阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận
Quyển 78
五Ngũ 百Bách 大Đại 阿A 羅La 漢Hán 等Đẳng 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 八bát
五ngũ 百bách 大đại 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 結kết 蘊uẩn 第đệ 二nhị 中trung 十thập 門môn 納nạp 息tức 第đệ 四tứ 之chi 八bát 。
如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 諸chư 善thiện 法Pháp 生sanh 皆giai 四tứ 聖Thánh 諦Đế 攝nhiếp 趣thú 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 問vấn 三tam 諦đế 有hữu 為vi 說thuyết 生sanh 可khả 爾nhĩ 。 滅Diệt 諦Đế 無vô 為vi 既ký 無vô 生sanh 義nghĩa 。 如như 何hà 可khả 說thuyết 諸chư 善thiện 法Pháp 。 生sanh 攝nhiếp 在tại 四Tứ 諦Đế 。 答đáp 此thử 經Kinh 意ý 說thuyết 諸chư 善thiện 法Pháp 。 生sanh 無vô 不bất 攝nhiếp 在tại 四tứ 聖Thánh 諦Đế 中trung 。 不bất 言ngôn 四Tứ 諦Đế 一nhất 一nhất 皆giai 攝nhiếp 。 所sở 生sanh 善thiện 法Pháp 。 於ư 理lý 何hà 違vi 。
復phục 次thứ 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 自tự 性tánh 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 二nhị 從tùng 緣duyên 起khởi 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 有hữu 自tự 性tánh 故cố 名danh 為vi 生sanh 者giả 。 生sanh 言ngôn 顯hiển 體thể 非phi 滅diệt 壞hoại 義nghĩa 。 從tùng 緣duyên 起khởi 故cố 名danh 為vi 生sanh 者giả 。 生sanh 言ngôn 欲dục 顯hiển 從tùng 緣duyên 起khởi 義nghĩa 。 諸chư 善thiện 法Pháp 中trung 。 具cụ 二nhị 生sanh 者giả 三tam 諦đế 所sở 攝nhiếp 。 唯duy 有hữu 自tự 性tánh 故cố 名danh 生sanh 者giả 滅Diệt 諦Đế 所sở 攝nhiếp 。 故cố 經kinh 所sở 說thuyết 亦diệc 不bất 違vi 理lý 。
復phục 次thứ 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 作tác 用dụng 生sanh 。 二nhị 彼bỉ 得đắc 生sanh 。 諸chư 善thiện 法Pháp 中trung 。 具cụ 二nhị 生sanh 者giả 三tam 諦đế 所sở 攝nhiếp 。 唯duy 彼bỉ 得đắc 生sanh 者giả 滅Diệt 諦Đế 所sở 攝nhiếp 。 擇trạch 滅diệt 雖tuy 不bất 生sanh 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 曰viết 。 此thử 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 諸chư 忍nhẫn 智trí 名danh 所sở 生sanh 善thiện 。 此thử 諸chư 忍nhẫn 智trí 隨tùy 應ứng 攝nhiếp 在tại 四tứ 聖Thánh 諦Đế 中trung 不bất 言ngôn 遍biến 攝nhiếp 。 言ngôn 趣thú 諦đế 者giả 是thị 緣duyên 諦đế 義nghĩa 。 謂vị 苦khổ 忍nhẫn 苦khổ 智trí 。 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 。 集tập 忍nhẫn 集tập 智trí 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 緣duyên 集Tập 諦Đế 。 滅diệt 忍nhẫn 滅diệt 智trí 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 。 道đạo 忍nhẫn 道đạo 智trí 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 緣duyên 道Đạo 諦Đế 。
如như 契Khế 經Kinh 說thuyết
佛Phật 告cáo 苾Bật 芻Sô 。
一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 說thuyết 拔bạt 濟tế 法pháp 。 謂vị 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 宣tuyên 說thuyết 開khai 示thị 。 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 法Pháp 。 拔bạt 濟tế 有hữu 情tình 。 出xuất 生sanh 死tử 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 說thuyết 此thử 。 拔bạt 濟tế 法pháp 耶da 。 答đáp 欲dục 顯hiển 要yếu 由do 自tự 勤cần 修tu 道Đạo 有hữu 拔bạt 濟tế 義nghĩa 不bất 由do 他tha 修tu 。 云vân 何hà 知tri 然nhiên 契Khế 經Kinh 說thuyết 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 名danh 道Đạo 德đức 迦ca 。 來lai 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 到đáo 已dĩ 頂đảnh 禮lễ 。 世Thế 尊Tôn 雙song 足túc 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
稽khể 首thủ 此thử 人nhân 間gian 。 勇dũng 猛mãnh 真chân 梵Phạm 志Chí 。
淨tịnh 眼nhãn 普phổ 觀quán 照chiếu 。 願nguyện 能năng 除trừ 我ngã 疑nghi 。
問vấn 今kim 此thử 頌tụng 中trung 欲dục 顯hiển 何hà 義nghĩa 。 答đáp 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 。 稟bẩm 性tánh 懶lãn 惰nọa 謂vị 他tha 修tu 道Đạo 能năng 除trừ 自tự 惑hoặc 。 故cố 對đối 佛Phật 說thuyết 愛ái 語ngữ 伽già 他tha 。 欲dục 顯hiển 世Thế 尊Tôn 是thị 天thiên 梵Phạm 志Chí 乘thừa 勇dũng 猛mãnh 願nguyện 。 來lai 生sanh 人nhân 間gian 。 為vi 濟tế 有hữu 情tình 已dĩ 修tu 聖thánh 道Đạo 。 唯duy 願nguyện 哀ai 愍mẫn 。 除trừ 我ngã 疑nghi 惑hoặc 。 世Thế 尊Tôn 於ư 是thị 。 為vi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
我ngã 於ư 脫thoát 汝nhữ 疑nghi 。 必tất 無vô 自tự 在tại 力lực 。
要yếu 汝nhữ 見kiến 勝thắng 法Pháp 。 方phương 能năng 越việt 瀑bộc 流lưu 。
今kim 此thử 頌tụng 中trung 。 世Thế 尊Tôn 欲dục 顯hiển 無vô 他tha 修tu 道Đạo 斷đoạn 自tự 惑hoặc 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 此thử 義nghĩa 我ngã 坐tọa 樹thụ 下hạ 修tu 聖thánh 道Đạo 時thời 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 煩phiền 惱não 應ưng 斷đoạn 。 我ngã 於ư 一nhất 切thiết 。 具cụ 大đại 慈từ 悲bi 。 而nhi 諸chư 有hữu 情tình 。 惑hoặc 未vị 頓đốn 斷đoạn 。 故cố 無vô 他tha 道đạo 斷đoạn 自tự 惑hoặc 義nghĩa 。 如như 他tha 服phục 藥dược 自tự 病bệnh 不bất 除trừ 。 要yếu 自tự 服phục 藥dược 其kỳ 病bệnh 方phương 愈dũ 。 由do 此thử 故cố 知tri 要yếu 自tự 修tu 道Đạo 有hữu 拔bạt 濟tế 義nghĩa 不bất 由do 他tha 修tu 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 說thuyết 拔bạt 濟tế 法pháp 。 此thử 拔bạt 濟tế 法pháp 即tức 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 欲dục 令linh 有hữu 情tình 依y 此thử 修tu 道Đạo 。 見kiến 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 斷đoạn 自tự 疑nghi 惑hoặc 。 問vấn 言ngôn 拔bạt 濟tế 者giả 是thị 何hà 義nghĩa 耶da 。 答đáp 從tùng 嶮hiểm 難nạn 處xứ 引dẫn 諸chư 有hữu 情tình 。 置trí 平bình 坦thản 處xứ 故cố 名danh 拔bạt 濟tế 。 嶮hiểm 難nạn 處xứ 者giả 。 謂vị 異dị 生sanh 性tánh 如như 深thâm 坑khanh 谷cốc 及cập 山sơn 巖nham 等đẳng 諸chư 可khả 畏úy 處xứ 。 平bình 坦thản 處xứ 者giả 。 謂vị 諸chư 聖thánh 性tánh 如như 大đại 王vương 路lộ 。 由do 佛Phật 宣tuyên 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 法pháp 。 從tùng 異dị 生sanh 性tánh 極cực 嶮hiểm 難nạn 處xứ 。 引dẫn 諸chư 有hữu 情tình 。 置trí 諸chư 聖thánh 性tánh 極cực 平bình 坦thản 處xứ 。 謂vị 令linh 入nhập 道đạo 及cập 得đắc 道Đạo 果quả 故cố 名danh 拔bạt 濟tế 。
復phục 次thứ 從tùng 平bình 等đẳng 處xứ 引dẫn 入nhập 正chánh 性tánh 故cố 名danh 拔bạt 濟tế 。 平bình 等đẳng 處xứ 者giả 謂vị 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 正chánh 性tánh 者giả 謂vị 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 由do 佛Phật 宣tuyên 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 法pháp 。 引dẫn 諸chư 有hữu 情tình 。 從tùng 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 入nhập 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 故cố 名danh 拔bạt 濟tế 。
復phục 次thứ 從tùng 大đại 苦khổ 處xứ 引dẫn 諸chư 有hữu 情tình 。 置trí 大đại 樂lạc 處xứ 故cố 名danh 拔bạt 濟tế 。 大đại 苦khổ 處xứ 者giả 謂vị 生sanh 死tử 。 大đại 樂lạc 處xứ 者giả 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 由do 佛Phật 宣tuyên 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 法pháp 引dẫn 諸chư 有hữu 情tình 。 令linh 出xuất 生sanh 死tử 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 名danh 拔bạt 濟tế 。 問vấn 何hà 故cố 四Tứ 諦Đế 名danh 拔bạt 濟tế 法pháp 非phi 界giới 處xứ 蘊uẩn 。 答đáp 觀quán 四tứ 聖Thánh 諦Đế 入nhập 道đạo 得đắc 果quả 離ly 染nhiễm 盡tận 漏lậu 。 觀quán 界giới 處xứ 蘊uẩn 不bất 如như 是thị 故cố 。
復phục 次thứ 觀quán 四tứ 聖Thánh 諦Đế 令linh 所sở 化hóa 者giả 近cận 入nhập 聖thánh 道Đạo 近cận 證chứng 法Pháp 身thân 。 觀quán 界giới 處xứ 蘊uẩn 是thị 遠viễn 加gia 行hành 。 謂vị 修tu 行hành 者giả 遠viễn 加gia 行hành 中trung 初sơ 習tập 業nghiệp 位vị 。 觀quán 十thập 八bát 界giới 。 已dĩ 串xuyến 修tu 位vị 。 觀quán 十thập 二nhị 處xứ 。 超siêu 作tác 意ý 位vị 觀quán 於ư 五ngũ 蘊uẩn 。 燸nhu 頂đảnh 忍nhẫn 等đẳng 近cận 加gia 行hành 中trung 。 方phương 觀quán 四Tứ 諦Đế 能năng 入nhập 聖thánh 道Đạo 。 證chứng 果Quả 法Pháp 身thân 。 故cố 唯duy 四Tứ 諦Đế 名danh 拔bạt 濟tế 法pháp 。
問vấn 言ngôn 聖Thánh 諦Đế 者giả 是thị 何hà 義nghĩa 耶da 。 為vi 是thị 善thiện 故cố 名danh 為vi 聖Thánh 諦Đế 。 為vi 無vô 漏lậu 故cố 名danh 為vi 聖Thánh 諦Đế 。 為vi 聖thánh 者giả 成thành 就tựu 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 耶da 。 設thiết 爾nhĩ 何hà 失thất 。 三tam 皆giai 有hữu 過quá 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 是thị 善thiện 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 四tứ 中trung 後hậu 二nhị 可khả 名danh 聖Thánh 諦Đế 唯duy 是thị 善thiện 故cố 。 前tiền 二nhị 既ký 通thông 三tam 種chủng 如như 何hà 亦diệc 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 若nhược 無vô 漏lậu 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 四tứ 中trung 後hậu 二nhị 可khả 名danh 聖Thánh 諦Đế 是thị 無vô 漏lậu 故cố 。 前tiền 二nhị 既ký 有hữu 漏lậu 如như 何hà 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 若nhược 聖thánh 者giả 成thành 就tựu 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 非phi 聖thánh 者giả 亦diệc 成thành 就tựu 如như 何hà 獨độc 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 如như 說thuyết 誰thùy 成thành 就tựu 苦khổ 集Tập 諦Đế 。 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 誰thùy 成thành 就tựu 滅Diệt 諦Đế 。 謂vị 不bất 具cụ 縛phược 者giả 。 答đáp 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 聖thánh 者giả 成thành 就tựu 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 善thiện 通thông 前tiền 二nhị 種chủng 難nạn/nan 第đệ 三tam 難nạn/nan 云vân 何hà 通thông 。 答đáp 聖thánh 具cụ 成thành 四tứ 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 異dị 生sanh 不bất 爾nhĩ 。 問vấn 亦diệc 有hữu 聖thánh 者giả 不bất 具cụ 成thành 四tứ 如như 具cụ 縛phược 者giả 。 見kiến 道đạo 初sơ 心tâm 滅Diệt 諦Đế 爾nhĩ 時thời 猶do 未vị 成thành 故cố 。 答đáp 時thời 分phần/phân 少thiểu 故cố 非phi 如như 異dị 生sanh 。 謂vị 具cụ 縛phược 者giả 見kiến 道đạo 初sơ 心tâm 雖tuy 未vị 成thành 四tứ 。 此thử 後hậu 必tất 具cụ 成thành 就tựu 四tứ 種chủng 。 異dị 生sanh 怛đát 時thời 不bất 具cụ 成thành 四tứ 。 是thị 故cố 苦khổ 等đẳng 獨độc 名danh 聖Thánh 諦Đế 。
復phục 次thứ 聖thánh 者giả 品phẩm 中trung 有hữu 具cụ 成thành 四tứ 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 異dị 生sanh 品phẩm 中trung 無vô 成thành 四tứ 者giả 故cố 非phi 彼bỉ 諦đế 。
復phục 次thứ 若nhược 聖thánh 法pháp 印ấn 印ấn 相tương 續tục 者giả 得đắc 聖thánh 者giả 名danh 彼bỉ 所sở 有hữu 諦đế 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。
復phục 次thứ 若nhược 已dĩ 得đắc 聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 名danh 為vi 聖thánh 者giả 彼bỉ 所sở 有hữu 諦đế 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。
復phục 次thứ 若nhược 已dĩ 得đắc 聖thánh 慧tuệ 名danh 為vi 聖thánh 者giả 。 彼bỉ 所sở 有hữu 諦đế 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。
復phục 次thứ 若nhược 已dĩ 得đắc 聖thánh 奢xa 摩ma 他tha 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 名danh 為vi 聖thánh 者giả 彼bỉ 所sở 有hữu 諦đế 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。
復phục 次thứ 若nhược 已dĩ 得đắc 聖thánh 財tài 名danh 為vi 聖thánh 者giả 。 彼bỉ 所sở 有hữu 諦đế 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。
復phục 次thứ 若nhược 已dĩ 入nhập 聖thánh 胎thai 名danh 為vi 聖thánh 者giả 。 彼bỉ 所sở 有hữu 諦đế 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。
復phục 次thứ 若nhược 已dĩ 得đắc 聖thánh 覺giác 支chi 道đạo 支chi 名danh 為vi 聖thánh 者giả 。 彼bỉ 所sở 有hữu 諦đế 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 尊tôn 者giả 僧Tăng 伽già 筏phiệt 蘇tô 說thuyết 曰viết 。 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 異dị 生sanh 聖thánh 者giả 。 共cộng 興hưng 諍tranh 論luận 。 諸chư 異dị 生sanh 說thuyết 諸chư 行hành 是thị 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 有hữu 我ngã 諸chư 聖thánh 者giả 說thuyết 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 非phi 我ngã 。 諸chư 異dị 生sanh 說thuyết 我ngã 言ngôn 是thị 諦đế 。 聖thánh 者giả 復phục 說thuyết 我ngã 言ngôn 是thị 諦đế 。 為vi 滅diệt 諍tranh 故cố 。 共cộng 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 請thỉnh 佛Phật 決quyết 之chi 。 佛Phật 作tác 是thị 言ngôn 。 聖thánh 言ngôn 是thị 諦đế 餘dư 言ngôn 非phi 諦đế 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 聖thánh 於ư 苦khổ 等đẳng 現hiện 知tri 見kiến 覺giác 所sở 言ngôn 是thị 諦đế 異dị 生sanh 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 四Tứ 諦Đế 唯duy 屬thuộc 聖thánh 者giả 非phi 諸chư 異dị 生sanh 。 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 尊tôn 者giả 世thế 友hữu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 四Tứ 諦Đế 。 唯duy 諸chư 聖thánh 者giả 聖thánh 慧tuệ 通thông 達đạt 。 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。
問vấn 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 云vân 何hà 。 答đáp 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 生sanh 苦khổ 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 死tử 苦khổ 。 非phi 愛ái 會hội 苦khổ 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 略lược 說thuyết 一nhất 切thiết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 是thị 名danh 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 與dữ 生sanh 相tương/tướng 合hợp 故cố 名danh 生sanh 苦khổ 。 與dữ 住trụ 異dị 相tướng 合hợp 故cố 名danh 老lão 苦khổ 。 與dữ 逼bức 惱não 相tương/tướng 合hợp 故cố 名danh 病bệnh 苦khổ 。 與dữ 滅diệt 相tương/tướng 合hợp 故cố 名danh 死tử 苦khổ 。 與dữ 非phi 愛ái 會hội 相tương/tướng 合hợp 故cố 名danh 非phi 愛ái 會hội 苦khổ 。 與dữ 愛ái 別biệt 離ly 相tương/tướng 合hợp 故cố 名danh 。 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 與dữ 不bất 自tự 在tại 不bất 隨tùy 所sở 欲dục 。 相tương/tướng 合hợp 故cố 名danh 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 如như 是thị 諸chư 苦khổ 。 皆giai 是thị 有hữu 漏lậu 取thủ 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 故cố 名danh 略lược 說thuyết 一nhất 切thiết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。
復phục 次thứ 生sanh 是thị 一nhất 切thiết 苦khổ 安an 足túc 處xứ 苦khổ 之chi 良lương 田điền 故cố 名danh 生sanh 苦khổ 。 老lão 能năng 衰suy 變biến 可khả 愛ái 盛thịnh 年niên 故cố 名danh 老lão 苦khổ 。 病bệnh 能năng 損tổn 壞hoại 可khả 愛ái 安an 適thích 故cố 名danh 病bệnh 苦khổ 。 死tử 能năng 斷đoạn 滅diệt 可khả 愛ái 壽thọ 命mạng 故cố 名danh 死tử 苦khổ 。 不bất 可khả 愛ái 境cảnh 與dữ 身thân 合hợp 時thời 引dẫn 生sanh 眾chúng 苦khổ 故cố 名danh 非phi 愛ái 會hội 苦khổ 。 諸chư 可khả 愛ái 境cảnh 。 遠viễn 離ly 身thân 時thời 引dẫn 生sanh 眾chúng 苦khổ 故cố 名danh 。 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 求cầu 如như 意ý 事sự 不bất 果quả 遂toại 時thời 引dẫn 生sanh 眾chúng 苦khổ 故cố 名danh 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 如như 是thị 諸chư 苦khổ 。 皆giai 是thị 有hữu 漏lậu 取thủ 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 故cố 名danh 略lược 說thuyết 一nhất 切thiết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。 問vấn 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 其kỳ 量lượng 廣quảng 大đại 。 何hà 故cố 名danh 略lược 。 答đáp 苦khổ 雖tuy 廣quảng 大đại 而nhi 略lược 說thuyết 之chi 故cố 名danh 為vi 略lược 。 謂vị 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 患hoạn 極cực 多đa 不bất 可khả 廣quảng 說thuyết 欲dục 令linh 所sở 化hóa 總tổng 生sanh 厭yếm 離ly 故cố 略lược 說thuyết 之chi 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 多đa 諸chư 過quá 惡ác 不bất 可khả 廣quảng 說thuyết 。 有hữu 問vấn 彼bỉ 過quá 但đãn 可khả 總tổng 答đáp 是thị 極cực 惡ác 人nhân 言ngôn 雖tuy 是thị 略lược 而nhi 過quá 甚thậm 廣quảng 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 名danh 略lược 說thuyết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。
問vấn 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 為vi 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 不phủ 。 設thiết 爾nhĩ 何hà 失thất 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 諸chư 蘊uẩn 中trung 亦diệc 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 何hà 故cố 名danh 苦Khổ 諦Đế 而nhi 不bất 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 諦đế 。 若nhược 諸chư 蘊uẩn 中trung 全toàn 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 契Khế 經Kinh 所sở 說thuyết 。 當đương 云vân 何hà 通thông 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 大đại 名danh 當đương 知tri 。 色sắc 若nhược 一nhất 向hướng 有hữu 苦khổ 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 隨tùy 。 不bất 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 有hữu 情tình 不bất 應ưng 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 色sắc 起khởi 貪tham 起khởi 著trước 。 以dĩ 諸chư 色sắc 中trung 。 有hữu 苦khổ 有hữu 樂lạc 。 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 隨tùy 亦diệc 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 不bất 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 有hữu 情tình 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 諸chư 色sắc 中trung 。 起khởi 貪tham 起khởi 著trước 。 乃nãi 至chí 於ư 識thức 廣quảng 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 說thuyết 三tam 受thọ 各các 定định 建kiến 立lập 。 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 及cập 苦khổ 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 道đạo 依y 資tư 糧lương 涅Niết 槃Bàn 依y 道đạo 。 以dĩ 道đạo 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 得đắc 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 道đạo 既ký 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 如như 何hà 蘊uẩn 中trung 可khả 說thuyết 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 答đáp 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 。 亦diệc 有hữu 少thiểu 樂lạc 。 以dĩ 諸chư 蘊uẩn 中trung 苦khổ 多đa 樂lạc 少thiểu 。 少thiểu 從tùng 多đa 故cố 但đãn 名danh 苦khổ 蘊uẩn 。 如như 毒độc 瓶bình 中trung 置trí 一nhất 渧đế 蜜mật 。 少thiểu 從tùng 多đa 故cố 但đãn 名danh 毒độc 瓶bình 。 諸chư 蘊uẩn 亦diệc 爾nhĩ 。 樂lạc 少thiểu 苦khổ 多đa 。 唯duy 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 全toàn 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 但đãn 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 經kinh 說thuyết 當đương 云vân 何hà 通thông 。 答đáp 相tương 待đãi 立lập 名danh 。 假giả 說thuyết 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 受thọ 上thượng 苦khổ 時thời 於ư 中trung 苦khổ 起khởi 樂lạc 想tưởng 。 受thọ 中trung 苦khổ 時thời 於ư 下hạ 苦khổ 起khởi 樂lạc 想tưởng 。 受thọ 地địa 獄ngục 苦khổ 。 時thời 於ư 傍bàng 生sanh 苦khổ 起khởi 樂lạc 想tưởng 。 受thọ 傍bàng 生sanh 苦khổ 時thời 於ư 鬼quỷ 界giới 苦khổ 起khởi 樂lạc 想tưởng 。 受thọ 鬼quỷ 界giới 苦khổ 時thời 於ư 人nhân 苦khổ 起khởi 樂lạc 想tưởng 。 受thọ 人nhân 苦khổ 時thời 於ư 天thiên 苦khổ 起khởi 樂lạc 想tưởng 。 受thọ 有hữu 漏lậu 苦khổ 時thời 於ư 無vô 漏lậu 道Đạo 亦diệc 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 故cố 說thuyết 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。
復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 若nhược 依y 世thế 間gian 施thi 設thiết 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 亦diệc 說thuyết 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 諸chư 世thế 間gian 飢cơ 時thời 得đắc 食thực 渴khát 時thời 得đắc 飲ẩm 。 寒hàn 時thời 得đắc 煖noãn 熱nhiệt 時thời 得đắc 冷lãnh 行hành 疲bì 倦quyện 時thời 得đắc 車xa 馬mã 等đẳng 。 皆giai 言ngôn 得đắc 樂lạc 。 若nhược 依y 賢hiền 聖thánh 施thi 設thiết 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 應ưng 說thuyết 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 諸chư 聖Thánh 者giả 。 從tùng 無Vô 間Gián 獄Ngục 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 諸chư 蘊uẩn 界giới 處xứ 。 皆giai 等đẳng 觀quán 見kiến 如như 熱nhiệt 鐵thiết 團đoàn 。 評bình 曰viết 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 初sơ 說thuyết 為vi 善thiện 。 苦khổ 多đa 樂lạc 少thiểu 。 但đãn 名danh 苦Khổ 諦Đế 。
問vấn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 云vân 何hà 。 答đáp 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 諸chư 所sở 有hữu 愛ái 及cập 後hậu 有hữu 愛ái 。 喜hỷ 俱câu 行hành 愛ái 彼bỉ 彼bỉ 喜hỷ 愛ái 。 是thị 名danh 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 問vấn 諸chư 有hữu 漏lậu 法pháp 能năng 為vi 因nhân 義nghĩa 皆giai 是thị 集Tập 諦Đế 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 說thuyết 集Tập 諦Đế 是thị 愛ái 非phi 餘dư 。 答đáp 愛ái 於ư 施thi 設thiết 集tập 聖Thánh 諦Đế 中trung 。 勢thế 用dụng 增tăng 強cường/cưỡng 非phi 餘dư 有hữu 漏lậu 。 故cố 偏thiên 說thuyết 愛ái 是thị 集tập 非phi 餘dư 。 然nhiên 有hữu 漏lậu 法pháp 皆giai 是thị 集Tập 諦Đế 。 如như 施thi 設thiết 行hành 蘊uẩn 中trung 思tư 最tối 勝thắng 故cố 說thuyết 思tư 非phi 餘dư 。 而nhi 實thật 相tướng 應ưng 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 皆giai 是thị 行hành 蘊uẩn 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 愛ái 為vi 集Tập 諦Đế 。
復phục 次thứ 愛ái 是thị 三tam 世thế 眾chúng 苦khổ 因nhân 本bổn 。 道đạo 路lộ 由do 緒tự 能năng 作tác 生sanh 緣duyên 。 集tập 起khởi 勝thắng 故cố 偏thiên 說thuyết 集Tập 諦Đế 。
復phục 次thứ 愛ái 能năng 數sổ 數số 招chiêu 集tập 苦khổ 果quả 勝thắng 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
如như 樹thụ 根căn 未vị 拔bạt 。 斫chước 斫chước 還hoàn 復phục 生sanh 。
未vị 斷đoạn 愛ái 隨tùy 眠miên 。 數sác 數sác 感cảm 眾chúng 苦khổ 。
復phục 次thứ 愛ái 於ư 有hữu 情tình 能năng 燒thiêu 能năng 潤nhuận 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 因nhân 時thời 能năng 潤nhuận 果quả 時thời 能năng 燒thiêu 。 如như 熱nhiệt 油du 渧đế 墮đọa 在tại 身thân 時thời 能năng 燒thiêu 能năng 潤nhuận 。 愛ái 於ư 有hữu 情tình 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
復phục 次thứ 以dĩ 愛ái 能năng 起khởi 如như 起khởi 尸thi 鬼quỷ 。 能năng 招chiêu 生sanh 業nghiệp 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 有hữu 水thủy 處xứ 有hữu 起khởi 尸thi 鬼quỷ 能năng 起khởi 死tử 尸thi 。 有hữu 愛ái 身thân 中trung 有hữu 招chiêu 生sanh 業nghiệp 能năng 招chiêu 生sanh 死tử 。
復phục 次thứ 以dĩ 愛ái 能năng 攝nhiếp 有hữu 情tình 無vô 情tình 。 內nội 外ngoại 諸chư 事sự 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 攝nhiếp 有hữu 情tình 者giả 。 由do 愛ái 勢thế 力lực 攝nhiếp 受thọ 妻thê 子tử 奴nô 婢tỳ 作tác 使sử 。 象tượng 馬mã 牛ngưu 羊dương 。 駝đà 驢lư 等đẳng 事sự 。 攝nhiếp 無vô 情tình 者giả 。 由do 愛ái 勢thế 力lực 攝nhiếp 受thọ 宮cung 殿điện 舍xá 宅trạch 。 珍trân 財tài 及cập 穀cốc 麥mạch 等đẳng 。
復phục 次thứ 愛ái 能năng 長trưởng 養dưỡng 男nam 身thân 女nữ 身thân 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 由do 愛ái 勢thế 力lực 能năng 正chánh 。 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 師sư 長trưởng 。 及cập 能năng 養dưỡng 育dục 妻thê 子tử 作tác 使sử 。 朋bằng 友hữu 眷quyến 屬thuộc 。 乃nãi 至chí 禽cầm 獸thú 由do 愛ái 勢thế 力lực 。 從tùng 一nhất 谷cốc 中trung 殘tàn 害hại 生sanh 類loại 持trì 至chí 餘dư 谷cốc 養dưỡng 育dục 其kỳ 子tử 。
復phục 次thứ 以dĩ 愛ái 勢thế 力lực 欲dục 得đắc 未vị 來lai 生sanh 趣thú 自tự 體thể 由do 欲dục 得đắc 故cố 便tiện 起khởi 希hy 望vọng 。 由do 希hy 望vọng 故cố 即tức 便tiện 求cầu 覓mịch 。 由do 求cầu 覓mịch 故cố 得đắc 生sanh 趣thú 體thể 故cố 偏thiên 說thuyết 愛ái 。
復phục 次thứ 愛ái 能năng 滋tư 潤nhuận 諸chư 有hữu 生sanh 死tử 。 令linh 不bất 萎nuy 枯khô 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 水thủy 能năng 潤nhuận 樹thụ 木mộc 藥dược 草thảo 。 令linh 不bất 萎nuy 枯khô 。
復phục 次thứ 愛ái 能năng 潤nhuận 識thức 生sanh 後hậu 有hữu 芽nha 謂vị 由do 愛ái 力lực 得đắc 入nhập 母mẫu 胎thai 滋tư 潤nhuận 精tinh 血huyết 令linh 住trụ 胎thai 藏tạng 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 所sở 依y 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 能năng 起khởi 愛ái 者giả 即tức 此thử 所sở 依y 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 起khởi 餘dư 煩phiền 惱não 。 猶do 如như 魚ngư 王vương 所sở 遊du 止chỉ 處xứ 小tiểu 魚ngư 皆giai 隨tùy 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 由do 此thử 說thuyết 愛ái 名danh 煩phiền 惱não 王vương 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 若nhược 相tương 續tục 中trung 有hữu 貪tham 愛ái 者giả 。 諸chư 餘dư 煩phiền 惱não 。 皆giai 集tập 其kỳ 中trung 。 如như 潤nhuận 濕thấp 衣y 塵trần 垢cấu 易dị 著trước 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 愛ái 為vi 集Tập 諦Đế 。
復phục 次thứ 若nhược 相tương 續tục 中trung 有hữu 貪tham 愛ái 水thủy 。 諸chư 餘dư 煩phiền 惱não 。 皆giai 悉tất 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 。 如như 有hữu 水thủy 處xứ 魚ngư 蝦hà 蟇# 等đẳng 皆giai 悉tất 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 愛ái 如như 熾sí 火hỏa 。 能năng 燒thiêu 一nhất 切thiết 。 又hựu 如như 鹹hàm 水thủy 飲ẩm 無vô 足túc 時thời 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 熾sí 火hỏa 中trung 投đầu 諸chư 物vật 類loại 。 悉tất 皆giai 燒thiêu 盡tận 無vô 充sung 足túc 時thời 。 又hựu 如như 渴khát 人nhân 飲ẩm 以dĩ 鹹hàm 水thủy 。 隨tùy 飲ẩm 隨tùy 渴khát 無vô 厭yếm 足túc 時thời 。 如như 是thị 身thân 中trung 。 未vị 離ly 愛ái 者giả 貪tham 著trước 境cảnh 界giới 。 無vô 滿mãn 足túc 時thời 。
復phục 次thứ 愛ái 能năng 和hòa 合hợp 別biệt 異dị 有hữu 情tình 令linh 不bất 別biệt 異dị 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 水thủy 和hòa 合hợp 別biệt 異dị 砂sa 等đẳng 令linh 不bất 相tương 離ly 。
復phục 次thứ 愛ái 令linh 有hữu 情tình 善thiện 法Pháp 生sanh 澁sáp 。 無vô 所sở 堪kham 能năng 。 愛ái 潤nhuận 有hữu 情tình 令linh 有hữu 住trụ 著trước 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 由do 愛ái 勢thế 力lực 所sở 修tu 善thiện 法Pháp 。 生sanh 澁sáp 無vô 能năng 。 又hựu 潤nhuận 有hữu 情tình 令linh 於ư 生sanh 死tử 所sở 在tại 執chấp 著trước 不bất 能năng 超siêu 昇thăng 。 如như 蠅dăng 蜂phong 等đẳng 至chí 酥tô 油du 蜜mật 。 濕thấp 皮bì 等đẳng 上thượng 膠giao 粘niêm 翅sí 足túc 不bất 能năng 飛phi 空không 。
復phục 次thứ 愛ái 於ư 有hữu 情tình 因nhân 位vị 果quả 位vị 。 所sở 作tác 有hữu 異dị 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 謂vị 所sở 起khởi 愛ái 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 因nhân 時thời 隨tùy 順thuận 如như 善thiện 親thân 友hữu 。 果quả 時thời 違vi 害hại 如như 惡ác 怨oán 家gia 。 如như 諸chư 商thương 人nhân 。 入nhập 海hải 採thải 寶bảo 。 至chí 一nhất 洲châu 渚chử 遇ngộ 邏la 剎sát 斯tư 。 先tiên 現hiện 善thiện 顏nhan 作tác 諸chư 愛ái 語ngữ 。 以dĩ 禮lễ 供cung 事sự 請thỉnh 以dĩ 為vi 夫phu 。 後hậu 知tri 委ủy 信tín 。 方phương 便tiện 誘dụ 引dẫn 。 禁cấm 鐵thiết 城thành 中trung 飲ẩm 食thực 血huyết 肉nhục 。 漸tiệm 至chí 都đô 盡tận 唯duy 有hữu 餘dư 骨cốt 。 愛ái 邏la 剎sát 斯tư 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 先tiên 令linh 有hữu 情tình 嬉hi 戲hí 造tạo 惡ác 。 後hậu 令linh 墮đọa 惡ác 趣thú 受thọ 種chủng 種chủng 劇kịch 苦khổ 。
復phục 次thứ 愛ái 是thị 起khởi 因nhân 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 業nghiệp 為vi 生sanh 因nhân 愛ái 為vi 起khởi 因nhân 。 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 。
復phục 次thứ 愛ái 難nạn/nan 斷đoạn 離ly 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 人nhân 忽hốt 遇ngộ 二nhị 邏la 剎sát 斯tư 。 一nhất 作tác 母mẫu 形hình 難nan 可khả 免miễn 離ly 。 二nhị 作tác 怨oán 形hình 易dị 可khả 免miễn 離ly 。 如như 是thị 有hữu 情tình 。 未vị 離ly 欲dục 染nhiễm 。 有hữu 二nhị 煩phiền 惱não 。 數sác 數sác 現hiện 行hành 。 一nhất 者giả 貪tham 欲dục 難nan 可khả 斷đoạn 離ly 。 二nhị 者giả 瞋sân 恚khuể 易dị 可khả 斷đoạn 離ly 。
復phục 次thứ 愛ái 數số 現hiện 行hành 微vi 細tế 難nạn/nan 覺giác 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 善thiện 鏇# 師sư 所sở 用dụng 利lợi 器khí 。 所sở 有hữu 斷đoạn 盡tận 。 微vi 細tế 難nan 知tri 。
復phục 次thứ 愛ái 於ư 有hữu 支chi 漸tiệm 立lập 三tam 種chủng 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 謂vị 初sơ 起khởi 時thời 說thuyết 名danh 為vi 愛ái 。 次thứ 增tăng 廣quảng 位vị 說thuyết 名danh 為vi 取thủ 。 死tử 後hậu 得đắc 果quả 說thuyết 名danh 無vô 明minh 。
復phục 次thứ 有hữu 十thập 染nhiễm 法pháp 愛ái 為vi 上thượng 首thủ 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
緣duyên 愛ái 故cố 求cầu 。 緣duyên 求cầu 故cố 得đắc 。 緣duyên 得đắc 故cố 集tập 。 緣duyên 集tập 故cố 貪tham 。 緣duyên 貪tham 故cố 著trước 。 緣duyên 著trước 故cố 慳san 。 緣duyên 慳san 故cố 攝nhiếp 受thọ 。 緣duyên 攝nhiếp 受thọ 故cố 守thủ 護hộ 。 緣duyên 守thủ 護hộ 故cố 。 執chấp 持trì 刀đao 杖trượng 。 鬪đấu 諍tranh 欺khi 誑cuống 諂siểm 詐trá 輕khinh 侮vũ 。 生sanh 無vô 量lượng 種chủng 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。
復phục 次thứ 愛ái 於ư 染nhiễm 污ô 八bát 等đẳng 至chí 中trung 勢thế 力lực 增tăng 強cường/cưỡng 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 說thuyết 味vị 相tương 應ứng 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 為vi 在tại 定định 時thời 味vị 。 為vi 出xuất 定định 已dĩ 味vị 。 應ưng 言ngôn 出xuất 定định 已dĩ 味vị 。 非phi 在tại 定định 時thời 味vị 。 乃nãi 至chí 味vị 相tương 應ứng 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 廣quảng 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 佛Phật 說thuyết 貪tham 愛ái 縛phược 諸chư 異dị 生sanh 如như 繩thằng 繫hệ 鳥điểu 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 佛Phật 說thuyết 貪tham 愛ái 如như 網võng 如như 藤đằng 籠lung 縛phược 難nạn/nan 免miễn 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 佛Phật 說thuyết 貪tham 愛ái 深thâm 廣quảng 難nạn/nan 渡độ 猶do 如như 大đại 海hải 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 佛Phật 說thuyết 貪tham 愛ái 長trường 遠viễn 如như 河hà 難nan 可khả 尋tầm 偃yển 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 言ngôn 長trường/trưởng 河hà 者giả 喻dụ 三tam 種chủng 愛ái 。 謂vị 欲dục 愛ái 色sắc 。 愛ái 無vô 色sắc 愛ái 。
復phục 次thứ 以dĩ 佛Phật 說thuyết 貪tham 愛ái 難nạn/nan 斷đoạn 難nạn/nan 破phá 難nan 可khả 越việt 度độ 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 佛Phật 說thuyết 貪tham 愛ái 多đa 諸chư 過quá 患hoạn 。 熾sí 盛thịnh 堅kiên 牢lao 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 佛Phật 說thuyết 貪tham 愛ái 能năng 令linh 界giới 別biệt 地địa 別biệt 部bộ 別biệt 及cập 能năng 生sanh 長trưởng 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 有hữu 漏lậu 法pháp 中trung 。 唯duy 愛ái 一nhất 種chủng 世Thế 尊Tôn 偏thiên 說thuyết 為vi 集tập 聖Thánh 諦Đế 。 而nhi 集tập 聖Thánh 諦Đế 非phi 唯duy 愛ái 攝nhiếp 。
問vấn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 云vân 何hà 。 答đáp 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 即tức 諸chư 所sở 有hữu 愛ái 及cập 後hậu 有hữu 愛ái 喜hỷ 俱câu 行hành 愛ái 彼bỉ 彼bỉ 喜hỷ 愛ái 。 無vô 餘dư 斷đoạn 棄khí 吐thổ 盡tận 離ly 滅diệt 靜tĩnh 沒một 。 是thị 名danh 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 問vấn 既ký 說thuyết 諸chư 愛ái 無vô 餘dư 斷đoạn 等đẳng 名danh 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 。 即tức 集tập 亦diệc 滅diệt 如như 何hà 但đãn 說thuyết 。 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 答đáp 此thử 亦diệc 應ưng 說thuyết 集tập 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。
復phục 次thứ 已dĩ 說thuyết 苦khổ 滅diệt 當đương 知tri 即tức 說thuyết 集Tập 諦Đế 亦diệc 滅diệt 。 以dĩ 苦khổ 與dữ 集tập 是thị 一nhất 物vật 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 說thuyết 苦khổ 滅diệt 應ưng 知tri 已dĩ 說thuyết 集Tập 諦Đế 亦diệc 滅diệt 。 要yếu 滅diệt 其kỳ 因nhân 果quả 乃nãi 滅diệt 故cố 。
復phục 次thứ 為vi 所sở 化hóa 者giả 欣hân 樂nhạo 滅diệt 故cố 但đãn 說thuyết 苦khổ 滅diệt 。 謂vị 所sở 化hóa 者giả 於ư 苦khổ 厭yếm 心tâm 勝thắng 於ư 厭yếm 集tập 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 為vi 苦khổ 逼bức 故cố 。 今kim 聞văn 佛Phật 說thuyết 。 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 便tiện 生sanh 歡hoan 喜hỷ 言ngôn 。 此thử 弊tệ 惡ác 眾chúng 苦khổ 滅diệt 盡tận 甚thậm 為vi 快khoái 哉tai 。 由do 此thử 喜hỷ 心tâm 速tốc 求cầu 證chứng 滅diệt 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 世Thế 尊Tôn 但đãn 說thuyết 。 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 而nhi 不bất 說thuyết 為vi 集tập 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 。 問vấn 趣thú 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 云vân 何hà 。 答đáp 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 謂vị 正chánh 見kiến 乃nãi 至chí 正chánh 定định 。 是thị 名danh 趣thú 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 問vấn 此thử 亦diệc 應ưng 說thuyết 趣thú 集tập 滅diệt 道đạo 。 如như 何hà 但đãn 說thuyết 趣thú 苦khổ 滅diệt 道đạo 。 答đáp 此thử 亦diệc 應ưng 說thuyết 趣thú 集tập 滅diệt 道đạo 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。
復phục 次thứ 已dĩ 說thuyết 趣thú 苦khổ 滅diệt 道đạo 當đương 知tri 即tức 說thuyết 趣thú 集tập 滅diệt 道đạo 。 以dĩ 苦khổ 與dữ 集tập 非phi 別biệt 物vật 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 說thuyết 趣thú 苦khổ 滅diệt 道đạo 應ưng 知tri 已dĩ 說thuyết 趣thú 集tập 滅diệt 道đạo 。 要yếu 滅diệt 因nhân 已dĩ 果quả 方phương 滅diệt 故cố 。
復phục 次thứ 為vi 所sở 化hóa 者giả 欣hân 樂nhạo 滅diệt 道đạo 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 所sở 化hóa 者giả 厭yếm 苦khổ 情tình 深thâm 聞văn 說thuyết 此thử 道đạo 能năng 趣thú 苦khổ 滅diệt 極cực 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 由do 此thử 速tốc 能năng 修tu 道Đạo 加gia 行hành 。 是thị 故cố 但đãn 說thuyết 。 趣thú 苦khổ 滅diệt 道đạo 。
復phục 次thứ 欲dục 顯hiển 聖thánh 道Đạo 唯duy 能năng 遮già 苦khổ 令linh 永vĩnh 不bất 生sanh 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 設thiết 問vấn 道đạo 。 汝nhữ 為vi 有hữu 力lực 令linh 因nhân 非phi 因nhân 果quả 非phi 果quả 不phủ 。 道đạo 答đáp 不bất 能năng 。 然nhiên 諸chư 因nhân 緣duyên 。 能năng 生sanh 苦khổ 者giả 。 我ngã 能năng 對đối 治trị 令linh 不bất 生sanh 苦khổ 。 是thị 故cố 但đãn 說thuyết 。 趣thú 苦khổ 滅diệt 道đạo 。
復phục 次thứ 為vi 欲dục 遮già 遣khiển 於ư 道đạo 誹phỉ 謗báng 。 是thị 故cố 但đãn 說thuyết 。 趣thú 苦khổ 滅diệt 道đạo 。 謂vị 有hữu 幼ấu 年niên 七thất 八bát 歲tuế 等đẳng 。 證chứng 無Vô 學Học 果Quả 。 乃nãi 至chí 百bách 歲tuế 。 壽thọ 命mạng 方phương 盡tận 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 。 如như 受thọ 四tứ 百bách 四tứ 病bệnh 等đẳng 苦khổ 。 世thế 人nhân 見kiến 之chi 便tiện 誹phỉ 謗báng 道đạo 。 言ngôn 此thử 聖thánh 道Đạo 不bất 能năng 盡tận 苦khổ 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 聖thánh 道Đạo 能năng 滅diệt 後hậu 有hữu 眾chúng 苦khổ 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 世Thế 尊Tôn 但đãn 說thuyết 趣thú 苦khổ 滅diệt 道đạo 。 而nhi 不bất 說thuyết 為vi 趣thú 集tập 滅diệt 道đạo 。
問vấn 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 先tiên 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 。 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 。 說thuyết 道Đạo 諦đế 耶da 。 答đáp 隨tùy 順thuận 文văn 辭từ 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 作tác 是thị 說thuyết 文văn 辭từ 隨tùy 順thuận 。
復phục 次thứ 若nhược 作tác 是thị 說thuyết 。 隨tùy 順thuận 說thuyết 者giả 。 受thọ 者giả 持trì 者giả 非phi 餘dư 次thứ 第đệ 。
復phục 次thứ 依y 現hiện 觀quán 時thời 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 次thứ 第đệ 法pháp 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 生sanh 起khởi 次thứ 第đệ 。 二nhị 易dị 說thuyết 次thứ 第đệ 。 三tam 現hiện 觀quán 次thứ 第đệ 。 生sanh 起khởi 次thứ 第đệ 者giả 。 謂vị 四tứ 念niệm 住trụ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 四tứ 無vô 色sắc 等đẳng 。 諸chư 瑜du 伽già 師sư 先tiên 起khởi 身thân 念niệm 住trụ 。 是thị 故cố 先tiên 說thuyết 。 乃nãi 至chí 後hậu 起khởi 法pháp 念niệm 住trụ 。 是thị 故cố 後hậu 說thuyết 。 靜tĩnh 慮lự 無vô 色sắc 廣quảng 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。 易dị 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 謂vị 四tứ 正chánh 勝thắng 四Tứ 神Thần 足Túc 五Ngũ 根Căn 五Ngũ 力Lực 。 七Thất 等Đẳng 覺Giác 支Chi 。 八bát 道đạo 支chi 等đẳng 。 雖tuy 四tứ 正chánh 勝thắng 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 而nhi 易dị 說thuyết 故cố 。 先tiên 說thuyết 斷đoạn 惡ác 後hậu 說thuyết 修tu 善thiện 。 於ư 斷đoạn 惡ác 中trung 先tiên 說thuyết 斷đoạn 已dĩ 生sanh 惡ác 。 後hậu 說thuyết 遮già 未vị 生sanh 惡ác 。 於ư 修tu 善thiện 中trung 先tiên 說thuyết 起khởi 未vị 生sanh 善thiện 。 後hậu 說thuyết 增tăng 已dĩ 生sanh 善thiện 。 若nhược 作tác 是thị 說thuyết 。 言ngôn 辭từ 輕khinh 便tiện 四Tứ 神Thần 足Túc 等đẳng 廣quảng 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。 現hiện 觀quán 次thứ 第đệ 者giả 。 謂vị 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 諸chư 瑜du 伽già 師sư 於ư 現hiện 觀quán 位vị 。 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 故cố 佛Phật 先tiên 說thuyết 。 次thứ 現hiện 觀quán 集tập 故cố 佛Phật 次thứ 說thuyết 。 次thứ 現hiện 觀quán 滅diệt 故cố 佛Phật 次thứ 說thuyết 。 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 故cố 佛Phật 後hậu 說thuyết 。
問vấn 因nhân 論luận 生sanh 論luận 。 何hà 故cố 行hành 者giả 入nhập 現hiện 觀quán 時thời 。 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 。 現hiện 觀quán 道đạo 耶da 。 答đáp 依y 麁thô 細tế 故cố 。 謂vị 四Tứ 諦Đế 中trung 苦Khổ 諦Đế 最tối 麁thô 故cố 先tiên 現hiện 觀quán 。 漸tiệm 次thứ 乃nãi 至chí 道Đạo 諦Đế 最tối 細tế 故cố 後hậu 現hiện 觀quán 。 如như 學học 射xạ 時thời 先tiên 射xạ 麁thô 物vật 。 漸tiệm 次thứ 乃nãi 至chí 能năng 射xạ 毛mao 端đoan 。
復phục 次thứ 以dĩ 迷mê 苦khổ 愚ngu 能năng 持trì 迷mê 集tập 愚ngu 。 乃nãi 至chí 迷mê 滅diệt 愚ngu 能năng 持trì 迷mê 道đạo 愚ngu 。 若nhược 未vị 除trừ 迷mê 苦khổ 愚ngu 終chung 不bất 能năng 除trừ 迷mê 集tập 愚ngu 。 乃nãi 至chí 若nhược 未vị 除trừ 迷mê 滅diệt 愚ngu 終chung 不bất 能năng 除trừ 迷mê 道đạo 愚ngu 。 故cố 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。
復phục 次thứ 以dĩ 迷mê 苦khổ 愚ngu 能năng 引dẫn 迷mê 集tập 愚ngu 。 乃nãi 至chí 迷mê 滅diệt 愚ngu 能năng 引dẫn 迷mê 道đạo 愚ngu 。 若nhược 未vị 遮già 迷mê 苦khổ 愚ngu 。 必tất 不bất 能năng 遮già 迷mê 集tập 愚ngu 。 乃nãi 至chí 若nhược 未vị 遮già 迷mê 滅diệt 愚ngu 必tất 不bất 能năng 遮già 迷mê 道đạo 愚ngu 。 故cố 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。
復phục 次thứ 以dĩ 苦Khổ 諦Đế 觀quán 能năng 引dẫn 集Tập 諦Đế 觀quán 。 乃nãi 至chí 滅Diệt 諦Đế 觀quán 能năng 引dẫn 道Đạo 諦Đế 觀quán 。 若nhược 未vị 起khởi 苦Khổ 諦Đế 觀quán 必tất 不bất 能năng 起khởi 集Tập 諦Đế 觀quán 。 乃nãi 至chí 若nhược 未vị 起khởi 滅Diệt 諦Đế 觀quán 必tất 不bất 能năng 起khởi 道Đạo 諦Đế 觀quán 。 故cố 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。
復phục 次thứ 以dĩ 苦Khổ 諦Đế 觀quán 是thị 集Tập 諦Đế 觀quán 因nhân 本bổn 道đạo 路lộ 由do 緒tự 能năng 作tác 生sanh 緣duyên 集tập 起khởi 。 乃nãi 至chí 滅Diệt 諦Đế 觀quán 是thị 道Đạo 諦Đế 觀quán 。 因nhân 本bổn 道đạo 路lộ 由do 緒tự 能năng 作tác 生sanh 緣duyên 集tập 起khởi 。 若nhược 未vị 起khởi 苦Khổ 諦Đế 觀quán 必tất 不bất 能năng 起khởi 集Tập 諦Đế 觀quán 。 乃nãi 至chí 若nhược 未vị 起khởi 滅Diệt 諦Đế 觀quán 必tất 不bất 能năng 起khởi 道Đạo 諦Đế 觀quán 故cố 。 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。
復phục 次thứ 苦Khổ 諦Đế 觀quán 是thị 集Tập 諦Đế 觀quán 加gia 行hành 所sở 依y 門môn 安an 足túc 處xứ 。 乃nãi 至chí 滅Diệt 諦Đế 觀quán 是thị 道Đạo 諦Đế 觀quán 加gia 行hành 所sở 依y 門môn 安an 足túc 處xứ 。 若nhược 未vị 起khởi 苦Khổ 諦Đế 觀quán 必tất 不bất 能năng 起khởi 集Tập 諦Đế 觀quán 。 乃nãi 至chí 若nhược 未vị 起khởi 滅Diệt 諦Đế 觀quán 必tất 不bất 能năng 起khởi 道Đạo 諦Đế 觀quán 故cố 。 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。 修tu 觀quán 行hành 者giả 。 知tri 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 如như 病bệnh 如như 癰ung 如như 箭tiễn 等đẳng 已dĩ 。 次thứ 求cầu 其kỳ 因nhân 知tri 是thị 集Tập 諦Đế 。 次thứ 求cầu 無vô 處xứ 知tri 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 後hậu 求cầu 對đối 治trị 知tri 是thị 道Đạo 諦Đế 。 如như 軟nhuyễn 弱nhược 人nhân 身thân 遭tao 病bệnh 等đẳng 。 為vi 苦khổ 所sở 逼bức 便tiện 起khởi 念niệm 言ngôn 。 我ngã 此thử 病bệnh 等đẳng 因nhân 何hà 而nhi 生sanh 。 知tri 因nhân 風phong 熱nhiệt 痰đàm 癊ấm 等đẳng 起khởi 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 何hà 當đương 得đắc 愈dũ 知tri 除trừ 滅diệt 時thời 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 由do 何hà 當đương 愈dũ 知tri 服phục 藥dược 等đẳng 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 故cố 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 。 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。
復phục 次thứ 修tu 觀quán 行hành 者giả 。 知tri 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 多đa 諸chư 過quá 患hoạn 。 次thứ 求cầu 其kỳ 因nhân 次thứ 求cầu 其kỳ 滅diệt 後hậu 求cầu 對đối 治trị 。 如như 人nhân 有hữu 子tử 專chuyên 行hành 劫kiếp 盜đạo 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 我ngã 子tử 因nhân 誰thùy 而nhi 作tác 此thử 惡ác 知tri 因nhân 惡ác 友hữu 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 子tử 所sở 行hành 惡ác 何hà 時thời 當đương 止chỉ 知tri 調điều 善thiện 時thời 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 誰thùy 令linh 調điều 善thiện 知tri 由do 善thiện 友hữu 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 故cố 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 。 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。
問vấn 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 隨tùy 順thuận 次thứ 第đệ 。 何hà 故cố 行hành 者giả 先tiên 現hiện 觀quán 苦khổ 後hậu 現hiện 觀quán 集tập 。 答đáp 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 次thứ 第đệ 順thuận 故cố 。 問vấn 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 順thuận 何hà 次thứ 第đệ 。 答đáp 此thử 順thuận 世thế 間gian 伐phạt 樹thụ 次thứ 第đệ 。 謂vị 伐phạt 樹thụ 者giả 先tiên 斷đoạn 枝chi 等đẳng 然nhiên 後hậu 拔bạt 根căn 。 伐phạt 生sanh 死tử 樹thụ 次thứ 第đệ 亦diệc 爾nhĩ 。 先tiên 知tri 苦khổ 者giả 如như 斷đoạn 枝chi 等đẳng 。 後hậu 斷đoạn 集tập 者giả 。 如như 拔bạt 樹thụ 根căn 。 問vấn 先tiên 道đạo 後hậu 滅diệt 隨tùy 順thuận 次thứ 第đệ 。 何hà 故cố 行hành 者giả 先tiên 現hiện 觀quán 滅diệt 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。 答đáp 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 次thứ 第đệ 順thuận 故cố 。 問vấn 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 順thuận 何hà 次thứ 第đệ 。 答đáp 此thử 順thuận 所sở 趣thú 能năng 趣thú 次thứ 第đệ 。 若nhược 先tiên 說thuyết 修tu 道Đạo 後hậu 說thuyết 證chứng 滅diệt 者giả 。 不bất 知tri 此thử 道đạo 為vi 是thị 誰thùy 道đạo 。 若nhược 先tiên 說thuyết 證chứng 滅diệt 後hậu 說thuyết 修tu 道Đạo 者giả 。 即tức 知tri 此thử 道đạo 是thị 趣thú 滅diệt 道đạo 。 如như 人nhân 問vấn 他tha 當đương 示thị 我ngã 道đạo 。 他tha 反phản 詰cật 言ngôn 汝nhữ 問vấn 何hà 道đạo 。 其kỳ 人nhân 報báo 言ngôn 問vấn 某mỗ 城thành 道đạo 。 他tha 遂toại 答đáp 言ngôn 此thử 是thị 彼bỉ 道đạo 。 先tiên 說thuyết 證chứng 滅diệt 後hậu 說thuyết 修tu 道Đạo 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 舉cử 滅diệt 示thị 道đạo 順thuận 次thứ 第đệ 故cố 。
復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 先tiên 以dĩ 緣duyên 三tam 諦Đế 道Đạo 斷đoạn 迷mê 三tam 諦đế 愚ngu 。 後hậu 以dĩ 緣duyên 道Đạo 諦Đế 道đạo 斷đoạn 迷mê 道Đạo 諦Đế 愚ngu 。 故cố 先tiên 現hiện 觀quán 滅diệt 後hậu 乃nãi 現hiện 觀quán 道đạo 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 先tiên 觀quán 他tha 面diện 。 知tri 其kỳ 好hảo 醜xú 。 後hậu 欲dục 自tự 知tri 面diện 好hảo 醜xú 故cố 取thủ 鏡kính 照chiếu 之chi 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 先tiên 現hiện 觀quán 滅diệt 後hậu 現hiện 觀quán 道đạo 。 問vấn 現hiện 觀quán 諦đế 時thời 為vi 觀quán 自tự 相tương/tướng 為vi 觀quán 共cộng 相tương 。 設thiết 爾nhĩ 何hà 失thất 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 觀quán 自tự 相tương/tướng 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 應ưng 無vô 觀quán 諦đế 得đắc 究cứu 竟cánh 者giả 。 且thả 地địa 自tự 相tương/tướng 無vô 邊biên 差sai 別biệt 。 觀quán 未vị 窮cùng 盡tận 而nhi 便tiện 命mạng 終chung 。 況huống 更cánh 能năng 觀quán 諸chư 餘dư 自tự 相tương/tướng 。 若nhược 觀quán 共cộng 相tương 如như 何hà 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 復phục 於ư 何hà 時thời 。 以dĩ 如như 實thật 智trí 。 觀quán 諦đế 自tự 相tương/tướng 。 於ư 諦đế 自tự 相tương/tướng 。 若nhược 不bất 能năng 觀quán 云vân 何hà 名danh 為vi 。 現hiện 觀quán 諦đế 者giả 。 答đáp 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 觀quán 於ư 共cộng 相tương 。 問vấn 如như 何hà 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 。 答đáp 現hiện 觀quán 諦đế 時thời 雖tuy 觀quán 共cộng 相tương 而nhi 不bất 現hiện 觀quán 一nhất 切thiết 共cộng 相tương 。 謂vị 但đãn 現hiện 觀quán 少thiểu 分phần 共cộng 相tương 然nhiên 自tự 共cộng 相tương 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 且thả 地địa 大đại 種chủng 亦diệc 名danh 自tự 相tương/tướng 亦diệc 名danh 共cộng 相tương 。 名danh 自tự 相tương/tướng 者giả 對đối 三tam 大đại 種chủng 。 名danh 共cộng 相tương 者giả 一nhất 切thiết 地địa 界giới 。 皆giai 堅kiên 相tương/tướng 故cố 。 大đại 種chủng 造tạo 色sắc 合hợp 成thành 色sắc 蘊uẩn 。 如như 是thị 色sắc 蘊uẩn 。 亦diệc 名danh 自tự 相tương/tướng 亦diệc 名danh 共cộng 相tương 。 名danh 自tự 相tương/tướng 者giả 對đối 餘dư 四tứ 蘊uẩn 。 名danh 共cộng 相tương 者giả 諸chư 色sắc 皆giai 有hữu 變biến 礙ngại 相tương/tướng 故cố 。 即tức 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 合hợp 成thành 苦Khổ 諦Đế 。 如như 是thị 苦Khổ 諦Đế 亦diệc 名danh 自tự 相tương/tướng 亦diệc 名danh 共cộng 相tương 。 名danh 自tự 相tương/tướng 者giả 對đối 餘dư 三tam 諦đế 。 名danh 共cộng 相tương 者giả 諸chư 蘊uẩn 皆giai 有hữu 逼bức 迫bách 相tương/tướng 故cố 。 思tư 惟duy 如như 是thị 。 共cộng 逼bức 迫bách 相tương/tướng 。 即tức 是thị 思tư 惟duy 苦khổ 及cập 非phi 常thường 空không 非phi 我ngã 相tương/tướng 。 亦diệc 即tức 名danh 為vi 苦Khổ 諦Đế 現hiện 觀quán 。 如như 是thị 現hiện 觀quán 若nhược 對đối 諸chư 諦đế 名danh 自tự 相tương/tướng 觀quán 。 若nhược 對đối 諸chư 蘊uẩn 名danh 共cộng 相tương 觀quán 。 由do 對đối 諸chư 蘊uẩn 名danh 共cộng 相tương 觀quán 。 故cố 現hiện 觀quán 時thời 名danh 觀quán 共cộng 相tương 。 由do 對đối 諸chư 諦đế 名danh 自tự 相tương/tướng 觀quán 。 故cố 於ư 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 。
復phục 次thứ 一nhất 諦đế 非phi 四tứ 。 四Tứ 諦Đế 非phi 一nhất 。 故cố 於ư 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 。
復phục 次thứ 一nhất 行hành 相tương/tướng 非phi 四tứ 。 四tứ 行hành 相tương/tướng 非phi 一nhất 。 故cố 於ư 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 。
復phục 次thứ 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 相tương/tướng 各các 差sai 別biệt 。 故cố 於ư 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 。
復phục 次thứ 有hữu 為vi 無vô 為vi 相tướng 各các 差sai 別biệt 。 故cố 於ư 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 。
復phục 次thứ 果quả 因nhân 所sở 證chứng 能năng 證chứng 各các 別biệt 。 故cố 於ư 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 。
復phục 次thứ 以dĩ 四tứ 聖Thánh 諦Đế 或hoặc 相tương/tướng 有hữu 異dị 或hoặc 性tánh 相tướng 異dị 。 故cố 無vô 一nhất 時thời 頓đốn 現hiện 觀quán 義nghĩa 。
復phục 次thứ 能năng 覺giác 所sở 覺giác 。 根căn 與dữ 相tương/tướng 義nghĩa 。 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 境cảnh 與dữ 有hữu 境cảnh 相tướng 各các 有hữu 別biệt 。 故cố 於ư 四Tứ 諦Đế 不bất 頓đốn 現hiện 觀quán 。
復phục 次thứ 於ư 一nhất 一nhất 諦đế 尚thượng 不bất 頓đốn 觀quán 。 況huống 有hữu 一nhất 時thời 頓đốn 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 現hiện 觀quán 位vị 先tiên 別biệt 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 後hậu 合hợp 觀quán 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 先tiên 別biệt 觀quán 欲dục 界giới 集tập 。 後hậu 合hợp 觀quán 色sắc 無vô 色sắc 界giới 集tập 。 先tiên 別biệt 觀quán 欲dục 界giới 滅diệt 。 後hậu 合hợp 觀quán 色sắc 無vô 色sắc 界giới 滅diệt 。 先tiên 別biệt 觀quán 欲dục 界giới 道đạo 。 後hậu 合hợp 觀quán 色sắc 無vô 色sắc 界giới 道đạo 。 故cố 無vô 頓đốn 觀quán 。 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。
問vấn 因nhân 論luận 生sanh 論luận 。 何hà 故cố 行hành 者giả 先tiên 別biệt 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 後hậu 合hợp 觀quán 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 耶da 。 答đáp 依y 麁thô 細tế 相tương/tướng 而nhi 起khởi 現hiện 觀quán 。 欲dục 界giới 苦khổ 麁thô 故cố 先tiên 現hiện 觀quán 。 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 細tế 故cố 後hậu 現hiện 觀quán 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 色sắc 界giới 苦khổ 麁thô 應ưng 先tiên 現hiện 觀quán 。 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 細tế 應ưng 後hậu 現hiện 觀quán 。 如như 何hà 一nhất 時thời 觀quán 二nhị 界giới 苦khổ 。 答đáp 俱câu 定định 地địa 攝nhiếp 故cố 合hợp 現hiện 觀quán 。 謂vị 欲dục 界giới 苦khổ 非phi 定định 地địa 攝nhiếp 故cố 先tiên 別biệt 觀quán 。 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 俱câu 定định 地địa 攝nhiếp 故cố 後hậu 合hợp 觀quán 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 苦khổ 與dữ 身thân 俱câu 現hiện 執chấp 受thọ 故cố 先tiên 別biệt 觀quán 。 色sắc 無vô 色sắc 苦khổ 不bất 與dữ 身thân 俱câu 非phi 現hiện 執chấp 受thọ 故cố 後hậu 合hợp 觀quán 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 苦khổ 現hiện 痛thống 逼bức 迫bách 。 如như 荷hà 重trọng 擔đảm 故cố 。 先tiên 別biệt 觀quán 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 非phi 現hiện 痛thống 逼bức 迫bách 如như 荷hà 重trọng 擔đảm 故cố 後hậu 合hợp 觀quán 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 苦khổ 現hiện 惱não 行hành 者giả 如như 現hiện 怨oán 敵địch 故cố 先tiên 別biệt 觀quán 。 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 非phi 現hiện 惱não 行hành 者giả 如như 現hiện 怨oán 敵địch 故cố 後hậu 合hợp 觀quán 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 苦khổ 近cận 故cố 先tiên 別biệt 觀quán 。 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 遠viễn 故cố 後hậu 合hợp 觀quán 。 如như 近cận 遠viễn 如như 是thị 隣lân 逼bức 。 非phi 隣lân 逼bức 和hòa 合hợp 非phi 和hòa 合hợp 此thử 身thân 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 餘dư 身thân 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 苦khổ 現hiện 見kiến 故cố 先tiên 別biệt 觀quán 。 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 不bất 現hiện 見kiến 故cố 後hậu 合hợp 觀quán 。 問vấn 入nhập 現hiện 觀quán 位vị 於ư 色sắc 無vô 色sắc 。 界giới 苦khổ 若nhược 不bất 現hiện 見kiến 云vân 何hà 名danh 現hiện 觀quán 耶da 。 答đáp 現hiện 見kiến 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 執chấp 受thọ 現hiện 見kiến 。 二nhị 離ly 染nhiễm 現hiện 見kiến 。 入nhập 現hiện 觀quán 位vị 於ư 欲dục 界giới 苦khổ 具cụ 二nhị 現hiện 見kiến 故cố 名danh 現hiện 觀quán 。 於ư 色sắc 無vô 色sắc 。 界giới 苦khổ 唯duy 有hữu 離ly 染nhiễm 現hiện 見kiến 故cố 名danh 現hiện 觀quán 。 如như 商thương 賈cổ 者giả 有hữu 兩lưỡng 擔đảm 財tài 。 一nhất 自tự 身thân 擔đảm 二nhị 使sử 他tha 擔đảm 。 自tự 身thân 擔đảm 者giả 具cụ 二nhị 現hiện 見kiến 。 一nhất 知tri 重trọng/trùng 現hiện 見kiến 。 二nhị 知tri 財tài 現hiện 見kiến 。 使sử 他tha 擔đảm 者giả 唯duy 一nhất 現hiện 見kiến 。 謂vị 知tri 財tài 現hiện 見kiến 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 苦khổ 有hữu 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 三tam 種chủng 故cố 先tiên 別biệt 觀quán 。 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 唯duy 有hữu 善thiện 無vô 記ký 二nhị 種chủng 故cố 後hậu 合hợp 觀quán 。
復phục 次thứ 行hành 者giả 。 成thành 就tựu 欲dục 界giới 異dị 生sanh 性tánh 故cố 先tiên 別biệt 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 不bất 成thành 就tựu 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 異dị 生sanh 性tánh 故cố 。 後hậu 合hợp 觀quán 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 謂vị 法Pháp 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 成thành 就tựu 此thử 界giới 異dị 生sanh 性tánh 者giả 。 即tức 先tiên 觀quán 此thử 界giới 苦khổ 。
復phục 次thứ 於ư 欲dục 界giới 苦khổ 先tiên 起khởi 誹phỉ 謗báng 故cố 先tiên 別biệt 現hiện 觀quán 而nhi 生sanh 於ư 信tín 。 於ư 色sắc 無vô 色sắc 。 界giới 苦khổ 後hậu 起khởi 誹phỉ 謗báng 故cố 後hậu 合hợp 現hiện 觀quán 而nhi 生sanh 於ư 信tín 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 先tiên 別biệt 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 後hậu 合hợp 觀quán 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 三tam 諦đế 現hiện 觀quán 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。
問vấn 若nhược 以dĩ 共cộng 相tương 現hiện 觀quán 諦đế 者giả 。 復phục 於ư 何hà 時thời 。 以dĩ 如như 實thật 智trí 。 觀quán 諦đế 自tự 相tương/tướng 。 於ư 諦đế 自tự 相tương/tướng 若nhược 不bất 能năng 觀quán 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 現hiện 觀quán 諦đế 者giả 。 答đáp 非phi 如như 實thật 智trí 於ư 諸chư 自tự 相tương/tướng 以dĩ 自tự 相tương/tướng 觀quán 名danh 諦đế 現hiện 觀quán 。 而nhi 如như 實thật 智trí 於ư 諸chư 自tự 相tương/tướng 。 以dĩ 共cộng 相tương 觀quán 名danh 諦đế 現hiện 觀quán 。
復phục 次thứ 於ư 諦đế 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 無vô 知tri 。 現hiện 觀quán 諦đế 時thời 一nhất 切thiết 頓đốn 斷đoạn 雖tuy 觀quán 共cộng 相tương 。 而nhi 亦diệc 得đắc 名danh 如như 實thật 現hiện 觀quán 。 諸chư 諦đế 自tự 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 苦khổ 非phi 常thường 等đẳng 名danh 諦đế 自tự 相tương/tướng 。 此thử 於ư 諸chư 蘊uẩn 即tức 名danh 共cộng 相tương 。 故cố 於ư 諸chư 諦đế 觀quán 苦khổ 等đẳng 時thời 。 即tức 名danh 現hiện 觀quán 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 蘊uẩn 等đẳng 自tự 相tương/tướng 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 觀quán 之chi 不bất 能năng 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 故cố 現hiện 觀quán 位vị 不bất 各các 別biệt 觀quán 。 問vấn 入nhập 現hiện 觀quán 時thời 既ký 總tổng 觀quán 蘊uẩn 。 如như 何hà 於ư 諦đế 不bất 總tổng 觀quán 耶da 。 答đáp 入nhập 現hiện 觀quán 時thời 觀quán 四Tứ 諦Đế 理lý 。 斷đoạn 迷mê 四Tứ 諦Đế 別biệt 相tướng 煩phiền 惱não 。 無vô 一nhất 煩phiền 惱não 總tổng 迷mê 四Tứ 諦Đế 。 故cố 於ư 四Tứ 諦Đế 不bất 總tổng 現hiện 觀quán 。 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 有hữu 總tổng 迷mê 惑hoặc 。 故cố 於ư 諸chư 蘊uẩn 得đắc 總tổng 現hiện 觀quán 。 又hựu 蘊uẩn 自tự 相tương/tướng 非phi 諸chư 諦đế 理lý 。 無vô 始thỉ 已dĩ 了liễu 故cố 不bất 復phục 觀quán 四Tứ 諦Đế 自tự 相tương/tướng 無vô 始thỉ 未vị 了liễu 。 故cố 今kim 於ư 彼bỉ 各các 別biệt 現hiện 觀quán 。
說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 發Phát 智Trí 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 八bát