妄vọng 執chấp 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 唯duy 假giả 非phi 實thật 。 有hữu 世thế 間gian 智trí 緣duyên 界giới 為vi 境cảnh 。 彼bỉ 所sở 緣duyên 界giới 亦diệc 應ưng 非phi 實thật 。 然nhiên 彼bỉ 經kinh 說thuyết 。 六lục 識thức 所sở 緣duyên 皆giai 虛hư 偽ngụy 等đẳng 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 故cố 說thuyết 有hữu 漏lậu 所sở 緣duyên 唯duy 假giả 。 但đãn 由do 貪tham 著trước 自tự 所sở 樂lạc 宗tông 。 若nhược 爾nhĩ 彼bỉ 經kinh 復phục 有hữu 何hà 義nghĩa 。 愚ngu 夫phu 長trường 夜dạ 。 於ư 色sắc 等đẳng 境cảnh 。 妄vọng 執chấp 常thường 等đẳng 真chân 實thật 性tánh 相tướng 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 教giáo 聖thánh 弟đệ 子tử 。 如như 實thật 觀quán 彼bỉ 離ly 諸chư 妄vọng 執chấp 。 謂vị 去khứ 來lai 今kim 六lục 識thức 所sở 識thức 。 如như 彼bỉ 妄vọng 執chấp 常thường 等đẳng 都đô 無vô 。 皆giai 是thị 虛hư 偽ngụy 妄vọng 失thất 之chi 法pháp 。 此thử 顯hiển 妄vọng 執chấp 所sở 取thủ 境cảnh 虛hư 。 不bất 顯hiển 所sở 緣duyên 皆giai 非phi 是thị 實thật 。 故cố 彼bỉ 經kinh 後hậu 。 復phục 作tác 是thị 言ngôn 。 有hữu 能năng 如như 是thị 。 如như 實thật 觀quán 者giả 。 於ư 去khứ 來lai 今kim 。 眼nhãn 所sở 識thức 色sắc 。 諸chư 邪tà 勝thắng 解giải 想tưởng 心tâm 見kiến 倒đảo 。 貪tham 身thân 繫hệ 等đẳng 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 彼bỉ 皆giai 永vĩnh 斷đoạn 。 是thị 故cố 於ư 中trung 。 愚ngu 夫phu 妄vọng 見kiến 所sở 執chấp 常thường 等đẳng 。 佛Phật 聖thánh 弟đệ 子tử 。 觀quán 為vi 虛hư 偽ngụy 妄vọng 失thất 之chi 法pháp 。 非phi 觀quán 境cảnh 體thể 為vi 虛hư 偽ngụy 等đẳng 。 是thị 謂vị 契Khế 經Kinh 不bất 違vi 理lý 義nghĩa 。 又hựu 如như 是thị 釋thích 其kỳ 理lý 必tất 然nhiên 。 由do 彼bỉ 經kinh 說thuyết 。 於ư 去khứ 來lai 今kim 。 眼nhãn 所sở 識thức 色sắc 。 非phi 有hữu 眼nhãn 識thức 能năng 識thức 去khứ 來lai 。 又hựu 非phi 去khứ 來lai 可khả 有hữu 和hòa 合hợp 。 又hựu 非phi 汝nhữ 等đẳng 許hứa 有hữu 去khứ 來lai 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 引dẫn 彼bỉ 聖thánh 教giáo 證chứng 成thành 五ngũ 識thức 緣duyên 和hòa 合hợp 境cảnh 。 此thử 契Khế 經Kinh 義nghĩa 。 違vi 汝nhữ 所sở 宗tông 。 以dĩ 說thuyết 常thường 等đẳng 是thị 虛hư 等đẳng 故cố 。 又hựu 彼bỉ 經kinh 中trung 。 不bất 依y 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 境cảnh 說thuyết 。 由do 觀quán 彼bỉ 境cảnh 遠viễn 離ly 所sở 執chấp 常thường 等đẳng 性tánh 故cố 。 又hựu 說thuyết 彼bỉ 境cảnh 三tam 世thế 別biệt 故cố 。 又hựu 說thuyết 觀quán 彼bỉ 想tưởng 心tâm 見kiến 倒đảo 。 貪tham 身thân 繫hệ 等đẳng 皆giai 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 又hựu 若nhược 如như 言ngôn 。 便tiện 起khởi 定định 執chấp 於ư 深thâm 義nghĩa 趣thú 不bất 思tư 求cầu 者giả 。 受thọ 等đẳng 亦diệc 應ưng 非phi 勝thắng 義nghĩa 有hữu 。 以dĩ 於ư 六lục 境cảnh 說thuyết 虛hư 等đẳng 故cố 。 又hựu 於ư 諸chư 處xứ 唯duy 總tổng 說thuyết 言ngôn 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 如như 何hà 得đắc 知tri 。 以dĩ 界giới 和hòa 合hợp 為vi 所sở 依y 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 非phi 界giới 和hòa 集tập 為vi 所sở 依y 緣duyên 。 復phục 如như 何hà 知tri 唯duy 界giới 和hòa 集tập 。 理lý 如như 前tiền 說thuyết 。
復phục 有hữu 聖thánh 言ngôn 。 顯hiển 眼nhãn 等đẳng 識thức 非phi 緣duyên 妄vọng 境cảnh 。 故cố 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 於ư 不bất 見kiến 言ngôn 見kiến 。 於ư 見kiến 言ngôn 不bất 見kiến 。 此thử 非phi 聖thánh 語ngữ 。 於ư 見kiến 言ngôn 見kiến 。 於ư 不bất 見kiến 言ngôn 不bất 見kiến 。 此thử 是thị 聖thánh 語ngữ 。 若nhược 眼nhãn 等đẳng 識thức 緣duyên 妄vọng 境cảnh 者giả 。 於ư 見kiến 言ngôn 見kiến 。 應ưng 非phi 聖thánh 語ngữ 。 於ư 見kiến 言ngôn 不bất 見kiến 。 應ưng 是thị 聖thánh 語ngữ 。 若nhược 謂vị 隨tùy 俗tục 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 無vô 斯tư 過quá 者giả 。 則tắc 應ưng 意ý 識thức 說thuyết 。 緣duyên 實thật 者giả 亦diệc 隨tùy 俗tục 言ngôn 。 是thị 即tức 一nhất 切thiết 唯duy 有hữu 假giả 說thuyết 。 便tiện 為vi 安an 住trụ 壞hoại 法pháp 論luận 宗tông 。 或hoặc 應ưng 辯biện 析tích 。 差sai 別biệt 道Đạo 理lý 。 又hựu 此thử 聖thánh 語ngữ 。 依y 何hà 境cảnh 說thuyết 。 若nhược 依y 和hòa 合hợp 。 眼nhãn 識thức 不bất 緣duyên 和hòa 合hợp 為vi 境cảnh 。 已dĩ 廣quảng 成thành 立lập 。 若nhược 依y 和hòa 集tập 即tức 是thị 勝thắng 義nghĩa 。 何hà 謂vị 見kiến 言ngôn 隨tùy 世thế 俗tục 說thuyết 又hựu 所sở 見kiến 色sắc 唯duy 是thị 勝thắng 義nghĩa 。 於ư 見kiến 見kiến 言ngôn 可khả 隨tùy 俗tục 說thuyết 。 言ngôn 於ư 諸chư 方phương 。 不bất 決quyết 定định 故cố 。 非phi 所sở 見kiến 色sắc 是thị 隨tùy 俗tục 言ngôn 。 而nhi 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 大đại 母mẫu 當đương 知tri 。 於ư 所sở 見kiến 中trung 唯duy 有hữu 見kiến 語ngữ 。 此thử 就tựu 增tăng 益ích 常thường 等đẳng 性tánh 相tướng 。 說thuyết 此thử 唯duy 言ngôn 。 非phi 於ư 見kiến 境cảnh 。 又hựu 於ư 色sắc 處xứ 。 說thuyết 名danh 有hữu 見kiến 及cập 有hữu 對đối 故cố 。 於ư 聲thanh 等đẳng 處xứ 別biệt 異dị 說thuyết 故cố 。 處xử 非phi 假giả 有hữu 。 非phi 於ư 假giả 有hữu 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 瓶bình 等đẳng 法pháp 上thượng 有hữu 差sai 別biệt 說thuyết 。 唯duy 於ư 實thật 有hữu 色sắc 等đẳng 法pháp 上thượng 。 有hữu 自tự 共cộng 相tương 差sai 別biệt 說thuyết 故cố 。 又hựu 於ư 此thử 中trung 。 觸xúc 法pháp 處xứ 界giới 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 而nhi 言ngôn 觸xúc 法pháp 處xứ 唯duy 是thị 假giả 。 界giới 是thị 實thật 耶da 。 若nhược 言ngôn 此thử 二nhị 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 多đa 物vật 和hòa 合hợp 方phương 得đắc 處xứ 名danh 。 一nhất 一nhất 別biệt 物vật 。 即tức 得đắc 名danh 界giới 。 觸xúc 處xứ 可khả 爾nhĩ 。 法pháp 處xứ 云vân 何hà 。 汝nhữ 宗tông 法pháp 處xứ 雖tuy 有hữu 三tam 法pháp 。 而nhi 無vô 積tích 集tập 。 法Pháp 界Giới 何hà 異dị 。 又hựu 彼bỉ 建kiến 立lập 處xứ 界giới 不bất 同đồng 。 都đô 無vô 正chánh 理lý 及cập 所sở 餘dư 量lượng 。 但đãn 彼bỉ 上thượng 座tòa 。 隨tùy 意ý 而nhi 立lập 。 傍bàng 觀quan 鑒giám 人nhân 不bất 應ưng 信tín 受thọ 又hựu 若nhược 處xứ 假giả 界giới 是thị 勝thắng 義nghĩa 。 上thượng 座tòa 此thử 論luận 便tiện 違vi 經kinh 說thuyết 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 喬kiều 答đáp 摩ma 尊tôn 餘dư 處xứ 說thuyết 言ngôn 。 我ngã 覺giác 一nhất 切thiết 。 依y 何hà 一nhất 切thiết 言ngôn 我ngã 覺giác 耶da 。 唯duy 願nguyện 為vi 開khai 勝thắng 義nghĩa 有hữu 法pháp 。
世Thế 尊Tôn 告cáo 曰viết 。
梵Phạm 志Chí 當đương 知tri 。 言ngôn 一nhất 切thiết 者giả 。 謂vị 十thập 二nhị 處xứ 。 此thử 勝thắng 義nghĩa 有hữu 。 餘dư 皆giai 虛hư 偽ngụy 。 世Thế 尊Tôn 不bất 應ưng 依y 不bất 實thật 法pháp 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 有hữu 。 又hựu 亦diệc 不bất 應ưng 。 唯duy 證chứng 假giả 有hữu 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 空không 花hoa 論luận 者giả 。 可khả 說thuyết 此thử 言ngôn 。 稱xưng 佛Phật 為vi 師sư 。 不bất 應ưng 黨đảng 此thử 。 故cố 十thập 二nhị 處xứ 皆giai 是thị 實thật 有hữu 。 非phi 於ư 假giả 法pháp 可khả 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 。 如như 是thị 上thượng 座tòa 諸chư 有hữu 所sở 言ngôn 。 前tiền 後hậu 諦đế 觀quán 。 多đa 成thành 違vi 害hại 。 信tín 而nhi 無vô 智trí 。 同đồng 所sở 敬kính 承thừa 。 具cụ 智trí 信tín 人nhân 。 必tất 無vô 隨tùy 順thuận 。 又hựu 眾chúng 盲manh 喻dụ 。 違vi 彼bỉ 自tự 宗tông 。 一nhất 一nhất 極cực 微vi 非phi 依y 緣duyên 體thể 。 眾chúng 微vi 和hòa 合hợp 成thành 依y 緣duyên 論luận 。 彼bỉ 對đối 盲manh 喻dụ 。 極cực 不bất 相tương 符phù 。 和hòa 集tập 極cực 微vi 為vi 依y 緣duyên 論luận 。 此thử 對đối 盲manh 喻dụ 理lý 不bất 相tương 違vi 。 許hứa 一nhất 一nhất 微vi 是thị 依y 緣duyên 故cố 。 執chấp 一nhất 一nhất 微vi 非phi 可khả 見kiến 者giả 。 眾chúng 微vi 和hòa 合hợp 亦diệc 應ưng 不bất 見kiến 。 同đồng 盲manh 喻dụ 故cố 。 如như 非phi 色sắc 合hợp 。 故cố 五ngũ 識thức 身thân 。 決quyết 定định 不bất 用dụng 和hòa 合hợp 為vi 境cảnh 。 然nhiên 必tất 有hữu 境cảnh 。 故cố 以dĩ 實thật 法pháp 為vi 境cảnh 義nghĩa 成thành 。 若nhược 五ngũ 識thức 身thân 。 了liễu 勝thắng 義nghĩa 境cảnh 。 何hà 緣duyên 五ngũ 識thức 不bất 斷đoạn 結kết 耶da 。 了liễu 自tự 相tương/tướng 故cố 。 外ngoại 門môn 轉chuyển 故cố 。 無vô 等đẳng 引dẫn 故cố 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 一nhất 墮đọa 境cảnh 故cố 。 所sở 緣duyên 少thiểu 故cố 。 雖tuy 了liễu 勝thắng 義nghĩa 而nhi 不bất 斷đoạn 結kết 。 故cố 說thuyết 七thất 半bán 有hữu 所sở 緣duyên 中trung 。 五ngũ 界giới 唯duy 緣duyên 勝thắng 義nghĩa 為vi 境cảnh 。 餘dư 緣duyên 勝thắng 義nghĩa 。 亦diệc 緣duyên 世thế 俗tục 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 有hữu 所sở 緣duyên 等đẳng 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 九cửu 無vô 執chấp 受thọ 。 何hà 等đẳng 為vi 九cửu 。
謂vị 前tiền 所sở 說thuyết 七thất 有hữu 所sở 緣duyên 。 并tinh 全toàn 法Pháp 界Giới 。 此thử 八bát 及cập 聲thanh 皆giai 無vô 執chấp 受thọ 。 頌tụng 中trung 及cập 言ngôn 。 具cụ 含hàm 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 顯hiển 總tổng 集tập 。 謂vị 八bát 及cập 聲thanh 總tổng 無vô 執chấp 受thọ 。 二nhị 顯hiển 異dị 門môn 。 謂vị 餘dư 師sư 說thuyết 。 不bất 離ly 根căn 聲thanh 亦diệc 有hữu 執chấp 受thọ 。 餘dư 九cửu 通thông 二nhị 。 謂vị 五ngũ 色sắc 根căn 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 云vân 何hà 通thông 二nhị 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 住trụ 現hiện 在tại 世thế 。 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 名danh 無vô 執chấp 受thọ 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 住trụ 現hiện 在tại 世thế 不bất 離ly 五ngũ 根căn 。 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 及cập 住trụ 現hiện 在tại 。 非phi 不bất 離ly 根căn 。 名danh 無vô 執chấp 受thọ 。 是thị 故cố 九cửu 界giới 各các 通thông 二nhị 門môn 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 有hữu 執chấp 受thọ 相tương/tướng 。 標tiêu 之chi 心tâm 首thủ 。 而nhi 說thuyết 是thị 言ngôn 。 本bổn 論luận 中trung 說thuyết 。 己kỷ 身thân 所sở 攝nhiếp 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 執chấp 為vì 己kỷ 有hữu 。 即tức 心tâm 心tâm 所sở 共cộng 所sở 執chấp 持trì 。 攝nhiếp 為vi 依y 處xứ 。 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 損tổn 益ích 展triển 轉chuyển 更cánh 相tương 隨tùy 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 色sắc 等đẳng 即tức 應ưng 一nhất 向hướng 名danh 無vô 執chấp 受thọ 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 不bất 依y 彼bỉ 故cố 。 非phi 根căn 性tánh 故cố 不bất 爾nhĩ 。 色sắc 等đẳng 若nhược 不bất 離ly 根căn 。 雖tuy 非phi 所sở 依y 。 而nhi 是thị 心tâm 等đẳng 之chi 所sở 親thân 附phụ 。 故cố 無vô 此thử 失thất 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 說thuyết 。 若nhược 諸chư 色sắc 法pháp 逼bức 迫bách 斷đoạn 壞hoại 。 便tiện 能năng 生sanh 苦khổ 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 即tức 能năng 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 己kỷ 身thân 攝nhiếp 。 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 若nhược 諸chư 有hữu 情tình 。 執chấp 為vi 自tự 體thể 。 一nhất 切thiết 處xứ 時thời 。 方phương 便tiện 防phòng 護hộ 茅mao 灰hôi 火hỏa 刺thứ 霜sương 雹bạc 等đẳng 緣duyên 。 是thị 己kỷ 身thân 攝nhiếp 。 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 違vi 。 契Khế 經Kinh 所sở 說thuyết 。 故cố 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 若nhược 於ư 是thị 處xứ 。 識thức 所sở 執chấp 藏tạng 。 識thức 所sở 隨tùy 攝nhiếp 。 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 雖tuy 有hữu 是thị 說thuyết 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 有hữu 執chấp 受thọ 法pháp 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 有hữu 愛ái 及cập 有hữu 身thân 見kiến 。 執chấp 為vì 己kỷ 有hữu 。 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 二nhị 者giả 為vi 因nhân 能năng 生sanh 苦khổ 樂lạc 。 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 宿túc 業nghiệp 所sở 引dẫn 異dị 熟thục 果quả 等đẳng 。 分phần/phân 位vị 相tương 續tục 。 是thị 名danh 第đệ 二nhị 。 此thử 中trung 有hữu 愛ái 及cập 有hữu 身thân 見kiến 。 若nhược 正chánh 智trí 生sanh 。 即tức 便tiện 斷đoạn 滅diệt 。 異dị 熟thục 相tương 續tục 。 諸chư 漏lậu 盡tận 者giả 。 亦diệc 未vị 斷đoạn 滅diệt 。 是thị 故cố 若nhược 法pháp 。 既ký 執chấp 受thọ 已dĩ 。 至chí 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 隨tùy 轉chuyển 不bất 捨xả 。 此thử 法pháp 一nhất 向hướng 名danh 有hữu 執chấp 受thọ 。 是thị 為vi 經kinh 論luận 二nhị 義nghĩa 差sai 別biệt 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 有hữu 執chấp 受thọ 等đẳng 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 幾kỷ 大đại 種chủng 性tánh 。 幾kỷ 所sở 造tạo 性tánh 。 幾kỷ 可khả 積tích 集tập 。 幾kỷ 非phi 積tích 集tập 。 頌tụng 曰viết 。
觸xúc 界giới 中trung 有hữu 二nhị 。 餘dư 九cửu 色sắc 所sở 造tạo 。
法pháp 一nhất 分phần/phân 亦diệc 然nhiên 。 十thập 色sắc 可khả 積tích 集tập 。
論luận 曰viết 。 觸xúc 界giới 通thông 二nhị 。 一nhất 者giả 大đại 種chủng 。 二nhị 者giả 所sở 造tạo 。 此thử 二nhị 如như 前tiền 十thập 一nhất 觸xúc 釋thích 。 寡quả 學học 上thượng 座tòa 。 於ư 此thử 說thuyết 言ngôn 。 非phi 觸xúc 處xứ 中trung 有hữu 所sở 造tạo 色sắc 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 即tức 諸chư 大đại 種chủng 形hình 差sai 別biệt 故cố 。 謂vị 即tức 大đại 種chủng 次thứ 第đệ 安an 布bố 。 於ư 諸chư 金kim 銀ngân 頗pha 胝chi 迦ca 寶bảo 。 雲vân 母mẫu 金kim 剛cang 芭ba 蕉tiêu 練luyện 等đẳng 和hòa 合hợp 聚tụ 中trung 。 說thuyết 為vi 滑hoạt 觸xúc 。 與dữ 此thử 相tương 反phản 和hòa 合hợp 聚tụ 中trung 。 說thuyết 為vi 澁sáp 觸xúc 。 餘dư 隨tùy 所sở 應ưng 。 皆giai 即tức 大đại 種chủng 安an 布bố 差sai 別biệt 。 又hựu 眼nhãn 亦diệc 能năng 覺giác 了liễu 彼bỉ 故cố 。 彼bỉ 謂vị 依y 眼nhãn 隨tùy 取thủ 大đại 種chủng 形hình 量lượng 色sắc 相tướng 。 亦diệc 能năng 覺giác 了liễu 滑hoạt 澁sáp 等đẳng 物vật 。 故cố 知tri 滑hoạt 等đẳng 不bất 異dị 大đại 種chủng 。 此thử 說thuyết 不bất 然nhiên 。 違vi 聖thánh 教giáo 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 苾Bật 芻Sô 當đương 知tri 。 觸xúc 謂vị 外ngoại 處xứ 。 是thị 四tứ 大đại 種chủng 。 及cập 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 有hữu 色sắc 無vô 見kiến 有hữu 對đối 。 彼bỉ 不bất 許hứa 有hữu 。 如như 是thị 契Khế 經Kinh 。 不bất 應ưng 不bất 許hứa 。 入nhập 結kết 集tập 故cố 。 又hựu 不bất 違vi 害hại 諸chư 餘dư 契Khế 經Kinh 。 亦diệc 不bất 違vi 理lý 。 故cố 應ưng 成thành 量lượng 。 彼bỉ 謂vị 此thử 經Kinh 非phi 入nhập 結kết 集tập 。 越việt 總tổng 頌tụng 故cố 。 如như 說thuyết 。 製chế 造tạo 順thuận 別biệt 處xứ 經kinh 立lập 為vi 異dị 品phẩm 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 應ưng 。 棄khí 捨xả 一nhất 切thiết 。 違vi 自tự 部bộ 執chấp 聖thánh 教giáo 契Khế 經Kinh 如như 說thuyết 。 製chế 造tạo 二nhị 種chủng 空không 經kinh 立lập 為vi 異dị 品phẩm 。 亦diệc 越việt 總tổng 頌tụng 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 互hỗ 相tương 非phi 撥bát 。 若nhược 謂vị 此thử 經Kinh 非phi 聖thánh 所sở 說thuyết 違vi 餘dư 經kinh 故cố 。 法pháp 處xứ 不bất 說thuyết 無vô 色sắc 言ngôn 故cố 。 如như 舍Xá 利Lợi 子Tử 增tăng 十thập 經kinh 中trung 。 唯duy 作tác 是thị 言ngôn 。 有hữu 十thập 色sắc 處xứ 。 故cố 知tri 此thử 經Kinh 非phi 入nhập 結kết 集tập 。 但đãn 是thị 對đối 法pháp 諸chư 師sư 。 愛ái 無vô 表biểu 色sắc 。 製chế 造tạo 安an 置trí 阿a 笈cấp 摩ma 中trung 。 若nhược 爾nhĩ 對đối 法pháp 諸chư 師sư 。 豈khởi 不bất 亦diệc 能năng 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 譬thí 喻dụ 部bộ 師sư 。 憎tăng 無vô 表biểu 色sắc 。 製chế 造tạo 安an 置trí 增tăng 十thập 經kinh 中trung 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 更cánh 相tương 非phi 撥bát 。 便tiện 為vi 壞hoại 亂loạn 一nhất 切thiết 契Khế 經Kinh 。 然nhiên 增tăng 十thập 經kinh 。 為vi 顯hiển 十thập 種chủng 應ưng 遍biến 知tri 法pháp 。 故cố 但đãn 說thuyết 言ngôn 有hữu 十thập 色sắc 處xứ 。 此thử 十thập 一nhất 向hướng 苦Khổ 諦Đế 攝nhiếp 故cố 。 苦Khổ 諦Đế 唯duy 是thị 應ưng 遍biến 知tri 故cố 。 無vô 有hữu 相tương 違vi 。 無vô 表biểu 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 性tánh 故cố 。 猶do 如như 意ý 處xứ 。 亦diệc 應ưng 修tu 習tập 。 是thị 故cố 於ư 彼bỉ 。 增tăng 十thập 經kinh 中trung 。 唯duy 說thuyết 一nhất 向hướng 應ưng 遍biến 知tri 法pháp 。 豈khởi 不bất 亦diệc 是thị 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 耶da 。 此thử 難nạn/nan 不bất 然nhiên 。 立lập 諦đế 異dị 故cố 。 又hựu 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 於ư 彼bỉ 經kinh 中trung 定định 有hữu 此thử 意ý 。 言ngôn 非phi 盡tận 法pháp 。 即tức 彼bỉ 經kinh 中trung 復phục 說thuyết 十thập 種chủng 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 法pháp 謂vị 五ngũ 內nội 外ngoại 順thuận 諸chư 蓋cái 法pháp 非phi 無vô 餘dư 法pháp 亦diệc 是thị 永vĩnh 斷đoạn 。 是thị 故cố 成thành 此thử 不bất 違vi 餘dư 經kinh 。 如như 是thị 上thượng 座tòa 。 說thuyết 觸xúc 處xứ 中trung 無vô 所sở 造tạo 色sắc 。 決quyết 定định 違vi 害hại 此thử 別biệt 處xứ 經kinh 。 智trí 者giả 應ưng 了liễu 。 言ngôn 即tức 諸chư 大đại 種chủng 形hình 差sai 別biệt 故cố 者giả 。 不bất 說thuyết 正chánh 因nhân 。 云vân 何hà 定định 知tri 。 即tức 諸chư 大đại 種chủng 形hình 量lượng 差sai 別biệt 名danh 滑hoạt 等đẳng 性tánh 。 非phi 異dị 大đại 種chủng 別biệt 有hữu 滑hoạt 等đẳng 又hựu 諸chư 大đại 種chủng 。 安an 布bố 差sai 別biệt 。 即tức 諸chư 大đại 種chủng 。 非phi 諸chư 大đại 種chủng 是thị 眼nhãn 所sở 取thủ 。 眼nhãn 所sở 取thủ 者giả 。 謂vị 顯hiển 與dữ 形hình 。 如như 何hà 乃nãi 言ngôn 即tức 諸chư 大đại 種chủng 形hình 差sai 別biệt 故cố 。 豈khởi 不bất 闇ám 中trung 身thân 亦diệc 能năng 取thủ 形hình 量lượng 差sai 別biệt 。 若nhược 爾nhĩ 大đại 種chủng 應ưng 二nhị 根căn 取thủ 。 以dĩ 言ngôn 形hình 量lượng 即tức 大đại 種chủng 故cố 。 由do 此thử 即tức 破phá 彼bỉ 第đệ 二nhị 因nhân 。 謂vị 眼nhãn 亦diệc 能năng 覺giác 了liễu 彼bỉ 故cố 。 又hựu 謂vị 依y 眼nhãn 隨tùy 取thủ 大đại 種chủng 形hình 量lượng 色sắc 相tướng 亦diệc 能năng 覺giác 了liễu 滑hoạt 澁sáp 等đẳng 者giả 。 此thử 言ngôn 何hà 義nghĩa 。 若nhược 謂vị 眼nhãn 取thủ 大đại 種chủng 形hình 量lượng 。 既ký 執chấp 形hình 量lượng 不bất 異dị 大đại 種chủng 。 應ưng 許hứa 眼nhãn 根căn 能năng 取thủ 大đại 種chủng 。 若nhược 謂vị 眼nhãn 根căn 能năng 取thủ 色sắc 相tướng 。 大đại 種chủng 形hình 量lượng 隨tùy 此thử 比tỉ 知tri 。 如như 是thị 云vân 何hà 。 遮già 滑hoạt 等đẳng 異dị 大đại 種chủng 。 由do 見kiến 色sắc 相tướng 。 比tỉ 知tri 滑hoạt 等đẳng 言ngôn 即tức 大đại 種chủng 。 此thử 有hữu 何hà 因nhân 。 而nhi 言ngôn 滑hoạt 等đẳng 不bất 異dị 大đại 種chủng 。 但đãn 有hữu 虛hư 言ngôn 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。 又hựu 應ưng 謂vị 堅kiên 即tức 餘dư 三tam 大đại 安an 布bố 差sai 別biệt 如như 滑hoạt 澁sáp 等đẳng 。 謂vị 他tha 亦diệc 能năng 如như 是thị 計kế 度độ 。 餘dư 三tam 大đại 種chủng 。 安an 布bố 差sai 別biệt 。 即tức 名danh 為vi 堅kiên 。 無vô 別biệt 有hữu 堅kiên 異dị 三tam 可khả 得đắc 。 由do 無vô 異dị 因nhân 。 不bất 應ưng 別biệt 執chấp 。 故cố 彼bỉ 言ngôn 義nghĩa 。 無vô 所sở 堪kham 能năng 。 又hựu 因nhân 嗅khứu 香hương 覺giác 了liễu 苦khổ 酢tạc 。 應ưng 言ngôn 苦khổ 酢tạc 體thể 不bất 異dị 香hương 。 又hựu 滑hoạt 等đẳng 相tương/tướng 異dị 諸chư 大đại 種chủng 。 故cố 異dị 大đại 種chủng 應ưng 別biệt 有hữu 性tánh 。 謂vị 非phi 滑hoạt 性tánh 即tức 是thị 堅kiên 性tánh 。 非phi 諸chư 堅kiên 處xứ 皆giai 有hữu 滑hoạt 故cố 。 如như 地địa 即tức 堅kiên 未vị 嘗thường 相tương 離ly 滑hoạt 性tánh 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 不bất 離ly 堅kiên 亦diệc 非phi 滑hoạt 性tánh 即tức 是thị 濕thấp 性tánh 。 非phi 諸chư 濕thấp 處xứ 皆giai 有hữu 滑hoạt 故cố 。 亦diệc 非phi 滑hoạt 性tánh 即tức 是thị 煖noãn 性tánh 。 非phi 諸chư 煖noãn 處xứ 皆giai 有hữu 滑hoạt 故cố 。 亦diệc 非phi 滑hoạt 性tánh 即tức 是thị 動động 性tánh 。 非phi 息tức 等đẳng 處xứ 滑hoạt 可khả 得đắc 故cố 。 由do 此thử 故cố 知tri 滑hoạt 非phi 大đại 種chủng 。 亦diệc 非phi 不bất 有hữu 。 如như 實thật 有hữu 法pháp 。 現hiện 可khả 得đắc 故cố 。 又hựu 能năng 為vi 緣duyên 生sanh 影ảnh 像tượng 故cố 。 若nhược 謂vị 唯duy 有hữu 安an 布bố 差sai 別biệt 無vô 實thật 體thể 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 安an 布bố 差sai 別biệt 。 必tất 有hữu 所sở 依y 。 此thử 所sở 依y 體thể 即tức 滑hoạt 性tánh 故cố 。 或hoặc 應ưng 唯duy 得đắc 安an 布bố 差sai 別biệt 。 不bất 應ưng 亦diệc 了liễu 此thử 中trung 滑hoạt 性tánh 。 又hựu 契Khế 經Kinh 中trung 。 方phương 便tiện 說thuyết 有hữu 如như 是thị 滑hoạt 性tánh 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。
如Như 來Lai 皮bì 膚phu 極cực 細tế 滑hoạt 。 一nhất 切thiết 塵trần 垢cấu 不bất 著trước 身thân 。
又hựu 縱túng/tung 滑hoạt 性tánh 。 有hữu 經Kinh 無vô 經Kinh 。 然nhiên 曾tằng 無vô 經kinh 遮già 彼bỉ 有hữu 故cố 。 又hựu 與dữ 正chánh 理lý 不bất 相tương 違vi 故cố 。 如như 是thị 滑hoạt 性tánh 實thật 有hữu 義nghĩa 成thành 。 又hựu 若nhược 滑hoạt 性tánh 。 異dị 四tứ 大đại 種chủng 。 無vô 別biệt 有hữu 體thể 。 應ưng 假giả 非phi 實thật 。 是thị 則tắc 身thân 識thức 應ưng 不bất 了liễu 知tri 。 身thân 識thức 唯duy 緣duyên 勝thắng 義nghĩa 境cảnh 故cố 。 又hựu 離ly 分phân 別biệt 滑hoạt 覺giác 應ưng 無vô 。 如như 離ly 分phân 別biệt 。 於ư 諸chư 大đại 種chủng 。 一nhất 一nhất 體thể 上thượng 皆giai 有hữu 別biệt 覺giác 。 即tức 說thuyết 身thân 識thức 緣duyên 諸chư 大đại 種chủng 。 實thật 物vật 為vi 境cảnh 。 非phi 緣duyên 假giả 法pháp 。 滑hoạt 性tánh 亦diệc 然nhiên 。 既ký 身thân 所sở 取thủ 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 是thị 假giả 非phi 實thật 。 又hựu 非phi 一nhất 一nhất 大đại 種chủng 中trung 有hữu 。 故cố 異dị 大đại 種chủng 別biệt 有hữu 滑hoạt 性tánh 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 亦diệc 總tổng 成thành 立lập 異dị 四tứ 大đại 種chủng 有hữu 澁sáp 等đẳng 性tánh 。 其kỳ 中trung 差sai 別biệt 當đương 更cánh 顯hiển 示thị 。 彼bỉ 上thượng 座tòa 言ngôn 。 無vô 別biệt 所sở 造tạo 名danh 輕khinh 重trọng 性tánh 。 即tức 諸chư 大đại 種chủng 。 或hoặc 少thiểu 或hoặc 多đa 。 說thuyết 輕khinh 重trọng 故cố 。 又hựu 輕khinh 重trọng 性tánh 相tướng 待đãi 成thành 故cố 。 非phi 實thật 有hữu 體thể 。 謂vị 即tức 一nhất 物vật 待đãi 此thử 名danh 輕khinh 。 待đãi 彼bỉ 名danh 重trọng/trùng 。 非phi 堅kiên 性tánh 等đẳng 相tương 待đãi 而nhi 成thành 。 又hựu 於ư 風phong 界giới 說thuyết 輕khinh 性tánh 故cố 。 輕khinh 即tức 是thị 風phong 。 如như 本bổn 論luận 言ngôn 。 云vân 何hà 名danh 風phong 界giới 。 謂vị 輕khinh 等đẳng 動động 性tánh 。 世Thế 尊Tôn 亦diệc 說thuyết 。 諸chư 輕khinh 等đẳng 動động 性tánh 。 名danh 內nội 外ngoại 風phong 界giới 。 此thử 說thuyết 不bất 然nhiên 。 前tiền 說thuyết 大đại 種chủng 。 與dữ 此thử 相tương/tướng 異dị 。 非phi 此thử 性tánh 故cố 。 若nhược 不bất 了liễu 知tri 經kinh 論luận 義nghĩa 故cố 。 即tức 謂vị 輕khinh 性tánh 是thị 風phong 界giới 者giả 。 應ưng 說thuyết 重trọng/trùng 性tánh 是thị 何hà 大đại 種chủng 。 若nhược 說thuyết 此thử 宗tông 謂vị 有hữu 大đại 種chủng 增tăng 生sanh 重trọng 性tánh 。 重trọng/trùng 性tánh 即tức 是thị 此thử 大đại 種chủng 者giả 。 理lý 必tất 不bất 然nhiên 。 重trọng/trùng 與dữ 地địa 水thủy 相tương/tướng 各các 異dị 故cố 。 又hựu 於ư 一nhất 切thiết 。 和hòa 合hợp 聚tụ 中trung 。 皆giai 具cụ 有hữu 故cố 。 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。 若nhược 謂vị 少thiểu 多đa 故cố 無vô 過quá 者giả 。 應ưng 非phi 重trọng/trùng 性tánh 即tức 是thị 堅kiên 濕thấp 。 又hựu 許hứa 和hòa 合hợp 為vi 輕khinh 重trọng 故cố 。 身thân 識thức 不bất 應ưng 緣duyên 彼bỉ 為vi 境cảnh 。 又hựu 即tức 大đại 種chủng 眾chúng 多đa 極cực 微vi 和hòa 合hợp 聚tụ 中trung 。 許hứa 為vi 重trọng/trùng 故cố 。 即tức 應ưng 一nhất 切thiết 和hòa 合hợp 。 聚tụ 中trung 皆giai 有hữu 重trọng 性tánh 。 無vô 定định 因nhân 故cố 。 若nhược 言ngôn 大đại 種chủng 和hòa 集tập 差sai 別biệt 。 能năng 為vi 因nhân 緣duyên 。 別biệt 生sanh 重trọng 性tánh 則tắc 無vô 斯tư 過quá 。 此thử 於ư 世thế 間gian 現hiện 所sở 見kiến 故cố 。 又hựu 言ngôn 輕khinh 重trọng 相tương 待đãi 成thành 故cố 。 非phi 實thật 有hữu 者giả 。 此thử 非phi 善thiện 說thuyết 。 譬thí 如như 因nhân 果quả 。 輕khinh 重trọng 亦diệc 然nhiên 。 謂vị 如như 一nhất 物vật 待đãi 此thử 名danh 因nhân 。 非phi 即tức 待đãi 此thử 復phục 名danh 為vi 果quả 。 待đãi 彼bỉ 名danh 果quả 。 非phi 即tức 待đãi 彼bỉ 復phục 名danh 為vi 因nhân 。 如như 是thị 一nhất 物vật 待đãi 此thử 名danh 輕khinh 。 非phi 即tức 待đãi 此thử 復phục 名danh 為vi 重trọng/trùng 。 待đãi 彼bỉ 名danh 重trọng/trùng 。 非phi 即tức 待đãi 彼bỉ 復phục 名danh 為vi 輕khinh 。 因nhân 果quả 既ký 實thật 。 此thử 如như 何hà 假giả 。 故cố 唯duy 能năng 詮thuyên 相tương 待đãi 不bất 定định 。 非phi 所sở 詮thuyên 體thể 而nhi 有hữu 改cải 易dị 。 又hựu 如như 彼bỉ 此thử 岸ngạn 。 輕khinh 重trọng 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 謂vị 於ư 彼bỉ 物vật 立lập 彼bỉ 岸ngạn 名danh 。 非phi 說thuyết 此thử 岸ngạn 令linh 體thể 改cải 易dị 。 或hoặc 於ư 此thử 物vật 立lập 此thử 岸ngạn 名danh 。 非phi 說thuyết 彼bỉ 岸ngạn 令linh 體thể 改cải 易dị 。 以dĩ 即tức 一nhất 物vật 相tương 續tục 轉chuyển 時thời 。 待đãi 此thử 彼bỉ 邊biên 名danh 彼bỉ 此thử 岸ngạn 。 輕khinh 重trọng 亦diệc 然nhiên 。 體thể 非phi 不bất 定định 又hựu 如như 黑hắc 白bạch 。 輕khinh 重trọng 亦diệc 然nhiên 。 謂vị 即tức 一nhất 物vật 待đãi 此thử 名danh 黑hắc 。 待đãi 彼bỉ 名danh 白bạch 。 而nhi 非phi 顯hiển 色sắc 無vô 別biệt 有hữu 體thể 。 是thị 故cố 相tương 待đãi 。 非phi 不bất 實thật 因nhân 。 若nhược 言ngôn 待đãi 多đa 總tổng 說thuyết 一nhất 性tánh 。 如như 瓶bình 林lâm 等đẳng 。 是thị 假giả 非phi 實thật 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 故cố 非phi 實thật 者giả 。 云vân 何hà 知tri 爾nhĩ 。 應ưng 說thuyết 其kỳ 因nhân 。 此thử 且thả 非phi 因nhân 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 若nhược 言ngôn 堅kiên 等đẳng 非phi 相tướng 待đãi 成thành 此thử 相tương 待đãi 成thành 故cố 非phi 實thật 者giả 。 堅kiên 等đẳng 言ngôn 說thuyết 亦diệc 相tương 待đãi 成thành 。 待đãi 不bất 堅kiên 物vật 立lập 堅kiên 名danh 故cố 。 堅kiên 非phi 不bất 實thật 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 若nhược 謂vị 不bất 然nhiên 。 未vị 嘗thường 相tương 待đãi 說thuyết 堅kiên 為vi 濕thấp 。 不bất 相tương 似tự 故cố 。 此thử 非phi 不bất 然nhiên 。 其kỳ 所sở 待đãi 因nhân 。 一nhất 向hướng 決quyết 定định 。 義nghĩa 相tương 似tự 故cố 。 然nhiên 非phi 待đãi 餘dư 堅kiên 名danh 濕thấp 者giả 。 以dĩ 更cánh 無vô 別biệt 所sở 待đãi 因nhân 故cố 。 待đãi 不bất 堅kiên 物vật 說thuyết 此thử 為vi 堅kiên 。 未vị 嘗thường 待đãi 彼bỉ 名danh 不bất 堅kiên 物vật 。 輕khinh 重trọng 亦diệc 然nhiên 。 故cố 義nghĩa 相tương 似tự 。 雖tuy 於ư 輕khinh 聚tụ 有hữu 時thời 說thuyết 重trọng/trùng 。 而nhi 非phi 由do 說thuyết 捨xả 彼bỉ 輕khinh 性tánh 。 但đãn 餘dư 緣duyên 故cố 。 起khởi 異dị 能năng 詮thuyên 。 體thể 非phi 改cải 易dị 。 如như 前tiền 已dĩ 辯biện 。 是thị 故cố 相tương 待đãi 非phi 不bất 實thật 因nhân 。 或hoặc 諸chư 堅kiên 物vật 亦diệc 有hữu 待đãi 對đối 成thành 異dị 品phẩm 類loại 。 謂vị 或hoặc 名danh 堅kiên 。 成thành 名danh 堅kiên 勝thắng 。 或hoặc 名danh 堅kiên 極cực 。 於ư 中trung 亦diệc 說thuyết 堅kiên 名danh 不bất 堅kiên 。 其kỳ 理lý 既ký 同đồng 。 汝nhữ 應ưng 生sanh 喜hỷ 。 不bất 能năng 令linh 喜hỷ 。 輕khinh 重trọng 二nhị 物vật 。 同đồng 堅kiên 不bất 堅kiên 。 應ưng 成thành 一nhất 故cố 。 且thả 輕khinh 重trọng 性tánh 異dị 諸chư 大đại 種chủng 。 實thật 有hữu 義nghĩa 成thành 。 然nhiên 不bất 應ưng 言ngôn 相tương 待đãi 不bất 定định 應ưng 成thành 一nhất 物vật 。 如như 黑hắc 與dữ 白bạch 。 雖tuy 相tương 待đãi 對đối 。 品phẩm 類loại 不bất 同đồng 。 而nhi 非phi 一nhất 故cố 。 若nhược 言ngôn 黑hắc 白bạch 。 雖tuy 品phẩm 類loại 異dị 。 而nhi 未vị 曾tằng 有hữu 。 說thuyết 白bạch 為vi 黑hắc 黑hắc 為vi 白bạch 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 有hữu 此thử 說thuyết 故cố 。 名danh 雖tuy 不bất 定định 而nhi 體thể 不bất 易dị 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 故cố 體thể 不bất 同đồng 。 又hựu 如như 汝nhữ 說thuyết 。 微vi 火hỏa 為vi 冷lãnh 。 有hữu 微vi 煖noãn 聚tụ 。 待đãi 此thử 名danh 冷lãnh 。 待đãi 彼bỉ 名danh 煖noãn 。 名danh 雖tuy 不bất 定định 而nhi 體thể 是thị 實thật 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 有hữu 諸chư 色sắc 聚tụ 。 輕khinh 極cực 微vi 多đa 。 重trọng/trùng 極cực 微vi 少thiểu 。 此thử 聚tụ 名danh 輕khinh 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 彼bỉ 聚tụ 名danh 重trọng/trùng 。 輕khinh 重trọng 二nhị 性tánh 聚tụ 同đồng 體thể 別biệt 。 其kỳ 理lý 顯hiển 然nhiên 。 何hà 緣duyên 不bất 受thọ 。 言ngôn 於ư 風phong 界giới 說thuyết 輕khinh 性tánh 故cố 輕khinh 即tức 風phong 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 辯biện 大đại 種chủng 中trung 已dĩ 釋thích 此thử 義nghĩa 。 對đối 堅kiên 等đẳng 三tam 。 動động 最tối 難nan 了liễu 。 故cố 舉cử 輕khinh 果quả 以dĩ 顯hiển 風phong 因nhân 。 雖tuy 四tứ 大đại 種chủng 皆giai 是thị 輕khinh 因nhân 。 而nhi 就tựu 增tăng 強cường/cưỡng 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 火hỏa 雖tuy 增tăng 強cường/cưỡng 而nhi 不bất 決quyết 定định 。 又hựu 輕khinh 與dữ 動động 相tương 順thuận 相tương 似tự 。 故cố 論luận 經kinh 言ngôn 。 輕khinh 等đẳng 動động 性tánh 。 若nhược 唯duy 如như 言ngôn 定định 取thủ 義nghĩa 者giả 。 即tức 彼bỉ 經kinh 說thuyết 。 髮phát 毛mao 爪trảo 等đẳng 名danh 內nội 地địa 界giới 。 豈khởi 髮phát 毛mao 等đẳng 唯duy 地địa 界giới 耶da 。 是thị 故cố 彼bỉ 言ngôn 。 有hữu 別biệt 意ý 趣thú 。 不bất 應ưng 執chấp 彼bỉ 遮già 輕khinh 造tạo 色sắc 。 又hựu 阿a 笈cấp 摩ma 有hữu 如như 是thị 頌tụng 。
堅kiên 重trọng/trùng 墜trụy 身thân 中trung 。 如như 重trọng/trùng 舟chu 沈trầm 海hải 。
故cố 重trọng/trùng 如như 堅kiên 。 應ưng 實thật 有hữu 體thể 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 輕khinh 性tánh 唯duy 用dụng 重trọng/trùng 無vô 為vi 體thể 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 於ư 虛hư 空không 等đẳng 重trọng/trùng 性tánh 既ký 無vô 。 應ưng 有hữu 輕khinh 故cố 。 又hựu 於ư 薪tân 等đẳng 重trọng/trùng 性tánh 非phi 無vô 。 亦diệc 有hữu 輕khinh 故cố 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 擲trịch 置trí 水thủy 內nội 則tắc 不bất 應ưng 浮phù 。 有hữu 非phi 有hữu 性tánh 。 不bất 應ưng 俱câu 有hữu 。 亦diệc 不bất 應ưng 說thuyết 廣quảng 大đại 故cố 浮phù 。 廣quảng 大đại 是thị 形hình 非phi 觸xúc 性tánh 故cố 。 廣quảng 大đại 石thạch 等đẳng 亦diệc 應ưng 浮phù 故cố 。 又hựu 此thử 輕khinh 性tánh 是thị 輕khinh 安an 果quả 。 故cố 體thể 非phi 無vô 。 謂vị 修tu 定định 者giả 。 由do 輕khinh 安an 故cố 。 身thân 覺giác 輕khinh 觸xúc 。 不bất 應ứng 用dụng 無vô 作tác 輕khinh 安an 果quả 。 若nhược 唯duy 令linh 身thân 離ly 重trọng/trùng 觸xúc 故cố 名danh 為vi 果quả 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 輕khinh 性tánh 是thị 身thân 長trường 養dưỡng 因nhân 故cố 。 不bất 應ưng 謂vị 無vô 。 亦diệc 能năng 長trưởng 養dưỡng 。 以dĩ 離ly 輕khinh 安an 。 應ưng 長trưởng 養dưỡng 故cố 。 若nhược 謂vị 輕khinh 安an 能năng 除trừ 重trọng/trùng 觸xúc 。 唯duy 大đại 種chủng 生sanh 名danh 長trưởng 養dưỡng 者giả 。 應ưng 謂vị 輕khinh 安an 滅diệt 餘dư 大đại 種chủng 生sanh 。 餘dư 大đại 種chủng 。 即tức 名danh 長trưởng 養dưỡng 。 何hà 滅diệt 重trọng/trùng 為vi 。 重trọng/trùng 性tánh 如như 輕khinh 應ưng 非phi 別biệt 有hữu 。 則tắc 與dữ 上thượng 座tòa 所sở 執chấp 應ưng 同đồng 。 然nhiên 不bất 應ưng 理lý 。 輕khinh 重trọng 二nhị 相tương/tướng 。 諸chư 大đại 種chủng 中trung 。 皆giai 無vô 有hữu 故cố 。 若nhược 執chấp 輕khinh 性tánh 即tức 諸chư 大đại 種chủng 少thiểu 分phần 為vi 體thể 。 應ưng 執chấp 輕khinh 安an 現hiện 在tại 前tiền 故cố 。 少thiểu 大đại 種chủng 生sanh 。 何hà 故cố 輕khinh 安an 與dữ 諸chư 大đại 種chủng 相tương 違vi 而nhi 起khởi 。 若nhược 相tương 違vi 者giả 。 少thiểu 亦diệc 應ưng 不bất 生sanh 。 若nhược 不bất 相tương 違vi 。 誰thùy 障chướng 多đa 不bất 起khởi 。 故cố 輕khinh 不bất 應ưng 是thị 輕khinh 安an 果quả 。 又hựu 輕khinh 非phi 用dụng 重trọng/trùng 無vô 為vi 性tánh 。 品phẩm 類loại 異dị 故cố 。 猶do 如như 重trọng/trùng 性tánh 。 又hựu 阿a 笈cấp 摩ma 說thuyết 有hữu 輕khinh 重trọng 。 如như 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 如như 諸chư 鐵thiết 團đoàn 或hoặc 諸chư 鐵thiết 鍱diệp 。 若nhược 時thời 有hữu 火hỏa 。 有hữu 極cực 煖noãn 熱nhiệt 。
爾nhĩ 時thời 便tiện 有hữu 。 極cực 軟nhuyễn 極cực 輕khinh 極cực 調điều 柔nhu 用dụng 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 極cực 堅kiên 極cực 重trọng 極cực 不bất 調điều 柔nhu 。 我ngã 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 有hữu 輕khinh 安an 。 則tắc 便tiện 有hữu 輕khinh 有hữu 調điều 柔nhu 用dụng 。 堪kham 任nhậm 修tu 斷đoạn 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 即tức 便tiện 有hữu 重trọng 。 無vô 調điều 柔nhu 用dụng 。 不bất 任nhậm 修tu 斷đoạn 。
說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 順Thuận 正Chánh 理Lý 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ