阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 藏Tạng 顯Hiển 宗Tông 論Luận
Quyển 38
尊Tôn 者Giả 眾Chúng 賢Hiền 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 藏Tạng 顯Hiển 宗Tông 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 八bát
尊tôn 者giả 眾chúng 賢hiền 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
辯Biện 定Định 品Phẩm 第đệ 九cửu 之chi 一nhất
如như 是thị 已dĩ 辯biện 。 諸chư 智trí 差sai 別biệt 。 次thứ 當đương 分phân 別biệt 智trí 所sở 依y 定định 。 唯duy 諸chư 靜tĩnh 慮lự 能năng 具cụ 為vi 依y 。 故cố 於ư 此thử 中trung 先tiên 辯biện 靜tĩnh 慮lự 。 或hoặc 於ư 先tiên 辯biện 。 共cộng 功công 德đức 中trung 已dĩ 辯biện 智trí 所sở 成thành 無vô 諍tranh 等đẳng 功công 德đức 。 餘dư 所sở 成thành 德đức 今kim 次thứ 當đương 辨biện 。 於ư 中trung 先tiên 辯biện 所sở 依y 止chỉ 定định 。 且thả 諸chư 定định 內nội 靜tĩnh 慮lự 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
靜tĩnh 慮lự 四tứ 各các 二nhị 。 於ư 中trung 生sanh 已dĩ 說thuyết 。
定định 謂vị 善thiện 一nhất 境cảnh 。 并tinh 伴bạn 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。
初sơ 具cụ 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 。 後hậu 漸tiệm 離ly 前tiền 支chi 。
論luận 曰viết 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 多đa 依y 靜tĩnh 慮lự 。 故cố 應ưng 先tiên 辯biện 靜tĩnh 慮lự 差sai 別biệt 。 此thử 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 初sơ 二nhị 三tam 四tứ 。 豈khởi 諸chư 靜tĩnh 慮lự 無vô 如như 慈từ 等đẳng 不bất 共cộng 名danh 想tưởng 。 而nhi 今kim 但đãn 就tựu 初sơ 等đẳng 四tứ 數số 建kiến 立lập 別biệt 名danh 。 此thử 中trung 非phi 無vô 不bất 共cộng 名danh 想tưởng 。 然nhiên 無vô 唯duy 遍biến 攝nhiếp 一nhất 地địa 名danh 。 以dĩ 諸chư 靜tĩnh 慮lự 。 各các 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 定định 及cập 生sanh 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 諸chư 生sanh 靜tĩnh 慮lự 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 謂vị 第đệ 四tứ 八bát 。 初sơ 二nhị 餘dư 三tam 。 無vô 有hữu 別biệt 名danh 。 總tổng 詮thuyên 一nhất 地địa 。 諸chư 定định 靜tĩnh 慮lự 總tổng 相tương/tướng 無vô 別biệt 。 謂vị 此thử 四tứ 體thể 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 皆giai 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 以dĩ 善thiện 等đẳng 持trì 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 若nhược 并tinh 助trợ 伴bạn 五ngũ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 此thử 二nhị 既ký 同đồng 難nan 知tri 差sai 別biệt 。 相tương/tướng 雖tuy 無vô 別biệt 而nhi 地địa 有hữu 異dị 。 為vi 顯hiển 地địa 異dị 就tựu 數số 標tiêu 名danh 。 故cố 說thuyết 為vi 初sơ 。 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 。 此thử 中trung 經kinh 主chủ 自tự 興hưng 問vấn 答đáp 。 何hà 名danh 一nhất 境cảnh 性tánh 。 謂vị 專chuyên 一nhất 所sở 緣duyên 。 彼bỉ 答đáp 非phi 理lý 。 眼nhãn 意ý 二nhị 識thức 若nhược 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 。 應ưng 名danh 一nhất 境cảnh 性tánh 。 故cố 於ư 此thử 處xứ 應ưng 求cầu 別biệt 理lý 。 謂vị 若nhược 依y 止chỉ 一nhất 所sở 依y 根căn 專chuyên 一nhất 所sở 緣duyên 名danh 一nhất 境cảnh 性tánh 。 豈khởi 不bất 一nhất 念niệm 無vô 易dị 所sở 緣duyên 。 應ưng 一nhất 切thiết 心tâm 中trung 。 皆giai 有hữu 一nhất 境cảnh 性tánh 。 理lý 實thật 皆giai 有hữu 一nhất 一nhất 剎sát 那na 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 一nhất 境cảnh 轉chuyển 故cố 。 然nhiên 非phi 一nhất 切thiết 皆giai 得đắc 定định 名danh 。 以dĩ 於ư 此thử 中trung 說thuyết 一nhất 境cảnh 性tánh 但đãn 為vi 顯hiển 示thị 由do 勝thắng 等đẳng 持trì 令linh 善thiện 心tâm 心tâm 所sở 相tương 續tục 而nhi 轉chuyển 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 心tâm 依y 一nhất 根căn 轉chuyển 。 引dẫn 緣duyên 自tự 境cảnh 餘dư 心tâm 續tục 生sanh 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 應ưng 離ly 心tâm 外ngoại 無vô 別biệt 等đẳng 持trì 。 此thử 難nạn/nan 不bất 然nhiên 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 謂vị 先tiên 廣quảng 辯biện 心tâm 所sở 法pháp 中trung 。 已dĩ 辯biện 等đẳng 持trì 離ly 心tâm 別biệt 有hữu 。 謂vị 若nhược 心tâm 體thể 。 即tức 三tam 摩ma 地địa 。 令linh 心tâm 作tác 等đẳng 亦diệc 應ưng 無vô 別biệt 。 差sai 別biệt 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 難nạn/nan 具cụ 顯hiển 如như 前tiền 。 故cố 非phi 即tức 心tâm 名danh 三tam 摩ma 地địa 。 依y 何hà 義nghĩa 故cố 立lập 靜tĩnh 慮lự 名danh 。 由do 依y 此thử 寂tịch 靜tĩnh 方phương 能năng 審thẩm 慮lự 故cố 。 審thẩm 慮lự 即tức 是thị 實thật 了liễu 知tri 義nghĩa 。 如như 說thuyết 心tâm 在tại 定định 。 能năng 如như 實thật 了liễu 知tri 。 審thẩm 慮lự 義nghĩa 中trung 置trí 地địa 界giới 故cố 。 此thử 論luận 宗tông 審thẩm 慮lự 。 定định 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 依y 訓huấn 釋thích 理lý 。 此thử 是thị 凝ngưng 寂tịch 思tư 度độ 境cảnh 處xứ 得đắc 靜tĩnh 慮lự 名danh 。 定định 令linh 慧tuệ 生sanh 無vô 濁trược 亂loạn 故cố 。 有hữu 說thuyết 此thử 定định 持trì 勝thắng 遍biến 緣duyên 。 如như 理lý 思tư 惟duy 。 故cố 名danh 靜tĩnh 慮lự 。 勝thắng 言ngôn 簡giản 欲dục 界giới 遍biến 緣duyên 。 簡giản 無vô 色sắc 如như 理lý 思tư 惟duy 。 簡giản 異dị 顛điên 倒đảo 能năng 持trì 。 此thử 定định 是thị 妙diệu 等đẳng 持trì 。 此thử 妙diệu 等đẳng 持trì 名danh 為vi 靜tĩnh 慮lự 。 此thử 言ngôn 顯hiển 示thị 止Chỉ 觀Quán 均quân 行hành 。 無vô 倒đảo 等đẳng 持trì 方phương 名danh 靜tĩnh 慮lự 。 若nhược 爾nhĩ 染nhiễm 污ô 寧ninh 得đắc 此thử 名danh 。 由do 彼bỉ 亦diệc 能năng 邪tà 審thẩm 慮lự 故cố 。 於ư 相tương 似tự 處xứ 亦diệc 立lập 此thử 名danh 。 如như 世thế 間gian 言ngôn 朽hủ 敗bại 種chủng 等đẳng 。 故cố 無vô 一nhất 切thiết 名danh 靜tĩnh 慮lự 失thất 。 若nhược 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 并tinh 伴bạn 立lập 為vi 四tứ 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 依y 何hà 相tương/tướng 立lập 。 初sơ 二nhị 三tam 四tứ 具cụ 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 。 建kiến 立lập 為vi 初sơ 。 謂vị 若nhược 位vị 中trung 善thiện 一nhất 境cảnh 性tánh 。 具cụ 與dữ 尋tầm 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 相tương 應ứng 。 如như 是thị 等đẳng 持trì 名danh 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 頌tụng 中trung 但đãn 說thuyết 與dữ 伺tứ 相tương 應ứng 。 已dĩ 顯hiển 與dữ 尋tầm 亦diệc 相tương 應ứng 義nghĩa 。 以dĩ 若nhược 有hữu 伺tứ 與dữ 喜hỷ 樂lạc 俱câu 。 必tất 無vô 與dữ 尋tầm 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 為vi 顯hiển 第đệ 二nhị 除trừ 伺tứ 建kiến 立lập 。 故cố 頌tụng 但đãn 說thuyết 具cụ 伺tứ 非phi 尋tầm 。 異dị 此thử 應ưng 言ngôn 具cụ 尋tầm 喜hỷ 樂lạc 。 舉cử 尋tầm 有hữu 伺tứ 不bất 說thuyết 自tự 成thành 。 漸tiệm 離ly 前tiền 支chi 立lập 二nhị 三tam 四tứ 。 離ly 伺tứ 有hữu 二nhị 離ly 二nhị 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 具cụ 離ly 三tam 種chủng 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 故cố 一nhất 境cảnh 性tánh 分phân 為vi 四tứ 種chủng 。 已dĩ 辯biện 靜tĩnh 慮lự 。 無vô 色sắc 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
無vô 色sắc 亦diệc 如như 是thị 。 四tứ 蘊uẩn 離ly 下hạ 地địa 。
并tinh 上thượng 三tam 近cận 分phần/phân 。 總tổng 名danh 除trừ 色sắc 想tưởng 。
無vô 色sắc 謂vị 無vô 色sắc 。 後hậu 色sắc 起khởi 從tùng 心tâm 。
空không 無vô 邊biên 等đẳng 三tam 。 名danh 從tùng 加gia 行hành 立lập 。
非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 。 昧muội 劣liệt 故cố 立lập 名danh 。
論luận 曰viết 。 此thử 與dữ 靜tĩnh 慮lự 數số 自tự 性tánh 同đồng 。 謂vị 四tứ 各các 二nhị 。 生sanh 如như 前tiền 說thuyết 。 即tức 世thế 品phẩm 說thuyết 。 由do 生sanh 有hữu 四tứ 。 定định 無vô 色sắc 體thể 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 亦diệc 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 依y 此thử 故cố 說thuyết 。 亦diệc 如như 是thị 言ngôn 。 然nhiên 助trợ 伴bạn 中trung 此thử 除trừ 色sắc 蘊uẩn 。 無vô 色sắc 無vô 有hữu 隨tùy 轉chuyển 色sắc 故cố 。 雖tuy 一nhất 境cảnh 性tánh 并tinh 伴bạn 無vô 差sai 。 離ly 下hạ 地địa 生sanh 故cố 分phần/phân 四tứ 種chủng 。 謂vị 若nhược 已dĩ 離ly 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 生sanh 立lập 。 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 乃nãi 至chí 已dĩ 離ly 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 生sanh 立lập 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 離ly 名danh 何hà 義nghĩa 。 謂vị 由do 此thử 道đạo 解giải 脫thoát 下hạ 地địa 惑hoặc 。 是thị 離ly 下hạ 染nhiễm 義nghĩa 。 即tức 此thử 四tứ 根căn 本bổn 。 并tinh 上thượng 三tam 近cận 分phần/phân 。 總tổng 說thuyết 名danh 為vi 除trừ 去khứ 色sắc 想tưởng 。 空không 處xứ 近cận 分phần/phân 未vị 得đắc 此thử 名danh 。 緣duyên 下hạ 地địa 色sắc 起khởi 色sắc 想tưởng 故cố 。 非phi 緣duyên 下hạ 色sắc 想tưởng 可khả 立lập 除trừ 色sắc 名danh 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 緣duyên 大đại 種chủng 蘊uẩn 說thuyết 除trừ 去khứ 色sắc 想tưởng 是thị 第đệ 四tứ 定định 。 彼bỉ 緣duyên 欲dục 界giới 住trụ 自tự 身thân 中trung 所sở 有hữu 。 諸chư 色sắc 漸tiệm 除trừ 去khứ 故cố 。 非phi 無vô 色sắc 界giới 可khả 有hữu 此thử 想tưởng 。 是thị 除trừ 色sắc 想tưởng 前tiền 加gia 行hành 故cố 。 立lập 根căn 本bổn 名danh 。 亦diệc 無vô 有hữu 失thất 。 依y 何hà 義nghĩa 故cố 立lập 無vô 色sắc 名danh 。 依y 彼bỉ 都đô 無vô 一nhất 切thiết 色sắc 義nghĩa 。 後hậu 歿một 生sanh 下hạ 色sắc 從tùng 心tâm 生sanh 。 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 色sắc 非phi 色sắc 法pháp 。 亦diệc 有hữu 展triển 轉chuyển 相tương 依y 起khởi 故cố 。 謂vị 心tâm 異dị 故cố 色sắc 差sai 別biệt 生sanh 。 色sắc 根căn 有hữu 別biệt 識thức 生sanh 便tiện 異dị 。 故cố 從tùng 無vô 色sắc 將tương 生sanh 下hạ 時thời 。 順thuận 色sắc 生sanh 心tâm 相tương 續tục 而nhi 住trụ 。 由do 彼bỉ 勢thế 力lực 引dẫn 下hạ 色sắc 生sanh 。 然nhiên 不bất 可khả 言ngôn 唯duy 從tùng 彼bỉ 起khởi 。 亦diệc 以dĩ 先tiên 世thế 色sắc 俱câu 行hành 心tâm 相tương 續tục 為vi 緣duyên 久cửu 已dĩ 滅diệt 色sắc 為vi 自tự 種chủng 子tử 今kim 色sắc 方phương 起khởi 許hứa 同đồng 類loại 因nhân 通thông 過quá 現hiện 故cố 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 般Bát 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 。 諸chư 蘊uẩn 相tương 續tục 無vô 餘dư 斷đoạn 故cố 。 現hiện 無vô 少thiểu 分phần 諸chư 蘊uẩn 生sanh 緣duyên 。 不bất 可khả 例lệ 同đồng 從tùng 無vô 色sắc 歿một 。 如như 是thị 已dĩ 釋thích 無vô 色sắc 總tổng 名danh 。 何hà 故cố 別biệt 名danh 空không 無vô 邊biên 等đẳng 。 且thả 前tiền 三tam 種chủng 名danh 從tùng 加gia 行hành 。 修tu 加gia 行hành 位vị 思tư 無vô 邊biên 空không 及cập 無vô 邊biên 識thức 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 若nhược 由do 勝thắng 解giải 思tư 惟duy 無vô 邊biên 。 空không 加gia 行hành 所sở 成thành 名danh 。 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 謂vị 若nhược 有hữu 法pháp 雖tuy 與dữ 色sắc 俱câu 。 而nhi 其kỳ 自tự 體thể 不bất 依y 屬thuộc 色sắc 。 諸chư 有hữu 於ư 色sắc 求cầu 出xuất 離ly 者giả 。 必tất 應ưng 最tối 初sơ 思tư 惟duy 彼bỉ 法pháp 。 謂vị 虛hư 空không 體thể 雖tuy 與dữ 色sắc 俱câu 。 而nhi 待đãi 色sắc 無vô 。 方phương 得đắc 顯hiển 了liễu 。 外ngoại 法pháp 所sở 攝nhiếp 其kỳ 相tương/tướng 無vô 邊biên 。 思tư 惟duy 彼bỉ 時thời 易dị 能năng 離ly 色sắc 。 故cố 加gia 行hành 位vị 。 思tư 惟duy 虛hư 空không 。 成thành 時thời 隨tùy 應ứng 亦diệc 緣duyên 餘dư 法pháp 。 但đãn 從tùng 加gia 行hành 建kiến 立lập 此thử 名danh 。 若nhược 由do 勝thắng 解giải 思tư 惟duy 無vô 邊biên 。 識thức 加gia 行hành 所sở 成thành 名danh 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 謂vị 於ư 純thuần 淨tịnh 六lục 種chủng 識thức 身thân 能năng 了liễu 別biệt 中trung 。 善thiện 取thủ 相tương/tướng 已dĩ 安an 住trụ 勝thắng 解giải 。 由do 假giả 想tưởng 力lực 思tư 惟duy 觀quán 察sát 。 無vô 邊biên 識thức 相tương/tướng 。 由do 此thử 加gia 行hành 為vi 先tiên 所sở 成thành 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 亦diệc 緣duyên 餘dư 法pháp 。 但đãn 從tùng 加gia 行hành 建kiến 立lập 此thử 名danh 。 若nhược 由do 勝thắng 解giải 捨xả 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 加gia 行hành 所sở 成thành 。 名danh 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 謂vị 見kiến 無vô 邊biên 行hành 相tương/tướng 麁thô 動động 。 為vi 欲dục 厭yếm 捨xả 起khởi 此thử 加gia 行hành 。 是thị 故cố 此thử 處xứ 名danh 最tối 勝thắng 捨xả 。 以dĩ 於ư 此thử 中trung 不bất 復phục 樂nhạo/nhạc/lạc 作tác 無vô 邊biên 行hành 相tương/tướng 。 心tâm 於ư 所sở 緣duyên 捨xả 諸chư 所sở 有hữu 。 寂tịch 然nhiên 住trụ 故cố 。 由do 想tưởng 昧muội 劣liệt 立lập 第đệ 四tứ 名danh 。 謂vị 此thử 地địa 中trung 想tưởng 不bất 明minh 勝thắng 如như 無vô 想tưởng 故cố 。 得đắc 非phi 想tưởng 名danh 。 而nhi 想tưởng 非phi 全toàn 無vô 。 故cố 名danh 非phi 非phi 想tưởng 。 此thử 地địa 猶do 有hữu 昧muội 劣liệt 想tưởng 故cố 。 此thử 言ngôn 顯hiển 示thị 有hữu 頂đảnh 地địa 想tưởng 。 非phi 如như 下hạ 七thất 地địa 故cố 得đắc 非phi 想tưởng 名danh 。 非phi 如như 三tam 無vô 心tâm 故cố 名danh 非phi 非phi 想tưởng 。 豈khởi 不bất 有hữu 頂đảnh 加gia 行hành 位vị 中trung 。 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 亦diệc 作tác 是thị 念niệm 。 諸chư 想tưởng 如như 病bệnh 如như 箭tiễn 如như 癰ung 。 無Vô 想Tưởng 天Thiên 中trung 。 如như 癡si 如như 闇ám 。 唯duy 有hữu 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 寂tịch 靜tĩnh 美mỹ 妙diệu 。 寧ninh 此thử 不bất 就tựu 加gia 行hành 立lập 名danh 。 理lý 實thật 應ưng 然nhiên 。 以dĩ 觀quán 行hành 者giả 必tất 先tiên 厭yếm 想tưởng 及cập 無vô 想tưởng 故cố 。 然nhiên 或hoặc 有hữu 問vấn 。 行hành 者giả 何hà 緣duyên 修tu 加gia 行hành 時thời 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 必tất 應ưng 舉cử 此thử 為vi 酬thù 問vấn 因nhân 。 故cố 說thuyết 立lập 名danh 。 由do 想tưởng 昧muội 劣liệt 。 此thử 四tứ 無vô 色sắc 皆giai 言ngôn 處xứ 者giả 。 以dĩ 是thị 諸chư 有hữu 生sanh 長trưởng 處xứ 故cố 。 謂vị 此thử 四tứ 處xứ 。 為vi 有hữu 無vô 有hữu 。 生sanh 長trưởng 種chủng 種chủng 業nghiệp 煩phiền 惱não 故cố 。 為vi 破phá 妄vọng 計kế 彼bỉ 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 佛Phật 說thuyết 為vi 生sanh 長trưởng 有hữu 處xứ 。 已dĩ 辯biện 無vô 色sắc 。 等đẳng 至chí 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
此thử 本bổn 等đẳng 至chí 八bát 。 前tiền 七thất 各các 有hữu 三tam 。
謂vị 味vị 淨tịnh 無vô 漏lậu 。 後hậu 味vị 淨tịnh 二nhị 種chủng 。
味vị 謂vị 愛ái 相tương 應ứng 。 淨tịnh 謂vị 世thế 間gian 善thiện 。
此thử 即tức 所sở 味vị 著trước 。 無vô 漏lậu 謂vị 出xuất 世thế 。
論luận 曰viết 。 此thử 上thượng 所sở 辯biện 靜tĩnh 慮lự 無vô 色sắc 根căn 本bổn 等đẳng 至chí 總tổng 有hữu 八bát 種chủng 。 於ư 中trung 前tiền 七thất 各các 具cụ 有hữu 三tam 。 有hữu 頂đảnh 等đẳng 至chí 唯duy 有hữu 二nhị 種chủng 。 此thử 地địa 昧muội 劣liệt 是thị 生sanh 死tử 根căn 。 在tại 諸chư 地địa 邊biên 無vô 無vô 漏lậu 故cố 。 初sơ 味vị 等đẳng 至chí 謂vị 愛ái 相tương 應ứng 。 愛ái 能năng 味vị 著trước 故cố 名danh 為vi 味vị 。 彼bỉ 相tương 應ứng 故cố 此thử 得đắc 味vị 名danh 。 愛ái 相tương 應ứng 言ngôn 依y 自tự 性tánh 說thuyết 。 此thử 以dĩ 等đẳng 持trì 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 若nhược 并tinh 助trợ 伴bạn 。 應ưng 作tác 是thị 言ngôn 。 愛ái 俱câu 品phẩm 法pháp 名danh 味vị 等đẳng 至chí 。 此thử 但đãn 取thủ 愛ái 一nhất 果quả 品phẩm 法pháp 。 淨tịnh 等đẳng 至chí 名danh 目mục 世thế 善thiện 定định 。 離ly 惑hoặc 垢cấu 故cố 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 。 諸chư 白bạch 淨tịnh 法pháp 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 此thử 是thị 善thiện 故cố 與dữ 味vị 有hữu 殊thù 。 是thị 有hữu 漏lậu 故cố 與dữ 無vô 漏lậu 別biệt 。 此thử 即tức 是thị 前tiền 所sở 味vị 著trước 境cảnh 。 此thử 無vô 間gian 滅diệt 彼bỉ 味vị 定định 生sanh 。 緣duyên 過quá 去khứ 淨tịnh 深thâm 生sanh 味vị 著trước 。
爾nhĩ 時thời 雖tuy 名danh 出xuất 所sở 味vị 定định 。 於ư 能năng 味vị 定định 得đắc 名danh 為vi 入nhập 。 諸chư 從tùng 定định 出xuất 總tổng 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 出xuất 地địa 。 二nhị 出xuất 剎sát 那na 。 三tam 出xuất 行hành 相tương/tướng 。 四tứ 出xuất 所sở 緣duyên 。 五ngũ 出xuất 種chủng 類loại 。 從tùng 初sơ 靜tĩnh 慮lự 入nhập 第đệ 二nhị 等đẳng 。 名danh 為vi 出xuất 地địa 。 於ư 同đồng 一nhất 地địa 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 相tương 續tục 轉chuyển 位vị 前tiền 念niệm 無vô 間gian 入nhập 於ư 後hậu 念niệm 名danh 出xuất 剎sát 那na 從tùng 非phi 常thường 行hành 相tương/tướng 入nhập 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 等đẳng 。 名danh 出xuất 行hành 相tương/tướng 。 從tùng 緣duyên 色sắc 蘊uẩn 入nhập 緣duyên 受thọ 等đẳng 。 名danh 出xuất 所sở 緣duyên 。 從tùng 有hữu 漏lậu 入nhập 無vô 漏lậu 。 從tùng 不bất 染nhiễm 污ô 入nhập 染nhiễm 污ô 等đẳng 。 名danh 出xuất 種chủng 類loại 。 依y 出xuất 種chủng 類loại 此thử 中trung 說thuyết 言ngôn 。 從tùng 所sở 味vị 出xuất 入nhập 能năng 味vị 定định 。 豈khởi 不bất 二nhị 言ngôn 更cánh 相tương 違vi 反phản 。 能năng 味vị 是thị 愛ái 非phi 所sở 入nhập 定định 。 所sở 入nhập 是thị 定định 不bất 名danh 能năng 味vị 。 如như 何hà 可khả 言ngôn 入nhập 能năng 味vị 定định 。 無vô 相tướng 違vi 過quá 。 現hiện 見kiến 相tương 應ứng 。 隨tùy 舉cử 一nhất 名danh 說thuyết 俱câu 品phẩm 故cố 。 如như 勸khuyến 長trưởng 者giả 作tác 意ý 記ký 別biệt 。 互hỗ 相tương 雜tạp 故cố 俱câu 得đắc 二nhị 名danh 。 由do 愛ái 相tương 應ứng 等đẳng 持trì 名danh 味vị 。 等đẳng 持trì 力lực 故cố 愛ái 得đắc 定định 名danh 。 故cố 無vô 二nhị 言ngôn 更cánh 相tương 違vi 過quá 。 有hữu 說thuyết 定định 愛ái 相tương 續tục 現hiện 前tiền 。 諸chư 後hậu 剎sát 那na 緣duyên 前tiền 為vi 境cảnh 。 所sở 味vị 即tức 是thị 前tiền 滅diệt 剎sát 那na 。 後hậu 生sanh 剎sát 那na 說thuyết 名danh 能năng 味vị 。 此thử 能năng 味vị 愛ái 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 緣duyên 過quá 去khứ 境cảnh 不bất 緣duyên 現hiện 在tại 。 自tự 性tánh 相tướng 應ưng 及cập 俱câu 有hữu 法pháp 。 以dĩ 必tất 不bất 觀quán 自tự 性tánh 等đẳng 故cố 。 不bất 緣duyên 未vị 來lai 未vị 曾tằng 領lãnh 故cố 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 專chuyên 注chú 不bất 移di 。 方phương 名danh 為vi 定định 。 愛ái 相tương 應ứng 定định 亦diệc 專chuyên 一nhất 境cảnh 。 故cố 得đắc 定định 名danh 。 餘dư 惑hoặc 相tương 應ứng 則tắc 不bất 如như 是thị 。 謂vị 餘dư 煩phiền 惱não 於ư 自tự 所sở 緣duyên 。 不bất 能năng 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 如như 愛ái 。 故cố 三tam 摩ma 地địa 若nhược 與dữ 愛ái 俱câu 專chuyên 注chú 一nhất 緣duyên 與dữ 善thiện 相tương 似tự 無vô 漏lậu 定định 者giả 。 謂vị 出xuất 世thế 定định 愛ái 不bất 緣duyên 故cố 。 非phi 所sở 味vị 著trước 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 八bát 等đẳng 至chí 中trung 。 靜tĩnh 慮lự 攝nhiếp 支chi 非phi 諸chư 無vô 色sắc 。 以dĩ 諸chư 無vô 色sắc 極cực 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 善thiện 品phẩm 。 若nhược 於ư 廣quảng 大đại 功công 德đức 聚tụ 中trung 。 別biệt 建kiến 立lập 支chi 。 精tinh 勤cần 修tu 習tập 。 若nhược 諸chư 無vô 色sắc 寂tịch 靜tĩnh 增tăng 故cố 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 昧muội 劣liệt 而nhi 轉chuyển 。 是thị 故cố 於ư 彼bỉ 。 不bất 建kiến 立lập 支chi 。 或hoặc 彼bỉ 地địa 中trung 等đẳng 持trì 偏thiên 勝thắng 。 非phi 一nhất 偏thiên 勝thắng 可khả 立lập 支chi 名danh 。 要yếu 多đa 法pháp 增tăng 方phương 名danh 支chi 故cố 。 由do 此thử 靜tĩnh 慮lự 獨độc 得đắc 立lập 支chi 。 定định 慧tuệ 均quân 行hành 多đa 法pháp 增tăng 故cố 。 由do 此thử 近cận 分phần/phân 亦diệc 不bất 立lập 支chi 。 色sắc 近cận 分phần/phân 中trung 唯duy 慧tuệ 增tăng 故cố 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 若nhược 諸chư 地địa 中trung 有hữu 別biệt 心tâm 所sở 。 無vô 餘dư 斷đoạn 滅diệt 。 方phương 於ư 此thử 地địa 立lập 支chi 非phi 餘dư 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 憂ưu 苦khổ 斷đoạn 滅diệt 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 尋tầm 伺tứ 無vô 餘dư 。 第đệ 三tam 滅diệt 喜hỷ 。 第đệ 四tứ 斷đoạn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 色sắc 地địa 中trung 雖tuy 總tổng 漸tiệm 減giảm 。 而nhi 無vô 隨tùy 地địa 無vô 餘dư 斷đoạn 滅diệt 。 此thử 釋thích 未vị 能năng 遣khiển 他tha 疑nghi 問vấn 。 何hà 緣duyên 唯duy 此thử 方phương 建kiến 立lập 支chi 。 是thị 故cố 應ưng 如như 前tiền 釋thích 為vi 善thiện 。 於ư 四tứ 靜tĩnh 慮lự 各các 有hữu 幾kỷ 支chi 。 頌tụng 曰viết 。
靜tĩnh 慮lự 初sơ 五ngũ 支chi 。 尋tầm 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 定định 。
第đệ 二nhị 有hữu 四tứ 支chi 。 內nội 淨tịnh 喜hỷ 樂lạc 定định 。
第đệ 三tam 具cụ 五ngũ 支chi 。 捨xả 念niệm 慧tuệ 樂nhạo/nhạc/lạc 定định 。
第đệ 四tứ 有hữu 四tứ 支chi 。 捨xả 念niệm 中trung 受thọ 定định 。
論luận 曰viết 。 唯duy 淨tịnh 無vô 漏lậu 四tứ 靜tĩnh 慮lự 中trung 初sơ 具cụ 五ngũ 支chi 。 一nhất 尋tầm 二nhị 伺tứ 三tam 喜hỷ 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 五ngũ 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 是thị 定định 異dị 名danh 。 定định 與dữ 等đẳng 持trì 體thể 同đồng 名danh 異dị 。 故cố 言ngôn 定định 者giả 。 即tức 勝thắng 等đẳng 持trì 。 此thử 中trung 說thuyết 為vi 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 唯duy 有hữu 四tứ 支chi 。 一nhất 內nội 等đẳng 淨tịnh 二nhị 喜hỷ 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 四tứ 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 具cụ 有hữu 五ngũ 支chi 。 一nhất 行hành 捨xả 。 二nhị 正chánh 念niệm 。 三tam 正chánh 慧tuệ 。 四tứ 受thọ 樂lạc 。 五ngũ 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 唯duy 有hữu 四tứ 支chi 。 一nhất 行hành 捨xả 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 三tam 非phi 苦khổ 樂lạc 受thọ 。 四tứ 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 何hà 緣duyên 初sơ 三tam 支chi 各các 具cụ 五ngũ 。 第đệ 二nhị 第đệ 四tứ 唯duy 各các 四tứ 支chi 。 各các 唯duy 爾nhĩ 所sở 堪kham 立lập 支chi 故cố 。 或hoặc 由do 欲dục 界giới 多đa 諸chư 惡ác 法pháp 。 及cập 妙diệu 五ngũ 欲dục 難nạn/nan 斷đoạn 難nan 捨xả 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 有hữu 動động 地địa 喜hỷ 。 其kỳ 相tương/tướng 動động 涌dũng 喜hỷ 中trung 之chi 極cực 。 引dẫn 五ngũ 部bộ 愛ái 難nan 捨xả 難nạn/nan 斷đoạn 。 為vi 對đối 治trị 彼bỉ 故cố 。 初sơ 三tam 各các 五ngũ 支chi 。 初sơ 三tam 不bất 然nhiên 。 故cố 餘dư 各các 四tứ 。 或hoặc 為vi 隨tùy 順thuận 超siêu 等đẳng 至chí 法pháp 。 謂vị 最tối 初sơ 起khởi 超siêu 等đẳng 至chí 時thời 。 入nhập 異dị 類loại 難nan 入nhập 同đồng 類loại 易dị 。 然nhiên 超siêu 等đẳng 至chí 初sơ 起khởi 位vị 中trung 。 或hoặc 從tùng 初sơ 入nhập 三tam 。 或hoặc 從tùng 二nhị 入nhập 四tứ 。 故cố 二nhị 第đệ 四tứ 各các 唯duy 四tứ 支chi 。 初sơ 及cập 第đệ 三tam 各các 具cụ 有hữu 五ngũ 。 後hậu 起khởi 則tắc 易dị 。 故cố 上thượng 無vô 支chi 。 靜tĩnh 慮lự 支chi 名danh 既ký 有hữu 十thập 八bát 。 於ư 中trung 實thật 事sự 。 總tổng 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 頌tụng 曰viết 。
此thử 實thật 事sự 十thập 一nhất 。 初sơ 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 輕khinh 安an 。
內nội 淨tịnh 即tức 信tín 根căn 。 喜hỷ 即tức 是thị 喜hỷ 受thọ 。
論luận 曰viết 。 此thử 支chi 實thật 事sự 唯duy 有hữu 十thập 一nhất 。 謂vị 初sơ 五ngũ 支chi 即tức 五ngũ 實thật 事sự 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 三tam 支chi 如như 前tiền 。 增tăng 內nội 淨tịnh 支chi 足túc 前tiền 為vi 六lục 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 持trì 如như 前tiền 。 增tăng 餘dư 四tứ 支chi 足túc 前tiền 為vi 十thập 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 三tam 支chi 如như 前tiền 。 增tăng 非phi 苦khổ 樂lạc 支chi 足túc 前tiền 為vi 十thập 一nhất 。 何hà 緣duyên 心tâm 等đẳng 非phi 靜tĩnh 慮lự 支chi 。 此thử 應ưng 准chuẩn 前tiền 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 辯biện 。 有hữu 異dị 彼bỉ 者giả 今kim 略lược 分phân 別biệt 。 受thọ 中trung 立lập 三tam 。 非phi 憂ưu 苦khổ 者giả 。 憂ưu 苦khổ 唯duy 是thị 欲dục 界giới 攝nhiếp 故cố 。 三tam 受thọ 隨tùy 地địa 為vi 利lợi 益ích 支chi 。 順thuận 定định 用dụng 強cường/cưỡng 故cố 皆giai 支chi 攝nhiếp 。 何hà 緣duyên 精tinh 進tấn 非phi 靜tĩnh 慮lự 支chi 。 諸chư 靜tĩnh 慮lự 支chi 順thuận 自tự 地địa 勝thắng 。 精tinh 進tấn 順thuận 上thượng 故cố 不bất 立lập 支chi 。 或hoặc 靜tĩnh 慮lự 支chi 適thích 分phần/phân 安an 樂lạc 。 精tinh 進tấn 求cầu 勝thắng 策sách 勵lệ 疲bì 苦khổ 。 尋tầm 伺tứ 二nhị 種chủng 能năng 助trợ 等đẳng 持trì 。 制chế 策sách 於ư 心tâm 令linh 離ly 麁thô 細tế 。 對đối 治trị 欲dục 惡ác 故cố 並tịnh 立lập 支chi 。 何hà 緣duyên 無vô 表biểu 非phi 靜tĩnh 慮lự 支chi 。 諸chư 靜tĩnh 慮lự 支chi 助trợ 定định 住trụ 境cảnh 。 彼bỉ 不bất 緣duyên 境cảnh 故cố 不bất 立lập 支chi 。 故cố 靜tĩnh 慮lự 支chi 隨tùy 地địa 差sai 別biệt 。 雖tuy 有hữu 十thập 八bát 。 而nhi 於ư 實thật 事sự 種chủng 類loại 中trung 求cầu 。 應ưng 唯duy 九cửu 種chủng 。 然nhiên 受thọ 相tương/tướng 異dị 故cố 分phần/phân 十thập 一nhất 。 由do 此thử 故cố 說thuyết 。 有hữu 無vô 初sơ 支chi 。 非phi 第đệ 二nhị 支chi 。 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 第đệ 一nhất 句cú 。 謂vị 尋tầm 伺tứ 。 第đệ 二nhị 句cú 。 謂vị 內nội 淨tịnh 。 第đệ 三tam 句cú 。 謂vị 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 持trì 。 第đệ 四tứ 句cú 。 謂vị 除trừ 前tiền 餘dư 法pháp 餘dư 支chi 相tương 對đối 。 如như 理lý 應ưng 思tư 。 此thử 中trung 支chi 名danh 。 為vi 目mục 何hà 義nghĩa 。 目mục 顯hiển 成thành 義nghĩa 。 何hà 所sở 顯hiển 成thành 。 謂vị 顯hiển 成thành 此thử 是thị 初sơ 靜tĩnh 慮lự 乃nãi 至chí 。 此thử 是thị 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 或hoặc 此thử 支chi 名danh 目mục 隨tùy 順thuận 義nghĩa 。 如như 枸câu 櫞# 等đẳng 名danh 為vi 餘dư 支chi 。 謂vị 十thập 八bát 支chi 各các 順thuận 自tự 地địa 。 或hoặc 資tư 具cụ 義nghĩa 說thuyết 名danh 為vi 支chi 。 如như 祠từ 祀tự 支chi 即tức 牛ngưu 馬mã 等đẳng 。 謂vị 尋tầm 伺tứ 等đẳng 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 資tư 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 顯hiển 靜tĩnh 慮lự 地địa 等đẳng 持trì 最tối 勝thắng 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 三tam 摩ma 地địa 是thị 靜tĩnh 慮lự 亦diệc 靜tĩnh 慮lự 支chi 。 尋tầm 伺tứ 等đẳng 是thị 靜tĩnh 慮lự 支chi 非phi 靜tĩnh 慮lự 。 寧ninh 知tri 靜tĩnh 慮lự 地địa 等đẳng 持trì 最tối 勝thắng 耶da 。 以dĩ 契Khế 經Kinh 中trung 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 於ư 四tứ 靜tĩnh 慮lự 應ưng 知tri 定định 根căn 。 然nhiên 於ư 相tương/tướng 成thành 及cập 相tương/tướng 防phòng 護hộ 。 義nghĩa 相tương 似tự 故cố 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 如như 四tứ 支chi 軍quân 。 亦diệc 無vô 有hữu 失thất 。 如như 王vương 與dữ 眾chúng 。 雖tuy 互hỗ 相tương 資tư 而nhi 於ư 其kỳ 中trung 。 王vương 最tối 為vi 勝thắng 。 豈khởi 不bất 三tam 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 體thể 是thị 同đồng 。 則tắc 靜tĩnh 慮lự 支chi 應ưng 無vô 十thập 一nhất 。 第đệ 三tam 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 受thọ 為vi 體thể 。 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 輕khinh 安an 。 故cố 靜tĩnh 慮lự 支chi 實thật 有hữu 十thập 一nhất 。 輕khinh 安an 行hành 捨xả 遍biến 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 何hà 緣duyên 初sơ 二nhị 唯duy 立lập 輕khinh 安an 。 後hậu 二nhị 地địa 中trung 唯duy 立lập 行hành 捨xả 。 以dĩ 此thử 於ư 彼bỉ 偏thiên 隨tùy 順thuận 故cố 。 謂vị 欲dục 界giới 中trung 有hữu 諸chư 惡ác 法pháp 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 地địa 有hữu 尋tầm 伺tứ 想tưởng 。 能năng 逼bức 惱não 心tâm 。 猶do 如như 毒độc 箭tiễn 。 初sơ 二nhị 離ly 彼bỉ 。 故cố 輕khinh 安an 增tăng 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 喜hỷ 極cực 動động 涌dũng 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 極cực 增tăng 。 二nhị 俱câu 能năng 為vi 愛ái 勝thắng 生sanh 處xứ 。 三tam 四tứ 棄khí 彼bỉ 故cố 行hành 捨xả 增tăng 。 或hoặc 欲dục 及cập 初sơ 有hữu 色sắc 根căn 識thức 。 所sở 引dẫn 麁thô 重trọng 甚thậm 於ư 餘dư 地địa 。 初sơ 二nhị 離ly 彼bỉ 故cố 輕khinh 安an 增tăng 。 三tam 四tứ 地địa 中trung 離ly 麁thô 重trọng 遠viễn 。 寂tịch 靜tĩnh 轉chuyển 勝thắng 故cố 行hành 捨xả 增tăng 。 謂vị 輕khinh 安an 樂lạc 如như 初sơ 捨xả 擔đảm 。 若nhược 更cánh 易dị 地địa 氣khí 分phần/phân 微vi 薄bạc 。 故cố 唯duy 初sơ 二nhị 建kiến 立lập 輕khinh 安an 。 三tam 四tứ 地địa 中trung 任nhậm 運vận 而nhi 轉chuyển 。 寂tịch 靜tĩnh 轉chuyển 勝thắng 故cố 立lập 行hành 捨xả 。 或hoặc 初sơ 二nhị 定định 有hữu 輕khinh 安an 緣duyên 。 喜hỷ 與dữ 輕khinh 安an 為vi 勝thắng 緣duyên 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 喜hỷ 故cố 輕khinh 安an 。 三tam 四tứ 定định 中trung 無vô 喜hỷ 緣duyên 故cố 。 輕khinh 安an 微vi 劣liệt 不bất 立lập 為vi 支chi 。 行hành 捨xả 輕khinh 安an 互hỗ 相tương 覆phú 蔽tế 。 若nhược 處xứ 有hữu 一nhất 第đệ 二nhị 便tiện 無vô 。 輕khinh 安an 治trị 沈trầm 其kỳ 相tương/tướng 飄phiêu 舉cử 。 行hành 捨xả 治trị 掉trạo 其kỳ 相tương/tướng 寂tịch 止chỉ 。 故cố 安an 與dữ 捨xả 互hỗ 相tương 覆phú 蔽tế 。 何hà 理lý 為vi 證chứng 知tri 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 支chi 。 二nhị 是thị 輕khinh 安an 第đệ 三tam 是thị 受thọ 。 已dĩ 說thuyết 於ư 彼bỉ 偏thiên 隨tùy 順thuận 故cố 。 謂vị 第đệ 三tam 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 輕khinh 安an 。 安an 非phi 彼bỉ 支chi 。 次thứ 前tiền 已dĩ 說thuyết 初sơ 二nhị 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。 必tất 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 是thị 身thân 心tâm 受thọ 俱câu 非phi 理lý 故cố 。 謂vị 初sơ 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 必tất 非phi 身thân 受thọ 。 正chánh 在tại 定định 中trung 無vô 五ngũ 識thức 故cố 。 亦diệc 非phi 心tâm 受thọ 應ưng 即tức 喜hỷ 故cố 。 要yếu 離ly 喜hỷ 愛ái 餘dư 地địa 心tâm 悅duyệt 。 方phương 可khả 異dị 前tiền 立lập 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 喜hỷ 即tức 喜hỷ 受thọ 。 於ư 一nhất 心tâm 中trung 。 二nhị 受thọ 俱câu 行hành 。 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 若nhược 謂vị 喜hỷ 樂lạc 更cánh 互hỗ 現hiện 起khởi 。 無vô 斯tư 過quá 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 說thuyết 具cụ 五ngũ 支chi 及cập 四tứ 支chi 故cố 。 若nhược 謂vị 五ngũ 四tứ 。 約ước 容dung 有hữu 說thuyết 。 不bất 必tất 俱câu 行hành 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 應ưng 有hữu 有hữu 尋tầm 無vô 伺tứ 定định 故cố 。 然nhiên 經kinh 但đãn 說thuyết 有hữu 三tam 等đẳng 持trì 。 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 若nhược 靜tĩnh 慮lự 支chi 非phi 必tất 俱câu 起khởi 。 何hà 緣duyên 不bất 說thuyết 有hữu 有hữu 尋tầm 無vô 伺tứ 定định 。 又hựu 於ư 欲dục 界giới 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 亦diệc 應ưng 具cụ 有hữu 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 則tắc 違vi 害hại 。 契Khế 經Kinh 所sở 說thuyết 。 今kim 應ưng 思tư 擇trạch 。 第đệ 三tam 定định 中trung 意ý 地địa 悅duyệt 受thọ 。 既ký 得đắc 喜hỷ 根căn 應ưng 名danh 為vi 喜hỷ 。 何hà 故cố 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 亦diệc 有hữu 所sở 因nhân 。 以dĩ 諸chư 喜hỷ 根căn 不bất 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 謂vị 喜hỷ 動động 涌dũng 擾nhiễu 亂loạn 定định 心tâm 。 如như 水thủy 波ba 濤đào 涌dũng 泛phiếm 漂phiêu 激kích 。 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 意ý 地địa 悅duyệt 受thọ 。 有hữu 如như 是thị 相tướng 。 故cố 得đắc 喜hỷ 名danh 。 第đệ 三tam 定định 中trung 此thử 心tâm 悅duyệt 受thọ 。 其kỳ 相tương/tướng 沈trầm 靜tĩnh 轉chuyển 得đắc 樂lạc 名danh 。 故cố 此thử 定định 中trung 捨xả 用dụng 增tăng 上thượng 。 棄khí 捨xả 喜hỷ 故cố 立lập 行hành 捨xả 支chi 。 第đệ 四tứ 定định 中trung 復phục 棄khí 捨xả 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 彼bỉ 行hành 捨xả 得đắc 名danh 清thanh 淨tịnh 。 何hà 緣duyên 念niệm 慧tuệ 諸chư 地địa 皆giai 有hữu 。 而nhi 念niệm 唯duy 在tại 上thượng 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 在tại 第đệ 三tam 定định 。 方phương 得đắc 立lập 為vi 支chi 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 偏thiên 隨tùy 順thuận 故cố 。 謂vị 喜hỷ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 三tam 有hữu 中trung 。 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 極cực 所sở 耽đam 味vị 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 所sở 味vị 中trung 極cực 。 有hữu 生sanh 死tử 中trung 最tối 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 理lý 應ưng 立lập 慧tuệ 觀quán 察sát 厭yếm 捨xả 。 若nhược 無vô 慧tuệ 者giả 。 自tự 地địa 善thiện 根căn 尚thượng 不bất 能năng 成thành 。 況huống 進tiến 求cầu 勝thắng 。 為vi 治trị 如như 是thị 自tự 地địa 過quá 失thất 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 立lập 慧tuệ 為vi 支chi 。 餘dư 地địa 不bất 然nhiên 故cố 不bất 立lập 慧tuệ 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 有hữu 最tối 勝thắng 喜hỷ 。 輕khinh 躁táo 嬈nhiễu 亂loạn 如như 邏la 剎sát 私tư 。 第đệ 三tam 定định 中trung 有hữu 最tối 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 天thiên 妙diệu 欲dục 極cực 為vi 難nan 捨xả 。 第đệ 三tam 四tứ 定định 由do 行hành 捨xả 支chi 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 雖tuy 已dĩ 棄khí 捨xả 。 而nhi 恐khủng 退thoái 起khởi 立lập 念niệm 遮già 防phòng 。 餘dư 地địa 不bất 然nhiên 故cố 不bất 立lập 念niệm 。 然nhiên 第đệ 三tam 念niệm 勢thế 用dụng 堅kiên 強cường 。 非phi 唯duy 助trợ 捨xả 亦diệc 能năng 助trợ 慧tuệ 。 通thông 能năng 防phòng 備bị 自tự 他tha 地địa 失thất 。 第đệ 四tứ 不bất 爾nhĩ 無vô 自tự 失thất 故cố 。 由do 此thử 第đệ 四tứ 不bất 立lập 慧tuệ 支chi 。 或hoặc 初sơ 二nhị 定định 尋tầm 喜hỷ 飄phiêu 動động 。 雖tuy 有hữu 念niệm 慧tuệ 防phòng 照chiếu 用dụng 微vi 。 第đệ 四tứ 定định 中trung 二nhị 捨xả 所sở 蔽tế 。 順thuận 無vô 明minh 故cố 慧tuệ 用dụng 不bất 增tăng 。 故cố 慧tuệ 唯duy 三tam 念niệm 通thông 上thượng 二nhị 。 或hoặc 第đệ 三tam 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 過quá 甚thậm 微vi 。 不bất 立lập 慧tuệ 支chi 。 無vô 能năng 照chiếu 察sát 。 若nhược 不bất 照chiếu 察sát 則tắc 無vô 厭yếm 求cầu 。 自tự 地địa 過quá 患hoạn 上thượng 地địa 功công 德đức 。 然nhiên 下hạ 尋tầm 喜hỷ 上thượng 色sắc 過quá 麁thô 。 雖tuy 照chiếu 厭yếm 求cầu 未vị 為vi 奇kỳ 特đặc 。 故cố 餘dư 三tam 地địa 慧tuệ 不bất 立lập 支chi 。 以dĩ 第đệ 三tam 定định 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 過quá 難nạn/nan 覺giác 故cố 。 佛Phật 說thuyết 聖thánh 者giả 應ưng 說thuyết 應ưng 知tri 。 由do 此thử 定định 中trung 慧tuệ 用dụng 最tối 勝thắng 。 能năng 知tri 細tế 過quá 故cố 立lập 為vi 支chi 。 雖tuy 第đệ 四tứ 邊biên 慧tuệ 亦diệc 能năng 了liễu 。 而nhi 但đãn 總tổng 相tương/tướng 未vị 為vi 奇kỳ 特đặc 。 謂vị 彼bỉ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 繫hệ 地địa 不bất 同đồng 。 是thị 離ly 染nhiễm 道đạo 總tổng 觀quán 下hạ 過quá 。 非phi 如như 自tự 慧tuệ 同đồng 一nhất 繫hệ 縛phược 。 能năng 別biệt 觀quán 失thất 方phương 謂vị 希hy 奇kỳ 。 故cố 自tự 立lập 支chi 上thượng 慧tuệ 不bất 爾nhĩ 。 又hựu 諸chư 已dĩ 得đắc 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 於ư 第đệ 四tứ 邊biên 非phi 皆giai 自tự 在tại 故cố 於ư 將tương 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 染nhiễm 時thời 。 彼bỉ 慧tuệ 無vô 容dung 立lập 為vi 支chi 體thể 。 故cố 唯duy 三tam 定định 立lập 慧tuệ 為vi 支chi 。 然nhiên 正chánh 了liễu 時thời 及cập 初sơ 已dĩ 離ly 。 皆giai 應ưng 防phòng 守thủ 須tu 立lập 念niệm 支chi 。 何hà 故cố 輕khinh 安an 立lập 為vi 支chi 體thể 。 以dĩ 初sơ 二nhị 定định 輕khinh 安an 用dụng 增tăng 。 觸xúc 前tiền 所sở 無vô 殊thù 勝thắng 位vị 故cố 。 由do 此thử 勢thế 用dụng 精tinh 勤cần 不bất 捨xả 。 能năng 令linh 相tương 續tục 有hữu 所sở 堪kham 能năng 。 能năng 助trợ 等đẳng 持trì 令linh 牽khiên 勝thắng 德đức 。 有hữu 殊thù 勝thắng 用dụng 故cố 立lập 為vi 支chi 。 內nội 等đẳng 淨tịnh 名danh 為vi 目mục 何hà 法pháp 。 目mục 尋tầm 伺tứ 息tức 體thể 即tức 信tín 根căn 。 謂vị 若nhược 證chứng 得đắc 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 則tắc 於ư 定định 地địa 亦diệc 可khả 離ly 中trung 。 有hữu 深thâm 信tín 生sanh 名danh 內nội 等đẳng 淨tịnh 。 故cố 雖tuy 諸chư 地địa 皆giai 有hữu 信tín 根căn 。 而nhi 可khả 立lập 支chi 。 唯duy 第đệ 二nhị 定định 。 以dĩ 今kim 創sáng/sang 信tín 諸chư 定định 地địa 法pháp 與dữ 散tán 地địa 法pháp 俱câu 可khả 離ly 故cố 。 又hựu 初sơ 靜tĩnh 慮lự 尋tầm 伺tứ 識thức 身thân 。 如như 熱nhiệt 淤ứ 泥nê 信tín 不bất 明minh 淨tịnh 。 後hậu 二nhị 靜tĩnh 慮lự 行hành 捨xả 用dụng 增tăng 。 映ánh 奪đoạt 信tín 根căn 故cố 無vô 內nội 淨tịnh 。 謂vị 由do 警cảnh 覺giác 信tín 力lực 方phương 增tăng 。 捨xả 此thử 相tương 違vi 故cố 能năng 映ánh 奪đoạt 。 信tín 是thị 淨tịnh 相tương/tướng 故cố 立lập 淨tịnh 名danh 。 如như 清thanh 水thủy 珠châu 令linh 心tâm 淨tịnh 故cố 。 內nội 心tâm 平bình 等đẳng 為vi 緣duyên 故cố 生sanh 由do 此thử 信tín 根căn 名danh 內nội 等đẳng 淨tịnh 。 或hoặc 第đệ 二nhị 定định 。 所sở 有hữu 功công 德đức 。 平bình 等đẳng 為vi 緣duyên 引dẫn 生sanh 此thử 淨tịnh 。 由do 此thử 建kiến 立lập 內nội 等đẳng 淨tịnh 名danh 。 非phi 唯duy 尋tầm 伺tứ 靜tĩnh 息tức 為vi 體thể 。 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。 心tâm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 如như 受thọ 想tưởng 思tư 別biệt 有hữu 實thật 體thể 。 有hữu 餘dư 部bộ 說thuyết 。 喜hỷ 非phi 喜hỷ 受thọ 。 喜hỷ 是thị 行hành 蘊uẩn 。 心tâm 所sở 法pháp 攝nhiếp 三tam 定định 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 。 皆giai 是thị 喜hỷ 受thọ 。 故cố 喜hỷ 喜hỷ 受thọ 其kỳ 體thể 各các 異dị 。 非phi 三tam 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 可khả 名danh 喜hỷ 受thọ 。 二nhị 阿a 笈cấp 摩ma 分phân 明minh 證chứng 故cố 。 如như 辯biện 顛điên 倒đảo 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 。 漸tiệm 無vô 餘dư 滅diệt 憂ưu 等đẳng 五ngũ 根căn 。 第đệ 三tam 定định 中trung 無vô 餘dư 滅diệt 喜hỷ 。 於ư 第đệ 四tứ 定định 無vô 餘dư 滅diệt 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 餘dư 經kinh 說thuyết 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 斷đoạn 樂lạc 斷đoạn 苦khổ 。 先tiên 喜hỷ 憂ưu 沒một 。 故cố 第đệ 三tam 定định 必tất 無vô 喜hỷ 根căn 。 由do 此thử 喜hỷ 受thọ 是thị 喜hỷ 非phi 榮vinh 。 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 八bát 等đẳng 至chí 中trung 。 前tiền 七thất 各các 三tam 。 第đệ 八bát 有hữu 二nhị 。 謂vị 染nhiễm 污ô 定định 如như 何hà 知tri 有hữu 。 此thử 由do 契Khế 經Kinh 及cập 論luận 說thuyết 故cố 。 謂vị 契Khế 經Kinh 說thuyết 淨tịnh 無vô 漏lậu 定định 。 已dĩ 猶do 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 未vị 說thuyết 一nhất 切thiết 定định 。 故cố 知tri 有hữu 餘dư 染nhiễm 定định 未vị 說thuyết 。 本bổn 論luận 亦diệc 說thuyết 。 於ư 諸chư 靜tĩnh 慮lự 。 自tự 地địa 一nhất 切thiết 隨tùy 眠miên 隨tùy 增tăng 。 由do 此thử 等đẳng 文văn 知tri 有hữu 染nhiễm 定định 。 故cố 說thuyết 靜tĩnh 慮lự 總tổng 有hữu 二nhị 種chủng 。 由do 定định 及cập 生sanh 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 定định 復phục 有hữu 二nhị 。 謂vị 染nhiễm 不bất 染nhiễm 。 不bất 染nhiễm 復phục 二nhị 種chủng 。 謂vị 淨tịnh 及cập 無vô 漏lậu 。 無vô 漏lậu 復phục 二nhị 。 謂vị 學học 無Vô 學Học 。 如như 是thị 差sai 別biệt 理lý 有hữu 眾chúng 多đa 。 染nhiễm 靜tĩnh 慮lự 中trung 為vi 有hữu 支chi 不phủ 。 有hữu 非phi 一nhất 切thiết 。 何hà 定định 無vô 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
染nhiễm 如như 次thứ 從tùng 初sơ 。 無vô 喜hỷ 樂lạc 內nội 淨tịnh 。
正chánh 念niệm 慧tuệ 捨xả 念niệm 。 餘dư 說thuyết 無vô 安an 捨xả 。
論luận 曰viết 。 且thả 有hữu 一nhất 類loại 隨tùy 相tương/tướng 說thuyết 言ngôn 。 初sơ 染nhiễm 中trung 無vô 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 非phi 離ly 煩phiền 惱não 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 雖tuy 染nhiễm 污ô 定định 亦diệc 喜hỷ 相tương 應ứng 。 非phi 因nhân 離ly 生sanh 故cố 非phi 支chi 攝nhiếp 。 此thử 不bất 唯duy 說thuyết 離ly 欲dục 生sanh 喜hỷ 。 亦diệc 說thuyết 因nhân 離ly 自tự 地địa 染nhiễm 生sanh 。 以dĩ 契Khế 經Kinh 中trung 先tiên 作tác 是thị 說thuyết 。 離ly 諸chư 欲dục 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 已dĩ 。 復phục 作tác 是thị 言ngôn 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 此thử 中trung 重trùng 說thuyết 。 離ly 生sanh 言ngôn 者giả 。 為vi 顯hiển 亦diệc 有hữu 喜hỷ 離ly 自tự 地địa 惑hoặc 生sanh 。 為vi 顯hiển 喜hỷ 支chi 唯duy 是thị 善thiện 性tánh 。 故cố 薄bạc 伽già 梵Phạm 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 合hợp 說thuyết 。 輕khinh 安an 相tương 應ứng 必tất 是thị 善thiện 故cố 。 由do 此thử 染nhiễm 定định 必tất 無vô 喜hỷ 支chi 。 故cố 初sơ 染nhiễm 支chi 唯duy 有hữu 三tam 種chủng 。 第đệ 二nhị 染nhiễm 中trung 無vô 內nội 等đẳng 淨tịnh 。 彼bỉ 為vi 煩phiền 惱não 所sở 擾nhiễu 濁trược 故cố 。 雖tuy 諸chư 世thế 間gian 說thuyết 有hữu 染nhiễm 信tín 。 而nhi 不bất 信tín 攝nhiếp 故cố 不bất 立lập 支chi 。 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 輕khinh 安an 唯duy 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 例lệ 同đồng 初sơ 定định 故cố 不bất 重trọng/trùng 遮già 。 故cố 此thử 染nhiễm 支chi 唯duy 有hữu 二nhị 種chủng 。 第đệ 二nhị 染nhiễm 定định 許hứa 有hữu 喜hỷ 支chi 。 初sơ 染nhiễm 中trung 無vô 。 以dĩ 何hà 為vi 證chứng 。 以dĩ 初sơ 定định 喜hỷ 說thuyết 從tùng 離ly 生sanh 。 第đệ 二nhị 中trung 無vô 離ly 生sanh 言ngôn 故cố 。 第đệ 三tam 染nhiễm 中trung 無vô 正chánh 念niệm 慧tuệ 。 彼bỉ 為vi 染nhiễm 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 迷mê 亂loạn 故cố 。 染nhiễm 污ô 定định 中trung 雖tuy 有hữu 念niệm 慧tuệ 。 而nhi 得đắc 失thất 念niệm 不bất 正chánh 知tri 名danh 。 故cố 此thử 二nhị 支chi 染nhiễm 中trung 非phi 有hữu 。 行hành 捨xả 唯duy 是thị 大đại 善thiện 法Pháp 攝nhiếp 。 例lệ 同đồng 第đệ 四tứ 故cố 此thử 不bất 遮già 。 故cố 此thử 染nhiễm 支chi 唯duy 有hữu 二nhị 種chủng 。 第đệ 四tứ 染nhiễm 中trung 無vô 捨xả 念niệm 淨tịnh 。 彼bỉ 為vi 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 污ô 故cố 。 由do 此thử 第đệ 四tứ 染nhiễm 唯duy 二nhị 支chi 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 初sơ 二nhị 染nhiễm 定định 但đãn 無vô 輕khinh 安an 。 後hậu 二nhị 染nhiễm 中trung 但đãn 無vô 行hành 捨xả 。 大đại 善thiện 攝nhiếp 故cố 。 彼bỉ 說thuyết 染nhiễm 中trung 喜hỷ 信tín 念niệm 慧tuệ 。 皆giai 是thị 支chi 攝nhiếp 。 皆giai 通thông 染nhiễm 故cố 。 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 。 三tam 定định 有hữu 動động 第đệ 四tứ 不bất 動động 。 依y 何hà 義nghĩa 說thuyết 。 頌tụng 曰viết 。
第đệ 四tứ 名danh 不bất 動động 。 離ly 八bát 災tai 患hoạn 故cố 。
八bát 者giả 謂vị 尋tầm 伺tứ 。 四tứ 受thọ 入nhập 出xuất 息tức 。
論luận 曰viết 。 下hạ 三tam 靜tĩnh 慮lự 名danh 有hữu 動động 者giả 。 有hữu 災tai 患hoạn 故cố 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 名danh 不bất 動động 者giả 。 無vô 災tai 患hoạn 故cố 。 災tai 患hoạn 有hữu 八bát 。 其kỳ 八bát 者giả 何hà 。 尋tầm 伺tứ 四tứ 受thọ 入nhập 息tức 出xuất 息tức 。 此thử 八bát 災tai 患hoạn 第đệ 四tứ 都đô 無vô 。 故cố 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 為vi 不bất 動động 。 然nhiên 經kinh 唯duy 說thuyết 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 不bất 為vi 尋tầm 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 動động 者giả 。 經kinh 密mật 意ý 說thuyết 。 論luận 依y 法pháp 相tướng 。 以dĩ 薄bạc 伽già 梵Phạm 有hữu 處xứ 說thuyết 言ngôn 。 斷đoạn 樂lạc 斷đoạn 苦khổ 。 先tiên 喜hỷ 憂ưu 沒một 。 具cụ 足túc 安an 住trụ 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 又hựu 說thuyết 彼bỉ 定định 身thân 行hành 俱câu 滅diệt 。 入nhập 息tức 出xuất 息tức 名danh 為vi 身thân 行hành 。 故cố 知tri 此thử 定định 非phi 唯duy 獨độc 免miễn 。 尋tầm 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 四tứ 動động 災tai 患hoạn 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 如như 密mật 室thất 燈đăng 。 照chiếu 而nhi 無vô 動động 。 故cố 名danh 不bất 動động 。 喻dụ 經kinh 說thuyết 故cố 。 尋tầm 伺tứ 何hà 過quá 而nhi 求cầu 靜tĩnh 息tức 。 此thử 能năng 令linh 心tâm 於ư 定định 境cảnh 界giới 雖tuy 恆hằng 繫hệ 念niệm 。 而nhi 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 如như 樹thụ 枝chi 條điều 依y 莖hành 而nhi 住trụ 。 與dữ 風phong 合hợp 故cố 動động 搖dao 不bất 息tức 。 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 雖tuy 不bất 願nguyện 樂nhạo 於ư 境cảnh 行hành 相tương/tướng 心tâm 速tốc 易dị 脫thoát 。 而nhi 尋tầm 伺tứ 力lực 令linh 彼bỉ 馳trì 流lưu 。 故cố 於ư 定định 中trung 尋tầm 伺tứ 有hữu 過quá 。 喜hỷ 樂lạc 於ư 定định 亦diệc 能năng 鼓cổ 動động 。 唯duy 此thử 四tứ 種chủng 與dữ 定định 相tương 應ứng 。 而nhi 能năng 動động 心tâm 。 故cố 經kinh 偏thiên 說thuyết 。 然nhiên 實thật 二nhị 息tức 憂ưu 苦khổ 二nhị 受thọ 亦diệc 能năng 鼓cổ 動động 。 故cố 論luận 說thuyết 八bát 。 尋tầm 伺tứ 二nhị 法pháp 既ký 有hữu 此thử 過quá 。 不bất 應ưng 說thuyết 在tại 靜tĩnh 慮lự 支chi 中trung 。 經kinh 但đãn 應ưng 言ngôn 。 尋tầm 伺tứ 寂tịch 靜tĩnh 。 何hà 容dung 亦diệc 說thuyết 。 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 為vi 顯hiển 尋tầm 伺tứ 雖tuy 定định 相tương 應ứng 而nhi 於ư 定định 中trung 能năng 為vi 災tai 患hoạn 。 不bất 說thuyết 不bất 了liễu 。 故cố 定định 應ưng 說thuyết 。 或hoặc 此thử 於ư 定định 初sơ 作tác 資tư 糧lương 。 作tác 欲dục 惡ác 尋tầm 遠viễn 分phần/phân 治trị 故cố 。 後hậu 於ư 勝thắng 定định 方phương 為vi 災tai 患hoạn 。 故cố 說thuyết 尋tầm 伺tứ 。 功công 不bất 唐đường 捐quyên 。 捨xả 有hữu 行hành 儀nghi 方phương 便tiện 法pháp 爾nhĩ 。 設thiết 是thị 所sở 捨xả 初sơ 必tất 應ưng 依y 。 如như 欲dục 渡độ 河hà 先tiên 依y 船thuyền 筏phiệt 後hậu 至chí 彼bỉ 岸ngạn 。 理lý 應ưng 總tổng 捨xả 。 故cố 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 依y 色sắc 出xuất 欲dục 。 依y 無vô 色sắc 出xuất 色sắc 。 依y 道đạo 出xuất 無vô 色sắc 。 若nhược 得đắc 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 出xuất 聖thánh 道Đạo 。 此thử 二nhị 容dung 有hữu 與dữ 一nhất 心tâm 俱câu 。 如như 勝thắng 劣liệt 風phong 與dữ 一nhất 枝chi 合hợp 。 若nhược 此thử 二nhị 業nghiệp 謂vị 能năng 鼓cổ 動động 。 如như 何hà 說thuyết 此thử 。 與dữ 定định 相tương 應ứng 。 麁thô 淺thiển 定định 心tâm 尋tầm 伺tứ 所sở 策sách 。 方phương 能năng 出xuất 離ly 欲dục 界giới 麁thô 染nhiễm 。 故cố 此thử 得đắc 與dữ 初sơ 定định 相tương 應ứng 。 由do 此thử 相tương 應ứng 未vị 為vi 清thanh 淨tịnh 。 如như 燈đăng 與dữ 日nhật 俱câu 見kiến 色sắc 緣duyên 。 燈đăng 細tế 闇ám 俱câu 照chiếu 不bất 明minh 了liễu 。 日nhật 光quang 離ly 闇ám 照chiếu 用dụng 分phân 明minh 。 如như 是thị 應ưng 知tri 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 定định 雖tuy 作tác 自tự 事sự 而nhi 尋tầm 伺tứ 俱câu 未vị 照chiếu 而nhi 無vô 動động 如như 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 若nhược 尋tầm 在tại 定định 能năng 動động 亂loạn 心tâm 。 無vô 漏lậu 定định 俱câu 亦diệc 為vi 災tai 患hoạn 。 何hà 緣duyên 建kiến 立lập 為vi 一nhất 道đạo 支chi 。 已dĩ 說thuyết 彼bỉ 能năng 策sách 正chánh 見kiến 故cố 。 行hành 者giả 於ư 定định 未vị 慣quán 習tập 時thời 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 此thử 為vi 災tai 患hoạn 。 故cố 於ư 此thử 地địa 不bất 欲dục 厭yếm 捨xả 。 若nhược 已dĩ 慣quán 習tập 便tiện 能năng 覺giác 知tri 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 有hữu 此thử 災tai 患hoạn 。 如như 水thủy 澄trừng 淨tịnh 便tiện 見kiến 池trì 中trung 。 潛tiềm 蟲trùng 下hạ 魚ngư 能năng 為vi 濁trược 亂loạn 。 行hành 者giả 既ký 見kiến 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 尋tầm 伺tứ 二nhị 法pháp 能năng 為vi 動động 亂loạn 。 便tiện 於ư 一nhất 地địa 總tổng 生sanh 厭yếm 捨xả 。 謂vị 此thử 麁thô 淺thiển 理lý 應ưng 捨xả 故cố 。 於ư 初sơ 靜tĩnh 慮lự 尋tầm 伺tứ 既ký 然nhiên 。 於ư 上thượng 地địa 中trung 喜hỷ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 定định 靜tĩnh 慮lự 諸chư 受thọ 差sai 別biệt 。 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 不phủ 。 不bất 爾nhĩ 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
生sanh 靜tĩnh 慮lự 從tùng 初sơ 。 有hữu 喜hỷ 樂lạc 捨xả 受thọ 。
及cập 喜hỷ 捨xả 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 。 唯duy 捨xả 受thọ 如như 次thứ 。
論luận 曰viết 。 生sanh 靜tĩnh 慮lự 中trung 初sơ 有hữu 三tam 受thọ 。 一nhất 者giả 喜hỷ 受thọ 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 二nhị 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 三tam 識thức 相tương 應ứng 。 三tam 者giả 捨xả 受thọ 。 四tứ 識thức 相tương 應ứng 。 第đệ 二nhị 有hữu 二nhị 。 謂vị 喜hỷ 與dữ 捨xả 意ý 識thức 相tương 應ứng 無vô 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 無vô 餘dư 識thức 故cố 。 心tâm 悅duyệt 麁thô 故cố 。 第đệ 三tam 有hữu 二nhị 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 與dữ 捨xả 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 第đệ 四tứ 有hữu 一nhất 。 謂vị 唯duy 捨xả 受thọ 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 是thị 謂vị 定định 生sanh 。 受thọ 有hữu 差sai 別biệt 。 上thượng 三tam 靜tĩnh 慮lự 無vô 三tam 識thức 身thân 。 及cập 無vô 尋tầm 伺tứ 。 如như 何hà 生sanh 彼bỉ 能năng 見kiến 聞văn 觸xúc 及cập 起khởi 表biểu 業nghiệp 。 非phi 生sanh 彼bỉ 地địa 無vô 眼nhãn 識thức 等đẳng 但đãn 非phi 彼bỉ 繫hệ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
生sanh 上thượng 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 起khởi 三tam 識thức 表biểu 心tâm 。
皆giai 初sơ 靜tĩnh 慮lự 攝nhiếp 。 唯duy 無vô 覆phú 無vô 起khởi 。
論luận 曰viết 。 生sanh 上thượng 三tam 地địa 起khởi 三tam 識thức 身thân 。 及cập 發phát 表biểu 心tâm 皆giai 初sơ 定định 繫hệ 。 生sanh 上thượng 起khởi 下hạ 如như 起khởi 化hóa 心tâm 。 故cố 能năng 見kiến 聞văn 觸xúc 及cập 發phát 表biểu 。 此thử 四tứ 唯duy 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 不bất 起khởi 下hạ 染nhiễm 。 已dĩ 離ly 染nhiễm 故cố 。 不bất 起khởi 下hạ 善thiện 。 以dĩ 下hạ 劣liệt 故cố 。
說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 顯Hiển 宗Tông 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 八bát